Π.Α.Σ.Κ. ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Transcript

1 Π.Α.Σ.Κ. ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Οι σεισµοί είναι πράγµατι πρόβληµα πρώτου µεγέθους για τη χώρα. εν υπάρχουν µαγικές λύσεις ή αυτόµατες λύσεις. Η αντιµετώπιση του προβλήµατος απαιτεί τεράστια, µακροχρόνια, συστηµατική προσπάθεια, συνεργασία, και κινητοποίηση όλων. εν ωφελεί ούτε ο µηδενισµός, ούτε η θριαµβολογία. Είναι γνωστό ότι καµία χώρα δεν έχει αντιµετωπίσει, ούτε µπορεί να αντιµετωπίσει πλήρως το πρόβληµα. Ούτε οι χώρες που είχαν σχεδιασµένη οικονοµία και οργανωµένη δόµηση, ούτε οι χώρες της ανοιχτής αγοράς. Υπάρχουν φορές που η σφοδρότητα του σεισµού υπερβαίνει τις δυνατότητες ακόµη και της πιο οργανωµένης, και της πιο προηγµένης και ισχυρής Πολιτείας και Κοινωνίας. Ακόµη και η Ιαπωνία, που είναι κορυφαία στην αντισεισµική προστασία, που έχει ιστορία προσπαθειών 100 ετών, αντιµετωπίζει τεράστια προβλήµατα. Οι ζηµιές από τον σεισµό στο Κόµπε ανήλθαν σε 100 δισεκατοµµύρια δολάρια και οι νεκροί ανήλθαν σε 5000 άτοµα. 1

2 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Στην χώρα µας µέχρι το τέλος της δεκαετίας του 70 δεν δόθηκε το βάρος που έπρεπε στην οργάνωση της αντισεισµικής προστασίας και στην προετοιµασία της αντιµετώπισης των συνεπειών των σεισµών. Αυτό είναι γεγονός που δεν µπορεί να αµφισβητηθεί ούτε να αλλάξει. Η προώθηση της αντισεισµικής προστασίας, σύµφωνα µε τα ουσιαστικά κριτήρια που ισχύουν διεθνώς, αρχίζει λοιπόν πριν από 25 περίπου χρόνια. Στην αρχή της δεκαετίας του 80 ξεκίνησε η προσπάθεια επεξεργασίας θεµελίωσης και προώθησης µε συγκεκριµένα µέτρα µιας ολοκληρωµένης Εθνικής Αντισεισµικής Πολιτικής. Θυµίζουµε τη ίδρυση του Ο.Α.Σ.Π. το 83, τη δραστηριοποίηση του Ι.Τ.Σ.Α.Κ. το 84, τα ερευνητικά προγράµµατα και τις βασικότατες αλλαγές στον αντισεισµικό κανονισµό το 85. Πρέπει να προωθήσουµε µε συνέπεια την Ολοκληρωµένη Εθνική Αντισεισµική Πολιτική, µέσα από την επίτευξη συγκεκριµένων και ρεαλιστικών στόχων, που προσαρµόζονται και εναρµονίζονται συνεχώς προς το αντίστοιχο επίπεδο επιστηµονικής γνώσης. Άξονες στόχοι της αντισεισµικής πολιτικής πρέπει να είναι: 1. Η βελτίωση της αντισεισµικότητας των κατασκευών 2. Η εφαρµογή ρυθµίσεων και µέτρων διασφάλισης της ποιότητας στις κατασκευές 3. Ο χωροταξικός σχεδιασµός που θα στηρίζεται σε µικροζωνικές µελέτες 4. Η ενίσχυση της εφαρµοσµένης έρευνας και τεχνολογίας σε θέµατα αντισεισµικού σχεδιασµού και προστασίας 5. Η συνεχής ενηµέρωση και εκπαίδευση του πληθυσµού για την απόκτηση αντισεισµικής συνείδησης 6. Η εξασφάλιση της ετοιµότητας του κρατικού µηχανισµού 7. Η διατήρηση και επαύξηση αποτελεσµατικών µηχανισµών άµεσης επέµβασης 8. Η επαρκής στελέχωση των αρµοδίων φορέων µε εξειδικευµένο προσωπικό 9. Η βελτίωση του πλαισίου και του µηχανισµού αποκατάστασης Κρίσιµη προϋπόθεση, για να υπάρχει συνεχής βελτίωση, είναι η πρόοδος της επιστηµονικής γνώσης και η επίτευξη διεπιστηµονικής συνεργασίας. Επίσης για τον περιορισµό των καταστροφικών επιπτώσεων, είναι απαραίτητη η συµµετοχή του συνόλου της κοινωνίας, δηλαδή των κρατικών φορέων, των επιστηµόνων και των πολιτών. Για τη συστηµατική προσπάθεια αντιµετώπισης του σεισµικού κινδύνου δύο πολύ σηµαντικά βήµατα, ήταν η ίδρυση και λειτουργία, δύο εξειδικευµένων φορέων, του Ι.Τ.Σ.Α.Κ. και του Ο.Α.Σ.Π. 2

3 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΗΛΕΙΑ Παρακολουθούµε µε µεγάλη ανησυχία την εξέλιξη των µετασεισµικών προβληµάτων του πρόσφατου σεισµού της 8 Ιουνίου 2008, στην Ηλεία και στην Αχαΐα. Καταγγέλλουµε τον απαράδεκτο αποπροσανατολισµό που κυριαρχεί από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης µε την γνωστή κωµικοτραγική πλέον διαµάχη των σεισµολόγων µε τις δήθεν προβλέψεις τους για τον χρόνο το µέγεθος και τον τόπο του τελευταίου σεισµού. Η ανεύθυνη προγνωσιολογία που έχει καταντήσει εξ ίσου ενδηµική µε το φαινόµενο του σεισµού στη χώρα µας, δεν προσφέρει το παραµικρό στην ουσιαστική αντιµετώπιση των προβληµάτων που γεννά ο σεισµός ούτε σε πρακτικό ούτε σε επιστηµονικό επίπεδο. Ουσιαστικά συντηρεί ένα ιδιότυπο επιστηµονικό στάρ σύστεµ µε προφανείς σκοπιµότητες και που εξυπηρετεί ιδιοτελή συµφέροντα. Θεωρούµε ότι έχουµε καθήκον να υπενθυµίσουµε µερικές βασικές αλήθειες και να εστιάσουµε πάνω στα πραγµατικά προβλήµατα και ελλείψεις της αντισεισµικής πολιτικής της χώρας µας. Η σεισµικότητα του ελληνικού χώρου είναι γνωστή. Πάνω από το 50% της ετήσιας σεισµικής ενέργειας της Ευρώπης, εκλύεται στην Ελλάδα. Η σποραδική εκδήλωση σεισµικών γεγονότων είναι συνυφασµένη µε την γεωτεκτονική της χώρας µας, είναι δοµικός όρος ύπαρξης για την περιοχή µας. Η επιστηµονική έρευνα για την καλύτερη γνώση των σεισµοτεκτονικών µηχανισµών που δηµιουργούν την σεισµικότητα στη χώρα µας είναι χρήσιµη και πρέπει να ενισχύεται, νοµίζουµε όµως ότι η πρακτικά και κοινωνικά χρήσιµη προσπάθεια θα πρέπει να εστιαστεί στην αντιµετώπιση των συνεπειών της εκδήλωσης των µαθηµατικά βέβαιων φαινοµένων των σεισµών. Αυτό συνεπάγεται την λήψη µέτρων για: Βελτίωση της ασφάλειας των νέων κατασκευών µέσα από βελτίωση των γνώσεων και των Αντισεισµικών Κανονισµών, αλλά και ουσιαστικοποίηση της επίβλεψης για διασφάλιση της τελικής ποιότητας των κατασκευών. 3

4 Αντιµετώπιση του προβλήµατος της βελτίωσης της ασφάλειας των υπαρχόντων κτηρίων που σε ποσοστό περίπου 75% έχουν µελετηθεί µε παλαιότερους Κανονισµούς και έχουν υποστεί την φθορά του χρόνου και συχνά των αυθαίρετων επεµβάσεων. Βελτίωση της επιχειρησιακής ετοιµότητας όλων των εµπλεκόµενων βαθµίδων του Κράτους και της ιοίκησης, και ανάληψη όλων των απαραίτητων προσεισµικών δράσεων. Βελτίωση του χωροταξικού και του πολεοδοµικού σχεδιασµού έτσι ώστε οι περιοχές που εντάσσονται στα σχέδια πόλεων να διαθέτουν µικροζωνικές µελέτες. Η πρόοδος που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στους παραπάνω τοµείς είναι αναντίρρητη µε την σύνταξη Νέων Κανονισµών, την επίβλεψη για την ορθή κατασκευή των έργων και της καθοδήγησης της ασφάλειας του πολίτη µέσω των αυτοψιών στις δύσκολές στιγµές των άµεσων µετασεισµικών µέτρων. Τιµούµε τους Έλληνες Μηχανικούς, που µε την σιωπηρή αλλά γενναία και ουσιαστική συµβολή τους βρίσκονται και πάλι στην πρώτη γραµµή της προσπάθειας αποκατάστασης των σεισµόπληκτων και την ανασυγκρότηση των σεισµόπληκτων περιοχών. Ωστόσο µένουν να γίνουν πάρα πολλά και αισθανόµαστε υποχρεωµένοι να επισηµάνουµε εξ ίσου υπεύθυνα και τις ελλείψεις µας. Στον τοµέα των νέων κατασκευών ενώ διαθέτουµε ένα συνεχώς βελτιούµενο σύγχρονο πλαίσιο Κανονισµών, ασφαλώς µε κάποιες ελλείψεις για ειδικές περιπτώσεις, που οδηγεί σε ασφαλή σχεδιασµό των συνήθων κατασκευών, έχουµε υποτιµήσει πλήρως την ανάγκη εξασφάλισης της ορθής εφαρµογής της µελέτης στην πράξη, δηλαδή της επίβλεψης από τον υπεύθυνο µηχανικό του εργοταξίου. Η προβλεπόµενη από τον Κώδικα ελάχιστη αµοιβή επίβλεψης είναι απαράδεκτη ακόµα και για στοιχειώδη απασχόληση, ενώ η πολιτεία θεωρεί τον µηχανικό µέσω του 286 άρθρου του Ποινικού Κώδικα µοναδικό δια βίου υπεύθυνο για οτιδήποτε συµβεί στην κατασκευή. Χωρίς ουσιαστικοποίηση της επίβλεψης και πιστοποίηση των προσόντων των εµπλεκοµένων στην κατασκευή ενός ιδιωτικού έργου (µητρώο κατασκευαστών), δεν είναι δυνατόν να έχουµε ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας των νέων κατασκευών µας. Η ποιότητα έχει κόστος και αν δεν το αποδεχθούµε σαν κοινωνία θα το πληρώσουµε πολλαπλάσιο στους επόµενους µεγάλους σεισµούς. 4

5 Οι σεισµοί των τελευταίων δεκαετιών σε όλο τον κόσµο αλλά και πρόσφατα στην χώρα µας, έχουν θέσει µε µεγάλη ένταση το µείζον κοινωνικό, οικονοµικό και επιστηµονικό θέµα των επεµβάσεων στα κτίρια τα οποία υπέστησαν βλάβες αλλά και της βελτιώσεως της συµπεριφοράς των υφισταµένων κτιρίων έναντι µελλοντικών σεισµών. Ενώ η µελέτη και κατασκευή των νέων κτιρίων καθώς και τα υλικά των νέων κατασκευών καλύπτονται από πλήθος κανονισµών και προδιαγραφών, δεν συµβαίνει το ίδιο µε τις υπάρχουσες κατασκευές. Το σηµερινό (µη ικανοποιητικό) επίπεδο γνώσεων σε θέµατα προσεισµικών και µετασεισµικών παρεµβάσεων, αλλά και το πλήθος και το πολύπλοκο των προβληµάτων πού σχετίζονται µε τα θέµατα των επεµβάσεων καθιστούν δυσχερή την ρύθµισή τους δια µέσου ενός ενιαίου κανονιστικού κειµένου. Ο ΟΑΣΠ έχει εκδώσει σχετικό εγχειρίδιο µε συστάσεις για προσεισµικές και µετασεισµικές επεµβάσεις ενώ αναµένεται το τελικό κείµενο του ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ. εν πρέπει να ξεχνάµε, ότι αρκετές παλιές αλλά και νεότερες κατασκευές είναι αυθαίρετες και οι αντισεισµικές προδιαγραφές τους είναι τουλάχιστον επισφαλείς. Οι κατασκευές πριν το 1985 αλλά και οι αυθαίρετες κατασκευές χαρακτηρίζονται, σε διαφορετικό βαθµό η καθεµία, από σηµαντικές αδυναµίες σε σχέση µε την αντισεισµικότητά τους. Εδώ και χρόνια το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος επεξεργάζεται το Εθνικό Πρόγραµµα Αντισεισµικής Ενίσχυσης Υφισταµένων Κατασκευών, µε την συµµετοχή Εκατοντάδων µηχανικών, και το οποίο γίνεται προσπάθεια να εξειδικευτεί πλέον σε επίπεδο Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το φιλόδοξο αυτό πρόγραµµα, που προσπαθεί να χαράξει εθνική στρατηγική προτεραιοτήτων στον κρίσιµο αυτό τοµέα, συναντά πολλαπλές δυσκολίες. Η γνώση µας στον τοµέα αυτό είναι σε συνεχή εξέλιξη αλλά και τα νοµικά και διοικητικά θέµατα που προκύπτουν για την εφαρµογή ενός τέτοιου εγχειρήµατος σοβαρά και δυσεπίλυτα. Ενδεικτικό της απουσίας κυβερνητικής βούλησης για ενασχόληση µε την ουσία των προβληµάτων είναι η άρνηση των διαφόρων φορέων να ανταποκριθούν στην 5

6 προσπάθεια του Ο.Α.Σ.Π., που χρονολογείται από το 2000, να προβούν επί τη βάσει σαφέστατων οδηγιών σε µια πρώτη αποτίµηση της τρωτότητας των δηµοσίων κτηρίων που στεγάζουν κρίσιµες διοικητικές και κοινωνικές λειτουργίες. Σε σχετικά πρόσφατη συνέντευξη του ο πρόεδρος του Ο.Α.Σ.Π. παραδέχθηκε ότι µόνο το 5% των δηµοσίων κτηρίων έχει περάσει από τον πρώτο βαθµό προσεισµικού ελέγχου. Στον τοµέα τέλος της επιχειρησιακής ετοιµότητας οφείλουµε να οµολογήσουµε ότι τίποτα δεν θυµίζει πιά την πλήρη αµηχανία και σύγχυση που επακολούθησε τον σεισµό της Θεσσαλονίκης το Αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν έχουµε ουσιαστικά προβλήµατα να λύσουµε στην καλύτερη και αποτελεσµατικότερη συνδροµή του κράτους σε έκτακτες καταστάσεις. Κατ αρχήν έχουµε ζητήµατα συντονισµού που οφείλονται στην µάστιγα των συναρµοδιοτήτων. Περίπου 45 δηµόσιοι φορείς έχουν συναρµοδιότητα σε θέµατα πολιτικής προστασίας. o Πρέπει να προχωρήσουν άµεσα και να ολοκληρωθούν οι δευτεροβάθµιοι έλεγχοι που θα δώσουν και την πραγµατική εικόνα των ζηµιών που προκάλεσε ο πρόσφατος σεισµός. o Πρέπει να ληφθεί µέριµνα για τους µηχανικούς που εργάζονται στους ελέγχους αυτούς και να εξασφαλιστούν ανθρώπινες συνθήκες εργασίας και σεβασµός της επιστηµονικής τους υπόστασης. o Πρέπει να προχωρήσουν επί τέλους οι βασικές προσεισµικές δράσεις ελέγχου των κτηρίων κρίσιµων κοινωνικών λειτουργιών και επιχειρησιακής οργάνωσης σε αυτοδιοικητικό επίπεδο. Αυτά είναι µερικά από τα βασικά θέµατα στα οποία θα έπρεπε να καταναλώνεται η ενέργεια του δηµόσιου διαλόγου που συνοδεύει κάθε σεισµικό γεγονός, πιστεύοντας ότι έτσι συµβάλλουµε στην ελαχιστοποίηση των συνεπειών των σεισµών στη χώρα µας. Με την ευκαιρία αυτή θα θέλαµε να τονίσουµε τον ουσιώδη και αναντικατάστατο ρόλο των Μηχανικών στη προσπάθεια αντισεισµικής θωράκισης της χώρας µας και να συγχαρούµε τους Μηχανικούς που αυτή την στιγµή πέρα από τυπικά ωράρια και άλλες υποχρεώσεις προσπαθούν στην πρώτη γραµµή των σεισµόπληκτων περιοχών να διασφαλίσουν την ασφάλεια των κατοίκων τους. 6

7 Είναι χρέος της Πολιτείας να διασφαλίσει την παραγωγή Μηχανικών υψηλού επιπέδου και να καταργήσει το θεσµικό πλαίσιο που εξοµοιώνει τις τυχόν αστοχίες στο επάγγελµα του Μηχανικού µε ιδιώνυµο αδίκηµα ώστε µε ευαισθησία να αντιµετωπίσει ένα τόσο σύνθετο επιστηµονικά και κοινωνικά ζήτηµα όπως της αντισεισµικής θωράκισης της χώρας. Πρέπει Να τροποποιηθεί το άρθρο 286 του ΚΠ πού καθιστά τους Μηχανικούς, τους υπεύθυνους επιστήµονες, µελετητές και κατασκευαστές διαρκείς διαθέσιµους ενόχους και εξιλαστήρια θύµατα διαφόρων σκοπιµοτήτων. Πρέπει να αναγνωριστεί ο υπεύθυνος και κοινωνικά κρίσιµος ρόλος του Πολιτικού Μηχανικού που εγγυάται σήµερα στον πολίτη την ΑΣΦΑΛΕΙΑ και ΠΟΙΟΤΗΤΑ των κτιρίων, την ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ και ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ και βεβαίως δεν είµαστε αντίθετοι στην επαγγελµατική κατοχύρωση όλων των επαγγελµάτων που δοµούν την τεχνική πυραµίδα (εργάτης, τεχνίτης, εργοδηγός, Τεχνολόγος Μηχανικός ΤΕΙ, ιπλωµατούχος Μηχανικός Πολυτεχνείων) µε γνώµονα και σεβασµό στο επίπεδο εκπαίδευσης και την κοινωνική και επιστηµονική ευθύνη κάθε τεχνικού επαγγέλµατος. Προέχει η πολιτεία να δείξει ευαισθησία και γενναιότητα στην αποκατάσταση και ταχύτητα επεµβάσεων προς όφελος των σεισµοπλήκτων αλλά το σηµαντικότερο είναι ότι πρέπει να υπάρξει ένα ολοκληρωµένο σχέδιο ανασυγκρότησης των σεισµόπληκτων περιοχών. Όχι άλλες χαµένες ευκαιρίες. Οι πόροι που θα διατεθούν πρέπει να έχουν στοχευµένες κατευθύνσεις έτσι ώστε να δηµιουργούνται αναπτυξιακές, πολεοδοµικές και πολιτιστικές συνθήκες για ένα καλύτερο αύριο. Το σχέδιο νόµου για την ανασυγκρότηση των πυρόπληκτων περιοχών είναι ολοκληρωµένο, σαφές πρόγραµµα και αφορά στην ανοικοδόµηση, στην καθηµερινή ζωή, στην γεωργία και την κτηνοτροφία, στον πολιτισµό, τον τουρισµό κλπ. Είναι ένα βασικό κείµενο βάσης κοινωνικής και πολιτικής συµφωνίας µε επείγοντα πλέον χαρακτήρα που ισχύει και για τα προβλήµατα του σεισµού. ΤΑ ΜΕΛΗ.Σ. ΤΗΣ ΠΑΣΚ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΟΤΖΑΜΠΑΣΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΤΣΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΗΛΗΣ ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 7