Οργάνωση Διοίκηση, Εποπτεία και Συμβουλευτική Σχολικών Μονάδων

Transcript

1 Οργάνωση Διοίκηση, Εποπτεία και Συμβουλευτική Σχολικών Μονάδων Ο Ρόλος της Ηγεσίας του Σχολείου για τη δημιουργία μιας Επαγγελματικής Μαθησιακής Κοινότητας Πολυάνθη Τσίγκου, ΜΑ Συνδιευθύντρια Κολλεγίου Αθηνών Αθήνα, 30 Ιουνίου 2011

2 Δομή Ηγεσία και Διοίκηση Επαγγελματική Κοινότητα Μάθησης Η σημασία της ανάπτυξης του εκπαιδευτικού προσωπικού Καθοδηγώντας τη μάθηση 2

3 «Φαντάζεσαι ότι μπορείς να γίνεις καλύτερος δάσκαλος μόνο επειδή ανήκεις στο προσωπικό ενός συγκεκριμένου σχολείου; μόνο γι αυτό;». (Little, 1990).

4 Ηγεσία και διοίκηση Ηγεσία (Leadership) Διοίκηση (Management)

5 Επαγγελματική Κοινότητα Μάθησης Μια ομάδα ατόμων, που κινητοποιούνται από ένα κοινό όραμα μάθησης, που εργάζονται μαζί και στηρίζουν ο ένας τον άλλο, που βρίσκουν τρόπους, μέσα στην κοινότητά τους και έξω απ αυτήν να ερευνούν την πρακτική τους και μαζί να μαθαίνουν νέες και καλύτερες προσεγγίσεις που θα ενδυναμώσουν τη μάθηση των μαθητών τους. (Bolam et al, 2005) 5

6 Σχολεία που «μαθαίνουν» Οι εκπαιδευτικοί εργάζονται σε δύο τύπους σχολείων: σχολεία σε κατάσταση «μαθησιακής ένδειας»( Learning impoverished ) σχολεία «μαθησιακά πλούσια» ( Learning enriched ) (Rosenholtz, 1989)

7 Σχολεία σε κατάσταση «μαθησιακής ένδειας» Οι εκπαιδευτικοί είναι απομονωμένοι Οι εκπαιδευτικοί ανταγωνίζονται μεταξύ τους Υπάρχει έλλειψη θετικής ανατροφοδότησης Υπάρχει απόκλιση στόχων Οι εκπαιδευτικοί αποφεύγουν να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες Υπάρχει ένα διάχυτο αίσθημα αδυναμίας Η επιμόρφωση θεωρείται υποχρέωση Η επαγγελματική ανάπτυξη αντιμετωπίζεται αρνητικά

8 Σχολεία «μαθησιακά πλούσια» Συνεργασία και συμμετοχή Συνεχείς συζητήσεις των εκπαιδευτικών για εκπαιδευτικές πρακτικές Κοινή εστίαση Αίσθηση αποτελεσματικότητας Πίστη στη δια βίου μάθηση Ενδιαφέρον για την στενότερη και την ευρύτερη κοινότητα. Εστίαση στη βελτίωση της μάθησης για τους μαθητές Η ανατροφοδότηση είναι καλοδεχούμενη Αίσθηση ασφάλειας στο να παίρνουν ρίσκα και να δοκιμάζουν νέα πράγματα Οι εκπαιδευτικοί μοιράζονται τις ίδιες αξίες

9 Επαγγελματική Κοινότητα Μάθησης Κοινό όραμα και κοινές αξίες Συλλογική και ατομική ευθύνη για τη μάθηση των μαθητών Συνεργασία με σκοπό τη μάθηση Ατομική και συλλογική μάθηση Στοχαστική έρευνα Εξωστρέφεια, συμμετοχή σε δίκτυα, συνεργασίες Αμοιβαία εμπιστοσύνη, σεβασμός, υποστήριξη Ολοι μαθαίνουν και αναπτύσσονται επαγγελματικά (Bolam et al 2005)

10 Η επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού προσωπικού είναι.. Μια συνεχής διαδικασία που περιλαμβάνει όλες τις τυπικές και άτυπες εμπειρίες μάθησης που ενδυναμώνουν όλους τους εκπαιδευτικούς ενός σχολείου, ατομικά και συλλογικά, τους δίνουν ευκαιρίες να στοχάζονται πάνω στη διδακτική πράξη, ενισχύουν τις γνώσεις και δεξιότητές τους και βελτιώνουν τις πρακτικές τους, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται η μάθηση και η ευημερία των μαθητών τους. (Bubb& Earley, 200)

11 Η επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού προσωπικού Πρέπει να επιτυγχάνει μια ισορροπία μεταξύ των αναγκών του ατόμου, της ομάδας, του σχολείου και του έθνους, να ενθαρρύνει την αφοσίωση του εκπαιδευτικού στην επαγγελματική και προσωπική του ανάπτυξη, να ενισχύει την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση του εκπαιδευτικού, την ικανοποίηση που αντλεί από τη δουλειά του και τον ενθουσιασμό του να εργάζεται με τους μαθητές και τους συναδέλφους του.

12 Η πορεία προς την επαγγελματική ανάπτυξη του προσωπικού Είναι μια λογική σειρά διαδικασιών που περιλαμβάνει: Διαπίστωση αναγκών του σχολείου και των εκπαιδευτικών Σχεδιασμό για την κάλυψη των αναγκών Πραγματοποίηση επιμορφωτικών δραστηριοτήτων για τους εκπαιδευτικούς και λοιπό προσωπικό Παρακολούθηση δραστηριοτήτων Αξιολόγηση του αποτελέσματος του επιμορφωτικού προγράμματος

13 Η πορεία προς την επαγγελματική ανάπτυξη του προσωπικού

14 Ερευνα για την επίδραση της ανάπτυξης του εκπαιδευτικού προσωπικού στη βελτίωση των αποτελεσμάτων μαθητών και εκπαιδευτικών(staff Development Outcomes Study) London Center for Leadership in Learning, Institute of Education, University of London Ποιοτική 35 περιπτώσεις μελέτης 25 σχολεία με υψηλές επιδόσεις+ 10 λιγότερο επιτυχημένα. Το ένα τρίτο σε υποβαθμισμένες περιοχές. 485 συνεντεύξεις. Ιαν.- Ιούλ. 08 Ποσοτική 1612 ερωτηματολόγια που απαντήθηκαν από εκπαιδευτικούς, διευθυντικές ομάδες και βοηθητικό προσωπικό. Σεπτ.- Νοέμ outcomes_study.pdf 14

15 Τα κυριότερα ευρήματα Υπάρχει θετική συνάφεια μεταξύ των αποτελεσμάτων του σχολείου και της ανάπτυξης του προσωπικού Υπάρχει σχέση μεταξύ της ποιότητας της ανάπτυξης του προσωπικού και του χαμηλού οικονομικούεπιπέδουτωνμαθητών Κόστος, χρόνος και υποστήριξη αναφέρονται ως τα κυριότερα εμπόδια για την ανάπτυξη του προσωπικού.

16 Οπου η ανάπτυξη του προσωπικού ήταν πιο αποτελεσματική Υψηλό επίπεδο κλίματος μάθησης. Η Διεύθυνση και το προσωπικό έβλεπαν την ανάπτυξή τους ως δικαίωμα και ευθύνη τους, στενά συνδεδεμένη με το όφελος των μαθητών τους. Χαμηλή κινητικότητα, υψηλό ηθικό Το πρόγραμμα ανάπτυξης του προσωπικού καθοδηγούνταν και διευθύνονταν από έμπειρο εκπαιδευτικό, που το γνώριζε πολύ καλά και αφιέρωνε πολύ χρόνο σ αυτό συνδέοντάς το στρατηγικά με τη βελτίωση του σχολείου.

17 Οπου η ανάπτυξη του προσωπικού ήταν πιο αποτελεσματική Διαδικασίες όπως η παρακολούθηση της εξέλιξης του προγράμματος ήταν καλά σχεδιασμένες και εδραιωμένες Παράλληλα με τις επιμορφωτικές προτεραιότητες του σχολείου υπήρχε ευέλικτο σύστημα διαπίστωσης και ικανοποίησης αναγκών άμεσα, ώστε να μη χάνεται ο ενθουσιασμός των εκπαιδευτικών Οι ανάγκες ικανοποιούνταν με αποτελεσματικό τρόπο από μια ποικιλία δράσεων, πολλές από τις οποίες πραγματοποιούνταν στο σχολείο.

18 Χρόνος επιμόρφωσης Επιμορφωτικές δραστηριότητες διάρκειας ενός τριμήνου και πλέον που συνοδεύονταν από εφαρμογές ή ένα ερευνητικό μέρος και συνεργασία με άλλους εκπαιδευτικούς είχαν τα πλέον θετικά αποτελέσματα στη βελτίωση του σχολείου Το προσωπικό της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και της ειδικής αγωγής διέθεταν περισσότερο χρόνο σε επιμορφωτικές δραστηριότητες από αυτό της δευτεροβάθμιας.

19 Χρόνος επιμόρφωσης Μόνο 19/35 σχολεία αξιοποίησαν όλες τις ημέρες στο τέλος του χρόνου για επιμορφωτικές δραστηριότητες Εκπαιδευτικά στελέχη ακαδημαϊκοί προϊστάμενοι /συντονιστές θεωρούσαν ότι οι συνεργασίες με άλλα σχολεία (school networks) και διαδικασίες όπως το mentoring/coaching τους βοήθησαν να αναπτυχθούν, ώστε να κατευθύνουν το προσωπικό τους στη μάθηση

20 Συνέπειες/αποτελέσματα Οι μαθητές σε 10/35 σχολεία : Δεν έβρισκαν καλή την ιδέα να παίρνουν άδεια οι δάσκαλοι για επιμόρφωση «όταν οι δάσκαλοί τους λείπουν διαταράσσεται το πρόγραμμά τους, δεν μαθαίνουν και παρασύρονται σε πειθαρχικά». Οι πιο έμπειροι εκπαιδευτικοί ανησυχούσαν για τη δυνατότητά τους να καλύψουν τη διδακτέα ύλη, αν έλειπαν από το σχολείο Η επιμόρφωση είχε σημαντική επίδραση στους εκπαιδευτικούς που επιμορφώθηκαν, αλλά δύσκολα μπορούσαν να αποδειχθούν άμεσα αποτελέσματα στους μαθητές

21 Συνέπειες/αποτελέσματα Η διάχυση της αποκτηθείσας γνώσης ήταν χαμηλή σε πολλά σχολεία, αλλά η επικοινωνία των εκπαιδευτικών και οι διαπροσωπικές σχέσεις σε υψηλό επίπεδο Οι εκπαιδευτικοί είπαν ότι το αποτέλεσμα που είχε η επιμόρφωσή τους για τους μαθητές τους ήταν Καλύτερη μάθηση(55%) Περισσότερο κίνητρο (38%) Μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση(28%) Καλύτερα αποτελέσματα στα τεστ(15%)

22 Προτάσεις της έρευνας Ελαχιστοποίηση της απουσίας εκπαιδευτικών από τα μαθήματα Χρήση ημερών από τις διακοπές Σωστή αξιοποίηση των ημερών αυτών για ανάπτυξη του προσωπικού Βελτίωση των στελεχών που κατευθύνουν/ διαχειρίζονται την επαγγελματική ανάπτυξη του προσωπικού Πρόσβαση όλου του προσωπικού στο υλικό της επαγγελματικής ανάπτυξης(internet, βιβλιοθήκες, πηγές κ.ά) Επαναπροσδιορισμό της ευθύνης των εκπαιδευτικών για την βελτίωσή τους και ποιότητα εργασίας

23 Σχολεία με εστίαση στη μάθηση (Learning-centred schools) Τέτοια σχολεία είναι επαγγελματικές κοινότητες μάθησης, όπου όλοι βλέπουν τους εαυτούς τους ως δια βίου «μαθητές». Η μάθηση είναι συνεχής, μέρος τηςεργασίαςτους ο χώροςεργασίαςείναιένα εργαστήρι μάθησης Οι εκπαιδευτικοί μοιράζονται τη δουλειά τους και συνεργάζονται για να αναπτύξουν καινοτόμες πρακτικές, γιατί πιστεύουν ότι αυτές είναι πολύτιμοι και αποτελεσματικοί τρόποι για να βελτιώσουν τις εμπειρίες μάθησης των μαθητών τους. Παράλληλα, οι εκπαιδευτικοί αξιοποιούν και ευκαιρίες μάθησης εκτός σχολείου (συνέδρια, σεμινάρια, προγράμματα σπουδών κ.λ.π.)

24 Ηγεσία με κέντρο τη μάθηση Οπουηηγεσίακαιηδιοίκησητουσχολείουείναι αδύναμη ή μη αποτελεσματική, είναι πολύ δυσκολότερο ο εκπαιδευτικός να είναι «καλός δάσκαλος». Οπουείναιαποτελεσματική, οι εκπαιδευτικοί κάνουν καλύτερα τηδουλειά τους, το προσωπικό και οι μαθητές έχουν μεγαλύτερο εσωτερικό κίνητρο για μάθηση, όλοι γνωρίζουν τι συμβαίνει στο σχολείο, υπάρχει ξεκάθαρη και συχνή επικοινωνία και όλοι αισθάνονται ότι οι προσπάθειές τους συγκλίνουν και κατευθύνονται προς την επίτευξη κοινών στόχων

25 Ο ρόλος της ηγεσίας του σχολείου Αυτοί που ασκούν ηγεσία σε μια κοινότητα μάθησης: προωθούν ένα κοινό όραμα για το μέλλον οδηγούν τη μάθηση με το να μαθαίνουν κι αυτοί μαζί με τους άλλους μοιράζονται και κατανέμουν την ηγεσία και ενδυναμώνουν τους άλλους δημιουργούν ευκαιρίες για συνεργασία των εκπαιδευτικών Μοιράζονται με τους εκπαιδευτικούς την επιθυμία για συνεχή βελτίωση του έργου τους

26 Αποτελεσματική ηγεσία Γνωρίζουν καλά το περιβάλλον στο οποίο εργάζονται Είναι αισιόδοξοι και έχουν θετική στάση Εχουν κάποια χαρακτηριστικά (π.χ. Επιθυμία να μαθαίνουν και να επιδιώκουν το καλύτερο, ακούν τους άλλους, διάθεση να παίρνουν ρίσκα, συγκεντρώνουν δίπλα τους αξιόλογα άτομα, κάνουν αυτοκριτική, ενστερνίζονται νέες ιδέες κ.ά.) Διαθέτουν συναισθηματική νοημοσύνη

27 Αποτελεσματική ηγεσία Αγαπούν τους ανθρώπους, και τα παιδιά Εχουν καλές διαπροσωπικές σχέσεις και χαίρονται να βλέπουν τους ανθρώπους τους να προοδεύουν και να αναπτύσσονται ( releasing intellectual capital ) Πιστεύουν στη Συνεχή Επαγγελματική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών για τη βελτίωση του σχολείου Καθοδηγούν τη μάθηση συμμετέχοντας και οι ίδιοι

28 Οι αποτελεσματικοί ηγέτες Καθοδηγούν τη μάθηση συμμετέχοντας σ αυτήν (lead learners) Μάθηση σε όλα τα επίπεδα (Μαθητές, εκπαιδευτικοί, Διευθυντές, λοιπό προσωπικό, ΔΣ, γονείς...) Λειτουργούν με μέσα: Την καθοδήγηση(modeling) Την παρακολούθηση και παρέμβαση(monitoring) Το διάλογο(southworth, 2005) Με σύστημα συμβουλευτικής και αλληλοσυμβουλευτικής) Mentoring/coaching (West Burnham, 2006)

29 Οι αποτελεσματικοί ηγέτες Εστίαση στη μάθηση των μαθητών Η διδασκαλία και η μάθηση είναι τα κεντρικά θέματα των συζητήσεων Παρακολουθούν τα στοιχεία επιδόσεων των μαθητών και τα χρησιμοποιούν για το μελλοντικό σχεδιασμό Συνεργάζονται με τους εκπαιδευτικούς για να θέσουν στόχους για τη βελτίωση της μάθησης, παρακολουθούν και αξιολογούν τα αποτελέσματα σε σχέση με τους στόχους

30 Το πρόγραμμα EDUCATE THE EDUCATORS» στοκολλέγιοαθηνώνκαιστοκολλέγιοψυχικού Διετές Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης για νέους εκπαιδευτικούς ( σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Πελοποννήσου και Cambridge) Πρόγραμμα που οδηγεί στην απόκτηση Master s in Learning Centered Leadership ( σε συνεργασία με το Institute of Education, University of London) Μεσαία και ανώτερα διοικητικά στελέχη / Προϊστάμενοι Ακαδημαϊκών Τμημάτων mentoring-coaching Προγράμματα εξοικείωσης με τις τεχνολογίες για όλοτοπροσωπικό ΚΣΕ Επιμόρφωση κλάδων ειδικοτήτων(α.τ.)

31 Άλλες ομάδες Νεοπροσληφθέντες εκπαιδευτικοί Κατάρτιση/Επιμόρφωση Διοικητικών Υπαλλήλων και στελεχών του Σχολείου Σεμινάρια γονέων Πρόγραμμα Ενηλίκων

32 Η συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη κάνει τη διαφορά Τα καλά σχολεία κάνουν τους καλούς δασκάλους Οι καλοί δάσκαλοι κάνουν τα καλά σχολεία Τοπροσωπικόείναιοπλέονσημαντικόςκαι δαπανηρός πόρος πρέπει να ισορροπούνται σωστά οι ανάγκες του σχολείου με τις ατομικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των εκπαιδευτικών. 32

33 Κουλτούρα μάθησης Τίποτα από αυτά δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αν δεν υπάρχουν οι συνθήκες που προωθούν έναν προσανατολισμό στη μάθηση. (MacBeath, 2007)

34 Οι εκπαιδευτικοί μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά Μπορούμε να βελτιωθούμε Όχι γιατί δεν είμαστε καλοί δάσκαλοι Αλλά γιατί μπορούμε Να γίνουμε ακόμα καλύτεροι Σας ευχαριστώ