ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο ΗΜΕΡΕΣ ΑΡΓΙΑΣ

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο ΗΜΕΡΕΣ ΑΡΓΙΑΣ 1.Το δικαίωμα των μισθωτών για μία ημέρα εβδομαδιαίας ξεκούρασης Όλοι οι εργαζόμενοι δικαιούνται (τουλάχιστον) μία ημέρα εβδομαδιαίας ξεκούρασης (αναπαύσεως). Κατά κανόνα αυτή η ημέρα της εβδομαδιαίας ξεκούρασης είναι η Κυριακή (από π.μ. έως μ.μ.). Για τους εργαζόμενους που απασχολούνται σε ορισμένους κλάδους επιχειρήσεων,που προσδιορίζονται στον Νόμο (άρθρα 2,6,7,8,9 β.δ. 748/1966), όπως οι γεωργικές,αλιευτικές και ναυτικές επιχειρήσεις,οι επιχειρήσεις που λειτουργούν όλο το εικοσιτετράωρο,οι τουριστικές επιχειρήσεις κλπ δεν εφαρμόζεται η αργία της Κυριακής. Αυτοί οι εργαζόμενοι,εφόσον απασχοληθούν περισσότερο από πέντε (5) ώρες την Κυριακή,λαμβάνουν εικοσιτετράωρη (αναπληρωματική) εβδομαδιαία ανάπαυση μια άλλη ημέρα μέσα στην εβδομάδα, που προσδιορίζεται από τον εργοδότη, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να τη χορηγήσει οπωσδήποτε. Όμως,η αναπληρωματική εικοσιτετράωρη εβδομαδιαία ανάπαυση αρχίζει από την ώρα λήξεως της ημερήσιας εργασίας του μισθωτού και,άρα, δεν περιλαμβάνει μια πλήρη ημερολογιακή ημέρα. Οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές τις Κυριακές και τις ημέρες αργίας. Ο ίδιος ο εργοδότης και τα μέλη της οικογένειάς τους μπορούν να εργάζονται σ αυτές, αλλά όχι δημόσια και δεν επιτρέπεται καμία συναλλαγή. Οι εργοδότες που παραβιάζουν τις διατάξεις περί αργιών και την απαγόρευση απασχολήσεως των μισθωτών τις ημέρες των αργιών έχουν αστική ευθύνη,αλλά υφίστανται και ποινικές κυρώσεις (άρθρο 17 β.δ. 748/1966). 2.Εξαίρεση από την απαγόρευση απασχόλησης των μισθωτών τις Κυριακές Εκτός από τις επιχειρήσεις που επιτρέπεται να απασχολούν τους μισθωτούς τους τις Κυριακές (άρθρα 2 και 6-9 β.δ. 748/1966),υπάρχει η δυνατότητα να απασχολήσουν τους εργαζόμενούς τους τις Κυριακές και οι υπόλοιπες επιχειρήσεις, εφόσον τους χορηγηθεί άδεια από τη δημόσια αρχή. 41

2 Ο Υπουργός Εργασίας μπορεί να χορηγήσει άδεια σε κάποια επιχείρηση (από αυτές στις οποίες δεν επιτρέπεται η απασχόληση των μισθωτών την Κυριακή) να απασχολήσει τους εργαζομένους της και τις Κυριακές, σε περίπτωση συσσώρευσης εργασιών,εφόσον παρουσιάζουν εξαιρετική συσσώρευση εργασίας. Επίσης,άδεια για την απασχόληση μισθωτών τις Κυριακές μπορεί να χορηγηθεί από την αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας,στις περιπτώσεις που προβλέπονται από τον Νόμο. 3.Αμοιβή εργαζομένου για εργασία την Κυριακή ή άλλη ημέρα αργίας Ο εργαζόμενος που θα απασχοληθεί νόμιμα την Κυριακή ή άλλη ημέρα αργίας δικαιούται να λάβει τις τακτικές ημερήσιες αποδοχές του προσαυξημένες κατά 75%. Αυτό σημαίνει ότι ο αμειβόμενος με μισθό θα λάβει επιπλέον 75% προσαύξηση στο 1/25 του μισθού του, ενώ ο αμειβόμενος με ημερομίσθιο θα λάβει ένα ακόμη ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 75%. Αν η απασχόληση του μισθωτού την Κυριακή ή άλλη ημέρα αργίας δεν είναι νόμιμη, αυτός δικαιούται αποζημίωση ίση με ποσοστό 250% των τακτικών ημερήσιων αποδοχών του. 4.Ημέρες υποχρεωτικής αργίας Ο Νόμος ορίζει ως ημέρες «υποχρεωτικής αργίας»,κατά τις οποίες απαγορεύεται να απασχοληθεί οποιοσδήποτε μισθωτός τις εξής: α)την 25 η Μαρτίου, β)τη Δευτέρα του Πάσχα γ)την 15 η Αυγούστου (εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου) δ)την 25 η Δεκεμβρίου (Χριστούγεννα) ε)η 1 η Μαϊου. Ως ημέρα προαιρετικής αργίας ορίζεται η 28 η Οκτωβρίου. Ο εργοδότης δικαιούται να απασχολήσει τους μισθωτούς του,μόνον εφόσον τους ειδοποιήσει έγκαιρα ότι η επιχείρηση πρόκειται να λειτουργήσει την ημέρα αυτή. Σε περίπτωση απασχολήσεως των μισθωτών οφείλεται προσαύξηση +75%. 42

3 Για τους μισθωτούς που απασχολούνται στο Δημόσιο σε ν.π.δ.δ. και Ο.Τ.Α. με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ισχύουν άλλες έξι (6) ημέρες υποχρεωτικής αργίας (Πρωτοχρονιά, Θεοφάνεια, Καθαρή Δευτέρα, Μεγάλη Παρασκευή, Μεγάλο Σάββατο, Εορτή του Αγίου Πνεύματος,26 Δεκεμβρίου). Πρόσθετες ξεχωριστές ημέρες υποχρεωτικής αργίας ορίζονται για το προσωπικό που υπηρετεί με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε μονάδες και υπηρεσίες του Στρατού -6 η Δεκεμβρίου για το Ναυτικό,8 η Νοεμβρίου για την αεροπορία,4 η Νοεμβρίου για το Πυροβολικό και εορτή του Αγίου Γεωργίου (κινητή) για τις υπόλοιπες μονάδες του Στρατού Ξηράς), στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (17 η Νοεμβρίου), καθώς επίσης στη δευτεροβάθμια και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (30η Ιανουαρίου). 5.Σύμπτωση υποχρεωτικής αργίας με Κυριακή Αν συμπέσει ημέρα υποχρεωτικής αργίας με Κυριακή,δεν γεννάται ζήτημα μεταθέσεώς της. Όσες επιχειρήσεις θα απασχολήσουν (μια τέτοια Κυριακή) νόμιμα το προσωπικό τους,οφείλουν να καταβάλουν ι)στους αμειβόμενους με ημερομίσθιο, ένα επιπλέον ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 75%,ιι) στους αμειβόμενους με μισθό, προσαύξηση 75% επί του 1/25 του μισθού τους. Ακόμα, πρέπει να χορηγήσουν αναπληρωματική εικοσιτετράωρη εβδομαδιαία ανάπαυση. Σε όσους μισθωτούς δεν απασχοληθούν, εφόσον αυτοί αμείβονται με ημερομίσθιο,οφείλεται ένα επιπλέον ημερομίσθιο,ενώ αν αμείβονται με μισθό δεν οφείλεται τίποτε. Σε περίπτωση που υποχρεωτική αργία συμπέσει με Σάββατο ή Κυριακή,όσοι μισθωτοί εργάζονται με το σύστημα του πενθημέρου και αμείβονται με ημερομίσθιο θα λάβουν ένα επιπλέον ημερομίσθιο (δηλ. συνολικά την εβδομάδα εκείνη θα λάβουν επτά ημερομίσθια),ενώ αν αμείβονται με μισθό δεν θα λάβουν τίποτε. Αν εργασθούν την ημέρα εκείνη νόμιμα 1 (ενώ κανονικά δεν έπρεπε να εργασθούν), θα λάβουν οι μεν αμειβόμενοι με ημερομίσθιο ένα ακόμη ημερομίσθιο (δηλ. συνολικά την εβδομάδα εκείνη θα λάβουν επτά ημερομίσθια) προσαυξημένο κατά 75%,οι δε αμειβόμενοι με μισθό θα λάβουν 75% προσαύξηση επί του 1/25 του μισθού τους. Σε κάθε περίπτωση θα τους χορηγηθεί αναπληρωματική εικοσιτετράωρη εβδομαδιαία 1 Δηλ. αν χορηγήθηκε στην επιχείρηση άδεια για απασχόληση των μισθωτών την ημέρα εκείνη. 43

4 ανάπαυση, εφόσον απασχοληθούν Σάββατο ή Κυριακή που συμπίπτει με ημέρα αργίας. Αν δυο ημέρες υποχρεωτικής αργίας συμπέσουν,τότε ο αμειβόμενος με ημερομίσθιο δικαιούται δύο επιπλέον ημερομίσθια. 6.Εθιμικές ημέρες αργίας Εκτός από τις ημέρες υποχρεωτικής και προαιρετικής αργίας, υπάρχουν και κάποιες άλλες ημέρες που λόγω εθίμου επικράτησε να θεωρούνται αργίες. Αυτές καλούνται «εθιμικές ημέρες αργίας». Εθιμικές ημέρες αργίας θεωρούνται γενικώς η Πρωτοχρονιά,η 6 η Ιανουαρίου (Θεοφάνεια), η Καθαρή Δευτέρα,η Μεγάλη Παρασκευή, η 26 η Δεκεμβρίου,η Πεντηκοστή. Εκτός από αυτές ως ημέρες ειδικής εθιμικής αργίας θεωρούνται η ημέρα που γιορτάζει ο άγιος προστάτης της πόλεως (πολιούχος),λ.χ. η 26 η Οκτωβρίου για τη Θεσσαλονίκη,η ημέρα απελευθέρωσης της πόλεως από τον ξενικό ζυγό,η ημέρα που γιορτάζει ο άγιος προστάτης του επαγγέλματος που είναι συναφές με το αντικείμενο της επιχείρησης. Η επιχείρηση που δεν θα λειτουργήσει ημέρα εθιμικής αργίας,δεν οφείλει τίποτε στο προσωπικό της. Αν όμως λειτουργήσει,οφείλει το σύνηθες ημερομίσθιο στους αμειβόμενους με ημερομίσθιο, ενώ στους αμειβόμενους με μισθό δεν οφείλει τίποτε. Εάν όμως υπάρχει κανονισμός εργασίας στην επιχείρηση που αναφέρει ρητά ότι τη συγκεκριμένη ημέρα (εθιμική αργία) δεν λειτουργεί η επιχείρηση, τότε η ημέρα αυτή για τους εργαζόμενους της εξομοιώνεται με ημέρα υποχρεωτικής αργίας. 7.Υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου Επιτρέπεται η υπέρβαση του ημερησίου και εβδομαδιαίου νόμιμου ωραρίου (8ωρο,48ωρο) α)για τις επιχειρήσεις που λειτουργούν με εναλλασσόμενες ομάδες προσωπικού (βάρδιες),β)για τις επιχειρήσεις που από τη φύση τους είναι συνεχούς λειτουργίας. Με την προαναφερθείσα υπέρβαση το ωράριο απασχόλησης του μισθωτού μπορεί να φθάσει τις 56 ώρες. Για όσους εργάζονται σε επιχειρήσεις που λειτουργούν με εναλλασσόμενες ομάδες προσωπικού (βάρδιες),η υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου είναι επιτρεπτή υπό 44

5 τον όρον ότι ο μέσος όρος των ωρών εργασίας σε περίοδο τριών (3) εβδομάδων δεν θα υπερβαίνει τις 8 ώρες ημερησίως και τις 48 ώρες εβδομαδιαίως. Η απασχόληση πέραν των 40 ωρών μέχρι 56 ώρες δεν θεωρείται υπερωριακή απασχόληση, αλλά αμείβεται ως υπερεργασία με προσαύξηση 25%. Σε τέτοιες επιχειρήσεις επιτρέπεται η απασχόληση των μισθωτών την Κυριακή,με αντίστοιχη προσαύξηση αμοιβών και τη χορήγηση σε αυτούς αναπληρωματικής εικοσιτετράωρης εβδομαδιαίας ανάπαυσης. Βεβαίως, η ρύθμιση του προγράμματος απασχόλησης των μισθωτών που εργάζονται με βάρδιες πρέπει να γίνεται έτσι ώστε να κατανέμονται ισομερώς οι Κυριακές απασχόλησης σε κάθε βάρδια (δηλαδή σε περίπτωση που υπάρχουν τρεις βάρδιες, να μην εργάζεται τρεις Κυριακές η μια βάρδια,ενώ οι άλλες καθόλου, αλλά να εργάζεται κάθε βάρδια μία Κυριακή). Αντίστοιχα, για όσους εργάζονται σε επιχειρήσεις που από τη φύση τους είναι συνεχούς λειτουργίας, η υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου είναι επιτρεπτή υπό τον όρον ότι ο μέσος όρος των ωρών εργασίας σε περίοδο οκτώ (8) εβδομάδων δεν θα υπερβαίνει τις 8 ώρες ημερησίως και τις 40 ώρες εβδομαδιαίως. Ισχύουν,τηρουμένων των αναλογιών, τα προαναφερθέντα για την αναπληρωματική εβδομαδιαία ανάπαυση και τον προγραμματισμό του ωραρίου εργασίας,με την επισήμανση ιδίως ότι οι βάρδιες πρέπει να εναλλάσσονται ώστε να υπάρχει ισομερής κατανομή της νυκτερινής εργασίας. Σύμφωνα με το άρθρο 40 ν. 1982/1990,επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας μπορούν να χρησιμοποιούν τέταρτη βάρδια εργαζομένων. Οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν στο σύνολό τους ή τμήματά τους να λειτουργούν συνεχώς με τη χρησιμοποίηση και των τεσσάρων ομάδων εργασίας,εφόσον συγκατατίθεται ο εργαζόμενος που μετέχει σε αυτές. Οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να χορηγούν την ημέρα αναπληρωματικής αναπαύσεως συνεχόμενη με Κυριακή,μία φορά ανά τρεις εβδομάδες. Επίσης μπορούν να λειτουργούν συνεχώς,εφόσον για τη λειτουργία τους το Σάββατο και την Κυριακή ή την Κυριακή και τη Δευτέρα προσλάβουν ιδιαίτερο προσωπικό,για να απασχολείται σε δυο ομάδες επί δώδεκα ώρες. Η συνολική αμοιβή που οφείλεται για εργασία 24 ωρών (με τον συνυπολογισμό την υπερωριακής εργασίας,την εργασία τις 45

6 Κυριακές,τις αργίες και τη νύκτα είναι ίση με την αμοιβή απασχόλησης (το πολύ) 40 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας. Σχετικές διατάξεις: β.δ. 748/1966 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ- ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΜΠΕΔΩΣΗ 1. Γνωρίζετε ποιες ημέρες αργίας ορίζει ο Νόμος για τους υπάλληλους γραφείου στον ιδιωτικό τομέα; 2.Ποιο το ιστορικό καθιερώσεως της κάθε ημέρας υποχρεωτικής αργίας, ξεχωριστά; 46