ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Λειτουργικά Συστήματα (Εργαστήριο) Διδάσκων: I. Τσακνάκης

Transcript

1 ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Λειτουργικά Συστήματα (Εργαστήριο) Διδάσκων: I. Τσακνάκης 3ο Εργαστήριο Βασικές εντολές διαχείρισης αρχείων σε LINUX Πρότυπα αρχεία εισόδου/εξόδου Τελεστές ανακατεύθυνσης Βασικές εντολές διαχείρισης περιεχομένων αρχείων

2 Αρχικός φάκελος χρήστη Home directory Στο ΛΣ UNIX κάθε χρήστης διαθέτει ένα φάκελο κάτω από τον οποίο φυλάσσονται όλα τα στοιχεία του, οι ρυθμίσεις του καθώς και τα προσωπικά του αρχεία. Κοινώς, είναι ο προσωπικός χώρος του χρήστη στο σύστημα, τον οποίο μπορεί να τον διαχειριστεί όπως νομίζει, καθώς έχει πλήρη δικαιώματα πάνω σε αυτόν. Ο φάκελος αυτός ονομάζεται αρχικός κατάλογος χρήστη (home directory), βρίσκεται κάτω από τον φάκελο /home και έχει όνομα το username του χρήστη. Σχήμα 1: Αρχικοί κατάλογοι χρηστών Ο αρχικός κατάλογος του τρέχοντος χρήστη συμβολίζεται με τον χαρακτήρα ~ (tilde) και αντιστοιχεί πάντα στο path /home/username όπου username το όνομα χρήστη που χρησιμοποιείται (πχ αν χρησιμοποιείται ο λογαριασμός του χρήστη Evi τότε ο ~ αντιστοιχεί στον φάκελο /home/evi). Είναι δυνατό να γίνει αναφορά στον αρχικό κατάλογο ενός τρίτου χρήστη χρησιμοποιώντας τον συμβολισμό ~username όπου username ο χρήστης στον αρχικό κατάλογο του οποίου γίνεται η αναφορά (πχ ~moum ο αρχικός κατάλογος του χρήστη moum και ~nick ο αρχικός κατάλογος του χρήστη nick). Παράδειγμα: ~/textfile : Αναφορά στο αρχείο textfile στο home directory του τρέχον χρήστη. ~tsak/textfile: Αναφορά στο αρχείο textfile στο home directory του χρήστη tsak.

3 Εντολές Καταλόγων και αρχείων pwd - Τρέχον απόλυτο μονοπάτι Η εντολή pwd (print working directory) εμφανίζει το απόλυτο μονοπάτι προς τον κατάλογο προς τον οποίο βρίσκεται ο χρήστης όταν εκτελείται η εντολή. Ο κατάλογος στον οποίο βρίσκεται ο χρήστης είναι ο κατάλογος στον οποίο θα εκτελεστεί όποια εντολή δώσει. ls Πληροφορίες για αρχεία Η εντολή ls παρέχει πληροφορίες για αρχεία. Αν το αρχείο είναι τύπου directory, δηλαδή είναι κατάλογος, τότε εμφανίζει πληροφορίες για τα αρχεία που περιέχει. Η σύνταξη της εντολής είναι: ls FILEs όπου FILEs λίστα ονομάτων αρχείων χωρισμένα μεταξύ τους με κενά η οποία μπορεί να να παραληφθεί και σε αυτή την περίπτωση η εντολή θεωρεί ότι ο χρήστης αναφέρεται στον τρέχων κατάλογο. (Όπου ονόματα αρχείων εννοούνται paths, απόλυτα ή σχετικά) Ορισμένα από τα ποιο συνηθισμένα options της εντολής αυτής είναι: -l: το σύνολο σχεδόν των πληροφοριών που φυλάσσονται στο inode σε λίστα. -i: χρησιμοποιείται μόνο σε συνδυασμό με το -l και εμφανίζει τον αριθμό inode κάθε αρχείου. -a: εμφανίζει και τα κρυφά αρχεία. (Κρυφά αρχεία στο UNIX θεωρούνται αυτά που ο πρώτος χαρακτήρας του ονόματός τους είναι ο χαρακτήρας. (τελεία) -R: εμφανίζει και τα αρχεία των υποκαταλόγων. -d: Στην περίπτωση που το αρχείο είναι τύπου directory δεν εμφανίζει πληροφορίες για τα αρχεία που περιέχει αλλά για το ίδιο το αρχείο. -t : εμφανίζει τα περιεχόμενα του τρέχοντος καταλόγου ταξινομημένα ως προς την ώρα και ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης. -S : εμφανίζει τα περιεχόμενα του τρέχοντος καταλόγου ταξινομημένα ως προς την το μέγεθος του αρχείου. -r : αντίστροφη ταξινόμηση (reverse order while sorting). Παραδείγματα: ls Πληροφορίες για τα περιεχόμενα του τρέχοντος καταλόγου.

4 ls.. Εμφανίζει τα περιχόμενα του γονικού καταλόγου. ls -l Πληροφορίες για τα περιεχόμενα του τρέχοντος καταλόγου σε λίστα. ls -lr ~/Documents Πληροφορίες για τα περιεχόμενα του καταλόγου Documents κάτω από το home directory του τρέχοντος χρήστη καθώς και για όλους τους υποκαταλόγους του σε λίστα. Τι εμφανίζουν οι παρακάτω εντολές; Δοκιμάστε τες ls lt ls ltr ls -ls cd Μετακίνηση σε φάκελο Η εντολή cd (change directory) χρησιμοποιείται για τη μετακίνηση του χρήστη από έναν κατάλογο σε έναν άλλο. Η σύνταξη της εντολής είναι η εξής: cd path όπου path το απόλυτο ή το σχετικό path για τον φάκελο στον οποίο θέλει να μετακινηθεί ο χρήστης. Παραδείγματα: cd /usr/local Μετακίνηση στον φάκελο local κάτω από το usr κάτω από το / cd ~ Μετακίνηση στον αρχικό φάκελο του χρήστη δηλαδή στον φάκελο κάτω από το home κάτω από το / cd ~/Documents Μετακίνηση στον φάκελο Documents κάτω από τον αρχικό φάκελο του χρήστη που χρησιμοποιείται. cd../desktop Μετακίνηση στον φάκελο Desktop που βρίσκεται κάτω από τον φάκελο που είναι ένα επίπεδο πιο πάνω από τον τρέχον φάκελο. mkdir Δημιουργία αρχείου τύπου directory. Με την εντολή mkdir (make directory) δημιουργούνται αρχεία τύπου directory. Η σύνταξη την εντολής είναι η εξής mkdir FILEs όπου FILEs λίστα ονομάτων αρχείων χωρισμένα μεταξύ τους με κενά (Όπου ονόματα αρχείων εννοούνται paths, απόλυτα ή σχετικά)

5 Παραδείγματα: mkdir /tmp/test Δημιουργία του καταλόγου test κάτω από τον κατάλογο tmp του / mkdir ~/Desktop/f1 f2 f2/f3 Δημιουργία του καταλόγου f1 κάτω από τον κατάλογο Desktop κάτω από τον home directory, του καταλόγου f2 κάτω από τον τρέχον κατάλογο και του καταλόγου f3 κάτω από τον κατάλογο f2 κάτω από τον τρέχον κατάλογο. mkdir../../myfolder Δημιουργία του καταλόγου MyFolder κάτω από τον κατάλογο που βρίσκεται 2 επίπεδα πιο πάνω από τον τρέχον κατάλογο. touch και δημιουργία κενών αρχείων Η χρήση της εντολής touch είναι να ενημερώνει τα timestamps των αρχείων που δέχεται ως όρισμα στην τρέχουσα ημερομηνία και ώρα. Όταν όμως δέχεται ως όρισμα ένα αρχείο το οποίο δεν υπάρχει τότε δημιουργεί ένα κενό (μηδενικού μεγέθους άδειο) αρχείο με αυτό το όνομα. Η σύνταξη την εντολής είναι touch FILEs όπου FILEs λίστα ονομάτων αρχείων χωρισμένα μεταξύ τους με κενά (Όπου ονόματα αρχείων εννοούνται paths, απόλυτα ή σχετικά) Παραδείγματα: touch myfile Δημιουργία του αρχείου myfile κάτω από τον τρέχον κατάλογο. touch my1 my2 /tmp/my1 ~/Documents/my2 Δημιουργία των αρχείων my1 και my2 κάτω από τον τρέχον κατάλογο, του αρχείου my1 κάτω από τον κατάλογο tmp του / και του αρχείου my2 κάτω από τον κατάλογο Documents κάτω από τον αρχικό φάκελο χρήστη. touch myfolder/myotherfolder/myfile /testing Δημιουργία του αρχείου myfile κάτω από τον κατάλογο myotherfolder του καταλόγου myfolder κάτων από τον τρέχον κατάλογο και του αρχείου testing κάτω από τον / (root) cp Αντιγραφή αρχείων Η εντολή cp (copy) αντιγράφει ένα η περισσότερα αρχεία σε ένα φάκελο. Τα αρχεία που αντιγράφονται μπορούν να είναι όλων των τύπων, ακόμα και αρχεία τύπου directory. Η σύνταξη την εντολής είναι η εξής: cp FILEs Destination

6 FILEs λίστα ονομάτων αρχείων χωρισμένα μεταξύ τους με κενά (Όπου ονόματα αρχείων εννοούνται paths, απόλυτα ή σχετικά) Destination το όνομα (path absolute ή relative) του φακέλου στον οποίο θα αντιγραφούν τα αρχεία. Στην περίπτωση που στην λίστα των αρχείων προς αντιγραφή υπάρχουν και κάποια τύπου directory τότε για να αντιγραφούν πρέπει να χρησιμοποιηθεί το option -R ή -r Παραδείγματα: cp myfile myfolder Αντιγραφή του αρχείου myfile από τον τρέχον κατάλογο στον κατάλογο myfolder κάτω από τον τρέχον κατάλογο. cp /tmp/my1 my2 /testing ~/Documents Αντιγραφή του αρχείου my1 από τον καταλόγου tmp κάτω από το /, του my2 από τον τρέχον κατάλογο και του αρχείου testing από το / στον φάκελο Documents κάτω από τον αρχικό κατάλογο χρήστη. cp -R myfolder /tmp/my1 /usr/local Αντιγραφή των αρχείων (ακόμα κι αν είναι αρχεία καταλόγου) myfolder του τρέχοντος καταλόγου και my1 του καταλόγου tmp του / στον κατάλογο local κάτω από τον κατάλογο usr του / mv Μετονομασία και μεταφορά Η εντολή mv (move) μετονομάζει και μετακινεί αρχεία όλων των τύπων. Η επιλογή της λειτουργίας (μετονομασία, μεταφορά, μεταφορά και μετονομασία) γίνεται με βάση τα ορίσματα που δίνει ο χρήστης. Η βασική σύνταξη της εντολής είναι: mv FILEs Destination Destination όνομα (path) φακέλου ενώ FILEs λίστα ονομάτων αρχείων χωρισμένα μεταξύ τους με κενά. Σε αυτή την περίπτωση γίνεται μεταφορά. mv FILE NewFile FILE όνομα (path) αρχείου και NewFILE το νέο όνομα(path) του αρχείου. Στην περίπτωση αυτή γίνεται μετονομασία. Το αν γίνεται ταυτόχρονα και μεταφορά εξαρτάται από το αν το παλαιό με το καινούργιο όνομα βρίσκονται στον ίδιο κατάλογο

7 Παραδείγματα: mv myfile1 myfile2 /tmp/testfolder ~/TestFolder Μετακίνηση των αρχείων myfile1 myfile2 του τρέχοντος καταλόγου και του αρχείο TestFolder του καταλόγου tmp του / στον φάκελο TestFolder κάτω από τον αρχικό φάκελο χρήστη. mv myfile3 newmyfile3 Μετονομασία του αρχείου myfile3 του τρέχοντος καταλόγου σε newmyfile3 mv myfile2 /tmp/newmyfile2 Μετονομασία και μετακίνηση του αρχείου myfile2 του τρέχοντος καταλόγου σε newmyfile2 στον κατάλογο tmp του /. rmdir Διαγραφή κενών καταλόγων Η εντολή rmdir (remove directory) διαγράφει αρχεία τύπου directory που είναι κενά. Στην περίπτωση που περιέχουν άλλα αρχεία (ή καταλόγους) τότε εμφανίζεται μήνυμα λάθους. Η σύνταξη της εντολής είναι: rmdir FILEs FILEs λίστα ονομάτων αρχείων τύπου directory χωρισμένα μεταξύ τους με κενά. Παραδείγματα: rmdir /tmp/testfolder ~/Documents/Test ~ /testing test1/mytest Διαγραφή του καταλόγου TestFolder του καταλόγου tmp του /, του καταλόγου Test κάτω από τον φάκελο Documents του home folder, του καταλόγου testing κάτω από τον αρχικό κατάλογο χρήστη του χρήστη και του καταλόγου mytest κάτω από τον φάκελο test1του τρέχοντος καταλόγου. rmdir../testfolder../../testdirectory Διαγραφή των καταλόγων testfolder του καταλόγου που βρίσκεται ένα επίπεδο πιο πάνω από τον τρέχον κατάλογο και του καταλόγου testdirectory του καταλόγου που βρίσκεται δύο επίπεδα πιο πάνω από τον τρέχον κατάλογο. rm Διαγραφή αρχείων Η εντολή rm (remove) διαγράφει αρχεία όλων των τύπων, άρα και τύπου directory, ακόμα κι αν αυτά δεν είναι άδεια. Η σύνταξη της εντολής είναι: rm FILEs FILEs λίστα ονομάτων αρχείων τύπου directory χωρισμένα μεταξύ τους με κενά.

8 Στην περίπτωση που κάποιο από τα αρχεία είναι τύπου directory πρέπει να χρησιμοποιηθεί το option r Παραδείγματα: rm my1 my2 Διαγραφή των αρχείων my1 και my2 του τρέχοντος καταλόγου. rm /tmp/file1 διαγραφή του αρχείου file1 του καταλόγου tmp του / rm -r /tmp/folder διαγραφή του καταλόγου folder του φακέλου tmp του / rm -r myfile myfolder/myfiles myfolder/myotherfolder /tmp/test /testfolder. Διαγραφή των αρχείων και των καταλόγων: myfile του τρέχοντος καταλόγου, myfiles και myotherfolder κάτω από τον κατάλογο myfolder του τρέχοντος καταλόγου, test του καταλόγου tmp του / και του testfolder κάτω από το / (root). Path και οι ειδικοί χαρακτήρες? και * Το UNIX επιτρέπει τη χρήση ειδικών χαρακτήρων κατά το σχηματισμό ενός path. Οι χαρακτήρες αυτοί είναι οι:? Συμβολίζει έναν οποιοσδήποτε χαρακτήρα. * Συμβολίζει μηδέν ή παραπάνω οποιοιδήποτε χαρακτήρες. Οι ειδικοί αυτοί χαρακτήρες επιτρέπουν στον χρήστη γράφοντας ένα path να αναφέρεται σε περισσότερα από ένα αρχεία. Παραδείγματα: /usr/local/bi? Όλα τα αρχεία του φακέλου local κάτω από τον usr κάτω από τον / που το όνομά τους έχει τρεις χαρακτήρες και οι δύο πρώτοι είναι οι bi. /etc/tes* Όλα τα αρχεία του φακέλου etc κάτω από τον / που το όνομά τους ξεκινάει από tes. *my*

9 Όλα τα αρχεία στον τρέχον κατάλογο που το όνομά τους περιέχει το συμβολοσειρά (string) my. myfol/?in* Όλα τα αρχεία στον κατάλογο myfol κάτω από τον τρέχον κατάλογο που το δεύτερο και το τρίτο γράμμα τους είναι αντίστοιχα τα i και n. Αυτό βρίσκει εφαρμογές σε όλες τις εντολές του UNIX. Παραδείγματα: cp /tmp/*bin ~/MyDocuments Αντιγραφή όλων των αρχείων του φακέλου tmp κάτω από το / που το όνομά τους τελειώνει σε bin στον φάκελο MyDocuments του αρχικού φακέλου χρήστη. rm a??? Διαγραφή όλων των αρχείων του τρέχοντος φακέλου που το όνομά τους ξεκινάει από a και έχει συνολικό μήκος 4 χαρακτήρες. mv?est*./myfolder Μετακίνηση όλων των αρχείων του τρέχοντος φακέλου που το όνομά τους ξεκινάει με οποιοδήποτε χαρακτήρα, συνεχίζει με est και τελειώνει με οποιουσδήποτε χαρακτήρες. ls -ld my* Πληροφορίες σε λίστα για τα αρχεία και τους φακέλους που το όνομά τους ξεκινάει με my.

10 Standard streams πρότυπα αρχεία εισόδου/εξόδου Στο Unix, καθώς και σε ορισμένες γλώσσες προγραμματισμού, τα standard streams είναι προσυνδεδεμένα κανάλια (αρχεία) εισόδου και εξόδου ανάμεσα σε μία εφαρμογή, που ξεκινά την εκτέλεσή της, και στο περιβάλλον της. Αυτά τα τρία κανάλια εισόδου/εξόδου ονομάζονται standard input (stdin), standard output (stdout) και standard error (stderr). Στα περισσότερα, προγενέστερα του UNIX, λειτουργικά συστήματα, τα προγράμματα έπρεπε να συνδεθούν ρητώς με την κατάλληλη είσοδο και έξοδο δεδομένων. Σε πολλά από αυτά τα συστήματα, αυτό θα μπορούσε να είναι μία σκληρή πρόκληση προγραμματισμού, λόγω εξειδικευμένων ανά λειτουργικό περιπλοκών, όπως η ανάκτηση των ρυθμίσεων του περιβάλλοντος ελέγχου, η πρόσβαση στον τοπικό πίνακα αρχείων, ο καθορισμός του κατάλληλου data set και ο ορθός χειρισμός μίας συσκευής ανάγνωσης καρτών, μαγνητικής ταινίας, δίσκου, εκτύπωσης γραμμής, διάτρησης καρτών ή διαδραστικού τερματικού. Το UNIX εισήγαγε ορισμένα πρωτοποριακά πλεονεκτήματα, ένα εκ των οποίων ήταν να παρέχει αφηρημένες (γενικές) συσκευές, πράγμα που καταργεί την ανάγκη του κάθε προγράμματος (εφαρμογής) να γνωρίζει ή να ενδιαφέρεται για το είδος των συσκευών με τις οποίες επικοινωνεί. Τα παλαιότερα λειτουργικά συστήματα επέβαλλαν στον προγραμματιστή μία δομή για κάθε εγγραφή, τον έλεγχο της συσκευής και πολύ συχνά data semantics. Το UNIX εξάλειψε αυτή την πολυπλοκότητα εισάγοντας την έννοια της ροής δεδομένων, δηλαδή μια διατεταγμένη σειρά από bytes δεδομένων που μπορούν να διαβαστούν μέχρι το τέλος του αρχείου. Ένα πρόγραμμα μπορεί επίσης να γράψει bytes δεδομένων όποτε θελήσει και δε χρειάζεται να δηλώσει πόσα bytes δεδομένων θα εγγραφούν (πράγμα που είναι δύσκολο να υπολογιστεί), ή πώς θα ομαδοποιηθούν. Μια άλλη σημαντική εξέλιξη που εισήγαγε το UNIX ήταν να συνδέσει αυτόματα την είσοδο και την έξοδο από προεπιλογή. Το πρόγραμμα (και ο προγραμματιστής) δεν χρειάζεται να κάνει οτιδήποτε για να καθορίσει την είσοδο και την έξοδο όταν ακολουθείται η τυπική αρχιτεκτονική είσοδος δεδομένων επεξεργασία έξοδος δεδομένων. Για να επιτευχθεί αυτή η σύνδεση, με την είσοδο και την έξοδο των δεδομένων, στα προηγούμενα λειτουργικά συστήματα απαιτούνταν συνήθως η χρήση μίας γλώσσας ελέγχου εργασίας (job control), η οποία συχνά ήταν ιδιαίτερα σύνθετη. Από τη στιγμή που το UNIX αποφάσισε να παρέχει πρότυπα αρχεία εισόδου/εξόδου, το runtime περιβάλλον της UNIX C ήταν υποχρεωμένο να υποστηρίξει κι αυτό τη δυνατότητα αυτή. Ως αποτέλεσμα, τα περισσότερα runtime περιβάλλοντα της C (και οι απόγονοι της C), ανεξάρτητα από το λειτουργικό σύστημα, παρέχουν ισοδύναμες λειτουργίες.

11 stdin Standard input είναι δεδομένα (συχνά σε μορφή κειμένου) που δίνονται ως είσοδος σε ένα πρόγραμμα. Το πρόγραμμα ζητάει τη μεταφορά των δεδομένων (από την είσοδο προς αυτό) με τη χρήση της λειτουργίας read (ανάγνωση). Να σημειωθεί πως δεν χρειάζονται όλα τα προγράμματα κάποια είσοδο. Για παράδειγμα η εντολή ls (η κάθε εντολή είναι ένα πρόγραμμα) εκτελεί τη λειτουργία της χωρίς να δέχεται κανένα δεδομένο από την είσοδο. Εκτός κι αν ζητηθεί κάποια ανακατεύθυνση, η είσοδος των δεδομένων αναμένεται από το πληκτρολόγιο το οποίο ξεκίνησε το πρόγραμμα. Το file descriptor (αριθμός - ταυτότητα που αντιστοιχεί σε κάθε ανοικτό αρχείο) για το πρότυπο αρχείο εισόδου είναι το 0 (μηδέν), στη C αντιστοιχεί στη μεταβλητή FILE* stdin της βιβλιοθήκης <stdio.h> ενώ στη C++ αντιστοιχεί στο μεταβλητή std::cin της βιβλιοθήκης <iostream> stdout Standard output είναι ένα αρχείο ροή (stream) όπου το πρόγραμμα γράφει τα δεδομένα εξόδου. Το πρόγραμμα ζητάει τη μεταφορά των δεδομένων (από αυτό προς την έξοδο) με τη χρήση της λειτουργίας write (εγγραφή). Να σημειωθεί πως δεν παράγουν δεδομένα εξόδου όλα τα προγράμματα. Για παράδειγμα η εντολή mv που μετονομάζει ή/και μετακινεί αρχεία δεν παράγει κανένα μήνυμα όταν εκτελείται επιτυχημένα. Εκτός κι αν ζητηθεί κάποια ανακατεύθυνση, η πρότυπη έξοδος των δεδομένων είναι το τερματικό κειμένου (κοινώς η οθόνη) το οποίο αρχικοποίησε το πρόγραμμα. Το file descriptor για το πρότυπο αρχείο εξόδου είναι το 1 (ένα), στη C αντιστοιχεί στη μεταβλητή FILE* stdout της βιβλιοθήκης <stdio.h> ενώ στη C++ αντιστοιχεί στο μεταβλητή std::cout της βιβλιοθήκης <iostream>. stderr Standard error είναι ένα ακόμα αρχείο ροή (stream) εξόδου που χρησιμοποιείται από τα προγράμματα για να εξάγουν μηνύματα λάθους ή διαγνωστικά μηνύματα. Είναι ένα αρχείο ροή ανεξάρτητο από το standard output και μπορεί να ανακατευθυνθεί ανεξάρτητα από αυτό. Εκτός κι αν ζητηθεί κάποια ανακατεύθυνση, η πρότυπη έξοδος των μηνυμάτων λάθους είναι συνήθως το τερματικό κειμένου (κοινώς η οθόνη) το οποίο αρχικοποίησε το πρόγραμμα. Το file descriptor για το πρότυπο αρχείο εξόδου είναι το 2 (δύο), στη C αντιστοιχεί στη μεταβλητή FILE* stderr της βιβλιοθήκης <stdio.h> ενώ στη C++ αντιστοιχεί στις μεταβλητές std::cerr και std::clog της βιβλιοθήκης <iostream>.

12 Τελεστές ανακατεύθυνσης Τελεστές ανακατεύθυνσης ονομάζονται οι τελεστές που υποχρεώνουν την εφαρμογή στην οποία εφαρμόζονται να εκτρέψει τα μηνύματά της από τα προκαθορισμένα αρχεία εισόδου/εξόδου σε τρίτα αρχεία. Ο τελεστής ανακατεύθυνσης > Στη γενική περίπτωση ο τελεστής > εκτρέπει τα μηνύματα που είχαν ως προορισμό το αρχείο stdout, στο αρχείο που ακολουθεί μετά τον τελεστή. Αν το αρχείο, το οποίο ακολουθεί τον τελεστή και στο οποίο εκτρέπονται τα μηνύματα, υπάρχει, τότε το περιεχόμενό του διαγράφεται προτού αποθηκευθούν σε αυτό τα μηνύματα της εντολής. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει τότε δημιουργείται. Παράδειγμα: ls -l > DirListing Εκτροπή των μηνυμάτων της εντολής ls -l από το stdout στο αρχείο DirListing. Αν το αρχείο DirListing υπάρχει τότε διαγράφονται όλα τα περιεχόμενά του και μετά αποθηκεύονται σε αυτό όλα τα μηνύματα προς το stdout της εντολής ls -l. Αν το αρχείο DirListing δεν υπάρχει τότε δημιουργείται. Στο τέλος της εκτέλεσης της εντολής το αρχείο DirListing, που υπάρχει (ή δημιουργείται) στον ίδιο κατάλογο στον οποίο εκτελείται η εντολή, περιέχει σε μορφή κειμένου όλα τα μηνύματα που θα εμφάνιζε στην οθόνη του συστήματος η εκτέλεση της εντολής ls -l. Για την εκτροπή των μηνυμάτων λάθους στο ίδιο αρχείο στο οποίο γίνεται η εκτροπή των μηνυμάτων του stdout θα πρέπει στο τέλος της εντολής να συμπληρωθεί 2>&1 Παράδειγμα: ls -l ~bob/documents > BobDocumentsListing 2>&1 Τα μηνύματα με προορισμό το stdout της εντολής ls -l ~bob/documents, που δείχνει τα περιεχόμενα του φακέλου Documents κάτω από τον αρχικό φάκελο του χρήστη bob ανακατευθύνονται (κι άρα αποθηκεύονται) στο αρχείο BobDocumentsListing. Στο ίδιο αρχείο θα αποθηκευθούν κι όλα τα μηνύματα λάθους που θα πιθανώς θα παράγει η εκτέλεση της εντολής (πχ ότι ο χρήστης δεν έχει τα κατάλληλα δικαιώματα να δει τα περιεχόμενα του φακέλου αυτού). Ο τελεστής ανακατεύθυνσης >> Στη γενική περίπτωση ο τελεστής >> εκτρέπει τα μηνύματα που είχαν ως προορισμό το αρχείο stdout, στο αρχείο που ακολουθεί μετά τον τελεστή. Αν το αρχείο, το οποίο ακολουθεί τον τελεστή και στο οποίο εκτρέπονται τα μηνύματα, υπάρχει, τότε τα μηνύματα συμπληρώνονται στο τέλος του αρχείου. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει τότε δημιουργείται. Παράδειγμα: pwd >> MyCurrentLocation Το μήνυμα της εντολής pwd, δηλαδή το απόλυτο path για τον φάκελο στον οποίο βρίσκεται ο χρήστης όταν εκτελείται η εντολή, αποθηκεύεται στο αρχείο MyCurrentLocation. Αν

13 το αρχείο υπάρχει τότε το μήνυμα γράφεται στο τέλος του αρχείου, μετά από όλα τα δεδομένα που ήδη περιέχει. Αν δεν υπάρχει τότε δημιουργείται, ώστε να αποθηκευθεί μέσα σε αυτό το απόλυτο path που επιστρέφει η κλήση της εντολής pwd. Ο τελεστής ανακατεύθυνσης < Ο τελεστής < υποχρεώνει την εντολή στην οποία εφαρμόζεται να διαβάσει ως είσοδο το περιεχόμενο του αρχείου που τον ακολουθεί, αντί του αρχείου stdin (δηλαδή το πληκτρολόγιο). Παράδειγμα: $ mail bob < data.dat Θα εκτελεστεί το πρόγραμμα mail με παραλήπτη τον χρήστη bob και τα δεδομένα θα προέρχονται οχι μετά από εισαγωγή από το πληκτρολόγιο αλλά αυτόματα από το αρχείο data.dat. Για τη διακοπή της ροής του προγράμματος πατήστε το πλήκτρο break. Ο τελεστής ανακατεύθυνσης Ο τελεστής χρησιμοποιείται για την εκτροπή των μηνυμάτων μίας εντολής από το stdout στo stdin της εντολής που ακολουθεί. Κοινώς τα αποτελέσματα της εντολής στα αριστερά του τελεστή χρησιμοποιούνται σαν το τελευταίο όρισμα της εντολής στα δεξιά του τελεστή Παράδειγμα: cat /tmp/myfile sort Γενικά η εντολή cat εμφανίζει το περιεχόμενο των αρχείων που δέχεται ως όρισμα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα μηνύματα της εντολής cat /tmp/myfile με προορισμό το stdout, δηλαδή το περιεχόμενο του αρχείου myfile κάτω από τον φάκελο tmp του root, δίνεται ως παράμετρος στην εντολή sort, η οποία ταξινομεί το περιεχόμενο αρχείων που δέχεται ως ορίσματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εμφανιστεί το περιεχόμενο του αρχείου myfile στην οθόνη ταξινομημένο ανά γραμμή.

14 Βασικές εντολές διαχείρισης περιεχομένων αρχείων xargs Η εντολή xargs είναι μία αρκετά σύνθετη εντολή. Παίρνει ως είσοδο τα μηνύματα του αρχείου stdin, τα χωρίζει σε τμήματα κάθε φορά που συναντά τον χαρακτήρα ' ' (κενό), ή τον χαρακτήρα cr (νέα γραμμή) και για κάθε τμήμα εκτελεί την εντολή που παίρνει ως παράμετρο βάζοντας σε αυτήν το τμήμα ως παράμετρο. Παράδειγμα: ls *ToDelete* xargs rm -r H xargs διαβάζει τα μηνύματα του stdin. Στο stdin έχουν αποθηκευθεί (λόγω του τελεστή ανακατεύθυνσης που προηγείται) τα μηνύματα προς το stdout της εντολής ls *ToDelete*, δηλαδή τα ονόματα των αρχείων του τρέχων καταλόγου που στο όνομά τους περιέχουν το string ToDelete. H xargs θα πάρει τη λίστα αυτή, θα την χωρίσει σε τμήματα με βάση τον χαρακτήρα κενό. Επομένως κάθε τμήμα είναι ένα όνομα αρχείου (αυτό ισχύει μόνο στην περίπτωση που κανένα από τα αρχεία του φακέλου δεν περιέχει κενό στο όνομά του). Για κάθε τμήμα εκτελεί την εντολή rm -r τμήμα_x, κι αφού κάθε τμήμα είναι ένα όνομα αρχείου, τότε η εντολή αυτή θα σβήσει όλα τα αρχεία που το όνομά του περιέχει το string ToDelete και είναι κάτω από τον τρέχων κατάλογο. Τι κάνει αυτή η εντολή; ls b* xargs du echo Γράφει το μήνυμα που παίρνει ως όρισμα στο πρότυπο αρχείο εξόδου (stdout). Παράδειγμα: echo Hello World Γράφει το μήνυμα Hello World στο stdout (εμφανίζεται στην οθόνη του τερματικού). cat Στο Unix/Linux υπάρχουν πολλές εντολές με τις οποίες μπορούμε να δούμε τα περιεχόμενα ενός ή περισσότερων αρχείων. Η εντολή cat εμφανίζει τα περιεχόμενα των αρχείων σειριακά, χωρίς κανένα διαχωρισμό μεταξύ τους. cat [options] filenames filenames: Λίστα ονομάτων αρχείων χωρισμένα μεταξύ τους με κενό. Παράδειγμα: cat /etc/profile /etc/passwd Εμφάνιση των περιεχομένων των αρχείων profile και passwd κάτω από τον κατάλογο etc του root. more H εντολή more εμφανίζει τα περιεχόμενα των αρχείων σειριακά, με διαχωρισμό μεταξύ τους και με σελιδοποίηση (αν το περιεχόμενο των αρχείων ξεπερνάει σε μέγεθος το παράθυρο του τερματικού, τότε γεμίζει μία οθόνη και σταματάει περιμένοντας από τον χρήστη να προχωρήσει μπροστά. Μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά μόνο είτε με space (προχωράει μπροστά τόσες γραμμές όσες το μέγεθος της οθόνης) είτε με cr (enter)

15 (προχωράει μπροστά μία γραμμή) είτε με άλλες επιλογές (δείτε man more για περισσότερες πληροφορίες). more [options] filenames filenames: Λίστα ονομάτων αρχείων χωρισμένα μεταξύ τους με κενό. Παράδειγμα: more /etc/profile /etc/passwd εμφάνιση των αρχείων profile και passwd που βρίσκονται κάτω από τον φάκελο etc. less Η εντολή less εμφανίζει τα περιεχόμενα των αρχείων σειριακά, με διαχωρισμό μεταξύ τους και με σελιδοποίηση. Για να εμφανίσουμε το περιεχόμενο του επόμενου αρχείου χρησιμοποιούμε τον συνδυασμό :n ενώ για το περιεχόμενο του προηγούμενου αρχείου τον συνδυασμό :p. Μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά και πίσω με επιλογές όπως space ή f (προχωράει μπροστά τόσες γραμμές όσες το μέγεθος της οθόνης) και b (μετακινείται πίσω τόσες γραμμές όσες το μέγεθος της οθόνης). Δείτε man less για περισσότερες πληροφορίες. less [options] filenames filenames: Λίστα ονομάτων αρχείων χωρισμένα μεταξύ τους με κενό. Παράδειγμα: less /etc/profile /etc/passwd εμφάνιση των αρχείων profile και passwd που βρίσκονται κάτω από τον φάκελο etc. head Η εντολή head χρησιμοποιείται για να εμφανίσει τις πρώτες γραμμές ενός αρχείου. Η head εμφανίζει 10 πρώτες γραμμές, εκτός αν γίνει χρήση του διακόπτη n. Αν ο αριθμός που ακολουθεί τον διακόπτη n είναι θετικός τότε εμφανίζει τόσες γραμμές του αρχείου όσες κι ο αριθμός. Αν όμως ο αριθμός είναι αρνητικός τότε εμφανίζει όλες τις γραμμές του αρχείου εκτός από αυτόν τον αριθμό των τελευταίων γραμμών του. head [options] filename Παράδειγμα 1: head n 30 /etc/passwd Εμφάνιση των 30 πρώτων γραμμών του αρχείου passwd. Παράδειγμα 2: head n -3 /etc/group Εμφάνιση όλων γραμμών του αρχείου group εκτός από τις 3 τελευταίες tail Η εντολή tail χρησιμοποιείτε για να εμφανίσει τις τελευταίες γραμμές ενός αρχείου. Η tail εμφανίζει 10 τελευταίες γραμμές, εκτός αν χρησιμοποιήσετε τον διακόπτη n. Η εντολή tail συχνά χρησιμοποιείται για να βλέπουμε τις τελευταίες εγγραφές ενός αρχείου καταγραφής (log file). Για να βλέπουμε συνεχώς τις τελευταίες εγγραφές ενός αρχείου, χρησιμοποιούμε τον διακόπτη f. tail [options] filename

16 Παράδειγμα 1: tail n 5 /etc/passwd Eμφάνιση των τελευταίων 5 γραμμών του αρχείου passwd. Παράδειγμα 2: tail n +4 /etc/passwd Εμφάνιση όλων των γραμμών του αρχείου passwd από την τέταρτη γραμμή και μετά. Παράδειγμα 3: tail f /var/log/messages. Συνεχής εμφάνιση των τελευταίων εγγραφών στο αρχείο messages. find Η εντολή find χρησιμοποιείται για την ανεύρεση αρχείων και καταλόγων που ταιριάζουν με το επιθυμητό όνομα αρχείου ή άλλα κριτήρια. Η απλούστερη δυνατή σύνταξη της εντολής find θα δώσει μία λίστα των αρχείων που υπάρχουν σε ένα κατάλογο και στους υποκαταλόγους του. find [path...] [expression] path: Λίστα από φακέλους χωρισμένους με κενό μεταξύ τους μέσα στους οποίους γίνεται η αναζήτηση. expression: Παραστάσεις από options (επιλογές), tests και actions (ενέργειες) που συνδέονται μεταξύ τους με τελεστές. Αν δεν υπάρχει κάποιος τελεστής τότε εννοείται ο τελεστής and. Μερικοί χρήσιμοι διακόπτες της εντολής find είναι οι ακόλουθοι: - name pattern, Bρίσκει αρχεία και φακέλους που το όνομά του ακολουθεί το pattern. - iname pattern, Βρίσκει αρχεία και φακέλους που το όνομά τους ακολουθεί το pattern. Η αναζήτηση αγνοεί το case (case insensitive). - amin [+n -n n], Βρίσκει αρχεία στα οποία έγινε πρόσβαση πριν από περισσότερα από n λεπτά (λιγότερα από n λεπτά/ακριβώς πριν από n λεπτά). - atime [+n -n n], Βρίσκει αρχεία στα οποία έγινε πρόσβαση πριν από περισσότερες από n ημέρες (λιγότερες από n ημέρες/ακριβώς πριν από n ημέρες). - mmin [+n -n n], Βρίσκει αρχεία που τροποποιήθηκαν πριν από περισσότερα από n λεπτά (λιγότερα από n λεπτά/ακριβώς πριν από n λεπτά). - mtime [+n -n n], Βρίσκει αρχεία που τροποποιήθηκαν πριν από περισσότερες από n ημέρες (λιγότερες από n ημέρες/ακριβώς πριν από n ημέρες). - uname [user user ID], Βρίσκει αρχεία που ανήκουν στο χρήστη user ή στο χρήστη με το συγκεκριμένο user ID. - group [gname group ID], Βρίσκει αρχεία που ανήκουν στην ομάδα με το όνομα gname ή με το συγκεκριμένο group ID. - type filetype, Αναζητά αρχεία του συγκεκριμένου τύπου. To filetype μπορεί να πάρει τις παρακάτω τιμές: o bblock (buffered) special

17 o ccharacter (unbuffered) special o o ddirectory pnamed pipe (FIFO) o fregular file o o lsymbolic link ssocket - size [+n -n n] [spaceunit], Αναζητά αρχεία μεγέθους μεγαλύτερου (μικρότερου ή ίσου) με το μέγεθος που καθορίζει ο χρήστης. Το spaceunit μπορεί να πάρει μία από της παρακάτω τιμές: o o o o c για bytes k για Kilobytes M για Megabytes G για Gigabytes Αναλυτικότερες πληροφοριές για τους διακόπτες και τις χρήσεις της εντολής find στο manual της εντολής (man find). Παράδειγμα 1: find ~ -iname Passwd Αναζήτηση αρχείων κάτω από το home directory που το όνομά τους είναι passwd ανεξάρτητα από το case (Πχ PASSWD, passwd, PASSwd, PassWd) Παράδειγμα 2: find name "*file" xargs cat >> myfile Αναζήτηση αρχείων κάτω από τον τρέχοντα φάκελο που το όνομά τους καταλήγει σε file. Εκτύπωση των περιεχομένων αυτών των αρχείων και αποθήκευσή τους στο αρχείο myfile. Παράδειγμα 3: find ~ size +10k Αναζήτηση αρχείων που το μέγεθός τους είναι μεγαλύτερο από 10Kbytes και που βρίσκονται κάτω από το home directory. Παράδειγμα 4: find / -group Ubuntu Αναζήτηση όλων των αρχείων κάτω από το root που ανήκουν στο group Ubuntu. Παράδειγμα 5: find ~ -type f -size -10c -ctime -5 Συνδυασμός διακοπτών. Αναζήτηση κάτω από τον αρχικό φάκελο χρήστη όλων των αρχείων που είναι τύπου κανονικό αρχείο, με μέγεθος μικρότερο ή ίσο με 10 bytes και δημιουργήθηκαν τις τελευταίες 5 ημέρες. grep Aναζήτηση συγκεκριμένου pattern μέσα σε αρχεία κειμένου. Η προκαθορισμένη συμπεριφορά της εντολής grep είναι να τυπώνει τις γραμμές του αρχείου που περιέχουν το pattern.

18 grep [options] [pattern] filename Αν στη θέση του pattern χρησιμοποιηθεί ο χαρακτήρας. (τελεία) τότε σημαίνει οποιαδήποτε λέξη. Οι σημαντικότεροι διακόπτες της grep είναι οι παρακάτω: -i--ignore-case, Η αναζήτηση θα γίνει το ίδιο ανεξάρτητα αν έχουμε πεζά ή κεφαλαία γράμματα στη λέξη. Παράδειγμα 1: grep -i UBUNTU /etc/passwd Αναζήτηση της λέξης UBUNTU αγνοώντας το case στο αρχείο passwd. Επιστρέφει όλες τις γραμμές του αρχείου που περιέχουν τη λέξη είτε με κεφαλαίους χαρακτήρες, είτε με πεζούς, είτε με συνδυασμό τους. -v--invert-match, Εμφανίζει τις γραμμές που δεν περιέχουν το pattern Παράδειγμα 2: grep -v ubuntu /etc/passwd Αναζήτηση της λέξης ubuntu στο αρχείο passwd. Επιστρέφει όλες τις γραμμές του αρχείου που ΔΕΝ περιέχουν τη λέξη. -w--word-regexp, Εμφανίζει της γραμμές που περιέχουν το pattern ως ξεχωριστή λέξη Παράδειγμα 3: grep -w buntu /etc/passwd Αναζήτηση ολόκληρης της λέξης buntu στο αρχείο passwd και εμφάνιση των γραμμών του αρχείου που την περιέχουν. -c--count, Εμφανίζει τον αριθμό των γραμμών που περιέχουν το pattern Παράδειγμα 4: grep -c ubuntu /etc/passwd Αναζήτηση της λέξης ubuntu στο αρχείο passwd. Επιστρέφει ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ των γραμμών του αρχείου που περιέχουν τη λέξη. -l--files-with-matches, Αναζητά και εμφανίζει τα αρχεία που περιέχουν το pattern Παράδειγμα 5: grep -l ubuntu /etc/* Αναζήτηση της λέξης ubuntu σε όλα τα αρχεία κάτω από τον φάκελο etc. Εμφανίζει μόνο τα ονόματα των αρχείων που περιέχουν τη λέξη. Αν δεν είχε χρησιμοποιηθεί η επιλογή l τότε δίπλα από το όνομα του αρχείου θα εμφάνιζε και την γραμμή που περιέχει τη λέξη. wc Εντολή για την εμφάνιση γραμμών, λέξεων ή χαρακτήρων που αποτελείται το περιεχόμενο ενός αρχείου κειμένου ή μιας ομάδας αρχείων σε bytes. Σε συνδυασμό της εντολής με παραμέτρους έχουμε: -l: τον αριθμό των γραμμών κειμένου, -w: τον αριθμό των λέξεων του κειμένου και -c: τον αριθμό των χαρακτήρων κειμένου.

19 split Η split χωρίζει ένα αρχείο σε μικρότερα ανάλογα με το μέγεθος που θα οριστεί. Αν δεν δοθεί μέγεθος τότε χωρίζει το αρχείο ανά 1000 γραμμές. Τα νέα αρχεία που δημιουργούνται ονομάζονται με τη σειρά xaa xab xac xad κ.ο.κ split [options] [input [prefix]] Παράδειγμα 1: split /var/log/messages Διάσπαση του αρχείου messages σε αρχεία μεγέθους 1000 γραμμών το κάθε ένα. Παράδειγμα 2: split -l 3 /etc/passwd Διάσπαση του αρχείου passwd σε αρχεία μεγέθους 3 γραμμών το κάθε ένα Παράδειγμα 3: split /var/log/messages smessage Διάσπαση του αρχείου messages σε αρχεία μεγέθους 1000 γραμμών το κάθε ένα. Τα αρχεία που δημιουργούνται έχουν ονόματα smessageaa, smessageab, smessageac κ.ο.κ. cut Εμφανίζει συγκεκριμένο τμήμα κάθε γραμμής από το αρχείο cut [options] [file] Παράδειγμα 1: cut -c 4-10 /etc/passwd Εμφανίζει από τον 4ο έως τον 10ο χαρακτήρα κάθε γραμμής Παράδειγμα 2: cut -d: -f 5 /etc/passwd Εμφανίζει το 5ο πεδίο κάθε γραμμής. Τα πεδία ορίζονται κάθε φορά που συναντάται ο χαρακτήρας : sort Ταξινομεί την είσοδο αλφαβητικά. Η προκαθορισμένη ταξινόμηση είναι αλφαριθμητική ενώ υπάρχει δυνατότητα και για αριθμητική ταξινόμηση. sort [options] [file] -ο: δημιουργείται ένα νέο αρχείο με τα αποτελέσματα της ταξινόμησης. -n: χρησιμοποιείται για αριθμητική ταξινόμηση. Παράδειγμα 1: sort /etc/passwd Αλφαριθμητική ταξινόμηση του αρχείου passwd. Παράδειγμα 2: sort -o passwd2 /etc/passwd Δημιουργεί το αρχείο passwd2 που περιέχει τα περιεχόμενα του αρχείου passwd ταξινομημένα αλφαριθμητικά. Παράδειγμα 3:

20 cut -d: -f3 /etc/passwd >passwd2 sort -n passwd2 Δημιουργία του αρχείου passwd2 που περιέχει το 3ο πεδίο (σπάζοντας κάθε γραμμή με βάση τον χαρακτήρα :) κάθε γραμμής του αρχείου passwd (το 3ο πεδίο του συγκεκριμένου αρχείου είναι ένας αριθμός). Κατόπιν αριθμητική ταξινόμηση του αρχείου passwd2. uniq Απόρριψη όλων εκτός από μίας των διαδοχικά ίδιων γραμμών της εισόδου και εμφάνισή τους στην έξοδο. uniq [options] [input [output]] Παράδειγμα: cut -d: -f3 /etc/passwd >> passwd2 sort -n passwd2 > spasswd2 uniq spasswd2 uspasswd2 Το αρχείο passwd2 που δημιουργείται περιέχει μόνο αριθμητικές τιμές. Το spasswd2 δημιουργείται να περιέχει τις αριθμητικές τιμές τους passwd2 ταξινομημένες αριθμητικά. Με την εντολή uniq δημιουργείται το αρχείο uspasswd2 που περιέχει τις μοναδικές αριθμητικές τιμές του spasswd2. diff και compare Εντολές για τη σύγκριση μεταξύ των περιεχομένων αρχείων.