ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ OIKONOMIA ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ OIKONOMIA ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ"

Transcript

1 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ OIKONOMIA ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1830: το ανεξάρτητο νεοελληνικό κράτος άρχισε την ιστορική του πορεία, μετά από μια δεκαετία: σκληρών αγώνων μεγάλων καταστροφών ανθρώπινων απωλειών 1833: η εγκατάσταση της βαυαρικής δυναστείας στην Ελλάδα αποτέλεσε την αφετηρία για: παγίωση της τάξης, της στοιχειώδους κρατικής λειτουργίας αρχή της ανοικοδόμησης Προβλήματα που αντιμετώπιζε η χώρα: αποκατάσταση των ζημιών που είχαν προκαλέσει ο πολυετής πόλεμος και η αναρχία όλες οι δομές και οι λειτουργίες της κοινωνίας, στον οικονομικό ειδικά χώρο, ήταν απαρχαιωμένες και βρίσκονταν σε πλήρη αναντιστοιχία με τις προόδους που τα κράτη της Δυτικής Ευρώπης είχαν ήδη πετύχει στον τομέα αυτό τα κράτη αυτά ζούσαν ήδη τη βιομηχανική επανάσταση και το μετασχηματισμό των παραγωγικών και οικονομικών τους δυνάμεων η Ελλάδα βρισκόταν ακόμα στην Ανατολή η βιομηχανία ήταν άγνωστη οι μεταφορές διαξάγονταν με πρωτόγονα μέσα οι καλλιέργειες γίνονταν με μεθόδους οι οποίες ήταν γνωστές οι περισσότερες- από την εποχή του Ησιόδου α. Ο πληθυσμός Α. Η ελληνική οικονομία μετά την Επανάσταση 1. Τα δημογραφικά δεδομένα Η Ελλάδα ήταν: φτωχή με απαρχαιωμένες παραγωγικές δομές μικρή στην έκταση ολιγάνθρωπη 1

2 Διαδοχικά στάδια επέκτασης των συνόρων: Νέο ελληνικό κράτος: η γραμμή Αμβρακικού Παγασητικού αποτελούσε τα σύνορα από τα νησιά του Αιγαίου στην Ελλάδα ανήκαν οι βόρειες Σποράδες και οι Κυκλάδες. κορμός της χώρας ήταν η Ρούμελη και ο Μωριάς 1864: προστίθενται τα Ιόνια νησιά 1881: προστίθεται η Θεσσαλία τα βόρεια σύνορα άγγιξαν τον Όλυμπο και τη Μακεδονία (α) Πυκνότητα πληθυσμού -(β) εξάντληση τόπου (α) ιδιαίτερα αραιοκατοικημένη η χώρα η πυκνότητα του πληθυσμού κυμαινόταν από 15 (1828) σε 43 (1911) κατοίκους στο τετραγωνικό χιλιόμετρο. Σε πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης, οι ίδιοι αριθμοί ήταν τριψήφιοι παρ όλα αυτά, ο πληθυσμός αυξανόταν με γρήγορους ρυθμούς, χωρίς ποτέ να εξαντλούνται τα περιθώρια δημογραφικής εξέλιξης σε μια τόσο αραιοκατοικημένη χώρα (β) Λόγοι εξάντλησης του τόπου (γύρω από τις πόλεις): υπερβόσκηση, υλοτομία τα χωράφια έμοιαζαν χέρσα, εξαιτίας της εκτεταμένης αγρανάπαυσης, με την οποία οι αγρότες πάσχιζαν να βελτιώσουν τις αποδόσεις τους τα περιφραγμένα περιβόλια πολύ λίγο βελτίωναν την αίσθηση εγκατάλειψης που απέπνεε το τοπίο Συμπέρασμα: Οικονομικές δυνατότητες περιορισμένες και παραγωγικά πλεονάσματα πενιχρά. Εύκολα λοιπόν ερχόταν η καταστροφή σε περιόδους αστάθειας ο ναυτικός αποκλεισμός από τους Αγγλο-Γάλλους, το 1854, στη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου, προκάλεσε πείνα, αρρώστια και ανθρώπινες απώλειες, επιβεβαιώνοντας τις μικρές δυνατότητες της χώρας. β. Οι μετακινήσεις εντός και εκτός Ελλάδας Εντός: Στην Ελλάδα οι πόλεις μεγάλωναν χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είχαν κάποια ομοιότητα με τα βιομηχανικά, εμπορικά, χρηματιστικά, αστικά κέντρα της Δύσης. για τα ευρωπαϊκά μέτρα οι πόλεις της μικρής Ελλάδας έμοιαζαν περισσότερο με μεγάλα χωριά η μετακίνηση ανθρώπων από την ύπαιθρο στα αστικά κέντρα δεν στόχευε αποκλειστικά σε εγκατάσταση στον αστικό χώρο, όπου η αργή ανάπτυξη των παραγωγικών δραστηριοτήτων δεν έδινε πολλές ευκαιρίες Εκτός: Μεταναστεύσεις αγροτικού πληθυσμού προς λιμάνια Ανατολικής Μεσογείου λιμάνια Μαύρης Θάλασσας 2

3 Δούναβη Νότια Ρωσία Μικρά Ασία Αίγυπτο τέλος 19 ου αιώνα, αρχές 20 ου : η σταφιδική κρίση προκαλεί μεγάλο ρεύμα μετανάστευσης προς την Αμερική 2. Οι παραγωγικές δυνάμεις μέσα και έξω από την Ελλάδα και η «Μεγάλη ιδέα» η Ελλάδα: ήθελε να μοιάζει στη Δύση αλλά έμοιαζε στην Ανατολή. Λόγοι: απουσίαζαν τα ισχυρά κέντρα ανάπτυξης, οι «ατμομηχανές» της οικονομίας, αφού η χώρα δεν διέθετε: σημαντικές πρώτες ύλες πλεονάζον ειδικευμένο ή έστω φθηνό εργατικό δυναμικό συσσώρευση κεφαλαίου, ιδιωτικού και δημόσιου αναπτυγμένη εσωτερική αγορά (ήταν περιορισμένη έως ασήμαντη) η χώρα ανταγωνιζόταν τον εαυτό της: τα ισχυρά κέντρα ελληνισμού έξω από τα σύνορά της αντιμετώπιζαν την πατρίδα σαν το φτωχό και ανεπρόκοπο συγγενή. Έλληνες, ελληνικά κεφάλαια και πλούτος υπήρχαν και αναπτύσσονταν: από την Ουκρανία ως το Σουδάν από το Δούναβη ως τον Καύκασο από τη Σμύρνη ως την Κιλικία για τους Έλληνες των περιοχών αυτών, οι δικές τους επιτυχίες φάνταζαν ολότελα ξένες σε σχέση με τη στασιμότητα και την ένδεια της μικρής Ελλάδας χρειάστηκε να δυσκολέψουν γι αυτούς οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες προς το τέλος κυρίως του 19 ου αιώνα για να ανακαλύψουν τη σημασία που είχε η φτωχή τους πατρίδα, ως ασφαλές καταφύγιο και ως πεδίο ανάπτυξης οικονομικών δραστηριοτήτων η πρόοδος του εκτός των εθνικών συνόρων ελληνισμού ταλάνιζε το μικρό βασίλειο. Ενίσχυε την ιδέα ότι το υπάρχον κράτος δεν ήταν παρά μια ημιτελής κατασκευή, τα θεμέλια απλώς για κάτι μεγαλύτερο η «Μεγάλη Ιδέα» που εκπορεύθηκε απ αυτήν την αντίληψη, δημιουργούσε προσδοκίες για εκπλήρωση του εθνικού οράματος, που προϋπέθετε σημαντική διεύρυνση των συνόρων υπήρχαν συνεπώς επιπτώσεις στον πολιτικό και οικονομικό χώρο: 3

4 οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν είχαν στραμμένο το ενδιαφέρον τους, μέσα σ αυτές τις συνθήκες, αποκλειστικά στα εσωτερικά ζητήματα, στην οικονομική ανόρθωση και τη γεφύρωση του χάσματος με τη Δύση όλα αυτά συνυφαίνονταν με το εθνικό όραμα, μεγαλώνοντας το κόστος των προσπαθειών και καθιστώντας συχνά τις οικονομικές πρωτοβουλίες έρμαια των εθνικών κρίσεων Β. Η ελληνική οικονομία κατά το 19 ο αιώνα 1. Το εμπόριο Όταν εξετάζουμε το εμπόριο της Ελλάδας μέχρι το 1913, εννοούμε κυρίως το εξωτερικό εμπόριο, γιατί το εσωτερικό βρισκόταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα λόγω: οικονομικών μεγεθών μικρού πληθυσμού περιορισμένης αγοραστικής δυνατότητας των κατοίκων απουσίας μεγάλων παραγωγικών μονάδων στις τελευταίες δεκαετίες του 19 ου αιώνα, δημιουργήθηκε στις μεγαλύτερες πόλεις μια άξια λόγου εμπορική κίνηση, η οποία τροφοδοτήθηκε κυρίως από εισαγόμενα καταναλωτικά προϊόντα το εξωτερικό εμπόριο ήταν σχεδόν μόνιμα παθητικό για τη χώρα, το βασικό πρόβλημα ήταν το ισοζύγιο πληρωμών είχε όμως μεγάλη σημασία διότι: συνέβαλλε στην αντιμετώπιση του προβλήματος επισιτισμού αποτελούσε την πλέον αξιόπιστη πηγή εσόδων για τα δημόσια ταμεία, μέσω των εσόδων των τελωνείων ρυθμοί ανάπτυξης του εξωτερικού εμπορίου: ρυθμοί ανάλογοι με τη γενικότερη βελτίωση εθνικών οικονομικών μεγεθών και με τους ρυθμούς ανάπτυξης της διεθνούς εμπορικής κίνησης εντυπωσιακή η αύξηση της αξίας των συναλλαγών 1851: συνολική αξία εισαγωγών-εξαγωγών: περίπου χρυσές δραχμές 1901: : συνέβαλε και η εδαφική διεύρυνση της Ελλάδας - προσάρτηση Ιονίων νήσων και Θεσσαλίας- και η αύξηση του πληθυσμού κατά 2,5 φορές- 4

5 το εξωτερικό εμπόριο αφορούσε: Εξαγωγές: γεωργικά προϊόντα: αποτελούσαν περισσότερο από τα 2/3 -σε αξία- του συνόλου, ενώ τη δεκαετία έφτασαν να αντιπροσωπεύουν τα 3/4 των συνολικών εξαγωγών κυρίαρχο προϊόν: σταφίδα (πλησίαζε σε αξία το 1/2 των συνολικών εξαγωγών) ελαιόλαδο κρασί (μετά το 1900) εξάγονταν και μικρές ποσότητες φυτικών προϊόντων για βιομηχανική επεξεργασία βαμβάκι (την εποχή του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου) καπνός (σταθερά ανερχόμενος, αποτελούσε όμως μόλις το 2-3% των εξαγωγών κατεργασμένα δέρματα (έως το 1880, μετά εξαφανίστηκαν) μεταλλευτικά προϊόντα (από τέλη 19 ου αι. περίπου το 1/5 της συνολικής αξίας των εξαγωγών): μόλυβδος, μαγγανιούχα μεταλλεύματα, σμύριδα και θηραϊκή γη. οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων ήταν ασήμαντες Εισαγωγές: αγροτικά είδη: αποτελούσαν σταθερά το 1/3, σε αξία, του συνόλου. Στην πρώτη θέση βρίσκονταν τα δημητριακά (κυρίως το σιτάρι, καθώς η εγχώρια παραγωγή δεν ήταν σε θέση να καλύψει τις επισιτιστικές ανάγκες του πληθυσμού) βιομηχανικά προϊόντα: κυρίως υφάσματα και νήματα προοδευτική αύξηση ποσοστών ορυκτών (άνθρακας), ξυλείας, χημικών προϊόντων και μηχανημάτων χώρες που ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με Ελλάδα (κυρίως βιομηχανικά κράτη της Δυτικής Ευρώπης): Αγγλία: απορροφούσε το σύνολο σχεδόν των εξαγωγών σταφίδας αλλά και ένα σημαντικό ποσοστό των μεταλλευμάτων (μολύβδου) Γαλλία Βέλγιο Οθωμανική Αυτοκρατορία: οι εμπορικές σχέσεις ήταν υπαρκτές, δε βρίσονταν όμως στην πρώτη θέση από πλευράς όγκου και αξίας εμπορική δραστηριότητα από ελληνικούς εμπορικούς οίκους και εκτός Ελλάδος, κυρίως σε: Νότια Ρωσία 5

6 χώρες Παραδουνάβιες Κωνσταντινούπολη (και άλλα λιμάνια Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) Σμύρνη Αλεξάνδρεια οι εμπορικές δραστηριότητες των Ελλήνων αναπτύσσονταν ανταγωνιστικά ως προς τις δραστηριότητες όχι μόνο των εγχώριων εμπόρων, αλλά και των εμπορικών οίκων των ισχυρών βιομηχανικών κρατών της Δύσης 2. Η εμπορική ναυτιλία Ανάπτυξη της εμπορικής ναυτιλίας σε παραλιακές περιοχές του ελληνικού χώρου και νησιά κατά το 18 ο αιώνα, η οποία ευνοήθηκε από διάφορες συγκυρίες: έξοδος της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα, εμπόριο που αναπτύχθηκε στα λιμάνια της περιοχής (λ.χ. στην Οδησσό) και της Μεσογείου συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774) μεταξύ της Ρωσίας και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Τα χριστιανικά-ελληνικά πλοία προστατεύονταν από τη ρωσική ισχύ και έτσι ευνοήθηκε η ραγδαία ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους με τη Γαλλική Επανάσταση και τους Ναπολεόντειους πολέμους, ευνοήθηκε ιδιαίτερα η ελληνική ναυτιλία η διάσπαση του ηπειρωτικού αποκλεισμού, τον οποίο είχε επιβάλει το αγγλικό ναυτικό στα γαλλικά λιμάνια, έφερε μεγάλα κέρδη η εξαφάνιση των γαλλικών πλοίων από την Ανατολική Μεσόγειο δημιούργησε κενά, που έσπευσαν να εκμεταλλευτούν οι Έλληνες στη συνέχεια όμως τα πράγματα αλλάζουν (με αποκορύφωμα τη δεκαετία της Ελληνικής Επανάστασης, ) διότι: ο ελληνικός εμπορικός στόλος μετατράπηκε σε πολεμικό οι δρόμοι του εμπορίου έκλεισαν τα παραδοσιακά ναυτικά κέντρα γνώρισαν την καταστροφή (Ψαρά, Γαλαξίδι) ή την παρακμή από την ακμάζουσα προεπαναστατική ναυτιλία απέμειναν λίγα πράγματα. Το κυριότερο ήταν η προδιάθεση για τη θάλασσα και η γνώση των ναυτικών υποθέσεων στην Ελλάδα αναδείχθηκαν νέα κέντρα: Σύρος: στη διάρκεια της Επανάστασης δέχθηκε κύματα προσφύγων, κυρίως από τη Χίο. Η στρατηγική θέση του νησιού, στο κέντρο του Αιγαίου και πάνω ακριβώς στις διαδρομές που συνέδεαν τα 6

7 Στενά και τη Μαύρη Θάλασσα με τους μεσογειακούς δρόμους του εμπορίου, συνέβαλε στη δημιουργία ισχυρότατου όχι μόνο για τα ελληνικά μέτραναυτιλιακού κέντρου. ελληνικές παροικίες στα κυριότερα εμπορικά κέντρα της περιοχής: λιμάνια της Νότιας Ρωσίας, εκβολές του Δούναβη, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, αργότερα Αίγυπτος κατά το 19 ο αιώνα η ελληνική ναυτιλία ακολουθεί ανοδική πορεία παρά τις δυσχέρειες: περίοδοι κρίσης ανταγωνισμός των υψηλού κόστους και τεχνικών απαιτήσεων ατμοπλοίων (υπήρξαν έντονες αυξομειώσεις κατά την περίοδο μετατροπής των ιστιοφόρων σε ατμόπλοια) 1840: τα ελληνικά πλοία είχαν συνολική χωρητικότητα τόνους 1866: ξεπερνούσαν τους τόνους Στην ανοδική πορεία βοήθησαν: τα εθνικά δημόσια έργα για την εξυπηρέτηση της ναυτιλιακής δραστηριότητας. Κατασκευάστηκαν λιμάνια και δημιουργήθηκε ένα σύστημα φάρων, που έκανε πολύ ασφαλέστερη τη ναυσιπλοΐα στις ελληνικές θάλασσες μετά τα μέσα του 19 ου αιώνα ξεκίνησαν οι συγκροτημένς προσπάθειες για την είσοδο της ελληνικής ναυτιλίας στην εποχή του ατμού τα κεφάλαια για κατασκευή, αγορά και συντήρηση των ατμοπλοίων ήταν σημαντικά, με αποτέλεσμα να ανατραπούν οι παραδοσιακές εφοπλιστικές σχέσεις που ίσχυαν για τα ιστιοφόρακαι να αναζητηθούν κεφάλαια μέσω εταιρειών και ισχυρών επιχειρηματικών σχημάτων. Σ αυτές τις πρωτοβουλίες συμμετείχαν ενεργά: το κράτος οι τράπεζες (η Εθνική Τράπεζα ιδιαίτερα) οι εκτός συνόρων ομογενείς όμως η περιορισμένη διαθεσιμότητα κεφαλαίων και ο αυξημένος επιχειρηματικός κίνδυνος ανέστειλαν την ανάπτυξη της ελληνικής ατμοπλοΐας η αισθητή παρουσία της ελληνικής ατμοπλοΐας την τελευταία δεκαετία του 19 ου αιώνα οφείλεται κυρίως στην κυριαρχία των Ελλήνων επιχειρηματιών στις μεταφορές στην περιοχή του Δέλτα του Δούναβη αλλά και στην κίνηση στο ίδιο το ποτάμι. 7

8 1890: 97 ελληνικά ατμόπλοια 1901: : 389 οι καταστροφές που προκάλεσε ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος και οι οικονομικοπολιτικές αλλαγές που επέφερε στα κράτη του Εύξεινου Πόντου, έφεραν τον ελληνικό εμπορικό στόλο στην ανάγκη να κάνει μια νέα αρχή, αφού το 1919 ο ελληνικός εμπορικός στόλος είχε υποδιπλασιαστεί σε σχέση με το Η διανομή των εθνικών γαιών Εθνικές γαίες ήταν οι ακίνητες περιουσίες των Οθωμανών στις περιοχές που πέρασαν υπό τον έλεγχο του ελληνικού κράτους. Η γη αυτή ανήκε είτε στο οθωμανικό δημόσιο είτε σε μουσουλμανικά ιδρύματα είτε σε ιδιώτες, ως ιδιοκτησία ή ως δικαίωμα νομής. Η έκτασή τους ανερχόταν χονδρικά σε έως στρέμματα και περιήλθαν στην κυριότητα του ελληνικού κράτους «επαναστατικώ δικαίω» η έκτασή τους βέβαια μπορεί να υπολογιστεί μόνο κατά προσέγγιση, καθώς το σχετικό με τη έγγειο ιδιοκτησία οθωμανικό καθεστώς ήταν περίπλοκο, όπως και οι μηχανισμοί απογραφής των περιουσιακών στοιχείων χρησιμότητα: ήταν για τις επαναστατικές κυβερνήσεις το πρώτο και μόνο κεφάλαιο στη διάρκεια του πολέμου, γι αυτό και χρησιμοποιήθηκαν ως υποθήκες για σύναψη δανείων ως μέσα εξασφάλισης εσόδων, μέσω της εκποίησής τους το πρόβλημα της διανομής: η διανομή των εθνικών γαιών, αν και αποτελούσε γενική επιθυμία, συναντούσε πολλά προβλήματα στην πράξη: πολλοί καλλιεργητές των κτημάτων είχαν δικαίωμα εκμετάλλευσης της γης από τα προεπαναστατικά χρόνια. Καλλιεργούσαν δηλαδή για πολλές γενιές τα χωράφια, αποδίδοντας ένα ποσοστό (περίπου 15%) στον κατ όνομα ιδιοκτήτη, καθώς και το φόρο επί της παραγωγής, τη δεκάτη οπωσδήποτε είχαν ισχυρά δικαιώματα ιδιοκτησίας πάνω στη γη και ήταν δύσκολο για το κράτος να τους ζητήσει να την εξαγοράσουν καταβάλλοντας υψηλό τίμημα η εξαγορά, εξάλλου, προϋπέθετε και ξεκάθαρους τίτλους ιδιοκτησίας, προσδιορισμό δηλαδή του προς εξαγορά αντικειμένου, πράγμα που ήταν ανύπαρκτο στον οθωμανικό χώρο, όπου υπήρχαν συνήθως επάλληλα δικαιώματα επί της γης 8

9 ένα σημαντικό μέρος των γαιών της Στερεάς Ελλάδας, που δεν ήταν υπό τον έλεγχο των επαναστατών στο τέλος του πολέμου, πέρασαν στα χέρια ιδιωτών με απευθείας εξαγορά από τους οθωμανούς ιδιοκτήτες τους. Έτσι το κράτος έχανε την ευκαιρία της διαμεσολάβησης και της αποκόμισης προσόδων δεν ήταν σπάνιες οι καταπατήσεις, που πολύ δύσκολα μπορούσαν να αποδειχθούν σε εδάφη με αμφισβητούμενα πιστοποιητικά ιδιοκτησίας στο χώρο της έγγειας ιδιοκτησίας, το οθωμανικό δίκαιο διέφερε σημαντικά από το βυζαντινορωμαϊκό που υιοθέτησε το ελεύθερο ελληνικό κράτος. Η προσαρμογή των πραγματικών δεδομένων στη μεταβολή αυτή άφηνε μεγάλα περιθώρια για κάθε είδους ατασθαλίες η γενική τάση που επικρατούσε: πολυτεμαχισμός των εθνικών γαιών σε μικρές και μεσαίες ιδιοκτησίες και όχι συγκέντρωση μεγάλων κτημάτων στα χέρια λίγων κεφαλαιούχων. Αυτό οφειλόταν: στην έλλειψη μεγάλων κεφαλαίων στην τάση απόκτησης ακίνητης περιουσίας στις πόλεις, στην Αθήνα ιδιαίτερα η απόκτηση μεγάλης έγγειας ιδιοκτησίας δεν ήταν στις προθέσεις των πλουσίων, γεγονός που άμβλυνε τις αντιθέσεις και δεν επέτρεψε να αναπτυχθούν σημαντικές κοινωνικές εντάσεις γύρω από το πρόβλημα των εθνικών γαιών ταυτόχρονα, η δημιουργία μικρών ιδιοκτησιών, ευπρόσβλητων στις κρίσεις, έκθετων στις διαθέσεις της αγοράς και στις φορολογικές πιέσεις, ευνόησε την ανάπτυξη ενός συστήματος πολιτικής προστασίας οι τοπικοί πολιτευτές αναλάμβαναν να περιορίσουν τις ασκούμενες πιέσεις, παρεμβαίνοντας στους κυβερνητικούς μηχανισμούς του κράτους. Επρόκειτο για ένα ρόλο ανάλογο μ εκείνον των προεστών κατά την προεπαναστατική περίοδο οριστική αντιμετώπιση: νομοθετικές ρυθμίσεις κατά την περίοδο Στόχοι: να εξασφαλιστούν κατά προτεραιότητα οι ακτήμονες χωρικοί, με την παροχή γης, απαραίτητης για την επιβίωσή τους να εκποιηθούν οι γαίες και να εξασφαλιστούν τα μεγαλύτερα δυνατά έσοδα, που θα έδιναν μια ανάσα στο διαρκές δημοσιονομικό αδιέξοδο Κριτική: αντιφατικοί οι στόχοι 9

10 επιτεύχθηκε ο πρώτος στόχος σε ικανοποιητικό βαθμό οι δικαιούχοι αγρότες μπορούσαν να αγοράσουν όση γη ήθελαν, με ανώτατο όριο τα 80 στρέμματα για ξηρικά εδάφη και τα 40 στρέμματα για αρδευόμενα : διανεμήθηκαν στρέμματα με παραχωρητήρια. οι φιλοδοξίες ή οι δυνατότητες των αγροτών για απόκτηση καλλιεργήσιμης έκτασης ήταν περιορισμένες αλλά και ο πολυτεμαχισμός της γης ήδη μεγάλος για τις περιοχές που χαρακτηρίζονταν ως φυτείες, ελαιόδενδρα και αμπέλια, ο μέσος όρος έκτασης των ιδιοκτησιών ήταν σαφώς μικρότερος εκείνων που προορίζονταν για καλλιέργεια δημητριακών επιτεύχθηκε σημαντική διανομή γαιών, ιδιαίτερα αν συγκριθεί με τα στρέμματα εθνικών γαιών που είχαν διανεμηθεί τα προηγούμενα χρόνια, από το 1833 μέχρι το 1870 μόνο το 50% περίπου του αντιτίμου των παραχωρούμενων γαιών πληρώθηκε τελικά στο κράτος από τους αγοραστές της εθνικής αυτής ιδιοκτησίας 4. Η εκμετάλλευση των ορυχείων Η απουσία βαριάς βιομηχανίας στην Ελλάδα περιόριζε το ενδιαφέρον για την εκμετάλλευση του υπεδάφους. Οι δραστηριότητες στο χώρο αυτό είτε αποσκοπούσαν σε εξαγωγές είτε στην εξυπηρέτηση περιορισμένων τοπικών αναγκών (κυρίως δραστηριότητες λατομείων και παραγωγή οικοδομικών υλικών). για τις εξαγωγές, το βάρος έπεσε στα μεταλλευτικά προϊόντα που στη Δύση χρησιμοποιούνταν ως πρώτη ύλη στη μεταλλουργία. Εξάγονταν ακατέργαστα, σε μορφή μεταλλεύματος, ή μετά από στοιχειώδη μόνο επεξεργασία κοιτάσματα: ικανοποιητική ποικιλία συνήθως όμως σε μικρές ποσότητες ενθαρρύνθηκε η μεθοδική τους εκμετάλλευση στις αρχές της δεκαετίας του 1860 με νομοθεσία για εκχώρηση μεταλλευτικών δικαιωμάτων με ευνοϊκούς όρους, κάτι που προκάλεσε τη ραγδαία εξέλιξη του κλάδου είχε ενισχυθεί και το ενδιαφέρον για μεταλλευτικά και οικοδομικά υλικά λόγω διάφορων συγκυριών 10

11 τα έργα για τη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ (ολοκληρώθηκε το 1869) το ίδιο το άνοιγμα της διώρυγας που αναβάθμισε συνολικά την Ανατολική Μεσόγειο Λαύριο: η πιο γνωστή περιοχή μεταλλευτικής δραστηριότητας. Το 1866 η γαλλοϊταλική εταιρεία «Σερπιέρι-Ρου» αρχίζει να εξορύσσει μεταλλεύματα από τα υπόγεια κοιτάσματα και τις «σκωρίες», τα υλικά που είχαν συσσωρευτεί εκεί στη διάρκεια των αιώνων εκμετάλλευσης των ορυχείων κατά την αρχαιότητα η τεχνολογία της εποχής επέτρεπε την απόσπαση μεταλλεύματος από αυτά τα κατάλοιπα η εξόρυξη μολύβδου και αργύρου γνώρισε σημαντική άνθηση και πρόσθεσε στις ελληνικές εξαγωγές προϊόντα αξίας πολλών εκατομμυρίων δραχμών Μήλος (θειάφι), Νάξος (σμύριδα), Θήρα (θηραϊκή γη). μετά τη δεκαετία του 1870: εμφανίζονται νέα υλικά, όπως το μάρμαρο, λόγω της οικοδομικής ανάπτυξης που γνώρισε η χώρα. Η αξιοποίηση του μαρμάρου πήρε σημαντικές διαστάσεις κατά τα τέλη του 19 ου αιώνα αλυκές: πηγή σημαντικών δημοσίων εσόδων κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19 ου αιώνα 5. Η δημιουργία τραπεζικού συστήματος Mε την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, το θέμα της δημιουργίας κεντρικής τράπεζας αλλά και τραπεζικού συστήματος αντάξιου εκείνων που λειτουργούσαν στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, αποτέλεσε κεντρικό σημείο στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς η ίδρυση τραπεζικών ιδρυμάτων: εξυπηρετούσε τις κυβερνητικές ανάγκες τη διαχείριση του κρατικού δανεισμού την έκδοση χαρτονομίσματος έδινε λύση στο χρόνιο πρόβλημα των πιστωτικών αναγκών της οικονομίας (θα εξασφάλιζε στις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες τα απαραίτητα κεφάλαια με όρους οργανωμένης αγοράς και όχι τοκογλυφίες) 11

12 το πιστωτικό σύστημα της χώρας ήταν συνδεδεμένο με το εμπόριο των αγροτικών προϊόντων και ιδιαίτερα με τις εξαγωγές της σταφίδας, ενώ την ίδια στιγμή άλλοι κλάδοι της παραγωγής στερούνταν των απαραίτητων πιστώσεων, και έτσι περιορίζονταν οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες οι έμποροι λειτουργούσαν και ως πιστωτές με τοκογλυφικές διαθέσεις και όρους ο δανεισμός κατευθυνόταν ως επί το πλείστον προς τους παραγωγούς και δημιουργούσε συνθήκες εκμετάλλευσης επρόκειτο για έναν τρόπο προαγοράς της επικείμενης παραγωγής, με δυσμενείς για τον παραγωγό όρους η κατάσταση αυτή όμως ήταν αντίθετη με τις προθέσεις και τις πολιτικές του κράτους και αποθάρρυνε τα ελληνικά κεφάλαια του εξωτερικού 1841: Ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας (θεμελιωτής και πρώτος διοικητής ο Γεώργιος Σταύρου) τα κεφάλαια για την ίδρυση της Τράπεζας προήλθαν από το εξωτερικό, ενώ έντονη ήταν η παρουσία κρατικών παραγόντων στις ιδρυτικές διαδικασίες κύριοι μέτοχοι της Τράπεζας: ο κεφαλαιούχος Εϋνάρδος το ελληνικό κράτος (20% του αρχικού κεφαλαίου) Έλληνες έμποροι και επιχειρηματίες της διασποράς ξένες προσωπικότητες από το χώρο της οικονομίας και της πολιτικής στις επόμενες διευρύνσεις του κεφαλαίου της Τράπεζας άρχισαν να μετέχουν κεφαλαιούχοι, έμποροι κυρίως, του ελληνικού χώρου (Σκουζές, Ράλλης κ.λπ.) η δραστηριότητα της Τράπεζας στα πρώτα στάδια ήταν μάλλον χωρίς σαφή προσανατολισμό, καθώς οι συνθήκες που επικρατούσαν στην ελληνική οικονομία δεν ήταν δυνατόν να αλλάξουν με ταχείς ρυθμούς το μεγάλο της πλεονέκτημα και κύρια πηγή εσόδων ήταν το εκδοτικό δικαίωμα (δυνατότητα να εκδίδει τραπεζογραμμάτια, χαρτονομίσματα για λογαριασμό του ελληνικού κράτους). Το κράτος μάλιστα ενίσχυε ή και επέβαλλε την κυκλοφορία τους οι εργασίες της Τράπεζας εξαπλώθηκαν από την Αθήνα στις κύριες επαρχιακές πόλεις (Ερμούπολη 1845, Πάτρα 1846 κ.λπ.), γεγονός που βοήθησε στην αντιμετώπιση των αρνητικών επιρροών που ασκούσε το τοκογλυφικό σύστημα η Τράπεζα κέρδισε την εμπιστοσύνη της ελληνικής κοινωνίας, πράγμα που είχε ως συνέπεια τις διαδοχικές διευρύνσεις του μετοχικού της κεφαλαίου 12

13 παρά την εξάπλωση του τραπεζικού συστήματος και την εμφάνιση νέων τραπεζικών ιδρυμάτων, η Εθνική Τράπεζα παρέμεινε για πολλές δεκαετίες το κυρίαρχο τραπεζικό συγκρότημα του ελληνικού χώρου από τη δεκαετία του 1860 άρχισαν να πολλαπλασιάζονται τα τραπεζικά και ασφαλιστικά ιδρύματα στη χώρα. Τα πιο σημαντικά: Ιονική Τράπεζα (ιδρύθηκε το 1839 στα υπό αγγλική κατοχή τότε Ιόνια νησιά) Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας Γενική Πιστωτική Τράπεζα Τράπεζα Βιομηχανικής Πίστεως 6. Η βιομηχανία Η εμφάνιση και ανάπτυξη της βιομηχανίας στον ελληνικό χώρο κατά το 19 ο αιώνα παρουσίασε ελάχιστα κοινά σημεία με τη Βιομηχανική Επανάσταση που εξελισσόταν στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη. στο μικρό ελληνικό κράτος η ανάπτυξη της βιομηχανίας ήταν διαρκώς παρούσα στις συζητήσεις, στις οικονομικές και πολιτικές αναλύσεις, συνήθως όμως ως σχέδιο ή πρόθεση, σπάνια ως εφαρμογή η ακτινοβολία των επιτευγμάτων των ευρωπαϊκών κρατών έφερνε διαρκώς στο προσκήνιο το ζήτημα της βιομηχανικής ανάπτυξης η απουσία όμως των απαραίτητων για την ανάπτυξη της βιομηχανίας προϋποθέσεων, οδηγούσε τις προθέσεις σε αδιέξοδο η εμφάνιση μονάδων παραγωγής που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν βιομηχανικές άρχισε κατά τις πρώτες δεκαετίες της ανεξαρτησίας με αποσπασματικό, ευκαιριακό ίσως τρόπο αποσκοπούσαν στην εξυπηρέτηση τοπικών αναγκών, οι οποίες σχετίζονταν με την επεξεργασία αγροτικών προϊόντων αποτελούσαν κυρίως εξέλιξη των παραδοσιακών αλευρόμυλων, ελαιοτριβείων, βυρσοδεψείων, κλωστηρίων δεν αποτέλεσαν αφετηρία για τη δημιουργία πιο σύνθετων βιομηχανικών συγκροτημάτων στις περισσότερες περιπτώσεις παρέμειναν στάσιμες και περιορισμένες ως προς τα οικονομικά τους μεγέθη ο δισταγμός αυτός οφειλόταν: στη μικρή έκταση της εγχώριας αγοράς στην πίεση των εισαγόμενων προϊόντων στην έλλειψη πολυάριθμου, ειδικευμένου και φθηνού εργατικού δυναμικού 13

14 γύρω στα 1870: κύμα ίδρυσης βιομηχανικών επιχειρήσεων (περισσότερων από εκατό), ενώ ταυτόχρονα παρατηρήθηκε κάποια τάση αύξησης του δυναμικού των ήδη υπαρχουσών μονάδων πολύ γρήγορα όμως η απόπειρα αυτή έχασε τη δυναμική της και οι σχετικές δραστηριότητες επέστρεψαν στην ύφεση και τη στασιμότητα τέλη 19 ου, πρώτα χρόνια 20 ου αιώνα: δημιουργία σχετικά σταθερού και πολυδιάστατου βιομηχανικού δυναμικού με τάσεις ανάπτυξης βαριάς βιομηχανίας: μεταλλουργίας ναυπηγικής τσιμεντοβιομηχανίας, η οποία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές του 20 ου αιώνα η βιομηχανία υπέφερε από: έλλειψη κεφαλαίων διασπορά των υπαρχόντων κεφαλαίων σε πλήθος δραστηριοτήτων ασφυκτικά περιορισμένη -εδαφικά και πληθυσμιακά- βάση οικονομικής εξάπλωσης έλλειψη πρώτων υλών χρόνια έλλειψη εργατικών χεριών έλλειψη παιδείας τεχνικής και γενικής, που εμπόδιζε τη δυνατότητα εφαρμογής καινοτομιών και τη συνακόλουθη τεχνολογική εξέλιξη η προσάρτηση των Επτανήσων και της Θεσσαλίας δεν άλλαξε τις συνθήκες. Η αλλαγή των δεδομένων ήρθε μετά το , με την ενσωμάτωση μεγάλων εκτάσεων και πληθυσμών και τότε όμως οι χρόνιες όμως αδυναμίες της ελληνικής βιομηχανίας συνέχισαν να εμποδίζουν την ανάδειξή της σε κινητήρια δύναμη της ελληνικής οικονομίας αδύναμη να αντέξει τον εξωτερικό ανταγωνισμό, η βιομηχανία παρέμεινε προσηλωμένη σε δευτερεύουσες δραστηριότητες, αναζητώντας τη σωτηρία της στην παρέμβαση του κράτους, με δασμολογικά ή άλλα ενισχυτικά μέτρα 7. Τα δημόσια έργα 1830: οι υποδομές του ελληνικού κράτους ήταν ακόμα πρωτόγονες γέφυρες, αμαξιτοί δρόμοι, λιμάνια, δημόσια κτήρια, όλα όσα στηρίζουν την οικονομική και διοικητική λειτουργία του κράτους, είτε δεν υπήρχαν καθόλου είτε βρίσκονταν σε κακή κατάσταση 14

15 το ενδιαφέρον της διοίκησης ήταν φυσικό να στραφεί προς την κατασκευή των απαραίτητων, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, έργων. οι πολύ καλές προθέσεις προσέκρουσαν στις αντίξοες συνθήκες που επικρατούσαν, και ειδικότερα στην αδυναμία εξεύρεσης των αναγκαίων οικονομικών πόρων εξάλλου το ελληνικό κράτος ξεκίνησε με ένα βαρύ δημοσιονομικό φορτίο, την εξυπηρέτηση των δανείων που είχαν συναφθεί στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια του Αγώνα αλλά και αργότερα, στους δύσκολους καιρούς της κρατικής συγκρότησης στις χερσαίες συγκοινωνίες αλλά και στα περισσότερα από τα δημόσια έργα: ήταν δεδομένη η έλλειψη του ιδιωτικού ενδιαφέροντος, αφού οι επενδύσεις στις βασικές αυτές υποδομές δεν ήταν ιδιαίτερα κερδοφόρες το κράτος, είτε απευθείας είτε μέσω των δήμων, προσπάθησε να ξεπεράσει τις δυσκολίες με τις δικές του δυνάμεις αλλά η δραστηριότητά του ήταν υποτονική, τουλάχιστον μέχρι το 1870 έλειπαν τα χρήματα και οι μέθοδοι που υιοθετήθηκαν δεν ήταν δημοφιλείς (για παράδειγμα, οι αγγαρείες των αγροτών στην κατασκευή δρόμων) τέλος 19 ου αιώνα, αρχές 20 ου : η πύκνωση του οδικού δικτύου πέρασε στην πρώτη θέση των εθνικών και τοπικών προτεραιοτήτων Ευνοϊκοί παράγοντες οικονομική ανάπτυξη πιο γρήγοροι ρυθμοί αστικοποίησης δημιουργία κεντρικών σιδηροδρομικών αξόνων ανάπτυξη του εσωτερικού εμπορίου Ανασταλτικοί παράγοντες μεγάλο κόστος της κατασκευής δρόμων σε ορεινά εδάφη «ανταγωνισμός» των θαλάσσιων συγκοινωνιών που κυριαρχούσαν στις μεταφορές κοντά στα παράλια, δηλαδή σε πολύ μεγάλο τμήμα της χώρας αποξήρανση μεγάλων εκτάσεων που καλύπτονταν από νερά λιμνών και ελών (σημαντικότερο έργο: η αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδας στη Βοιωτία) δόθηκε πλούσια καλλιεργήσιμη γη μόνος τρόπος καταπολέμησης της ελονοσίας, της αρρώστιας που αποτελούσε μάστιγα για την Ελλάδα ως τα μέσα του 20 ου αιώνα 15

16 άλλα σημαντικά τεχνικά έργα: κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου ξεκίνησε το 1881 από μια υπερβολικά φιλόδοξη γαλλική εταιρεία. Ύστερα από πολλές τεχνικές και οικονομικές περιπέτειες, το έργο ολοκληρώθηκε το 1893, βελτιώνοντας τους όρους της ναυσιπλοΐας, καθώς έκανε περιττό τον περίπλυ της Πελοποννήσου διάνοιξη του πορθμού του Ευρίπου κατασκευή φάρων στις ακτές 8. Το δίκτυο των σιδηροδρόμων Βιομηχανική επανάσταση, αύξηση της παραγωγής, δημιουργία μεγάλων πόλεων ανάπτυξη/ κυριαρχία του σιδηροδρόμου στις χερσαίες μεταφορές τροφοδοσία των πόλεων με τρόφιμα τροφοδοσία των εργοστασίων με πρώτες ύλες τροφοδοσία της αγοράς με προϊόντα o σιδηρόδρομος έγινε το σύμβολο των νέων καιρών και το συνώνυμο της ανάπτυξης κατά το 19 ο αιώνα στις μικρότερες και πιο καθυστερημένες οικονομικά χώρες, η απόκτηση σιδηροδρομικού δικτύου παρουσιάστηκε από πολύ νωρίς ως σημαντική προϋπόθεση για την είσοδό τους στο χώρο των ανεπτυγμένων κρατών 1835 (ίσως): άρχισαν στη χώρα οι πρώτες συζητήσεις για την κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου. Υπήρχαν όμως ανυπέρβλητες δυσκολίες για την υλοποίηση του σχεδίου: η κατασκευή της σιδηροδρομικής υποδομής ήταν ιδιαίτερα πολυέξοδη υπόθεση και απαιτούσε κεφάλαια που το μικρό ελληνικό κράτος δεν μπορούσε να εξοικονομήσει η προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, επιχειρήσεων ή πιστωτικών ιδρυμάτων, προϋπέθετε ότι το προς κατασκευή δίκτυο θα ήταν αποδοτικό, θα εξασφάλιζε δηλαδή τη μεταφορά πρώτων υλών ζωτικών για τη βιομηχανία και καταναλωτικών αγαθών, που οι τοπικές αγορές θα ήταν σε θέση να απορροφήσουν. στην Ελλάδα δεν υπήρχε ούτε το ένα ούτε το άλλο το ενδιαφέρον των ξένων ή ομογενών επενδυτών παρέμενε πολύ μικρό η γειτνίαση της θάλασσας στις περισσότερες περιοχές δε βοηθούσε τα πράγματα, καθώς οι 16

17 θαλάσσιες μεταφορές περιόριζαν την αποδοτικότητα του σιδηροδρομικού δικτύου μέχρι τη δεκαετία του 1880: υπήρχε μόνο η γραμμή που συνέδεε την Αθήνα με τον Πειραιά, μήκους 9 χιλιομέτρων, η οποία είχε χρειαστεί δώδεκα χρόνια και πολλές περιπέτειες για να κατασκευαστεί όλες οι υπόλοιπες περί σιδηροδρόμου διακηρύξεις και τα φιλόδοξα σχέδια παρέμεναν ανεφάρμοστα, καθώς η υλοποίησή τους συγκινούσε μόνο αμφίβολης αξιοπιστίας κερδοσκόπους η προοδευτική μεταβολή των ελληνικών οικονομικών δεδομένων ως το 1881 δημιούργησε τις προϋποθέσεις για κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου την ίδια περίπου εποχή προχωρούσε η κατασκευή μεγάλων συγκοινωνιακών αξόνων συνέδεαν την κεντρική Ευρώπη με την Κωνσταντινούπολη, τη Μικρά Ασία και την Ανατολή ως την Ινδία. Η σύνδεση της Ευρώπης με την Ανατολή γινόταν και ατμοπλοϊκώς από το Πρίντεζι προς το Σουέζ και τον Ινδικό ωκεανό οι ελληνικές κυβερνήσεις (με πρωθυπουργό τον Τρικούπη κυρίως) έκριναν ότι οι ελληνικές συγκοινωνιακές υποδομές έπρεπε ταχύτατα να προωθηθούν, ώστε να συνδεθεί η χώρα με τους διεθνείς άξονες : (πρώτες πρωθυπουργίες του Χαρίλαου Τρικούπη): δόθηκε η μεγάλη ώθηση για την κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου, αφού κατασκευάστηκαν 900 χιλιόμετρα σιδηροδρομικής γραμμής δεκαετία 1890: τα οικονομικά προβλήματα του κράτους επιβράδυναν την κατασκευή του έργου 1909: ολοκλήρωση του δικτύου, το οποίο σχεδιάστηκε για να εξυπηρετεί τοπικές ανάγκες, χωρίς φιλοδοξίες να αποτελέσει τμήμα διεθνούς δικτύου στο μεγαλύτερο τμήμα του το δίκτυο ήταν μετρικό, με γραμμές πλάτους ενός μόνο μέτρου, τη στιγμή που οι διεθνείς προδιαγραφές προέβλεπαν γραμμές πλάτους 1,56 μέτρων το κράτος: ανέλαβε το μεγαλύτερο μέρος του κόστους επωμίστηκε το μεγαλύτερο μέρος του δανεισμού, κυρίως από ξένα πιστωτικά ιδρύματα οι ιδιώτες συμμετείχαν με ποσοστό περίπου 30% σε ένα έργο του οποίου η αποδοτικότητα ήταν πολύ αμφίβολη το σιδηροδρομικό δίκτυο κλήθηκε να εξυπηρετήσει τη διακίνηση αγροτικών, κυρίως, προϊόντων παρουσίασε, από την αρχή της λειτουργίας του, σοβαρή υστέρηση στα έσοδά του, σε σχέση με τους αισιόδοξους υπολογισμούς που οδήγησαν στη δημιουργία του 17

18 το γεγονός αυτό οδήγησε και στη διακοπή των περαιτέρω επενδύσεων στο χώρο του σιδηροδρόμου, ο οποίος: πρόσφερε πολλά σε μια χώρα που δεν είχε γνωρίσει αξιόπιστο χερσαίο συγκοινωνιακό δίκτυο πρόσφερε υπηρεσίες στον καιρό των πολέμων, επιτρέποντας τη γρήγορη επιστράτευση και τον εφοδιασμό του στρατού δεν κατόρθωσε να φέρει την ανάπτυξη και την εκβιομηχάνιση στις περιοχές όπου έφτασε δεν κατόρθωσε να εκπληρώσει τις αναπτυξιακές προσδοκίες που στηρίχτηκαν πάνω του για να το κάνει αυτό, θα έπρεπε να προκαλέσει την αλλαγή κοινωνικών και οικονομικών δομών. Και, φυσικά, ένα συγκοινωνιακό δίκτυο δύσκολα μπορεί να πετύχει τόσο ριζοσπαστικές αλλαγές 9. Τα εθνικά δάνεια Ο δανεισμός υπήρξε σημαντική παράμετρος της λειτουργίας του κράτους από τα χρόνια της Επανάστασης (είναι γνωστές οι περιπέτειες των δανείων του Αγώνα στη χρηματαγορά του Λονδίνου) αυτό ήταν φυσικό για ένα κράτος που ξεκινούσε από το μηδέν και δεν κληρονόμησε από το προηγούμενο καθεστώς οργανωμένο δημοσιονομικό σύστημα. 1832: άφιξη των Βαυαρών, σύναψη νέων δανείων οι Οθωνικές κυβερνήσεις αρνήθηκαν την αποπληρωμή των επαναστατικών δανείων το γεγονός αυτό απομόνωσε τη χώρα από τις ευρωπαϊκές αγορές ως το 1861 δεκαετία 1860: η αλλαγή των ρυθμών ανάπτυξης οδήγησε αναγκαστικά σε νέο δανεισμό οι περιορισμένοι πόροι της χώρας, σε συνδυασμό με τα έκτακτα έξοδα που επέβαλαν οι διαρκείς εθνικές κρίσεις, καθιστούσαν αδύνατη την εξοικονόμηση κεφαλαίων για δημόσιες επενδύσεις δεκαετία 1880: διόγκωση του εξωτερικού δανεισμού μέσα σε λίγα χρόνια η χώρα βρέθηκε να οφείλει ποσά πολλαπλάσια του ετήσιου προϋπολογισμού της το μεγαλύτερο μέρος των δανείων αυτών χρησίμευσε για: κάλυψη των τρεχόντων ελλειμμάτων των εθνικών προϋπολογισμών κάλυψη των δαπανών των στρατιωτικών κινητοποιήσεων ( και ) 18

19 κάλυψη των δαπανών των εξοπλισμών ( δραχμές χρησιμοποιήθηκαν για τη ναυπήγηση τριών θωρηκτών το 1889) αποπληρωμή παλαιότερων δανείων μικρό μέρος απέμενε για παραγωγικές επενδύσεις και δημόσια έργα, ποσό όμως απαραίτητο, χωρίς το οποίο τα έργα αυτά δεν θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν 10. Η πτώχευση του 1893 και ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος 1893: η Ελλάδα βρέθηκε σε αδυναμία να εξυπηρετήσει τα τοκοχρεολύσια των εξωτερικών της δανείων και ζήτησε επαναδιαπραγμάτευση του δημόσιου χρέους της. η «πτώχευση» δεν ήταν ασυνήθιστη επιλογή των φτωχότερων κρατών στην Ελλάδα όμως της εποχής εκείνης είχε μεγάλο πολιτικό κόστος οι διαπραγματεύσεις με τις πιστώτριες χώρες συνεχίστηκαν μέχρι τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 η ήττα του ελληνικού στρατού και η υποχρέωση της χώρας να καταβάλει υπέρογκες αποζημιώσεις στην Οθωμανική αυτοκρατορία έθεσαν το ζήτημα σε νέες βάσεις τα οικονομικά του ελληνικού κράτους οδηγήθηκαν σε καθεστώς Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ). Εκπρόσωποι έξι δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία, Ρωσία, Ιταλία) ανέλαβαν τη διαχείριση βασικών κρατικών εσόδων, (ύψους δραχμών). Επρόκειτο για έσοδα από: μονοπώλιο αλατιού μονοπώλιο φωτιστικού πετρελαίου μονοπώλιο σπίρτων μονοπώλιο παιγνιόχαρτων μονοπώλιο χαρτιού σιγαρέτων την εξόρυξη της σμύριδας της Νάξου το φόρο καπνού τα λιμενικά δικαιώματα του Πειραιά το φόρο χαρτοσήμου κ.λπ. στόχοι της υποχρεωτικής διαχείρισης ήταν: η εκπλήρωση των υποχρεώσεων της χώρας προς την Οθωμανική αυτοκρατορία (καταβολή πολεμικής αποζημίωσης ύψους δραχμών) η εξυπηρέτηση των άλλων δανείων 19

20 η διεθνής επιτροπή ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1898 αντιμετώπισε τις τρέχουσες ανάγκες με ένα μεγάλο δάνειο, που χορηγήθηκε με την εγγύηση των Δυνάμεων λειτούργησε προς την κατεύθυνση της εξασφάλισης της αποπληρωμής των δανείων λειτούργησε ως τεχνικό συμβουλευτικό σώμα, συμβάλλοντας γενικότερα στη βελτίωση των μεγεθών της ελληνικής οικονομίας Θετικά αποτελέσματα: η εγγύηση των Δυνάμεων αύξησε την πιστοληπτική ικανότητα του κράτους ο έλεγχος απάλλαξε τους δημοσιονομικούς μηχανισμούς από δυσλειτουργίες του παρελθόντος 1910: παρά τα προβλήματα στο εξωτερικό ισοζύγιο πληρωμών εξαιτίας της σταφιδικής κρίσης και παρά το γεγονός ότι η αποπληρωμή των δανείων εξακολουθούσε να απορροφά το 1/3 των εθνικών εσόδων τα δημόσια οικονομικά μπορούσαν να χαρακτηριστούν υγιή οι προϋπολογισμοί ήταν ελαφρώς πλεονασματικοί οι οικονομικές δυνατότητες του κράτους ήταν σαφώς αυξημένες αυτή η θετική εξέλιξη επέτρεψε: τις μεταρρυθμίσεις των πρώτων κυβερνήσεων του Ελευθερίου Βενιζέλου την πολεμική προετοιμασία και τη συμμετοχή στους Βαλκανικούς πολέμους χωρίς τις δραματικές επιπτώσεις που είχαν στο οικονομικό πεδίο οι πολεμικές κινήσεις του παρελθόντος 11. Το εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο 19 ος αιώνας: οι οικονομικές δραστηριότητες των Ελλήνων είχαν εξαπλωθεί στην ανατολική Μεσόγειο στη Μαύρη Θάλασσα ιδιαίτερα σημαντικές για την εγχώρια οικονομία οι δραστηριότητες που βρίσκονταν σε ελληνικά χέρια στις εκβολές του Δούναβη στην Αίγυπτο στη νότια Ρωσία στην Κωνσταντινούπολη για το μικρό ελληνικό κράτος που ασφυκτιούσε στα περιορισμένα γεωγραφικά του όρια, η ύπαρξη αυτών των ισχυρών ομογενειακών ομάδων αποτελούσε οπωσδήποτε μια ελπίδα, μια χρυσή εφεδρεία 20

21 οι σχέσεις όμως των Ελλήνων της διασποράς με το μικρό ελληνικό βασίλειο δεν ήταν, για πολύ καιρό, οι καλύτερες δυνατές μέχρι τη δεκαετία του 1870: κλίμα ανάπτυξης και υψηλών αποδόσεων για τις ευρωπαϊκές οικονομίες επομένως οι επιχειρηματικές δραστηριότητες είχαν περισσότερες ευκαιρίες ανάπτυξης στις αγορές των μεγάλων κρατών της Ανατολικής Μεσογείου μόνο ένα ολιγάριθμο τμήμα του ελληνισμού της διασποράς εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και ενσωματώθηκε σταδιακά στην αστική τάξη της χώρας για τους πολλούς και πιο ισχυρούς παράγοντες της ομογένειας, η μικρή Ελλάδα ήταν μια περιοχή χωρίς ενδιαφέρον δεκαετία του 1860: γενικεύτηκαν οι συζητήσεις, οι σχετικές με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ομογένειας και αναζητήθηκαν πολιτικές προσέλκυσης των ομογενών προς την Ελλάδα. Συνθήκες: αλλαγή δυναστείας και συνταγματικών θεσμών πρώτη επέκταση του ελληνικού κράτους με την ενσωμάτωση των Επτανήσων τεράστιο κόστος της εμπλοκής στις κρητικές επαναστάσεις του Τα αποτελέσματα όμως αρχικά ήταν πενιχρά την ίδια εποχή στην Οθωμανική αυτοκρατορία εφαρμόστηκαν οι συνταγματικές μεταρρυθμίσεις του Τανζιμάτ (1856) που έδιναν διευρυμένα δικαιώματα στους χριστιανούς της αυτοκρατορίας οι μεταρρυθμίσεις αυτές, σε συνδυασμό με τις νέες οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν σε πολλές περιοχές της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, έδιναν σαφώς μεγαλύτερες ευκαιρίες στους ομογενείς από εκείνες που η Ελλάδα μπορούσε να προσφέρει δεκαετία 1870: πρώτες δειλές ενδείξεις συνεργασίας του ελληνικού κράτους με τους Έλληνες ομογενείς η κρίση του 1873 μείωσε τις αποδόσεις των ευρωπαϊκών κεφαλαίων και προκάλεσε τη μεταφορά τους προς τα ανατολικά σε αναζήτηση επικερδών τοποθετήσεων η μετακίνηση αυτή πίεσε τους Έλληνες της διασποράς οι οποίοι, αναζητώντας νέα πεδία επιχειρηματικής δραστηριότητας, ανακάλυψαν την Ελλάδα οι τοποθετήσεις σε ακίνητα, τοποθετήσεις επίδειξης που κόσμησαν την Αθήνα με λαμπρά νεοκλασικά αρχοντικά, δίνοντας σε μερικές κεντρικές περιοχές της 21

22 αριστοκρατικό και κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, αποτέλεσαν τον προάγγελο της δραστηριοποίησης των ομογενών στη χώρα. η διείσδυσή τους στην ελληνική αγορά έγινε με γνώμονα την αξιοποίηση ευκαιριών για υψηλά κέρδη: πώληση των τσιφλικιών της Θεσσαλίας από τους Οθωμανούς ιδιοκτήτες τους σε χαμηλές τιμές μετά την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας στο ελληνικό κράτος επενδύσεις στο εμπόριο στις μεταλλευτικές δραστηριότητες στα δημόσια έργα της τρικουπικής περιόδου στο δανεισμό του δημοσίου βασικό χαρακτηριστικό αυτών των επενδύσεων ήταν ο ευκαιριακός χαρακτήρας και η ρευστότητά τους το κύριο μέλημα φαίνεται ότι ήταν η δυνατότητα γρήγορης απόσβεσης και επανεξαγωγής κεφαλαίων στο εξωτερικό, στην πρώτη ένδειξη για επικερδέστερες τοποθετήσεις η ελληνική αγορά δεν έδινε τόσες υποσχέσεις ώστε να επιχειρούνται τοποθετήσεις με μακροχρόνιες προοπτικές η εύκολη μετατρεψιμότητα της δραχμής ενίσχυε αυτά τα βραχύβια περάσματα του ομογενειακού κεφαλαίου από τη χώρα ο χαρακτηρισμός αυτής της οικονομικής συμπεριφοράς ως κερδοσκοπικής δεν απέχει πολύ από την αλήθεια στην Ανατολική Μεσόγειο, στις παρυφές δηλαδή του σκληρού πυρήνα της καπιταλιστικής ανάπτυξης, το κεφάλαιο λειτουργούσε με βάση το κυνήγι της ευκαιρίας, της γρήγορης απόδοσης, την κερδοσκοπία, με λίγα λόγια αρχές 20ου αιώνα: σταθερότερη συμπεριφορά των ομογενών κεφαλαιούχων (κίνημα Νεότουρκων, Βαλκανικοί πόλεμοι, ανακατατάξεις που έφερε ο Α` Παγκόσμιος πόλεμος): έξαρση των εθνικισμών πλήγματα στις οικονομικές δραστηριότητες των ξένων πολιτικές εξελίξεις στη Ρωσία δημιουργία της Κεμαλικής Τουρκίας ΣΥΝΕΠΕΙΑ: διακοπή των παραδοσιακών δραστηριοτήτων των Ελλήνων κεφαλαιούχων στην ανατολική Μεσόγειο. Αρκετοί απ αυτούς προτίμησαν τότε τη μεταφορά των επιχειρηματικών, βιομηχανικών, εμπορικών ή χρηματιστηριακών δραστηριοτήτων τους στο ελληνικό κράτος στο μεταξύ όμως το ίδιο αυτό κράτος είχε αλλάξει μορφή και οι δυνατότητές του είχαν διαφοροποιηθεί 22

23 το κεφάλαιο που συσσώρευσαν οι Έλληνες της διασποράς: δεν αποτέλεσε σταθερή βάση για την ανάπτυξη του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους η παρουσία του όμως υπήρξε σημαντική. Το ευκαιριακό και κερδοσκοπικό έστω πέρασμά του από τη χώρα: ενίσχυσε τη ρευστότητα έδινε πρόσκαιρες αλλά αναγκαίες λύσεις στην έλλειψη κεφαλαίων που ταλάνιζε τη χώρα βοήθησε σημαντικά στον εκχρηματισμό της ελληνικής οικονομίας θα ήταν λάθος να ταυτίζουμε τους Έλληνες που ζούσαν έξω από τη χώρα με τους μεγάλους κεφαλαιούχους από τους οποίους η Ελλάδα προσδοκούσε την επίλυση των οικονομικών της προβλημάτων. η μεγάλη μάζα των Ελλήνων της διασποράς ανήκε σε μεσοαστικά ή μικροαστικά στρώματα σε μεγάλο ποσοστό ήταν μετανάστες διατηρούσαν στενούς δεσμούς με τις οικογένειες που άφησαν πίσω τους έστελναν σημαντικό μέρος από το εισόδημά τους στους δικούς τους, στην πατρίδα τα εμβάσματα αυτά είχαν μεγάλη σημασία για την Ελλάδα και οι επιπτώσεις τους στην εθνική οικονομία ήταν τουλάχιστον το ίδιο σημαντικές με τις αντίστοιχες των μεγάλων κεφαλαίων της ομογένειας 23

24 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α. Η ελληνική οικονομία μετά την Επανάσταση 1. Ποιες οι αλλαγές των συνόρων του ελληνικού κράτους από το 1830 ως το 1881; 2. Αναφερθείτε στην πυκνότητα του πληθυσμού και τις πληθυσμιακές αλλαγές μετά το Τ γνωρίζετε για την ανάπτυξη των πόλεων και τις πληθυσμιακές μετακινήσεις ως τις αρχές του 20ου αιώνα; 4. Τι συμπεράσματα προκύπτουν από τη μελέτη του πίνακα 2 σχετικά με την ανάπτυξη των αστικών κέντρων; 5. Για ποιους λόγους ήταν δύσκολη και καθυστερούσε η προσέγγιση της Ελλάδας με τη Δύση; 6. Ποια η σχέση της Ελλάδας με τα εκτός συνόρων κέντρα του Ελληνισμού; 7. Μέσα σε ποιες συνθήκες γεννήθηκε η Μεγάλη Ιδέα και πώς επηρέασε την πορεία της χώρας; Β. Η ελληνική οικονομία κατά το 19 ο αιώνα 1. Το εμπόριο 1. Ποια η κατάσταση του εσωτερικού εμπορίου κατά το 19 ο αιώνα; 2. Τι γνωρίζετε για το εξωτερικό εμπόριο και τη σημασία του για τη χώρα; 3. Ποιοι οι ρυθμοί ανάπτυξης του εξωτερικού εμπορίου ως το 1911; 4. Ποια είναι τα κύρια εξαγωγικά προϊόντα της Ελλάδας; 5. Ποια είναι τα προϊόντα που κυρίως εισήγαγε η Ελλάδα; 6. Ποιες οι χώρες με τις οποίες, κυρίως, η Ελλάδα ανέπτυξε εμπορικές σχέσεις; 7. Αναφερθείτε στην ελληνική εμπορική δραστηριότητα εκτός των ορίων του ελληνικού κράτους. 2. Η εμπορική ναυτιλία 1. Ποιοι παράγοντες ευνόησαν την ανάπτυξη της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας κατά το 18 ο αιώνα; 2. Πώς επηρέασε η Ελληνική Επανάσταση τη ναυτιλία; 3. Ποια νέα κέντρα αναπτύχθηκαν στον ελληνικό χώρο και ποιοι παράγοντες ευνόησαν την ανάπτυξη αυτή; 4. Η πορεία της ελληνικής ναυτιλίας κατά το 19 ο αιώνα 5. Η παρουσία της ελληνικής ναυτιλίας στην εποχή του ατμού ( ) 6. Πώς επηρέασε ο πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος τα δεδομένα στον τομέα της ναυτιλίας; 7. Σχολιάστε την εξέλιξη της ελληνικής ναυτιλίας, όπως αυτή προκύπτει από τον πίνακα 5 3. Η διανομή των εθνικών κτημάτων 1. Τι ονομάζουμε εθνικές γαίες ; 24

25 2. Αναφερθείτε στην έκταση των εθνικών γαιών και τη σημασία τους για τις ελληνικές επαναστατικές κυβερνήσεις. 3. Ποιος ο ρόλος των καλλιεργητών στο πρόβλημα της διανομής των εθνικών γαιών; 4. Ποιοι παράγοντες δημιουργούσαν εμπόδια στη διανομή των εθνικών γαιών; 5. Πού οφείλονταν οι τάσεις πολυτεμαχισμού των εθνικών γαιών και τι συνέπειες επέφεραν; 6. Πώς ρυθμίστηκε τελικά το θέμα των εθνικών γαιών; 4. Η εκμετάλλευση των ορυχείων 1. Πού αποσκοπούσαν οι δραστηριότητες, οι σχετικές με την εκμετάλλευση του υπεδάφους; 2. Ποια είναι η μεταλλευτική δραστηριότητα στην περιοχή του Λαυρίου; 3. Ποιες άλλες εκμεταλλεύσεις, εκτός του Λαυρίου, ξεχώριζαν στον ελληνικό χώρο; 5. Η δημιουργία τραπεζικού συστήματος 1. Αναφερθείτε στη σημασία της δημιουργίας τραπεζικού συστήματος στη χώρα. 2. Ποια η κατάσταση του πιστωτικού συστήματος της χώρας κατά τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας και ποιες οι προθέσεις του κράτους; 3. Αναφερθείτε στην ίδρυση, τις δραστηριότητες και την εξάπλωση της Εθνικής Τράπεζας. 4. Τι γνωρίζετε για την ανάπτυξη και άλλων, εκτός της Εθνικής Τράπεζας, τραπεζικών και ασφαλιστικών ιδρυμάτων; 6. Η βιομηχανία 1. Ποια τα γενικά χαρακτηριστικά της βιομηχανικής ανάπτυξης στον ελληνικό χώρο κατά το 19 ο αιώνα; 2. Η εμφάνιση και τα χαρακτηριστικά των πρώτων βιομηχανικών μονάδων στη χώρα. 3. Ποιες οι βιομηχανικές δραστηριότητες από το 1870 μέχρι και τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα; 4. Ποιοι ήταν οι παράγοντες που έθεταν εμπόδια στη βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας; 5. Τι γνωρίζετε για την κατάσταση της ελληνικής βιομηχανίας μετά το ; 7. Τα δημόσια έργα 1. Ποια ήταν η κατάσταση των υποδομών του ελληνικού κράτους το 1830; 2. Για ποιους λόγους παρουσιαζόταν δύσκολη η πραγμάτωση των προθέσεων της διοίκησης στον τομέα των δημόσιων έργων; 3. Αναφερθείτε στο ιδιωτικό ενδιαφέρον και στις δραστηριότητες του κράτους μέχρι τη δεκαετία του

26 4. Ποιοι παράγοντες ευνόησαν την κατασκευή οδικού δικτύου και ποιοι ανέστειλαν την προσπάθεια αυτή; 5. Αναφερθείτε στα αποξηραντικά έργα. 6. Ποια άλλα σημαντικά τεχνικά έργα έγιναν στα τέλη του 19 ου αιώνα; 8. Το δίκτυο των σιδηροδρόμων 1. Τι προβλήματα έλυνε η ανάπτυξη σιδηροδρομικού δικτύου και ποιες συνθήκες ευνόησαν την ανάπτυξή του; 2. Για ποιους λόγους δεν ήταν εύκολη η πραγματοποίηση των σχεδίων για την ανάπτυξη σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα; 3. Τι γνωρίζετε για το πρώτο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας μέχρι τη δεκαετία του 1880; 4. Ποια τα εκτός χώρας σημαντικά συγκοινωνιακά έργα; 5. Η ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου κατά την περίοδο Πώς καλύφθηκε το κόστος του έργου; Ποια η αποδοτικότητά του; 7. Ποια η προσφορά του σιδηροδρομικού δικτύου στη χώρα; Εκπληρώθηκαν οι αναπτυξιακές προσδοκίες που στηρίχτηκαν πάνω του; 9. Τα εθνικά δάνεια 1. Αναφερθείτε στον δανεισμό στην Ελλάδα από την Επανάσταση ως το Ο εξωτερικός δανεισμός από το 1860 μέχρι και τη δεκαετία του Πώς διατέθηκαν οι πόροι από τα δάνεια; 10. Η πτώχευση του 1893 και ο διεθνής οικονομικός έλεγχος 1. Τι γνωρίζετε για την πτώχευση του 1893; 2. Σε τι συνίστατο το καθεστώς του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου; 3. Ποιος ήταν ο στόχος της υποχρεωτικής διαχείρισης; Πώς λειτούργησε η διεθνής επιτροπή; 4. Ποια ήταν τα αποτελέσματα του ΔΟΕ; 11. Το εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο 1. Σε ποιες περιοχές παρατηρήθηκε ελληνική οικονομική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του 19 ου αιώνα; 2. Ποια ήταν η σχέση των Ελλήνων της διασποράς με το ελληνικό βασίλειο μέχρι το 1870; 3. Ποια η εξέλιξη του θέματος κατά τη δεκαετία του 1860; Για ποιους λόγους δεν απέδωσαν οι πολιτικές προσέλκυσης των ομογενών; 4. Ποια η σημασία της κρίσης του 1873 για τις πρώτες ενδείξεις συνεργασίας του κράτους με τους Έλληνες ομογενείς; 5. Η αρχική διείσδυση των ομογενών στην ελληνική αγορά, η τοποθέτηση των κεφαλαίων τους και το χαρακτηριστικό αυτών των επενδύσεων. 6. Η συμπεριφορά των ομογενών κεφαλαιούχων στις αρχές του 20ου αιώνα 26

27 7. Ποια η σημασία του ομογενειακού κεφαλαίου για τη χώρα; 8. Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της μεγάλης μάζας των Ελλήνων της διασποράς; 27

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2016

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2016 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1. α. Μεγάλη Ιδέα: σχολικό βιβλίο σελ. 15-16: «(Στο μεταξύ) η πρόοδος έρμαια των εθνικών κτίσεων»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ, σελ. 1 Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ, σελ. 1 Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ, σελ. 1 Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ανεξάρτητο νεοελληνικό κράτος άρχισε την ιστορική του πορεία το 1830, μετά από μία δεκαετία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ Ημερομηνία: Παρασκευή 5 Ιανουαρίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΘΕΜΑ Α1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ Α α. Υλικά που είχαν συσσωρευτεί

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Επιμέλεια: Τζήκας Γεώργιος ΟΡΙΣΜΟΙ ΠΡΩΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Επιμέλεια: Τζήκας Γεώργιος ΟΡΙΣΜΟΙ ΠΡΩΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Επιμέλεια: Τζήκας Γεώργιος ΟΡΙΣΜΟΙ ΠΡΩΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΜΕΓΑΛΗ ΙΔΕΑ: Η εθνική ιδεολογία που κυριάρχησε στη χώρα από τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του

Διαβάστε περισσότερα

1. Να διερευνήσετε τους λόγους για τους οποίους η οικονοµία της Ελλάδας, πολλές δεκαετίες µετά την ανεξαρτησία της, εξακολουθεί να είναι αρχαϊκή.

1. Να διερευνήσετε τους λόγους για τους οποίους η οικονοµία της Ελλάδας, πολλές δεκαετίες µετά την ανεξαρτησία της, εξακολουθεί να είναι αρχαϊκή. Ερωτήσεις σύντοµης απάντησης 1. Να διερευνήσετε τους λόγους για τους οποίους η οικονοµία της Ελλάδας, πολλές δεκαετίες µετά την ανεξαρτησία της, εξακολουθεί να είναι αρχαϊκή. 2. Σε ποιο µοντέλο (πρότυπο)

Διαβάστε περισσότερα

Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Επισηµαίνουµε: Βασικά στοιχεία της Ελληνικής κοινωνίας Αλληλεξάρτηση µεταξύ των κοινωνικών, οικονοµικών, πολιτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. μέθοδο διακανονισμού που κυριάρχησε προοδευτικά στο εξωτερικό εμπόριο από το

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. μέθοδο διακανονισμού που κυριάρχησε προοδευτικά στο εξωτερικό εμπόριο από το ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή, 1 Νοεμβρίου 2015 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α. Σχολικό Βιβλίο, σελ. 48 «Στην περίοδο 1910-1922, των παραγωγικών δυνάμεων του έθνους.» β. Σχολικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ ΙΩΑΝΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΟΡΙΣΜΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ

ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ ΙΩΑΝΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΟΡΙΣΜΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΟΡΙΣΜΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 1. Μεγάλα χωριά : Κατά τη διάρκεια του 19 ου αιώνα οι πόλεις της Ελλάδας μεγάλωναν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είχαν κάποια ομοιότητα,

Διαβάστε περισσότερα

γ. Σελ «τον Ιούλιο του 1914 γεωργικό κλήρο»

γ. Σελ «τον Ιούλιο του 1914 γεωργικό κλήρο» Θέμα Α1. α. Σελ. 54 «Την περίοδο της οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε στη Νέα Υόρκη το 1929 και ήρθε στην Ελλάδα το 1932», «στο εξωτερικό εμπόριο κυριάρχησε είχε και θετικά στοιχεία» β. Σελ. 77 «Μέσα στην

Διαβάστε περισσότερα

Σάββατο, 01 Ιουνίου 2002 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑ Α Α

Σάββατο, 01 Ιουνίου 2002 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑ Α Α Σάββατο, 01 Ιουνίου 2002 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑ Α Α ΘΕΜΑ Α1 α. Να περιγράψετε το πρόγραµµα του καθενός από τα παρακάτω πολιτικά κόµµατα: Ραλλικό Κόµµα Λαϊκό Κόµµα (1910) Σοσιαλιστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2016 ΘΕΜΑ Α1. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων: α. Αγροτική Μεταρρύθμιση: σχολικό βιβλίο

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας (Οικονομία 19ος αιώνας)

Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας (Οικονομία 19ος αιώνας) Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας (Οικονομία 19ος αιώνας) Σμήμα: Γ3 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΣΗ Θέμα Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α) ΔΟΕ, 1866 (μον. 5) β) Εθνικές γαίες (μον. 5) γ) Μεγάλη Ιδέα (μον.

Διαβάστε περισσότερα

(Ενδεικτικές Απαντήσεις) ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. α. «Κλήριγκ» Σχ. βιβλίο, σελ. 54: «Στο εξωτερικό εμπόριο μετά το 1932 και θετικά στοιχεία».

(Ενδεικτικές Απαντήσεις) ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. α. «Κλήριγκ» Σχ. βιβλίο, σελ. 54: «Στο εξωτερικό εμπόριο μετά το 1932 και θετικά στοιχεία». ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Τετάρτη 13 Ιουνίου 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (Ενδεικτικές Απαντήσεις) ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α.1. α.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝ ΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝ ΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝ ΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2018 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α. Σχολικό βιβλίο σελ. 54 «Στο εξωτερικό εμπόριο θετικά στοιχεία» και ως χωροχρονικό πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α. α)εθνικές. ελληνικού. μέσω της. ανερχόταν. β) Μεγάλη. Ιδέα. ύση. Το (ΜΟΝΑ ΕΣ 20) ΘΕΜΑ Β 1. α. 3. δ 4. σελ. 18. » 5. α. 7. α.

ΘΕΜΑ Α. α)εθνικές. ελληνικού. μέσω της. ανερχόταν. β) Μεγάλη. Ιδέα. ύση. Το (ΜΟΝΑ ΕΣ 20) ΘΕΜΑ Β 1. α. 3. δ 4. σελ. 18. » 5. α. 7. α. ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥΓ Υ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 11/09/2016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α)εθνικές γαίες ή εθνικά κτήματα «Εθνικές γαίες» ήταν οι ακίνητες,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: επάλληλα δικαιώματα επί της γης, εκδοτικό δικαίωμα, Μεγάλη Ιδέα.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: επάλληλα δικαιώματα επί της γης, εκδοτικό δικαίωμα, Μεγάλη Ιδέα. ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ /Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 6/9/2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: επάλληλα δικαιώματα επί της γης, εκδοτικό δικαίωμα, Μεγάλη Ιδέα. (ΜΟΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5/11/2017 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων :

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5/11/2017 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων : ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5/11/2017 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων : α. Φεντερασιόν β. Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος γ. Κλήριγκ Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Α2. Να χαρακτηρίσετε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 13 Ιουνίου 2018 ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων Γενικών Λυκείων ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α.1 α. Σχολικό βιβλίο, σελ. 54: «Μετά την εκδήλωση της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 1 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1. Τα δημογραφικά δεδομένα α. Ο πληθυσμός 1830 Η Ελλάδα είναι χώρα φτωχή με απαρχαιωμένες παραγωγικές δομές, μικρή

Διαβάστε περισσότερα

σωβινιστικός: εθνικιστικός

σωβινιστικός: εθνικιστικός ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ) Β ΛΥΚΕΙΟΥ Σάββατο 2 Δεκεμβρίου 2017 ΟΜΑΔΑ Α Θέμα Α1 Δώστε σύντομα το περιεχόμενο των όρων: α) παθητικό εξωτερικό εμπόριο β) Συνθήκη του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 Α. Κλήριγκ Η µέθοδος διακανονισµού που κυριάρχησε προοδευτικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ. Γ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ. Γ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Γ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Α. Ερωτήσεις σύντομης απάντησης 1. Το αγροτικό ζήτημα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ Α. Α.1.1. Να σημειώσετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες: Α.1.2. Να αποδοθεί το περιεχόμενο των παρακάτω όρων με συντομία:

ΟΜΑΔΑ Α. Α.1.1. Να σημειώσετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες: Α.1.2. Να αποδοθεί το περιεχόμενο των παρακάτω όρων με συντομία: ΟΜΑΔΑ Α Α.1.1. Να σημειώσετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες: 1. Στη διάρκεια του 19 ου αιώνα το εξωτερικό εμπόριο αποτελούσε την πλέον αξιόπιστη πηγή εσόδων για τα δημόσια ταμεία.

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστήρια ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Φροντιστήρια ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Κεφ. Α, ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Κεφ. 1 ο Από την αγροτική οικονομία στην αστικοποίηση ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1. Τα δημογραφικά δεδομένα.2

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας εξωφύλλου: Νικόλαος Γύζης. Historia. Λάδι σε μουσαμά 88x88 εκ.

Πίνακας εξωφύλλου: Νικόλαος Γύζης. Historia. Λάδι σε μουσαμά 88x88 εκ. Πίνακας εξωφύλλου: Νικόλαος Γύζης. Historia. Λάδι σε μουσαμά 88x88 εκ. ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚ ΟΣΗΣ Συγγραφείς κατά θέμα: Γεώργιος Μαργαρίτης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο Σχέδιο Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ελληνική οικονοµία κατά τον 19ο αιώνα 1. Το εµπόριο 2. Η εµπορική ναυτιλία ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 3 ΘΕΜΑ 1ο Να προσδιορίσετε τους

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑ Α Α α. Να περιγράψετε το πρόγραµµα του καθενός από τα παρακάτω πολιτικά κόµµατα: Ραλλικό Κόµµα Λαϊκό Κόµµα

Διαβάστε περισσότερα

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÙÑÇÔÉÊÏ ÊÅÍÔÑÏ ÁÈÇÍÁÓ - ÐÁÔÇÓÉÁ

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÙÑÇÔÉÊÏ ÊÅÍÔÑÏ ÁÈÇÍÁÓ - ÐÁÔÇÓÉÁ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΟΜΑ Α Α ΘΕΜΑ Α1 α. Να περιγράψετε το πρόγραµµα του καθενός από τα παρακάτω πολιτικά κόµµατα: Ραλλικό Κόµµα Λαϊκό Κόµµα (1910) Σοσιαλιστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ NEMESIS. ιδιαιτεραμαθηματα.gr. Βοηθητικό Υλικό για την Ιστορία ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ NEMESIS. ιδιαιτεραμαθηματα.gr. Βοηθητικό Υλικό για την Ιστορία ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Βοηθητικό Υλικό για την Ιστορία ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 1 Βοηθητικό Υλικό για την Ιστορία ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Αντί Προλόγου Οι σημειώσεις αυτές αποτελούν μια συστηματική

Διαβάστε περισσότερα

18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ. «Σώστε με από τους φίλους μου!»

18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ. «Σώστε με από τους φίλους μου!» 18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ «Σώστε με από τους φίλους μου!» Σο Ανατολικό ζήτημα, ορισμός Είναι το ζήτημα της διανομής των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία από τις αρχές του 18ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2015 ΟΜΑΔΑ Α

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2015 ΟΜΑΔΑ Α 1 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2015 ΘΕΜΑ Α1 : ΟΜΑΔΑ Α Α.1.1 Να δώσετε το περιεχόμενο του ακόλουθου όρου: α. Εθνικές γαίες Α.1.2 Να

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας Γ Λυκείου Κλάδος Οικονομίας. Διδακτική ενότητα: H ελληνική οικονομία μετά την επανάσταση

Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας Γ Λυκείου Κλάδος Οικονομίας. Διδακτική ενότητα: H ελληνική οικονομία μετά την επανάσταση Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας Γ Λυκείου Κλάδος Οικονομίας Διδακτική ενότητα: H ελληνική οικονομία μετά την επανάσταση Διδακτικοί στόχοι Να συνειδητοποιήσουμε την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα των

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΧΑΙΡΑ. Ιστορία Στ

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΧΑΙΡΑ. Ιστορία Στ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΧΑΙΡΑ Ιστορία Στ Γενικές πληροφορίες Μετά την απομάκρυνση του Όθωνα, νέος βασιλιάς της Ελλάδας επιλέχθηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις ο Δανός πρίγκιπας Γεώργιος, ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα για

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑ Α Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΟΜΑ Α Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΟΜΑ Α Α ΘΕΜΑ Α1 α. Να περιγράψετε

Διαβάστε περισσότερα

Όταν ο πρώτος Έλληνας κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας βρέθηκε στην Πάτρα, κατάλαβε αμέσως. Ότι μια πόλη στη γεωγραφική θέση της Πάτρας μπορούσε να

Όταν ο πρώτος Έλληνας κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας βρέθηκε στην Πάτρα, κατάλαβε αμέσως. Ότι μια πόλη στη γεωγραφική θέση της Πάτρας μπορούσε να Όταν ο πρώτος Έλληνας κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας βρέθηκε στην Πάτρα, κατάλαβε αμέσως. Ότι μια πόλη στη γεωγραφική θέση της Πάτρας μπορούσε να επιβιώσει μόνο αν κατέβαινε προς τη θάλασσα, αν ενίσχυε

Διαβάστε περισσότερα

` ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

` ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ` ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α. Κλήριγκ: Κατά τη διάρκεια της

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1. α. Εκλεκτικοί: σελ. 77: «Μια από τις παρατάξεις με μικρότερη απήχηση στην Εθνοσυνέλευση

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας εξωφύλλου: Νικόλαος Γύζης. Historia. Λάδι σε μουσαμά 88x88 εκ.

Πίνακας εξωφύλλου: Νικόλαος Γύζης. Historia. Λάδι σε μουσαμά 88x88 εκ. Πίνακας εξωφύλλου: Νικόλαος Γύζης. Historia. Λάδι σε μουσαμά 88x88 εκ. ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚ ΟΣΗΣ Συγγραφείς κατά θέμα: Γεώργιος Μαργαρίτης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης:

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Ε Ν Δ Ε Ι Κ Τ Ι Κ Ε Σ Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ Θ Ε Μ Α Τ Ω Ν ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α.

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Φροντιστήριο Στην Ελληνική Γλώσσα Απαντήσεις

Ειδικό Φροντιστήριο Στην Ελληνική Γλώσσα Απαντήσεις Απαντήσεις Α1. α. Κόμμα του Γ. Θεοτόκη: το κόμμα του Γ. θεοτόκη Αντιβενιζελικών. Σελ. 92-93 και Από τα Αντιβενιζελικά κόμματα..το πιο διαλλακτικό.σελ92 β. Προσωρινή Κυβέρνηση της Κρήτης(1905): Στο μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α.

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Χρονολόγιο 1844: Συνταγματική μοναρχία (σύνταγμα) 1862: Έξωση του Όθωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α) «Κλήριγκ»: Στο εξωτερικό εμπόριο κυριάρχησε

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας. κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας. κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014 Θέμα Α1 Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α) Με τη βιομηχανική επανάσταση καθώς η κατοχή γης έπαυε προοδευτικά να είναι πηγή εξουσίας

Διαβάστε περισσότερα

δίπλα στον αριθμό που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση.

δίπλα στον αριθμό που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 α. Να περιγράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΟΜΑ Α Α

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΟΜΑ Α Α ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΟΜΑ Α Α ΘΕΜΑ Α1 α. Να περιγράψετε το πρόγραµµα του καθενός από

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α. Σχολικό βιβλίο, σελ 54: «Στο εξωτερικό εµπόριο θετικά στοιχεία». β. Σχολικό βιβλίο, σελ:77: «Το Εθνικόν Κοµιτάτον αυτοκρατορία». Ήταν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ο.Ε.Φ.Ε ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑ Α Α

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ο.Ε.Φ.Ε ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑ Α Α ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ο.Ε.Φ.Ε. 2004 ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α 1 ΟΜΑ Α Α α. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν µε την ένδειξη Σωστό ή Λάθος. α) Το 1840 η χωρητικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ Α. ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Να αποδώσετε με συντομία το περιεχόμενο των πιο κάτω ιστορικών όρων:

ΟΜΑΔΑ Α. ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Να αποδώσετε με συντομία το περιεχόμενο των πιο κάτω ιστορικών όρων: ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ : ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Να αποδώσετε με συντομία το περιεχόμενο

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΠΟ ΣΗΝ ΑΓΡΟΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΗΝ ΑΣΙΚΟΠΟΙΗΗ (19 ος - 20 ος αιώνας)»

«ΑΠΟ ΣΗΝ ΑΓΡΟΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΗΝ ΑΣΙΚΟΠΟΙΗΗ (19 ος - 20 ος αιώνας)» «ΑΠΟ ΣΗΝ ΑΓΡΟΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΗΝ ΑΣΙΚΟΠΟΙΗΗ (19 ος - 20 ος αιώνας)» Επαναληπτικό Διαγώνισμα Ιστορίας Προσανατολισμού ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α1 Να αποδώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων α) Μεγάλη Ιδέα (Μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης 2 η εργασία 2012 13 ΘΕΜΑ: «Στις παραμονές της λεγόμενης βιομηχανικής επανάστασης,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑ Α Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΟΜΑ Α Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΟΜΑ Α Α ΘΕΜΑ Α1 α. Να περιγράψετε

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας

Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών και Σπουδών Οικονομίας & Πληροφορικής

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμός Εργαζόμενων ΕΛΛΑΔΑ & Δ. ΕΥΡΩΠΗ 3 7 1.162 Η.Π.Α. 2 4 1.715 ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ 5 6 1.629 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ 3 8 1.031 ΣΥΝΟΛΟ 13 24 5.

Αριθμός Εργαζόμενων ΕΛΛΑΔΑ & Δ. ΕΥΡΩΠΗ 3 7 1.162 Η.Π.Α. 2 4 1.715 ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ 5 6 1.629 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ 3 8 1.031 ΣΥΝΟΛΟ 13 24 5. ΤΙΤΑΝ Α.Ε. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΟΜΙΛΟ Η ΤΙΤΑΝ Α.Ε. είναι ένας Όμιλος εταιριών με μακρόχρονη πορεία στη βιομηχανία τσιμέντου. Ιδρύθηκε το 1902 και η έδρα του βρίσκεται στα Άνω Πατήσια. Ο Όμιλος

Διαβάστε περισσότερα

Βιομηχανική Επανάσταση. 6η διάλεξη

Βιομηχανική Επανάσταση. 6η διάλεξη Βιομηχανική Επανάσταση 6η διάλεξη 14.11.18 Παραμονές της ΒΕ: οι ευρωπαϊκές κοινωνίες = αγροτικές Τέλη 18ου αι. η Ευρώπη έχει μόνον δύο μεγάλες μητροπόλεις (Λονδίνο, 1.000.000 / Παρίσι, 500.000). 20 πόλεις

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ Α. ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Να αποδώσετε με συντομία το περιεχόμενο των πιο κάτω ιστορικών όρων:

ΟΜΑΔΑ Α. ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Να αποδώσετε με συντομία το περιεχόμενο των πιο κάτω ιστορικών όρων: ΑΡΧΗ 1 ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΔΕΥΤΕΡΑ 23 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ α) Απάντηση σελ. 93 σχολ. βιβλίου : «Το κόμμα των Αντιβενιζελικών.» β) Απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ: ΚΑΠΑΡΕΛΙΩΤΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ: ΚΑΠΑΡΕΛΙΩΤΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2018 - Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ Τετάρτη 13 Ιουνίου 2018 ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ: ΚΑΠΑΡΕΛΙΩΤΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΘΕΜΑ Α1 α. «Κλήριγκ»: Σχολικό βιβλίο σελ. 54 «Στο εξωτερικό εµπόριο

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας εξωφύλλου: Νικόλαος Γύζης. Historia. Λάδι σε μουσαμά 88x88 εκ.

Πίνακας εξωφύλλου: Νικόλαος Γύζης. Historia. Λάδι σε μουσαμά 88x88 εκ. Τόμος 1ος Πίνακας εξωφύλλου: Νικόλαος Γύζης. Historia. Λάδι σε μουσαμά 88x88 εκ. ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 1ος τόμος Συγγραφείς κατά θέμα: Γεώργιος Μαργαρίτης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης: Από

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α Γ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 3 ΩΡΕΣ. Επιμέλεια : Ιωάννα Καλαϊτζίδου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α Γ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 3 ΩΡΕΣ. Επιμέλεια : Ιωάννα Καλαϊτζίδου ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α Γ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 3 ΩΡΕΣ Επιμέλεια : Ιωάννα Καλαϊτζίδου Θέμα Α1 Να σημειώσετε στο τέλος κάθε πρότασης Σ (Σωστό) αν θεωρείτε ότι η πρόταση είναι σωστή ή Λ(Λάθος) αν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο. Ενότητα Αγροτική κοινωνία. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο. Ενότητα Αγροτική κοινωνία. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο Ενότητα 2.1.1 Αγροτική κοινωνία 2.1.1 ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1/5 Αγροτικές κοινωνίες Αυτές που ζουν από την καλλιέργεια της γης 2 2.1.1 ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 2/5 Μόνιμη εγκατάσταση Στοιχειώδες εμπόριο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΠ- Γ ΓΕΛ 12:35

ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΠ- Γ ΓΕΛ 12:35 ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΠ- Γ ΓΕΛ 12:35 Σελίδα 2 από 6 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 13 / 06 / 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: Ιστορία ΟΠ Γ ΓΕΛ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 5 Ο χάρτης των Βαλκανίων

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Ιστορία Προσανατολισμού, Ανθρωπιστικών Σπουδών. Ημ/νία: 13 Ιουνίου 2018

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Ιστορία Προσανατολισμού, Ανθρωπιστικών Σπουδών. Ημ/νία: 13 Ιουνίου 2018 Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων Εξεταζόμενο Μάθημα: Ιστορία Προσανατολισμού, Ανθρωπιστικών Σπουδών Ημ/νία: 13 Ιουνίου 2018 Απαντήσεις Θεμάτων ΘΕΜΑ Α A1. α. «κλήριγκ» σελίδα 54 «Στο εξωτερικό

Διαβάστε περισσότερα

Åíüôçôá 1 ç. Áðü ôçí áãñïôéêþ ïéêïíïìßá óôçí áóôéêïðïßçóç. Á. Ç åëëçíéêþ ïéêïíïìßá ìåôü ôçí åðáíüóôáóç Â. Ç åëëçíéêþ ïéêïíïìßá êáôü.

Åíüôçôá 1 ç. Áðü ôçí áãñïôéêþ ïéêïíïìßá óôçí áóôéêïðïßçóç. Á. Ç åëëçíéêþ ïéêïíïìßá ìåôü ôçí åðáíüóôáóç Â. Ç åëëçíéêþ ïéêïíïìßá êáôü. Åíüôçôá 1 ç Áðü ôçí áãñïôéêþ ïéêïíïìßá óôçí áóôéêïðïßçóç Á. Ç åëëçíéêþ ïéêïíïìßá ìåôü ôçí åðáíüóôáóç Â. Ç åëëçíéêþ ïéêïíïìßá êáôü ï ôïí 19 áéþíá 12 Γ Λυκείου Ιστορία Κατεύθυνσης ÂÞìá 1 α) Επισημαίνω τη

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 12 - Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης

Ενότητα 12 - Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης Ενότητα 12 - Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης Ιστορία Γ Γυμνασίου Αίθουσα με μηχανές στο εργοστάσιο Chemnitz του Richard Hartmann (1868) Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης Εκβιομηχάνιση οικονομίας

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT Β 1 ΓΕΛ. Θέμα: Μετανάστευση Καθηγήτρια: Στέλλα Τσιακμάκη

PROJECT Β 1 ΓΕΛ. Θέμα: Μετανάστευση Καθηγήτρια: Στέλλα Τσιακμάκη PROJECT Β 1 ΓΕΛ Θέμα: Μετανάστευση Καθηγήτρια: Στέλλα Τσιακμάκη ΟΡΙΣΜΟΣ Μετανάστευση ονομάζεται η γεωγραφική μετακίνηση ανθρώπων είτε μεμονωμένα είτε κατά ομάδες. Υπάρχουν δυο είδη μετανάστευσης : 1. Η

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσμια οικονομία. Διεθνές περιβάλλον 1

Παγκόσμια οικονομία. Διεθνές περιβάλλον 1 Παγκόσμια οικονομία Διεθνές περιβάλλον 1 Επιλεγμένοι δείκτες ασιατικών χωρών Διεθνές περιβάλλον 2 Αλλαγές στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον Πρωτεύον ρόλος της κίνησης στην κίνηση των κεφαλαίων σε σχέση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΡΑΧ ΤΗΣ WALL STREET

ΤΟ ΚΡΑΧ ΤΗΣ WALL STREET ΤΟ ΚΡΑΧ ΤΗΣ WALL STREET -Τι είναι πάλι αυτή η Μαύρη Πέμπτη; Πού να πηγαίνουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Για να δούμε τα πρόσωπά τους. Ποια μπορεί να είναι τα συναισθήματά τους; -Θα σας πω εγώ παιδιά μου.

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Χαρακτηριστικά

Βασικά Χαρακτηριστικά Βασικά Χαρακτηριστικά Η οικονομία της Κύπρου μπορεί να χαρακτηριστεί, γενικά, ως μικρή, ανοικτή και δυναμική, με τις υπηρεσίες να αποτελούν την κινητήριο δύναμή της. Με την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α. Απάντηση σελ. 77 σχολικού βιβλίου: Μέσα στην Εθνοσυνέλευση του 1862 1864 σχηματίστηκε η πολιτική παράταξη των Εκλεκτικών που είχε μικρότερη απήχηση. «Οι Εκλεκτικοί

Διαβάστε περισσότερα

3 Η ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 03/042016

3 Η ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 03/042016 3 Η ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 03/042016 ΟΜΑΔΑ Α Α1 Άσκηση τύπου «Σωστό-Λάθος». 1. Μέχρι και στα τέλη του 19 ου αι. οι Έλληνες της Διασποράς υποτιμούσαν το ελληνικό κράτος ως πεδίο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α. Κόμμα του Γ. Θεοτόκη: Η απάντηση βρίσκεται στο χωρίο «Το κόμμα του Γ. Θεοτόκη... πυρήνα των Αντιβενιζελικών». (σ. 92-93 σχ. βιβλίου) β. Προσωρινή Κυβέρνησις

Διαβάστε περισσότερα

φιλολογικές σελίδες, ιστορία κατεύθυνσης γ λυκείου

φιλολογικές σελίδες, ιστορία κατεύθυνσης γ λυκείου Το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα Δ. Η αποζημίωση των Ανταλλάξιμων και η ελληνοτουρκική προσέγγιση (σελ. 160-162) 1. Η αποζημίωση των Ανταλλάξιμων Σύμβαση Ανταλλαγής προβλέπει την αποζημίωση των προσφύγων

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΤΑΞΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑ 23 ΜΑΪΟΥ 2016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) - ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

Γ ΤΑΞΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑ 23 ΜΑΪΟΥ 2016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) - ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) Γ ΤΑΞΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑ 23 ΜΑΪΟΥ 2016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) - ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α) Κόµµα του Γ. Θεοτόκη : «Το κόµµα του Γ. Θεοτόκη... των

Διαβάστε περισσότερα

Άνθρωπος και δοµηµένο περιβάλλον

Άνθρωπος και δοµηµένο περιβάλλον ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Άνθρωπος και δοµηµένο περιβάλλον Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Επιλέξετε τη σωστή από τις παρακάτω προτάσεις, θέτοντάς την σε κύκλο. 1. Το περιβάλλον γίνεται ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ α) όταν µέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Κανάρη 36, Δάφνη Τηλ. 210 9713934 & 210 9769376 ΙΣΤΟΡΙΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΜΑΔΑ Α Α. 1.1. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Γύρω στα 1870 σημειώθηκε στην Ελλάδα κάποιο κύμα ίδρυσης βιομηχανικών επιχειρήσεων, περισσότερων

Διαβάστε περισσότερα

Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ. Μάθημα 4ο

Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ. Μάθημα 4ο Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ Μάθημα 4ο Ανατολικο ζητημα = η πολύπλοκη πολιτική κατάσταση που δημιουργήθηκε στα Βαλκάνια και στην Εγγύς Ανατολή, κυρίως μετά τον 18ο αιώνα, ως αποτέλεσμα της παρακμής

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ 1 ο Κεφάλαιο: Από την Αγροτική Οικονομία στην Αστικοποίηση 1821-1828 Επανάσταση 1864 Προσάρτηση Επτανήσων 1881 Προσάρτηση Άρτας και Θεσσαλίας 1896 Εξέγερση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ α. Κόμμα του Γ. Θεοτόκη: «Το κόμμα του Γ. Θεοτόκη πυρήνα των Αντιβενιζελικών.», σελ. 92-93 β. Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης (1905)

Διαβάστε περισσότερα

Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας,

Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, Παρέμβαση του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου της Τράπεζας Πειραιώς κ. Χριστόδουλου Αντωνιάδη, στο συνέδριο «Αριστοτέλης» της ΕΕΔΕ, στις 28 Νοεμβρίου 2014, στη Θεσσαλονίκη Χρηματοδοτικά Νέα Εργαλεία

Διαβάστε περισσότερα

158 Ο ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ, 25 (2005)

158 Ο ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ, 25 (2005) ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ Οι, ópot, της επικοινωνίας του ελληνικού εμπορίου με τη Ρωσία της Μαύρης Θάλασσας (τέλος 18ου - αρχές 19ου OLI.) Α ΥΤΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΟ από μια πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑ Α

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΜΑΔΑ Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 12-6-2017 ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Εκλεκτικοί: σελ. 77 «Μικρότερη απήχηση στην Εθνοσυνέλευση του 1862-1864 είχαν άλλοι πολιτικοί σχηματισμοί, όπως οι Εκλεκτικοί. Οι εκλεκτικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL)

ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL) ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL) 1. Κατά τους οικονομολόγους ποιο από τα παρακάτω είναι ένας παραγωγικός συντελεστής; I. Μια κοινή μετοχή μιας εταιρείας υπολογιστών. II. Ένα εταιρικό ομόλογο μιας πετρελαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ;

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Καθώς έχουν περάσει, από το 2008 οπότε και ξέσπασε η μεγαλύτερη καπιταλιστική κρίση μετά την κρίση του 1929, οι πάντες σχεδόν συμπεριφέρονται σαν να έχει ξεπεραστεί η κρίση

Διαβάστε περισσότερα

Νότια Ευρώπη. Οικονομική Κρίση: Αγροτικές/αστικές ανισότητες, περιφερειακή σύγκλιση, φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός. Ελληνικά

Νότια Ευρώπη. Οικονομική Κρίση: Αγροτικές/αστικές ανισότητες, περιφερειακή σύγκλιση, φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός. Ελληνικά Νότια Ευρώπη Οικονομική Κρίση: Αγροτικές/αστικές ανισότητες, περιφερειακή σύγκλιση, φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός Η πρόσφατη οικονομική κρίση επηρέασε εκατομμύρια Ευρωπαίων πολιτών με πολλούς να χάνουν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Κανάρη 36, Δάφνη Τηλ. 210 9713934 & 210 9769376 ΙΣΤΟΡΙΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΜΑΔΑ Α Α. 1.1. 1 δ 2 γ 3 ε 4 (δεν αντιστοιχεί) 5 β 6 α 7 (δεν αντιστοιχεί) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α.1.2. α. Η κρίση (που προέκυψε

Διαβάστε περισσότερα

1 Η Ελλάδα ζήτησε τη συνδρομή της Κοινωνίας των Εθνών, προκειμένου να αντιμετωπίσει ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ (ΕΑΠ)

1 Η Ελλάδα ζήτησε τη συνδρομή της Κοινωνίας των Εθνών, προκειμένου να αντιμετωπίσει ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ (ΕΑΠ) Γ. Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 1. Η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ) 1 Η Ελλάδα ζήτησε τη συνδρομή της Κοινωνίας των Εθνών, προκειμένου να αντιμετωπίσει την περίθαλψη των προσφύγων την αποκατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Α 1.2 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α. Φεντερασιόν β. ΓΣEΕ γ. ΠΑΟΥΕΡ Μ.12

Α 1.2 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α. Φεντερασιόν β. ΓΣEΕ γ. ΠΑΟΥΕΡ Μ.12 Διαγώνισμα Νεοελληνικής Ιστορίας Β Λυκείου (Προετοιμασία) ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α 1.1 Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή όχι γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος

Διαβάστε περισσότερα

Η Βιομηχανική Επανάσταση δεν ήταν ένα επεισόδιο με αρχή και τέλος ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η Βιομηχανική Επανάσταση δεν ήταν ένα επεισόδιο με αρχή και τέλος ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη. ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Η Βιομηχανική Επανάσταση δεν ήταν ένα επεισόδιο με αρχή και τέλος ακόμη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Ενδεικτικές Προτεινόμενες Απαντήσεις Ιστορίας Γ Λυκείου Προσανατολισμού ΟΜΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Ι. ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ; Η πορεία που πρέπει να ακολουθηθεί για την πραγματοποίηση των αντικειμενικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΟΜΑ Α Α

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΟΜΑ Α Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 4 ΙΟΥΛΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

Διαβάστε περισσότερα

«Επιχειρηματικές Ευκαιρίες στα Η.Α.Ε: Dubai, Abu Dhabi, Sharjah»

«Επιχειρηματικές Ευκαιρίες στα Η.Α.Ε: Dubai, Abu Dhabi, Sharjah» «Επιχειρηματικές Ευκαιρίες στα Η.Α.Ε: Dubai, Abu Dhabi, Sharjah» Magdi El Halawani, PhD Ηead of Public Relations, Greece Consolidated Contractors Company A Αντιπρόεδρος Αραβο-ελληνικό Επιμελητήριο Εμπορίου

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις Ιστορίας Προσανατολισμού 2016

Απαντήσεις Ιστορίας Προσανατολισμού 2016 Απαντήσεις Ιστορίας Προσανατολισμού 2016 Α1. Κόμμα του Γ. Θεοτόκη: το κόμμα του Θεοτόκη ήταν το πιο μετριοπαθές από τα άλλα δυο αντιβενιζελικά και ζητούσε να διορθώσει αυτά που θεωρούσε λάθη των φιλελευθέρων.

Διαβάστε περισσότερα

ERASMUS Δημοτικό Σχολείο Αγίων Τριμιθιάς Χρίστος Τομάζος Στ 2

ERASMUS Δημοτικό Σχολείο Αγίων Τριμιθιάς Χρίστος Τομάζος Στ 2 ERASMUS 1 Δημοτικό Σχολείο Αγίων Τριμιθιάς Χρίστος Τομάζος 17.12.2016 Στ 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Γαλλία 3-7 Ισπανία.. 8-13 Γερμανία 14-20 Ιταλία. 21-25 2 ΓΑΛΛΙΑ: Θέση και σύνορα 4 Κλίμα 5 Πρωτεύουσα. 6 Βιομηχανία...

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 12 Ιουνίου 2017 ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων Γενικών Λυκείων ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α.1 α. Σχολικό βιβλίο, σελ. 77: «Μικρότερη απήχηση από

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2017 ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2017 ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΓ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 11, ΠΕΙΡΑΙΑΣ,Τ.Κ.18532 -- ΤΗΛ. 210-4224752 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2017 ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 α. «Πολιτικός σχηματισμός μικρότερης

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας την επιχειρηματική ευκαιρία

Κατανοώντας την επιχειρηματική ευκαιρία Η Επιχειρηματική Ευκαιρία Κατανοώντας την επιχειρηματική ευκαιρία Υπάρχουν έρευνες οι οποίες δείχνουν ότι στους περισσότερους επιχειρηματίες που ξεκινούν για πρώτη φορά μια επιχείρηση, τελειώνουν τα χρήματα

Διαβάστε περισσότερα