Κοινωνικογνωστικές θεωρίες μάθησης. Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου

Transcript

1 Κοινωνικογνωστικές θεωρίες μάθησης Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου

2 Περίγραμμα Νοοκατασκευαστική θεώρηση της μάθησης Ιστορικό υπόβαθρο Top-down * bottom up Ομαδοσυνεργατική μάθηση Νοοκατασκευαστικές μέθοδοι στην πράξη

3 Αρχή της εκπαιδευτικής ψυχολογίας Στη μάθηση Δεν είναι μόνο οι όσοι ασχολούνται με παιδιά που μεταδίδουν τη γνώση Είναι και τα παιδιά που πρέπει να κατασκευάσουν νοητικά γνώση Νοοκατασκευαστικές θεωρίες μάθησης

4 Νοοκατασκευαστικές θεωρίες μάθησης Θεωρίες που υποστηρίζουν ότι τα παιδιά πρέπει να ανακαλύψουν και να μετασχηματίσουν οι ίδιοι τις σύνθετες πληροφορίες, ελέγχοντας τις νέες πληροφορίες με βάση υπάρχοντες κανόνες και αναθεωρώντας τους κανόνες όταν δεν είναι πια αποτελεσματικοί

5 Piaget & Vygotsky Κοινωνική μάθηση = ομαδοσυνεργατική μάθηση (συνθετικές εργασίες και ανακαλυπτική μάθηση) 4 θεμελιώδεις αρχές Κοινωνική φύση της μάθησης Ζώνη εγγύτερης ανάπτυξης Γνωστική μαθητεία: διαδικασία απόκτησης βαθμιαίας ειδημοσύνης μέσω της αλληλεπίδρασης με ένα ειδήμονα Διαμεσολαβούμενη μάθηση = φθίνουσα υποστήριξη της μάθησης

6 Top-down Bottom-up Bottom-up (από κάτω προς τα πάνω ) Top-down (από πάνω προς τα κάτω)

7 Ομαδοσυνεργατική μάθηση 1. Ανακαλυπτική μάθηση 2. Αυτορυθμιζόμενη μάθηση 3. Φθίνουσα υποστήριξη της μάθησης

8 1. Ανακαλυπτική μάθηση Μια νοοκατασκευαστική προσέγγιση της διδασκαλίας, κατά την οποία οι μαθητές ενθαρρύνονται να ανακαλύψουν μόνοι τους τις αρχές Ανεξάρτητη εργασία Εργασία με έννοιες και αρχές Πχ. πειράματα ή ανακάλυψη των αρχών

9 Bruner (1915- )

10 Διδασκαλία εννοιών μέσω της ανακάλυψης (Bruner) Δομή αντικειμένου = θεμελιώδεις ιδέες, σχέσεις ή πρότυπα του τομέα διάγραμμα, σύνολο αρχών, τύπος Καθοδηγούμενη ανακάλυψη Ενεργητική μάθηση = «μάθηση μέσω της ανακάλυψης» Επιτυγχάνεται μέσω του επαγωγικού συλλογισμού (χρήση παραδειγμάτων) Απαιτείται διαισθητική σκέψη (κάνοντας εικασίες με ελλιπή δεδομένα και στη συνέχεια επιβεβαίωση)

11 Καθοδηγούμενη ανακάλυψη κατά τη διδασκαλία μαθητών με ΕΕΑ Παρουσίαση παραδειγμάτων και μηπαραδειγμάτων για κάθε νέα λέξη ή έννοια που εισάγεται στο κείμενο/θέμα Εντοπισμός των συνδέσεων μεταξύ των εννοιών («πώς αλλιώς θα λεγόταν», διαγράμματα, περιγράμματα, περιλήψεις) Δημιουργία ερωτήσεων και ενθάρρυνση των μαθητών να κάνουν διαισθητικές εικασίες (πχ. «μαντεύω τις λέξεις»)

12 2. Αυτορυθμιζόμενη μάθηση Γνώση αποτελεσματικών στρατηγικών μάθησης: πού και πότε πρέπει να τις χρησιμοποιήσουν Συγκεκριμένα βήματα Δοκιμή εναλλακτικών λύσεων Αυτοελεγχος Κινητοποίηση από την ίδια τη μάθηση Επιμονή Μεταγνωστικές στρατηγικές

13 3. Φθίνουσα υποστήριξη της μάθησης Διαμεσολαβούμενη μάθηση Vygotsky Οι ανώτερες νοητικές λειτουργίες (μνήμη, προσοχή, συμβολική σκέψη) είναι διαμεσολαβούμενες συμπεριφορές Στη διαμεσολαβούμενη μάθηση, ο διαμεσολαβητής είναι ο ειδικός Ζώνη εγγύτερης ανάπτυξης

14 Αμοιβαία διδασκαλία (Palincsar & Brown, 1984)

15 Μέθοδοι ομαδοσυνεργατικής μάθησης Ομάδες μαθητών-κατανομές επίδοσης: ομάδες ανομοιογενείς ως προς τα επίπεδα ικανότητας των μελών (ομαδική ευθύνη για την ατομική μάθηση) Συνεργατική ενοποιημένη ανάγνωση και γραπτή έκφραση Συναρμολόγηση Μαθαίνοντας μαζί Ομαδική διερεύνηση Συνεργατική σύνοψη

16 Δύο κατηγορίες ομαδοσυνεργατικής μάθησης Μέθοδοι ομαδικής μελέτης: στόχος η βοήθεια του ενός μαθητή προς τον άλλο Μάθηση βασισμένη σε συνθετικές εργασίες ή ενεργητική μάθηση: στόχος η εκπόνηση μιας ομαδικής εργασίας Αποτελέσματα ευνοϊκά για τη συνεργατική μάθηση

17 Προϋποθέσεις αποτελεσματικότητας Παροχή αναγνώρισης ή μικρής αμοιβής Ευθύνη και σε ατομικό επίπεδο Αποτελέσματα Βελτίωση της επίδοσης ιδιαίτερα σε παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ) Ενίσχυση της αυτοεκτίμησης Στάσεις προς το σχολείο Αποδοχή των ατόμων με ΕΕΑ

18

19 Διαδικασία επίλυσης προβλημάτων Γενικές στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων Ανάλυση μέσων και σκοπών Αναγνώριση των σχετικών πληροφοριών Αναπαράσταση του προβλήματος

20 Διδασκαλία της δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων Επώαση Αναβολή κρίσης Κατάλληλο κλίμα Ανάλυση Ενδιαφέροντα προβλήματα Ανατροφοδότηση

21 Διδασκαλία της δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων Επώαση Αναβολή κρίσης Κατάλληλο κλίμα Ανάλυση Ενδιαφέροντα προβλήματα Ανατροφοδότηση

22 Διδασκαλία της δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων Επώαση Αναβολή κρίσης Κατάλληλο κλίμα Ανάλυση Ενδιαφέροντα προβλήματα Ανατροφοδότηση

23 Διδασκαλία της δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων Επώαση Αναβολή κρίσης Κατάλληλο κλίμα Ανάλυση Ενδιαφέροντα προβλήματα Ανατροφοδότηση Τουρνουά τένις με σειρά γύρων. Ο νικητής κάθε αγώνα προχωρά στον επόμενο γύρο. Σε περίπτωση μονού αριθμού παιχτών ένας τυχαίος περνούσε χωρίς αγώνα Πόσους αγώνες θα μπορούσε να ανακηρυχτεί ένας τελικός νικητής με σύνολο συμμετεχόντων 147 παίχτες;

24 Διδασκαλία της δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων Επώαση Αναβολή κρίσης Κατάλληλο κλίμα Ανάλυση Ενδιαφέροντα προβλήματα Ανατροφοδότηση Σύνθετες δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων:

25

26 Διδασκαλία της δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων Επώαση Αναβολή κρίσης Κατάλληλο κλίμα Ανάλυση Ενδιαφέροντα προβλήματα Ανατροφοδότηση: για τρόπο και ορθότητα

27