ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Transcript

1 ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τµήµα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών (ΔΕΣ) Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Ειδίκευσης στις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές Εργασία στο µάθηµα «Γεωπολιτική των Κεφαλαιαγορών» Διδάσκων: Αναστάσιος ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Περίληψη 19 ου Κεφαλαίου (σελ ): «Ισορροπία στην Εγχώρια Οικονοµία» P.R Krugman & M. Obstfeld «Διεθνής Οικονοµική: Θεωρία και Πολιτική, Τόµος Β» Φοιτητές: (Α) Ευάγγελος Κ. ΤΟΥΝΤΑΣ-Α.Μ: 1207 Μ:086- Κατεύθυνση: Διεθνής Πολιτική Οικονοµία (Β) Διονύσιος Ι. ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ-Α.Μ: 1207 Μ:071-Κατεύθυνση: Διεθνής Πολιτική Οικονοµία Νοέµβριος 2008

2 Α. ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Οι κυριότεροι στόχοι της µακροοικονοµικής πολιτικής µιας χώρας που λειτουργεί σε µια ανοικτή οικονοµία είναι: α) Η επίτευξη «Εσωτερικής Ισορροπίας» & β) Η επίτευξη «Εξωτερικής Ισορροπίας» Η εσωτερική ισορροπία επιτυγχάνεται κυρίως όταν: υπάρχει πλήρης απασχόληση των πόρων της οικονοµίας & σταθερότητα του εγχώριου επιπέδου τιµών Η εξωτερική ισορροπία επιτυγχάνεται κυρίως όταν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών µιας χώρας: δεν είναι τόσο ελλειµµατικό ώστε να την εµποδίζει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που απορρέουν από το εξωτερικό της χρέος δεν είναι τόσο πλεονασµατικό ώστε να προκαλούνται δυσχέρειες σ άλλες χώρες Η υποαπασχόληση όσο και η υπεραπασχόληση των πόρων µιας οικονοµίας µπορούν να οδηγήσουν: σε επιζήµια αποτελέσµατα για την κοινωνία και την οικονοµία σε µεταβολές του γενικού επιπέδου των τιµών Η κυβέρνηση πρέπει να φροντίζει να περιορίζει τις σηµαντικές µετατοπίσεις της συνολικής ζήτησης από το επίπεδο της πλήρους απασχόλησης, προκειµένου να επιτύχει ένα σταθερό και προβλέψιµο επίπεδο τιµών Τα κυριότερα προβλήµατα που παρατηρούνται από το υπερβολικό έλλειµµα µιας χώρας είναι ότι: o αποθαρρύνονται οι επενδύσεις από ξένα κεφάλαια στη χώρα αυτή (όταν το έλλειµµα που δηµιουργείται από επεκτατική δηµοσιονοµική πολιτική) και o µειώνεται η πιστοληπτική της ικανότητα Τα κυριότερα προβλήµατα που παρατηρούνται από το υπερβολικό πλεόνασµα των τρεχουσών συναλλαγών µιας χώρας είναι ότι: o µειώνονται οι επενδύσεις στο εγχώριο τοµέα o ελλοχεύει ο κίνδυνος η δανείστρια χώρα να χάσει µέρος του πλούτου της που έχει διαθέσει για δάνεια εφόσον οι δανειζόµενες χώρες δεν µπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνεια τους o υπάρχει περίπτωση οι εµπορικοί της εταίροι (µε εξωτερικά ελλείµµατα) να επιβάλλουν διακριτικούς δασµούς

3 Β. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1. Αναφέρατε τους δυο κυριότερους στόχους της Μακροοικονοµικής Πολιτικής, σε µια ανοικτή οικονοµία και περιγράψτε τους. Οι δυο κυριότεροι στόχοι της µακροοικονοµικής πολιτικής µιας χώρας που λειτουργεί σε µια ανοικτή οικονοµία είναι η επίτευξη α) Εσωτερικής & β) Εξωτερικής Ισορροπίας. Η εσωτερική ισορροπία επιτυγχάνεται όταν υπάρχει πλήρης απασχόληση των πόρων της οικονοµίας και σταθερότητα του εγχώριου επιπέδου τιµών. Ωστόσο κι άλλες επιµέρους παράµετροι µπορούν να επηρεάζουν την επίτευξη του εσωτερικού αυτού στόχου (π.χ σταθερότητα τιµών κά). Εξωτερική ισορροπία έχουµε όταν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών: α) δεν είναι τόσο ελλειµµατικό ώστε να την εµποδίζει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που απορρέουν από το εξωτερικό της χρέος, αλλά και β) ούτε τόσο πλεονασµατικό ώστε να προκαλούνται δυσχέρειες σ άλλες χώρες. Οµοίως µε την «επίτευξη εσωτερικής ισορροπίας» κι άλλες επιµέρους παράµετροι µπορούν να επηρεάζουν την επίτευξη του εξωτερικού στόχου (π.χ διακυµάνσεις επιπέδου εξωτερικών πληρωµών κά). 2. Εξηγήστε γιατί είναι χρήσιµη η επίτευξη «Εσωτερικής Ισορροπίας» σε µια ανοικτή οικονοµία. Η εσωτερική ισορροπία επιτυγχάνεται όταν υπάρχει πλήρης απασχόληση των πόρων της οικονοµίας και σταθερότητα του εγχώριου επιπέδου τιµών. - Όταν υποαπασχολούντια οι πόροι της οικονοµίας υπάρχει «σπατάλη πόρων» και εγείρεται κοινωνική ανησυχία. Αλλά και στην περίπτωση που υπάρχει υπεραπασχόληση των πόρων µπορεί να προκληθούν επιζήµια αποτελέσµατα για την κοινωνία και την οικονοµία (π.χ αύξηση εργατικών ατυχηµάτων και πτώση αποδοτικότητας του συντελεστή Εργασία, γρηγορότερη απαξίωση πόρων κά). - Παράλληλα τόσο η υποαπασχόληση όσο και η υπεραπασχόληση των πόρων µιας οικονοµίας οδηγούν σε µεταβολές του γενικού επιπέδου των τιµών, κάτι που µειώνει την αποτελεσµατικότητα της οικονοµίας καθιστώντας την αξία της νοµισµατική µονάδας ασταθή. Οι τιµές και οι µισθοί ανεβαίνουν όταν η ζήτηση

4 προϊόντος και η ζήτηση εργασίας υπερβαίνουν το επίπεδο πλήρους απασχόλησης και το αντίστροφο. Κατ αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση πρέπει να φροντίζει να περιορίζει τις σηµαντικές µετατοπίσεις της συνολικής ζήτησης από το επίπεδο της πλήρους απασχόλησης, προκειµένου να επιτύχει ένα σταθερό και προβλέψιµο επίπεδο τιµών. Επίσης σοβαρά αποτελέσµατα από την αστάθεια των τιµών έχουµε στην αξία των συµβάσεων δανείων. Τα δάνεια συνάπτονται σε χρήµα και οι όποιες µεταβολές των τιµών βελτιώνουν ή δυσχεραίνουν τη θέση είτε των δανειστών είτε των δανειζοµένων. Έτσι η επίτευξη σταθερότητας τιµών είναι χρήσιµη για την αποφυγή απωλειών και κατ επέκταση από µια άνιση ανακατανοµή πλούτου µεταξύ δανειστών και δανειζοµένων. Εν κατακλείδι µια χώρα που λειτουργεί σε ανοικτή οικονοµία για να αποφύγει την αστάθεια των τιµών πρέπει να αποτρέπει τις µεγάλες διακυµάνσεις του προϊόντος ενώ θα πρέπει να αποφεύγει τις περιπτώσεις του συνεχιζόµενου πληθωρισµού και της συνεχούς πτώσης των τιµών µε στόχο τις οµαλές µεταβολές της εγχώριας προσφοράς χρήµατος. 3. Ποια είναι τα κυριότερα προβλήµατα που παρατηρούνται από τα υπερβολικά ελλείµµατα µιας χώρας που λειτουργεί σε ανοικτή οικονοµία. Αν και το έλλειµµα των τρεχουσών συναλλαγών µπορεί να µη δηµιουργεί προβλήµατα αν οι δανειζόµενοι πόροι διοχετεύονται σε παραγωγικά επενδυτικά σχέδια που αποφέρουν µελλοντικά έσοδα µε τα οποία εξοφλούνται τα δάνεια εντούτοις αρκετές φορές τα µεγάλα ελλείµµατα διοχετεύονται σ ένα υψηλό επίπεδο κατανάλωσης (κυρίως λόγω κυβερνητικών αστοχιών ή δυσλειτουργίας της οικονοµίας). Επίσης τα χρηµατοδοτούµενα σχέδια µπορεί να έχουν λανθασµένο σχεδιασµό και να αποβλέπουν σε εσφαλµένες εκτιµήσεις για τη µελλοντική απόδοσηκερδοφορία τους (έτσι όταν έρθει η στιγµή της αποπληρωµής τα έσοδα δεν επαρκούν για την εξόφληση του χρέους) κάτι που οδηγεί αρκετές κυβερνήσεις να παρεµβαίνουν αµέσως (προκειµένου να µειώσουν το έλλειµµα τρεχουσών συναλλαγών) παρά να περιµένουν να αντιµετωπίσουν αργότερα προβλήµατα εξόφλησης του εξωτερικού χρέος τους. Από την άλλη µεριά ένα έλλειµµα που δηµιουργείται από επεκτατική δηµοσιονοµική πολιτική αποθαρρύνει τις επενδύσεις από ξένα κεφάλαια. Επιπλέον το υπερβολικό έλλειµµα µιας χώρας µειώνει την πιστοληπτική της ικανότητα και

5 συνεπώς δυσχεραίνει τη δυνατότητας της να λάβει νέα δάνεια αν δεν εξυπηρετήσει τις προηγούµενες οφειλές της ή δεν εκπληρώσει τους όρους και υποχρεώσεις που τις θέτουν οι δανειστές της. 4. Ποια είναι τα κυριότερα προβλήµατα που παρατηρούνται από τα υπερβολικά πλεονάσµατα των τρεχουσών συναλλαγών µιας χώρας που λειτουργεί σε ανοικτή οικονοµία. Το πλεόνασµα των τρεχουσών συναλλαγών µιας χώρας σηµαίνει ότι η χώρα αυτή συσσωρεύει απαιτήσεις έναντι των άλλων οικονοµιών. α) Αρχικά αυτό µπορεί να έχει ως αποτέλεσµα τις χαµηλότερες επενδύσεις στο εγχώριο τοµέα (από τον τύπο S=CA+I όπου S οι συνολικές εγχώριες αποταµιεύσεις CA τα ξένα περιουσιακά στοιχεία και Ι οι εγχώριες επενδύσεις. β) Ελλοχεύει ο κίνδυνος οι δανειζόµενες χώρες να µην µπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνεια τους µε αποτέλεσµα η δανείστρια χώρα να χάσει µέρος του πλούτου της που έχει διαθέσει για δάνεια. γ) Υπάρχει περίπτωση η οι εµπορικοί εταίροι (µε εξωτερικά ελλείµµατα) µιας χώρας µε µεγάλο πλεόνασµα να επιβάλλουν διακριτικούς δασµούς

6 Γ. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Οι/Ο κυριότεροι/ος στόχοι/ος της µακροοικονοµικής πολιτικής µιας χώρας που λειτουργεί σε µια ανοικτή οικονοµία είναι: α) Η επίτευξη «Εσωτερικής Ισορροπίας» β) Η επίτευξη «Εξωτερικής Ισορροπίας» γ) Η πλήρης απασχόληση των πόρων της οικονοµίας αποκλειστικά δ) Η επίτευξη σταθερότητας του εγχώριου επιπέδου τιµών και η πλήρης απασχόληση των πόρων της οικονοµίας ε) Το (α) και (β) 2. Η εσωτερική ισορροπία επιτυγχάνεται όταν: α) υπάρχει πλήρης απασχόληση των πόρων της οικονοµίας β) υπάρχει σταθερότητα του εγχώριου επιπέδου τιµών γ) υπάρχει πλήρης απασχόληση των πόρων της οικονοµίας και αστάθεια του εγχώριου επιπέδου τιµών δ) υπάρχει πλήρης απασχόληση των πόρων της οικονοµίας και σταθερότητα του εγχώριου επιπέδου τιµών ε) Τίποτα από τα παραπάνω 3. Εξωτερική ισορροπία έχουµε όταν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών: α) δεν είναι τόσο ελλειµµατικό ώστε να την εµποδίζει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που απορρέουν από το εξωτερικό της χρέος β) δεν είναι τόσο πλεονασµατικό ώστε να προκαλούνται δυσχέρειες σ άλλες χώρες γ) Το (α) και το (β) δ) είναι τόσο ελλειµµατικό ώστε να την εµποδίζει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που απορρέουν από το εξωτερικό της χρέος ε) είναι τόσο πλεονασµατικό ώστε να προκαλούνται δυσχέρειες σ άλλες χώρες

7 4. Οι τιµές και οι µισθοί ανεβαίνουν όταν α) η ζήτηση προϊόντος και η ζήτηση εργασίας υπερβαίνουν το επίπεδο πλήρους απασχόλησης β) η ζήτηση προϊόντος δεν υπερβαίνει το επίπεδο πλήρους απασχόλησης γ) η ζήτηση εργασίας δεν υπερβαίνει το επίπεδο πλήρους απασχόλησης δ) Το (β) και το (γ) 5. Η κυβέρνηση πρέπει να φροντίζει να περιορίζει τις σηµαντικές µετατοπίσεις της συνολικής ζήτησης από το επίπεδο της πλήρους απασχόλησης, προκειµένου: α) να επιτύχει ένα σταθερό και προβλέψιµο επίπεδο τιµών β) να αποφεύγει τις περιπτώσεις του συνεχιζόµενου πληθωρισµού γ) να αποφεύγει τις περιπτώσεις της συνεχούς πτώσης των τιµών δ) Όλα τα παραπάνω 6. Μια χώρα που λειτουργεί σε ανοικτή οικονοµία για να αποφύγει την αστάθεια των τιµών πρέπει: α) να αποτρέπει τις µεγάλες διακυµάνσεις του προϊόντος β) να αποφεύγει τις περιπτώσεις του συνεχιζόµενου πληθωρισµού γ) να αποφεύγει τις περιπτώσεις της συνεχούς πτώσης των τιµών δ) Όλα τα παραπάνω 7. Όταν υποαπασχολούντια οι πόροι της οικονοµίας: α) υπάρχει «σπατάλη πόρων» β) υπάρχει κίνδυνος κοινωνικής αναταραχής γ) δεν υπάρχουν αρνητικές συνέπειες δ) προκύπτουν τα ίδια αποτελέσµατα µε την υπεραπασχόληση της οικονοµίας ε) Το (α) και το (β)

8 8. Το κυριότερο πρόβληµα που παρατηρείται από το υπερβολικό έλλειµµα µιας χώρας είναι: α) ότι τα δάνεια της διοχετεύονται πάντα σ ένα υψηλό επίπεδο κατανάλωσης κυρίως λόγω κυβερνητικών αστοχιών ή δυσλειτουργίας της οικονοµίας β) µειώνονται οι επενδύσεις από ξένα κεφάλαια γ) το υπερβολικό έλλειµµα µιας χώρας µειώνει την πιστοληπτική της ικανότητα δ) Όλα τα παραπάνω 9. Η υποαπασχόληση όσο και η υπεραπασχόληση των πόρων µιας οικονοµίας µπορούν να οδηγήσουν: α) σε επιζήµια αποτελέσµατα για την κοινωνία και την οικονοµία β) κυρίως σε µεταβολές του γενικού επιπέδου των τιµών γ) Όλα τα παραπάνω δ) σε ωφέλιµα αποτελέσµατα για την κοινωνία και την οικονοµία 10. Τα κυριότερα προβλήµατα που παρατηρούνται από τα υπερβολικά ελλείµµατα των τρεχουσών συναλλαγών µιας χώρας είναι: α) Οι χαµηλότερες επενδύσεις στο εγχώριο τοµέα β) Ο κίνδυνος η δανείστρια χώρα να χάσει µέρος του πλούτου της που έχει διαθέσει για δάνεια εφόσον οι δανειζόµενες χώρες δεν µπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνεια τους γ) υπάρχει περίπτωση οι εµπορικοί εταίροι (µε εξωτερικά ελλείµµατα) µιας χώρας µε µεγάλο πλεόνασµα να επιβάλλουν διακριτικούς δασµούς δ) Όλα τα παραπάνω

9 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΡΩΤΗΣΗ ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ Ερώτηση 1 η Ερώτηση 2 η Ερώτηση 3 η Ερώτηση 4 η Ερώτηση 5 η Ερώτηση 6 η Ερώτηση 7 η Ερώτηση 8 η Ερώτηση 9 η Ερώτηση 10 η (β) (δ) (γ) (α) (α) (δ) (ε) (δ) (γ) (δ)

10 . ΓΛΩΣΣΑΡΙ Εµπορικό ισοζύγιο: Μετράει τη διαφορά µεταξύ της αξίας των εξαγωγών αγαθών και της αξίας των εισαγωγών αγαθών κατά την ίδια περίοδο. Εξωτερική ισορροπία: κατάσταση στην οποία το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών µιας χώρας α) δεν είναι τόσο ελλειµµατικό ώστε να την εµποδίζει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που απορρέουν από το εξωτερικό της χρέος, β) αλλά και ούτε τόσο πλεονασµατικό ώστε να προκαλούνται δυσχέρειες σ άλλες χώρες. Εσωτερική ισορροπία: κατάσταση στην οποία υπάρχει πλήρης απασχόλησης των πόρων της οικονοµίας και σταθερότητα του εγχώριου επιπέδου τιµών. Ισοζύγιο πληρωµών: λογαριασµός όλων των συναλλαγών που διεξάγονται µεταξύ των κατοίκων της χώρας και του εξωτερικού κόσµου σε συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα. Ο λογαριασµός περιλαµβάνει τις τρέχουσες συναλλαγές και τις κινήσεις κεφαλαίου. Λογαριασµός τρεχουσών συναλλαγών: Αποτελεί την καταγραφή των διασυνοριακών συναλλαγών σε αγαθά και υπηρεσίες των διεθνών µεταφορών, των εισοδηµάτων των εµπορικών συντελεστών και των µονοµερών µεταβιβάσεων, που διεξάγονται σε ένα συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα. Αποτελείται από τέσσερα βασικά στοιχεία: α) το εµπορικό ισοζύγιο, β) το εµπόριο υπηρεσιών, γ) το ισοζύγιο των εµπορικών και επενδυτικών εισοδηµάτων και δ) τις µονοµερείς µεταβιβάσεις.