Aρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων

Transcript

1

2 Aρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων Σημείωση Το ΕΑΠ είναι υπεύθυνο για την επιμέλεια έκδοσης και την ανάπτυξη των κειμένων σύμφωνα με τη Μεθοδολογία της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Για την επιστημονική αρτιότητα και πληρότητα των συγγραμμάτων την αποκλειστική ευθύνη φέρουν οι συγγραφείς, κριτικοί αναγνώστες και ακαδημαϊκοί υπεύθυνοι που ανέλαβαν το έργο αυτό.

3

4 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας Πρόγραμμα Σπουδών ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Θεματική Ενότητα ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ Τόμος Α' Aρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΡΡΕΣ Επίκουρος Kαθηγητής Τμήματος Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΟΥΤΣΟΣ Λέκτορας Τμήματος Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών Πανεπιστημίου Πατρών ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΣΤΟΥΡΟΣ Δρ. Πολιτικός Μηχανικός ΠATPA 2003

5

6

7

8 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας Πρόγραμμα Σπουδών ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Θεματική Ενότητα ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ Τόμος Α' Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων Συγγραφή ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΡΡΕΣ Επίκουρος Kαθηγητής Τμήματος Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΟΥΤΣΟΣ Λέκτορας Τμήματος Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών Πανεπιστημίου Πατρών ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΣΤΟΥΡΟΣ Δρ. Πολιτικός Μηχανικός Κριτική Ανάγνωση ΧΑΡΗΣ ΝΑΞΑΚΗΣ Καθηγητής Τμήματος Xρηματοοικονομικής και Eλεγκτικής ΤΕΙ Ηπείρου Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος για την επιστημονική επιμέλεια του τόμου ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Καθηγητής Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Πανεπιστημίου Πατρών Επιμέλεια στη μέθοδο της εκπαίδευσης από απόσταση ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Γλωσσική Επιμέλεια ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΨΑΡΡΟΥ και ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Τεχνική Επιμέλεια Καλλιτεχνική Επιμέλεια Σελιδοποίηση TYPORAMA Συντονισμός ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού και γενική επιμέλεια των εκδόσεων ΟΜΑΔΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΕΑΠ / ISBN: Kωδικός Έκδοσης: ΔΧΤ 50/1 Copyright 2003 για την Ελλάδα και όλο τον κόσμο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Οδός Παπαφλέσσα & Υψηλάντη, Πάτρα Τηλ: , Φαξ: Σύμφωνα με το Ν. 2121/1993, απαγορεύεται η συνολική ή αποσπασματική αναδημοσίευση του βιβλίου αυτού ή η αναπαραγωγή του με οποιοδήποτε μέσο χωρίς την άδεια του εκδότη.

9 ÂÚÈ fiìâó K º π 1 μ ÛÈÎ ÓÓÔÈÂ Î È ıâˆú  ÙË ÈÔÈÎËÙÈÎ appleèûù ÌË Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις, Γενική παρατήρηση Οι οργανισμοί και η ανάγκη διοίκησης Βασικές έννοιες Η επεξεργασία διοίκησης Κατηγορίες και ικανότητες διοικητών Η εξέλιξη της θεωρίας διοίκησης Οι πρώτες θεωρίες διοίκησης Η κλασική σχολή διοίκησης Η σχολή συμπεριφοράς Οι βασικές προσεγγίσεις της διοικητικής επιστήμης Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου K º π 2 ΔÔ appleâúè ÏÏÔÓ ÙË ÂappleÈ Â ÚËÛË, Ë ÔÏÈÎ appleôèfiùëù Î È Ë ÎÔÈÓˆÓÈÎ Â ı ÓË Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις Η σημασία του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος της επιχείρησης Βασικές έννοιες Οι εξωτερικοί παράγοντες άμεσης επίδρασης Οι εξωτερικοί παράγοντες έμμεσης επίδρασης Η ανάπτυξη του περιβαλλοντικού κινήματος Η σημασία της ολικής ποιότητας... 62

10

11 6 ƒã π π πã πƒ ø Η ολική ποιότητα Η σημασία της κοινωνικής ευθύνης Η διοίκηση έργου Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου K º π 3 Δ Û ÛÙ Ì Ù ÈÔ ÎËÛË Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις Η σημασία των συστημάτων διοίκησης διαχείρισης Η αξία της πληροφορίας Τα συστήματα διοίκησης διαχείρισης Συστήματα διοίκησης επιχειρήσεων Τα βασικά υποσυστήματα διοίκησης Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου K º π 4 ÙÚ ÙËÁÈÎfi appleúôáú ÌÌ ÙÈÛÌfi ÙË ÂappleÈ Â ÚËÛË Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις Η διαδικασία του στρατηγικού προγραμματισμού Καθορισμός της αποστολής της επιχείρησης Διακρίβωση της αποστολής Η αναλυτική διατύπωση της αποστολής Οι απαιτήσεις για τη διατύπωση της αποστολής Η αποστολή της επιχείρησης πλαίσιο δραστηριοτήτων

12

13 EPIEXOMENA Ανάλυση του εξωτερικού περιβάλλοντος Το τεχνολογικό περιβάλλον Το οικονομικό περιβάλλον Το κοινωνικό περιβάλλον Το πολιτικό περιβάλλον Πηγές πληροφοριών για το εξωτερικό περιβάλλον Αξιολόγηση της εσωτερικής κατάστασης Προετοιμασία της ανάλυσης SWOT Η χρήση του πίνακα της ανάλυσης SWOT Ο διευρυμένος πίνακας της ανάλυσης SWOT Καθορισμός μακροπρόθεσμων στόχων Δημιουργία εναλλακτικών στρατηγικών Καθορισμός ετήσιων στόχων Η έννοια της πολιτικής στην εφαρμογή της στρατηγικής Η κατανομή των πόρων Συγκρούσεις Η αντιμετώπιση των συγκρούσεων Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου K º π 5 ÚÁ ÓˆÙÈÎ ÔÌ ÙˆÓ ÂappleÈ ÂÈÚ ÛÂˆÓ Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις Εισαγωγή στις βασικές έννοιες της οργάνωσης και της διοίκησης Ορισμός και σημασία της διοίκησης Αρχές διοίκησης Χαρακτηριστικά και δομές οργάνωσης Οι στόχοι και οι μορφές της οργάνωσης (τυπική και άτυπη οργάνωση).. 143

14

15 8 ƒã π π πã πƒ ø Τα βασικά στοιχεία της οργάνωσης Ελλείψεις και λάθη οργάνωσης Διαχρονική εξέλιξη: Εισαγωγικές έννοιες της οργάνωσης και διοίκησης Τυπική και άτυπη οργάνωση Κάθετη οργάνωση και οριζόντια οργάνωση Εισαγωγή στις βασικές έννοιες της οργανωτικής δομής και διάρθρωσης Δομή και διάρθρωση της διοίκησης και οργανόγραμμα Ηγεσία Η έννοια της παρακίνησης και η παρακίνηση των εργαζομένων Εισαγωγή στις βασικές έννοιες των υποδειγμάτων οργανωσιακής δομής και θεωρίας Μοντέλα υποδείγματα οργανωτικής διάρθρωσης Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου K º π 6 ÚÁ ÓˆÙÈÎ Î È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ ÔÌ ÙˆÓ ÂÚÁÔÏËappleÙÈÎÒÓ ÂappleÈ ÂÈÚ ÛÂˆÓ Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις Ο κλάδος των εργοληπτικών επιχειρήσεων Το Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Κατώτερα όρια στελέχωσης εργοληπτικών επιχειρήσεων Προϋποθέσεις αλλαγής τάξης Μ.Ε.ΕΠ Κατώτερα όρια κεφαλαίου εργοληπτικών επιχειρήσεων Βασικοί χρηματοοικονομικοί δείκτες Οργανωτική διάρθρωση εργοληπτικών επιχειρήσεων Αξιολόγηση εμπειρίας εργοληπτικών επιχειρήσεων

16

17 EPIEXOMENA Διοικητικές υποχρεώσεις επιχειρήσεων για εγγραφή στο Μ.Ε.ΕΠ Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (Μ.Ε.Κ.) Οι προοπτικές του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου K º π 7 ÚÔÛˆappleÈÎfi ÂappleÈ Â ÚËÛË Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις Εισαγωγή στη διοίκηση ανθρώπινων πόρων Προγραμματισμός Επιλογή Πρόσληψη Συστήματα αμοιβών Δομή αμοιβών Ομάδες εργασίας Τυπικές ομάδες Άτυπες ομάδες Στάδια ανάπτυξης των ομάδων Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου K º π 8 È Â ÚÈÛË ÂÍÔappleÏÈÛÌÔ Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις Ο έλεγχος και η διαχείριση εξοπλισμού Βασικές έννοιες

18

19 10 ƒã π π πã πƒ ø Τα βασικά στοιχεία διοίκησης εξοπλισμού Οργάνωση, έλεγχος και διοίκηση τεχνικών συμβολαίων και συμβάσεων Βασικές έννοιες Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου K º π 9 ÃÚËÌ ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ ÈÔ ÎËÛË, Ó Ï ÛË Î È appleúfi ÏÂ Ë Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις Εισαγωγή στις χρηματοοικονομικές έννοιες Χρηματοοικονομικό περιβάλλον και χρηματαγορές Κεφαλαιαγορές Εισαγωγή στις έννοιες της χρηματοοικονομικής λογιστικής Έννοια και σκοπός της χρηματοοικονομικής ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων Σκοπός της ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων Σκοποί αναλυτών, σκοποί επενδυτών μετόχων Είδη ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων Λογιστικές καταστάσεις Ισολογισμός Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης: έννοια και σημασία Μορφές κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης Προϋπολογισμός Απολογισμός Εισαγωγή στη χρηματοοικονομική ανάλυση και διοίκηση Επενδύσεις επιχειρήσεων σε πάγια κεφάλαια Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τις επενδύσεις των επιχειρήσεων

20

21 EPIEXOMENA 11 σε πάγια κεφάλαια Μέθοδοι ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων Είδη χρηματοοικονομικών δεικτών είτε αριθμοδεικτών Ανάλυση «νεκρού σημείου» Προσδιορισμός του «νεκρού σημείου» Μέθοδοι υπολογισμού του «νεκρού σημείου» Μη γραμμικό διάγραμμα «νεκρού σημείου» Περιορισμοί της ανάλυσης του «νεκρού σημείου»: Σχόλια και κριτική Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου K º π 10 ÚÔÂÙÔÈÌ Û Î È apple ÚÔ Û ÛË Ù ÓÈÎÒÓ Î È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ appleúôûêôúòó ÁÈ Û ÌÌÂÙÔ ÛÂ È ÁˆÓÈÛÌÔ ÚÁˆÓ Î È ÌÂÏÂÙÒÓ Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις Κατάθεση προσφορών Τρόπος και εγγύηση συμμετοχής Χρόνος ισχύος προσφορών Τεχνικές εκπόνησης και παρουσίασης μελετών και προσφορών Συστήματα υποβολής προσφορών Διεξαγωγή δημοπρασίας Διακήρυξη διαγωνισμού Κανόνες δημοσιότητας Διαδικασία, κανονισμοί και διακήρυξη δημοπρατήσεων έργων Οι κίνδυνοι στις τεχνικές και στις κατασκευαστικές επιχειρήσεις Εντοπισμός σχεδιαζόμενης επένδυσης και λογική χρονική αλληλουχία Προγραμματισμός προϋπολογισμός επενδύσεων και

22

23 12 ƒã π π πã πƒ ø λήψη αποφάσεων Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου K º π 11 appleè ÂÈÚËÛÈ Î ı Ì Ù ÂÚÁÔÏËappleÙÈÎ ÂappleÈ Â ÚËÛË Σκοπός, Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Έννοιες κλειδιά Eισαγωγικές παρατηρήσεις Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εργοληπτικών επιχειρήσεων Η διττή φύση της εργοληπτικής επιχείρησης Η εποχικότητα του προσωπικού Προμήθεια υλικών και υπεργολαβίες Οι σχέσεις των εμπλεκόμενων μερών Ιδιαιτερότητες των τεχνικών έργων Η κλασική μέθοδος κατασκευής έργων Επίδραση του νομικού πλαισίου στη διασφάλιση ποιότητας Συστήματα διασφάλισης ποιότητας Η σειρά ISO Οι απαιτήσεις του ISO Βασικά σημεία του σχεδιασμού της πολιτικής ποιότητας Η δομή του συστήματος ποιότητας Ο ρόλος του Κυρίου του Έργου στη διασφάλιση της ποιότητας Σύνοψη κεφαλαίου Bιβλιογραφία κεφαλαίου Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη Γλωσσάρι όρων Κεφαλαίου Απαντήσεις ασκήσεων αυτοαξιολόγησης Απαντήσεις δραστηριοτήτων