ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: επάλληλα δικαιώματα επί της γης, εκδοτικό δικαίωμα, Μεγάλη Ιδέα.

Transcript

1 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ /Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 6/9/2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: επάλληλα δικαιώματα επί της γης, εκδοτικό δικαίωμα, Μεγάλη Ιδέα. (ΜΟΝΑ ΕΣ 20) επάλληλα δικαιώματα επί της γης: ιαφορετικά δικαιώματα που ασκούνται ταυτόχρονα στο ίδιο έδαφος από διαφορετικά φυσικά ή νομικά πρόσωπα( π.χ. δικαίωμα ψιλής κυριότητας, δικαίωμα κατοχής, νομής ενοικίασης κ. τ. λ.) Εκδοτικό δικαίωμα: Το μεγάλο πλεονέκτημα και ταυτόχρονα η κύρια πηγή εσόδων της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, η δυνατότητά της να εκδίδει τραπεζογραμμάτια, χαρτονομίσματα δηλαδή, για λογαριασμό του ελληνικού κράτους. Μεγάλη Ιδέα : εθνική και πολιτική ιδεολογία που αποσκοπούσε στην απελευθέρωση των ιστορικών ελληνικών χώρων και των τόπων γενικά όπου κατοικούσαν Έλληνες. Πρώτος χρησιμοποίησε τον όρο «Μεγάλη Ιδέα» ο πολιτικός Ιωάννης Κωλέττης (1844) σε λόγο του στη Βουλή των Ελλήνων. Οι κυβερνήσεις που ακολούθησαν δεν είχαν στραμμένο το ενδιαφέρον τους αποκλειστικά στα εσωτερικά ζητήματα και τη γεφύρωση του χάσματος με τη ύση. Το κόστος των προσπαθειών τους εξαιτίας της συνύφανσης με το εθνικό όραμα μεγάλωνε καθιστώντας πολλές φορές τις οικονομικές πρωτοβουλίες έρμαια των εθνικών κρίσεων. (Η Μεγάλη Ιδέα πραγματώθηκε με τον Ελ. Βενιζέλο το 1920 και τελικά «βυθίστηκε» στη θάλασσα της Σμύρνης το 1922). ΘΕΜΑ Β α)να χαρακτηρίσετε το περιεχόμενο των προτάσεων ως σωστό ή λανθασμένο (Σ) ή (Λ): Η μετανάστευση προς τις ΗΠΑ άρχισε από τα μέσα του 19 ου αιώνα Λ Οι Έλληνες ομογενείς έδειχναν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αγορά των εθνικών γαιών. Σ Η Ελλάδα δεν είχε ισχυρή εσωτερική αγορά. Σ Το ελληνικό κράτος έλαβε σοβαρά νομοθετικά μέτρα για την ανάπτυξη μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, τη δεκαετία του Σ β)συνδέστε τα στοιχεία της στήλης Α με τα στοιχεία της στήλης Β ΣΤΗΛΗ Α Α. σταφίδα 2 Β. σιτάρι 1 Γ. δημητριακά 1. ξυλεία 1 Ε. βαμβάκι 2 Στ. καπνός 2 Ζ. μόλυβδος 2 Η. δέρματα 2 ` ΣΤΗΛΗ Β 1. Εισαγωγές 2. Εξαγωγές Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 1 από 6

2 ΣΤΗΛΗ Α Α.1841 Β. Νομοθεσία δεκαετίας 1860 Γ. Νομοθεσία δεκαετίας Ε Στ ΣΤΗΛΗ Β i. Αίτημα για επαναδιαπραγμάτευση των χρεών (πτώχευση) ii. ιάνοιξη διώρυγας Σουέζ iii.ίδρυση Εθνικής τράπεζας iv. Κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου v. «εκχώρηση μεταλλευτικών» δικαιωμάτων vi. ιανομή εθνικών γαιών (ΜΟΝΑ ΕΣ 20) Α iii Β v Γ vi ii Ε iv ΣΤ i ΘΕΜΑ Γ α)ποιοι λόγοι οδήγησαν στον πολυτεμαχισμό των εθνικών γαιών και ποιες συνέπειες προκλήθηκαν εξαιτίας αυτού του γεγονότος σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο; Σχ. Βιβλίο σελ.24 «Γενικότερα όμως προεπαναστατική περίοδο» β)ποιος ανέλαβε το κόστος κατασκευής του σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα και με ποιο σκεπτικό; Ποια ήταν τελικά η έκβαση της προσπάθειας; Σχ. Βιβλίο σελ.35 «Το κράτος ανέλαβε ριζοσπαστικές αλλαγές» (ΜΟΝΑ ΕΣ 30) ΘΕΜΑ ιαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω πηγές και σε συνδυασμό με τις ιστορικές σας γνώσεις απαντήστε στις ερωτήσεις: Α. Ποιοι λόγοι επέβαλλαν το καθεστώς οικονομικού ελέγχου στην Ελλάδα; Β. Να διατυπώσετε τα συμπεράσματά σας σχετικά με τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις του ιεθνούς Οικονομικού Ελέγχου στην Ελλάδα. ΠΗΓΗ 1 «Ο οικονομικός έλεγχος πολύ νωρίς συσχετίστηκε από τους μελετητές της εποχής με τα αίτια του πολέμου. Θεωρήθηκε δηλαδή ότι η Γερμανία προεξοφλώντας την ελληνική ήττα, εξώθησε σε πόλεμο -την Ελλάδα έμμεσα με πράκτορες, την Τουρκία άμεσα- για να εξαναγκασθεί η Ελλάδα να δεχθεί τον έλεγχο. ( ) Η Γερμανία πρωτοστάτησε βέβαια αλλά δεν ήταν η μόνη ενδιαφερόμενη. Οι Μεγάλες υνάμεις, στις οποίες η Ελλάδα εμπιστεύθηκε τις διαπραγματεύσεις για την ανακωχή και την προκαταρκτική ειρήνη, επωφελήθηκαν για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα( ) Η Ελληνική κυβέρνηση μετά την ήττα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο, τον Ιούλιο του 1897, κατέβαλε ύστατες προσπάθειες να συμβιβαστεί με τους δανειστές και να αποτρέψει τον έλεγχο. Πρώτα ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας Στ. Στρέιτ και στη συνέχεια ο Α. Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 2 από 6

3 Συγγρός ανέλαβαν τις διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των ομολογιούχων αλλά χωρίς επιτυχία( ) Στο άρθρο 2 της προκαταρκτικής συνθήκης ειρήνης (6/18 Σεπτεμβρίου 1897) που αναφερόταν στην πολεμική αποζημίωση προσθέτονταν : «Ο σχετικός δια την διευκόλυνσιν της ταχείας πληρωμής της αποζημιώσεως διακανονισμός θέλει γίνει τη συναινέσει των υνάμεων κατά τρόπον μη θίγοντα κεκτημένα δικαιώματα των παλαιών δανειστών της Ελλάδος, κατόχων ομολογιών του ελληνικού δημοσίου χρέους. Προς τον σκοπόν τούτον θέλει ιδρυθεί εν Αθήναις ιεθνής Επιτροπή εξ αντιπροσώπων και μεσολαβησασών υνάμεων. Η ελληνική κυβέρνησις θέλει επιτύχει την ψήφισιν νόμου, εγκριθέντος προηγουμένως υπό των υνάμεων κανονίζοντος την λειτουργίαν της Επιτροπής και δυνάμει του οποίου η είσπραξις και η διάθεσις προσόδων επαρκών δια την υπηρεσίαν του ανείου της πολεμικής αποζημιώσεως και των άλλων εθνικών χρεών θα τεθή υπό τον έλεγχον της επιτροπής.» Η διάταξη αυτή ασφαλώς δεν είχε θέση σε μια συνθήκη που αφορούσε την αποκατάσταση ειρηνικών σχέσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία και η μείωση της εθνικής ανεξαρτησίας της Ελλάδος είναι προφανής( ) Η επίσημη ονομασία του οργανισμού που ουσιαστικά ανέλαβε τη διαχείριση της ελληνικής οικονομίας ήταν αρχικά ιεθνής Επιτροπή Ελέγχου. Ο όρος αυτός αντικαταστάθηκε ύστερα από ένα χρόνο με τον όρο ιεθνής Οικονομική Επιτροπή (.Ο.Ε.) αλλά στη συνείδηση όλων και στην ιστορία έμεινε η λέξη έλεγχος, γιατί αυτό ήταν στην πραγματικότητα(...) Ο οικονομικός έλεγχος που επιβλήθηκε στην Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα βαρύς αλλά αποβλέποντας πάντα στο συμφέρον των ομολογιούχων είχε και ορισμένες ευνοϊκές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Υπήρχαν διατάξεις σε νόμους που βοηθούσαν τη νομισματική σταθερότητα και τη βελτίωση της εσωτερικής αξίας της δραχμής. Επίσης, με τον έλεγχο εμπεδώθηκε η ελληνική πίστη, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα συνάψεως νέων δανείων, που τα χρειάστηκε η Ελλάδα στα χρόνια που ακολούθησαν». ΠΗΓΗ 2 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ι, σελ «Η πτώχευση της Ελλάδος ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα μιας τέτοιας δανειακής επιβάρυνσης εξανάγκασε το ελληνικό κράτος να αποδεχθεί τη μέγιστη των ταπεινώσεων, την επιβολή του.ο.ε.. Η διεθνής οικονομική επιτροπή, η οποία συστάθηκε με υπόδειξη των Μεγάλων υνάμεων, αποτελείτο από εκπροσώπους των ξένων τραπεζών και έδρευε στο ελληνικό έδαφος, ενώ ο ρόλος της δεν σταματούσε στον έλεγχο και τη διαχείριση των εσόδων του κράτους αλλά προχωρούσε και στη βαρύνουσα γνωμάτευση για την έκδοση Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 3 από 6

4 χρήματος, για τη σύναψη νέων δανείων και γενικά για όλα σχεδόν τα δημοσιονομικά θέματα. Οι υπερεξουσίες αυτές της διεθνούς οικονομικής επιτροπής αναιρούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τοις εξουσίες του ελληνικού κοινοβουλίου, καθώς οι αποφάσεις του κράτους για σχεδιασμούς οικονομικής ανάπτυξης ελέγχονταν από εξωελλαδικά κέντρα, ερήμην του ελληνικού λαού. Με τον τρόπο αυτό το ξένο κεφάλαιο, το οποίο την αμέσως προηγούμενη περίοδο ( ) είχε εξουδετερώσει τις σποραδικές και ελάχιστα οργανωμένες προσπάθειες του εγχώριου κεφαλαίου να μπει στη σφαίρα της παραγωγής και να προχωρήσει σε βιομηχανικές επενδύσεις, αυτήν την περίοδο ( ) αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει το ίδιο κάποιες λειτουργίες με προϋποθέσεις και όρους τέτοιους που θα διασφαλίζουν τα συμφέροντα και την κυριαρχία του( )» Σπύρος Τζόκας, Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός στην Ελλάδα στα τέλη του 19 ου αιώνα- Υπανάπτυξη ή εξαρτημένη ανάπτυξη; Σελ Α. Αίτια επιβολής του ιεθνούς Οικονομικού Ελέγχου ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Κατά το έτος 1893 η Ελλάδα βρέθηκε σε αδυναμία να εξυπηρετήσει τα τοκοχρεωλύσια των εξωτερικών δανείων και ζήτησε επαναδιαπραγμάτευση του δημόσιου χρέους της. Η ήττα του ελληνικού στρατού στον πόλεμο του 1897 και η υποχρέωση της Ελλάδας να καταβάλλει υπέρογκες πολεμικές αποζημιώσεις στην Οθωμανική αυτοκρατορία έθεσαν το ζήτημα σε νέες βάσεις. Τα οικονομικά της χώρας οδηγήθηκαν σε καθεστώς ιεθνούς Οικονομικού Έλεγχου. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΗΓΩΝ Η πτώχευση, ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα μιας δανειακής επιβάρυνσης, εξανάγκασε το ελληνικό κράτος να αποδεχθεί τη μεγίστη των ταπεινώσεων, την επιβολή του.ο.ε. Ο Οικονομικός έλεγχος συσχετίστηκε με τα αίτια του πολέμου του Η Γερμανία, προεξοφλώντας την ελληνική ήττα, εξώθησε τις δύο χώρες σε πόλεμο, για να αναγκαστεί η Ελλάδα να δεχθεί τον έλεγχο. Οι υπόλοιπες Μεγάλες υνάμεις επωφελήθηκαν για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 4 από 6

5 Β. Θετικές και αρνητικές επιπτώσεις του ιεθνούς Οικονομικού Ελέγχου στην Ελλάδα. ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Τα αποτελέσματα ήταν θετικά και έγιναν ορατά λίγα χρόνια αργότερα: Η εγγύηση των δυνάμεων αύξησε την πιστοληπτική ικανότητα του κράτους, απάλλαξε τους δημοσιονομικούς μηχανισμούς από δυσλειτουργίες του παρελθόντος, τα δημόσια οικονομικά παρά τις κρίσεις μπορούσαν να χαρακτηριστούν υγιή, οι προϋπολογισμοί ήταν ελαφρώς πλεονασματικοί, οι οικονομικές δυνατότητες του κράτους σαφώς αυξημένες και έτσι μπόρεσε ο Βενιζέλος να προετοιμάσει στρατιωτικά τη χώρα για τους Βαλκανικού πολέμους. ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΗΓΩΝ Υπήρχαν διατάξεις σε νόμους που βοηθούσαν τη νομισματική σταθερότητα και τη βελτίωση της εσωτερικής αξίας της δραχμής. Επίσης, με τον έλεγχο εμπεδώθηκε η ελληνική πίστη, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα συνάψεως νέων δανείων, που τα χρειάστηκε η Ελλάδα στα χρόνια που ακολούθησαν. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΗΓΩΝ Μείωση της εθνικής ανεξαρτησίας, διαπίστωση που προκύπτει από το άρθρο 2 της συνθήκης ειρήνης της 6/18 Σεπτεμβρίου Οι υπερεξουσίες αυτές της διεθνούς οικονομικής επιτροπής αναιρούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τοις εξουσίες του ελληνικού κοινοβουλίου. Οι αποφάσεις του κράτους για σχεδιασμούς οικονομικής ανάπτυξης ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ελέγχονταν από εξωελλαδικά κέντρα, ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ερήμην του ελληνικού λαού. Το ξένο κεφάλαιο, το οποίο την αμέσως προηγούμενη περίοδο ( ) είχε εξουδετερώσει τις σποραδικές και ελάχιστα οργανωμένες προσπάθειες του εγχώριου κεφαλαίου να προχωρήσει σε βιομηχανικές επενδύσεις, αυτήν την περίοδο ( ) αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει το ίδιο κάποιες λειτουργίες με προϋποθέσεις και όρους τέτοιους που θα διασφάλιζαν τα συμφέροντα και την κυριαρχία του. Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 5 από 6

6 ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Οι υπερεξουσίες αυτές της διεθνούς οικονομικής επιτροπής αναιρούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τοις εξουσίες του ελληνικού κοινοβουλίου. Οι αποφάσεις του κράτους για σχεδιασμούς οικονομικής ανάπτυξης ελέγχονταν από εξωελλαδικά κέντρα, ερήμην του ελληνικού λαού. Το ξένο κεφάλαιο, το οποίο την αμέσως προηγούμενη περίοδο ( ) είχε εξουδετερώσει τις σποραδικές και ελάχιστα οργανωμένες προσπάθειες του εγχώριου κεφαλαίου να προχωρήσει σε βιομηχανικές επενδύσεις, αυτήν την περίοδο ( ) αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει το ίδιο κάποιες λειτουργίες με προϋποθέσεις και όρους τέτοιους που θα διασφάλιζαν τα συμφέροντα και την κυριαρχία του.-- Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 6 από 6