Μελέτη χαρτογραφικής οπτικοποίησης χρονικά μεταβαλλόμενων κλιματικών δεδομένων του Ελλαδικού χώρου για άτομα με δυσχρωματοψία.

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Μελέτη χαρτογραφικής οπτικοποίησης χρονικά μεταβαλλόμενων κλιματικών δεδομένων του Ελλαδικού χώρου για άτομα με δυσχρωματοψία. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΟΥΛΑΚΕΛΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

2 ΣΤΟΧΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ Η διερεύνηση χαρτογραφικών οπτικοποιήσεων κλιματικών παραμέτρων φιλικών για άτομα με δυσχρωματοψία. H κατανόηση του τρόπου αντίληψης χαρτογραφικών απεικονίσεων κλιματικών παραμέτρων Η ποσοτικοποίηση της αντίληψης των απεικονίσεων Η διερεύνηση βέλτιστων χρωματικών συνδυασμών Η δημιουργία πρόταση χαρτογραφικών απεικονίσεων χρονικά μεταβαλλόμενων κλιματικών δεδομένων φιλικών για άτομα με δυσχρωματοψία.

3 ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ O φυσιολογικός τύπος έγχρωμης όρασης είναι τριχρωματικός, Σημαντικό ποσοστό παρουσιάζει ανωμαλία στην όραση η οποία εμφανίζεται ως ανεπάρκεια στην αντίληψη των χρωμάτων. Από δυσχρωματοψία πάσχει περίπου το 6-8% του φυσιολογικού ανδρικού και 0,4% του φυσιολογικού γυναικείου πληθυσμού. Η ανεπάρκεια οδηγεί τους έχοντες δυσχρωματοψία σε λάθος κατανόηση χαρτών και των Γεωοπτικοποίησεων. Στις απεικονίσεις των κλιματικών παραμέτρων η λανθασμένη χρήση χρωμάτων, μη ενδεδειγμένων για τις ανωμαλίες όρασης έχει ως αποτέλεσμα δύσκολη έως σχεδόν αδύνατη κατανόηση της χωρικής κατανομής δεδομένων που απεικονίζονται από χρήστες με ελλιπή χρωματική όραση.

4 ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σημαντική μείωση της κατανόησης των κλιματικών παραμέτρων που παρουσιάζονται αλλά και της αντίληψης της χωρικής τους διάστασης που απεικονίζεται στους χάρτες καθώς ενοποιούνται ομάδες τιμών και παραμέτρων.

5 ΤΡΙΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Κωνία = φώτο υποδοχείς για την αντίληψη χρωμάτων Ραβδία = φώτο υποδοχείς για την αντίληψη φωτεινότητας Συγκεντρωμένα στην κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς Τρεις φωτοευαίσθητες χρωστικές ουσίες (Μπλε- Πράσινο- Κόκκινο)

6 ΔΥΣΧΡΩΜΑΤΟΨΙΑ Το τεστ δυσχρωματοψίας Ishihara όπως φαίνεται σε ένα άτομο με φυσιολογική όραση Με δυσλειτουργία Πρωτανοπίας, Δευτερανοπίας και Τριτανοπίας Το χρώμα του αριθμού 6 ανήκει πάνω στην ίδια ψευδοϊσοχρωματική γραμμή με τα πρασινωπά που το περιβάλουν κι έτσι δεν γίνεται αντιληπτό.

7 ΧΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Ο χρωματικός Κύκλος του Ίττεν είναι ένας δωδεκαμερής χρωματικός κύκλος που περιλαμβάνει βασικά, συμπληρωματικά και παράγωγα χρώματα. Αλλοιώσεις στην αντίληψη των χρωμάτων ανά πάθηση

8 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Συλλογή-Επιλογή Απεικονίσεων από την βάση του προγράμματος «Γεώκλιμα» Αξιολόγηση Χαρτών μέσω Προσομοιωτών Εύρεση Κατάλληλων Χρωματικών Συνδυασμών για κάθε Πάθηση Εφαρμογή νέων χρωμματικών συνδιασμών στις απεικόνισεις Έλεγχος Καταλληλότητας νέων χρωμματικών συνδιασμών μέσω Προσομοιωτών Δημιουργία διαδικτυακού ερωτηματολογίου για τον Έλεγχο της Καταλληλότητας των Απεικονίσεων Ενσωμάτωση αποτελεσμάτων έρευνας και παραγωγη τελικών απεικονίσεων-χαρτών

9 ΚΛΙΜΑΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Μέση θερμοκρασία Μέση ολική νέφωση Ύψος υετού Μέση ταχύτητα ανέμου Μέση σχετική υγρασία Αριθμός ημερών καταιγίδας Μέση πίεση στη στάθμη της θάλασσας Μέσος δείκτης δυσφορίας (DI)

10 ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΧΑΡΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΔΥΣΧΡΩΜΑΤΟΨΙΑ Εκτός τις αποχρώσεις να προσαρμόζονται και η φωτεινότητα και ο κορεσμός του χρώματος. (πρόβλημα καθώς οι ποιοτικές διαφορές συμβολίζονται με μεταβολή τους απόχρωσης) Τα χρώματα θα πρέπει να είναι έντονα και λαμπερά. Ο συνδυασμός του χρώματος με άλλη οπτική μεταβλητή συμβάλει στην ευκολότερη ανάγνωση του χάρτη. Σε ορισμένους τύπου δυσχρωματοψίας τους σκούρες αποχρώσεις του κόκκινου οι πάσχοντες τους αντιλαμβάνονται σχεδόν ως μαύρο χρώμα, επομένως πρέπει να αποφεύγεται η επιλογή του μαύρου χρώματος ως υπόβαθρο.

11 ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΧΑΡΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΔΥΣΧΡΩΜΑΤΟΨΙΑ Αποφυγή του χρωματικού συνδυασμό κόκκινο-πράσινο τόσο των ακραίων αποχρώσεων όσο και των ενδιάμεσων. Χρήσης κίτρινου χρώματος απαραίτητη είναι η διαφοροποίηση τους από το λευκό υπόβαθρο. Απαραίτητη μια λεπτή επιφάνεια ανάμεσα στα δύο χρώματα, το μαύρο χρώμα είναι ιδανικό. Αποφυγή των συνδυασμών μπλε-μωβ και γκρι-βιολετί. Ιδανικότερη η χρήση συμπληρωματικών (αντιδιαμετρικών στον χρωματικό κύκλο) και όχι γειτονικών χρωμάτων. Έλεγχος καταλληλότητας των χρωμάτων και του τελικού χάρτη μέσω των προγραμμάτων εξομοίωσης τους όρασης των ατόμων με δυσχρωματοψία.

12 ΓΕΩΚΛΙΜΑ Το έργο «Γεώκλιμα» ανέπτυξε ένα ολοκληρωμένο Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών, το οποίο με διαδραστικό τρόπο οπτικοποιεί το σύνολο της πληροφορίας που σχετίζεται με την κατάσταση του κλίματος και τους εκτιμήσεις για τις μελλοντικές μεταβολές του στην ελληνική επικράτεια. Αποτελεί τον ψηφιακό γεωκλιματικό άτλαντας της Ελλάδας. geo-ellanikos.aegean.gr:88/geoclima

13 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΧΑΡΤΩΝ ΓΕΩΚΛΙΜΑΤΟΣ COLOR ORACLE ΕΞΟΜΟΙΩΤΗΣ ΟΡΑΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΜΕ ΔΥΣΧΡΩΜΑΤΟΨΙΑ (ΠΡΩΤΑΝΟΠΙΑ, ΔΕΥΤΕΡΑΝΟΠΙΑ, ΤΡΙΤΑΝΟΠΙΑ) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΧΑΡΤΩΝ

14 Αντίληψης Οπτικοποιήσεων ανά Πάθηση Τα ποσοστά αντίληψης των κατηγοριών και κατά συνέπεια της χωρικής διάστασης του φαινομένου υπολογίζονται έπειτα από οπτικό έλεγχο μέσω των προσομοιωτών και ποσοτικοποιούνται από τον τύπο: s = n s / n *100, όπου: n s : κατηγορίες που ενοποιούνται και n: συνολικές κατηγορίες υπομνήματος

15 ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

16 ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

17 ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

18 ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

19 ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

20 ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

21 ΜΕΣΗ ΟΛΙΚΗ ΝΕΦΩΣΗ

22 ΜΕΣΗ ΟΛΙΚΗ ΝΕΦΩΣΗ

23 ΜΕΣΗ ΟΛΙΚΗ ΝΕΦΩΣΗ

24 ΜΕΣΗ ΟΛΙΚΗ ΝΕΦΩΣΗ ΜΕΣΗ ΟΛΙΚΗ ΝΕΦΩΣΗ

25 ΜΕΣΗ ΟΛΙΚΗ ΝΕΦΩΣΗ

26 ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΔΙΝΕΙ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΚΑΤΆ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΜΙΑ ΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΠΑΛΕΤΑ

27 ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ

28

29

30 Απεικόνιση Εποχικότητας Μέσης Θερμοκρασίας Αέρα Για την περίπτωση της απεικόνισης χρονοσειράς κλιματικών παραμέτρων δημιουργήθηκε χρωματική παλέτα φιλική προς άτομα με δυσχρωματοψία. Η παλέτα που δημιουργήθηκε και χρησιμοποιήθηκε για την παραπάνω οπτικοποίηση καθώς και η ακριβείς συντεταγμένες RGB των χρωμάτων αποτελείται από δυο επιμέρους παλέτες με συμπληρωματικά χρώματα χωρίς να περιέχει αποχρώσεις αμιγώς πράσινες και κόκκινες.

31 ΥΨΟΣ ΥΕΤΟΥ

32 ΜΕΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΝΕΜΟΥ

33 ΜΕΣΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΔΥΣΦΟΡΙΑΣ (DI)

34 ΜΕΣΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ

35 ΑΡΙΘΜΟΣ ΗΜΕΡΩΝ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑΣ

36 ΜΕΣΗ ΠΙΕΣΗ ΣΤΗ ΣΤΑΘΜΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

37 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Αποτελείται από 19 σελίδες περιέχοντας 23 ερωτήσεις για 17 χαρτογραφικές απεικονίσεις. Έμεινε διαθέσιμο για πέντε μήνες πριν την ολοκλήρωση της μελέτης ενώ η διαδικτυακή διάθεση του συνεχίζεται με σκοπό τον εμπλουτισμό των αποτελεσμάτων με νέες απαντήσεις. Γεωκλίμα Νέες Προτάσεις Διανομή σε οφθαλμολογικές κλινικές, στην περιοχή της Αττικής μεμονωμένα σε πάσχοντες μετά από έρευνα. αγγλικά και αναρτήθηκε στον ιστότοπο του οργανισμού «Color Blind Awareness» στο Ηνωμένο Βασίλειο Το ερωτηματολόγιο διαθέσιμο στην ηλεκτρονική του μορφή:

38 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η έγχρωμη οπτικοποίηση των κλιματικών δεδομένων που διαθέτουμε θα ήταν προτιμότερο να γίνει με τη χρήση συνδυασμού οπτικών μεταβλητών. Οι συνδυασμοί κόκκινο-πράσινο και οι ενδιάμεσες αποχρώσεις τους δεν μπορούν να αναγνωριστούν από τους πάσχοντες, επομένως πρέπει να αποκλειστούν χρωματικές παλέτες που περιέχουν τα χρώματα αυτά.

39 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Πρέπει να αποφεύγεται το μαύρο φόντο σε περιπτώσεις όπου κάποιο από τα χαρακτηριστικά του χάρτη αποτυπώνεται με κόκκινο χρώμα καθώς αναγνωρίζεται ως μαύρο. Συνδυασμοί υποβάθρων και χαρακτηριστικών με χρωματικές παλέτες που περιέχουν γαλαζοπράσινο με ροζ ή σκούρο πράσινο με καφέ είναι δύσκολο να αναγνωριστούν από τους πάσχοντες. Κίτρινο υπόβαθρο σε συνδυασμό με άσπρο χρώμα ή κοντινές σε αυτό αποχρώσεις χαρακτηριστικών του χάρτη τα καθιστά δύσκολα αντιληπτά. Λύση αποτελεί η χρήση λεπτής σκουρόχρωμης επιφάνειας ανάμεσα στα δύο αυτά χρώματα ή χρήση περιγράμματος.

40 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Μελέτη χαρτογραφικής οπτικοποίησης χρονικά μεταβαλλόμενων κλιματικών δεδομένων του Ελλαδικού χώρου για άτομα με δυσχρωματοψία. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΟΥΛΑΚΕΛΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ