Χρήσιµος οδηγός συγγραφής. Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε. (Αθήνα Θεσσαλονίκη)

Transcript

1 Εκδοτικές οδηγίες Χρήσιµος οδηγός συγγραφής Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε. (Αθήνα Θεσσαλονίκη) Αθήνα Ιπποκράτους 23, Θεσσαλονίκη Εθνικής Αµύνης 42, Φράγκων 1,

2 Περιεχόµενα I. Οδηγίες συγγραφής µε ηλεκτρονικό υπολογιστή...4 Γενικά για την ενοποίηση και οµοιοµορφία του κειµένου...4 Οδηγίες για την πληκτρολόγηση...4 Μορφοποίηση...4 Παραγραφοποίηση...5 Τίτλοι Κεφαλίδες (ή ταράτσες)...5 Συντοµογραφίες...5 Πίνακες Σχήµατα Εικόνες...6 Άλλες παρατηρήσεις...6 II. Χειρόγραφο κείµενο...7 III. Γραµµατικές παρατηρήσεις...8 IV. Παραποµπές - Βιβλιογραφία...9 Σε αυτοτελή βιβλία...9 Σε άρθρα περιοδικών...9 V. Τα στάδια των τυπογραφικών διορθώσεων...10 Συλλογικό έργο...10 ιορθωτής (Editor)...10 Η διαδικασία...10 VI. Το τελικό προϊόν ελτίο τύπου...12 Εκδοτικές οδηγίες 2

3 VII. Λίστα ελέγχου (checklist) πριν την παράδοση στον Εκδότη...13 VIII. Χρήσιµα τηλέφωνα...14 Εκδοτικές οδηγίες 3

4 I. Οδηγίες συγγραφής µε ηλεκτρονικό υπολογιστή Γενικά για την ενοποίηση και οµοιοµορφία του κειµένου Πολλές φορές παρατηρούνται στα βιβλία πολυτυπίες. Με διαφορετικό τρόπο αναφέρονται συγγραφείς και τίτλοι βιβλίων στις παραποµπές, άλλοι γραµµατικοί κανόνες τηρούνται στην αρχή ενός βιβλίου και άλλοι στη συνέχειά του κλπ. Για να αποφευχθούν αυτά, πρέπει κανείς να αποφασίσει εξαρχής και να παραµείνει πιστός στους κανόνες αυτούς, διότι η εκ των υστέρων αλλαγή τους και χρονοβόρα διαδικασία είναι, αλλά και ενέχει τον κίνδυνο να µη διορθωθούν όλα. Οδηγίες για την πληκτρολόγηση Το κείµενο είναι γραµµένο σε Word για PC (6, 7, 97, 2000, XP). Αποφεύγονται τα σελιδοποιητικά προγράµµατα, καθώς δεν είναι συµβατά µε τις εφαρµογές που χρησιµοποιούν οι Εκδόσεις Σάκκουλα. Χρησιµοποιείται ενιαία γραµµατοσειρά για όλο το κείµενο (Times ή Arial). Γαλλικοί χαρακτήρες πληκτρολογούνται σε ενιαία γραµµατοσειρά που περιλαµβάνει όλα τα σύµβολα και χαρακτήρες. Τα γερµανικά γράµµατα ä, ü, ö ή τα γαλλικά è, é, ê τα βρίσκει κανείς από το insert symbol (εισαγωγή συµβόλου) από το menu του κειµενογράφου. Αν όχι, περνιούνται στην πρώτη διόρθωση δοκιµίων. Το διάστηµα (space) είναι πάντα ένα, είτε ανάµεσα στις λέξεις είτε µετά τις τελείες, κόµµατα κτλ. Πριν από τα σηµεία στίξης δεν µπαίνει διάστηµα. Μετά από τα σηµεία στίξης µπαίνει πάντα ένα διάστηµα. Εξαίρεση στον πιο πάνω κανόνα αποτελούν οι παύλες (των παρενθετικών προτάσεων ή επεξηγήσεων) µέσα στο κείµενο (ctrl+num-), οι οποίες δεν παίρνουν διάστηµα δεξιά τους (π.χ. αποτελεί εξαίρεση όχι µοναδική το φαινόµενο της ). Μορφοποίηση Μη χρησιµοποιείτε το Tab. Για τις εσοχές στις παραγράφους υπάρχουν οι εντολές µέσα από το Format ή το Style. Αν δεν είναι γνωστές, καλύτερα να γραφτεί το κείµενο χωρίς φορµάρισµα. Στο κείµενο ενός βιβλίου καλό είναι να αποφεύγονται τα έντονα γράµµατα (bold) καθώς και οι υπογραµµίσεις κειµένου. Στη θέση τους Εκδοτικές οδηγίες 4

5 µπορούν να χρησιµοποιηθούν (για έµφαση) τα πλάγια ή τα αραιά (όχι µε διάστηµα), αλλά από το spacing του format font. Παραγραφοποίηση Υπάρχουν πολλοί τρόποι για την αρίθµηση των παραγράφων. Σηµαντικό είναι να προσέξει κανείς σε κάθε βαθµό παραγραφοποίησης να υπάρχουν αντίστοιχοι τίτλοι. ηλ. αν στην τριτοβάθµια παράγραφο (x.x.x.) έχει τίτλο, τότε θα πρέπει σε κάθε τριτοβάθµια να συµπεριλαµβάνεται. Συνήθως αυτή την αρίθµηση τη χρησιµοποιούν οι Γερµανοί συγγραφείς. Η αρίθµηση των κεφαλαίων, παραγράφων και υποπαραγράφων είναι ενιαία και ακολουθεί το παρακάτω δείγµα: Μέρος (χωρίς αρίθµηση) Κεφάλαιο (χωρίς αρίθµηση) Ι. Υποκεφάλαιο (λατινικό κεφαλαίο) Α. Τίτλος (ελληνικό κεφαλαίο) 1. (αριθµός) α. (ελληνικό πεζό) i. (λατινικό πεζό) Καλό είναι να αποφεύγεται η παραγραφοποίηση πέρα των 3 διαβαθµίσεων. Ιδιαίτερα στον πίνακα των περιεχοµένων είναι απαραίτητο να περιλαµβάνονται τουλάχιστον οι 3 πρώτες υποδιαιρέσεις. Τίτλοι Κεφαλίδες (ή ταράτσες) Ο τίτλος µιας παραγράφου δεν τελειώνει σε τελεία ή άλλο σηµείο στίξης. Οι τίτλοι δεν πρέπει να ξεπερνούν τη µία σειρά. Πρέπει να είναι περιεκτικοί και ακριβείς και ο λόγος είναι ότι οι τίτλοι αυτοί µπορούν να χρησιµοποιηθούν στις κεφαλίδες (ή ταράτσες) των σελίδων, στοιχείο που βοηθά τον αναγνώστη να ξέρει, ανά πάσα στιγµή, σε ποιο τµήµα του βιβλίου βρίσκεται. Στην αριστερή (ζυγή) σελίδα αναγράφεται o τίτλος του γενικού µέρους ή κεφαλαίου του βιβλίου, ενώ στη δεξιά (µονή) σελίδα ο τίτλος του υποσυνόλου του µέρους ή του κεφαλαίου. Συντοµογραφίες Υπάρχουν καθιερωµένες συντοµογραφίες που είναι καλό, για τους αναγνώστες, να τις ακολουθήσει κανείς. Εκδοτικές οδηγίες 5

6 Επίσης συντοµογραφίες αλλοδαπών δικαστηρίων και περιοδικών µπορεί κανείς να βρει σε όλα τα ξένα νοµικά βιβλία µε λίγες εξαιρέσεις, ακολουθούν όλοι τον ίδιο τρόπο συντοµογραφιών. Πίνακες Σχήµατα Εικόνες Πίνακες ή σχήµατα µορφοποιούνται και παραδίδονται σε ξεχωριστό αρχείο, συνοδευόµενα πάντα από εκτύπωση. Για εικόνες ή σχέδια που θα σκαναριστούν, παραδίδεται πάντα το πρωτότυπο έργο. Άλλες παρατηρήσεις Το κείµενο παραδίδεται σε ηλεκτρονική µορφή (δισκέτα, zip ή cd rom) συνοδεύεται απαραίτητα και από εκτύπωση (στη µια όψη της σελίδας), µαζί και µε τον πίνακα περιεχοµένων. Το µέσο αποθήκευσης πρέπει να φέρει ετικέτα µε τα αρχεία που περιέχει. Παραδίδεται ξεχωριστή λίστα µε τα αρχεία που παραδίδονται, καθώς και η σειρά των αρχείων. Συνιστάται να αποθηκεύεται το κάθε κεφάλαιο ή µεγάλη ενότητα σε ξεχωριστό αρχείο. Σε περίπτωση που ο όγκος των υποσηµειώσεων είναι µεγάλος (>500), προτιµάται οι υποσηµειώσεις να ξεκινούν µε νέα αρίθµηση (από το 1) για κάθε κεφάλαιο. Εκδοτικές οδηγίες 6

7 II. Χειρόγραφο κείµενο Το χειρόγραφο κείµενο συνήθως αποφεύγεται καθώς απαιτεί χρονοβόρες διαδικασίες και επιπλέον διορθώσεις, ώστε να φτάσει στην τελική του µορφή. Εάν δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα πληκτρολόγησης, τότε το χειρόγραφο κείµενο είναι γραµµένο µε καθαρά και ευανάγνωστα γράµµατα. Χρησιµοποιείται στυλό και όχι µολύβι. Σε περίπτωση που στο κείµενο παρεµβάλλονται σηµεία από φωτοτυπίες (ΦΕΚ, κείµενα άλλων βιβλίων κτλ), οι συµπληρώσεις κείµενου γίνονται σε καθαρό περιθώριο (όχι µαυρισµένο από φωτοτυπία) ή µε σηµάδι που θα παραπέµπει στο πίσω µέρος της φωτοτυπίας ή σε ξεχωριστή σελίδα. Στο χειρόγραφο κείµενο ακολουθούνται οι ίδιες οδηγίες παραγραφοποίησης, τίτλων-κεφαλίδων και συντοµογραφιών που περιγράφονται στο Κεφάλαιο Ι. Εκδοτικές οδηγίες 7

8 III. Γραµµατικές παρατηρήσεις Η γλώσσα που χρησιµοποιείται στα νοµικά κείµενα είναι η λόγια δηµοτική, στην οποία γράφεται σήµερα ο δόκιµος ελληνικός νοµικός λόγος. Ο τονισµός των επιθέτων γίνεται πάντοτε στην προπαραλήγουσα, όταν ακολουθεί το ουσιαστικό, διαφορετικά κατεβαίνει στην παραλήγουσα (π.χ. της δηµόσιας τάξεως, αλλά «σύµφωνα µε τους αντίστοιχους κανόνες της αµφισβητουµένης.»). Στην αιτιατική του αρσενικού µπαίνει πάντοτε το «ν» (τον), ανεξάρτητα από το αρχικό γράµµα της επόµενης λέξης, ώστε να ξεχωρίζει από το αντίστοιχο ουδέτερο άρθρο. Το «ν» δεν µπαίνει, αντίθετα, στην αιτιατική του θηλυκού άρθρου, παρά µόνον όταν η επόµενη λέξη αρχίζει από «κ, π, τ». Σύνθετες επιρρηµατικές εκφράσεις, όπως «επιπλέον, εξάλλου, κατεξαίρεση, καταρχήν, κατιδίαν» κλπ., γράφονται ως µία λέξη. Καθιερωµένοι νοµικοί όροι, όπως «καθ ου» γράφονται ως δύο λέξεις. Εκδοτικές οδηγίες 8

9 IV. Παραποµπές - Βιβλιογραφία Σε αυτοτελή βιβλία Αναγράφεται µε πλάγια γράµµατα µόνο το αρχικό του (µικρού) ονόµατος και µετά το επίθετο του συγγραφέα κατόπιν, µε όρθια γράµµατα, ο τίτλος του βιβλίου, στο τέλος του οποίου µε εκθέτη ο αριθµός της έκδοσης. Τέλος, η χρονολογία έκδοσης και ο εκδοτικός οίκος (π.χ. Κ. Μακρίδου, Η αόριστη αγωγή 2, 1996, Εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα-Θεσσαλονίκη). Όταν πρόκειται για µελέτη µε δύο συγγραφείς, τα ονόµατα χωρίζονται µε «/» χωρίς διαστήµατα (π.χ. Γαζής/Κεραµεύς). Όταν πρόκειται για δύο επίθετα (ενός κυρίως µιας και του ίδιου συγγραφέα) χωρίζονται µε «-» χωρίς διαστήµατα (π.χ. Π. Γέσιου- Φαλτσή). Σε άρθρα περιοδικών Τα περιοδικά δηλώνονται µε το έτος ολόκληρο και όχι µε τον αριθµό του τόµου (π.χ. ΑΠ 6/1996 ΝοΒ ). Όταν µια µελέτη έχει δηµοσιευθεί σε περισσότερα περιοδικά ή σε περιοδικό και σε τόµο µελετών, προτιµάται η πηγή εκείνη που είναι πιο εύκολα προσβάσιµη από τον αναγνώστη. Εκδοτικές οδηγίες 9

10 V. Τα στάδια των τυπογραφικών διορθώσεων Οι διορθώσεις που γίνονται σε ένα βιβλίο µπορούν να είναι δύο ή τρεις. Για τη διόρθωση από το συγγραφέα χρησιµοποιείται κόκκινο στυλό καθώς η χρήση του µολυβιού είναι καλό να αποφεύγεται. Συλλογικό έργο Σε περίπτωση συλλογικού έργου, όπου είναι απαραίτητο να βλέπει ο κάθε συγγραφέας τις διορθώσεις του άλλου -στο ίδιο πάντα κείµενο-, τότε συµφωνείται εκ των προτέρων η χρήση στυλό διαφορετικού χρώµατος από κάθε συγγραφέα για τη διόρθωση των κειµένων. Το παραπάνω δεν ισχύει σε περίπτωση συλλογικού έργου, όπου ο κάθε συγγραφέας διορθώνει απλά το δικό του µέρος. Σε αυτή την περίπτωση χρησιµοποιούν όλοι οι συγγραφείς το ίδιο χρώµα στυλό (κόκκινο) για τις διορθώσεις τους. ιορθωτής (Editor) Η διαδικασία Σε περίπτωση που έχει συµφωνηθεί η διόρθωση των τυπογραφικών δοκιµίων από τον ιορθωτή των Εκδόσεων Σάκκουλα, τότε οι διορθώσεις του Editor είναι σε κόκκινο χρώµα και οι διορθώσεις του συγγραφέα υποχρεωτικά γίνονται µε άλλο χρώµα (µπλε ή πράσινο). Με µολύβι σηµειώνονται από τον Editor µόνο τα ερωτηµατικά (ανακρίβειες ή ασυµφωνίες στο κείµενο), τα οποία και πρέπει να απαντηθούν από το συγγραφέα. Όλα τα πακέτα διόρθωσης επιστρέφονται, µε το πέρας της συγκεκριµένης διόρθωσης, στις Εκδόσεις Σάκκουλα ( ηλ.: αρχική εκτύπωση ή χειρόγραφο του συγγραφέα, α, β ή γ πακέτα), εκτός αν υπάρχει η ένδειξη ότι κάποιο συγκεκριµένο πακέτο δεν είναι απαραίτητο να επιστραφεί και µπορεί να κρατηθεί στο αρχείο του συγγραφέα. Πρώτη διόρθωση Ο συγγραφέας συνήθως λαµβάνει το κείµενο µη σελιδοποιηµένο (πακέτο α ) καθώς και το αρχικό εκτυπωµένο κείµενο που παρέδωσε (για αντιπαραβολή). Εκδοτικές οδηγίες 10

11 Στη συνέχεια ο συγγραφέας ελέγχει ότι όλη η ύλη του έχει πληκτρολογηθεί/µεταφερθεί µε τη σωστή σειρά, διορθώνει ορθογραφικά ή τυπογραφικά λάθη, απαντά σε τυχόν ερωτηµατικά και προχωρά σε προσθήκη ή αφαίρεση ύλης. Ειδικότερα για τις προσθήκες κειµένων, εάν είναι µικρής έκτασης, σηµειώνονται ευδιάκριτα στο περιθώριο και µε σωστή σήµανση σε ποιο σηµείο του κειµένου παρεµβάλλονται. Σε περίπτωση που µια προσθήκη είναι µεγάλη, τότε γίνεται σηµείωση που παραπέµπει στην πίσω όψη της σελίδας ή σε επιπρόσθετο φύλλο, πάντα µε την αντίστοιχη ένδειξη «βλ. πίσω όψη» ή «βλ. συνηµµένο 1». εύτερη ή τελική διόρθωση Ο συγγραφέας λαµβάνει τα κείµενα της α ή β διόρθωσης (για αντιπαραβολή), καθώς και το νέο κείµενο προς διόρθωση. Το κείµενο είναι πια σελιδοποιηµένο, πράγµα που σηµαίνει ότι πρέπει να αποφεύγονται οι προσθήκες ή οι διαγραφές κειµένου. Μπορούν να γίνουν µικρές τυπογραφικές διορθώσεις ή µικρές προσθήκες και διαγραφές που δεν θα επηρεάσουν τη σελιδοποίηση όλου του βιβλίου. Γίνεται ο έλεγχος στα κεφαλάρια, στις υποσηµειώσεις και συµπληρώνονται οι σελίδες των περιεχοµένων και του ληµµατικού ευρετηρίου (εάν υπάρχει). Τέλος, ο συγγραφέας γράφει την ένδειξη στην πρώτη σελίδα «Να τυπωθεί» και υπογράφει. Εκδοτικές οδηγίες 11

12 VI. Το τελικό προϊόν ελτίο τύπου Η τελική µορφή του βιβλίου αποφασίζεται σε συνεργασία µε τον Εκδότη. Όσον αφορά το εξώφυλλο του βιβλίου, προς το τέλος των διορθώσεων, παραδίδεται στο συγγραφέα µακέτα του εξωφύλλου, στην οποία κάνει τις τυχόν παρατηρήσεις και τυπογραφικές διορθώσεις. Ο χρόνος παραγωγής του βιβλίου εξαρτάται άµεσα από το πλήθος και την ευκολία των διορθώσεων, τον όγκο και τη µορφή του βιβλίου, µε αποτέλεσµα να µην µπορεί να καθοριστεί επακριβώς. Ο Εκδότης, µε το πέρας των διορθώσεων, ενηµερώνει το συγγραφέα για την ηµεροµηνία παράδοσης. ελτίο τύπου συντάσσεται από το συγγραφέα κατά τη διάρκεια της παραγωγής και παραδίδεται το συντοµότερο δυνατό στις Εκδόσεις Σάκκουλα. Το κείµενο είναι περίπου λέξεις και το περιεχόµενο του συνιστάται να απαντά στα εξής ερωτήµατα: Σε ποιους απευθύνεται; Ποια είναι τα σηµαντικότερα ερωτήµατα στα οποία απαντά το βιβλίο; Ποιόν σηµαντικό ή πρόσφατο νόµο πραγµατεύεται; Προτείνει κάποιες λύσεις; Είναι βιβλίο θεωρίας ή απευθύνεται στον νοµικό της πράξης; Πώς κατανέµεται η ύλη; (εδώ µπορεί να παρατεθεί ένα βασικό περίγραµµα µερών και κεφαλαίων) Έχει πλούσια βιβλιογραφία; Έχει ληµµατικό και εύχρηστο ευρετήριο; Εκδοτικές οδηγίες 12

13 VII. Λίστα ελέγχου (checklist) πριν την παράδοση στον Εκδότη Αρχική σελίδα Τίτλος Πίνακας περιεχοµένων Κείµενο Βιβλιογραφία Συντοµογραφίες Εκτύπωση Αποθήκευση Όνοµα Συγγραφέα/ων Ταχυδροµική διεύθυνση Τηλέφωνα επικοινωνίας Ηλεκτρονική διεύθυνση Τουλάχιστον 3 βαθµίδες παραγράφων Πλήρης αντιστοίχιση περιεχοµένων µε τίτλους παραγράφων Ενιαία γραµµατοσειρά σε όλο το κείµενο (times ή arial) Χρήση εισαγωγής συµβόλου για ειδικούς χαρακτήρες Χρήση λειτουργίας Word για υποσηµειώσεις και ληµµατικό ευρετήριο Σωστή παράθεση βιβλιογραφίας, σύµφωνα µε οδηγίες Εκδόσεων Σάκκουλα Λίστα συντοµογραφιών σε έντυπη και ηλεκτρονική µορφή Εκτύπωση του βιβλίου στη µια όψη της σελίδας Αποθήκευση σε δισκέτα, zip ή cd rom Ταυτοποίηση του κάθε ηλεκτρονικού αρχείου µε την αντίστοιχη εκτύπωση Κάθε κεφάλαιο ή µέρος αποθηκευµένο σε ξεχωριστό αρχείο Σχεδιαγράµµατα ή πίνακες αποθηκευµένοι σε ξεχωριστό αρχείο και συνοδευόµενοι από εκτύπωση Εκδοτικές οδηγίες 13

14 VIII. Χρήσιµα τηλέφωνα Για οποιαδήποτε απορία σχετικά µε τις παραπάνω οδηγίες συγγραφής ή για τυχόν δυσκολία που θα συναντήσετε, επικοινωνήστε εγκαίρως µε τις Εκδόσεις Σάκκουλα στα παρακάτω: Αθήνα κ. ηµήτρης Λάιος (τηλ ) Θεσσαλονίκη κ. Μαρίνα ιορινού (τηλ , 9) Εκδοτικές οδηγίες 14