ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Transcript

1 12 Ιουνίου 2017 ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων Γενικών Λυκείων ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α.1 α. Σχολικό βιβλίο, σελ. 77: «Μικρότερη απήχηση από τις παρατάξεις που συγκροτήθηκαν στην Εθνοσυνέλευση του είχαν οι Εκλεκτικοί. Ήταν μια ετερόκλητη παράταξη εξεχόντων πολιτικών, λογίων και αξιωματικών με μετριοπαθείς θέσεις, η οποία προσπαθούσε να μεσολαβεί μεταξύ των άλλων παρατάξεων και να υποστηρίζει σταθερές κυβερνήσεις». β. Σχολικό βιβλίο, σελ : «Μυστική ένωση στρατιωτικών οι οποίοι πραγματοποίησαν το κίνημα στο Γουδί στις 15 Αυγούστου του 1909, εκφράζοντας την γενικότερη δυσαρέσκεια όλων των κοινωνικών τάξεων. Εξέφρασε αιτήματα που αφορούσαν μεταρρυθμίσεις στο στρατό, στη διοίκηση, στην εκπαίδευση και τη δημοσιονομική πολιτική. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος δεν εγκαθίδρυσε δικτατορία, αλλά προώθησε τα αιτήματά του μέσω της Βουλής. Υπό την πίεση του Στρατιωτικού Συνδέσμου η Βουλή ψήφισε, χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία και συζήτηση, μεγάλο αριθμό νόμων που επέφεραν ριζικές αλλαγές. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος διαλύθηκε στις 15 Μαρτίου του 1910, έχοντας πετύχει τις επιδιώξεις του». γ. Σχολικό βιβλίο, σελ. 152: Η Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής του 1923 ήταν η Επιτροπή που ιδρύθηκε με έδρα την Κωνσταντινούπολη, μετά την υπογραφή της ελληνοτουρκικής Σύμβασης ανταλλαγής της Λωζάννης (30 Ιανουαρίου του 1923) σύμφωνα με το άρθρο 11 της Σύμβασης. Την αποτελούσαν έντεκα μέλη (τέσσερις Έλληνες και τέσσερις Τούρκοι, καθώς και τρία μέλη-πολίτες ουδέτερων κατά τον Α Παγκόσμιο πόλεμο κρατών) με αρμοδιότητα τον καθορισμό του τρόπου μετανάστευσης των πληθυσμών και της εκτίμησης της ακίνητης περιουσίας των ανταλλαξίμων. Φρόντισε το 1924 και το 1925 να μεταφέρει Έλληνες που είχαν παραμείνει στην Καππαδοκία και στην Κεντρική και Νότια Μικρά Ασία. Στη συμπλήρωση του ορισμού οι μαθητές μπορούν ν αναφερθούν και στην ίδρυση της Μικτής Επιτροπής του 1914, αφού στην εκφώνηση δεν δίνεται ημερομηνία (Σχολικό βιβλίο, σελ. 139). Έτσι, μπορούν να συμπληρώσουν το ακόλουθο: Αξίζει να σημειωθεί ότι νωρίτερα, τον Ιούνιο του 1914, μετά την έναρξη του διωγμού των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και της Μ. Ασίας ιδρύθηκε μια Μικτή Επιτροπή. Η Ελλάδα ανέλαβε διπλωματικές ενέργειες, για να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για εθελούσια ανταλλαγή των Ελλήνων ορθοδόξων της Τουρκίας και Μουσουλμάνων της Ελλάδας. Για το σκοπό αυτό ιδρύθηκε η Μικτή Επιτροπή. Ωστόσο, η επιτροπή δεν λειτούργησε εξαιτίας της 1

2 εισόδου της Τουρκίας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο τον Οκτώβριο του Α.2 α 2 β 6 γ 1 δ 5 ε 4 B.1 α. Σχολικό βιβλίο, σελ. 82: «Στη δεκαετία του 1880 τα κόμματα ήταν αρκετά πιο συγκροτημένα απ' ό, τι στο παρελθόν στις επιδράσεις που αυτά ασκούσαν κατά περιοχές και στα συμφέροντα κάθε κοινωνικής ομάδας». β. Σχολικό βιβλίο, σελ. 82: «Για την επιλογή των υποψηφίων βουλευτών, δηλαδή για την τοποθέτηση συγκεκριμένων υποψηφίων στο «ψηφοδέλτιο», έπαιζε ρόλο το αν είχαν ένα δικό τους τοπικό κύκλο οπαδών, ο οποίος επηρεαζόταν βεβαίως από πελατειακές σχέσεις και εξυπηρετήσεις». και σελ. 84: «Οι υποψήφιοι βουλευτές προέρχονταν σχεδόν αποκλειστικά από τα μεσαία και τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, όπως και κατά την προηγούμενη περίοδο. Πολλοί ήταν δικηγόροι και δημόσιοι υπάλληλοι». B.2 α. Σχολικό βιβλίο, σελ. 154: «Η ΕΑΠ διέκρινε την αποκατάσταση των προσφύγων με τη δημιουργία γεωργών μικροϊδιοκτητών αντί εργατικού προλεταριάτου». β. Σχολικό βιβλίο, σελ. 154: «Δόθηκε προτεραιότητα στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη οι συνεχείς πόλεμοι ( ). Επιπλέον, έτσι εποικίζονταν παραμεθόριες περιοχές». 2

3 ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ Γ.1 α. Σχολικό βιβλίο, σελ. 217: «Δύο μεγάλα εξωτερικά γεγονότα ήρθαν να ταράξουν πάλι την πορεία των κρητικών πραγμάτων: η προσάρτηση της Βοσνίας και της Ερζεγοβίνης από την Αυστρία και η ανακήρυξη της Βουλγαρίας σε βασίλειο, με ταυτόχρονη προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας». Σύνθεση με ΚΕΙΜΕΝΟ Α: προκήρυξη Ελευθερίου Βενιζέλου και πρόσκληση Κρητών στα Χανιά, την επόμενη μέρα από την γνωστοποίηση της ανακήρυξης της Βουλγαρίας σε Βασίλειο, για την επίτευξη του στόχου της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Σύνθεση με ΚΕΙΜΕΝΟ Β: διάγγελμα της Κρητικής κυβέρνησης προς τον κρητικό λαό και κάλεσμα του λαού για την επίτευξη της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Αφορμή του αιτήματος της ένωσης αποτέλεσε η άρση των περιορισμών των Μεγάλων Δυνάμεων, αφού ανακηρύχθηκε η Βουλγαρία σε Βασίλειο και η Βοσνία - Ερζεργοβίνη προσαρτήθηκε στην Αυστρία. Η κυβέρνηση προτρέπει τους Κρήτες να σεβαστούν τους Μουσουλμάνους της περιοχής και να μην διασαλεύσουν την τάξη του τόπο, ώστε να προχωρήσουν ενωμένοι στον εθνικό στόχο. «Η ελληνική κυβέρνηση του Γ. Θεοτόκη υπέδειξε στους Κρήτες την ανάγκη λαϊκών κινητοποιήσεων, για την κήρυξη της ένωσης με την Ελλάδα. Σε λαϊκή συγκέντρωση στα Χανιά εγκρίθηκε ομόφωνα το πρώτο ψήφισμα της ένωσης και η Κρητική Κυβέρνηση εξέδωσε με τη σειρά της επίσημο Ψήφισμα (24 Σεπτεμβρίου 1908)». Σύνθεση με ΚΕΙΜΕΝΟ Γ: περιεχόμενο επίσημου ψηφίσματος Κρητικής Πολιτείας και ανακήρυξη της ένωσης της Κρήτης με το Βασίλειο της Ελλάδας. Προτροπή προς τις αρχές του νησιού να εξακολουθούν να ασκούν τα καθήκοντά τους. Για την επίσημη έναρξη της νέας περιόδου της πολιτικής ζωής στην Κρήτη, σχηματίστηκε προσωρινή διακομματική Κυβέρνηση. β. Σχολικό βιβλίο, σελ. 218: «Παρά τις έντονες διαμαρτυρίες της Τουρκίας, οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν αντέδρασαν δυναμικά και φάνηκαν να αποδέχονται σιωπηρά τις νέες εξελίξεις. 3

4 Σύνθεση με ΚΕΙΜΕΝΟ Δ: Η αντίδραση των Μεγάλων Δυνάμεων δεν ήταν αρνητική στο να συζητήσουν με την Τουρκία το ζήτημα της Ένωσης με μόνη δέσμευση την προστασία των μουσουλμάνων του νησιού. Η Τουρκία από μέρους της επεδίωκε την ματαίωση της ένωσης με αποτέλεσμα οι Μεγάλες Δυνάμεις να αναδιπλωθούν στην συνέχεια. Δεν προχώρησαν όμως σε καμιά επίσημη αναίρεση του πολιτικού καθεστώτος, όπως το είχαν υπογράψει το Όταν όμως υψώθηκε στο φρούριο του Φιρκά η ελληνική σημαία, οι Μ. Δυνάμεις απαίτησαν αμέσως την υποστολή της. Η Κυβέρνηση της Κρήτης δεν υπάκουσε και παραιτήθηκε. Και καθώς δεν βρέθηκε Κρητικός να υποστείλει την ελληνική σημαία, οι Μ. Δυνάμεις αποβίβασαν στρατιωτικό άγημα, το οποίο απέκοψε τον ιστό της». Συνέχεια σύνθεσης με ΚΕΙΜΕΝΟ Δ: Τελική αναχώρηση και εγκατάλειψη της Κρήτης από τα ξένα στρατεύματα στις 30 Ιουνίου 1909, τηρώντας την δέσμευσή τους απέναντι στους Κρήτες με μοναδικό αίτημα την προστασία των Μουσουλμάνων. Δ.1 α. Σχολικό βιβλίο, σελ. 20 «Ακολούθησαν δύσκολα χρόνια, με αποκορύφωμα τη δεκαετία της Ελληνικής Επανάστασης ( ). Στη διάρκεια των συγκρούσεων, ο ελληνικός εμπορικός στόλος μετατράπηκε σε πολεμικό». Σύνθεση με ΚΕΙΜΕΝΟ Α:Αναφορά στον αριθμό των πλοίων που διατηρήθηκε παρά τις μεγάλες απώλειες εξαιτίας της ελληνικής επανάστασης. Η Ύδρα διαθέτει 100 πλοία και οι Σπέτσες 50. Ωστόσο, με την ίδρυση νέων ναυπηγείων αυξάνεται ο αριθμός των πλοίων, όπως αποκαλύπτεται και στα δεδομένα του πίνακα που δίνεται, αναδεικνύοντας την ναυπηγική σε μια από τις σημαντικότερες βιομηχανίες του νεοσύστατου κράτους, σύμφωνα με την χαρακτηριστική επισήμανση του συντάκτη. Σύνθεση με ΠΙΝΑΚΑ που παρουσιάζεται στο δεύτερο κείμενο: Σημαντική αύξηση του αριθμού των ιστιοφόρων παρατηρείται το 1840 σε 26 για τις Σπέτσες και σε 24 για την Ύδρα. Η αύξηση αυτή συνεχίζεται ραγδαία το 1870, αφού οι Σπέτσες αυξάνουν τον στόλο τους σε 211 και η Ύδρα σε 119 πλοία. Είναι γνωστό ότι «οι δρόμοι του εμπορίου έκλεισαν και τα παραδοσιακά ναυτικά κέντρα γνώρισαν την καταστροφή (Ψαρά, Γαλαξίδι) ή την παρακμή». Σύνθεση με ΚΕΙΜΕΝΟ Β: Αναφορά στο Γαλαξίδι που αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα ναυτιλιακά κέντρα της δυτικής Ελλάδας. Μέσα σε διάστημα τριάντα ετών το Γαλαξίδι γνωρίζει οικονομική ανάπτυξη και πενταπλασιάζει τον αριθμό του στόλου του. 4

5 Σύνθεση με ΠΙΝΑΚΑ: Τα δεδομένα του πίνακα για τον αριθμό των ιστιοφόρων στο Γαλαξίδι επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες του κειμένου. Το 1840 διαθέτει 64 ιστιοφόρα και το 1870 αυξήθηκαν κατακόρυφα σε 319. Συνέχεια με σύνθεση των πληροφοριών του ΚΕΙΜΕΝΟΥ Β: Η θεαματική άνοδος του Γαλαξιδίου την αναδεικνύει σε κυρίαρχο ναυπηγικό κέντρο της Δυτικής Ελλάδας, που ανταγωνίζεται επάξια την Σύρο και στηρίζει την οικονομία του νησιού με την ναυπήγηση ιστιοφόρων, σύμφωνα με την συντάκτρια του κειμένου. Σύμφωνα με τα δεδομένα του πίνακα αποτελεί την δεύτερη περιοχή μετά την Σύρο με τον μεγαλύτερο αριθμό ιστιοφόρων. Επιπρόσθετα παρουσιάζεται ένα ναυτικό κέντρο που ήταν ο Πειραιάς, σύμφωνα με τις πληροφορίες του πρώτου κειμένου και τα δεδομένα του πίνακα στο δεύτερο κείμενο. Έτσι, δικαιολογείται η ύπαρξη ενός μόνο ιστιοφόρου το 1840 για να αυξηθούν σε 49 το «Από την ακμάζουσα προεπαναστατική ναυτιλία απέμειναν λίγα πράγματα, όπως είναι γνωστό. Το κυριότερο από αυτά ήταν η προδιάθεση για τη θάλασσα και η γνώση των ναυτικών υποθέσεων». Σ αυτή την προδιάθεση και τη γνώση οφείλεται η εξέλιξη και η ανάπτυξη των ναυτικών κέντρων και της δύναμής τους. β. Σχολικό βιβλίο, σελ «Στο ελληνικό κράτος, στη θέση των παλιών κέντρων που παρήκμασαν, αναδείχθηκαν νέα. Το πιο σημαντικό απ' αυτά ήταν η Σύρος, η οποία στη διάρκεια της Επανάστασης δέχθηκε κύματα προσφύγων, κυρίως από τη Χίο. Η στρατηγική θέση του νησιού, στο κέντρο του Αιγαίου και πάνω ακριβώς στις διαδρομές που συνέδεαν τα Στενά και τη Μαύρη Θάλασσα με τους μεσογειακούς δρόμους του εμπορίου, συνέβαλε στη δημιουργία ισχυρότατου -όχι μόνο για τα ελληνικά μέτρα- ναυτιλιακού κέντρου. Σύνθεση με ΚΕΙΜΕΝΟ Α: Η Σύρος αναδείχτηκε σε κύριο εμπορικό κέντρο με την πιο έντονη δραστηριότητα, αφού από το 1827 μέχρι το 1834 ναυπηγήθηκαν πάνω από 260 πλοία. Σύνθεση με ΠΙΝΑΚΑ: Αύξηση αριθμού ιστιοφόρων το 1840 σε 90 και εκτόξευση σε 700 το 1870, κατατάσσοντας την Σύρο πρώτη περιοχή με τον μεγαλύτερο στόλο, όπως διαπιστώνεται από τον πίνακα. Συνέχεια σύνθεσης με ΚΕΙΜΕΝΟ Γ: Η ανάδειξη του ναυπηγείου της πόλης σε ζωτικότερο τομέα του νησιού οφείλεται και στο μεγάλο αριθμό Ψαριανών και Χίων ναυπηγών. Από την Χίο, εξάλλου είναι γνωστό ότι το νησί είχε δεχτεί πλήθος προσφύγων, όπως έχει προαναφερθεί. Επιπρόσθετα το νησί διαθέτει, σύμφωνα με τις πληροφορίες του κειμένου, πολυάριθμο, ειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Συνολικά το ναυπηγείο διαθέτει πάνω από χίλια άτομα και απασχολεί σημαντικό μέρος των κατοίκων του νησιού. Αναλυτική παρουσίαση της βασικής οικονομικής δραστηριότητας του νησιού που ήταν το διαμετακομιστικό εμπόριο. 5

6 Τέλος είναι γνωστό ότι «στην ανάπτυξη αυτή σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η δυναμική παρουσία και δραστηριότητα των ελληνικών παροικιών στα κυριότερα εμπορικά κέντρα της περιοχής: στα λιμάνια της Νότιας Ρωσίας, στις εκβολές του Δούναβη, στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη και αργότερα στην Αίγυπτο». 6