L A TEX gia bĺrbarouc

Transcript

1 L A TEX gia bĺrbarouc Nikìlac Qristìpouloc nereus@fre gr Ekdosh 11 Ajăna, IanouĹrioc 2004 PerÐlhyh Ellhnikì eisagwgikì keðmeno gia arqĺriouc, gia qrăstec twn Windows me lðgec allĺ aparaðthtec gnÿseic qeirismoô H/U O skopìc autăc thc ergasðac eðnai na mĺjete na grĺfete keðmena sto L A TEX apì thn Ðdia mèra pou ja to arqðsete na diabĺzete autì edÿ to keðmeno Sthn glÿssa twn barbĺrwn, Pwc ja ftiĺqnete entupwsiakĺ biblða qwrðc polô prospĺjeia 1 Eisagwgă 11 Ti eðnai to L A TEX Το L A TEX 1 είναι ένα σύστηµα για να παράγουµε βιβ ία, manuals, άρθρα και γενικά κείµενα άριστη ποιότητα µε εύκο ο τρόπο Είναι ιδιαίτερα αγαπητό στην παγκόσµια επιστηµονική κοινότητα για πο ού όγου όπω : Η κα ίτερη δυνατή υποστήριξη µαθηµατικών από οποιοδήποτε ά ο πρόγραµµα Άριστο χειρισµό τεράστιου όγκου κειµένων χι ιάδων σε ίδων µε ή χωρί γραφικά κ π Σχετικά εύκο η αναπροσαρµογή των κειµένων και επεξεργασία αυτών µε αυτόµατε διαδικασίε Πο ύ κα ή µεταφερσηµότητα τόσο όσο αναφορά τα ειτουργικά συστήµατα α ά και τι γ ώσσε (Ε ηνικά, Βιετναµέζικα κ π) Εξαιρετική ικανότητα επέκταση των δυνατοτήτων από ανεξάρτητου χρήστε ανά τον κόσµο ώστε να κα ύπτει διάφορε ανάγκε Για παράδειγµα υπάρχουν επεκτάσει, για χηµεία, για α γόριθµου, για παρτιτούρε, ακόµα και για εξωτικά κείµενα όπω γραµµική γραφή Β, Ρουνικών, bar-codes ακόµα και για κώδικα morse! Πο ύ κα ή εξαγωγή σε ά α γνωστά µορφέ όπω PDF, PostScript, HTML, RTF, Microsoft Word, κα Σχεδόν κάθε επιστήµη έχει τι επεκτάσει που χρειάζεται ώστε το L A TEX να έχει καθιερωθεί ω η de facto - και πο έ φορέ µοναδική - µορφή σε αντίστοιχα περιοδικά, πανεπιστήµια ή οργανισµού L A TEX is the de facto standard for scientific publications in Europe and the USA, and many publishers (AMS, APS, Elsevier, Springer) promiss a faster turnaround for papers marked up in (pure) L A TEX or in the house style 1 Profèrete LĹ-teq ă Lèi-teq Michel Goossens, CERN [5] 1

2 11 Ti eðnai to L A TEX 1 EISAGWG H 111 LÐgo istorða Το TEX 2 είναι ένα πρόγραµµα που δηµιουργήθηκε από τον καθηγητή Donald E Knuth το 1977, για να ικανοποιήσει τι απαιτήσει του στη ποιοτική εκτύπωση βιβ ίων και άρθρων που ο ίδιο έγγραφε Την εποχή αυτή η υποστήριξη µαθηµατικών α ά και η στοιχειοθέτηση ήταν ουσιαστικά θέµα ανύπαρκτο για την υπάρχουσα αγορά Η έκδοση του TEX που χρησιµοποιούµε και σήµερα είναι µια αναβάθµιση που έγινε το 1982, συν κάποιε µικρέ διορθώσει που έγιναν το 1989 Το L A TEX τώρα είναι µία σηµαντική επέκταση (macro package) για TEX που προσφέρει µια σειρά από προκαθορισµένε µορφέ στοιχειοθέτηση α ά και ά ε δυνατότητε Το άτεχ δηµιουργήθηκε από τον Leslie Lamport και είναι ιδιαίτερα αγαπητό στου φί ου του TEX Σαν το L A TEX υπάρχουν και ά ε επεκτάσει (για TEX ή για L A TEX ή για κάποιο ά ο πακέτο) ιγότερο διαδεδοµένε ανάµεσά του και 2-3 Ε ηνικέ ή από Ε ηνικά χέρια (πχ Omega, grlatex) 112 ArqeÐa aploô keimènou Αγαπητοί ροπα οφόροι, δεν πάτε παρακάτω αν δεν κατα άβετε akribÿc τι είναι τα αρχεία απ ού κειµένου, γνωστά επίση µε το όνοµα ASCII files και plain text files Είναι απαραίτητο να ξέρουµε ορισµένα πράγµατα για του Η/Υ, όπω αυτό, και θα προσπαθήσω να το εξηγήσω όσο πιο απ ά µπορώ Την χωρητικότητα τη µνήµη του υπο ογιστή καθώ επίση και την χωρητικότητα των δίσκων, την µετράµε σε bytes Το ένα byte είναι ο χώρο που χρειάζεται ο Η/Υ για να αποθηκεύσει έναν αριθµό µε πεδίο τιµών Φανταστήται το byte σαν ένα κουτάκι όπου µέσα του µπορούµε να γράψουµε έναν αριθµό, µόνο που αυτό ο αριθµό πρέπει να έχει 1 έω 3 ψηφία Ο αριθµό αυτό δεν µπορεί να είναι µεγα ύτερο του 255 α ά ούτε και µικρότερο του 0 Οταν έµε τώρα ότι έχουµε 1 MB σηµαίνει ότι έχουµε ένα εκκατοµύριο 3 τέτοια κουτάκια Byte loipìn eðnai o qÿroc tou H/U pou qreiĺzetai gia na apojhkeôsei ènan arijmì me pedðo timÿn 0 èwc kai 255 Αν έχετε απορία για το πω µπορούµε να έχουµε µεγα ύτερου αριθµού, η απάντηση είναι απ ή, χρησιµοποιούµε περισσότερα bytes για κάθε τέτοιο αριθµό Επίση µε κάποια µαθηµατικά κό πα µπορούµε να αποθηκεύουµε τεράστιου αριθµού όπω ± µέσα σε 8 bytes Χαρακτήρα, αγγ ιστί character, σηµαίνει ένα τυπογραφικό σύµβο ο ή γράµµα ή αριθµό Ενα χαρακτήρα έχει µέγεθο ένα byte Άρα οι Η/Υ είναι φτιαγµένοι να δείχνουν 256 σύµβο α αφού το ένα byte µπορεί να πάρει τιµέ από 0 έω 255 Στην πραγµατικότητα όµω οι πρώτοι 32 αριθµοί δεν αντιπροσωπεύουν σύµβο α α ά κάποια κό πα Qaraktărac loipìn eðnai èna byte pou antiproswpeôei èna grĺmma, sômbolo, arijmì ă to kenì (space) Τα αρχεία απ ού κειµένου είναι αυτά που αποτε ούνται αποκ ειστικά από χαρακτήρε συν κάποιου κωδικού που αντιπροσωπεύουν το [ENTER] δη αδή την α αγή γραµµή Ετσι αν το κείµενο µα περιέχει 500 χαρακτήρε, το µέγεθό του αρχείου θα είναι 500 bytes συν 2 bytes για κάθε [ENTER] Οι προγραµµατιστέ τώρα δεν νοιάζονται για του περιορισµού του Η/Υ, µπορούν και φτιάχνουν προγράµµατα που µπορούν να παρουσιάσουν απεριόριστου αριθµού συµβό ων, π αγιαστά, έντονα, και ά α κό πα όπω να κεντράρουν τα κείµενα, να επιτρέπουν διαφορετικά µεγέθη και γραµµατοσειρέ κ π Αυτέ είναι δυνατότητε του ογισµικού και δεν παρέχονται από τον Η/Υ, δη αδή την µηχανή Φυσικά αυτά τα προγράµµατα δεν µπορούν να αποθηκεύσουν αυτέ τι δυνατότητε σε αρχεία απ ού 2 Profèrete Teq, giatð upotðjetai to Q eðnai to ellhnikì grĺmma Q Oi agglìfwnoi enallaktikĺ to profèroun kai Tek 3 Sthn pragmatikìthta bytes giatð kĺpoioi kĺpote apofĺsisan ìti prèpei na metrĺme ta bytes me dunĺmeic tou 2 pq h qiliĺda eðnai 2 10 = 1024 kai to ekkatomôrio 2 20 = L A TEX για βάρβαρου 2 / 29

3 11 Ti eðnai to L A TEX 1 EISAGWG H κειµένου διότι τα αρχεία απ ού κειµένου δεν έχουν αυτέ τι δυνατότητε, γι αυτό φτιάχνουν δικά του είδη όπω τα αρχεία doc και rtf του Microsoft Word Αυτά συνήθω ονοµάζονται αρχεία εµπ ουτισµένου κειµένου και συνήθω διαβάζονται µόνο από το πρόγραµµα που τα φτιάχνει Ta arqeða aploô keimènou den èqoun thn dunatìthta na perièqoun morfopoiăseic keimènou, parapĺnw sômbola, grammatoseirèc ka parĺ mìno touc qaraktărec pou uposthrðzei h mhqană Γι αυτό όταν δείχνουµε ένα παράδειγµα από απ ό κείµενο χρησιµοποιούµε το εγόµενο teletype στυ η αδή γραµµατοσειρέ σαν τη µηχανή µε από υτο π άτο και ύψο, συχνά µά ιστα µε πράσινο χρώµα ώστε να θυµίζει τι οθόνε πα ιότερη εποχή (πρασινόµαυρε ) πχ Autì eðnai teletype style 113 Apì to aplì keðmeno stic Markup Languages Οπω είδαµε πριν τα αρχεία απ ού κειµένου δεν µπορούν να έχουν µορφοποιήσει κειµένου Τι σκέφτηκαν οιπόν οι προγραµµατιστέ κάποια στιγµή στην δεκαετία του 70 4 για να οµορφύνουν τα κείµενά του α ά και συγχρόνω να διαβάζονται και να επεξεργάζονται από τα προγράµµατα που ήδη υπήρχαν Σκέφτηκαν οιπόν να γράφουν κάποιε έξει, οι οποίε έγονται και lèxeic kleidiĺ, dhlÿseic ή απ ά entolèc, µέσα στο κείµενο που όταν τι έβ επε ένα νέο πρόγραµµα παρουσίαση να κάνει διάφορα κό πα είγµα από τυπικό αρχείο: Autì eðnai èna tupikì keðmeno Και να πω προσθέσανε µια έξη-κ ειδί για να ορίσουν ότι οι έξει τυπικό κείµενο πρέπει να εµφανίζεται µε υπογράµµιση Autì eðnai èna \upogrĺmmish{tupikì keðmeno} Ετσι όταν το διάβαζε ένα από τα νεότερα προγράµµατα παρουσίαση που φτιάξανε, ζωγράφιζε µια γραµµού α κάτω από τι έξει τυπικό κείµενο Για να µην µπερδεύουν τι έξει κ ειδιά όπω η υπογράµµιση στο παράδειγµά µα, µε το κανονικό κείµενο, επι έξανε ένα χαρακτήρα, το \ στην περίπτωσή µα, που να µην χρησιµοποιείται συχνά για να δη ώνει την αρχή κάποια εντο ή Για να ξέρουν σε ποιο τµήµα κειµένου αναφέρεται η εντο ή, σκέφτηκαν ότι µετά την εντο ή πρέπει να υπάρχει το αντίστοιχο κείµενο και να γράφετε ανάµεσα σε κάποια σύµβο α, { και } στο παράδειγµά µα, ώστε να ξέρει το πρόγραµµα παρουσίαση που αρχίζει και τε ειώνει το κείµενο που σχετίζετε µε την εντο ή, δη αδή, στο παράδειγµά µα, το κείµενο που πρέπει να υπογραµµιστεί Αυτό το σχετικό κείµενο οιπόν, αυτό που γράφετε ανάµεσα στα { και }, ονοµάζεται parĺmetroc τη εντο ή Αυτό που περιγράψαµε τώρα έγετε suntaktikì Ενα σύνο ο προκαθορισµένων έξεων κ ειδιών και ο τρόπο σύνταξή του ονοµάζετε glÿssa Οι γ ώσσε που χρησιµοποιούνται για την εµφάνιση κειµένων ονοµάζονται markup languages Μην τι µπερδεύεται µε τι γ ώσσε προγραµµατισµού και πανικοβ ηθείτε, οι markup languages είναι για να γράφουµε κείµενα ενώ οι γ ώσσε προγραµ- µατισµού για να εκφράσουµε µε µηχανικό-µαθηµατικό τρόπο την ύση ενό προβ ήµατο Στι µεν φτιάχνει ένα πρόγραµµα, στι δε, ε σε ένα πρόγραµµα πω να εµφανίσει ένα κείµενο Don t Panic! 4 Thn epoqă aută ta 4 qiliĺdec bytes ătan panĺkribh kai terĺstiac posìthtac mnămh gia thn teqnologða thc epoqăc Sămera pou thn mnămh thn metrĺme se disekkatomôria bytes, pq to PC mou sto spðti gia parĺdeigma èqei 1 GB, mac faðnontai asteðec ìlec autèc oi prospĺjeiec, ìmwc prèpei na katalĺboume ìti me tìsh mnămh mporoôme na ftiĺqnoume kai na trèqoume terĺstia progrĺmmata me dekĺdec qiliĺdec grammèc kÿdika EkeÐnoi ìmwc, to 1970, den mporoôsan L A TEX για βάρβαρου 3 / 29

4 12 Ta aparaðthta ergaleða 2 EGKAT ASTASH Μερικέ markup languages είναι το HTML, L A TEX, TEX, groff, PostScript και ένα σωρό ά ε Υπάρχουν εκατοντάδε προγράµµατα για να γράφουµε τέτοια κείµενα και ονοµάζονται text editors ή ASCII editors Τέτοιο είναι και το notepad (στα Ε ηνικά Windows ονοµάζεται Σηµειωµατάριο ) αν και οι δυνατότητέ του είναι απαράδεκτα περιορισµένε από την ά η σίγουρα βρίσκετε στον σκ ηρό δίσκο σα 12 Ta aparaðthta ergaleða Επειδή αυτό το κείµενο απευθύνετε σε βάρβαρου θα ασχο ηθούµε µε τα π έον απ ά και µόνο τα βασικά εργα εία Εργα εία για Windows, εύκο α στην ρύθµιση και στην ενηµέρωση 121 MiKTEX 24 ă metagenèstero Το MiKTEX είναι µια διανοµή 5 για Windows η οποία περι αµβάνει σχεδόν ό α τα γνωστά πακέτα για TEX και L A TEX Στο site του, µπορείτε να µάθετε περισσότερα για το έργο αυτό ή να ζητήσετε την βοήθειά του µέσω του forum 122 TEXnicCenter 60 ă metagenèstero Το TEXnicCenter είναι ένα πρόγραµµα τύπου IDE, δη αδή, ένα περιβά ον εργασία που συνεργάζεται µε το MiKTEX Περιέχει κειµενογράφο, αυτόµατε εισαγωγέ εντο ών/συµβό ων α ά και πινάκων, καθώ επίση και το απαραίτητο ενσοµατωµένο εγχειρίδιο µε τι εντο έ του L A TEX (on-line help) Στο site αυτού του έργου, µπορείτε να κατεβάσετε την τε ευταία έκδοση και να µάθετε περισσότερα για αυτό 123 AdobeReader 40 ă metagenèstero Το AdobeReader είναι το πρόγραµµα που εµφανίζει αρχεία τύπου PDF Είναι ευρύτατα διαδεδοµένο και µπορείτε να το προµηθευτήτε είτε από κάποιο συνοδευτικό CD κάποιου περιοδικού, είτε από το CD- ιανοµή των προγραµµάτων µα, είτε από τον server µα, είτε από το site τη Adobe ( 2 EgkatĹstash 21 CD Υπάρχει CD µε ό α τα απαραίτητα εργα εία διαθέσιµο στο γραφείο µου από όπου µπορείτε να το αντιγράψετε Σύντοµα θα αντιγραφεί στο server για πιο εύκο η εγκατάσταση/αντιγραφή 1 Εγκατάσταση του MiKTEX 5 DianomeÐc lègontai oi omĺdec qrhstÿn, organismoð ă etaireðec pou analambĺnoun na prosfèroun mia oloklhrwmènh lôsh gia to jèma pou asqoloôntai Sto jèma mac, h ergasða touc eðnai na mazeôoun epektĺseic, progrĺmmata klp stoiqeða tou TEX apì to internet, na ta organÿnoun se èna eniaðo peribĺllon kai na prosfèroun progrĺmmata diaqeðrishc autoô L A TEX για βάρβαρου 4 / 29

5 22 Internet 3 ERGAS IA ME TO L A TEX Εκτε έστε το πρόγραµµα εγκατάσταση \TEX\miktex-setupexe που βρίσκετε στο CD- ROM Το πρόγραµµα αυτό θα πρέπει να σα ρωτήσει τα παρακάτω µε την συγκεκριµένη σειρά (α ) Στην φόρµα Setup Task επι έξτε Install (β ) Στην φόρµα Package Set επι έξτε Total (γ ) Στην φόρµα Local Package Repository επι έξτε X:\TEX\, όπου Χ το γράµµα του CD-ROM drive σα (δ ) Στην φόρµα Shared vs Private Installation επι έξτε Shared (ε ) Στην φόρµα Installation Folder π ηκτρο ογήστε C:\TEX\ ( ) Στι υπό οιπε ερωτήσει αφήστε ότι σα προτείνει το πρόγραµµα εγκατάσταση 2 Εγκατάσταση του TEXnicCenter Εκτε έστε το πρόγραµµα \TeX\apps-extra\TXCSetup 1Beta6 01exe που βρίσκετε στο CD-ROM 3 Εγκατάσταση του AdobeReader Εκτε έστε το πρόγραµµα \TeX\apps-extra\AdobeAcrobatReader60exe που βρίσκετε στο CD-ROM Είναι φυσιο ογικό να έχω ξεχάσει κάποια πράγµατα που θα χρειαστούν, παρακα ώ ενηµερώστε µε για ότι πάει στραβά ή πιστεύεται πω πρέπει να προστεθεί σ αυτό το κείµενο 22 Internet Πριν ξεκινήσετε θα πρέπει να σα προειδοποιήσω ότι ο όγκο των αρχείων που θα πρέπει να κατεβάσετε είναι γύρω στα 350MB πράγµα ιδιαίτερα χρονοβόρο αν δεν έχετε γρήγορη σύνδεση (µε PSTN χρειάστηκα γύρω στα 3 µερόνυχτα) 1 Από το site του MiKTEX, κατεβάστε το αρχείο miktex-setupexe και αποθηκεύστε το στον κατά ογο C:\TEX\ 2 Εκτε έστε το αρχείο miktex-setupexe και επι έξτε εγκατάσταση από το internet εν µπορώ να δώσω περισσότερε π ηροφορίε διότι προτίµησα να κατεβάσω τα πακέτα αντί να τα εγκαταστήσω άµεσα 3 ErgasÐa me to L A TEX Για όσου αντι αµβάνονται τι είναι το HTML τα πράγµατα είναι πο ύ ευχάριστα διότι το L A TEX δεν είναι τίποτα ά ο παρά µια πο ύ δυνατότερη Markup Language Η ογική και η χρήση είναι παρόµοια µόνο που οι δυνατότητε είναι πο ύ περισσότερε Τα αρχεία του L A TEX είναι αρχεία απ ού κειµένου, στα οποία εκτό από το κείµενο π ηκτρο ογούµε και τι εντο έ µορφοποίηση του Οπω και στο HTML, ε άχιστα πράγµατα είναι απαραίτητα, οι οιπέ εκατοντάδε εντο έ του L A TEX είναι για να µορφοποιήσουµε το κείµενο ανά ογα µε τα κέφια µα και den qreiĺzetai na tic mĺjoume Παρακάτω θα παρουσιάσουµε mìno τι εντο έ αυτέ που χρειάζονται για να παράγουµε ένα τυπικό, ικανοποιητικό έγγραφο Οµω, οι εντο έ και οι ικανότητε του L A TEX είναι πο ύ περισσότερε Σ αυτέ προσθέστε τα εκατοντάδε πακέτα επέκταση που υπάρχουν γι αυτό (που πο ά υπάρχουν στο MiKTEX, είναι δη αδή ήδη εγκατεστηµένα στον δίσκο σα ) L A TEX για βάρβαρου 5 / 29

6 31 Mèjodoc mĺjhshc 3 ERGAS IA ME TO L A TEX 31 Mèjodoc mĺjhshc Επειδή είµαι αρκετά χρόνια προγραµµατιστή, και επειδή έχω δου έψει µε µερικέ εκατοντάδε διαφορετικέ γ ώσσε, βιβ ιοθήκε, πρωτόκο α, κ π δη αδή χι ιάδε εντο έ, συµβο ισµού, συντακτικά κα θα σα πω το µυστικό εν χρειάζεται να αποµνηµονεύεστε παρά ε άχιστα! Αυτό που χρειάζεστε είναι 1 Να κατα άβετε το συντακτικό, δη αδή, πω το πρόγραµµα θέ ει να του µι άτε 2 Να µάθετε τι βασικέ εντο έ, δη αδή µέρο από αυτέ που παρουσιάζουµε σ αυτό το έγγραφο 3 Να θυµάστε ή να υπο ογίζετε τι ά ο µπορείτε να του ζητήσετε (του L A TEX) και να ξέρετε πω βρείτε αυτέ τι π ηροφορίε 32 Suntaktikì Το L A TEX είναι ένα πρόγραµµα, και όπω κάθε φυσιο ογικό 6 πρόγραµµα διαβάζει, σκέφτεται και πράττει τε είω µηχανικά Αυτή ά ωστε είναι και µία από τι δου ειέ του προγραµµατιστή, δη αδή να καθορίσει µε µηχανικό-µαθηµατικό τρόπο πω θα αντιδρά το πρόγραµµα στι απαιτήσει του χρήστη Για παράδειγµα, σε ένα κειµενογράφο όταν πατάµε το κουµπί [A] και εµφανίζετε στην οθόνη το γράµµα Α δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει κάτι ά ο όσε φορέ και να πατήσουµε το [A] εκτό και αν έχει πάθει ζηµιά ο Η/Υ σα ή το πρόγραµµα έχει bug 7 Αυτό που περιγράψαµε σηµαίνει µηχανικό τρόπο Η δου ειά του L A TEX οιπόν, είναι να διαβάζει το αρχείο σα και να παράγει ένα όµορφο, σύµφωνα µε τι οδηγίε σα, αρχείο Τα αρχεία συνήθω που επι έγουµε να παράγει - διότι µπορούµε να αποθηκεύουµε κα ή ποιότητα έγγραφα σ αυτά - είναι τύπου DVI, PDF και PS Για να δούµε τα παραγόµενα αρχεία χρειαζόµαστε ένα ά ο πρόγραµµα, ένα πρόγραµµα παρουσίαση, όπω το Yap για τα DVI, το AdobeReader για τα PDF και το GhostView για τα PS Τα δύο πρώτα (Yap και AdobeReader) τα έχετε ήδη εγκαταστήσει, οπότε δεν χρειάζεται να κάνετε τίποτα παραπάνω, το τρίτο δεν το χρειάζεστε προ το παρών Θα εξηγήσω οιπόν τον τρόπο αντί ηψη του L A TEX, α ά αυτό δεν σηµαίνει ότι το χρειάζεστε Θα σα βοηθήσει όµω να κατα άβετε γιατί υπάρχουν ό οι αυτοί οι περίεργοι συµβο ισµοί α ά και τι σηµαίνουν Κα ό είναι οιπόν, να ρίξετε µια ανάγνωση σ αυτό πριν προχωρήσετε παρακάτω ώστε να έχετε µια γενική ιδέα, και αργότερα, αν σα µπερδέψει κάποια έκφραση να επιστρέψετε για να ξεκαθαρίσετε το τι πραγµατικά συµβαίνει Για να δούµε τώρα πω αντι αµβάνεται το L A TEX τι εντο έ 1 Τα ονόµατα των εντο ών είναι πάντα µε ατινικά γράµµατα Μπορούν να περιέχουν και αριθµού α ά ποτέ στην αρχή Αυτό χρειάζεται για να περιοριστούν οι έ εγχοι στην σύνταξη, β επετε ά ο είναι να ε έγχει τα 26 ατινικά γράµµατα και ά ο ό α γράµµατα από ό ε τι γ ώσσε 2 Οι εντο έ πρέπει να αρχίζουν µε το χαρακτήρα \ \entoli Αυτό βοηθά το L A TEX να αντι αµβάνετα πότε αναφέρεστε σ αυτό, και δεν πρόκειται απ ά για κείµενο του βιβ ίου σα 3 Τα ονόµατα των εντο ών δεν έχουν ποτέ κενό α ά ούτε και [ENTER] πχ αυτό \ent oli είναι άθο 6 UpĹrqoun kai mh fusiologikĺ, allĺ den eðnai autì to jèma mac 7 Logikì sfĺlma L A TEX για βάρβαρου 6 / 29

7 32 Suntaktikì 3 ERGAS IA ME TO L A TEX 4 Οι παράµετροι πρέπει να γράφονται αµέσω µετά την εντο ή και να γράφονται ανάµεσα σε { και } \entoli{parametros} Και ένα παράδειγµα µε δύο παραµέτρου \entoli{prwti parametros}{deuteri parametros} Οπω αντι αµβάνεστε το L A TEX θέ ει να ξέρει που αρχίζει µια παράµετρο και που τε ειώνει, α ιώ θα έπρεπε εκτε έσει την εντο ή που του δώσατε για ό ο το κείµενο 5 Αν η εντο ή δεν έχει παραµέτρου πρέπει να βάζουµε τα { και } χωρί τίποτα ενδιάµεσα \entoli{} Στην πραγµατικότητα αυτό δεν είναι απαραίτητο α ά κα ύτερα να το χρησιµοποιήτε µέχρι να αποκτήσετε κάποια εµπειρία 6 Ορισµένε εντο έ δεν έχουν όνοµα, α ά γράφονται µε συµβο ισµού, και ο όγο είναι να µα βοηθήσει να π ηκτρο ογούµε πιο γρήγορα Απ ά το αναφέρω για να µην παραξενευτήτε όταν τι δείτε αργότερα Είναι όµω ειδικέ εξαιρέσει και όχι ο κανόνα πχ \\ το οποίο είναι συντοµογραφία τη εντο ή \newline{} ά ο ένα παράδειγµα είναι τα µαθηµατικά $a^2 = b^2 + c^2$ το σύµβο ο $ εδώ, ανα- αµβάνει να ορίζει που αρχίζει και που τε ειώνει η µαθηµατική σύνταξη 7 Κάτι αρκετά χρήσιµο είναι οι σηµειώσει Οτι ξεκινά µε το χαρακτήρα % είναι σηµειώσει Αυτέ τι αγνοεί το L A TEX και ο όγο ύπαρξή του είναι για να γράφουµε σηµειώσει µέσα στο κείµενο οι οποίε όµω δεν θέ ουµε ούτε να εµφανιστούν, α ά ούτε και το L A TEX να τι διαβάζει! Autì eðnai kanonikì keðmeno kai % apì edÿ kai pèra shmeðwsh 8 Σε κάποιε περιπτώσει χρειάζονται παράµετροι στην παράµετρο! Για παράδειγµα η εντο ή \usepackage φορτώνει µια επέκταση του L A TEX που την δίνουµε ω παράµετρο Η επέκταση όµω αυτή, µπορεί να χρειάζεται και αυτή κάποια παράµετρο Αυτέ οι εξτρά παράµετροι γράφονται πριν την κανονική παράµετρο αµέσω µετά την εντο ή και να γράφονται ανάµεσα σε [ και ] \usepackage[parametros tis epektasis]{epektasi} Πέρα από τι εντο έ, το L A TEX αναγνωρίζει και ά α πράγµατα, φυσικά µε συγκεκριµένο συντακτικό Ενα από αυτά είναι η ενότητε κειµένου, δη αδή ένα κοµµάτι κειµένου που ειτουργεί σαν µια οµάδα Αυτέ οι οµάδε αρχίζουν µε { και τε ειώνουν µε } όπω ακριβώ οι παράµετροι α ά χωρί εντο ή µπροστά Για παράδειγµα, η εντο ή \huge µεγα ώνει το µέγεθο ό ου του κειµένου που ακο ουθεί παίρνει παράµετρο απ ά µεγα ώνει το µέγεθο τη γραµµατοσειρά και αυτό έχει επίπτωση σε ό ο το υπό οιπο κείµενο A \huge B G Α B G ηµιουργόντα τώρα µια ενότητα και βάζοντα την \huge µέσα, οι α αγέ που κάνει η \huge ή οποιαδήποτε ά η εντο ή, ισχύουν µόνο για την ενότητα που βρίσκονται A {\huge B} G Α B Γ Οι ενότητε θα σα φανούν ιδιαίτερα χρήσιµε όταν θα φτιάχνετε πο ύπ οκε µορφοποιήσει ή µαθη- µατικά Ενα ακόµα θέµα είναι οι εντο έ \begin και \end Αυτέ οι δύο ορίζουν από αρχίζει και που τε ειώνει µια σειρά προκαθορισµένων δυνατοτήτων Συνήθω πρόκειται για στυ µορφοποίηση παραγράφου όπω τα flushright, theorem, tabular (πίνακα ), κα Στην \begin δίνουµε σαν παράµετρο το εν L A TEX για βάρβαρου 7 / 29

8 33 Ena biblðo miac grammăc 3 ERGAS IA ME TO L A TEX προκαθορισµένο πακέτο δυνατοτήτων, που συνήθω επεκτείνει προσωρινά το συντακτικό, µέχρι να βρεθεί η αντίστοιχη \end Θα δούµε αργότερα ανα υτικά µερικά από αυτά τα πακέτα 33 Ena biblðo miac grammăc Φορτώστε το TEXnicCenter, ξεκινήστε ένα νέο έγγραφο, και π ηκτρο ογήστε το ακό ουθο κείµενο: \documentclass{article} \begin{document} Hello world! \end{document} Αποθηκεύστε το αρχείο 8 µε κατά ηξη tex και πατήστε [Ctrl]+[F7] Η µετατροπή του αρχείου σε µορφή DVI ξεκίνησε και σε µερικά δευτερό επτα θα έχει ήδη τε ειώσει Θα το κατα άβετε γιατί στο κάτω παράθυρο θα παρουσιαστεί το µήνυµα LaTeX-Result: 0 Error(s) Πατήστε το π ήκτρο [F5] για να δείτε τα αποτε έσµατα Για να δηµιουργήσετε ένα PDF α άξτε την επι ογή LaTeX=>DVI που υπάρχει στην γραµµή εργα- είων, σε LaTeX=>PDF, και επανα άβετε την διαδικασία ([Ctrl]+[F7], [F5]) 34 EllhnikĹ Η εντο ή \documentclass δη ώνει το είδο εγγράφου, δη αδή την µορφοποίησή του Στο παράδειγµά µα δη ώσαµε article που σηµαίνει άρθρο Υπάρχουν όµω και ά α είδη όπω report και book Για την υποστήριξη ε ηνικών θα πρέπει να φορτώσουµε το πακέτο Babel Αυτό γίνετε µε τι εντο έ \usepackage[greek]{babel} και \usepackage[iso ]{inputenc} \documentclass{article} \usepackage[greek]{babel} \usepackage[iso ]{inputenc} \begin{document} Gia thn upostărixh ellhnikÿn ja prèpei na fortÿsoume to pakèto \textlatin{babel} \end{document} Τώρα µπορούµε να γράφουµε ε ηνικά, α ά για αγγ ικά θα πρέπει να χρησιµοποιούµε την εντο ή \textlatin! Είναι βέβαια ίγο πα αβό αυτό, και δεν κατα αβαίνω γιατί υπάρχει, α ά επίσηµα µόνο αυτή η ύση υποστηρίζεται προ το παρών του άχιστον Αργότερα, όταν θα δούµε τι µακροεντο ε, θα δούµε πω θα παιδευόµαστε κάπω ιγότερο 35 KeÐmeno Το κείµενο όπω είδαµε το γράφουµε ανάµεσα στι εντο έ \begin{document} και \end{document} Στα επόµενα παραδείγµατα δεν θα το ξαναβά ουµε για ευνόητου όγου 8 Ena prĺgma pou paratărhsa eðnai ìti sto LATEX den arèsoun ta mh agglikĺ onìmata arqeðwn allĺ oôte ta kenĺ Autì eðnai parĺlogo gia thn epoqă mac kai profanÿc èqei meðnei apì thn dekaetða tou 80 FantĹzomai ja diorjwjeð kĺpoia stigmă Ðswc kai sôntoma L A TEX για βάρβαρου 8 / 29

9 35 KeÐmeno 3 ERGAS IA ME TO L A TEX Το κείµενο ρυθµίζεται αυτόµατα η αδή τα οριζόντια κενά δεν παίζουν ρό ο, ούτε η α αγή γραµµή παρά µόνο όταν αφήνουµε µια κενή γραµµή Τι κενέ γραµµέ τι αντι αµβάνεται σαν τέ ο τη παραγράφου To keðmeno rujmðzetai autìmata Dhladă ta orizìntia kenĺ den paðzoun rìlo, oôte h allagă grammăc parĺ mìno ìtan afănoume mia kenă grammă Tic kenèc grammèc tic antilambĺnetai san tèloc thc paragrĺfou Ορίστε το αποτέ εσµα Το κείµενο ρυθµίζεται αυτόµατα η αδή τα οριζόντια κενά δεν παίζουν ρό ο, ούτε η α αγή γραµµή παρά µόνο όταν αφήνουµε µια κενή γραµµή Τι κενέ γραµµέ τι αντι αµβάνεται σαν τέ ο τη παραγράφου Οποτε όµω θε ήσουµε µπορούµε να βάζουµε παραπανίσια κενά µε \ και α αγή γραµµή µε \\ DÔo orizìntia kenĺ \ \ parapĺnw kai spĺsimo\\thc grammăc Ορίστε το αποτέ εσµα ύο οριζόντια κενά τη γραµµή παραπάνω και σπάσιµο Μπορούµε επίση να α άξουµε σε ίδα µε την εντο ή \newpage 351 Bold, Italics, ka Πω να το γράψετε Autì eðnai \textbf{èntono} Autì eðnai \textit{plagiastì} Autì eðnai \textrm{roman} Autì eðnai \textsc{small caps} Autì eðnai \textsf{sans serif} Autì eðnai \textsl{slanted} Autì eðnai \texttt{typewriter} Πω θα εµφανιστεί Αυτό είναι èntono Αυτό είναι plagiastì Αυτό είναι roman Αυτό είναι small caps Αυτό είναι sans serif Αυτό είναι slanted Αυτό είναι typewriter Σαφέστατα µπορούµε να έχουµε και συνδυασµού εντο ών έντονα και π αγιαστά γράµµατα µπορούµε να γράψουµε η αδή αν για παράδειγµα θέ ουµε \textbf{\textit{èntona+plagiastĺ}} 352 StoÐqish \begin{center} KentrĹrismèno keðmeno L A TEX για βάρβαρου 9 / 29

10 35 KeÐmeno 3 ERGAS IA ME TO L A TEX \end{center} \begin{flushleft} StoÐqish aristerĺ \end{flushleft} \begin{flushright} StoÐqish dexiĺ \end{flushright} Ορίστε το αποτέ εσµα Στοίχιση αριστερά Κεντράρισµένο κείµενο Στοίχιση δεξιά Εξ ορισµού η στοίχιση είναι αριστερά, αν όµω βρισκόµαστε µέσα σε ένα τµήµα κειµένου που έχουµε ορίσει να στοιχίζετε δεξιά, τότε πρέπει να χρησιµοποιήσουµε την flushleft 353 ParĹjesh, parapompă Πο έ φορέ χρειάζεται να παραθέτουµε κείµενα, αυτό µπορούµε να το κάνουµε µε την quoted για µικρά κείµενα ή µε την quotetion για µεγά α, µε πάνω από µία παράγραφο \begin{quotation} H mìrfwsh, èlege, pwc gia touc nèouc eðnai sônesh, gia touc gèrouc parhgoriĺ, gia touc ftwqoôc ploôtoc kai gia touc ploôsiouc stolðdi \end{quotation} Η µόρφωση, έ εγε, πω για του νέου είναι σύνεση, για του γέρου παρηγοριά, για του φτωχού π ούτο και για του π ούσιου στο ίδι Το quoted και quotation του L A TEX είναι απογοήτευση, το µόνο που κάνουν είναι να βάζουν περιθώρια, πράγµα που το κάνει και µε ά ε εντο έ Αργότερα όµω, όταν θα µι ήσουµε για το πω φτιάχνουµε µακρο-εντο έ, θα φτιάξουµε πραγµατικά όµορφα αποτε έσµατα µε το quotation Η διαφορά που έχουν αυτά τα δύο είναι ότι το quotation εµφανίζει την παράγραφο µε εσοχή (parindent) ενώ το quoted, όχι 354 Uposhmeiÿseic Οι υποσηµειώσει γράφονται µε την εντο ή \footnote και εµφανίζονται στο κάτω µέρο τη σε ίδα Η αρίθµηση είναι αυτόµατη L A TEX για βάρβαρου 10 / 29

11 35 KeÐmeno 3 ERGAS IA ME TO L A TEX To keðmeno\footnote{autì eðnai uposhmeðwsh} autì perièqei mia uposhmeðwsh Στο παραπάνω παράδειγµα δίπ α από την έξη κείµενο θα εµφανιστεί ο αριθµό τη υποσηµείωση Αυτό είναι υποσηµείωση, ενώ η τε ευταία θα εµφανιστεί στο κάτω µέρο τη σε ίδα µε µικρά γράµµατα 355 Megèjh keimènou Εντο ή \tiny \scriptsize \footnotesize \small \normalsize \large \Large \LARGE \huge \Huge Παράδειγµα DeÐgma deðgma DEIGMA DeÐgma deðgma DEIGMA DeÐgma deðgma DEIGMA DeÐgma deðgma DEIGMA είγµα δείγµα ΕΙΓΜΑ DeÐgma deðgma DEIGMA DeÐgma deðgma DEIGMA DeÐgma deðgma DEIGMA DeÐgma deðgma DEIGMA DeÐgma deðgma DEIGMA Θέ ει κάποια προσοχή όταν δου εύουµε µε αυτέ τι εντο έ Φροντίστε πάντα να τι βάζετε µέσα σε µια ενότητα, δη αδή ανάµεσα σε { και } πχ {\huge DeÐgma deðgma DEIGMA} Α ιώ κινδυνεύεται να α άξουν ό ο το κείµενο, βέβαια σε µια τέτοια περίπτωση µπορούµε να ξανα άξουµε το µέγεθο από το σηµείο που θέ ουµε µε την \normalsize 356 SÔmbola keimènou Ορισµένα σύµβο α δεν εµφανίζονται παρά µόνο µε κάποια εντο ή, ά α επειδή δεν υπάρχουν καν στο π ηκτρο όγιο και ά α επειδή σηµαίνουν κάτι ξεχωριστό για το L A TEX Για παράδειγµα το σύµβο ο \ επειδή σηµαίνει για το L A TEX την αρχή µια εντο ή, χρειάζεται να γράψουµε την εντο ή \textbackslash για να το εµφανίσουµε Σύµβο ο Εντο ή Σύµβο ο Εντο ή $ \$ ή \textdollar & \& % \% \_ ή \textunderscore { \{ ή \textbraceleft } \} ή \textbraceright < $<$ ή \textless > $>$ ή \textgreater \ \textbackslash \textbar \textbullet \textdaggerdbl \textdagger \textparagraph \textsection c \textcopyright ˆ \textasciicircum \textasciitilde $\sim$ r \textregistered TM \texttrademark a \textordfeminine o \textordmasculine # \# $\sharp$ $\emptyset$ $\infty$ L A TEX για βάρβαρου 11 / 29

12 36 Domă keimènou 3 ERGAS IA ME TO L A TEX \flqq \frqq < \flq > \frq 36 Domă keimènou Με αυτά που έχουµε πει µέχρι τώρα, έχετε ήδη πάρει µια γεύση πω γράφετε κείµενα στο L A TEX Είναι καιρό να δούµε πιο σοβαρά πράγµατα από το να παίζουµε µε τι γραµµέ, και θα ξεκινήσουµε µε το πιο σηµαντικό θέµα για κάθε κείµενο, η δοµή του Η πρώτη εντο ή που γράφουµε σε ένα L A TEX αρχείο είναι η \documentclass, που σηµαίνει η τάξη/είδο του έγγραφου Είδο article report letter book slides ltxguide Περιγραφή Άρθρο Με έτη/αναφορά Επιστο ή Βιβ ίο Παρουσίαση Manual από το L A TEX for Authors Το κείµενο στο L A TEX µπορούµε να τα χωρίσουµε σε κεφά αια, παραρτήµατα, εδάφια, υπο-εδάφια, και υπο-υπο-εδάφια Ακριβώ όπω τα β έπουµε στα βιβ ία Ανά ογα το είδο του εγγράφου που έχουµε ορίσει στο \documentclass έχουµε και ανά ογε δυνατότητε στην δόµηση Για παράδειγµα στο article, που σηµαίνει άρθρο, δεν έχουµε την δυνατότητα να έχουµε κεφά αια και παραρτήµατα, αντίθετα τώρα στα βιβ ία, book, έχουµε, εκτό από κεφά αια και παραρτήµατα, ειδικέ σε ίδε που µπαίνουν είτε κάπου 9 στην αρχή είτε κάπου στο τέ ο του βιβ ίου Επίπεδο Εντο ή Περιγραφή 1 \chapter Κεφά αιο 2 \section Ενότητα 3 \subsection Μικρότερη ενότητα 4 \subsubsection Ακόµα µικρότερη ενότητα 5 \paragraph Παράγραφο 6 \subparagraph Υπο-παράγραφο! Τα κεφά αια και τα παραρτήµατα µπορούν να χρησιµοποιηθούν αποκ ειστικά και µόνο στι κατηγορίε book και report Ο ε αυτέ οι εντο έ παίρνουν παράµετρο τον τίτ ο του κειµένου Αυτό ο τίτ ο θα χρησιµοποιηθεί και αργότερα αυτόµατα για να φτιαχτεί ο πίνακα των περιεχοµένων Υπάρχει και η εντο ή \appendix για τα παραρτήµατα Από το σηµείο που γράφουµε αυτή την εντο ή, τα κεφά αια που ακο ουθούν είναι παραρτήµατα εν χρειάζεται να αριθµήσετε τίποτα από ό α αυτά, θα το κάνει το L A TEX αυτόµατα Παράδειγµα \chapter{latex} \section{ergasða me to \textlatin{latex}} \subsection{keðmeno} \subsubsection{\textlatin{bold, Italics, etc}} 9 Thn akribă jèsh thn orðzoume emeðc L A TEX για βάρβαρου 12 / 29

13 37 TrÐa eðdh lðstac 3 ERGAS IA ME TO L A TEX \appendix \chapter{prÿto parĺrthma} Με την εντο ή \tableofcontents µπορούµε να δηµιουγήσουµε αυτόµατα τι σε ίδε των περιεχοµένων Οι σε ίδε αυτέ θα εµφανιστούν στο σηµείο που θα γράψουµε την εντο ή, γι αυτό βά τε την είτε στην αρχή, µετά το \begin{document} είτε στο τέ ο, δη αδή πριν το \end{document} Το L A TEX έχει και ά ε κατηγορίε δοµή, όπω το αγαπηµένο µου abstract δη αδή περί ηψη Αυτέ τι κατηγορίε δεν χρειάζεται να τι µάθετε τώρα και ίσω να µην χρειαστεί ποτέ 37 TrÐa eðdh lðstac 371 Aplă LÐsta (Buletted List) Το L A TEX υποστηρίζει τρει µορφέ εµφάνιση ίστα Το πρώτο είναι το εγόµενο bulletted list όπου κάθε στοιχείο εµφανίζεται µε µια βού α µπροστά του (ή ά ο σχέδιο αν βρίσκετε µέσα σε ά η ίστα) \begin{itemize} \item Prÿto stoiqeðo \item DeÔtero stoiqeðo \item TrÐto stoiqeðo \end{itemize} Πρώτο στοιχείο εύτερο στοιχείο Τρίτο στοιχείο 372 Arijmhmènh LÐsta (Enumerated List) Το δεύτερο είδο ίστα είναι το εγόµενο numbered list ή enumerated list δη αδή αριθµηµένη ίστα, που στο HTML αναφέρεται και ω ordered list \begin{enumerate} \item Prÿto stoiqeðo \item DeÔtero stoiqeðo \item TrÐto stoiqeðo \end{enumerate} 1 Πρώτο στοιχείο 2 εύτερο στοιχείο 3 Τρίτο στοιχείο L A TEX για βάρβαρου 13 / 29

14 38 MajhmatikĹ 3 ERGAS IA ME TO L A TEX 373 LÐsta Epexhgăsewn (Description List) Το τρίτο είδο είναι το εγόµενο description list γνωστό επίση και ω definition list, δη αδή ίστα ορισµών Αυτό µα επιτρέπει να γράψουµε µια ίστα µε ορισµού και επεξηγήσει \begin{description} \item[www] World Wide Web \item[html] HyperText Markup Language \item[pcmcia] People Can t Memorize Computer Industry Acronyms \end{description} WWW World Wide Web HTML HyperText Markup Language PCMCIA People Can t Memorize Computer Industry Acronyms Ενα πράγµα που µε ενοχ εί σ αυτέ τι ίστε είναι ότι προτιµώ η επεξήγηση να αρχίζει κάτω από το όνοµα και όχι στο π άι Αυτό µπορεί να γίνει µε ένα ίγο περίεργο τρόπο, αν βά ουµε ένα κενό ( \ ) και µετά \\ \begin{description} \item[www]\ \\World Wide Web \end{description} WWW World Wide Web Σαφέστατα µπορείτε να γράφετε ίστε µέσα σε ά ε ίστε κ π Σε τέτοιε περιπτώσει η αρίθµηση στι enumerated lists ή το σχέδιο στι buletted lists α άζει ανά ογα το επίπεδο 38 MajhmatikĹ It is extremely simple to compose mathematical formulae Michel Goossens, CERN [5] Το L A TEX είναι ιδανικό εργα είο για µαθηµατικά Υπάρχουν εκατοντάδε σύµβο α (ειδικά αν φορτώσουµε και κάποιε επεκτάσει ) και διάφορε εντο έ για την µορφοποίηση εν πρόκειται φυσικά να τα παρουσιάσουµε εδώ, και ο όγο είναι ότι τα περισσότερα πράγµατα µπορείτε να τα κάνετε από τα µενού του TEXnicCenter πιο άνετα Κα ό είναι όµω να πάρετε µια γεύση, να ξέρετε του άχιστον να γράφετε εκθέτε και δείκτε Τυπικό παράδειγµα $$ a + b = c $$ a + b = c L A TEX για βάρβαρου 14 / 29

15 38 MajhmatikĹ 3 ERGAS IA ME TO L A TEX Εκθέτε $$ a^{k+1} + b^{z^{y}} = c $$ a k+1 + b zy = c είκτε $$ a^{k+1} + b_{i} = c $$ a k+1 + b i = c Εκθέτε και δείκτε µαζί $$ x^{a+b}_{c+d} $$ x a+b c+d Και στι δύο περιπτώσει αν ο εκθέτη ή ο δείκτη είναι mìno ènac χαρακτήρα µπορούµε να αποφύγουµε να γράφουµε τα { και } η αδή το χˆ{2} µπορούµε να το γράψουµε και έτσι χˆ2 Πο απ ασιασµό $$ a \cdot b \times c \star d * e $$ a b c d e ιαίρεση a b = c = a b $$ \frac{a}{b} = c = a \div b $$ A = x2 + y a 1 + η x 2 +1 $$ A = \frac{x^2+y_a}{1+\frac{\eta}{x^2+1}} $$ Ρίζε a = b 2 + c 2 $$ a = \sqrt{b^{2} + c^{2}} $$ a = 2 b 2 + c 2 $$ a = \sqrt[2]{b^{2} + c^{2}} $$ Σούµα $$ \sum_{i=1}^{n-1} x^{k+1} $$ n 1 x k+1 i=1 Ο οκ ηρώµατα $$ \int_a^b f(x)\,dx $$ b a f(x) dx L A TEX για βάρβαρου 15 / 29

16 39 PÐnakec 3 ERGAS IA ME TO L A TEX Ορια $$ \lim_{x \to 0} \frac{\sin x}{x} = 1 $$ sin x lim x 0 x = 1 Πίνακε a + b + c a + b uv c + d = 7 $$ \left \matrix{ a + b + c & uv\cr a + b & c + d \cr } \right = 7 $$ x 11 x 12 X = x 21 x 22 $$ X = \left( \begin{array}{ccc} x_{11} & x_{12} & \ldots \\ x_{21} & x_{22} & \ldots \\ \vdots & \vdots & \ddots \end{array} \right) $$ Για να γράψουµε ένα τύπο µέσα στο κείµενο χρησιµοποιούµε τα $ και $ Οταν ο τύπο είναι σύνθετο και θέ ουµε να εµφανίζεται κα ίτερα (όπω πχ οι πίνακε ) τότε το γράφουµε µε $$ και $$ Για παράδειγµα το E = mc 2 είναι µικρό και ταιριάζει µε την στοίχιση του κειµένου Αυτό όµω A = x2 +y a Σ αυτέ τι περιπτώσει χρησιµοποιούµε τα διπ ά-δο άρια ( $$ και $$ ) 1+ η x 2 +1 πχ $$ A = \frac{x^2+y_a}{1+\frac{\eta}{x^2+1}} $$ A = x2 + y a 1 + η x PÐnakec Συχνά χρειάζεται να βάζουµε πίνακε στα έγγραφά µα Το L A TEX υποστηρίζει αρκετά κό πα γι αυτό α ά θα δούµε το πιο συνηθισµένο Οι πίνακε γράφονται ανάµεσα σε \begin{tabular} και \end{tabular} Οι γραµµέ διαχωρίζονται µε το γνωστό µα \\, δη αδή όπω η α αγή γραµµή στι παραγράφου Τα κε ιά διαχωρίζονται µε τον χαρακτήρα & \begin{tabular}{l ll} & A & B \\ \hline 1 & A1 & B1 \\ 2 & A2 & B2 \\ \hline \end{tabular} Η εντο ή \hline σχεδιάζει µια οριζόντια γραµµή από την µια άκρη του πίνακα στην ά η A B 1 A1 B1 2 A2 B2 L A TEX για βάρβαρου 16 / 29

17 39 PÐnakec 3 ERGAS IA ME TO L A TEX Την ώρα που αρχίζουµε τον πίνακα µε την \begin{tabular} πρέπει να δη ώνουµε και την στοίχιση των κε ιών Αυτό γίνετε µε την έξτρα παράµετρο µετά το \begin Μέσα σ αυτή πρέπει για κάθε κε ί να γράφουµε ένα χαρακτήρα που να δη ώνει την στοίχιση αυτού l r c Στοίχιση αριστερά Στοίχιση δεξιά Στοίχιση στο κέντρο Ανάµεσα σ αυτού του χαρακτήρε µπορούµε να δη ώνουµε και που θέ ουµε κάθετε γραµµέ Παράδειγµα \begin{tabular}{ l cc } Εδώ δη ώνουµε ένα πίνακα µε τρία κε ιά Α ά α δούµε ανα υτικά του χαρακτήρε : Θέση Χαρακτήρα Σηµασία 1 Κάθετη γραµµή αριστερά από το πρώτο κε ί 2 l Πρώτο κε ί µε αριστερή στοίχιση 3 Κάθετη γραµµή αριστερά από το δεύτερο κε ί 4 c εύτερο κε ί µε κεντράρισµα 5 c Τρίτο κε ί µε κεντράρισµα 6 Κάθετη γραµµή δεξιά από το τε ευταίο κε ί Α το δούµε στην πράξη \begin{tabular}{ l cc } A1 & B1 & C1 \\ A2 & C2 & C2 \\ \end{tabular} Ορίστε το αποτέ εσµα A1 B1 C1 A2 C2 C2 Οπω είπαµε τι οριζόντιε γραµµέ τι βάζουµε µε την \hline \begin{tabular}{ l cc } \hline A1 & B1 & C1 \\ \hline A2 & C2 & C2 \\ \hline \end{tabular} Ορίστε το αποτέ εσµα A1 B1 C1 A2 C2 C2 Οι θέσει των κε ιών υπο ογίζονται αυτόµατα Υπάρχουν όµω στιγµέ που θέ ουµε κάποια στή η να περιέχει µεγα ύτερα κείµενα Αυτό δηµιουργεί πρόβ ηµα στο L A TEX να στοιχειοθετήσει σωστά τον πίνακα, γι αυτό θα πρέπει να το βοηθήσουµε δη ώνοντα το µέγεθο στο κε ί που θέ ουµε L A TEX για βάρβαρου 17 / 29

18 310 GrafikĹ 3 ERGAS IA ME TO L A TEX \begin{tabular}{ l p{20em} c } \hline A1 & This is a paragraph & C1 \\ \hline A2 & This is a paragraph This is a pen, this is a dog etc :) & C2 \\ \hline \end{tabular} Οπω β έπουµε εδώ, το δεύτερο κε ί αντί να χαρακτηρίζεται από κάποιο σύµβο ο στοίχιση, δη ώνετε µε το σύµβο ο p Αυτό όµω δεν είναι αρκετό πρέπει να δη ώσουµε και το π άτο του κε ιού ω παράµετρο του p Εδώ δη ώσαµε 20em, δη αδή περίπου 20 χαρακτήρε 10 Ορίστε το αποτέ εσµα A1 This is a paragraph C1 A2 This is a paragraph This is a pen, this is a C2 dog etc :) 310 GrafikĹ Στο L A TEX µπορούµε να εισάγουµε εικόνε απ ά όπω και στο Word ή ακόµα και να φτιάχνουµε σχεδιαγράµµατα µε εντο έ Οι βασικέ µορφέ που υποστηρίζει είναι ps, eps, bmp και gif Από το µενού του TEXnicCenter, επι έγουµε Insert Picture \begin{figure} \includegraphics{c:/home/mybitmapbmp} \end{figure} 311 Arqikă selðda Για την αρχική σε ίδα, αυτό που χρειαζόµαστε είναι να ορίσουµε τα στοιχεία τη σε ίδα Αυτό γίνετε µε τι εντο έ \title για τον τίτ ο, \author για το όνοµα του συγγραφέα και \date για την ηµεροµηνία Αυτό που πρέπει να θυµόµαστε είναι ότι αυτέ οι εντο έ πρέπει να γραφτούν πριν από το \begin{document} Επειτα από αυτό απ ά προσθέτουµε την \maketitle ακριβώ κάτω από το \begin{document} \documentclass{article} \title{\textlatin{latex} gia bĺrbarouc} \author{nikìlac Qristìpouloc\\ \texttt{nereus@fre gr}} \date{ Ekdosh 10\\ Ajăna \today} \begin{document} \maketitle Στο παράδειγµα χρησιµοποιώ την \today για να προσθέσω και την ηµεροµηνία που δηµιουργήθηκε το παραγόµενο αρχείο 10 H monĺda mètrhshc em dhlÿnei to plĺtoc tou grĺmmatoc m L A TEX για βάρβαρου 18 / 29

19 312 BibliografÐa 3 ERGAS IA ME TO L A TEX 312 BibliografÐa Η βιβ ιογραφία γράφετε ανάµεσα σε \begin{thebibliography}{} και \end{thebibliography} Κάθε βιβ ίο, άρθρό ή γενικά αναφορά δη ώνετε µε την εντο ή \bibitem Αυτή η εντο ή πέρνει µιά παράµετρο η οποία είναι µια έξη που καθορίζουµε εµεί και χρησιµοποιείται για τι αναφορέ ίπ α τη (µέχρι να βρεθεί τέ ο παραγράφου) µπορούµε να γράψουµε τα στοιχεία του βιβ ίου µε ότι µορφή θέ ουµε \begin{thebibliography}{} \bibitem{simplified} A Simplified Introduction to LaTeX by HJ Greenberg\\ Comprehensive TeX Archive Network, \texttt{wwwctanorg}, Nov 1999 \bibitem{lshort} The Not So Short Introduction to LaTeX 2e by Tobias Oetiker\\ Comprehensive TeX Archive Network, \texttt{wwwctanorg}, Version 411, Mar 2003 \end{thebibliography} Στο κυρίω κείµενο τώρα, για να κάνουµε αναφορά σε ένα βιβ ίο χρησιµοποιούµε την εντο ή \cite Η παράµετρο τη \cite είναι η έξη που δη ώσαµε ω παράµετρο στο αντίστοιχο \bibitem Kai ìpwc anafèrete\cite{lshort} eðnai Και όπω αναφέρετε[2] είναι Την βιβ ιογραφία κα ό είναι να την γράφετε στο τέ ο του εγγράφου 313 FtiĹqnontac dikèc mac entolèc Αναµφισβήτητα αυτό είναι το πιο αγαπηµένο µου µέρο σε οτιδήποτε Οι µακρο-εντο έ είναι πο ύ χρήσιµε, πρώτα από ό α συντοµεύουν την π ηκτρο όγηση, µα προσφέρουν την ικανότητα να οργανώνουµε περισσότερο το κείµενό µα, και φυσικά να µορφοποιούµε κα ίτερα ό α τα κοινά στοιχεία \def\eu{eurwpaðkă Enwsh} Otan sthn \eu{} Στο παράδειγµά µα φτιάξαµε µια εντο ή που την ονοµάσαµε \eu Το πρόθεµα \def σηµαίνει ότι δηµιουργούµε µια εντο ή, ακο ουθεί το όνοµα τη εντο ή \eu και τέ ο ανάµεσα σε { και } το σχετικό κείµενο Το τε ευταίο θα αντικαταστήσει ό α τα \eu όταν τρέξουµε το L A TEX Αν ακόµα δεν κατα άβατε, θα σα δώσω ένα παράδειγµα Εσεί είστε το αφεντικό σε ένα γραφείο και το L A TEX ο υπά η ό σα Του δίνετε οιπόν το κείµενό σα και του ζητάτε να µετατρέψει ό α τα \eu που περιέχει σε Ευρωπα κή Ενωση και τέ ο να σα δώσει το τε ικό PDF Αυτό το κάνετε κάθε φορά που πατάτε το [Ctrl]+[F7] Ο κ L A TEX οιπόν, κάνει ένα αντίγραφο του αρχείου σα και δου εύει µε αυτό ώστε να µην χα άσει το πρωτότυπο Ψάχνει L A TEX για βάρβαρου 19 / 29

20 313 FtiĹqnontac dikèc mac entolèc 3 ERGAS IA ME TO L A TEX το κείµενο γραµµή - γραµµή και όπου βρίσκει το \eu το αντικαθιστά µε το Ευρωπα κή Ενωση Μό ι τε ειώσει τι µετατροπέ, σα φτιάχνει το τε ικό PDF αρχείο που του ζητήσατε Επειδή όµω η ΕΕ είναι ένα όνοµα που θέ ουµε να προσέξει ο αναγνώστη, θα ήταν κα ό να εµφανίζετε µε έντονα ή π αγιαστά γράµµατα Εύκο ο αρκεί µόνο να προσθέσουµε την \textit στην εντο ή και ό α τα \eu που έχουµε στο κείµενο θα ενηµερωθούν αυτόµατα \def\eu{\textit{eurwpaðkă Enwsh}} Otan sthn \eu{} Αυτού του είδου οι εντο έ, δη αδή αυτέ που αντικαθιστούν κάτι µε κάτι ά ο, έγονται macro εντο έ, και µια συ ογή από τέτοιε εντο έ έγετε macro package Το ίδιο το L A TEX είναι ένα τέτοιο πακέτο από macro εντο έ, το πραγµατικό πρόγραµµα που κάνει ό η την δου ειά είναι το TEX Κα ά είναι ό α αυτά, α ά θα προτιµούσαµε να δίνουµε και καµιά παράµετρο αντί να φτιάχνουµε συνέχεια διαφορετικά µάκρο Ηδη ξέρουµε πω να εµφανίζουµε έντονα ή π αγιαστά α ά δεν έχουµε µια εντο ή που να κάνει και τα δύο µαζί \def\bolditalic 1{\textbf{\textit{ 1}}} Autì eðnai \textbf{èntono} Autì eðnai \textit{plagiastì} Autì eðnai \bolditalic{èntono kai plagiastì} Στο παράδειγµά µα, οιπόν, φτιάξαµε µια τέτοια εντο ή και την ονοµάσαµε \bolditalic Αντίθετα από την \eu, εδώ χρειαζόµαστε να δίνουµε παράµετρο, δη αδή να έµε στην \bolditalic και ποιο κείµενο να κάνει έντονο και π αγιαστό κάθε φορά Ετσι, κατά τον ορισµό ( \def ) µετά το όνοµα ( bolditalic ) δη ώνουµε και ότι αυτή η εντο ή παίρνει και µία παράµετρο ( 1 ) Στο σχετικό κείµενο τη µακρο-εντο ή δείχνουµε και που θα την χρησιµοποιήσει ( 1 ) Να δούµε τι κάνει ο κ L A TEX σ αυτή την περίπτωση Οταν οιπόν φτάσει στην γραµµή Autì eðnai \bolditalic{èntono kai plagiastì} Σηµειώνει κάπου ότι το 1 = έντονο και π αγιαστό, µετά κοιτάει το κείµενο τη εντο ή \bolditalic που είναι το εξή \textbf{\textit{ 1}} και αντικαθιστά αυτό το 1 µε το κείµενο που είχε σηµειώσει, δη αδή \textbf{\textit{έντονο και π αγιαστό}} Αυτό είναι èntono Αυτό είναι plagiastì Αυτό είναι èntono kai plagiastì Με τι µάκρο-εντο έ µπορούµε επιτέ ου να α άζουµε Ε ηνικά/αγγ ικά πο ύ πιο άνετα από το να γράφουµε ό α εκείνα τα µακρινάρια ( \textlatin και \textgreek ) Ακο ουθεί δύο µακρο-εντο έ που χρησιµοποιώ συχνά και φαντάζοµαι θα κατα αβαίνετε τι κάνουν \def\lat 1{\textlatin{ 1}} % LatinikĹ \def\gr 1{\textgreek{ 1}} % EllhnikĹ Και τώρα κάτι πιο χρήσιµο και µε δύο παραµέτρου \def\apospasma 1 2{ \begin{quotation} L A TEX για βάρβαρου 20 / 29