Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΡΟΦΟ ΟΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟ: ΤΟ ΙΚΤΥΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ. Κωνσταντίνος Σ. Τάσσος ιευθυντής στο Γραφείο ιευθύνοντος Συµβούλου ΕΗ

Transcript

1 Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΡΟΦΟ ΟΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟ: ΤΟ ΙΚΤΥΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Κωνσταντίνος Σ. Τάσσος ιευθυντής στο Γραφείο ιευθύνοντος Συµβούλου ΕΗ 1. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ηλεκτρενεργειακό σύστηµα της χώρασ είναι ένα µεικτό υδροθερµικό σύστηµα παραγωγής, αποτελείται δηλαδή από υδροηλεκτρικούς και θερµικούς σταθµούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µε χρησιµοποιούµενα καύσιµα λιγνίτη, πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Το Σύστηµα Μεταφοράς διασυνδέει τους σταθµούς παραγωγής µε τα κέντρα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και τους µεγάλους βιοµηχανικούς καταναλωτές. Η διανοµή της ηλεκτρικής ενέργειας γίνεται στους καταναλωτές µέσω των τοπικών δικτύων διανοµής. Το Σύστηµα Μεταφοράς αποτελείται από 3φασικές Γραµµές Μεταφοράς (Γ.Μ.), Υποσταθµούς (Υ/Σ) διασυνδετικούς του δικτύου, µετασχηµατισµού τάσεως και κυρίως, µεικτούς λειτουργεί δε σε 3 επίπεδα τάσεων: 400 kv, 150 kv και πολύ µικρό τµήµα στα 66 kv (AC). Υπάρχει επίσης ένα πολύ µικρό τµήµα 400 kv DC. To δίκτυο των 400 kv µπορεί να χαρακτηρισθεί ως υπερκείµενο δίκτυο του πυκνότερου αλλά ασθενέστερου, από πλευράς µεταφορικής ικανότητας, δικτύου των 150 kv. Το εν λόγω δίκτυο 400 kv αναπτύχθηκε ιδιαίτερα τα τελευταία 15 χρόνια, απετέλεσε δε την σπονδυλική στήλη του όλου δικτύου Μεταφοράς της χώρας. Επισηµαίνεται στο σηµείο αυτό, οτι µεγίστης σπουδαιότητας είναι οι 3 γραµµές διπλού κυκλώµατος 400 kv, που µεταφέρουν ηλεκτρική ενέργεια από τους σταθµούς παραγωγής της υτικής Μακεδονίας, όπου παράγεται περίπου το 70% της συνολικής ηλεκτροπαραγωγής της χώρας και στην συνέχεια µεταφέρεται στα µεγάλα κέντρα 1

2 κατανάλωσης της κεντρικής και νότιας Ελλάδος, όπου καταναλώνεται περίπου το 65% της ηλεκτρικής ενέργειας. Το δίκτυο Μεταφοράς διασυνδέεται επίσης µε τα γειτονικά συστήµατα Βουλγαρίας, Π.Γ..Μ., Αλβανίας και πρόσφατα Ιταλίας µέσω υποβρυχίου καλωδίου DC. Προκειµένου να γίνει αντιληπτή η σηµασία του Συστήµατος Μεταφοράς στην ασφάλεια εφοδιασµού της χώρας επιτρέψατέ µου να το παροµοιάσω µε το καρδιοαγγειακό σύστηµα του ανθρώπου και συγκεκριµένα µε το σύστηµα των κυρίων αρτηριών του. Οι όποιες διαταραχές ή βλάβες στο σύστηµα αυτό δηµιουργούν µείζον πρόβληµα στο όλο σύστηµα. Ακριβώς το ίδιο συµβαίνει και µε το Σύστηµα Μεταφοράς, το οποίο αποτελεί τον συνδετικό κρίκο µεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Ανεξαρτήτως διαθεσιµότητας της παραγωγής ή δυνατοτήτων της κατανάλωσης, χωρίς το Σύστηµα Μεταφοράς ολόκληρο το ηλεκτρενεργειακό σύστηµα της χώρας δεν λειτουργεί. Έτσι, διαταραχές ή βλάβες του Συστήµατος Μεταφοράς µπορούν να προκαλέσουν διαδοχικά και κατα βαθµό σοβαρότητας, µείωση του βαθµού ασφαλείας και αξιοπιστίας του Συστήµατος, σβέση µεγάλου τµήµατος της χώρας (brown out) ή και ολοκληρωτική σβέση του Συστήµατος (black out). Προκύπτει εποµένως αβίαστα το συµπέρασµα, και επισηµαίνεται για µία ακόµα φορά, ότι οι ανωµαλίες στο Σύστηµα Μεταφοράς είναι άλλης τάξεως µεγέθους από αντίστοιχες στα δίκτυα διανοµής, οι οποίες είναι τοπικά και ηλεκτρικά περιορισµένες. 2. ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΙΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Ο σχεδιασµός του Συστήµατος Μεταφοράς αποτελεί µια σύνθετη διαδικασία και ξεκινά από ένα µακροπρόθεσµο σχεδιασµό (µε ορίζοντα 20ετίας), οπου γίνεται µια σκιαγράφηση του Συστήµατος από την οποία διαφαίνονται διάφορες εξελικτικές τάσεις, φθάνει δε µέχρι τον βραχυπρόθεσµο σχεδιασµό (διετή, µε ορίζοντα της επόµενης πενταετίας). Κατά τον σχεδιασµό του Συστήµατος Μεταφοράς εκπονούνται µια σειρά από εξειδικευµένες µελέτες όπως: 2

3 Μελέτες πρόβλεψης φορτίων Μελέτες ροής ισχύος (που αποτελούν και την βάση για εκπόνηση άλλων µελετών) Μελέτες βραχυκυκλωµάτων Μελέτες προστασίας Μελέτες αξιοπιστίας (non delivered energy, LOLP, κλπ) Μελέτες µεταβατικής ευστάθειας (µεταβατικής και στατικής ευστάθειας) Μελέτες ρυθµίσεως συχνότητος και αποκοπής φορτίων (πρωτεύουσα δευτερεύουσα ρύθµιση κλπ) Ειδικές µελέτες (επιπτώσεων σε άλλα δίκτυα, αρµονικών, υπερτάσεων, ασύµµετρης φόρτισης κλπ) Οικονοµικοτεχνικές µελέτες σκοπιµότητας Το Σύστηµα Μεταφοράς της χώρας λειτουργεί βροχοποιηµένο και ικανοποιεί σε σηµαντικό βαθµό τα κριτήρια Ν και Ν-1 συµφωνα µε τα διεθνή πρότυπα και τους κανόνες της UCTE (Union for the Coordination of Transmission of Electricity). Είναι προφανές και αναµενόµενο κάποια στοιχεία του Συστήµατος (Γραµµές Μεταφοράς (ΓΜ) ή κόµβοι-υποσταθµοί (Υ/Σ)) να έχουν µεγαλύτερη σηµασία για την οµαλή και απρόσκοπτη λειτουργία του και κάποια άλλα µικρότερη. Οι όποιες διαταραχές ή βλάβες στα στοιχεία µε την µεγαλύτερη σηµασία έχουν δυσµενέστερες ή και πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις στην όλη λειτουργία του Συστήµατος και στην εξυπηρέτηση των καταναλωτών. Η θέση των στοιχείων αυτών εκτός τάσεως ή λειτουργίας δεν επιβάλλει απλά κάποια συµφόρηση στο δίκτυο, λόγω εξαναγκασµού της ενέργειας να διέλθει από άλλα κυκλώµατα, αλλά και έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις τόσο σε άλλα στοιχεία του δικτύου όσο και στους σταθµούς παραγωγής. Τέτοια κύρια στοιχεία του Συστήµατος ευρίσκονται κυρίως στο δίκτυο των 400 kv, η δε λεπτοµερής απαρίθµησή τους εκφεύγει των ορίων της σηµερινής παρουσίασης. Ενδεικτικά αναφέρονται οι κόµβοι 400/150 kv που περιβάλουν το λεκανοπέδιο της Αθήνας (Κέντρα Υπερυψηλής Τάσεως (ΚΥΤ) Κουµουνδούρου, Αχαρνών, Αγ.Στεφάνου, Παλλήνης) καθώς και το ΚΥΤ Λάρισας. Η όλη λειτουργία του Συστήµατος εποπτεύεται από το Εθνικό Κέντρο Ελέγχου Ενέργειας (ΕΚΕΕ) (καθως και από τα δύο Περιφεριακά Κέντρα Ελέγχου Ενέργειας) το οποίο είναι 3

4 υπεύθυνο για την οµαλή και απρόσκοπτη αλλά και οικονοµική λειτουργία του Συστήµατος. Στα πλαίσια αυτά το ΕΚΕΕ είναι αρµόδιο για την πρόβλεψη, πρόληψη και αντιµετώπιση καταστάσεων ανάγκης και τον περιορισµό των διαταραχών και των συνακόλουθων συνεπειών τους στον ελάχιστο δυνατό χρόνο και µε το µικρότερο δυνατό κόστος. Βεβαίως, οι αρµοδιότητές του δεν περιοριζονται µόνον σε αυτά τα σηµεία, τελευταία δε, µε την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισµού οι αρµοδιότητες αυτές διευρύνθηκαν σηµαντικά. 3. ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΓΚΗΣ Ως κατάσταση έκτακτης ανάγκης χαρακτηρίζουµε την κατάσταση κατά την οποία, για διάφορους λόγους, επέρχεται αιφνίδια µεταβολή των χαρακτηριστικών λειτουργίας του Συστήµατος και των οποiών οι νέες τιµές είναι εκτός των επιτρεπτών ορίων κατά τα διεθνή πρότυπα. Οι καταστάσεις αυτές σε τµήµα του δικτύου ή και στο σύνολό του ενέχουν τον κίνδυνο δηµιουργίας σοβαρών συνεπειών τόσο στην τροφοδοσία των καταναλωτών, όσο και σε αυτό καθεαυτό τον εξοπλισµό του Συστήµατος. Τέτοιες καταστάσεις µπορεί να επισυµβούν από διάφορα αίτια όπως: Ηλεκτρικά (από ηλεκτρικές διαταραχές του Συστήµατος ή γειτονικών συστηµάτων διασυνδεδεµένων µε το Ελληνικό Σύστηµα) Μηχανικά (από µηχανικές καθαρά αιτίες π.χ. σεισµό) Μεικτά (από µεικτές αιτίες, που είναι και οι συνηθέστερες) ολιοφθορές Οι συνέπειες είναι δυνατόν αν µην γίνουν αντιληπτές από τους καταναλωτές, περιοριζόµενες στην µείωση των επιπέδων ασφαλείας λειτουργίας του Συστήµατος ή σε ελαφρά µείωση των επιπέδων ποιότητος εξυπηρέτησης, ή να γίνουν αντιληπτές µε την σοβαρή µείωση των επιπέδων ποιότητος εξυπηρέτησης ή και µερική διακοπή τροφοδοσίας (brown out) ή ολική διακοπή τροφοδοσίας ολοκλήρου του Συστήµατος (black out). Επισηµαίνεται στο σηµείο αυτό και ειδικά σε ο,τι αφορά τις δολιοφθορές, οτι αντιµετωπίζονται µε την κάλυψη των εγκαταστάσεων µε παραδοσιακά αλλά και 4

5 συγχρονα µέσα ασφαλείας. Μέχρι σήµερα όµως δεν υπάρχει παρόµοιο ιστορικό προηγούµενο στο Ελληνικό Σύστηµα. Εάν συµβεί ή επίκειται κατάσταση έκτακτης ανάγκης στο Σύστηµα ο διαχειριστής του Συστήµατος µέσω του ΕΚΕΕ µπορεί να εκδόσει συναγερµό προς τους παραγωγούς, τους βασικούς υποσταθµούς Μεταφοράς και τα περιφερειακά κέντρα ελέγχου. Οι συναργεµοί διακρίνονται σε πορτοκαλί, κόκκινο και µπλέ ανάλογα µε την βαρύτητα της επαπειλούµενης κατάστασης ή συµβάντος. Θα πρέπει να επισηµανθεί στο σηµείο αυτό οτι οι διαταραχες του Συστήµατος, οι οποίες οδήγησαν σε µείζονες ανωµαλίες (brown out ή black out) ήσαν αποτέλεσµα µίας σωρείας συγκυριών µίας σειράς καταστάσεων και συµβάντων τα οποία συνέβησαν την ίδια χρονική στιγµή. Οι καταστάσεις και τα συµβάντα αυτά µπορεί να είναι: Αστοχία του εξοπλισµού (Παραγωγής ή/και Μεταφοράς) Ελλιπής ή πληµµελής συντήρηση. Ηλεκτρικά ή/και µηχανικά αίτια στο Σύστηµα. ιαταραχές γειτονικών, διασυνδεδεµένων µε το Ελληνικό Συστηµάτων Καταστάσεις εξωτερικές προς το σύστηµα Παραγωγής ή/και Μεταφοράς οι οποίες έχουν άµεση δυσµενή επίπτωση στην λειτουργία του. Θεοµηνίες. Λανθασµένοι χειρισµοί (που οφείλονται εν µέρει στον ανθρώπινο παράγοντα). Επίδραση του ανθρώπινου παράγοντα (σχεδόν αποκλειστικά). Έχει αποδειχθεί ιστορικά οτι αν και η πιθανότητα σύµπτωσης µερικών ή όλων από αυτές τις καταστάσεις ή συµβάντα φαίνεται µικρή, εν τούτοις δεν είναι. Το τελευταίο αυτό ισχύει για όλα τα Συστήµατα και αν και η προσπάθεια είναι, και πρέπει να είναι, η µείωση αυτής της πιθανότητας, ο πλήρης αποκλεισµός της είναι εξωπραγµατικός. 5

6 4. Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Η προστασία του δικτύου Μεταφοράς έναντι διαταραχών γίνεται µέσω ειδικού εξοπλισµού προστασίας, ο οποίος εγκαθίσταται στα προς προστασία στοιχεία του Συστήµατος. Η φιλοσοφία η οποία διέπει την επιλογή και την λειτουργία των διατάξεων αυτών παραµένει σταθερή. Ο περιορισµός της διαταραχής και των συνακόλουθων συνεπειών, που ήδη δηµιουργήθηκαν ή δηµιουργούνται, στον ελάχιστο δυνατό τόπο και χρόνο. Η αποκατάσταση της οµαλής λειτουργίας του Συστήµατος το ταχύτερο δυνατόν είναι το, χρονικά, δευτερο ζητούµενο. Κατα την αποκατάσταση οµαλης λειτουργίας του Συστήµατος µετά από µείζονες διαταραχές ο παράγων της ελαχιστοποίησης του κόστους λαµβάνεται υπ όψιν, αλλά δεν θεωρείται πρώτης προτεραιότητος. Σε πρώτο επίπεδο, οι διατάξεις προστασίας αφορούν απλές διαταραχές σε µεµονωµένα στοιχεία του Συστήµατος τα οποία θέτουν εκτός τάσεως, όπως πχ την θέση µίας γραµµής µεταφοράς εκτός τάσεως λόγω βραχυκυκλώµατος κατά το µήκος της, ή την θέση εκτός τάσεως ενός µετασχηµατιστού (ΜΣ) 150/20 kv κλπ. Οι διατάξεις προστασίας είναι αυτόµατες, πολλές δε από αυτές επαναφέρουν αυτοµάτως, σε προεπιλεγέντα χρόνο, την τάση. Από πλευράς τεχνολογίας χρησιµοποιούνται ηλεκτρονόµοι (Η/Ν) υπερεντάσεως, συνθετότεροι Η/Ν αποστάσεως, συστήµατα τηλεπτώσεων µέσω προστασίας φερεσύχνων, κλπ. Σε δεύτερο επίπεδο η αποµόνωση του σφάλµατος που δηµιουργεί την διαταραχή και η πρόληψη των πολλαπλασιαστικών επιπτώσεων απαιτεί την συνεργασία περισσοτέρων στοιχείων του Συστήµατος. Τέτοιες περιπτώσεις είναι πχ η διαφορική προστασία ( /Φ) ζυγών ενός υποσταθµού (Υ/Σ) ακόµη και κατα τοµείς (sectionalising), τηλεπτώσεις Μονάδων σταθµών παραγωγής ή αποκοπής φορτίου καταναλωτών όταν κάποιες τιµές σε κρίσιµα σηµεία του Συστήµατος υπερβούν κάποια προκαθορισµένα όρια κλπ. Σε τρίτο επίπεδο, και για περιπτώσεις γενικοτέρων διαταραχών, υπάρχουν εγκατεστηµένοι Η/Ν υποσυχνότητος οι οποίοι αποκόπτουν φορτία καταναλωτών προκειµένου να επαναφέρουν το ισοζύγιο παραγωγής ζήτησης σε περίπτωση απώλειας µονάδων παραγωγής. Η ανωτέρω Η/Ν αποκόπτουν φορτία σε 4 στάδια υποσυχνότητος 6

7 Hz. Η επαναφορά των αποκοπέντων φορτίων για ορισµένες κατηγορίες καταναλωτών ενδέχεται να είναι αυτόµατη, όταν αποκατασταθεί η συχνότητα στις κανονικές τιµές της. Η αντιµετώπιση βεβαίως καταστάσεων έκτακτης ανάγκης δεν σταµατά στις αυτόµατες διατάξεις προστασίας. Για τη άσκηση της εποπτείας της λειτουργίας του Συστήµατος το ΕΚΕΕ, από της µετεγκατάστασής του στον Αγ.Στέφανο Αττικής (τέλη 1995) διαθέτει εξοπλισµό και λογισµικό κατάλληλα για την άσκηση των αρµοδιοτήτων και υποχρεώσεών του. Έτσι, σε σηµαντικό αριθµό κόµβων (κυρίων) του Συστήµατος είναι εγκατεστηµένες Αποµακρυσµένες Τερµατικές Μονάδες (RTU) για την παρακολούθηση της λειτουργίας, την καταγραφή συµβάντων αλλά και τη µεταφορά εντολών ελέγχου προς τους Υ/Σ και σταθµους παραγωγής µέσω του εγκατεστηµένου συστήµατος SCADA (System Control And Data Acquisition). Οι επικοινωνίες και η µετάδοση πληροφοριών στο ΕΚΕΕ εξασφαλίζονται µέσω γραµµών ΟΤΕ, ιδίου συστήµατος φερεσύχνων µέσω των γραµµών µεταφοράς, µέσω µικροκυµατικών ζεύξεων και σε µικρό τµήµα µέσω οπτικών ινών. Η τηλεεποπτεία του Συστήµατος και η δυνατότητα τηλεχειρισµού σε κάποιους εκ των Υ/Σ του, επιτρέπουν µέχρι σήµερα- οτι το Σύστηµα είναι επαρκώς παρατηρήσιµο και εν µέρει άµεσα ελέγξιµο από το ΕΚΕΕ. Το υπάρχον λογισµικό επιτρέπει την λειτουργία εφαρµογών: Ροής φορτίου (σε πραγµατικό και µη χρόνο load flow on και off line). Εκτίµησης κατάστασης (state estimation) Ανάλυσης ενδεχόµενων διαταραχών (contingency analysis) Βέλτιστης ροής φορτίου (optimal power flow) Ασφάλειας επιπέδων τάσεως και συχνότητος σε πραγµατικό χρόνο (Πρόγραµµα ΟΜASES). Τα ανωτέρω, εξοπλισµός και λογισµικό, επιτρέπουν σε περίπτωση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στο προσωπικό λειτουργίας του ΕΚΕΕ να λάβει αποφάσεις και να εκτελέσει χειρισµούς προς την σωστή κατεύθηνση µε σηµαντικό βαθµό βεβαιότητος. 7

8 5. Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ Η αντιµετώπιση µιας µερικής ή ολικής διακοπής (brown ή black out) του Συστήµατος αντιµετωπίζεται τόσο σε επίπεδο πολιτείας όσο και σε επίπεδο ιαχειριστού του Συστήµατος ( ΕΣΜΗΕ) που είναι το κυρίως τεχνικό µέρος της αντιµετώπισης. Σε επίπεδο πολιτείας οι περιπτώσεις αυτές χαρακτηρίζονται ως διακοπές ηλεκτρικής ενέργειας και περιλαµβάνονται στο γενικό σχέδιο πολιτικής προστασίας ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ µε καθ ύλην αρµόδιο υπουργείο το ΥΠΑΝ και πληθώρα συνεργαζοµένων άλλων υπουργείων και φορέων. Στο σχετικό ειδικό σχέδιο ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ περιλαµβάνονται όλες οι διαδικασίες και ενέργειες από πλευράς ΥΠΑΝ για την κινητοποίηση και συντονισµό των συναρµοδίων φορέων, την ενηµέρωση και κυρίως την αντιµετώπιση όχι τόσο αυτού καθεαυτού του συµβάντος, αλλά των επιπτώσεων του στο κοινωνικό σύνολο. Σε επίπεδο ΕΣΜΗΕ οι σχετικές διαδικασίες και ενέργειες περιγράφονται στον Κώδικα ιαχείρισης του Συστήµατος όσον αφορά τα σχέδια αποκατάστασης του Συστήµατος, τους συναγερµούς, την εκπαίδευση του προσωπικού, την αποσύνδεση εγκαταστάσεων και τους χειρισµούς στοιχείων του Συστήµατος. Επιπλέον υπάρχει µια σειρά ειδικών τεχνικών οδηγιών ανα κύριο Υ/Σ και ανά σταθµό περαγωγής για την ταχεία επανατροφοδότηση του Συστήµατος σε περίπτωση µερικής ή γενικής διακοπής. Οι οδηγίες αυτές περιλαµβάνουν συνοπτικά χειρισµούς που απαραίτητα πρέπει να γνωρίζει το προσωπικό φυλακής σε σταθµούς παραγωγής και Υ/Σ για την σωστή αντιµετώπιση των καταστάσεων που παρουσιάζονται. Το προσωπικό ενεργοποιεί αφεαυτού τις οδηγίες αυτές εφόσον δεν είναι δυνατή η επικοινωνία του µε τα περιφερειακά ΚΕΕ ή ακόµα και το ΕΚΕΕ για χρονικό διάστηµα µεγαλύτερο των 15 πρώτων λεπτων. Οι όποιες οδηγίες ή γενικά σχέδια αποκατάστασης του συστήµατος αποβλέπουν στην χάραξη των πλαισίων και βασικών βηµάτων για την αποκατάσταση του Συστήµατος και επ ουδενί λόγω υποκαθιστούν τον παράγοντα άνθρωπο, στον οποίο οφείλεται η επιτυχηµένη κατά τα διεθνή πρότυπα αντιµετώπιση πληθώρας τέτοιων γενικευµένων διακοπών, αλλά και αναπόφευκτα κάποια ανθρώπινα λάθη. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η επιλογή 8

9 και η συνεχιζόµενη εκπαίδευση του προσωπικού πρέπει να γίνεται προσεκτικά, η δε εµπειρία του θεωρείται πολύτιµη. 6. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η εµπειρία από µεγάλης έκτασης διακοπές του Συστήµατος κατέδειξε οτι οι χρόνοι αποκατάστασης ποικίλουν. Χαρακτηριστικά αναφέρονται: 7/9/99 Μερική διακοπή (σεισµός στην περιοχή Αττικής). Χρόνος αποκατάστασης: περίπου 2 ώρες. 25,26/3/98 Μερικές διακοπές. Χρόνος αποκατάστασης: περίπου 4 και 5 ώρες αντίστοιχα. 1/9/88 Μερική διακοπή. Χρόνος αποκατάστασης: 2 ώρες και 40 λεπτά. 2/7/83 Γενική διακοπή. Χρόνος αποκατάστασης: 3 ώρες και 5 λεπτά. Τονίζεται οτι οι αναφερόµενοι χρόνοι αφορούν στην αποκατάσταση του δικτύου Μεταφορας και όχι κατ ανάγκην των τελικών καταναλωτών, οµάδες των οποίων είναι δυνατόν να τροφοδοτηθούν σε πολύ µικρότερο χρόνο από άλλες οδεύσεις της Μεταφοράς ή της ιανοµής, όπως επίσης και άλλοι καταναλωτές σε µεγαλύτερο ακόµη χρόνο από τους αναφερόµενους. Οι προοπτικές για την αντιµετώπιση στο µέλλον παρόµοιων καταστάσεων ενσωµατώνονται στις προοπτικές εκσυγχρονισµού του ΕΚΕΕ και των περιφεριακών ΚΕΕ, προοπτικές εντασσόµενες στο Γ ΚΠΣ. Έτσι προβλέπεται αναβάθµιση της τηλεεποπτείας και δυνατότητας τηλεχειρισµού στοιχείων του Συστήµατος Παραγωγής- Μεταφοράς, νέο σύστηµα ελέγχου ενέργειας µε στόχο µία σύγχρονη βάση εφαρµογών πραγµατικού χρόνου, σύγχρονο εξοπλισµό καταγραφής µεταβατικών φαινοµένων, ψηφιακούς Η/Ν αποστάσεως, κλπ. Ελπίζεται βάσιµα οτι η τεχνολογική αυτή αναβάθµιση θα συνεισφέρει σηµαντικά στην καλύτερη αντιµετώπιση καταστάσεων ανάγκης στο Σύστηµα χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζεται κανένας από τους άλλου παράγοντες που προαναφέρθηκαν. 9