ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ανάλυση πρακτικών θεμάτων Ευάγγελος Ι. Μαργαρίτης Δικηγόρος, Δρ.

Transcript

1 ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ανάλυση πρακτικών θεμάτων Ευάγγελος Ι. Μαργαρίτης Δικηγόρος, Δρ.Νομικής Senior Associate Drakopoulos Law Firm Αθήνα,

2 Οι κατωτέρω απαντήσεις ανταποκρίνονται στην προσωπική επιστημονική άποψη του γράφοντος και όχι στην επίσημη θέση της ΕΑΝΔΑ ή της εκάστοτε εξεταστικής επιτροπής

3 1 η Θεματική ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΑΔΙΚΟΠΡΑΞΙΩΝ 1) Μετά από προεξέταση και προσυνεννόηση με τον δερματολόγο του, κ. Ιωάννη (Ι), ο ασθενής Αντώνης (Α) 20χρονος φοιτητής, μετέβη στις στο ιατρείο του I προς αφαίρεση δερματικών θηλωμάτων στην περιοχή του προσώπου έναντι συμφωνημένης αμοιβής. Πριν από την αφαίρεση ο I συνέστησε, όπως συνηθίζεται σε παρόμοιες περιπτώσεις, την πλύση του σημείου με διάλυμα οξικού οξέως προς εντοπισμό αόρατων θηλωμάτων. Η κυρία Πηνελόπη (Π), επί σειρά ετών βοηθός του I, πήρε από το ράφι ένα μπουκάλι με το υγρό και άρχισε να το επαλείφει σε επαρκή ποσότητα στο δέρμα του Α Αμέσως μετά την πρώτη επάλειψη ο Α διαμαρτυρήθηκε για πόνο και η Π σταμάτησε αμέσως τη θεραπεία ο Α είχε υποστεί τοπικά εγκαύματα τρίτου βαθμού. Όπως αποδέχθηκε εκ των υστέρων, το μπουκάλι περιείχε αυτούσιο οξικό οξύ και όχι διάλυμα, όπως περιγράφεται από την θεραπευτική διαδικασία. Μετά από θεραπευτική αγωγή αρκετών εβδομάδων από ειδικό εγκαυματολόγο ιατρό θεραπεύτηκαν τα εγκαύματα του Α και στη συνέχεια, χρειάσθηκε να γίνει και πλαστική εγχείρηση στο πρόσωπο, η οποία ήταν επιτυχής και οδήγησε στην πλήρη αποκατάσταση του. Ο Α είχε συνολικές ιατρικές δαπάνες ευρώ για την αποκατάσταση του και θεωρεί ότι πρέπει να πάρει και ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ: 1)Ποια είναι, από άποψη ενοχικού δικαίου, η σχέση που συνδέει τον I και τον Α; Η σύμβαση έχει τη μορφή της σύμβασης ιατρικής αρωγής, που αποτελεί τη σύμβαση έργου κατ άρθρον 681 ΑΚ., διότι αντικείμενο και σκοπός της υπό κρίση σύμβασης είναι η αφαίρεση δερματικών θηλωμάτων στην περιοχή του προσώπου έναντι συμφωνημένης αμοιβής. Δεν πρόκειται για σύμβαση παροχής υπηρεσιών. του Α; 2) Ποια πρόσωπα και με βάση ποιες διατάξεις ευθύνονται για τον τραυματισμό Α. Συμβατική Ευθύνη:

4 Ο Ιατρός Ιωάννης Α από την ανωτέρω σύμβαση έργου. Πρόκειται για παράβαση παρεπόμενης συμβατικής υποχρέωσης από την καλή πίστη 288 ΑΚ, που θεμελιώνει το λεγόμενο ιατρικό σφάλμα και δη της υποχρέωσης να λαμβάνεται πρόνοια ώστε να γίνεται σωστή εφαρμογή των προπαρασκευαστικών ενεργειών της ιατρικής επέμβασης. Στην περίπτωση αυτή, η Π έχει τη θέση βοηθού εκπληρώσεως κατ άρθρον 334 ΑΚ. Η εφαρμογή της ανωτέρω διατάξεως του άρθρου 334 ΑΚ προϋποθέτει, εκτός των άλλων, την ύπαρξη προϋφισταμένης ενοχής ανάμεσα στον οφειλέτη και τον ζημιωθέντα δανειστή, από την οποία απορρέει υποχρέωση του οφειλέτη προς κύρια ή παρεπόμενη παροχή, ανάμειξη του βοηθού εκπληρώσεως στην εκπλήρωση της παροχής με τη βούληση του κυρίου, και πταίσμα του βοηθού εκπληρώσεως κατά την εκπλήρωση της παροχής, ώστε η υπαίτια πράξη του τελευταίου να εντάσσεται στην εκπλήρωση της προϋφισταμένης ενοχής σύμφωνα με την φύση, το είδος και τον σκοπό της. Η διάταξη δηλαδή αυτή καθιερώνει αντικειμενική ευθύνη για τον οφειλέτη ο οποίος και χωρίς δικό του πταίσμα θα ευθύνεται, λόγω του πταίσματος του βοηθού εκπληρώσεως. Β. Εξωσυμβατική/ Αδικοπρακτική Ευθύνη 1. Η Π, λόγω του ότι δεν τήρησε τους κανόνες επιμέλειας κατ άρθρον 914 οι λεγόμενες Leges artes που προσιδιάζουν στη φύση του λειτουργήματός της ως βοηθού και προσέβαλε απόλυτο αγαθό του Α την σωματική του ακεραιότητα. Η παρανομία συνίσταται στην μη ορθή εξέταση του περιεχομένου του μπουκαλιού με το υγρό, που περιείχε αυτούσιο οξικό οξύ και όχι διάλυμα, όπως περιγράφεται από την θεραπευτική διαδικασία, με συνέπεια την προσβολή του εννόμου αγαθού του ασθενούς (βλάβη εννόμου αγαθού δεν θα πρέπει να συγχέεται με τη ζημία, περιουσιακή ή ηθική βλάβη). 2. Ο Α ως προστήσας την Π κατ άρθρον 922 ΑΚ Κατ άρθρον 922, ο Α ευθύνεται εις ολόκληρον με τη βοηθό του Π λόγω πρόστησης. Για τη θεμελίωση κατά τις διατάξεις περί αδικοπραξιών (άρθρα 914 επ. ΑΚ) αντικειμενικής και εις ολόκληρον ευθύνης του προστήσαντος προς αποκατάσταση της ζημίας που

5 πρακλήθηκε σε τρίτο από πράξη του προστηθέντος, απαιτείται η σωρευτική συνδρομή των ακόλουθων προϋποθέσεων: (α) ύπαρξη σχέσης πρόστησης, η οποία καταγιγνώσκεται όταν ο προστήσας απασχολεί διαρκώς ή παροδικώς τον προστηθέντα για τη διεκπεραίωση συγκεκριμένης υπόθεσής του ή για την εν γένει εξυπηρέτηση των συμφερόντων του, χωρίς να είναι αναγκαία η ύπαρξη οποιοσδήποτε δικαιοπρακτικής σχέσης μεταξύ τους, διατηρώντας το δικαίωμα να του παρέχει έστω και γενικής φύσης εντολές ή οδηγίες ως προς την εκπλήρωση των σχετικών του καθηκόντων, (β) παράνομη και υπαίτια πράξη του προστηθέντος, η οποία πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζονται από τη διάταξη του άρθρου 914 ΑΚ και (γ) τέλεση της ζημιογόνας πράξης του προστηθέντος κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας που του έχει ανατεθεί ή ακόμη και κατά κατάχρηση αυτής, δηλαδή τέλεσή της τόσο εντός των καθηκόντων που ανατέθηκαν στο προστηθέντα ή με ευκαιρία ή αφορμή τα καθήκοντα αυτά, όσο και κατά παράβαση των εντολών και των οδηγιών που του δόθηκαν ή και καθ` υπέρβαση των καθηκόντων του, υπό την πρόσθετη όμως στην περίπτωση αυτή προϋπόθεση της ύπαρξης μεταξύ της ζημιογόνου πράξης του προστηθέντος και της υπηρεσίας που του ανατέθηκε εσωτερικής συνάφειας, η οποία συντρέχει όταν η αδικοπραξία δεν θα ήταν δυνατό να εκδηλωθεί χωρίς την ύπαρξη της σχέσης πρόστησης ή όταν η τελευταία υπήρξε το αναγκαίο μέσο για την τέλεση της αδικοπραξίας, η τέλεση της οποίας κατέστη δυνατή χάρη στη θέση, στα μέσα και τις ευκαιρίες που χορήγησε ο προστήσας στον προστηθέντα στο πλαίσιο της ειδικής σχέσης που τους συνδέει, και στη χρησιμοποίησή τους για άλλον σκοπό από εκείνον, για τον οποίο προορίζονταν (ΑΠ 631/2015 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 427/2015 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 196/2015 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 2257/2014 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 899/2014 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 225/2014 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1094/2013 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 534/2013, ΧρΙΔ ΙΓ`. 581, ΑΠ 351/2013 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ και επίσης Καρακωστας Αστικός Νόμος Ερμηνεία-Σχόλια-Νομολογία, τόμος 6, 2009, άρθρο 922, αριθ , σελ , Κορνηλάκη Π., Ειδικό Ενοχικό Δίκαιο, τόμος I, 2002, σελ , Σταθόπουλο, Γενικό Ενοχικό Δίκαιο, 2004, σελ και τον ίδιο σε Γεωργιάδη- Σταθόπουλο, Αστικός Κώδικας, Κατ` άρθρο ερμηνεία, τόμος IV, αριθ , σελ ). Γ. Ευθύνη κατ άρθρον 8 του ν. 2251/1994.

6 Ο Α ευθύνεται και ως «παρέχων υπηρεσίες» κατά το άρθρο 8 του ν. 2251/1994. Σύμφωνα με αυτό το άρθρο, ο παρέχων υπηρεσίες ευθύνεται για κάθε περιουσιακή ζημία ή ηθική βλάβη που προκάλεσε παράνομα και υπαίτια, με πράξη ή παράλειψη του, κατά την παροχή αυτών στον καταναλωτή. Ως παρέχων υπηρεσίες νοείται όποιος, στο πλαίσιο της άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, παρέχει υπηρεσία, κατά τρόπο ανεξάρτητο (παρ. 1), ότι "ως παρέχων υπηρεσίες θεωρείται όποιος παρέχει κατά τρόπο ανεξάρτητο υπηρεσία στο πλαίσιο της άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας" (παρ. 2 εδ. Β`), ότι "ο ζημιωθείς υποχρεούται να αποδείξει τη ζημία και την αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της παροχής της υπηρεσίας και της ζημίας" (παρ. 3), ότι "ο παρέχων τις υπηρεσίες φέρει το βάρος της απόδειξης της έλλειψης υπαιτιότητας" (παρ. 4 εδ. α`) Έτσι, αν, στο πλαίσιο μιας ιατρικής πράξης, παραβιαστούν οι κανόνες και αρχές της ιατρικής επιστήμης και εμπειρίας ή και οι απορρέουσες από το γενικό καθήκον πρόνοιας και ασφάλειας υποχρεώσεις επιμέλειας του μέσου συνετού ιατρού της ειδικότητας του ζημιώσαντος, τότε η συμπεριφορά αυτή είναι παράνομη και, συγχρόνως, υπαίτια. Ενόψει δε της καθιερούμενης, συναφώς, νόθου αντικειμενικής ευθύνης, με την έννοια της αντιστροφής του βάρους απόδειξης τόσο ως προς την υπαιτιότητα όσο και ως προς την παρανομία, ο ζημιωθείς φέρει το βάρος να αποδείξει την παροχή των υπηρεσιών, τη ζημία του και τον αιτιώδη σύνδεσμο της ζημίας με την παροχή των υπηρεσιών, ενώ ο παρέχων τις υπηρεσίες ιατρός, προκειμένου να απαλλαγεί από την ευθύνη, πρέπει να αποδείξει είτε την ανυπαρξία παράνομης και υπαίτιας πράξης του, είτε την έλλειψη αιτιώδους συνδέσμου της ζημίας με την παράνομη και υπαίτια πράξη του. Η ρύθμιση αυτή για τα αποδεικτέα θέματα και την κατανομή του σχετικού βάρους απόδειξης ισχύει και στην περίπτωση της εις ολόκληρον ευθύνης περισσότερων ιατρών για την ίδια ζημία, όπως προκύπτει από τις πιο πάνω διατάξεις του άρθρου 8 του ν.2251/1994 και από την αναλογικώς, κατά την παρ. 6 του ίδιου άρθρου, εφαρμοζόμενη και στην ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες, διάταξη του άρθρου 6 παρ. 10 του νόμου αυτού, σε συνδυασμό με τις, επίσης αναλογικώς εφαρμοζόμενες, διατάξεις των άρθρων 481 επομ. 926 και 927 ΑΚ (ΑΠ 1227/2007). 3) Ο Α έχει αξίωση για την καταβολή σε αυτόν εύλογης χρηματικής ικανοποίησης για την ηθική βλάβη που υπέστη, και αν, με ποίες διατάξεις;

7 Μόνο στο πλαίσιο αδικοπραξίας κατ άρθρον 932 ΑΚ καθώς και στο πλαίσιο του άρθρου 8 του ν. 2251/1994, όχι όμως στο πλαίσιο της σύμβασης (βλ. 299 ΑΚ). Το άρθρο 932 ΑΚ δεν εξειδικεύει τα κριτήρια με βάση τα οποία το δικαστήριο θα καθορίσει το ποσό της εύλογης χρηματικής ικανοποίησης, που θα επιδικάσει για ηθική βλάβη στον συγκεκριμένο παθόντα, αλλά αφήνει στο δικαστή την εκτίμηση των ειδικών συνθηκών κάθε περίπτωσης με βάση κριτήρια που η νομολογία ήδη έχει διαμορφώσει κατά την κοινή πείρα και λογική και τα οποία κυρίως είναι το είδος της προσβολής, η έκταση της βλάβης, οι συνθήκες τέλεσης της αδικοπραξίας, η βαρύτητα του πταίσματος του υποχρέου, το τυχόν συντρέχον πταίσμα του δικαιούχου και η κοινωνική και οικονομική κατάσταση των μερών. Συνεπώς ο προσδιορισμός του ποσού της εύλογης χρηματικής ικανοποίησης επαφίεται στην ελεύθερη εκτίμηση του δικαστηρίου της ουσίας, η σχετική δε κρίση του, κατά μία μεν άποψη, που είναι η κρατούσα στη νομολογία, δεν υπόκειται στον έλεγχο του Αρείου Πάγου, αφού σχηματίζεται ύστερα από την εκτίμηση πραγματικών γεγονότων χωρίς υπαγωγή σε νομική έννοια, οπότε και δεν μπορεί να νοηθεί εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου, είτε ευθέως είτε εκ πλαγίου (Ολ. ΑΠ 19/2011, ΑΠ 703/2013, ΑΠ 1251/2011). βλ. και ΑΠ 1/2015, ΧρΙΔ 2015, 578: Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης από αδικοπραξία. Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας λογω υπέρβασης των ακραίων ορίων της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου ως προς το ύψος του επιδικασθέντος ποσού. Παραπέμπεται στην Πλήρη Ολομέλεια το ζήτημα της δυνατότητας να ελεγχθεί αναιρετικά το μέτρο της επιδικαζόμενης χρηματικής ικανοποίησης.

8 2) Ο Α τηλεφώνησε στο σούπερ μάρκετ ιδιοκτησίας του Β, από τον οποίο παρήγγειλε την αποστολή διαφόρων ειδών τροφίμων στην οικία του, που βρίσκεται πλησίον του ως άνω καταστήματος. Συγκεκριμένα σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον Γ, υπάλληλο στο κατάστημα του Β, καθόρισαν τον αριθμό και το είδος των τροφίμων, που θα αποστέλλονταν στην οικία του Α, καθώς και το ύψος του τιμήματος στο οποίο θα ανερχόταν η αξία των παραγγελθέντων ειδών. Ο Β, καταστηματάρχης, μετά την κατάλληλη συσκευασία των παραγγελθέντων ειδών, απέστειλε αυτά με τον άλλο υπάλληλο του, τον Δ, στην οικία του Α Ο υπάλληλος Δ κατά τη μετάβαση του στην οικία του Α με αυτοκίνητο ιδιοκτησίας του καταστηματάρχη Β, προκάλεσε από αμέλεια του τροχαίο ατύχημα. από το οποίο προκλήθηκαν υλικές ζημίες στο αυτοκίνητο ιδιοκτησίας του Ε. Αποτέλεσμα του τροχαίου αυτού ατυχήματος ήταν ο υπάλληλος Δ να φτάσει στην οικία του Α με αρκετή καθυστέρηση, γεγονός το οποίο προκάλεσε την εύλογη διαμαρτυρία του Α, στην οποία ο Δ απάντησε με ύβρεις και απειλές. Μετά την απομάκρυνση του Δ από την οικία του Α και αφού ο τελευταίος είχε καταβάλει το τίμημα των παραγγελθέντων ειδών, διαπίστωσε ότι έλειπαν ορισμένα από αυτά, γεγονός το οποίο γνωστοποίησε άμεσα στον καταστηματάρχη Β. Ερωτάται: 1) Ποιές είναι οι ιδιότητες α) του υπαλλήλου στον οποίο δόθηκε η παραγγελία και β) του υπαλλήλου με τον οποίο απεστάλησαν τα παραγγελθέντα είδη στην οικία του Α 1 α ) του Υπαλλήλου που δόθηκε η παραγγελία: Άμεσος Αντιπρόσωπος κατ άρθρον 211 και 212 ΑΚ (σιωπηρή πληρεξουσιότητα του υπαλλήλου εξαίρεση από την αρχή του εμφανούς 1 β ) του άλλου βοηθός εκπλήρωσης (βλ. πρακτικό Νο. 1) 2) Ποια είναι η ευθύνη α) του καταστηματάρχη για το τροχαίο ατύχημα που προκάλεσε ο υπάλληλός του κατά τη μετάβαση του στην οικία του Α; β) ποια είναι η ευθύνη του καταστηματάρχη για την ελλιπή παράδοση των εμπορευμάτων από τον υπάλληλο του στον πελάτη Α; και γ) ποια είναι η ευθύνη του καταστηματάρχη γα τις ύβρεις και απειλές που απηύθυνε ο υπάλληλος του στον πελάτη Α;

9 2 α Ο καταστηματάρχης ευθύνεται ως προστήσας κατ άρθρον 922 ΑΚ. 2 β Ο καταστηματάρχης ευθύνεται ως κύριος της υπόθεσης κατ άρθρον 334 ΑΚ για την παραβίαση της σύμβασης πώλησης στην οποία αυτός ήταν συμβαλλόμενος, κατά το Ερώτημα 1. 2 γ. Δρα εκτός των ορίων της σχέσης εξάρτησης (οι ύβρεις εκτός του πλαισίου των καθηκόντων του), συνεπώς δεν ευθύνεται ο καταστηματάρχης

10 3) Ο Α πιλότος της αεροπορικής εταιρείας ΑΕGΕΑΝ, κατά την επισκέφτηκε με τον ανήλικο γιό του (ηλικίας 8 ετών) το Ξενοδοχείο ΑΒΟ. που βρίσκεται στην Αθήνα και ανήκα στην αποκλειστική κυριότητα της Ανώνυμης Εταιρείας Γ. Αφού πέρασαν το τμήμα υποδοχής (Reception) κατευθύνθηκαν στον ανελκυστήρα του ξενοδοχείου για να ανέβουν στην οροφή αυτού και να συμμετάσχουν σε γαμήλια εκδήλωση φιλικού προσώπου, στην οποία ήταν προσκεκλημένοι. Μετά από υπόδειξη του υπάλληλου, εισήλθε με τον γιο του στον ανελκυστήρα, που ήταν έμφορτος Ενώ ο ανελκυστήρας ανέβαινε, ξαφνικά σταμάτησε στο ύψος του δεύτερου ορόφου και άρχισε να κατέβαινει με αυξημένη ταχύτητα μέχρι το υπόγειο, όπου διέκοψε βίαια την πορεία του στο τέρμα της διαδρομής, χωρίς να μπορέσουν να βγουν από αυτόν, στον οποίο παρέμειναν εγκλωβισμένοι για 45 λεπτά της ώρας. ενώ συγχρόνως άρχισαν να διαρρέουν από την οροφή του θερμά ορυκτέλαια που ρύπαναν τα ενδύματα και τα γυμνά μέρη του σώματος του Η πτώση του ανελκυστήρα διαπιστώθηκε ότι οφείλεται σε αμέλεια του προστηθέντος στην υπηρεσία συντηρητή Σ. που προέβη σε πλημμελή συντήρηση του ανελκυστήρα του ξενοδοχείου, αν και όφειλε και μπορούσε να συντηρεί αυτόν με επιμέλεια, ώστε να είναι σε καλή κατάσταση και να μην τίθεται σε κίνδυνο η ζωή και η σωματική ακεραιότητα των χρησιμοποιούντων αυτόν ατόμων. Από την βλάβη του ανελκυστήρα, που είχε ως αποτέλεσμα αφενός να υποστεί ο Α χημικό έγκαυμα του κερατοειδούς του δεξιού οφθαλμού από τα ορυκτέλαια, εξαιτίας του οποίου νοσηλεύθηκε για δέκα (10) ημέρες σε ιδιωτική κλινική, και αφετέρου να ρυπανθούν τα ρούχα του αξίας 1200 ευρώ και να καταστούν άχρηστα. Ακολούθως, μετά τον τραυματισμό του (στο ασανσέρ του Ξενοδοχείου), ο οικογενειακός φίλος αυτού Δ παρέλαβε αυτόν και το ανήλικο γιο με το IX όχημα του, προκειμένου να τον μεταφέρει στο Νοσοκομείο για την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Και ενώ κατευθυνόταν στο νοσοκομείο στη συμβολή των οδών Ρ1 και Ρ2 στο κέντρο της Αθήνας, ο Δ κινούμενος μέσα στη πόλη με ταχύτητα, που υπερέβαινε τα 60 χιλιόμετρα την ώρα. συγκρούσθηκε με τον οδηγό Ε, ο οποίος οδηγούσε το ΙΚΝ-15 ανασφάλιστο αυτοκίνητο και είχε παραβιάσει την πινακίδα υποχρεωτικής διακοπής πορείας. Από την σύγκρουση αυτή τραυματίσθηκε ο γιος του Α, που βρισκόταν στο πίσω κάθισμα και δεν φορούσε ζώνη ασφαλείας. Ειδικότερα, έπαθε κάταγμα του δεξιού χεριού, εξαιτίας του οποίου αναγκάσθηκε να παραμείνει στο νοσοκομείο για είκοσι (20) περίπου ήμερες και να δαπανήσει ο πατέρας του το ποσό των 1000 ευρώ. Με την επιστροφή στο Λονδίνο το παιδί εκδήλωσε έντονο πόνο και πρήξιμο στο δεξί χέρι, ως

11 παρενέργεια του αρχικού τραυματισμού με αποτέλεσμα να νοσηλευθεί σε νοσοκομείο του Λονδίνου για 15 ημέρες, και να δαπανήσει ο πατέρας του το ποσό των 1000 Λιρών (1270 ευρώ). Εξάλλου, ο Α μετά τον τραυματισμό του απείχε από την εργασία του για δυο εβδομάδες, και για το λόγο αυτό του έκαναν περικοπή στο μισθό του. ύψους 1000 ευρώ. Από τα παραπάνω συμβάντα τόσο ο πατέρας όσο ο γιος υπέστησαν έντονη σωματική και ψυχική ταλαιπωρία και δοκιμασία. Ερωτάταται: 1) Πώς αξιολογείται από πλευράς αστικού δικαίου η συμπεριφορά των υπαιτίων; Α. ΠΤΩΣΗ ΑΝΕΛΚΥΣΤΗΡΑ Δεν υφίσταται ενδοσυμβατική ευθύνη της Ξενοδοχειακής Εταιρείας Γ που λειτουργεί το Ξενοδοχείο ΑΒΟ. Υφίσταται αυτοτελής αδικοπρακτική ευθύνη του συντηρητή Σ, ο οποίος δεν συμμορφώθηκε με τους κανόνες επιμέλειας με συνέπεια να προκληθεί παράνομη προσβολή του εννόμου αγαθού του πιλότου Α στην υγεία και τη σωματική ακεραιότητά του, αλλά και στην κυριότητά του. Το πταίσμα του Σ θα καταλογιστεί στην Γ κατ άρθρον 922 ΑΚ και ευθύνονται εις ολόκληρον. Επίσης, υπάρχει αυτοτελής αδικοπρακτική ευθύνη του υπαλλήλου, ο οποίος δεν συμμορφώθηκε με τους κανόνες επιμέλειας που επιτάσσουν να μην χρησιμοποιείται ο έμφορτος ανελκυστήρας, με συνέπεια να προκληθεί παράνομη προσβολή του εννόμου αγαθού του πιλότου Α στην υγεία και τη σωματική ακεραιότητά του, αλλά και στην κυριότητά του. Το πταίσμα του Υπαλλήλου θα καταλογιστεί στην Γ κατ άρθρον 922 ΑΚ και ευθύνονται εις ολόκληρον. Τα διάφορα πρόσωπα ευθύνονται μεταξύ τους κατ άρθρον 926 εις ολόκληρον.

12 Τέλος, υπάρχει ευθύνη των οργάνων της εταιρείας Γ κατ άρθρον 71 ΑΚ εις ολόκληρον με τα ανωτέρω. Β. ΤΡΟΧΑΙΟ Ο Ε επέδειξε αμελή συμπεριφορά κατά την οδήγηση λόγω μη τήρησης των κανόνων οδικής κυκλοφορίας - δεν διέκοψε την κυκλοφορία πατά τη σχετική πινακίδα με συνέπεια την προσβολή του αυτοκινήτου του Δ αλλά και του υιού του Α επομένως ευθύνεται αδικοπρακτικώς κατ άρθρον 914 ΑΚ έναντι τόσο του Δ, του οποίου τράκαρε το αυτοκίνητο (βλάβη στην κυριότητά του) όσο και κατά του τέκνου του Α που έπαθε κάταγμα του δεξιού χεριού του (βλάβη στο έννομο αγαθό της σωματικής ακεραιότητας). 2) Ποιο είναι δικαιούχοι των απαιτήσεων και από ποια αιτία; Α. ΠΤΩΣΗ ΑΝΕΛΚΥΣΤΗΡΑ Ο Α είναι δικαιούχος απαιτήσεων αποζημίωσης για τη θετική του ζημία (κατεστραμμένα ρούχα 1200, νοσήλεια για τον ίδιο), αποθετική διαφυγόν κέρδος για το μισθό που έχασε όσο ήταν εκτός εργασίας αλλά και για την ηθική του βλάβη κατ άρθρον 932 ΑΚ. Ο γιός του Α δε φαίνεται να έχει υποστεί βλάβη κάποιου εννόμου αγαθού του από το περιστατικό αυτό. Β. ΤΡΟΧΑΙΟ Ο Α είναι δικαιούχος απαιτήσεων αποζημίωσης για τη θετική του σε ύψος για νοσήλεια (νοσήλεια που πλήρωσε για τον γιό του εν προκειμένω έχει τη σχετική αξίωση ως αμέσως ζημιωθείς κατ άρθρον 914 ΑΚ διότι ασκεί τη γονική μέριμνα του τέκνου του και είναι επιφορτισμένος με τη σχετική δαπάνη και μέριμνα) 3) Ποιες αξιώσεις μπορούν να ασκήσουν οι παθόντες; ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΛΟΓΩ ΗΘΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ

13 4) Ποιο μπορούν να ασκήσουν την αγωγή του ανηλίκου τέκνου εναντίον των υπαιτίων; Οι γονείς του ανήλικου τέκνου ή όποιος ασκεί τη γονική μέριμνα στην έκφανση της δικαστικής και εξώδικης εκπροσώπησης του τέκνου 1510 ΑΚ Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (Γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του. ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΝΤΙΚΡΙΣΜΑ Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΔΙΑΔΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΚΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΝΤΙΚΡΙΣΜΑ Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΠΑΡΙΣΤΑΣΘΑΙ ΕΠΙ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩ ΕΠ ΙΔΙΩ ΟΝΟΜΑΤΙ 5) Πότε αρχίζει και πότε συμπληρώνεται η παραγραφή των αξιώσεων των δικαιούχων; ΑΚ 937 Η απαίτηση από αδικοπραξία παραγράφεται μετά πενταετία, αφότου ο παθών έμαθε τη ζημία και τον υπόχρεο σε αποζημίωση σε κάθε όμως περίπτωση η απαίτηση παραγράφεται μετά την πάροδο είκοσι ετών από την πράξη. Εν προκειμένω, κάθε ζημία έχει δική της παραγραφή με αφετηρία το πότε συντελέστηκε αυτή η ζημία (π.χ. πότε πληρώθηκε κάθε δαπάνη στο νοσοκομείο) με απώτατο όριο την εικοσαετία από κάθε συμβάν 6) Ποια είναι τα κριτήρια για επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής Βλάβης στους παθόντες; βλ. ανωτέρω Πρακτικό 1Γ. 7) Μπορούν οι παθόντες να ασκήσουν αγωγή από αδικαιολόγητο πλουτισμό για τις παραπάνω αναφερόμενες αιτίες.

14 Η από το άρθρο 904 Α.Κ. αγωγή του αδικαιολογήτου πλουτισμού, τόσο από ουσιαστική όσο και από δικονομική άποψη, έχει επιβοηθητικό ή επικουρικό χαρακτήρα και μπορεί να ασκηθεί, μόνο όταν λείπουν οι προϋποθέσεις της αγωγής από τη σύμβαση ή την αδικοπραξία, εκτός αν θεμελιώνεται σε πραγματικά περιστατικά διαφορετικά ή πρόσθετα από εκείνα, στα οποία στηρίζεται η αγωγή από τη σύμβαση ή την αδικοπραξία, (βλ. ΑΠ 568/2002 δημοσ. ΝΟΜΟΣ, ΕΕμπΔ ). Όταν η αγωγή σωρεύεται κατά δικονομική επικουρικότητα δεν απαιτείται να μνημονεύεται, ο λόγος για τον οποίο δεν ήθελε ευσταθήσει η από τη σύμβαση πρώτη αγωγή (βλ. ΕφΛαρ 284/2004 Δικογραφία ). Αρκεί να γίνεται στο δικόγραφο απλή έστω και έμμεση επίκληση της ακυρότητας της σύμβασης χωρίς έκθεση των γεγονότων (βλ. ΑΠ 1647/2002 ΕΕργΔ , Τριάντος, ΕρμΑΚ (2009), αρθ. 904, αρ. 15, σελ. 1093, Βαλτούδης, σε ΣΕρμΑΚ Γεωργιάδη, άρθ. 904, αρ. 19, σελ. 1756,1757). Περαιτέρω όπως ορίζει η διάταξη του άρθρου 219 παρ. 1 ΚΠολΔ περί της επικουρικής βάσης ή αιτήματος της αγωγής, μόνο μετά την απόρριψη της κύριας βάσης ή την τυχόν παραίτηση του ενάγοντα από την κύρια βάση, υποχρεούται το Δικαστήριο να ερευνήσει την επικουρική αγωγή ή αίτηση και να εκδώσει γι αυτήν απόφαση. Αν η κύρια βάση γίνει δεκτή, τότε το Δικαστήριο δεν έχει δικαίωμα να εξετάσει την επικουρική, γιατί η παραδοχή της κύριας βάσης επιφέρει κατάργηση της όλης δίκης και συνεπώς δεν απαιτείται η έκδοση απόφασης γι αυτήν (ΕφΘεσ 2894/90 Αρμ ). 8) Ποιο είναι οι ισχυρισμοί που μπορούν να προβάλλουν οι υπαίτια κατά των δικαιούχων των απαιτήσεων; ΑΚ 300 ΕΝΣΤΑΣΗ ΣΥΝΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΠΤΑΙΣΜΑΤΟΣ Από την σύγκρουση αυτή τραυματίσθηκε ο γιος του Α. που βρισκόταν στο πίσω κάθισμα και δεν φορούσε ζώνη ασφαλείας. Μπορεί να περιοριστεί ή και να εκμηδενιστεί η υποχρέωση του τρίτου οδηγού Ε να αποζημιώσει τον Α αν αποδειχθεί ότι από βαρεία αμέλεια του Δ δεν φορούσε ζώνη ο γιός του Α.

15 2η Θεματική: Δίκαιο της Πώλησης 1) Ο Κ εισαγωγέας και πωλητής αυτοκινήτων, εισήγαγε από το εξωτερικό, για ης ανάγκες της έκθεσης του καινούργιο αυτοκίνητο Ι.Χ., τελευταίας τεχνολογίας, το οποίο διαδοχικώς μετέφερε επί μακρό χρονικό διάστημα σε διάφορους εκθεσιακούς χώρους προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι πελάτες να το βλέπουν, να το δοκιμάζουν στην οδήγηση και. εάν τους ικανοποιούν οι επιδόσεις του, να προβαίνουν σε αγορά παρόμοιου μοντέλου. Μετά την πάροδο ενός περίπου έτους, το ανωτέρω αυτοκίνητο, το οποίο είχε ήδη διάνυσα χιλιόμετρα, που δεν φαινόταν στον πίνακα του. λόγω του ότι είχε γίνει τεχνηέντως αποσύνδεση του χιλιομετρητή και είχε υποστεί από την χρήση αρκετές μη άμεσα εμφανείς, ζημιές στο κάτω μέρος του σκελετού του, πωλήθηκε στον Α, με την δόλια διαβεβαίωση του Κ ότι είναι εντελώς καινούργιο, αντί τιμήματος ευρώ. το οποίο καταβλήθηκε ταυτόχρονα με την παράδοση του οχήματος. Δύο μήνες μετά την παραλαβή του ο αγοραστής, κατά την επίσκεψη του σε συνεργείο για την αλλαγή λαδιών στο αυτοκίνητο, πληροφορείται για την πραγματική, ως άνω, κατάσταση του και διαπιστώνει ότι εξαπατήθηκε, καθόσον αυτό αφενός δεν είχε τη συμφωνηθείσα ιδιότητα, όταν του παραδόθηκε, όπως ο ίδιος πίστευε κατά την κατάρτιση της σχετικής σύμβασης και αφετέρου έφερε πραγματικά ελαττώματα. 1) Τι δικαιώματα παρέχονται στον Α από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα: Α. Συμβατική Ευθύνη: Δίκαιο της πώλησης: Ειδικό Δίκαιο μη εκπλήρωσης της παροχής. Υιοθετεί το πραγματικό της «μη ανταπόκρισης στη σύμβαση» ΑΚ, και παρέχει στον αγοραστή τα σχετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις από τα άρθρα 540 επ. ΑΚ. Αναμορφώθηκε μετά το ν. 3043/2002 κατά το πρότυπο του Γερμανικού Δικαίου και της οδηγίας 99/44/ΕΟΚ (η «μικρή λύση» σε αντίθεση με μια άλλη επιλογή, τη «μεγάλη λύση» την αναμόρφωση όλου του Αστικού Κώδικα). Υιοθετεί σύστημα αντικειμενικής ευθύνης. Την απάντηση δίνουν τα άρθρα 540 και 543 ΑΚ, αλλά πρέπει να αναφερθεί προηγουμένως η συλλογιστική των προηγούμενων άρθρων ως εξής: Άρθρο 534 : Πραγματικά ελαττώματα και έλλειψη συνομολογημένων ιδιοτήτων Ο πωλητής υποχρεούται να παραδώσει το πράγμα με τις συνομολογημένες ιδιότητες και χωρίς πραγματικά ελαττώματα.

16 Άρθρο 535: Ο πωλητής δεν εκπληρώνει την κατά το προηγούμενο άρθρο υποχρέωσή του, αν το πράγμα που παραδίδει στον αγοραστή δεν ανταποκρίνεται στη σύμβαση και ιδίως: 1. δεν ανταποκρίνεται στην περιγραφή που έχει γίνει από τον πωλητή ή στο δείγμα ή υπόδειγμα που ο πωλητής είχε παρουσιάσει στον αγοραστή Άρθρο 537: Ευθύνη για ελλείψεις Ο πωλητής ευθύνεται ανεξάρτητα από υπαιτιότητά του αν το πράγμα, κατά το χρόνο που ο κίνδυνος μεταβαίνει στον αγοραστή, έχει πραγματικά ελαττώματα ή στερείται τις συνομολογημένες ιδιότητες, εκτός αν ο αγοραστής κατά τη σύναψη της σύμβασης γνώριζε ότι το πράγμα δεν ανταποκρίνεται στη σύμβαση ή η μη ανταπόκριση οφείλεται σε υλικά που χορήγησε ο αγοραστής. Το ελάττωμα ή η έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας που διαπιστώνεται μέσα σε έξι μήνες από την παράδοση του πράγματος τεκμαίρεται ότι υπήρχε κατά την παράδοση, εκτός αν τούτο δεν συμβιβάζεται με τη φύση του πράγματος που πουλήθηκε ή με τη φύση του ελαττώματος ή της έλλειψης. Άρθρο 540: Δικαιώματα του αγοραστή Στις περιπτώσεις ευθύνης του πωλητή για πραγματικό ελάττωμα ή για έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας ο αγοραστής δικαιούται κατ` επιλογήν του: 1. να απαιτήσει, χωρίς επιβάρυνσή του, τη διόρθωση ή αντικατάσταση του πράγματος με άλλο, εκτός αν μια τέτοια ενέργεια είναι αδύνατη ή απαιτεί δυσανάλογες δαπάνες 2. να μειώσει το τίμημα 3. να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, εκτός αν πρόκειται για επουσιώδες πραγματικό ελάττωμα. Ο πωλητής οφείλει να πραγματοποιήσει τη διόρθωση ή την αντικατάσταση σε εύλογο χρόνο και χωρίς σημαντική ενόχληση του αγοραστή. Άρθρο 542: Το δικαστήριο μπορεί, μολονότι ο αγοραστής άσκησε το δικαίωμα Υπαναχώρησης, να επιδικάσει μόνο μείωση του τιμήματος ή να διατάξει αντικατάσταση του

17 πράγματος, αν κρίνει ότι οι περιστάσεις δεν δικαιολογούν την υπαναχώρηση (εξαίρεση από την αρχή της διαθέσεως 106 ΚΠολΔ). Άρθρο 543: Αν κατά το χρόνο που ο κίνδυνος μεταβαίνει στον αγοραστή λείπει η συνομολογημένη ιδιότητα του πράγματος, ο αγοραστής δικαιούται, αντί για τα δικαιώματα του άρθρου 540, να απαιτήσει αποζημίωση για μη εκτέλεση της σύμβασης (μεγάλη αποζημίωση) ή, σωρευτικά με τα δικαιώματα αυτά, να απαιτήσει αποζημίωση για τη ζημία που δεν καλύπτεται από την άσκησή τους (μικρή αποζημίωση). Εν προκειμένω, έχει δηλαδή ή αξίωση μείωσης του τιμήματος ή διαπλαστικό δικαίωμα υπαναχώρησης ήτοι το τίμημα ως ζημία του είτε τη διαφορά από το τίμημα που θα στοίχιζε ένα μεταχειρισμένο όχημα της ίδιας κατηγορίας σε συνδυασμό με τη μικρή αποζημίωση του άρθρου 543 ΑΚ ( π.χ. τη διαφορά ανάμεσα στην τιμή του καινούριου από το μεταχειρισμένο όχημα) ή πλήρους αποζημίωσης (όλο το τίμημα που κατέβαλε) Δεν έχει αξίωση άρσης ελαττώματος διότι δεν προσιδιάζει στη φύση της συγκεκριμένης περίπτωσης (δεν μπορεί να κάνει ο πωλητής το μεταχειρισμένο όχημα να είναι κανούριο!) Β. Ακύρωση δικαιοπραξίας λόγω απάτης Απάτη κατ άρθρον 147 ΑΚ 149 ΑΚ, και ακύρωση κατ άρθρον 184 ΑΚ; Ορθή γνώμη αλλά μη κρατούσα: Φαινομένη συρροή, απορρόφηση των γενικών διατάξεων λόγω ειδικότητας Αντίθετη νομολογία: Εκείνος έχει δικαίωμα να ζητήσει απ`αυτόν τον άλλο την ανόρθωση κάθε ζημίας, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τις αδικοπραξίες, πράγμα που κατ` αρχήν, συμβαίνει εφόσον η απάτη συνιστά παράνομη και υπαίτια ζημιογόνο συμπεριφορά, να ζητήσει δηλαδή, αποζημίωση κατά τις περί αδικοπραξιών διατάξεις. Συγκεκριμένα, εκείνος δικαιούται να αποζημιωθεί, για το αρνητικό διαφέρον, δηλαδή δικαιούται σε ανόρθωση κάθε ζημίας που θα απεφεύγετο αν δεν είχε εσφαλμένα πιστεύσει, ότι συνάπτει έγκυρη σύμβαση όπως είναι οι δαπάνες του για τη σύναψη της σύμβασης ή το διαφυγόν κέρδος

18 που θα πετύχαινε εκείνος από άλλη σύμβαση που θα συνήπτε, αν δεν απασχολούνταν με τη σύναψη της ακυρώσιμης σύμβασης. Επίσης, ο απατηθείς έχει δικαίωμα να αποδεχθεί τη σύμβαση σ` αυτή δε την περίπτωση δικαιούται να αποζημιωθεί για το θετικό διαφέρον, δηλαδή δικαιούται σε ανόρθωση από αυτόν τον άλλο, κάθε ζημίας, που θα αποφευγόταν, αν τα κρίσιμα πραγματικά περιστατικά ήταν όχι ψευδή, αλλά αληθή και η σύμβαση εκπληρώνοταν. Γ. Αδικοπραξία: Τα δικαιώματα από το άρθρο 914 ΑΚ σε συνδυασμό με 386 ΠΚ παραμένουν ακέραια για αποζημίωση λόγω αδικοπραξίας, ωστόσο ο ζημιωθείς πρέπει να αποδείξει πταίσμα του 2) Τι χρονικό περιθώριο έχει εκείνος για την ενάσκηση των δικαιωμάτων αυτών Α. Ενδοσυμβατική ευθύνη Άρθρο 554 Παραγραφή Τα Δικαιώματα του αγοραστή λόγω πραγματικού ελαττώματος ή έλλειψης συνομολογημένης ιδιότητας παραγράφονται μετά την πάροδο πέντε ετών για τα ακίνητα και δύο ετών για τα κινητά. βλ. όμως 537 ΑΚ: Το ελάττωμα ή η έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας που διαπιστώνεται μέσα σε έξι μήνες από την παράδοση του πράγματος τεκμαίρεται ότι υπήρχε κατά την παράδοση, εκτός αν τούτο δεν συμβιβάζεται με τη φύση του πράγματος που πουλήθηκε ή με τη φύση του ελαττώματος ή της έλλειψης. Β. Λόγω απάτης: δύο χρόνια (157 ΑΚ): `Οταν περάσουν δύο χρόνια από τη δικαιοπραξία επέρχεται απόσβεση του δικαιώματος για ακύρωση. Αν η πλάνη ή η απάτη ή η απειλή εξακολούθησαν και μετά τη δικαιοπραξία, η διετία αρχίζει από τότε που πέρασε η κατάσταση αυτή. Σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται ακύρωση όταν περάσουν είκοσι χρόνια από τη δικαιοπραξία. Γ. Για αδικοπραξίες ισχύει το άρθρο 937 ΑΚ.

19 2) Σας επισκέπτεται στο γραφείο σας, ο Α και σας εκθέτει ότι με την Ανώνυμη Εταιρία, με την επωνυμία «ΑΥΤΟΚΙΝΗΣΗ», νόμιμος εκπρόσωπος της οποίας είναι ο Β, συνήψε σύμβαση πώλησης ενός καινούργιου IX αυτοκινήτου, τύπου 1.6 Τ8 150 ΗΡ, κατασκευασμένο σε εργοστάσιο της Σουηδίας. Το όχημα του παρεδόθη με την άδεια και τις πινακίδες κυκλοφορίας, ενώ εκείνος κατέβαλε το συμφωνημένο τίμημα που ανερχόταν στο ποσό των ευρώ. Το παραδοθέν, όμως. όχημα, δεν ήταν εργοστασιακής προέλευσης, αφού τούτο είχε κατασκευαστεί με χαμηλότερη ιπποδύναμη, η δε αύξηση της ιπποδύναμης τους ήταν αποτέλεσμα τεχνικής επέμβασης, η οποία είχε λάβει εκ των υστέρων χώρα στην επίσημη αντιπροσωπεία της αυτοκινητοβιομηχανίας στην Ελλάδα κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας η οποία και απαγορεύει την κυκλοφορία τέτοιου οχήματος στην Ελληνική Επικράτεια. Ότι περί αυτών πληροφορήθηκε, όταν το αυτοκίνητο υποβλήθηκε σε έλεγχο από τις αρμόδιες αρχές, τα όργανα των οποίων, διαπίστωσαν τις παράνομες επεμβάσεις, με αποτέλεσμα το αυτοκίνητο αυτό να μη μπορεί να κυκλοφορήσει σιη χώρα. Ότι το ελάττωμα αυτό (νομικό), κατά το χρόνο της σύναψης της σύμβασης και της παράδοσης του αυτοκινήτου, γνώριζαν η πωλήτρια εταιρία και ο νόμιμος εκπρόσωπο της και το απέκρυψαν υποστηρίζοντας ψευδώς περί του αντιθέτου αυτόν, δηλαδή τον εξαπάτησαν, προκείμενου να πωλήσουν το συγκεκριμένο αυτοκίνητο με σκοπό να προσπορίσουν στην πωλήτρια παράνομο περιουσιακό όφελος. Ότι από την πιο πάνω συμπεριφορά της πωλήτριας και του νομίμου εκπροσώπου της υπέστη ζημιά στην περιουσία του, αλλά προσβλήθηκε και ως προσωπικότητα. Ερωτάται: Α) Ποία τα δικαιώματα του αγοραστή (να αναφερθούν οι διατάξεις που τα προβλέπουν και ποιες οι συνέπειες της άσκησης ενός εκάστου, τόσο για την πωλήτρια όσο και τον αγοραστή); Α. Ενδοσυμβατική ευθύνη `Αρθρο 514 Νομικά ελαττώματα: Ο πωλητής έχει υποχρέωση να μεταβιβάσει το αντικείμενο της πώλησης ελεύθερο από κάθε δικαίωμα τρίτου (νομικό ελάττωμα).

20 Αρθρο 515: Ο πωλητής δεν ευθύνεται για τα νομικά ελαττώματα που υπάρχουν κατά το χρόνο της πώλησης, αν ο αγοραστής τα γνώριζε. Αλλά για την υποθήκη ή την προσημείωση ή την κατάσχεση ή το ενέχυρο που υπάρχει ο πωλητής ευθύνεται και αν ακόμη ο αγοραστής γνώριζε την ύπαρξή τους. 517 ΑΚ Μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων του πωλητή: Αν ο πωλητής δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις του, ο αγοραστής έχει όσα δικαιώματα έχει ο δανειστής στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις και ιδίως σε περίπτωση υπερημερίας ή υπαίτιας αδυναμίας του οφειλέτη. Εν προκειμένω, υφίσταται υπαίτια ολική αδυναμία παροχής: ΑΚ 382 Αν η παροχή του ενός από τους συμβαλλομένους είναι αδύνατη από γεγονός για το οποίο αυτός έχει ευθύνη, μπορεί ο άλλος είτε να επικαλεστεί τα δικαιώματα του άρθρου 380 (απαλλαγή από σύμβαση έναντι περιελθόντος βάσει αδικαιολόγητου πλουτισμού) είτε να απαιτήσει αποζημίωση είτε να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση. Επομένως έχει ένα από τα τρία ανωτέρω δικαιώματα ο αγοραστής. Αποζημίωση: θετικό διαφέρον/ είναι ενδοσυμβατική ευθύνη, πλήρης θετική ζημία. Υπαναχώρηση σε συνδ. με δικαίωμα εύλογης αποζημίωσης 389 ΑΚ. Η ενδοσυμβατική ευθύνη δε γενά υποχρέωση ικανοπ. ηθικής βλάβης / βλ. 299 ΑΚ. Β. Ακύρωση δικαιοπραξίας ως ακυρώσιμης κατ άρθρον 147 ΑΚ και 174 ΑΚ; Οι διατάξεις αυτές εκτοπίζουν ως ειδικότερες τις διατάξεις περί ακύρωσης δικαιοπραξίας λόγω απάτης (φαινομένη συρροή). Αντίθετη νομολογία: βλ ανωτέρω Γ. Αδικοπραξία απάτη κατ αρθρα 914 ΑΚ σε συνδ. με 386 ΠΚ και ηθ. βλάβη 299 ΑΚ και 57 ΑΚ προσβολή προσωπικότητας.

21 Β) Ο νόμιμος εκπρόσωπος της πωλήτριας ευθύνεται; (με βάση ποιες διατάξεις και γιατί;) Αν ναι, τι μπορεί να ζητήσει από αυτόν ο αγοραστής και συνακόλουθα και από την πωλήτρια; Ευθύνεται μόνο για την αδικοπραξία απάτη κατ αρθρα 914 ΑΚ σε συνδ. με 386 ΠΚ και 71 ΑΚ μόνο αποζημίωση

22 3η Θεματική: Προστασία της Κυριότητας και της Νομής 1.- Α) Ο Α κάτοικος Χαλανδρίου Αττικής επισκέφθηκε την το Δ δικηγόρο Αθηνών και του εξέθεσε τα ακόλουθα: Ότι είναι μοναδικός εξ αδιαθέτου κληρονόμος του πατέρα του Π που πέθανε στις στο Χαλάνδρι. Ότι την κληρονομία του τελευταίου, που δεν άφησε διαθήκη, αυτός, ως μοναδικός εξ αδιαθέτου κληρονόμος, αποδέχθηκε νομίμως και μετέγραφε, επίσης νομίμως, τη σχετική δήλωση αποδοχής το έτος Ότι μεταξύ των κληρονομιαίων ακινήτων αυτής περιλαμβάνεται και ένα οικόπεδο εκτάσεως 300 τετραγωνικών μέτρων μετά της επ' αυτού παλαιάς ισόγειας οικίας που βρίσκεται στην κτηματική περιφέρεια Αρτέμιδος Αττικής και δη στον οικισμό Παραθεριστών επί της οδού Άνοιξης αριθμός 14 αξίας ευρώ. Ότι το ακίνητο αυτό ο πατέρας του το είχε αγοράσει με το υπ' αριθμό 250/ συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Αθηνών Δημητρίου Παυλάκου από τον Χ, ότι είχε μεταγράψει νόμιμα τούτο από τότε και ότι κατοικούσε στην υπάρχουσα σε αυτό οικία τα καλοκαίρια συνεχώς μέχρι του θανάτου του. Ότι το παραπάνω ακίνητο από το θάνατο τού πατέρα του (1996) και εφεξής το κατέλαβε και το κατέχει η Γ, την οποία ο πατέρας του είχε προσλάβει ως οικιακή βοηθό από το έτος Τέλος ο Α εξέθεσε στο δικηγόρο Δ ότι Θέλα να του αποδοθεί το ως άνω ακίνητο καθόσον η Γ δεν του το αποδίδει. ΕΡΩΤΑΤΑΙ: Με βάση το ιστορικό αυτό, ποια αγωγή πρέπει να ασκήσει ο Δ δικηγόρος, σε ποιες διατάξεις του Α.Κ. πρέπει να τη στηρίξει και κατά ποιου να τη στρέψει; Ποια είναι συνοπτικά τα στοιχεία που πρέπει να περιέχει η αγωγή για να είναι πλήρης και ορισμένη και ποίο αίτημα πρέπει να έχει; Α. Διεκδικητική Αγωγή Κατά τη διάταξη του άρθρου 1094 ΑΚ ο κύριος πράγματος δικαιούται να απαιτήσει από το νομέα ή τον κάτοχο την αναγνώριση της κυριότητάς του και την απόδοση του πράγματος. Συνάγεται, ότι αναγκαία στοιχεία της διεκδικητικής αγωγής είναι η κυριότητα του ενάγοντος επί του διεκδικούμενου ακινήτου και η νομή ή κατοχή του πράγματος από τον εναγόμενο κατά το χρόνο άσκησης της αγωγής. Εξάλλου κατά το άρθρο 1094 ΑΚ στη διεκδικητική κυριότητας ακινήτου αγωγή, που στηρίζεται στον παράγωγο τρόπο απόκτησης της κυριότητας, αρκεί κατ αρχήν η επίκληση

23 από τον ενάγοντα της συμβολαιογραφικής μεταβιβαστικής ανάμεσα σ αυτόν και τον άμεσο δικαιοπάροχό του συμβάσεως και της νόμιμης μεταγραφής της. Έτσι ο τρόπος κτήσης της κυριότητας επί του επιδίκου από το δικαιοπάροχο του ενάγοντος δεν είναι στοιχείο της αγωγής, Εάν όμως ο εναγόμενος αμφισβητήσει την κυριότητά του, ο μεν ενάγων οφείλει για τη συμπλήρωση της αγωγής με τις προτάσεις του, η δε καταφάσκουσα το δικαίωμα δικαστική απόφαση πρέπει να αναφέρει και να καθορίσει με σαφήνεια τα γεγονότα που συγκροτούν τον τρόπο κτήσεως του δικαιοπαρόχου αλλά και των απωτέρων, αν απαιτείται ενόψει των αμφισβητήσεων του εναγομένου μέχρι τη συμπλήρωση πρωτότυπου τρόπου κτήση της κυριότητας αυτών (χρησικτησία). Πρέπει να προσδιορίζονται τα στοιχειά ταυτότητας του ακινήτου! Για να είναι ακριβής η περιγραφή του ακινήτου, ώστε να μη γεννάται αμφιβολία για την ταυτότητα του, απαιτείται να προσδιορίζονται η θέση, τα όρια και ο προσανατολισμός των πλευρών του, κατά τρόπο ώστε να μπορεί αυτό να εντοπίζεται επακριβώς και να διαχωρίζεται από τα γειτονικά εδάφη, έστω και αν δεν αναφέρεται το μήκος των πλευρών του σε μέτρα ή το εμβαδόν του. Εάν το ακίνητο αναφέρεται ότι αποτελεί τμήμα μεγαλύτερης έκτασης, θα πρέπει να προσδιορίζονται επακριβώς τα όρια που το διαχωρίζουν από τη μεγαλύτερη έκταση, ώστε να προκύπτει ποίο συγκεκριμένο τμήμα της μεγαλύτερης έκτασης καταλαμβάνει αυτό. Η περιγραφή του ακινήτου δεν μπορεί να συμπληρώνεται με την παραπομπή σε άλλο έγγραφο, όπως σχεδιάγραμμα στο οποίο αποτυπώνεται το ακίνητο, εκτός αν το έγγραφο έχει ενσωματωθεί στην αγωγή, κατά τρόπο ώστε να αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Όταν στο δικόγραφο της αγωγής δεν περιέχονται τα πιο πάνω στοιχεία ή όταν αυτά περιέχονται κατά τρόπο ελλιπή ή ασαφή, τότε η έλλειψη αυτή καθιστά μη νομότυπη την άσκηση της, επιφέρει δε την απόρριψη της ως απαράδεκτης, λόγω της αοριστίας, είτε αυτεπαγγέλτως, είτε κατόπιν προβολής σχετικής ένστασης από τον εναγόμενο. Η αοριστία δε αυτή δεν μπορεί να συμπληρωθεί ούτε με τις προτάσεις, ούτε με παραπομπή στο περιεχόμενο άλλων εγγράφων της δίκης, ούτε από την εκτίμηση των αποδείξεων, ούτε, επίσης, με αναφορά στη σχετική διάταξη του νόμου ή μνεία αυτής, ούτε με δικαστική ομολογία του εναγομένου. ΑΙΤΗΜΑ Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥ ΑΚΙΝΗΤΟΥ!

24 σος εγγραφή βιβλία διεκδικήσεων! Ασκείται κατά της Γ. ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΣΚΗΘΕΙ ΑΓΩΓΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΝΟΜΗΣ; ΟΧΙ ΕΧΕΙ ΕΝΙΑΥΣΙΑ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ 992 ΑΚ! ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΣΚΗΘΕΙ ΠΟΥΒΛΙΚΙΑΝΗ ΑΓΩΓΗ ναι 1112 ΑΚ; Β) Η Γ μετά την επίδοση σε αυτή της ως άνω αγωγής προσήλθε στο δικηγόρο Αθηνών Κ και του εκθέτει ότι; Ο ποτέρας του Α, ο (Β), την προσέλαβε όσο ζούσε το έτος 1983 ως οικιακή βοηθό και ότι αντί μισθού της είχε υποσχεθεί ότι θα της δώσει το παραπάνω ακίνητο για τις προς αυτόν υπηρεσίες της. Ότι από το θάνατο του και μετά, αυτή εγκαταστάθηκε μονίμως στο πιο πάνω ακίνητο που περιγράφεται στο θέμα Α. Ότι αμέσως μετά το θάνατο του αυτή διέμενε όλο το χρόνο στην πεπαλαιωμένη οικία του οικοπέδου, επισκεύασε την κεραμοσκεπή της και περιποιόταν τα δένδρα του οικοπέδου. Ότι τα γεγονότα αυτά τα γνώριζε ο ενάγων Α, ο οποίος δεν την ενόχλησε ποτέ μέχρι την άσκηση της αγωγής. ΕΡΩΤΑΤΑΙ. Με βάση τα πραγματικά περιστατικά, ποια ένσταση του Α.Κ., μπορεί να προβάλλει η εναγομένη προς κατάλυση της αγωγής του ενάγοντος και σε ποια διάταξη του ΑΚ μπορεί αυτή να στηριχθεί;

25 1. ΕΝΣΤΑΣΗ ΙΔΙΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ 1095 ΑΚ όταν συμπληρωθεί η εικοσαετία. αν επιδοθεί η αγωγή πριν την εικοσαετία, η χρησικτησία διακόπτεται, όπως και η παραγραφή. 2. ΕΝΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ 281 ΑΚ, - ΜΑΚΡΑ ΑΔΡΑΝΕΙΑ ΝΑ ΑΣΚΗΣΕΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ, πεποίηθηση ότι δεν θα το ασκήσει και δυσβάστακτη βλάβη της εναγόμενης αν γίνει δεκτή η αγωγή (θα οδηγήσει στην ανατροπή της ζωής της τη στιγμή που μένει εκεί μεγάλο χρονικό διάστημα και ο αληθής κύριος αδιαφόρησε για αυτό.) 3. Ένσταση για δαπάνες του καλόπιστου νομέα 1101 ΑΚ: Ο καλόπιστος νομέας έχει δικαίωμα να απαιτήσει από τον κύριο αποζημίωση για δαπάνες που έγιναν στο πράγμα, προκειμένου να διατηρηθεί κατάλληλο για τακτική εκμετάλλευση (αναγκαίες δαπάνες), καθώς και για την πληρωμή βαρών του πράγματος. Για συνηθισμένες όμως δαπάνες συντήρησης του πράγματος δεν έχει δικαίωμα αποζημίωσης, εφόσον του έμειναν τα ωφελήματα του πράγματος. Μετά την επίδοση της αγωγής ακόμα και ήταν η εναγόμενη αρχικώς καλόπιστη θα ευθύνεται ως κακόπιστη νομέας κατ άρθρον 1102 ΑΚ: Ο κακόπιστος νομέας, και από την επίδοση της αγωγής κάθε νομέας, έχει δικαίωμα αποζημίωσης για τις αναγκαίες δαπάνες ή για τις δαπάνες εξαιτίας βαρών του πράγματος, μόνον κατά τις διατάξεις για τη διοίκηση αλλοτρίων.

26 4 η Θεματική Προσωπική και Εμπράγματη Ασφάλεια Ο έμπορος Ε αντιμετώπιζα οικονομικά προβλήματα και θέλει να πάρα δάνειο από την τράπεζα Τ. Η Τ εξάρτησε τη χορήγηση του δανείου από την εξασφάλιση της απαίτησης της με επαρκείς ασφάλειες. Ο Φ, φίλος του Ε, προσφέρθηκε να παραχωρήσει υποθήκη στο δικό του ακίνητο υπέρ του οφειλέτη Ε για την εξασφάλιση της απαίτησης της Τ κατ αυτού από το δάνειο. Η Τ όμως έκρινε ότι η αξία του ακινήτου του Φ δεν την εξασφάλιζε πλήρως και για αυτό ζήτησε και εγγύηση της οφειλής από φερέγγυο πρόσωπο. Ο Α, αδελφός του Ε, προσφέρθηκε να παράσχει την εγγύηση αυτή στην Τ. Η τελευταία συμφώνησε και ζήτησε από μεν τον Α έγγραφη δήλωση του, ότι εγγυάται το χρέος του Ε προς αυτήν ως αυτοφειλέτης, από δε το Φ να της παράσχει δικαίωμα εγγραφής υποθήκης πάνω στο ακίνητο του. 0 Α έδωσε στην Τ έγγραφη δήλωση με την οποία αναλάμβανε την εγγύηση του χρέους του Ε προς αυτήν ως αυτοφειλέτης και ο Φ με μονομερή δήλωση του ενώπιον συμβολαιογράφου σης παραχώρησε σ αυτή δικαίωμα για εγγραφή υποθήκης επί του ακινήτου του υπέρ του οφειλέτη Ε. Η Τα ενέγραψε στις υποθήκη στο ακίνητο του Φ και χορήγησε το δάνειο στον Ε. Ερωτάται: α) Με μόνο την έγγραφη δήλωση του εγγυητή Α συνομολογήθηκε έγκυρα η σύμβαση εγγύησης ανάμεσα σε Α και Τ; 1α. 847 ΑΚ. Με τη σύμβαση της εγγύησης ο εγγυητής αναλαμβάνει απέναντι στο δανειστή την ευθύνη ότι θα καταβληθεί η οφειλή. 848 ΑΚ Εγγύηση μπορεί να δοθεί και για οφειλή μελλοντική ή υπό αίρεση. 849 ΑΚ Η εγγύηση είναι άκυρη, αν δεν δηλωθεί εγγράφως. Η έλλειψη του εγγράφου καλύπτεται, εφόσον ο εγγυητής εκπλήρωσε την οφειλή. Η εγγύηση είναι μονομερώς τυπική δικαιοπραξία, η αποδοχή της εγγύησης εκ μέρους της Τ μπορεί να γίνει σιωπηρώς. Επομένως είναι έγκυρη. β) Αν ο Ε φανεί ασυνεπής στις υποχρεώσεις του για την εξόφληση του δανείου προς την και αυτή για την ικανοποίηση της απαίτησης της στραφεί κατά του εγγυητή Α ο τελευταίος μπορεί να προβάλλει την ένσταση δίζησης

27 Η ανάληψη ευθύνης ως αυτοφειλέτης σημαίνει παραίτηση από την ένσταση δίζησης. Ένσταση δίζησης: Ο εγγυητής έχει δικαίωμα να αρνηθεί την καταβολή της οφειλής, ωσότου ο δανειστής επιχειρήσει αναγκαστική εκτέλεση εναντίον του πρωτοφειλέτη και αυτή αποβεί άκαρπη (ένσταση δίζησης). Από τις διατάξεις των άρθρων 855 και 857 αριθ. 1 Α.Κ. σε συνδυασμό προς εκείνες των άρθρων 847,849, 851 του ιδίου Κώδικα, συνάγεται ότι, αν ο εγγυητής παραιτήθηκε από την ένσταση της διζήσεως και ιδίως αν εγγυήθηκε ως αυτοφειλέτης δεν δημιουργείται μεταξύ αυτού και του πρωτοφειλέτου παθητική εις ολόκληρον ενοχή εκτός εάν συμφωνήθηκε, αλλ` εξακολουθεί και μετά την παραίτηση να ευθύνεται ως εγγυητής, παρεπομένως προς τον πρωτοφειλέτη. Συνεπώς αν ο δανειστής στραφεί κατά του εγγυητού αυτός υποχρεούται να καταβάλει την οφειλή, στην έκταση που έχει κατά την άσκηση της αγωγής, αν δε τυχόν ο πρωτοφειλέτης έχει καταβάλει την οφειλή ο εγγυητής μπορεί να προτείνει την ένσταση της αποσβέσεως της οφειλής δια καταβολής (ΑΠ. 148/1997 Ελ. Δικ , Εφ. Πατρ. 130/1983 ΝοΒ ). Η εγγύηση διαφέρει από την παθητική εις ολόκληρον ενοχή (ΑΠ 1129/1975 ΝοΒ ), αφού ακόμα και στην περίπτωση που ο εγγυητής παραιτηθεί από την ένσταση της δίζησης, η ευθύνη του μπορεί να μην είναι πλέον επικουρική, παραμένει, ωστόσο, παρεπόμενη έναντι αυτής του πρωτοφειλέτη (ΕφΑΘ 104/1963 ΕλλΔνη , Βρέλλης σε ΑΚ Γεωργιάδη/Σταθόπουλου υπό το άρθρο 847 στον αριθμό 33, Απ. Γεωργιάδης, Η εξασφάλιση των πιστώσεων, α` εκδ. 2001, σελ. 25). Μόνη, όμως, η αναφορά σε σύμβαση εγγύησης ότι ο εγγυητής ευθύνεται ως αυτοφειλέτης και εις ολόκληρον με τον πρωτοφειλέτη δεν αρκεί για τον αυτόματο χαρακτηρισμό της σχέσεως ως παθητικής ενοχής εις ολόκληρον και την έξοδο αυτής από το πεδίο των ρυθμίσεων περί εγγυήσεως (πρβλ. και ΑΠ 61/2003 ό.π. με επιχείρημα και από τον ενδοτικό χαρακτήρα των σχετικών διατάξεων). Το κρίσιμο, δηλαδή, νομικό γεγονός είναι το αν τα συμβαλλόμενα μέρη σκόπευαν αμφότερα και έθεσαν ως δικαιοπρακτικό θεμέλιο της συμφωνίας τους την ευθύνη του πρόσθετου οφειλέτη κατά τρόπο παντελώς ανεξάρτητο προς την οφειλή του πρωτοφειλέτη, ήτοι ακόμα και επί αποσβέσεως του χρέους αυτού, ή αν, αντιθέτως δε θέλησαν να αποστούν της διαμόρφωσης της ευθύνης του πρόσθετου οφειλέτη ως ευθείας μεν και

28 άμεσης (λόγω παραίτησης του από την ένσταση διζήσεως), πλην παρεπόμενης έναντι αυτής του πρωτοφειλέτη (ΠΠρΙωαν 116/2010 ΤΝΠ-Νόμος). γ) Η Τ απέκτησε υποθήκη πάνω στο ακίνητο του Φ; 1257 ΑΚ: Σε ξένο ακίνητο μπορεί να συσταθεί εμπράγματο δικαίωμα υποθήκης για την εξασφάλιση απαίτησης με την προνομιακή ικανοποίηση του δανειστή από το πράγμα ΑΚ: Η υποθήκη αποτελεί παρεπόμενο δικαίωμα μπορεί να αποκτηθεί και υπέρ απαίτησης μελλοντικής ή υπό αίρεση ΑΚ Όροι για την απόκτηση υποθήκης: Για την απόκτηση υποθήκης απαιτείται τίτλος που χορηγεί δικαίωμα υποθήκης και εγγραφή στο βιβλίο υποθηκών. Άρθρο 1261 Τίτλοι Τίτλοι που χορηγούν δικαίωμα για την απόκτηση υποθήκης είναι ο νόμος, η δικαστική απόφαση και η ιδιωτική βούληση. Άρθρο 1266 Το δικαίωμα εγγραφής υποθήκης παραχωρείται με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, στην οποία πρέπει να προσδιορίζεται το ακίνητο που υποθηκεύεται. Συνεπώς η Τ αποκτά δικαίωμα να εγγράψει υποθήκη δ) Από πάτε υπάρχει η υποθήκη αυτή ; 1268 ΑΚ: Η υποθήκη υπάρχει από τη στιγμή που γίνεται κανονική εγγραφή της στο βιβλίο υποθηκών της περιφέρειας όπου βρίσκεται το ακίνητο. Υπάρχει από την

29 5 η Θεματική: Δίκαιο της Κληρονομικής διαδοχής 2- Ο Δ πέθανε τη έχοντας συντάξει ιδιόγραφη διαθήκη με το περιεχόμενο «Μοναδική μου κληρονόμο εγκαθιστώ τη φίλη μου Φ». Στη ζωή ο Δ άφησε τη σύζυγο του Σ, τον αδελφό του Α, και τον πατέρα του Π ως πλησιέστερους συγγενείς του. Μεταξύ των περιουσιακών του στοιχείων περιλαμβάνονται κινητά πράγματα, καταθέσεις και ένα ακίνητο. ΕΡΩΤΑΤΑΙ: α)ποιοι θα κληρονομήσουν τον Δ και κατά ποιο ποσοστό ο καθένας; Νόμιμη μοίρα 1825 ΑΚ Οι κατιόντες και οι γονείς του κληρονομουμένου, καθώς και ο σύζυγος που επιζεί, οι οποίοι θα είχαν κληθεί ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, έχουν δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία. Η νόμιμη μοίρα είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας. Ο μεριδούχος κατά το ποσοστό αυτό μετέχει ως κληρονόμος. Η Φ είναι εκ διαθήκης κληρονόμος του Δ, και η σύζυγος Σ και ο πατέρας Π νόμιμοι μεριδούχοι. Αν δεν υπήρχε διαθήκη, θα πηγαίναμε στη δεύτερη τάξη εξ αδιαθέτου διαδοχής. Εν προκειμένω υπάρχει, οπότε η νόμιμη μοίρα των εμπλεκομένων θα κριθεί ως το μισό του ποσοστού που θα έπαιρναν στη δεύτερη τάξη και δη: Η σύζυγος Σ θα έπαιρνε ½ και πλέον λαμβάνει 1/4 = 2/8 ( 1820 ΑΚ, Ο σύζυγος που επιζεί: Εκείνος από τους συζύγους που επιζεί καλείται, ως κληρονόμος εξ αδιαθέτου, με τους συγγενείς της πρώτης τάξης στο τέταρτο και με τους συγγενείς των άλλων τάξεων στο μισό της κληρονομίας. Επιπλέον παίρνει ως εξαίρετο, ανεξάρτητα από την τάξη με την οποία καλείται, τα έπιπλα, σκεύη, ενδύματα και άλλα τέτοια οικιακά αντικείμενα που τα χρησιμοποιούσαν είτε μόνος εκείνος που επιζεί είτε και οι δύο σύζυγοι. Αν όμως υπάρχουν τέκνα του συζύγου που πέθανε, λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες και αυτών, εφόσον το επιβάλλουν οι ειδικές περιστάσεις για λόγους επιείκειας) Ο Πατέρας Π θα έπαιρνε ¼ ως κληρονόμος της δεύτερης τάξης (το άλλο ¼ ο άλλος υιός του Α) επομένως το μισό αυτού είναι 1/8. Ο Α δεν δικαιούται νόμιμης μοίρας διότι κατ άρθρον 1825 νόμιμη μοίρα δικαιούνται μόνο ανιόντες, κατιόντες και σύζυγος.

30 Άρθρο 1814: Δεύτερη τάξη. Στη δεύτερη τάξη καλούνται μαζί οι γονείς του κληρονομουμένου, οι αδελφοί, καθώς και τέκνα και έγγονοι αδελφών που έχουν πεθάνει πριν απ` αυτόν. Οι γονείς και οι αδελφοί κληρονομούν κατ` ισομοιρία και τα τέκνα ή οι έγγονοι αδελφών που έχουν πεθάνει πριν από τον κληρονομούμενο κληρονομούν κατά ρίζες. Τα τέκνα αδελφού του κληρονομουμένοι που έχει πεθάνει πριν απ` αυτόν αποκλείουν τους εγγόνους της ίδιας ρίζας. Ποσοστό Φ: ό,τι απομένει = 5/8 β) Πότε αποκτούν την κυριότητα των κληρονομιαίων οι κληρονόμοι του Δ και πότε τη νομή τους; κυριότητα: 1846 αυτοδικαίως τη στιγμή της επαγωγής ακίνητα: αναδρομικά τη στιγμή της μεταγραφής, με την επιφύλαξη 1193 ΑΚ νομή: πλασματικά 983 ΑΚ γ) Αν η Φ συνεχίσει μείνει στο ακίνητο του Δ, μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία όταν ανακαλύψει ότι έχει χρέη; Μπορεί με άλλο τρόπο να απεμπλακεί; Η αποδοχή τελείται και σιωπηρά, ήτοι από τη συμπεριφορά της Φ να μένει μέσα στο σπίτι προκύπτει ότι σιωπηρά αποδέχεται την κληρονομία.. `Αρθρο 1857: Αμετάκλητο της αποποίησης. Η αποδοχή ή η αποποίηση της κληρονομίας είναι αμετάκλητη. Η αποδοχή ή η αποποίηση που οφείλεται σε πλάνη ή απειλή ή απάτη κρίνεται σύμφωνα με τις, διατάξεις για τις δικαιοπραξίες, η αγωγήγια την ακύρωσή τους παραγράφεται μετά ένα εξάμηνο. Η πλάνη σχετικά με το ενεργητικό ή το παθητικό της κληρονομίας δεν θεωρείται ουσιώδης. δ) Μπορεί ο Δ να υποχρεώσει τους κληρονόμους του, σε περίπτωση που δεν είχε ορίσει την Φ ως κληρονόμο, να της παραδώσουν το ακίνητο; Ποια είναι αυτή η μορφή κληρονομικής διαδοχής; Θα μπορούσε να ορίσει να περιέλθει αμέσως σε αυτή χωρίς να είναι κληρονόμος;

31 ΑΚ, διαφορά άμεσης έμμεσης κληροδοσίας με την επιφύλαξη νόμιμης μοίρας! 1829 ΑΚ: Κάθε περιορισμός του μεριδούχου από τη διαθήκη, όσο βαρύνει τη νόμιμη μοίρα, θεωρείται σαν να μήν έχει γραφεί. ε) Αν υποτεθεί ότι πριν τη δημοσίευση της διαθήκης, οι Π και Σ αποδέχονται την κληρονομία και προβαίνουν στην εκποίηση του ακινήτου από κοινού, με συμβολαιογραφικό έγγραφο νόμιμα μεταγεγραμμένο, ο αγοραστής Β αποκτά την κυριότητα του κληρονομιαίου; Θα διαφοροποιείτο η απάντηση εάν είχε στηρίξει την κτήση του ο Β σε κληρονομητήριο που του προσκόμισαν οι πωλητές Π και Σ; Αν οι ανωτέρω πωλούσαν ακίνητο που δεν ανήκε στον Δ αλλά στον τρίτο Τ και εντούτοις περιελήφθη εκ παραδρομής στο κληρονομητήριο, ο Β αποκτά την κυριότητα του ακινήτου; α. όχι, διότι η κληρονομική διαδοχή ανατρέχει στο χρόνο επαγωγής, επομένως θεωρείται ότι το μετεβίβασαν μη κύριοι (άρθρο 1033 ΑΚ απαιτεί για την έγκυρη μεταβίβαση κυριότητας ακινήτου την κυριότητα του μεταβιβάζοντος και για ακίνητα δεν προβλέπεται κτήση κυριότητας παρά μη κυρίου όπως στα κινητά με το άρθρο 1036 ΑΚ). β. ναι, διότι το κληρονομητήριο προστατεύει καλόπιστη κτήση δικαιώματος για λόγους προστασίας εμπιστοσύνης τρίτων: 1962 ΑΚ: Αυτός που στο κληρονομητήριο κατονομάζεται κληρονόμος τεκμαίρεται ότι έχει το κληρονομικό δικαίωμα που αναφέρεται σ αυτό και ότι δεν περιορίζεται από άλλες διατάξεις εκτός από εκείνες που αναγράφονται στο κληρονομητήριο. `Αρθρο 1963 Ισχύς των δικαιοπραξιών: Κάθε δικαιοπραξία αυτού που αναγράφεται στο κληρονομητήριο ως κληρονόμος με τρίτον ή του τρίτου έναντι του κληρονόμου αυτού ισχύει υπέρ του τρίτου, σε όση έκταση υπάρχει το τεκμήριο του προηγούμενου άρθρου εκτός αν ο τρίτος γνώριζε την ανακρίβεια του κληρονομητηρίου ή τη δικαστική του ανάκληση γ. όχι, το κληρονομητήριο καλύπτει μόνο το κληρονομικό δικαίωμα και όχι την έλλειψης κυριότητα