Φορολογική πολιτική και ανταγωνιστικότητα Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Φορολογική πολιτική και ανταγωνιστικότητα Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών"

Σιληνός Ουζουνίδης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τ. Καρατάσου 11, Αθήνα, Tηλ.: , Fax: , 11 T. Karatassou Str., Athens, Greece, Tel.: (+30) , Fax: (+30) Φορολογική πολιτική και ανταγωνιστικότητα Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Ελληνογαλλικό Επιμελητήριο - Αθήνα, 29 Ιουνίου 2017

2 % του ΑΕΠ Ιδιαίτερα σημαντική η συμβολή της φορολογίας στη δημοσιονομική προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας Ανάλυση συνιστωσών δημοσιονομικής προσαρμογής στην 4,5 3,6 3,7 3,8 3,1 2,9 2,4 2,0 1,7 1,6 1,0 1,4 1,2 0,8 0,7 1,4-0,8-2,1-1,5-2, Συμβολή Εσόδων Γεν. Κυβέρνησης Συμβολή Δαπανών Γεν. Κυβέρνησης Δημοσιονομική Προσαρμογή* Πηγή: Eurostat, ΕΛ.ΣΤΑΤ. *Ως δημοσιονομική προσαρμογή ορίζεται η μείωση του ισοζυγίου της Γενικής Κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ, εξαιρουμένης της υποστήριξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. 2

3 Η πορεία των εσόδων (ως % του ΑΕΠ) συγκλίνει σταδιακά με την Ευρωζώνη % Συνολικά έσοδα από φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης (% ΑΕΠ) ,6 39,8 39,4 39,4 39,1 39,3 39,7 39,8 39,4 39,1 39,0 39,5 40,6 41,2 41,3 41, ,4 38,2 38,9 39, , ,7 33,3 34,5 32,8 31,9 33,3 3 33,4 33,6 32,8 34, EZ Πηγή: Eurostat. Ανάλυση ΙΟΒΕ 3

4 Οι φόροι εισοδήματος μαζί με τις εισφορές αποτελούν το 22,1% του ΑΕΠ % ,1 12,7 12, ,6 11,7 12,6 10 Φορολογικά έσοδα ως % ΑΕΠ 16,1 15,5 13,5 13,9 14,1 12,7 13,1 13,9 1 12,2 12,6 12,1 12,3 12,4 13,6 13,5 13,2 13,5 12,1 12,6 12,6 11,6 11,9 11,9 12,4 11, ,0 7,8 8,0 7,3 7,2 8,1 7,4 7,4 7,3 7,5 7,1 7,2 8,5 7,8 8,5 8, Φόροι σε προϊόντα (ΦΠΑ κ.ά.) Φόροι Εισοδήματος Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης Μεταξύ 7,1%-9,0% του ΑΕΠ τα έσοδα από την φορολογία στα εισοδήματα την περίοδο , στο 11,6%-13,9% του ΑΕΠ οι εισφορές Πηγή: Eurostat 4

5 Αντίρροπη πορεία των εσόδων από φορολόγηση εισοδήματος φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων δισεκ. % ΑΕΠ Φόροι στο Εισόδημα ( δισεκ. ) Φόροι Εισοδήματος (% ΑΕΠ) 15 13, ,5 11,0 10,6 10 9,4 8,7 8,9 9,8 10,7 10,5 9,5 7,9 8 7,0 7,3 6,5 6,2 6,1 5,7 4,9 5,4 6,0 4,9 5,3 5,6 5,7 5,3 5,2 5 4,3 3,3 3,8 3 2,1 2,1 0,9 0,9 0,7 0,8 0,7 0,9 1,1 1,4 1,4 1,3 1,3 1,2 1,3 0,8 0,9 1, ,9 5,9 5,9 4,7 4,3 4,3 4,4 4,5 4,5 4,3 4,4 4,0 4,0 4,1 4,1 4,0 3,2 3,3 3,3 2,7 2,7 2,3 2,1 2,1 1,9 1,1 1,1 5,4 2,2 Φόροι στο εισόδημα Φυσικών Προσώπων 0 Φόροι στο εισόδημα Νομικών Προσώπων Άλλο φόροι στο εισόδημα & Φόροι επί των κερδών από λαχεία ή τυχερά παιχνίδια Φόροι στο εισόδημα νοικοκυριών Φόροι επι των κερδών των επιχειρήσεων Πηγή: Eurostat 5

6 Το μερίδιο των φυσικών προσώπων στα έσοδα από φόρους εισοδήματος πλησίασε το 82% το 2012, από 48% το 2000 % στο σύνολο 90,0 80,0 70,0 60,0 48,2 50,0 44,4 40,0 30,0 20,0 10,0 7,4 7,5 Φόροι στο εισόδημα ( % συνόλου) 81,6 76,3 69,1 65,7 66,2 61,1 62,4 56,2 56,9 58,7 59,1 51,2 53,4 53,9 56,1 41,3 41,1 40,3 37,6 37,8 34,5 35,8 33,4 30,9 29,4 28,6 26,5 22,1 12,9 14,8 5,4 6,2 5,4 5,9 6,8 8,0 8,2 7,5 8,1 8,9 8,8 5,7 5,5 7,4 0, Φόροι στο εισόδημα Φυσικών Προσώπων Φόροι στο εισόδημα Νομικών Προσώπων Άλλο φόροι στο εισόδημα & Φόροι επί των κερδών από λαχεία ή τυχερά παιχνίδια Πηγή: Eurostat 6

7 Η εμφάνιζε το ήμισυ του ποσοστού της ΕΖ στα έσοδα από το προσωπικό εισόδημα μέχρι το 2012 % ΑΕΠ 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Φόροι εισοδήματος φυσικών προσώπων 9,2 9,3 9,3 8,8 8,7 8,5 8,3 8,1 8,1 8,3 8,5 8,7 8,7 9,0 8,5 8,6 4,3 4,0 4,3 4,1 4,1 4,4 4,3 4,5 4,5 4,4 4,0 EZ19 4,7 6,9 5,9 5,9 5,4 Δανία Σουηδία Φινλανδία Βέλγιο Ιταλία Αυστρία EE28 EZ19 Η. Βασίλειο Λουξεμβούργο Γερμανία Γαλλία Ολλανδία Ιρλανδία Ισπανία Πορτογαλία Μάλτα Λετονία Εσθονία Σλοβενία Ουγγαρία Πολωνία Λιθουανία Ρουμανία Κροατία Τσεχία Σλοβακία Βουλγαρία Κύπρος Φόροι εισοδήματος φυσικών προσώπων,% ΑΕΠ, ,1 13,3 1 12,2 10,9 9,4 9,3 9,2 9,2 9,1 8,8 7,7 7,7 7,4 7,3 6,8 5,9 5,8 5,4 5,1 5,0 4,7 3,9 3,7 3,6 3,6 3,1 3,1 2,7 26,5 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 % ΑΕΠ Πηγή: Eurostat 7

8 Πιο κοντά στο Μ.Ο. της Ευρώπης στα έσοδα από φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων % ΑΕΠ Φόροι εισοδήματος νομικών προσώπων Φόροι εισοδήματος νομικών προσώπων, % ΑΕΠ, ,5 4,0 3,5 3,0 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 4,0 2,9 3,2 3,3 2,7 2,7 2,7 2,4 2,3 3,3 2,7 3,1 3,2 2,9 2,3 2,1 2,4 2,1 2,2 2,1 2,4 1,9 1,1 1,1 2,2 Μάλτα Κύπρος Λουξεμβούργο Σλοβακία Τσεχία Βέλγιο Πορτογαλία Σουηδία Ολλανδία Ιρλανδία Γαλλία Δανία Η. Βασίλειο EZ19 EE28 Ισπανία Γερμανία Ρουμανία Αυστρία Φινλανδία Εσθονία Βουλγαρία Ιταλία Κροατία Πολωνία Ουγγαρία Λετονία Σλοβενία Λιθουανία 3,7 3,4 3,4 3,1 3,0 2,7 2,7 2,6 2,6 2,4 2,4 2,3 2,3 2,2 2,2 2,1 2,1 2,0 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,5 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 4,5 5,9 6,7 EZ19 % ΑΕΠ Πηγή: Eurostat 8

9 Υψηλά τα έσοδα από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης ως % του ΑΕΠ στην % 14, , , ,5 10 Εισφορές Κοινωνικής Ασφάλισης (% ΑΕΠ) 13,213,2 13,9 13,5 13,6 13,9 12, ,6 12,4 12,3 12,412,41 12,4 12,3 12,1 12,1 11,9 11,6 11,7 ΕΖ19 Γαλλία Βέλγιο Γερμανία Αυστρία Σλοβενία Ουγγαρία Ολλανδία ΕΖ19 Τσεχία Κροατία Φινλανδία Εσθονία Πορτογαλία Σλοβακία Ιταλία Πολωνία Λουξεμβούργο ΕΕ28 Ισπανία Λιθουανία Λετονία Κύπρος Ρουμανία Βουλγαρία Η. Βασίλειο Μάλτα Ιρλανδία Σουηδία Δανία Εισφορές Κοινωνικής Ασφάλισης, % ΑΕΠ, ,3 4,2 3,5 8,6 8 7,7 7,3 7,1 6,3 Με 13,9% στην 3 η θέση ανάμεσα στις 28 χώρες της ΕΕ 15,2 13,9 13,9 13,4 13,3 12,9 1 12,4 12,2 11,8 11,7 11,4 11,3 11,3 11,3 11,2 10,8 10,8 10,8 10,4 17, Πηγή: Eurostat 9

10 Οι χώρες με υψηλότερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ τείνουν να έχουν και υψηλότερα έσοδα από φόρους εισοδήματος Φόροι Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (% ΑΕΠ) 8 Φόροι Νομικών Προσώπων CY MT BG RO HR LV HU PL SK PT EE LT SI CZ ES EU28 IT EA19 UK FR FI BE SE DE DK NL AT IE κκ ΑΕΠ (PPS) Πηγή: Eurostat 10

11 Υψηλός μέσος φορολογικός συντελεστής επιχειρήσεων για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ που διαθέτει πλέον η χώρα Μέσος Φορολογικός συντελεστής επιχειρήσεων (%) FR 35 ESMT HR RO EL HU PL LV PT SK EE CYSI LT EU28 CZ IT EA19 UK FI BE DE AT NL DK SE IE 10 BG κκ ΑΕΠ (PPS) Πηγή: Eurostat, OECD 11

12 % Οι φορολογικοί συντελεστές αποτελούν τα τελευταία χρόνια έναν από τα πιο σημαντικά προσκόμματα στην επιχειρηματική δραστηριότητα 30 Οι πιο προβληματικοί παράγοντες για την επιχειρηματική δραστηριότητα / / / / / / / / /2017 Αστάθεια πολιτικών Αναποτελεσματική κυβερνητική γραφειοκρατία Φορολογικές ρυθμίσεις (πολυπλοκότητα) Φορολογικοί συντελεστές Πρόσβαση σε χρηματοδότηση Αστάθεια διακυβέρνησης Πηγή: Global Competitiveness Report, World Economic Forum 12

13 % Η συνολική φορολογική επιβάρυνση των επιχειρήσεων αυξήθηκε σημαντικά και είναι αρκετά υψηλότερη από το μέσο όρο στην ΕΕ ,0 Συνολικός φορολογικός συντελεστής* (% επί των κερδών) ,5 48,9 50,7 49,6 50, ,7 46,7 45,9 46, ,1 44,0 Μέσος όρος ΕΕ (2017) 40.3% Πηγή: World Bank Group, Doing Business. *περιλαμβάνει φόρους, ασφαλιστικές εισφορές και άλλες υποχρεωτικές πληρωμές. 13

14 % Η έχει υψηλό συντελεστή φορολογίας επιχειρήσεων σε ένα διεθνές περιβάλλον με τάση μείωσης των συντελεστών Ανώτερος Συντελεστής φορολογίας Επιχειρήσεων (%) Ανώτερος Συντελεστής φορολογίας Επιχειρήσεων Μάλτα Γαλλία Βέλγιο Ιταλία Γερμανία Πορτογαλία Λουξεμβούργο Αυστρία Ολλανδία Ισπανία ΕΖ19 ΕΕ28 Σουηδία Σλοβακία Δανία Ουγγαρία Η. Βασίλειο Φινλανδία Κροατία Εσθονία Πολωνία Τσεχία Σλοβενία Ρουμανία Λιθουανία Λετονία Κύπρος Ιρλανδία Βουλγαρία 25,0 25,0 25,0 24,3 2 22,0 22,0 22,0 20,6 20,0 20,0 20,0 20,0 19,0 19,0 17,0 16,0 15,0 15, ,0 35,0 34,4 34,0 31,4 30,2 29,5 29,2 29, ΕΕ28 ΕΖ19 Πηγή: European Commission, Taxation and Customs 14

15 Κατευθύνσεις: φορολογικοί συντελεστές και κίνητρα Φυσικά πρόσωπα: διεύρυνση βάσης, ηλεκτρονικές πληρωμές, μείωση οριακών συντελεστών Νομικά πρόσωπα: σταθερότητα, μείωση πολυπλοκότητας και κόστους συμμόρφωσης Στόχευση ελέγχων ΕΝΦΙΑ, επιβάρυνση ακινήτων: δραστική μείωση συμπληρωματικού φόρου και σταδιακή μεταφορά στη τοπική διοίκηση Υποστήριξη επενδύσεων (και E&A) Ασφαλιστικό σύστημα, χωρίς χαρακτηριστικά φορολογίας 15

Σχετικά έγγραφα

Τάσεις και προοπτικές στην ελληνική οικονομία

Τάσεις και προοπτικές στην ελληνική οικονομία ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH 1 Τσάμη Καρατάσου 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 21 92 11 2-1, Fax: 21 92 33 977, www.iobe.gr 11 Tsami Karatassou, 117 42