των Τοπικών Ποικιλιών Οσπρίων στην Ελλάδα Πηνελόπη Μπεμπέλη, Ροίκος Θανόπουλος

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "των Τοπικών Ποικιλιών Οσπρίων στην Ελλάδα Πηνελόπη Μπεμπέλη, Ροίκος Θανόπουλος"

Αδελφά Βέργας
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ποικιλότητα των Τοπικών Ποικιλιών Οσπρίων στην Ελλάδα Πηνελόπη Μπεμπέλη, Ροίκος Θανόπουλος

2 Όσπρια στην Ελλάδα Μπιζέλι (Pisum sativum) Φακή (Lens culinaris) Ρεβίθι (Cicer arientinum) Λαθούρια (Lathyrus spp.) - 3 είδη Κούκι (Vicia faba) Λούπινο (Lupinus albus) Μαυρομάτικα φασόλια (Vigna unguiculata) Φασόλι (Phaseolus spp.)-2 είδη

3 Δημιουργία τοπικών ποικιλιών οσπρίων στην Ελλάδα Παλαιού κόσμου: - Εξημέρωση (Λαθούρι) - Μετανάστευση-Διάδοση-Προσαρμογή Νέου κόσμου (φασόλι, Phaseolus) - Εισαγωγή-Διάδοση-Προσαρμογή

4 Μπιζέλι (Pisum sativum) ) Καταγωγή εξημέρωση: 8000 π. Χ. Μεσόγειος, Αθ Αιθιοπία, Εγγύς Ανατολή Καλλιεργούνταν στην Ελλάδα: Νεολιθική Εποχή Πίσος ή το πίσον (Θεόφραστος ό και Αθήναιος) Επικονίαση: Κυρίως αυτογονιμοποιούμενο

5 Φακή ή(lens culinaris) i ) Καταγωγή εξημέρωση: 8000 π. Χ. Εγγύς Ανατολή Καλλιεργούνταν στην Ελλάδα: Νεολιθική Εποχή Ο Φακός των Αρχαίων (Σόλων, Ηρόδοτος) Ηόδ ) Επικονίαση: Κυρίως αυτογονιμοποιούμενο μ

6 Ρβίθ(Ci Ρεβίθι (Cicer arientinum) ) Καταγωγή-εξημέρωση: 6500 π.χ. Ιεριχώ Καλλιεργούνταν στην Ελλάδα: από το 6000 π.χ. Ο Ερέβινθος (Όμηρος, Σαπφώ) Επικονίαση: Κυρίως αυτογονιμοποιούμενο

7 Λαθούρια (Lathyrus spp.) ) Lathyrus sativus Lathyrus ochrus Lathyrus clymenum

8 Εξημέρωση, η, εξάπλωση του λαθουριού Kislev, M.E. (1989) Econ. Bot. (43)

9 Λαθούρια (Lathyrus spp.) Καταγωγή - εξημέρωση : 6000 π.χ. Βαλκάνια και Ελλάδα Καλλιεργούνταν στην Ελλάδα: Νεολιθική Εποχή Λάθυρος και Ώχρος (Θεόφραστος) ό Επικονίαση : L. sativus, L. clymenum και L. ochrus: κυρίως αυτογονιμοποιούμενα

10 Αρακάς Το λαθούρι της Σαντορίνης (Lathyrus clymenum) ) Στην Αίγινα είδος λαθύρου (Lathyrusy cicera) Αρακάς ονομάζεται και το μπιζέλι (Pisum sativum)

11 Κουκί ί(vicia i faba) ) Καταγωγή-εξημέρωση: 5000 π.χ. Ιεριχώ «Κύαμοι μελάχροες» (Όμηρος) Επικονίαση: Μερικώς αλλόγαμο με ποσοστά σταυρογονιμοποίησης από 4-84%

12 Φάβα Η λέξη δεν εκπροσωπεί γεωργικό είδος αλλά τρόπο μαγειρέματος Η φάβα παρασκευάζεται: Κουκιά (Έτνος) (Λέσβος, Μπράλος) Μπιζέλι - (Σχοινούσα, ύ Αμοργό) Λαθούρι: Lathyrus ochrus (Λήμνο, Σκύρο, Εύβοια, Κάρπαθο) Lathyrus clymenum (Σαντορίνη) Lathyrus sativus (Φενεό, Κέρκυρα, Ηράκλειο)

13 Βίγνα (Vigna unguiculata ) Καταγωγή-εξημέρωση: Δυτική Αφρική Καλλιεργούνταν στην Ελλάδα: τον 3 ο αι. π.χ. «η σμίλαξ η κηπαία» (Διοσκουρίδης) Επικονίαση: κυρίως αυτογονιμοποιούμενο

14 Λύ Λούπινο (Lupinus i albus) ) Καταγωγή-εξημέρωση: 2000 π.χ. Ανατολική Μεσόγειος Αναφέρεται φρ από τον Θεόφραστο «Θέρμος» των Αρχαίων Επικονίαση: κυρίως αυτογονιμοποιούμενο

15 Φασόλι (Phaseolus vulgaris) ) (Ph. coccineus) Καταγωγή-εξημέρωση: 5000 π.χ. Κεντρική Αμερική Εισαγωγή γήστην Ευρώπη 1500 μ. Χ. Εισαγωγή στην Ελλάδα τέλος 16 ου αι. Επικονίαση: Ph. vulgaris: κυρίως αυτογονιμοποιούμενο μ Ph. coccineus: κυρίως σταυρογονιμοποιούμενο

16 Εξερευνητικές Αποστολές Nikolay Vavilov 1941 Β. Ελλάδα Hans Stubbe 1942 Πελοπόννησος -Κρήτη Stubbe

17 IPK (Stubbe ) 42)

18 Εξερευνητικές Αποστολές Nikolay Vavilov 1941 Β. Ελλάδα Hans Stubbe 1942 Πελοπόννησος -Κρήτη Stubbe IBPGR, Οργανισμός Γεωργίας και Τροφίμων-ΟΗΕ

19 Εξερευνητικές ξρ Αποστολές F.A.O. -I.B.P.G.R Εύβοια : Ήπειρος : Κρήτη : Πελοπόννησος : Κή Κρήτη, Ρόδος, Θεσσαλία : Θεσσαλία, Ήπειρος : Θεσσαλία, Φθιώτιδα, Πιερία : Ανατολική Μακεδονία, Θράκη : 79

20 Εξερευνητικές ξρ Αποστολές - I.B.P.G.R Μακεδονία Πελοπόννησος : Μακεδονία, Ήπειρος, Εύβοια : Λήμνος, Λέσβος, βς, Χίος, Σάμος μς: Δυτική-Κεντρική Μακεδονία και Θράκη : Στερεά Ελλάδα : Στερεά Ελλάδα, Πελ/νησος : Στερεά Ελλάδα : 51

21 Κατανομή των Αποστολών ( ) κατά Γεωγραφική Περιοχή Πελ/νησος (3) Αιγαίο (2) Κρήτη (2) Ιόνια (0) Θράκη (2) Μακεδονία (5) Ήπειρος (3) Στερεά Ελλάδα (6) Θεσσαλία (3)

22 Κατανομή των Συλλογών ( ) κατά γένος Lathyrus (47) Pisum (31) Vigna (20) Lupinus (3) Lens (120) Phaseolus (483) Cicer (178) Vicia (214)

23 Γεωγραφική κατανομή των 322 ποικιλιών φασολιού (Πάνου 1961) Πελ/σος 15% Κρήτη 2% Αιγαίο 6% Χωρίς πρόελευση 1% Ιόνια 0% Θράκη 6% Μακεδονία 40% Στ. Ελλάδα 13% Θεσσαλία 7% Ήπειρος 10%

24 Εύβοια 1977 Δί Δείγματα 57 Phaseolus spp. 24 Vicia faba 14 Cicer arientinum 7 Lathyrus spp. 5 Pisum sativum 4 Lens culinaris 3

25 Ήπειρος 1977 Δί Δείγματα 83 Phaseolus spp. 49 Lens culinaris 15 Vicia faba 9 Cicer arientinum 8 Pisum spp. 2

26 1983 Ήπειρος, Μακεδονία,, Εύβοια Δείγματα 50 Phaseolus coccineus 1 Phaseolus vulgaris 49 Ήπειρο 15 Εύβοια 7 Μακεδονία 27

27 Ονομασίες Ποικιλιών Ήπειρος 1983 Βλαχιώτικα, Μπαρμπούνια, Γίγαντες, Κοντοφάσουλα, Κλωσσάρια, Χωραφίσια, Νεοχωρίου, Καβάλας Εύβοια 1983 Χορόζια, Κοκκινομάτικο, Χοντρά κλαρωτά, Ψαχνιώτικο χαμοφάσουλο Θρακικό Σερρών 1983 Κίτρινα μπαρμπούνια, Γλυκοφάσουλο, Καρούλια, Μπαρμπούνι καθιστό, Μπαρμπούνι στη βέργα, Ζαργάνες, Καρουλίνα, Σαραντίτσες, Καλαμποκοφάσουλο

28 Κατανομή δειγμάτων από την Εύβοια

29 Οι τοπικές ποικιλίες οσπρίων στις διαδικτυακές βάσεις

30 Τά Τράπεζα Γενετικού Υλικού Ρεβίθι (46) Φακή (22) Λούπινο (13) Λαθούρι (45) Μπιζέλι (36) Μαυρ/τικο (108) Φασόλι (541) Κουκί (116)

31 Συμπεράσματα Προτάσεις Υπάρχει μεγάλος φυτογενετικός πλούτος τοπικών ποικιλιών λώ οσπρίων σε ΤΓΥ και ακόμα στην γεωργική πράξη Γενετική διάβρωση Αά Ανάγκη συλλογής Ανάγκη διεπιστημονικής μελέτης Ανάγκη διατήρησης

32 Διατήρηση οσπρίων Στον αγρό (on farm) Κήπους (φασόλια, κουκιά, μπιζέλι, λούπινα) ) Αγρούς (φακή, ρεβίθι, λαθούρια, μπιζέλι) Εκτός τόπου (ex situ) ς ( ) Τράπεζες γενετικού υλικού

33 Στρατηγικές διατήρησης ης παραλλακτικότητας οσπρίων εκτός τόπου (ex situ) ΤΓΥ στον αγρό (on farm) κήποι αγροί (μεγάλη καλλιέργεια) εμπορική εκμετάλλευση

34 Συμπεράσματα προτάσεις (2) Μικρός αριθμός τοπικών ποικιλιών αξιοποιείται εμπορικά (10) Ένα μεγάλο μγ δυναμικό περιμένει ρμ να αξιοποιηθεί Ενεργοποίηση τοπικών κοινωνιών και επιχειρήσεων για την αξιοποίηση τους Επαναεισαγωγή συλλογών στον αγρό

35 Σας ευχαριστώ!

Σχετικά έγγραφα

ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΦΑΒΑΣ ΣΚΥΡΟΥ

ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΦΑΒΑΣ ΣΚΥΡΟΥ Αικατερίνη Ροβίθη, Ροίκος Θανόπουλος, Πηνελόπη Μπεμπέλη Εργαστήριο Βελτίωσης Φυτών και Γεωργικού Πειραματισμού Τμήμα Επιστήμης