ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΕΥΡΙΠΙΔΗ, ΕΛΕΝΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ (στ )

Transcript

1 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΕΥΡΙΠΙΔΗ, ΕΛΕΝΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ (στ ) Αφού μελετήσεις το κείμενο και τις σημειώσεις σου συμπλήρωσε τα παρακάτω κενά. Πρόλογος = ο πρώτος λόγος του υποκριτή πριν από την είσοδο του Χορού Είναι κάτι σαν το «πρόγραμμα» στα θέατρα σήμερα, δηλαδή, μας δίνει πληροφορίες για τον τόπο, τα πρόσωπα και τα βασικά στοιχεία του μύθου του έργου. Σκηνή 1 η (στ. 1-82) Ο μονόλογος της Ελένης Μια γυναίκα εμφανίζεται στο λογείο. Μιλάει: για τον τόπο που βρίσκεται (στ. 1-4).. για τους άρχοντές του (στ. 4-18) Βασιλιάς:. Βασίλισσα:.. Γιος:.. Κόρη:. και στο τέλος, αυτοσυστήνεται. Είναι η Ελένη! Ποιες πληροφορίες δίνει για την ταυτότητά της; (18-25) Τόπος καταγωγής:. Πατέρας:.. Μητέρα:. Η ηρωίδα αναφέρεται ακόμα στο παρελθόν της, δηλαδή, στην προϊστορία του δράματος (στ ) και στις μέχρι τώρα περιπέτειές της (στ ). Ο Ευριπίδης χρησιμοποιεί στοιχεία της επικής παράδοσης παράλληλα με στοιχεία νέα, δημιουργώντας το δικό του μύθο. Συμπληρώστε τον πίνακα με τις διαφορές. Ομηρική παράδοση Ο Πάρης απήγαγε την Ελένη με τη βοήθεια της θεάς Οι Αχαιοί κυρίευσαν την. μετά από χρόνια πολέμου. Ο Μενέλαος πήρε πίσω την Ελένη και επέστρεψε μαζί της στη.. Ευριπίδης Ο Πάρης απήγαγε την Ελένη με τη βοήθεια της θεάς., όμως η θεά οργίστηκε και διέταξε τον να.. την Ελένη στην και να την παραδώσει στον Στον Πάρη έδωσε ένα της Ελένης. Οι Αχαιοί κυρίευσαν την. μετά από χρόνια πολέμου. Ο Μενέλαος πήρε το.. θεωρώντας πως έχει την Ελένη μαζί του και πήρε το δρόμο της επιστροφής. Η Ελένη ελπίζει πως ο άνδρας της θα έρθει

2 και θα την πάρει, όπως της είχε υποσχεθεί ο θεός Τώρα η Ελένη βρίσκεται στον τάφο του Ποιοι λόγοι την οδήγησαν εκεί; Μετά από τόσες περιπέτειες, ποια πιστεύετε ότι είναι η συναισθηματική κατάσταση της Ελένης; Ποια συμπεράσματα βγάζετε για τον χαρακτήρα της (στοιχεία ήθους);. Ποια στοιχεία συνθέτουν την τραγικότητά της ;... Όλο το έργο του Ευριπίδη στηρίζεται στο μοτίβο της αντίθεσης. Ειδικά, στο πρώτο μέρος του Προλόγου, κυρίαρχη είναι η αντίθεση ανάμεσα στην πραγματική Ελένη (είναι), που βρίσκεται στην Αίγυπτο, και το είδωλό της (φαίνεσθαι), που βρέθηκε στην Τροία. Εντοπίστε τα σημεία του κειμένου, στα οποία γίνεται σαφής αυτή η αντίθεση.... Ο Ευριπίδης εκφράζει τον σκεπτικισμό του και προβάλλει συχνά ιδιαίτερα ανατρεπτικές και ριζοσπαστικές απόψεις στα έργα του ( επίδραση σοφιστών). Ποιες ριζοσπαστικές αντιλήψεις (στοιχεία διάνοιας) εντοπίζετε στους στίχους: α) β) γ)

3 Ποιες σκηνοθετικές και σκηνογραφικές πληροφορίες (στοιχεία όψης) δίνονται από τον ποιητή;. Από την Ελένη μάθαμε την προϊστορία της δράσης και ακούσαμε τα βάσανά της. Όμως υπάρχουν πολλά κενά. Όταν η Ελένη καταφεύγει στον τάφο του Πρωτέα, ένα νέο πρόσωπο εμφανίζεται μπροστά στους θεατές, ένα πρόσωπο που ξέρει τι έγινε στην Τροία και θα συμπληρώσει τα κενά της Ελένης αλλά και των θεατών. - Ποιος είναι;. - Με ποιο τρόπο μαθαίνουμε την ταυτότητά του;... - Πώς βρέθηκε στην Αίγυπτο; (στ. 105, 128, 169, 178)... -Τι πληροφορίες του αποσπά η Ελένη για όσα την αφορούν, τόσο επιδέξια, ώστε ο Τεύκρος δεν αντιλαμβάνεται ποια είναι; (στ , )... Συμπερασματικά, η παρουσία του Τεύκρου α) παρέχει πληροφορίες β) τονίζει την τραγικότητά της Ελένης δεν ευθύνεται για τίποτα από όσα την κατηγορούν γ) προωθεί τη δράση και συμβάλλει στην εξέλιξη της υπόθεσης. Ο ρυθμός επιταχύνεται και από τη στιχομυθία (γρήγορη εναλλαγή των λόγων) μεταξύ των προσώπων, αφού τώρα το μονόλογο διαδέχεται ο διάλογος. Σε ποιους στίχους υπάρχει στιχομυθία;... Ποια συναισθήματα μας προκαλεί; Ο διάλογος ανάμεσα στους δύο ήρωες βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αντίθεση ανάμεσα στη γνώση και την άγνοια της αλήθειας! Καθένας από τους συνομιλητές γνωρίζει κάτι που αγνοεί ο άλλος. Έτσι, προκύπτει η περίφημη τραγική ειρωνεία (όταν πρόσωπα του δράματος αγνοούν την αλήθεια που γνωρίζουν οι θεατές), η οποία: α) τονίζει ακόμη περισσότερο την τραγικότητα της Ελένης. β) κάνει το θεατή να συμπάσχει και να αγωνιά για την ηρωίδα (έλεος και φόβος), Σε ποιους στίχους υπάρχει τραγική ειρωνεία;

4 ... Συμπληρώστε τον πίνακα με στοιχεία για την προσωπικότητα των δύο ηρώων ( ήθος) καθώς και για το τι νιώθει ο καθένας ( συναισθήματα). ΗΘΟΣ: εύπιστος(-η), επιτήδειος(-α), διερευνητικός(-η), γενναίος(-α), αναζητά την αλήθεια, θαυμαστή ψυχραιμία, αναγνωρίζει το σφάλμα του(της), παρορμητικός(-η), ευφυής, κυριαρχεί στα συναισθήματά του(της), έντονή προσωπικότητα, θέτει ερωτήσεις με έντεχνο τρόπο, ξέρει να ελίσσεται ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ: δυστυχής, θύμα της κρίσης, οδύνη, απόβλητος(-η), απόγνωση, ενοχές, μισητός(-η), ταπεινωμένος(-η), μόνος(-η), μίσος, οργή, καταραμένος(-η), μόνος(-η) στον κόσμο, απογυμνωμένος(-η) από κάθε ελπίδα, βιώνει την οδύνη ΕΛΕΝΗ ΤΕΥΚΡΟΣ ΗΘΟΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Τελικά, μήπως υπάρχουν κοινά στοιχεία στη ζωή και στις περιπέτειες Τεύκρου και Ελένης;... Για ποιους λόγους ο Ευριπίδης εμφανίζει έναν Έλληνα νικητή του πολέμου στους Αθηναίους -μετά την ήττα στη Σικελία- (βλέπε κειμ.4 σελ.17) να αναφωνεί στο στίχο 130: «την κούρσεψα, μα πάω και εγώ χαμένος», (βλέπε και κειμ.5 σελ.19)....

5 Ο Τεύκρος ήρθε στη σκηνή από μια πάροδο και τώρα αποχωρεί από την ίδια για να συνεχίσει το ταξίδι του. Από ποια πάροδο πιστεύετε ότι γίνεται η είσοδος και έξοδος του ήρωα, γιατί; Πώς νομίζετε ότι είναι ντυμένος ο Τεύκρος; (στοιχεία σκευής);...