Συμπεριφοριστικές απόψεις για τη μάθηση. Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου

Transcript

1 Συμπεριφοριστικές απόψεις για τη μάθηση Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου

2 Watson

3 Ηιστορίαμετιςτρεις εκπαιδευόμενες δασκάλες ειδικής αγωγής Ποια τρία γεγονότα ξεχωρίσατε και τι σχέση βρίσκετε με τις διεργασίες μάθησης;

4 Τα γεγονότα Χέρια που έτρεμαν Κλασική εξαρτημένη μάθηση Σύνδεση των λέξεων Συνάφεια (σύζευξη) Διατάραξη της ηρεμίας της τάξης Συντελεστική μάθηση

5 1. παρόμοια 2. αντιπαραβάλλονται 3. Κοινή παρουσίαση στο χώρο και στο χρόνο

6 Κλασική εξαρτημένη μάθηση Μάθηση ακούσιων συναισθηματικών ή φυσιολογικών αντιδράσεων. Απαντητικές αντιδράσεις: αυτόματες απαντήσεις σε κάποιο ερέθισμα Ivan Pavlov: Ουδέτερο ερέθισμα: διαπασών Μh εξαρτημένο ερέθισμα: τροφή Μη εξαρτημένη αντίδραση: σιελόρροια Εξαρτημένο ερέθισμα: ήχος Εξαρτημένη αντίδραση: σιελόρροια

7

8 Διεργασίες κατά την κλασική εξαρτημένη μάθηση (ΚΕΜ) Γενίκευση Διάκριση Απόσβεση - εκμηδένιση

9 Βασικές έννοιες και αρχές της ΚΕΜ Ενίσχυση (Ενδυνάμωση του δεσμού: ο βαθμός συνάφειας μεταξύ του εξαρτημένου και του ανεξάρτητου ερεθίσματος) απόσβεση Εξαρτάται από τη συχνότητα επανάληψης της ταυτόχρονης παρουσίασης των αποτελεσμάτων Αυθόρμητη επαναφορά ή επανεμφάνιση της αντίδρασης Λανθάνουσα μάθηση Γενίκευση και διάκριση ερεθισμάτων

10 Τεχνικές απομάθησης και αντικατάστασης Ένταση των ερεθισμάτων Υπερκορεσμός με συνεχή επανάληψη Παρεμβολή ασυμβίβαστων ερεθισμάτων

11 Εφαρμόζοντας την κλασική εξαρτημένη μάθηση σε μαθητές με ΕΕΑ Σύνδεση των μαθησιακών έργων με ευχάριστα γεγονότα Ομαδικός συναγωνισμός Διασκεδαστικές εργασίες Ελκυστική συμμετοχή Ενθάρρυνση για συμμετοχή Συνεργατική μάθηση Μικρά βήματα για μεγαλύτερο στόχο Εντοπισμός ομοιοτήτων και διαφορών με σκοπό τη γενίκευση

12 Συντελεστική εξαρτημένη μάθηση Η εκούσια συμπεριφορά (συντελεστική) ενισχύεται ή αποδυναμώνεται από τις συνέπειες ή τα γεγονότα που προηγήθηκαν Θετική και αρνητική ενίσχυση Τιμωρία εμφάνισης και απομάκρυνσης γεγονός συμπεριφορά συνέπεια

13 Είδη ενισχυτών σύμφωνα με τον Skinner Υλικοί Κοινωνικοί Ενισχυτές δραστηριότητας Ενισχυτές πληροφόρησης

14 Μορφές συντελεστικής μάθησης Θετική ενίσχυση Αρνητική ενίσχυση (μάθηση διαφυγής και μάθηση αποφυγής) Τιμωρία (παρουσίασης και απόσυρσης) Απόσβεση Αρχή του Premack

15 Ενίσχυση στην πράξη Ενισχυτές Εσωτερικοί Εξωτερικοί Αυτοενίσχυση Έπαινος Προσοχή Βαθμοί και αναγνώριση Ενίσχυση στο σπίτι Ενισχυτές δραστηριοτήτων Υλικοί ενισχυτές Τρόφιμα

16 Μορφές ενίσχυσης και τιμωρίας Το Τοερέθισμα παρέχεται Το Τοερέθισμα παρακρατείται αποσύρεται Ενδυνάμωση συμπεριφοράς Θετική ενίσχυση: Έπαινος/αμοιβή Αρνητική ενίσχυση Απώλεια πόντων Αποδυνάμωση συμπεριφοράς Τιμωρία εμφάνισης: αποβολή επιπλέον εργασία Τιμωρία απομάκρυνσης Απώλεια διαλείμματος

17 Προγράμματα ενίσχυσης Σταθερής αναλογίας Μεταβλητής αναλογίας Σταθερού χρονικού διαστήματος Μεταβλητού χρονικού διαστήματος

18 Προηγηθέντα γεγονότα Νύξεις και σήματα Πρόσθετη νύξη

19 Έπαινος Σαφής και συστηματικός Αναγνώριση επιτευγμάτων Κριτήρια επαίνων με βάση τις ικανότητες και τους περιορισμούς Απόδοση της επιτυχίας στην προσπάθεια Πραγματική ενίσχυση για την επιθυμητή συμπεριφορά

20 Τι θα κάνατε αν ήσασταν στη θέση της εκπαιδευόμενης;

21 Παρεμβάσεις για την αποδυνάμωση αρνητικών συμπεριφορών Αρνητική ενίσχυση: δεν θα βγεις διάλειμμα εάν δεν κορεσμός: θα ήθελα χίλιους από αυτούς τους μορφασμούς! Κόστος αντίδρασης το πρόστιμο για αυτό είναι Κοινωνική απομόνωση Time out επίπληξη

22 Μάθηση μέσω παρατήρησης Ο Albert Bandura επέκτεινε τις συμπεριφορικές θεωρίες δίνοντας έμφαση στη μάθηση μέσω παρατήρησης Θεωρία κοινωνικής μάθησης έμφαση στη μάθηση μέσα από την παρατήρηση της συμπεριφοράς άλλων Κοινωνικο-γνωστική θεωρία συμπεριλαμβάνει την αυτοεικόνα και τις προσδοκίες αυτό-αποτελεσματικότητα

23 Αυτό-ρυθμιζόμενη μάθηση Ο μαθητής αλλάζει ο ίδιος τη συμπεριφορά του Αυτό-διαχείριση Θέσπιση στόχων, καταγραφή και δημοσιοποίηση Παρακολούθηση, αξιολόγηση και καταγραφή προόδου Αυτό-ενίσχυση

24 Γνωστική τροποποίηση συμπεριφοράς Παρόμοιο με την αυτό-ρυθμιζόμενη μάθηση Προστίθεται η σκέψη και η αυτόκαθοδήγηση με το λόγο Περισσότερο γνωστική παρά συμπεριφοριστική προσέγγιση

25 Διδασκαλία αυτό-καθοδήγησης Ένας ενήλικος-πρότυπο εκτελεί μια εργασία ενώ μιλάει στον εαυτό του δυνατά (γνωστική μίμηση προτύπων) Το παιδί εκτελεί την εργασία ενώ ο ενήλικας καθοδηγεί δυνατά (έκδηλη εξωτερική καθοδήγηση) Το παιδί εκτελεί την εργασία ενώ καθοδηγεί δυνατά το ίδιο τον εαυτό του (έκδηλη αυτοκαθοδήγηση) Το παιδί εκτελεί την εργασία ενώ ψιθυρίζει στον εαυτό του (φθίνουσα έκδηλη αυτοκαθοδήγηση) Το παιδί εκτελεί την εργασία ενώ καθοδηγεί τον εαυτό του μέσα από τον ιδιωτικό λόγο (αυτοκαθοδήγηση ιδιωτικού λόγου)

26 Εφαρμογές του συμπεριφορισμού στη διδασκαλία Άμεση διδασκαλία Σαφής διδασκαλία

27 Οργάνωση μαθήματος με βάση το συμπεριφορισμό Προσανατολισμός: περίληψη, επεξήγηση του στόχου και των δραστηριοτήτων

28 Οργάνωση μαθήματος με βάση το συμπεριφορισμό Παρουσίαση: επεξήγηση του τρόπου, των βημάτων, επίδειξη της επίλυσης. Παρουσίαση σε πολύ μικρά βήματα και πρόοδος μόνο μετά την πλήρη κατάκτηση της μάθησης Μεγάλος αριθμός παραδειγμάτων με την επίδειξη από τον εκπαιδευτικό Όταν υπάρχει δυσκολία, δίνονται περισσότερα παραδείγματα και επεξηγήσεις. Συνεχής αξιολόγηση της μάθησης όλων των μαθητών.

29 Οργάνωση μαθήματος με βάση το συμπεριφορισμό Εξάσκηση Δομημένη εξάσκηση: όλη η τάξη προχωρά βήμα-βήμα με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού που ελέγχει την κατανόηση όλων. Καθοδηγούμενη εξάσκηση: οι μαθητές δουλεύουν μόνοι τους σε μερικά προβλήματα στην τάξη ο εκπαιδευτικός ελέγχει, διορθώνει και ενισχύειανατροφοδοτεί Ανεξάρτητη εξάσκηση: οι μαθητές λύνουν μόνοι τους αντίστοιχης δυσκολίας και τύπου προβλήματα. Η ανατροφοδότηση δεν είναι απαραίτητα άμεση.

30 Βασικές πρακτικές συμβουλές Οιμαθητέςασκούνταιμόνοσεκάτιπου ήδη γνωρίζουν/κατανοούν. Μην δίνετε ανεξάρτητη εξάσκηση παρά μόνο εάν τα παιδιά καταφέρνουν τουλάχιστον 85% στην καθοδηγούμενη εξάσκηση Παρακολουθείτε με προσοχή και παρέχετε άμεση ανατροφοδότηση