ΑΠΟΦΑΣΗ. Η Ολοµέλεια της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων (ΕΕΤΤ),

Transcript

1 Μαρούσι, ΑΡΙΘ. ΑΠ. 283/73 ΑΠΟΦΑΣΗ Λήψη προσωρινών µέτρων σχετικά µε τα εκπτωτικά πακέτα της Εταιρείας Οργανισµός Τηλεπικοινωνιών της Ελλάδος Α.Ε. (ΟΤΕ Α.Ε.), όπως αυτά περιγράφονται στην επιστολή του προς την ΕΕΤΤ µε Αριθµ. Πρωτ. ΕΕΤΤ 6542/ Η Ολοµέλεια της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων (ΕΕΤΤ), Αφού έλαβε υπόψη: α. το Ν. 2867/2000 Οργάνωση και Λειτουργία των Τηλεπικοινωνιών και άλλες ιατάξεις (ΦΕΚ 273/Α/2000), ιδίως τα άρθρα 3 παρ. 14 (ιδ) και 15 καθώς και το άρθρο 12 αυτού, ιδίως τις παραγράφους 4 και 5, όπως αυτές προστέθηκαν µε την παράγρ. 2 του άρθρου 12 του Ν. 3082/2002 «Σύσταση Ανωνύµου Εταιρείας µε την Επωνυµία «Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο Ανώνυµη Τραπεζική Εταιρεία» και άλλες διατάξεις», (ΦΕΚ 316/Α/2002), β. την Απόφασή της ΑΠ.: 249/115/ Κανονισµός Ακροάσεων για Θέµατα Τηλεπικοινωνιών (ΦΕΚ 642/Β/2002), γ. την Απόφασή της ΑΠ.: 272/64/ «Κανονισµός σχετικός µε τη ιαδικασία Λήψης από την ΕΕΤΤ Ασφαλιστικών Μέτρων κατ εφαρµογή της παραγρ. 4 του άρθρου 12 του Ν. 2867/2000, η οποία προστέθηκε µε το άρθρο 12, παράγρ. 2 του Ν. 3082/2002, (ΦΕΚ 316/Α/2002)» (ΦΕΚ 158/Β/ ), δ. την Απόφασή της ΑΠ.: 278/93/ «Ορισµός ιαρκούς Επιτροπής Ακροάσεων για Ασφαλιστικά Μέτρα», 1

2 ε. το Ν. 703/77 «Περί ελέγχου µονοπωλίων και ολιγοπολίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισµού» (ΦΕΚ 278/Α/ ), και ιδίως το άρθρο 2 αυτού, στ. την Απόφαση της ΕΕΤΤ ΑΠ. 211/3/ «Κανονισµός Αρχών Κοστολόγησης και Τιµολόγησης» (ΦΕΚ 466/Β/2001), ζ. το Π 181/1999 «Προσαρµογή στην Οδηγία 98/10/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για την εφαρµογή της παροχής ανοικτού δικτύου (ΟΝΡ) στη Φωνητική Τηλεφωνία και για την καθολική υπηρεσία για τις τηλεπικοινωνίες σε ανταγωνιστικό περιβάλλον», (ΦΕΚ 170/Α/1999), και ιδίως το Άρθρο 16, που µεταφέρει στο Ελληνικό δίκαιο τις διατάξεις του Άρθρου 19 της Οδηγίας 98/10/ΕΚ, η. το Π.. 165/1999 περί εναρµόνισης της ελληνικής νοµοθεσίας µε την Οδηγία 97/33/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για τη διασύνδεση στο χώρο των τηλεπικοινωνιών προκειµένου να διασφαλιστεί καθολική υπηρεσία και διαλειτουργικότητα, µε εφαρµογή των αρχών παροχής ανοικτού δικτύου (ΦΕΚ 159/Α/ ), θ. την Οδηγία 98/10/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 1998 για την εφαρµογή της παροχής ανοικτού δικτύου (ΟΝΡ) στη φωνητική τηλεφωνία και για την καθολική υπηρεσία για τις τηλεπικοινωνίες σε ανταγωνιστικό περιβάλλον, ι. την Οδηγία 97/33/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για τη διασύνδεση στο χώρο των τηλεπικοινωνιών προκειµένου να διασφαλιστεί καθολική υπηρεσία και διαλειτουργικότητα, µε εφαρµογή των αρχών παροχής ανοικτού δικτύου, ΕΕ L 199, , ια. το γεγονός ότι ο ΟΤΕ κατέχει δεσπόζουσα θέση στην ευρύτερη αγορά φωνητικής τηλεφωνίας και στην αγορά για την παροχή µισθωµένων γραµµών. H δεσπόζουσα θέση του ΟΤΕ στις σχετικές αγορές δεν µπορεί να αµφισβητηθεί, δοθέντος και ότι µέχρι την ο OTE κατείχε νοµικό µονοπώλιο τόσο στην εγκατάσταση, λειτουργία και εκµετάλλευση του 2

3 δηµόσιου τηλεπικοινωνιακού δικτύου, όσο και στην παροχή Φωνητικής Τηλεφωνίας και Αριθµών. Εξάλλου, πρέπει να τονισθεί ότι, παρά την λήξη του νοµικού µονοπωλίου, η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε πρόσφατη απόφασή της σχετικά µε τη γνωστοποίηση συγκέντρωσης της κοινοπραξίας WIND/ ΕΗ, τόνισε ότι ο ΟΤΕ εξακολουθεί να κατέχει de facto µονοπωλιακή θέση στην αγορά σταθερής φωνητικής τηλεφωνίας. Επίσης, στην ίδια απόφασή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογράµµισε ότι ο ΟΤΕ εξακολουθεί να κατέχει δεπόζουσα θέση στην αγορά µισθωµένων γραµµών. (Βλέπε Case No COMP/M.2565 PPC/Wind/JV, παρ. 27), ιβ. το γεγονός ότι ο ΟΤΕ κατέχει Σηµαντική Ισχύ στην αγορά φωνητικής τηλεφωνίας και στην αγορά για την παροχή µισθωµένων γραµµών, και, ως εκ τούτου, υποχρεούται, µεταξύ άλλων, να παρέχει κοστοστρεφή τιµολόγια, ιγ. την επιστολή του ΟΤΕ προς την ΕΕΤΤ µε Αριθµ. Πρωτ. ΕΕΤΤ 6542/ µε την οποία κοινοποιήθηκαν φωτοαντίγραφα σελίδων των εφηµερίδων στις οποίες ανακοινώνεται η µείωση στα τιµολόγια των υπεραστικών και διεθνών κλήσεων του ΟΤΕ προς σταθερά τηλέφωνα, ιδ. ιε. ιστ. ιζ. την ακρόαση που πραγµατοποιήθηκε στις , σχετικά µε το ζήτηµα της εκπτωτικής πολιτικής του ΟΤΕ, στην οποία παραστάθηκαν και οι εκπρόσωποι του ΟΤΕ, το Υπόµνηµα του ΟΤΕ (µε αριθµό πρωτοκόλλου ΕΕΤΤ 8738/ , αριθµό πρωτοκόλλου ΟΤΕ 91/572156/ ) επί της από Ακροάσεως ενώπιον της ΕΕΤΤ, την ακρόαση που πραγµατοποιήθηκε στις 22/4/2003 στην οποία εξετάσθηκε εάν συντρέχουν λόγοι λήψης ασφαλιστικών µέτρων σχετικά µε τα εκπτωτικά πακέτα του ΟΤΕ, την εισήγηση της ιαρκούς Επιτροπής Ακροάσεων της ΕΕΤΤ για ασφαλιστικά µέτρα 3

4 Και εκτιµώντας τα εξής: Α. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Ο ΟΤΕ απέστειλε στην ΕΕΤΤ επιστολή µε Αριθµ. Πρωτ. ΕΕΤΤ 6542/ µε την οποία κοινοποιήθηκαν φωτοαντίγραφα σελίδων των εφηµερίδων στις οποίες ανακοινώνεται η µείωση στα τιµολόγια των υπεραστικών και διεθνών κλήσεων του ΟΤΕ προς σταθερά τηλέφωνα. Σύµφωνα µε τις ανωτέρω ανακοινώσεις, από 12 Μαΐου οι υπεραστικές και οι διεθνείς κλήσεις προς σταθερά τηλέφωνα θα τιµολογούνται µε µειωµένα τέλη. Ειδικότερα, αναφέρεται ότι, οι υπεραστικές κλήσεις που θα πραγµατοποιούνται τις Κυριακές θα τιµολογούνται µε το τιµολόγιο των αστικών κλήσεων, δηλαδή µε 0,026 ανά λεπτό και οι πελάτες του ΟΤΕ που πραγµατοποιούν διεθνείς κλήσεις, θα µπορούν να επιλέγουν ελεύθερα µία ή τρεις χώρες, µε τις οποίες επικοινωνούν συχνότερα καθώς και µία εκ των ενοτήτων που περιγράφονται στις ανακοινώσεις, ανάλογα µε το πότε πραγµατοποιούν διεθνείς συνδιαλέξεις (εργάσιµη ηµέρα, Σαββατοκύριακα, πρωί ή βράδυ) και έτσι να αποκοµίζουν το µεγαλύτερο γι αυτούς όφελος. Επίσης, πρέπει να παρατηρηθεί ότι τίθεται ως προϋπόθεση για να τύχει κάποιος των µειώσεων που αποφασίστηκαν να διαµορφώνει συνολικό µηνιαίο λογαριασµό κίνησης µεγαλύτερο από 20. Οι εκπτώσεις που λαµβάνει ο συνδροµητής αυξάνονται καθώς αυξάνεται ο συνολικός µηνιαίος λογαριασµός. Στη συνέχεια πραγµατοποιήθηκε ακρόαση στις , σχετικά µε το ζήτηµα της εκπτωτικής πολιτικής του ΟΤΕ, στην οποία παραστάθηκαν οι εκπρόσωποι του ΟΤΕ εκθέτοντας τις απόψεις τους επί των σχετικών ζητηµάτων. Κατόπιν τούτου, και λαµβάνοντας υπόψη τις θέσεις του ΟΤΕ, όπως αυτές παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια της προαναφερόµενης ακρόασης, η ΕΕΤΤ κάλεσε σε ακρόαση τον ΟΤΕ, µε βάση το άρθρο 4, παρ. 3 του Κανονισµού της ΕΕΤΤ σχετικά µε την διαδικασία λήψης Ασφαλιστικών Μέτρων, η οποία έλαβε χώρα στις 22 Απριλίου Σκοπός της κλήσης αυτής σε ακρόαση ήταν η εξέταση κατά πόσον απαιτείται η λήψη ασφαλιστικών µέτρων, η προσωρινή διακοπή της διαφηµιστικής καµπάνιας του ΟΤΕ και η µη παροχή των συγκεκριµένων υπηρεσιών έως ότου προσκοµισθούν στην ΕΕΤΤ τα στοιχεία που απαιτούνται για να εκδοθεί από την 4

5 ΕΕΤΤ οριστική απόφαση σχετικά µε τη συµµόρφωση των εν λόγω προσφορών του ΟΤΕ µε τις υποχρεώσεις που του επιβάλλονται από το δίκαιο των τηλεπικοινωνιών, καθώς και η εξέταση του κατά πόσον υφίσταται παράβαση στα πλαίσια του δικαίου του ανταγωνισµού. Β. ΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 1) Νοµικό πλαίσιο τηλεπικοινωνιών (ex-ante) Η Απόφαση της ΕΕΤΤ ΑΠ.: 211/3/ «Κανονισµός Αρχών Κοστολόγησης και Τιµολόγησης» ορίζει στο άρθρο 10 παράγραφος 1: «Οι βασικές αρχές οι οποίες διέπουν την τιµολόγηση των υπηρεσιών ιασύνδεσης είναι: α. Αρχή του προσανατολισµού στο κόστος, β. Αρχή της επαρκούς δηµοσιοποίησης και διάκρισης/αδεσµοποίησης (unbundling) γ. Αρχή της µη διάκρισης, δ. Αρχή του ελεύθερου ανταγωνισµού, σύµφωνα µε το εδάφιο γ, παράγρ.2, άρθρο 8 του παρόντος Κανονισµού.» Το εδάφιο γ, παράγρ.2, άρθρο 8 του Κανονισµού, στο οποίο παραπέµπει το εδάφιο δ, παράγρ.1, άρθρο 10, έχει ως εξής: «Αρχή του ελεύθερου ανταγωνισµού: Η τιµολόγηση των υπηρεσιών που ο Υπόχρεος Οργανισµός παρέχει προς τους ικαιούχους, δεν δηµιουργεί εµπόδια στην είσοδο ικαιούχων στην αγορά ή/και άλλες στρεβλώσεις του ανταγωνισµού, ιδίως υπερβολική τιµολόγηση (excessive pricing) και συµπίεση τιµών (price squeeze).» Το Π 181/1999 «Προσαρµογή στην Οδηγία 98/10/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για την εφαρµογή της παροχής ανοικτού δικτύου (ΟΝΡ) στη Φωνητική Τηλεφωνία και για την καθολική υπηρεσία για τις τηλεπικοινωνίες σε ανταγωνιστικό περιβάλλον», (ΦΕΚ 170/Α/1999), προβλέπει µεταξύ άλλων στην παράγραφο 9 του Άρθρου 16, η οποία µεταφέρει στο Ελληνικό δίκαιο τις διατάξεις του Άρθρου 19 της Οδηγίας 98/10/ΕΚ τα εξής: «Επιτρέπεται η παροχή προγραµµάτων εκπτώσεων από τους οργανισµούς του παρόντος άρθρου, υπό 5

6 την προϋπόθεση ότι είναι πλήρως διαφανή και εφόσον δε γίνεται διάκριση σε βάρος των καταναλωτών/χρηστών. Η ΕΕΤΤ δικαιούται να απαιτεί διακοπή ή απόσυρση των εν λόγω προγραµµάτων εκπτώσεων στο βαθµό που αυτά δεν είναι διαφανή ή επιβάλλουν διακρίσεις ή περιορίζουν τον ανταγωνισµό.». Το Π.. 165/1999 περί εναρµόνισης της ελληνικής νοµοθεσίας µε την Οδηγία 97/33/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για τη διασύνδεση στο χώρο των τηλεπικοινωνιών προκειµένου να διασφαλιστεί καθολική υπηρεσία και διαλειτουργικότητα, µε εφαρµογή των αρχών παροχής ανοικτού δικτύου (ΦΕΚ 159/Α/ ) ορίζει στο άρθρο 7, µεταξύ άλλων, τα εξής: «Οι Οργανισµοί που παρέχουν δηµόσια τηλεπικοινωνιακά δίκτυα ή και δηµόσιες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες αναφέρονται στο Παράρτηµα Ι Μέρη 1,2 και 3 και έχουν κοινοποιηθεί, ως έχοντες σηµαντική ισχύ στην αγορά οφείλουν, να εφαρµόζουν τέλη διασύνδεσης που ακολουθούν τις αρχές της διαφάνειας και του προσανατολισµού στο κόστος. Ο Οργανισµός ο οποίος παρέχει διασύνδεση οφείλει να αποδεικνύει ότι τα τέλη υπολογίζονται βάσει του πραγµατικού κόστους, συµπεριλαµβανοµένου ενός λογικού ποσοστού απόδοσης της επένδυσης. Η ΕΕΤΤ µπορεί να ζητά από τους οργανισµούς να αιτιολογούν πλήρως τα τέλη διασύνδεσης που επιβάλλουν και όπου απαιτείται να απαιτεί την προσαρµογή αυτών.». Tόσο οι οδηγίες για την απελευθέρωση της αγοράς των τηλεπικοινωνιών όσο και οι οδηγίες που εισάγουν τις αρχές του Ανοικτού ικτύου, περιλαµβάνουν διατάξεις οι οποίες βασικό σκοπό έχουν την παροχή σε επιχειρήσεις, που ενδιαφέρονται να εισέλθουν στην τηλεπικοινωνιακή αγορά, ορισµένων δικαιωµάτων που θα επιτρέψουν σε αυτές να αντιµετωπίσουν τις συνθήκες του κρατικού µονοπωλίου που µέχρι πρόσφατα ίσχυαν. Ιδιαίτερα, επιβάλλονται περιορισµοί στους µέχρι πρότινος φορείς αυτού του κρατικού µονοπωλίου ή και σε οργανισµούς που τυχόν έχουν σηµαντική ισχύ σε κρίσιµες τηλεπικοινωνιακές αγορές, που σκοπό έχουν να επιτρέψουν στις νεοεισερχόµενες επιχειρήσεις να αντιµετωπίσουν το υψηλό κόστος εισόδου στην αγορά, χρησιµοποιώντας υπηρεσίες χονδρικής της πρώτης κατηγορίας οργανισµών σε τιµές κοστοστρεφείς ή εύλογες, σε συνθήκες διαφάνειας, ισότιµης µεταχείρισης και χωρίς διακρίσεις. 6

7 Με αυτό τον τρόπο δίδεται στις νεοεισερχόµενες επιχειρήσεις το απαραίτητο περιθώριο κέρδους που τους επιτρέπει να διεκδικήσουν τους συνδροµητές-χρήστες σε όρους ανταγωνιστικούς µε τις επιχειρήσεις µε σηµαντική ισχύ στην αγορά. Για το σκοπό αυτό επιβάλλεται η τήρηση κοστοστρέφειας σε συγκεκριµένες περιστάσεις στη διασύνδεση, ευλόγων τιµών στην ειδική πρόσβαση και η υποχρέωση διαφάνειας που εξασφαλίζει τη δυνατότητα αντιµετώπισης των ανταγωνιστικών κινήσεων που οι επιχειρήσεις µε σηµαντική ισχύ έχουν τη χρηµατοοικονοµική δύναµη να κάνουν. Για τον ίδιο σκοπό επιβάλλεται η κοστοστρέφεια σε ένα ελάχιστο σύνολο µισθωµένων γραµµών και η κοστοστρέφεια στην πρόσβαση στον τοπικό βρόχο. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται επιπλέον η διασφάλιση της δυνατότητας ανάπτυξης ανταγωνιστικών δικτύων κάτι που είναι αναγκαίο για την απεξάρτηση από τους µέχρι πρότινος φορείς του κρατικού µονοπωλίου. Οι επιλογές αυτές του κοινοτικού νοµοθέτη έχουν υιοθετηθεί και λειτουργούν παράλληλα και ταυτόχρονα. Είναι αναγκαία προϋπόθεση για την επίτευξη συνθηκών ανταγωνισµού µεσοπρόθεσµα και µακροπρόθεσµα και αποτελούν το εύλογο αντίβαρο στη µακρόχρονη άσκηση ενός κρατικού µονοπωλίου σε µία αγορά µε εξαιρετικά υψηλό κόστος εισόδου χαρακτηριζόµενη από την υψηλή σχέση της µε την τεχνολογική ανάπτυξη και την ταχύτητα των εξελίξεων και τις εκτεταµένες επενδύσεις που αυτό συνεπάγεται. Μερικώς, διαφορετικός είναι ο σκοπός του νοµοθέτη µε την επιβολή κοστοστρέφειας στη λιανική τιµή της φωνητικής τηλεφωνίας, στην τιµή δηλαδή που καλείται να καταβάλλει ο κάθε συνδροµητής οικιακός ή επιχείρηση. Η κοστοστρέφεια εδώ πρέπει να αντιµετωπισθεί µέσα στο γενικότερο πλαίσιο της επαναϊσορρόπισης των τιµών τηλεφωνίας για τη µετάβαση από την απόλυτα ελεγχόµενη αγορά στην απελευθερωµένη αγορά. Η επανισορρόπηση αυτή δεν είναι κρίσιµη µόνο για να πάψει η από το φορέα του κρατικού µονοπωλίου πριµοδότηση της αστικής τηλεφωνίας από την υπεραστική και τη διεθνή. Είναι επίσης αναγκαία ώστε να εµποδίζονται πρακτικές που ωθούσαν νέες επιχειρήσεις εκτός αγοράς, κάτι που θα ήταν δυνατό αν δεν υπήρχε ρύθµιση των συγκεκριµένων τιµών. Σε αυτή την κατεύθυνση, το σηµείο 14 του προοιµίου της Οδηγίας 98/10/ΕΚ αναφέρει ότι η παροχή εκπτωτικών πακέτων στη φωνητική τηλεφωνία που προβλέπεται στο άρθρο 19 της Οδηγίας και ήδη άρθρο 19 του π.δ.181/99, τελεί πάντα 7

8 υπό την αίρεση των κανόνων του ανταγωνισµού και πάντως µια εκπτωτική πολιτική δε µπορεί να οδηγεί σε περιορισµό των επιλογών του χρήστη για την παροχή επιµέρους υπηρεσιών από διαφορετικούς παρόχους. Η προσέγγιση αυτή αποτελεί εύλογη εξειδίκευση των αρχών ανοικτού δικτύου και των αρχών που διέπουν τις Οδηγίες για την απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών, καθώς διαφορετικά δεν θα ήταν δυνατή η είσοδος στην αγορά και λειτουργία νέων ανταγωνιστών και η υλοποίηση των αρχών ανοικτού δικτύου. Οι επιχειρήσεις µε σηµαντική ισχύ στην αγορά, κατά κανόνα οι επιχειρήσεις που κατήχαν το νοµικό µονοπώλιο, θα µπορούσαν µέσω της εκπτωτικής τους πολιτικής να εγείρουν φραγµούς στη δραστηριοποίηση των νεοεισερχόµενων ανταγωνιστών αναιρώντας τους περιορισµούς που τους τίθενται από την κοινοτική και ελληνική νοµοθεσία µε σκοπό ακριβώς τη διευκόλυνση εισόδου ανταγωνιστών. Στην κατεύθυνση αυτή, η εκπτωτική πολιτική δε µπορεί να χρησιµοποιείται ιδιαίτερα µε τρόπο που οδηγεί ουσιαστικά σε εξαφάνιση του περιθωρίου κέρδους το οποίο δίδεται στους νεοεισερχόµενους χάρι στις διατάξεις περί διασύνδεσης που επιβάλλουν κοστοστρέφεια στις τιµές διασύνδεσης ακριβώς για να επιτρέψουν την ύπαρξη αυτού του περιθωρίου κέρδους. Τέλος, αναγκαίο για την εκτίµηση της συµβατότητος των εκπτώσεων µε τη νοµοθεσία είναι να λαµβάνει κανείς υπόψη ότι η τηλεφωνία υπήρξε αντικείµενο δηµόσιας κοινωφελούς υπηρεσίας και ειδικά η αστική και υπεραστική τηλεφωνία συνεχίζουν να είναι µέρος της καθολικής υπηρεσίας όπως προσδιορίζεται από την Οδηγία 98/10. Ο χρήστης, και ειδικότερα ο οικιακός χρήστης, δείχνει ότι έχει ιδιαίτερη ανάγκη από τη συγκεκριµένη υπηρεσία και δείχνει επίσης ιδιαίτερη εµπιστοσύνη στο φορέα του µέχρι πρότινος νοµικού µονοπωλίου και στο σήµα του. Η πραγµατικότητα όµως είναι ότι ο φορέας είναι πλέον απλά µια εµπορική κερδοσκοπική επιχείρηση και συνεπώς η διατήρηση της φήµης και του συνδέσµου των χρηστών µαζί του δεν µπορεί να βασίζεται σε ενέργειες και προσφορές που εµποδίζουν την εµφάνιση ανταγωνιστών και την πρόσβαση των πελατών του σε αυτούς µε τρόπο που συνιστά κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης. Επιπλέον, δεν µπορεί να προτάσσεται πολιτική παροχών της πολιτικής απελευθέρωσης αγορών και ανοικτού δικτύου που µέσω του ανταγωνισµού 8

9 καταργεί το µονοπώλιο και οδηγεί σε καλύτερες συνθήκες παροχής υπηρεσιών για τον χρήστη. 2) Νοµικό πλαίσιο ίκαιο ανταγωνισµού (ex post) α) Ορισµός Σχετικών Αγορών προϊόντων/υπηρεσιών µε βάση το δίκαιο του ανταγωνισµού Σχετικά µε την αξιολόγηση του ορισµού µιας αγοράς, και σύµφωνα µε την πάγια νοµολογία του ΕΚ, η σχετική αγορά προϊόντων/υπηρεσιών περιλαµβάνει όλα τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που είναι επαρκώς εναλλάξιµα ή υποκατάστατα, όχι µόνο αναφορικά µε τα αντικειµενικά χαρακτηριστικά τους, βάσει των οποίων είναι ιδιαίτερα κατάλληλα για την ικανοποίηση των διαρκών αναγκών των καταναλωτών, τις τιµές τους ή την επιδιωκόµενη χρήση τους, αλλά και τις συνθήκες του ανταγωνισµού όπως και την ύπαρξη της προσφοράς και της ζήτησης στην εν λόγω αγορά. 1 Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2, στον τοµέα των τηλεπικοινωνιών πρέπει να εξεταστούν τουλάχιστον δύο µορφές σχετικών αγορών:! εκείνη της πρόσβασης στις υποδοµές που απαιτούνται για την παροχή αυτών των υπηρεσιών στους τελικούς χρήστες (αγορά πρόσβασης), και! εκείνη των υπηρεσιών που παρέχονται σε τελικούς χρήστες (αγορά υπηρεσιών). Εποµένως, για µια αναλυτικότερη προσέγγιση, η ευρύτερη αγορά της φωνητικής σταθερής τηλεφωνίας δύναται να διαιρεθεί ως εξής: 1 Βλέπε Υπόθεση αριθ. C-333/94 P Tetra Pak κατά Επιτροπής [1996] Συλλογή Ι-5951, παράγραφος 13, Υπόθεση αριθ. 31/80 L Orial [1980] Συλλογή 3775, παράγραφος 25, Υπόθεση αριθ. 322/81 Michelin κατά Επιτροπής [1983] Συλλογή 3461, παράγραφος 37, Υπόθεση αριθ. C-62/86 AkzoChemie κατά Επιτροπής [1991] Συλλογή Ι-3359, Υπόθεση αριθ. T-504/93 Tierci Ladbroke κατά Επιτροπής [1997] Συλλογή ΙΙ-923, παράγραφος 81, T-65/96, Kish Glass κατά Επιτροπής [2000] Συλλογή ΙΙ-1885, παράγραφος 62, Υπόθεση αριθ. C-475/99, Firma Ambulanz Glφckner v Landkreis Sόdwestpfalz [2001] Συλλογή Ι-0003, παράγραφος Ανακοίνωση για την Πρόσβαση (the 1998 Access Notice), παρ

10 Αγορά πρόσβασης Η αγορά πρόσβασης περιλαµβάνει τα είδη υποδοµής που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την παροχή µιας δεδοµένης υπηρεσίας. Το αν η αγορά υποδοµών δικτύου πρέπει να υποδιαιρεθεί σε πολλές χωριστές επιµέρους αγορές δεδοµένου ότι υπάρχουν διαφορετικές κατηγορίες υποδοµών δικτύων, εξαρτάται καθαρά από το βαθµό υποκαταστασιµότητας µεταξύ αυτών των (εναλλακτικών) υποδοµών δικτύων. Η αξιολόγηση αυτή πρέπει να πραγµατοποιείται σε συνδυασµό µε την κατηγορία των χρηστών που έχουν πρόσβαση στο δίκτυο. Συνεπώς, όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή 3, µπορεί να γίνει διάκριση µεταξύ παροχής υποδοµής σε άλλους φορείς (επίπεδο χονδρικής) και παροχής σε τελικούς χρήστες (επίπεδο λιανικής). Στο δε επίπεδο λιανικής δύναται να πραγµατοποιηθεί περαιτέρω διαχωρισµός µεταξύ επιχειρήσεων και οικιακών χρηστών. Επίπεδο χονδρικής: Ο ΟΤΕ, ως εγκατεστηµένος φορέας εκµετάλλευσης στην Ελλάδα, ανέπτυξε σε µεγάλα χρονικά διαστήµατα το εκτεταµένο του δίκτυο πρόσβασης καθώς επίσης και το κύριο δίκτυο κορµού, προστατευόµενος από πιθανές ανταγωνιστικές πιέσεις λόγω των αποκλειστικών δικαιωµάτων που απολάµβανε (νοµικό µονοπώλιο), ενώ κατ αυτόν τον τρόπο ήταν σε θέση να χρηµατοδοτεί το ιδιαίτερα υψηλό επενδυτικό κόστος µέσω µονοπωλιακών µισθωµάτων. εδοµένου του µεγέθους των απαιτουµένων επενδύσεων, η υποδοµή αυτή φαίνεται ότι, µε την υφιστάµενη τεχνολογία, είναι οικονοµικά ανέφικτο ή υπέρµετρα δύσκολο να δηµιουργηθεί εκ νέου σε εθνικό επίπεδο µέσα σε εύλογο χρονικό διάστηµα, ακόµα και για τους σηµαντικότερους ανταγωνιστές του. Επιπλέον, ο ΟΤΕ λειτουργεί τo µεγαλύτερο και το µοναδικό πλήρως ανεπτυγµένο δίκτυο πρόσβασης στην Ελληνική επικράτεια αφού η υποδοµή των εναλλακτικών παρόχων δεν προσφέρει προς το παρόν και ούτε διαφαίνεται ότι η κατάσταση θα αλλάξει στο άµεσο µέλλον την ίδια πυκνή γεωγραφική κάλυψη όπως το δίκτυο του ΟΤΕ. Οι µισθωµένες γραµµές αποτελούν τη µόνη εναλλακτική (αλλά πολύ ακριβότερη) λύση αφού άλλες µορφές πρόσβασης δεν αποτελούν υποκατάστατα. Πράγµατι, η πρόοδος της αδεσµοποίητης πρόσβασης στον τοπικό βρόχο (LLU) είναι 3 Βλέπε Υπόθεση αριθ. COMP/M.1439 Telia/Telenor, παρ

11 προς το παρόν εξαιρετικά περιορισµένη, η σταθερή ασύρµατη πρόσβαση (FWA) δεν είναι επαρκώς διαδεδοµένη ενώ τα αναβαθµισµένα δίκτυα καλωδιακής τηλεόρασης είναι ανύπαρκτα. Εκτός αυτού, πρέπει να ληφθούν υπόψη τα υφιστάµενα σηµαντικά οικονοµικά και εµπορικά εµπόδια για την είσοδο νέων επιχειρήσεων (υψηλοί φραγµοί εισόδου), καθώς επίσης οι σηµαντικές οικονοµίες κλίµακος και σκοπού όπως και το προβάδισµα λόγω συνολικού µεγέθους της επιχείρησης και τα πλεονεκτήµατα σε τεχνολογικό επίπεδο που απολαµβάνει ο ΟΤΕ. Εποµένως, σχετική αγορά είναι η αγορά χονδρικής τοπικής πρόσβασης στο σταθερό δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο. Επίπεδο λιανικής: Η αγορά λιανικής πρόσβασης µπορεί να ορισθεί ως η παροχή σύνδεσης ή πρόσβασης στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο µε σκοπό την εκκίνηση ή/και τη λήψη τηλεφωνικών κλήσεων και σχετικών υπηρεσιών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διακρίνει διαφορετικές αγορές µεταξύ λιανικής πρόσβασης σε υπηρεσίες µεταγόµενης φωνητικής τηλεφωνίας (τοπικές, υπεραστικές και διεθνείς επικοινωνίες). 4 Σηµειώνεται ότι, µε βάση την ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπάρχουν δύο υποαγορές: η αγορά λιανικής πρόσβασης στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση για οικιακούς χρήστες, και η αγορά λιανικής πρόσβασης στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση για µη οικιακούς χρήστες. Αγορά Υπηρεσιών Σύµφωνα µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι λιανικές υπηρεσίες σταθερής τηλεφωνίας προσφέρονται σε δύο διαφορετικές κατηγορίες καταναλωτών, δηλαδή, οικιακούς χρήστες και επιχειρήσεις, µε την τελευταία κατηγορία να αναλύεται επιπλέον σε δύο υποαγορές, τη µία για επαγγελµατίες, µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις και την άλλη για τις µεγάλες επιχειρήσεις. 5 Επιπλέον υπογραµµίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι η αγορά υπηρεσιών πρέπει να διαιρεθεί στις εξής αγορές: στην αγορά των 4 Βλέπε Υπόθεση αριθ. COMP/M.1439 Telia/Telenor και France Tilicom/Equant. 5 Βλέπε Υπόθεση αριθ. IV/JV.15 BT/AT&T, COMP/M.1741 MCI WorldCom/Sprint, Υπόθεση αριθ. Comp/M.2257 France Tilicom/Equant. 11

12 δηµοσίως διαθέσιµων αστικών ή/και υπεραστικών ή/και διεθνών τηλεφωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε σταθερή θέση για οικιακούς χρήστες, και στην αγορά των δηµοσίως διαθέσιµων αστικών ή/και υπεραστικών ή/και διεθνών τηλεφωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε σταθερή θέση για µη οικιακούς χρήστες. Αυτή η διαφοροποίηση οφείλεται, µεταξύ άλλων, στη διαφορετική χρήση της υπηρεσίας και στις διαφορετικές απαιτήσεις που έχουν από την υπηρεσία αυτή οι οικιακοί και οι µη οικιακοί χρήστες. Στην Ελλάδα ειδικότερα ισχύουν τα εξής: Αστική χρέωση, σύµφωνα µε τον ΟΤΕ, έχουν οι συνδιαλέξεις που τα Κοµβικά Κέντρα καλούντος καλούµενου βρίσκονται στον ίδιο Νοµό ή σε διαφορετικούς Νοµούς, αλλά η µεταξύ τους απόσταση σε ευθεία γραµµή είναι µικρότερη των 45 χιλιοµέτρων. Υπεραστική χρέωση, σύµφωνα µε τον ΟΤΕ, έχουν οι συνδιαλέξεις που τα Κοµβικά Κέντρα καλούντος καλούµενου βρίσκονται σε διαφορετικούς Νοµούς και η µεταξύ τους απόσταση σε ευθεία γραµµή είναι µεγαλύτερη των 45 χιλιοµέτρων. ιεθνή χρέωση, έχουν οι συνδιαλέξεις όπου ο καλούµενος βρίσκεται εκτός Ελλάδος. Με βάση το κοστολογικό σύστηµα του ΟΤΕ, έχουν ελεγχθεί και εγκριθεί δύο διαφορετικές τιµές για αστικές και υπεραστικές συνδιαλέξεις, ενώ οι τιµές για τις διεθνείς συνδιαλέξεις είναι συνάρτηση της χώρας προορισµού Για τις αστικές συνδιαλέξεις, από συνδέσεις ψηφιακών κέντρων, η χρέωση είναι της τάξεως των 0,026 ευρώ ανά λεπτό. Για τις υπεραστικές συνδιαλέξεις, από συνδέσεις ψηφιακών κέτρων, η χρέωση είναι της τάξεως των 0,063 ευρώ ανά λεπτό. Για τις διεθνής συνδιαλέξεις η χρέωση εξαρτάται από την χώρα προορισµού. Συνεπώς, η διαφοροποίηση των γεωγραφικών περιοχών στις οποίες λαµβάνουν χώρα οι αστικές, οι υπεραστικές και οι διεθνείς συνδιαλέξεις, οδηγούν στο συµπέρασµα ότι υφίστανται τρεις ξεχωριστές αγορές: η αγορά αστικών κλήσεων, η αγορά υπεραστικών κλήσεων και η αγορά των διεθνών κλήσεων. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι, στην υπό εξέταση υπόθεση, σχετική αγορά είναι η ευρύτερη αγορά σταθερής φωνητικής τηλεφωνίας, η οποία δύναται να διαιρεθεί ως εξής: 1. Πρόσβαση: 12

13 1 α ) αγορά χονδρικής τοπικής πρόσβασης στο σταθερό δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο, 1β) αγορά λιανικής πρόσβασης στο σταθερό δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο, η οποία υποδιαιρείται ως εξής: " αγορά λιανικής πρόσβασης στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση για οικιακούς χρήστες, " η αγορά λιανικής πρόσβασης στο δηµόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση για µη οικιακούς χρήστες. 2. Υπηρεσίες: 1. αγορά λιανικών δηµόσιων διαθέσιµων τηλεφωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε σταθερή βάση, η οποία υποδιαιρείται ως εξής: " αγορά των δηµοσίως διαθέσιµων αστικών τηλεφωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε σταθερή θέση για οικιακούς χρήστες, " αγορά των δηµοσίως διαθέσιµων υπεραστικών τηλεφωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε σταθερή θέση για οικιακούς χρήστες, " αγορά των δηµοσίως διαθέσιµων διεθνών τηλεφωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε σταθερή θέση για οικιακούς χρήστες, " αγορά των δηµοσίως διαθέσιµων αστικών τηλεφωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε σταθερή θέση για µη οικιακούς χρήστες. " αγορά των δηµοσίως διαθέσιµων υπεραστικών τηλεφωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε σταθερή θέση για µη οικιακούς χρήστες. " αγορά των δηµοσίως διαθέσιµων διεθνών τηλεφωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε σταθερή θέση για µη οικιακούς χρήστες. β) Ύπαρξη εσπόζουσας Θέσης Η δεσπόζουσα θέση ορίζεται από το ΕΚ ως η θέση οικονοµικής ισχύος την οποία κατέχει µία επιχείρηση η οποία της επιτρέπει να εµποδίζει την ύπαρξη (ή την διατήρηση) αποτελεσµατικού ανταγωνισµού στη σχετική αγορά και της προσφέρει τη 13

14 δυνατότητα να συµπεριφέρεται, σε σηµαντικό βαθµό, ανεξάρτητα από τους ανταγωνιστές και πελάτες της και τελικά από τους καταναλωτές. 6 Σύµφωνα µε την πάγια νοµολογία του ΕΚ, µολονότι η ύπαρξη δεσπόζουσας θέσης δεν µπορεί να διαπιστωθεί λαµβάνοντας υπόψη αποκλειστικά και µόνο το µεγάλο µερίδιο στην αγορά, σηµαντικά προβλήµατα δεσπόζουσας θέσης προκύπτουν κατά κανόνα στην περίπτωση επιχειρήσεων µε µερίδια αγοράς που υπερβαίνουν το 40%. Τα υπερβολικά µεγάλα µερίδια αγοράς δηλαδή αυτά που υπερβαίνουν το 50% αποτελούν, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων, ουσιώδη ένδειξη δεσπόζουσας θέσης. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι ένα µερίδιο αγοράς υπερβαίνει το 50 % συνήθως αρκεί για να αποδείξει τη δεσπόζουσα θέση, χωρίς να απαιτείται να εξετασθούν άλλοι παράγοντες. 7 Να σηµειωθεί ότι πρέπει επιπλέον να διαπιστωθεί ότι το µερίδιο αγοράς της εν λόγω επιχείρησης είναι 93% παρά το γεγονός ότι η αγορά βρίσκεται σε καθεστώς απελευθέρωσης. Όπως έχει ήδη αναφερθεί είναι οικονοµικά ανέφικτο ή υπέρµετρα δύσκολο να δηµιουργηθεί εκ νέου ανάλογη υποδοµή σε εθνικό επίπεδο µέσα σε εύλογο χρονικό διάστηµα, ακόµα και για τους σηµαντικότερους ανταγωνιστές του. Εποµένως, ακολουθώντας τις αρχές του δικαίου του ανταγωνισµού, η δεσπόζουσα θέση του ΟΤΕ στην ευρύτερη αγορά σταθερής φωνητικής τηλεφωνίας δεν αµφισβητείται, δοθέντος και ότι µέχρι την o OTE κατείχε το νοµικό µονοπώλιο τόσο στην εγκατάσταση, λειτουργία και εκµετάλλευση του δηµόσιου τηλεπικοινωνιακού δικτύου, όσο και στην παροχή Φωνητικής Τηλεφωνίας και Αριθµών. Εξάλλου, όπως έχει ήδη αναφερθεί, η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε πρόσφατη Απόφασή της έχει καταλήξει σε αντίστοιχα συµπεράσµατα (Case No COMP/M.2565 PPC/Wind/JV, παρ. 27). γ) Καταχρηστική εκµετάλλευση δεσπόζουσας θέσης 6 ΕΚ CBEM v. CLT και IPB, Υπόθεση 311/84 [1985] ECR 3261, παρ. 16. Βλέπε επίσης Michelin, 322/81 [1983] ECR Επίσης: Υπόθεση αριθ. 27/76 United Brands κατά Επιτροπής [1978], Συλλογή 207, παρ Υπόθεση αριθ. C-62/86 AKZO κατά Επιτροπής, [1991], Συλλογή Ι-3359, παρ. 60. Υπόθεση αριθ. Τ- 228/97, Irish Sugar κατά Επιτροπής, [1999] Συλλογή ΙΙ-2969, παρ. 70. Υπόθεση αριθ. C-85/76, Hoffmann-La Roche κατά Επιτροπής (Vitamins), [1979] ECR 461, παρ. 41. Υπόθεση αριθ. Τ-139/98, AAMS και λοιποί κατά Επιτροπής [2001] Συλλογή ΙΙ-3413, παρ

15 Η εφαρµογή του άρθρου 2 του Ν.703/1977 (άρθρο 82 της Συνθ.ΕΕ) προϋποθέτει την ύπαρξη δεσπόζουσας θέσης και δεσµό µεταξύ της εν λόγω δεσπόζουσας θέσης και της εικαζόµενης καταχρηστικής συµπεριφοράς. Κατά πάγια νοµολογία, η έννοια της καταχρηστικής εκµετάλλευσης είναι αντικειµενική και αφορά τη συµπεριφορά συγκεκριµένης επιχειρήσεως κατέχουσας δεσπόζουσα θέση, συµπεριφορά η οποία είναι σε θέση να επηρεάσει τη δοµή µιας αγοράς όπου, λόγω ακριβώς της υπάρξεως της εν λόγω επιχειρήσεως, ο βαθµός ανταγωνισµού είναι ήδη µειωµένος, και η οποία έχει ως συνέπεια την παρεµπόδιση, µε την προσφυγή σε µέσα διαφορετικά εκείνων που διέπουν τον φυσιολογικό ανταγωνισµό επί των προϊόντων ή υπηρεσιών βάσει των συναλλαγών των επιχειρήσεων, της διατήρησης του υφισταµένου ακόµα στην αγορά βαθµού ανταγωνισµού ή της ανάπτυξής του. 8 Όπως έχει κριθεί από την νοµολογία του ΕΚ «η χορήγηση εκπτώσεων από µία εταιρεία µε δεσπόζουσα θέση, υπό την προϋπόθεση να επιτευχθούν συγκεκριµένοι στόχοι που υπερβαίνουν τον προηγούµενο όγκο αγορών, συνιστά παράβαση του άρθρου [82], δεδοµένου ότι η εν λόγω πρακτική αποσκοπεί αφενός στη δηµιουργία δεσµού εξάρτησης των πελατών από την εταιρεία µε τη δεσπόζουσα θέση και αφετέρου στην παρεµβολή εµποδίων ώστε οι ανταγωνιστές της να µην εισέλθουν στην αγορά. Το αποτέλεσµα της εν λόγω πρακτικής ενισχύεται ακόµη περισσότερο από τις µεγάλες διαφορές µεταξύ του µεριδίου της αγοράς που κατέχει η εταιρεία µε τη δεσπόζουσα θέση και των µεριδίων των ανταγωνιστών της.». 9 Στην ίδια υπόθεση το ικαστήριο τόνισε ότι «η συµφωνία µεταξύ της SDL και της ADM, βάσει της οποίας η ADM θα εξασφάλιζε προνοµιακή τιµή εφόσον επιτύγχανε ένα ορισµένο επίπεδο αγορών (συγκεκριµένα την τιµή των [xxx] τόνων εάν αγόραζε [x] τόνους) σαφώς δεν αποτελούσε µία συνήθη έκπτωση βάσει της ποσότητας αλλά µία έκπτωση στόχου, που είχε ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία δεσµού εξάρτησης των πελατών. Κατά συνέπεια η εν λόγω συµφωνία, αποτελούσε παράβαση του άρθρου [82]». 10 «Το γεγονός ότι οι εκπτώσεις εξαρτώνται από την επίτευξη στόχων που 8 Hoffmann-La Roche κατά Επιτροπής (Vitamins), Υπόθεση 85/76, [1979] ECR 461, σκέψη 91. Βλέπε επίσης Michelin κατά Επιτροπής, Υπόθεση 322/81, [1983] ECR 3461, σκέψη 70, όπως και την Akzo κατά Επιτροπής, σκέψη Υπόθεση αριθ. Τ-228/97, Irish Sugar κατά Επιτροπής, [1999] Συλλογή ΙΙ-2969, παρ Υπόθεση αριθ. Τ-228/97, Irish Sugar κατά Επιτροπής, [1999] Συλλογή ΙΙ-2969, παρ

16 αφορούν τον όγκο αγορών σηµαίνει ότι δεν συνιστούν εκπτώσεις βάσει ποσότητας, που υπό κανονικές συνθήκες είναι αποδεκτές. Οι εκπτώσεις βάσει της ποσότητας χορηγούνται όσον αφορά την κάθε παραγγελία ξεχωριστά (δηλαδή ανεξάρτητα από τις αγορές του πελάτη στη διάρκεια συγκεκριµένης χρονικής περιόδου) και σε ανταπόδοση για την εξοικονόµηση κόστους που πέτυχε ο προµηθευτής. Αυτό δεν συµβαίνει στην περίπτωση των εκπτώσεων που χορήγησε η Irish Sugar σε ορισµένους πελάτες βάσει µεµονωµένων εβδοµαδιαίων, µηνιαίων η ετήσιων στόχων. Οι εκπτώσεις στόχου αυτού του είδους θεωρούνται ως καταχρηστική εκµετάλλευση δεσπόζουσας θέσης κατά την έννοια του άρθρου 82». 11 Επιπλέον το ΕΚ έχει δηλώσει ότι «η αλληλένδετη πώληση δύο προϊόντων, ακόµη και όταν είναι σύµφωνη προς τις εµπορικές συνήθειες ή όταν υφίσταται φυσικός δεσµός µεταξύ των εν λόγω δύο προϊόντων, µπορεί εντούτοις να συνιστά κατάχρηση κατά την έννοια του άρθρου [82], εκτός εάν δικαιολογείται αντικειµενικώς». 12 εδοµένου ότι για να ισχύσουν οι εκπτώσεις στις διεθνείς κλήσεις απαιτείται ελάχιστος µηνιαίος λογαριασµός κίνησης είκοσι (20) ευρώ στην οποία συµπεριλαµβάνονται και αστικές και υπεραστικές κλήσεις, είναι προφανές ότι επιχειρείται µία συσχέτιση των εκπτώσεων στις διεθνείς κλήσεις µε το εάν ο συνδροµητής επιλέγει το δίκτυο του ΟΤΕ για την διεκπεραίωση των αστικών και υπεραστικών του κλήσεων. Με την ανωτέρω προσφορά στην οποία υπάρχουν δύο διαφορετικές κλίµακες εκπτώσεων ανάλογα µε το συνολικό ύψος του µηνιαίου λογαριασµού των συνδροµητών, διαφαίνεται ότι ο ΟΤΕ στοχεύει να δώσει κίνητρα τόσο στους οικιακούς όσο και στους εταιρικούς συνδροµητές του, να συνεχίσουν να κάνουν τις υπεραστικές και αστικές κλήσεις τους όλες τις ηµέρες της εβδοµάδας µέσω του δικτύου του. Περαιτέρω η διαµόρφωση των δύο διαφορετικών κλιµάκων εκπτώσεων υποδηλώνει ότι ο ΟΤΕ απευθύνεται ιδιαίτερα σε οικιακούς και µη οικιακούς καταναλωτές µε µεγάλους µηνιαίους λογαριασµούς κίνησης. Στην δεύτερη κατηγορία των µη οικιακών καταναλωτών είναι αξιοσηµείωτο ότι όλες οι εκπτώσεις κατά την διάρκεια των εργάσιµων ηµερών είναι υψηλότερες από τις εκπτώσεις που 11 Υπόθεση αριθ. Τ-228/97, Irish Sugar κατά Επιτροπής, [1999] Συλλογή ΙΙ-2969, παρ Απόφαση του ικαστηρίου, της 14ης Νοεµβρίου 1996, στην υπόθεση C-333/94 P Tetra Pak International SA κατά Επιτροπής, Συλλογή 1996, I-5951, παρ

17 δίνονται τα Σαββατοκύριακα. Η ανωτέρω τακτική του ΟΤΕ, η οποία ενδέχεται να εντάσσεται στην προσπάθειά του να οδηγήσει τους µη οικιακούς χρήστες να κάνουν και τις υπεραστικές κλήσεις, καθ όλη τη διάρκεια της εβδοµάδας, µέσω του δικτύου του, δύναται να αποσκοπεί στην απόσπαση των µη οικιακών καταναλωτών από τους ανταγωνιστές του, στερώντας τους σηµαντικό µερίδιο της πελατειακής τους βάσης και άρα δύναται να αποσκοπεί στον εξοβελισµό των ανταγωνιστών του και στην εξάρτηση των συνδροµητών του. Η ανωτέρω υπόθεση, επιβεβαιώνεται και από την οικονοµική ανάλυση που προσκόµισε ο ΟΤΕ µε το υπόµνηµά του, στην οποία προβλέπει αύξηση της υπεραστικής κίνησης για όλες τις ηµέρες της εβδοµάδας. Υπενθυµίζεται ότι, κατά πάγια νοµολογία, η ύπαρξη δεσπόζουσας θέσεως δεν αφαιρεί από την επιχείρηση που βρίσκεται στη θέση αυτή (εν προκειµένω ο ΟΤΕ) το δικαίωµα να διαφυλάσσει τα εµπορικά της συµφέροντα, η επιχείρηση δε αυτή έχει την ευχέρεια, σε λογικό µέτρο, να εκτελεί πράξεις που κρίνει πρόσφορες για την προστασία των συµφερόντων της, πλην όµως δεν µπορούν να γίνουν δεκτές τέτοιες ενέργειες όταν αποσκοπούν στην ενίσχυση αυτής της δεσπόζουσας θέσεως και στην καταχρηστική εκµετάλλευσή της 13 Η κοστοστρεφής τιµή υπεραστικής τηλεφωνίας για το 2003 την οποία αναφέρει ο ΟΤΕ στο Υπόµνηµά του (µε αριθµό πρωτοκόλλου ΕΕΤΤ 8738/ , αριθµό πρωτοκόλλου ΟΤΕ 91/572156/ ) - και στην οποία στηρίζει την οικονοµική του ανάλυση για να αποδείξει ότι η εν λόγω προσφορά «δεν θα πλήξει την αρχή της κοστοστρέφειας» -, δεν έχει ελεγχθεί και, εποµένως, δεν έχει εγκριθεί από την ΕΕΤΤ. Συνεπώς, η οικονοµική ανάλυση που επιχειρεί ο ΟΤΕ στηρίζεται σε µη ελεγµένα στοιχεία και, εποµένως, δεν τεκµηριώνεται ο ισχυρισµός του ΟΤΕ ότι «το ύψος των επίµαχων τιµών δεν παραβιάζει την αρχή της κοστοστρέφειας». Με βάση τα ανωτέρω για να δοθεί η δυνατότητα στην ΕΕΤΤ να αποφανθεί επί της έγκρισης ή όχι της προσφοράς του ΟΤΕ, θα πρέπει αφενός ο ΟΤΕ να προσκοµίσει νέα οικονοµική ανάλυση που να βασίζεται στις ισχύουσες εγκεκριµένες τιµές αφετέρου να εξετασθεί από την ΕΕΤΤ κατά πόσο µε την ανωτέρω προσφορά ο ΟΤΕ επιδιώκει την εξασθένιση του ανταγωνισµού και την αποµάκρυνση των εναλλακτικών παρόχων από την αγορά. Το τελευταίο προκύπτει από τα εξής: 13 Βλέπε απόφαση του Πρωτοδικείου της 1ης Απριλίου 1993, T-65/89, BPB Industries και British Gypsum κατά Επιτροπής, Συλλογή 1993, σ. II-389, σκέψη 69 17

18 Στην Απόφαση AKZO κατά Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Case IV/ Engineering and Chemical Supplies (Epsom and Gloucester) Ltd v. Akzo Chemie UK Ltd, OJ L374/1), και ιδιαίτερα στην παράγραφο 80, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεώρησε ότι ο καταχρηστικός χαρακτήρας της επιθετικής συµπεριφοράς δεν αίρεται από τη χρονική περίοδο κατά την οποία µια επιχείρηση δύναται να επιδίδεται σε τέτοια συµπεριφορά, κρίνοντας ότι «η επιδίωξη από επιχείρηση µε δεσπόζουσα θέση στην αγορά µιας στρατηγικής εξοβελισµού ανταγωνιστών ή πιθανών ανταγωνιστών µε µέσα που διαφέρουν από αυτά που θα επικρατούσαν σε συνθήκες ανταγωνισµού, δύναται θεωρητικά να εµπίπτει στο πεδίο του Αρθρου 82 οποιοσδήποτε και αν είναι ο τρόπος εφαρµογής της. (Μια τέτοια στρατηγική) θα µπορούσε να εκδηλωθεί όχι µόνο µε τιµολογιακές πολιτικές, αλλά και µε στρατηγική εµπορικού αποκλεισµού όπως συµβάσεις µε ρήτρα αποκλειστικότητας ή συγκεκριµένες πελατειακές προσφορές». Προκειµένου να εξεταστεί το ζήτηµα του εάν µια επιχείρηση εφήρµοσε ληστρικές τιµές, τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και το ΕΚ έχουν αποδεχτεί τις κάτωθι µεθόδους ανάλυσης και αξιολόγησης στις αποφάσεις ΑΚΖΟ, 14 και TETRA PAK II. 15. (α) Σύµφωνα µε την πρώτη µέθοδο ανάλυσης, µια τιµή θα θεωρείται ως επιθετική όταν η τιµή αυτή βρίσκεται κάτω από το µέσο µεταβλητό κόστος µιας επιχείρησης. Σύµφωνα µε το σκεπτικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΕΚ, όταν µια επιχείρηση µε δεσπόζουσα θέση στην αγορά διαθέτει τα προϊόντα της σε τιµές κάτω του µέσου µεταβλητού κόστους, υπάρχει ένα οιονεί τεκµήριο πρόθεσης επιθετικής συµπεριφοράς γιατί, όπως υπογραµµίζεται, µια επιχείρηση «δεν έχει συµφέρον να επιβάλει τέτοιες τιµές παρά µόνο για να εξοβελίσει τους ανταγωνιστές και να µπορέσει µετέπειτα να ανεβάσει τις τιµές της επωφελούµενη από τη µονοπωλιακή της θέση στην αγορά, εφόσον κάθε πώληση επιφέρει µια ζηµία, και συγκεκριµένα το συνολικό ποσό του σταθερού της κόστους και τουλάχιστον µέρος του µεταβλητού κόστους της αναφορικά µε κάθε παραγόµενη µονάδα». 14 Case IV/ Engineering and Chemical Supplies (Epsom and Glouscester ) Ltd v. Akzo Chemie UK Ltd [1986] 1 CMLR 273; OJ L374/1. 15 Case C-333/94P Tetra Pak International SA v. EC Commission [1997] 4 CMLR

19 (β) Σύµφωνα µε τη δεύτερη µέθοδο ανάλυσης, «τιµή κάτω του µέσου συνολικού κόστους αλλά άνω του µέσου µεταβλητού κόστους πρέπει να αντιµετωπίζεται ως καταχρηστική όταν αποτελεί µέρος σχεδίου προς εξοβελισµό ανταγωνιστή». Σύµφωνα µε αυτή τη µέθοδο συνεπώς, θεµελιώνεται κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης µιας επιχείρησης εάν οι τιµές της είναι κάτω του µέσου συνολικού της κόστους και αποτελούν µέρος σχεδίου προς εξοβελισµό ανταγωνιστών της (ή άλλως υπάρχει πρόθεση εξοβελισµού ανταγωνιστών της). δ) Συνολική εκτίµηση των ενεργειών του ΟΤΕ εδοµένου ότι σκοπός του νοµοθέτη (κοινοτικού και έλληνα) είναι η εγκαθίδρυση των αρχών ανοικτού δικτύου και του ελεύθερου ανταγωνισµού, η συγκεκριµένη αυτή νοµοθετική επιλογή επιβάλλει τη ρύθµιση της συµπεριφοράς του εγκατεστηµένου φορέα εκµετάλλευσης και κατά αποτέλεσµα την επιβολή περιορισµών σε αυτόν, ώστε να καθίσταται δυνατή η εµφάνιση, είσοδος και επιβίωση των ανταγωνιστών στην αγορά. Πιο συγκεκριµένα, το πρόβληµα εντείνεται από το γεγονός ότι, την παρούσα φάση οι µισθωµένες γραµµές αποτελούν τη µόνη πρακτικά εφαρµόσιµη λύση για την γρήγορη ανάπτυξη δικτυακών υποδοµών και παρόλα αυτά ο ΟΤΕ δεν έχει ανταποκριθεί στις εκ του νόµου υποχρεώσεις του. Όπως έχει ήδη κριθεί (βλέπε Πόρισµα της ΕΕΤΤ σχετικά µε τη µη παροχή στοιχείων από τον ΟΤΕ για τον προσδιορισµό κοστοστρεφών τιµολογίων Μισθωµένων Γραµµών, Απόφαση 270/62/ ), η µη παροχή κοστοστρεφών τιµολογίων χονδρικής διάθεσης µισθωµένων γραµµών από τον ΟΤΕ έχει παραβιάσει τόσο την Απόφαση της ΕΕΤΤ ΑΠ ΕΕΤΤ 241/47/ όσο και γενικότερα την υποχρέωσή του να τιµολογεί την παροχή µισθωµένων γραµµών µε βάση τον προσανατολισµό στο κόστος, όπως αυτή ορίζεται στο Π.. 40/96. Η συµπεριφορά αυτή του ΟΤΕ, ο οποίος κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά για την παροχή µισθωµένων γραµµών, δε συνιστά µόνο παράβαση της τηλεπικοινωνιακής νοµοθεσίας, αλλά επιφέρει και σηµαντικές στρεβλώσεις στην εύρυθµη λειτουργία του ελεύθερου ανταγωνισµού µεταξύ των παρόχων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Επιπλέον, επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις σε τηλεπικοινωνιακές αγορές οι οποίες σχετίζονται άµεσα µε την παροχή µισθωµένων γραµµών, όπως για παράδειγµα η ιασύνδεση και η Αδεσµοποίητη Πρόσβαση στον 19

20 Τοπικό Βρόχο. Ειδικότερα, η πρόσβαση στον τοπικό βρόχο αποτελεί επί του παρόντος αναγκαία προϋπόθεση για τους εναλλακτικούς παρόχους προκειµένου να είναι σε θέση να συναγωνιστούν, σε εθνική κλίµακα, επί ίσοις όροις τον ΟΤΕ και να προσεγγίσουν το σύνολο του τελικών χρηστών. Η ΕΕΤΤ έχει εντοπίσει σηµαντικότατες παραβάσεις των χρονοδιαγραµµάτων (καθυστερήσεις) για την υλοποίηση των επιµέρους αιτηµάτων Αδεσµοποίητης Πρόσβασης στον Τοπικό Βρόχο, όπως αυτά ορίζονται στην ΑΠ 217 / 29/ 2001 (π.χ. απάντηση σε Αιτήσεις Παροχής Πληροφοριών Αδεσµοποίητης Πρόσβασης στον Τοπικό Βρόχο, Αιτήσεις Εκπόνησης Τεχνικής Μελέτης Φυσικής / Αποµακρυσµένης Συνεγκατάστασης, Αιτήσεις Παροχής Τοπικού Βρόχου). Το αποτέλεσµα της προαναφερόµενης συµπεριφοράς του ΟΤΕ είναι η προς το παρόν εξαιρετικά περιορισµένη πρόοδος της αδεσµοποίητης πρόσβασης στον τοπικό βρόχο. Συνεπώς, ο έλεγχος του τοπικού βρόχου σε εθνικό επίπεδο και η παρεµπόδιση της ανάπτυξης του ανταγωνισµού στην εν λόγω αγορά από τον ΟΤΕ του παρέχει σηµαντικό προβάδισµα τόσο για τη διατήρηση της ανταγωνιστικής του θέσης στις υφιστάµενες λιανικές αγορές φωνητικής τηλεφωνίας, παρά την απελευθέρωσή τους, όσο και για την εδραίωση παρόµοιας θέσης σε νεοεµφανιζόµενες αγορές για την παροχή υπηρεσιών υψηλού εύρους ζώνης. Υπογραµµίζεται ότι έχει ήδη επιβληθεί πρόστιµο στον ΟΤΕ µε την Απόφαση της ΕΕΤΤ 278/78/ ε) Ειδική (ιδιαίτερη) ευθύνη του ΟΤΕ Επιπλέον είναι σκόπιµο να γίνει αναφορά στο ΕΚ το οποίο αναφέρθηκε στην ειδική (ή ιδιαίτερη) ευθύνη (special responsibility) µιας επιχείρησης κατέχουσας δεσπόζουσα θέση να µην βλάπτει µε τη συµπεριφορά της την ύπαρξη πραγµατικού και ανόθευτου ανταγωνισµού στην κοινή αγορά. 16 Μία πρακτική η οποία µπορεί να επιτρέπεται σε µια περίπτωση όπου ο ανταγωνισµός λειτουργεί ικανοποιητικά δύναται να συνιστά καταχρηστική εκµετάλλευση εάν εφαρµόζεται από µία εταιρία µε δεσπόζουσα θέση εξαιτίας της ειδικής της ευθύνης να µην βλάπτει τον ανταγωνισµό, λαµβάνοντας υπόψη τη ζηµία που µπορεί να προκαλέσει στους καταναλωτές και τους 16 Ενδεικτικά, βλέπε: Michelin v. Commission, Υπόθεση 322/81, [1983] ECR 801 (σκέψη 57). Επίσης BPB Industries Plc and British Gypsum Ltd κατά Επιτροπής, Υπόθεση αριθ. Τ-65/89, [1993] Συλλογή ΙΙ

21 ανταγωνιστές της. Όπως άλλωστε έχει δηλώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, µια επιχείρηση µε δεσπόζουσα θέση φέρει ειδική ευθύνη ώστε η συµπεριφορά της να µην εξασθενεί το γνήσιο ανόθευτο ανταγωνισµό στην κοινή αγορά. Εποµένως, εµπίπτει στο πεδίο εφαρµογής του άρθρου 2 του Ν. 703/77 κάθε συµπεριφορά επιχείρησης που κατέχει δεσπόζουσα θέση ικανή να εµποδίσει τη διατήρηση ή την ανάπτυξη του ανταγωνισµού που υφίσταται ακόµη σε µια αγορά όπου, λόγω ακριβώς της παρουσίας αυτής της επιχείρησης, ο ανταγωνισµός είναι ήδη εξασθενηµένος. Χαρακτηριστική περίπτωση δεσπόζουσας θέσης, στην οποία βρίσκει εφαρµογή η προαναφερόµενη ειδική ευθύνη, είναι η κυριαρχία του εγκατεστηµένου φορέα εκµετάλλευσης, εν προκειµένω του ΟΤΕ, στην ευρύτερη αγορά φωνητικής τηλεφωνίας και στην αγορά για την παροχή µισθωµένων γραµµών. Με βάση τα ανωτέρω, στη συγκεκριµένη υπόθεση µπορεί να αναφερθεί ότι η ύπαρξη δεσπόζουσας θέσεως δεν αφαιρεί από τον ΟΤΕ το δικαίωµα να διαφυλάττει τα εµπορικά του συµφέροντα, έχει δε την ευχέρεια να προβαίνει σε ενέργειες που κρίνει πρόσφορες για την προστασία των συµφερόντων του, πλην όµως δεν µπορούν να γίνουν δεκτές τέτοιες ενέργειες όταν περιορίζουν τον ανταγωνισµό και οδηγούν σε ενίσχυση της δεσπόζουσας θέσεως και στην καταχρηστική εκµετάλλευσή της. 3) Ως προς το κατεπείγον και την ανεπανόρθωτη βλάβη: Είναι γεγονός ότι, σε περίπτωση που δεν υπάρξει σχετική παρέµβαση της ΕΕΤΤ, η βλάβη που θα προκύψει για τους ανταγωνιστές του ΟΤΕ δύναται να είναι ανεπανόρθωτη, και προφανώς προκύπτει το κατεπείγον δεδοµένου ότι, πέραν της οικονοµικής επιβάρυνσης: (α) είναι ιδιαίτερης σηµασίας το γεγονός ότι οι εκπτώσεις τις οποίες εξήγγειλε ο ΟΤΕ αφορούν τόσο στα τέλη υπεραστικών και διεθνών κλήσεων όπου κατεξοχήν εντοπίζεται ο ανταγωνισµός µεταξύ του ΟΤΕ και των εναλλακτικών παρόχων φωνητικής τηλεφωνίας, ιδιαίτερα µετά την σε εξαιρετικό βαθµό οφειλόµενη στον ΟΤΕ, µη έγκαιρη ανάπτυξη της αδεσµοποίητης πρόσβασης στο τοπικό βρόχο και την µη ύπαρξη µισθωµένων γραµµών σε κοστοστρεφείς τιµές. 21

22 (β) είναι ιδιαίτερης σηµασίας το γεγονός ότι ακόµη και οι εκπτώσεις που φαινοµενικά αφορούν µόνο στις διεθνείς κλήσεις, ουσιαστικά αποτελούν κίνητρο για τους συνδροµητές του ΟΤΕ (οικιακούς και εταιρικούς), να συνεχίσουν να κάνουν τις υπεραστικές και αστικές κλήσεις τους όλες τις ηµέρες της εβδοµάδας µέσω του ΟΤΕ και εποµένως περιορίζει ουσιωδώς την προσπάθεια των ανταγωνιστών του να ανταγωνιστούν τον ΟΤΕ στην εν λόγω αγορά, (γ) το εκπτωτικό πακέτο του ΟΤΕ ως έχει, πιθανολογείται ότι παραβιάζει τις διατάξεις περί ανταγωνισµού καθώς και την κείµενη νοµοθεσία περί τηλεπικοινωνιών και ιδιαίτερα των υποχρεώσεων που επιβάλλονται στους οργανισµούς µε σηµαντική ισχύ στην αγορά φωνητικής τηλεφωνίας για κοστοστρέφεια. Η υποχρέωση αυτή έχει ως στόχο, µεταξύ άλλων, την εξασφάλιση συνθηκών εισόδου και παραµονής των ανταγωνιστών στην αγορά καθώς και την προστασία των συµφερόντων της εθνικής οικονοµίας και των καταναλωτών µε την δηµιουργία συνθηκών ανταγωνισµού στις τηλεπικοινωνίες, (δ) το γεγονός ότι η µείωση τιµών µέσω προσφορών, όταν αυτές δεν συνάδουν µε τους όρους του ανταγωνισµού, λειτουργεί υπέρ του καταναλωτή εικονικά και για περιορισµένο µόνο χρονικό διάστηµα ενώ στην πραγµατικότητα κατά κανόνα λειτουργεί υπέρ της συγκράτησης και εξάρτησης του πελάτη από τη δεσπόζουσα επιχείρηση και, συνεπώς, οδηγεί στη στρέβλωση του ανταγωνισµού. (ε) το γεγονός ότι η συµπεριφορά του ΟΤΕ πιθανολογείται ότι εντάσσεται σε γενικότερη στρατηγική, η οποία µεταξύ άλλων αποσκοπεί στον εξοβελισµό των ανταγωνιστών και στην εξάρτηση των πελατών αναιρώντας τον βασικό στόχο του ν.2867/2000 που είναι η ύπαρξη συνθηκών ανταγωνισµού. Εποµένως, η παρέµβαση της ΕΕΤΤ προς αποτροπή της εν λόγω συµπεριφοράς του ΟΤΕ κρίνεται αναγκαία και για την εξυπηρέτηση δηµοσίου συµφέροντος, (στ) το γεγονός ότι ο ΟΤΕ µε τη συγκεκριµένη πολιτική του πιθανολογείται οτι επιδιώκει κατά τρόπο αθέµιτο να ενισχύσει την εξάρτηση των τελικών χρηστών 22

23 από το σήµα του και τη φήµη η οποία συνδέεται µε τρόπο αθέµιτο µε την ιδιότητα του ως µέχρι πρότινος φορέα του νοµικού µονοπωλίου και παρόχου κοινωφελούς υπηρεσίας εµποδίζοντας την ανάπτυξη ανταγωνισµού σε σχέση µε τους τελικούς χρήστες, (ζ) το γεγονός ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, και λόγω της φύσης του εκπτωτικού πακέτου που συνδέει εκπτώσεις στις διεθνείς κλήσεις µε το ΣΥΝΟΛΟ των κλήσεων που κάνει ο καταναλωτής, πιθανολογείται ότι οι ανταγωνιστές του ΟΤΕ δεν δύνανται να ακολουθήσουν ή να αντιδράσουν προβαίνοντας σε αντίστοιχες παροχές, όπως µπορεί να πιθανολογηθεί ότι θα ήταν δυνατόν αν οι εκπτώσεις στις διεθνείς κλήσεις εσυνδέοντο µόνο µε την κατανάλωση διεθνών κλήσεων. Έτσι, ο ανταγωνισµός στις σχετικές αγορές αναιρείται και η εικόνα του ΟΤΕ ως δεσπόζουσας επιχείρησης ενισχύεται µε τρόπο που δεν συνάδει µε την κείµενη νοµοθεσία. Εποµένως, προκειµένου να δοθεί η δυνατότητα στην ΕΕΤΤ να εξετάσει και να αποφανθεί επί της νοµιµότητας της προσφοράς του ΟΤΕ, η εν λόγω εταιρεία υποχρεούται να υποβάλει αναλυτικά όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το νέο εκπτωτικό της πακέτο, από τα οποία θα προκύπτει και θα τεκµηριώνεται επαρκώς η εµπορική της λογική και το σύννοµο των νέων τιµών. Εποµένως, µε βάση τα ανωτέρω, σε περίπτωση που δεν δοθούν τα ασφαλιστικά µέτρα, θα επέλθει ουσιαστικός περιορισµός του ανταγωνισµού. Αυτό θα συµβεί διότι αφενός η επιχειρούµενη συσχέτιση διεθνούς µε την αστική και υπεραστική τηλεφωνία αφετέρου δε οι συγκεκριµένες εκπτώσεις υπεραστικής τηλεφωνίας σε συνδυασµό µε την ανυπαρξία συνθηκών που επιβάλλονται από το νόµο µε σκοπό τη δυνατότητα δηµιουργίας συνθηκών ανταγωνισµού µε τον ΟΤΕ, εξασθενίζουν κατά τρόπο καταχρηστικό την δυνατότητα ανταγωνισµού µε τον ΟΤΕ και αποτρέπουν την είσοδο νέων παρόχων στην αγορά κάτι που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη του ανταγωνισµού. Η ΕΕΤΤ, για όλους τους παραπάνω λόγους, ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ: 23

24 Τη λήψη ασφαλιστικών µέτρων µε σκοπό την προσωρινή διακοπή του εκπτωτικού πακέτου του ΟΤΕ και τη µη παροχή του, όπως το πακέτο αυτό περιγράφεται στην επιστολή του ΟΤΕ µε Αριθµ. Πρωτ. ΕΕΤΤ 6542/ , µέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης από την ΕΕΤΤ σχετικά µε το κατά πόσον υπάρχει παράβαση της τηλεπικοινωνιακής νοµοθεσίας και της νοµοθεσίας περί ανταγωνισµού. Μαρούσι, 16 Μαϊου 2003 Για την Ε.Ε.Τ.Τ., ΕΜΜ. ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗΣ ΠΡΟΕ ΡΟΣ 24