Η Καινοτομία στην Ελλάδα Η σημασία της εισαγόμενης καινοτομίας

Transcript

1 Ιούνιος 2009 Εθνική Τράπεζα της ς Η Καινοτομία στην Η σημασία της εισαγόμενης καινοτομίας Παύλος Μυλωνάς Γενικός Διευθυντής Στρατηγικής και Οικονομικής Ανάλυσης

2 Πρωτογενής και εισαγόμενη καινοτομία Η υστερεί σε όρους τεχνολογικής πρωτογενούς καινοτομίας 5 Δαπάνες για Ε&Α (ως ποσοστό του ΑΕΠ) Η καινοτομία μπορεί να ταξινομηθεί βάσει ,9 3,4 2,5 2,4 2,4 2,1 1,8 1,8 1,7 1,6 1,3 1,1 1,1 0,8 0,6 της πηγής προέλευσής της: πρωτογενής ή εισαγόμενη του πεδίου εφαρμογής της: τεχνολογική και μητεχνολογική 0 Πηγή:Eurostat Οι δαπάνες για Ε&Α (ο βασικός προσδιοριστικός παράγοντας της πρωτογενούς τεχνολογικής καινοτομίας) είναι χαμηλές στην. Εθνική Τράπεζα της ς - σελίδα 2

3 Πρωτογενής και εισαγόμενη καινοτομία Πέρα από περιορισμένες, οι δαπάνες για Ε&Απροέρχονται κυρίως από κρατικούς φορείς και πανεπιστήμια Πηγή:Eurostat Δαπάνες για Ε&Α από επιχειρήσεις (ως ποσοστό των συνολικών δαπανών για Ε&Α) Πέρααπότοεπίπεδοτωνσυνολικών δαπανών για Ε&Α, είναι επίσης σημαντικός ο φορέας χρηματοδότησης. Οι δαπάνες των επιχειρήσεων σε Ε&Α είναι κάτω από το 1/3 των συνολικών δαπανών Ε&Α. Το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ είναι κοντά στο 60%. Οι δαπάνες των επιχειρήσεων είναι πιο στοχευμένες και με αποτελεσματικότερη υιοθέτηση από τις επιχειρήσεις. Εθνική Τράπεζα της ς - σελίδα 3

4 Πρωτογενής και εισαγόμενη καινοτομία Η καινοτομία στην είναι κατεξοχήν εισαγόμενη Λιθουανία Εσθονία Βουλγαρία Τσεχία Μάλτα Ουγγαρία Ρουμανία Κροατία Σλοβακία Τουρκία Πολωνία Σλοβενία Κύπρος Πρωτογενής καινοτομία (ως ποσοστό της συνολικής καινοτομίας) 7% 45% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Πηγή: Eurostat - Community Innovation Survey 2006 Η έχει το χαμηλότερο ποσοστό πρωτογενούς καινοτομίας. Οι βασικές αιτίες είναι σε μεγάλο βαθμό διαρθρωτικές: Το μέγεθος των επιχειρήσεων Η δομή του εταιρικού τομέα Το περιβάλλον λειτουργίας Η διασύνδεση μεταξύ δημιουργίας της τεχνολογικής γνώσης και αφομοίωσής της από τις επιχειρήσεις Εθνική Τράπεζα της ς - σελίδα 4

5 (1) Μέγεθος επιχειρήσεων Το μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων δεν επιτρέπει την ύπαρξη σημαντικών κονδυλίων για Ε&Α εκατ. 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Πηγή:Eurostat Μέσος κύκλος εργασιών ανά επιχείρηση στην Ευρώπη (15) σε εκατ. 0,35 Η ανάπτυξη τεχνολογικής καινοτομίας απαιτεί υψηλό κόστος, ρίσκο και μακροπρόθεσμη προοπτική. Συνεπώς, οι τεχνολογικές καινοτομίες αναπτύσσονται κυρίως από επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους. Οκύκλοςεργασιώντηςμέσης ελληνικής επιχείρησης είναι το 1/5 της ευρωπαϊκής. Εθνική Τράπεζα της ς - σελίδα 5

6 (2) Δομή εταιρικού τομέα Η διάρθρωση του ελληνικού εταιρικού τομέα δεν ευνοεί την τεχνολογική καινοτομία Ουγγαρία Πολωνία Τσεχία Σλοβακία Προστιθέμενη αξία κλάδων υψηλής τεχνολογικής έντασης στο βιομηχανικό τομέα 9,2% 19,0% Η αδύναμη επίδοση της ς στον τομέα της καινοτομίας οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι η πλειοψηφία των βιομηχανικών κλάδων δεν είναι έντασης τεχνολογικής καινοτομίας. Οι κλάδοι έντασης τεχνολογίας καλύπτουν μόνο το 9% της ελληνικής βιομηχανίας, έναντι 19% κ.μ.ο. στην Ευρώπη. 0% 20% 40% 60% Πηγή: Key Figures 2007 Εθνική Τράπεζα της ς - σελίδα 6

7 (3) Περιβάλλον λειτουργίας Το πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων στην δεν ευνοεί την Ε&Α ,4 Κατάταξη (15) ως προς την επιβάρυνση λόγω ρυθμιστικού πλαισίου 3,8 3,8 3,5 3,5 3,3 3,1 3, ,9 2,7 2,5 2,3 2, , ,9 5,7 5,5 5,5 5,3 5,2 4,7 4,4 3,6 3,5 2,8 0 Δείκτης Ανταγωνιστικότητας 1 Κατάταξη (15) ως προς την αποτελεσματικότητα νομικού συστήματος Δείκτης Ανταγωνιστικότητας 0 Πηγή: Global Competitiveness Report Πηγή: Global Competitiveness Report Εθνική Τράπεζα της ς - σελίδα 7

8 (4) Διασύνδεση εκπαίδευσης με αγορά εργασίας Η διασύνδεση της τεχνολογικής εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας δεν είναι αποτελεσματική Κατασκευές, Βιομηχανία, Μηχανολογία Φυσικές Επιστήμες Κοινωνικές Επιστήμες, Μανατζμεντ, Νομικά Πηγή:Eurostat Ποσοστό αποφοίτων των οποίων το επάγγελμα ταιριάζει με τις σπουδές (ανά κατηγορία σπουδών) 50% 37% 72% 63% 66% 78% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ευρώπη Το ποσοστό των αποφοίτων τεχνολογικής κατεύθυνσης που απασχολούνται σε θέσεις που αξιοποιούν τις εξειδικευμένες γνώσεις τους είναι από τα χαμηλότερα της. Η κατεύθυνση αυτή συνδέεται περισσότερο με πρωτογενή καινοτομία. Αντίθετα, το αντίστοιχο ποσοστό των αποφοίτων επιχειρηματικής κατεύθυνσης είναι από τα υψηλότερα της. Η κατεύθυνση αυτή συνδέεται περισσότερο με αποτελεσματική εισαγωγή μητεχνολογικών καινοτομιών. Εθνική Τράπεζα της ς - σελίδα 8

9 Προτάσεις Η βάση της καινοτομίας στην φαίνεται ότι είναι η εισαγόμενη τεχνολογία. Συνεπώς, είναι εύλογο να προωθηθεί ένα μοντέλο υιοθέτησης και απορρόφησης καινοτομιών μέσω ενίσχυσης της διεθνούς και εγχώριας δικτύωσης προσέλκυσης managers απότοεξωτερικό, εν μέρει μέσω αξιοποίησης του απόδημου ελληνισμού Μέσω του μοντέλου υιοθέτησης καινοτομίας, είναι σημαντικό να προωθηθεί η μη-τεχνολογική καινοτομία η οποία είναι ευκολότερη και ταιριάζει καλύτερα στη διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας (όπου επικρατούν οι υπηρεσίες). Η τεχνολογική καινοτομία θα μπορούσε να ενισχυθεί μέσω της αποτελεσματικότερης διασύνδεσης των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις (εγχώριες και ξένες) της καλύτερης αξιοποίησης των σχεδόν καθηγητών ελληνικής καταγωγής που διδάσκουν σε πανεπιστήμια της ΕΕ και των ΗΠΑ Εθνική Τράπεζα της ς - σελίδα 9