ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ. Χαράλαμπος Μπαμπαρούτσης Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών

Transcript

1 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Χαράλαμπος Μπαμπαρούτσης Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών

2 Σκοποί της αξιολόγησης του έργου του εκπαιδευτικού (N. 2986/02, Άρθρο. 5, παρ. 1) α. Η ενίσχυση της αυτογνωσίας του ως προς την επιστημονική του συγκρότηση, την παιδαγωγική του κατάρτιση και τη διδακτική του ικανότητα. β. Ο σχηματισμός θεμελιωμένης εικόνας για την απόδοση στο έργο του. γ. Η προσπάθεια βελτίωσης της προσφοράς του στο μαθητή με την αξιοποίηση των διαπιστώσεων και οδηγιών των αξιολογητών.

3 δ. Η επισήμανση των αδυναμιών του στην προσφορά του διδακτικού του έργου και η προσπάθεια εξάλειψης αυτών. ε. Η ικανοποίηση των εκπαιδευτικών από την αναγνώριση του έργου τους και η παροχή κινήτρων σε όσους επιθυμούν να εξελιχθούν και να υπηρετήσουν σε θέσεις στελεχών της εκπαίδευσης.

4 στ. Η διαπίστωση των αναγκών επιμόρφωσής τους και ο προσδιορισμός του περιεχομένου της επιμόρφωσης αυτής. ζ. Η καλλιέργεια κλίματος αλληλοσεβασμού και εμπιστοσύνης.

5 ΔΙΕΘΝΕΙΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ 1. Εστίαση στη Σχολική Μονάδα ως πεδίου αξιολόγησης, με παράλληλη εντατικοποίηση του εκπαιδευτικού της ρόλου 2. Χρήση μεθόδων Εσωτερικής Αξιολόγησης / Αυτοαξιολόγησης ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ 1. Ενταξη στην αξιολόγηση του συνολικού έργου της Σχολικής Μονάδας 2.Μη ελεγκτικός και διαμορφωτικός ο χαρακτήρας 3.Σύνδεση της ατομικής αξιολόγησης με την επαγγελματική ανέλιξη 4. Βασικές μέθοδοι αξιολόγησης, το portfolio, ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις και η παρατήρηση της διδασκαλίας

6 OI (5) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ/ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 1. Ενασχόληση με νέους τρόπους εργασίας στην τάξη 2. Εργασία των Εκπαιδευτικών πέρα από το Σχολείο 3.Ανάπτυξη των νέων αποτελεσμάτων μάθησης 4. Η δράση του εκπαιδευτικού ως «επαγγελματία» 5. Αξιοποίηση των ΤΠΕ ως επαγγελματική πρακτική και ενσωμάτωση σε νέες μορφές μάθησης

7 Πεδία. Το έργο του εκπαιδευτικού στη σχολική μονάδα διακρίνεται στα ακόλουθα πεδία: α. Επιστημονικό β. Διδακτικό - Παιδαγωγικό γ. Οργανωτικό Διοικητικό, τα οποία αντιστοιχούν στις προαναφερόμενες ιδιότητες του εκπαιδευτικού. Η έννοια του πεδίου χρησιμοποιείται για καθαρά μεθοδολογικούς λόγους και είναι αποτέλεσμα της ομαδοποίησης των διαστάσεων του έργου του εκπαιδευτικού :

8 α. Επιστημονική. β. Παιδαγωγική. γ. Διδακτική. δ. Κοινωνική Πολιτισμική. ε. Διοικητική Οργανωτική.

9 Παράμετροι/Κατηγορίες. 1. Πεδίο/διάσταση: Επιστημονική. Παράμετροι: Επιστημονική κατάρτιση, Επιστημονική δραστηριότητα. 2. Πεδίο/διάσταση : Διδακτική-Παιδαγωγική διάσταση. Παράμετροι: Υλοποίηση Προγράμματος σπουδών, ποιότητα διδασκαλίας, περιβάλλον μάθησης, παιδαγωγικό κλίμα. 3. Πεδίο/διάσταση : Διοικητική Οργανωτική διάσταση. Παράμετροι: Συμμετοχή στην οργάνωση και λειτουργία του σχολείου, συνεργασία με συναδέλφους και γονείς.

10 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών προσφέρει τη δυνατότητα: Να βελτιωθεί η ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, με την προώθηση αλλαγών και καινοτομιών από την Πολιτεία Να ανατροφοδοτηθούν οι εκπαιδευτικοί στο έργο τους και να βελτιώσουν έτσι την ποιότητά του Να ικανοποιηθούν ηθικά οι εκπαιδευτικοί για την προσπάθεια που καταβάλλουν

11 Να αναλάβουν οι εκπαιδευτικοί το μέρος των ευθυνών που τους αναλογεί Να βελτιωθούν οι επιδόσεις των μαθητών Να εντοπιστούν οι εκπαιδευτικοί που δεν είναι αποτελεσματικοί στο έργο τους Να επιλεγούν με αξιοκρατικό τρόπο τα στελέχη της εκπαίδευσης

12 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών προσφέρει τη δυνατότητα: Να διαπιστωθεί η ποιότητα του έργου των εκπαιδευτικών, εφόσον αυτή δεν διασφαλίζεται από την κατοχή και μόνο τίτλων σπουδών Να υποστηριχθούν οι εκπαιδευτικοί στο έργο τους μέσα από επιμορφωτικά προγράμματα Να σχηματίσουν οι εκπαιδευτικοί εικόνα για το επίπεδο των ικανοτήτων τους

13 Να εντείνουν τις προσπάθειές τους οι εκπαιδευτικοί εκείνοι που δεν εργάζονται συστηματικά Να βοηθηθούν καλοί εκπαιδευτικοί να γίνουν ακόμη καλύτεροι, εφόσον για όλους υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης Να επισημανθούν οι τυχόν αδυναμίες των εκπαιδευτικών

14 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών προσφέρει τη δυνατότητα: Να ενισχυθεί το επαγγελματικό κύρος των εκπαιδευτικών Να διασφαλιστεί η ποιότητα του έργου των εκπαιδευτικών, εφόσον οι γονείς δεν έχουν κανένα δικαίωμα στην επιλογή τους Να διαπιστώσει η Πολιτεία το βαθμό αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος

15 Να ελέγξει η Πολιτεία το βαθμό εφαρμογής της εκπαιδευτικής πολιτικής Να βελτιωθούν τα προγράμματα σπουδών των Πανεπιστημιακών Τμημάτων Να ενισχυθεί η αυτογνωσία των εκπαιδευτικών Να ενημερωθούν οι γονείς για την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου που παρέχεται στα παιδιά τους

16 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών: Προάγει τον ατομικισμό και τον ανταγωνισμό και όχι τη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών Κατηγοριοποιεί τους εκπαιδευτικούς και τους συγκρίνει μεταξύ τους Προκαλεί άγχος και νευρικότητα στους εκπαιδευτικούς που μειώνουν την απόδοσή τους

17 Διενεργείται από αξιολογητές των οποίων αμφισβητείται η επιστημονική κατάρτιση και η αντικειμενική κρίση Δεν αξιοποιείται για ανατροφοδότηση του εκπαιδευτικού έργου Σχεδιάζεται και εφαρμόζεται χωρίς να επιδιώκεται η συναίνεση των εκπαιδευτικών Χρησιμοποιεί κριτήρια των οποίων αμφισβητείται η σαφήνεια και η δυνατότητα αντικειμενικής εκτίμησης

18 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών: Αναπτύσσονται σχέσεις εξάρτησης μεταξύ αξιολογητών και εκπαιδευτικών Δεν είναι απαραίτητη γιατί οι εκπαιδευτικοί εργάζονται υπεύθυνα και συστηματικά Δεν είναι απαραίτητη γιατί οι εκπαιδευτικοί έχουν την απαιτούμενη παιδαγωγική κατάρτιση

19 Διενεργείται από αξιολογητές των οποίων αμφισβητείται η επιστημονική κατάρτιση και η αντικειμενική κρίση Περιορίζει την αυτονομία των εκπαιδευτικών και έτσι υποβαθμίζει το ρόλο τους Σχεδιάζεται και εφαρμόζεται χωρίς να επιδιώκεται η συναίνεση των εκπαιδευτικών Χρησιμοποιεί κριτήρια των οποίων αμφισβητείται η σαφήνεια και η δυνατότητα αντικειμενικής εκτίμησης

20 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών: Περιορίζεται μόνο στα άμεσα ορατά αποτελέσματα της διδασκαλίας Αποδυναμώνεται από την έλλειψη κοινά αποδεκτών απόψεων για το τι σημαίνει καλός εκπαιδευτικός Δεν λαμβάνει υπόψη παράγοντες που βρίσκονται έξω από τον έλεγχο των εκπαιδευτικών και που επηρεάζουν, όμως, το έργο τους Περιορίζεται μόνο στην επιλογή στελεχών της εκπαίδευσης

21 Προκαλεί την ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων μεταξύ αξιολογητών και εκπαιδευτικών Είναι άδικη όταν μάλιστα δεν αξιολογούνται και οι υπόλοιποι συντελεστές του εκπαιδευτικού συστήματος Χρησιμοποιείται ως μέσο ελέγχου των εκπαιδευτικών από το ΥΠΕΠΘ Φέρνει στη μνήμη των εκπαιδευτικών την προηγούμενη αρνητική εμπειρία από τους επιθεωρητές

22 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Πρόβλημα κριτηρίων πρόβλημα σκοπού πρόβλημα ατομικών διαφορών πρόβλημα με το περιεχόμενο και την ιδιαιτερότητα του διδακτικού έργου πρόβλημα αξιοποίησης των αποτελεσμάτων πρόβλημα αναφορικά με τη φύση του επαγγέλματος

23 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Η ενημέρωση των εκπαιδευτικών Η ενημέρωση των αξιολογητών Αξιολογούνται στοιχεία στα οποία οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν εκπαιδευθεί Η έλλειψη ανατροφοδότησης Η έλλειψη σύνδεσης των αποτελεσμάτων με τα πανεπιστημιακά τμήματα Η μετατόπιση στόχου αξιολόγησης

24 Η αξιολόγηση δεν αντιμετωπίζονταν ως εκπαιδευτικό, επιστημονικό, παιδαγωγικό θέμα Αποσπασματική η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών Η αμφισβήτηση των επιλογών σχετικά με τα στελέχη της εκπαίδευσης Οι μετακινήσεις των εκπαιδευτικών σε διοικητικές θέσεις Η καχυποψία των εκπαιδευτικών Η διαφορετική εκπαιδευτική αφετηρία

25 ΑΡΧΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Συναίνεση Πολιτείας και εκπαιδευτικών Σαφής προσδιορισμός των σκοπών της αξιολόγησης Συναίνεση στα κριτήρια και στις μεθόδους αξιολόγησης Σύνδεση αξιολόγησης εκπαιδευτικών και αξιολόγησης της εκπαίδευσης Σύνδεση αξιολόγησης εκπαιδευτικών και περιεχομένου εκπαίδευσής τους Άμεση ανατροφοδότηση Επιστημονική εκπαίδευση αξιολογητών Ενημέρωση εκπαιδευτικών για θέματα αξιολόγησης Χρήση πολλαπλών μεθόδων αξιολόγησης

26 Αξιολόγηση αξιολογητών και από τους αξιολογούμενους Συνέπεια, συνυπευθυνότητα, ομαδικότητα, συμμετοχή Σεβασμός στην προσωπικότητα των εκπαιδευτικών Εστίαση στις ικανότητες και όχι την προσωπικότητα των εκπαιδευτικών Συνεκτίμηση των συνθηκών εργασίας των εκπαιδευτικών Σχετικότητα στη διαδικασία αξιολόγησης Σύνδεση αξιολόγησης και παροχής κινήτρων στους εκπαιδευτικούς Σύνδεση αξιολόγησης με επιμόρφωση

27 Συνιστώσες για την αξιολόγηση των εκπ/κών Ποιος αξιολογείται (αντικείμενο της αξιολόγησης): Αξιολογούνται όλοι; Γιατί γίνεται η αξιολόγηση (σκοποί/στόχοι): Αξιολόγηση εκπαιδευτικού έργου με σκοπό τη βελτίωση της παρεχόμενης εκπ/σης. Κριτήρια: ποικίλουν ανάλογα με το σκοπό. Ευθυγράμμιση κριτηρίων σκοπών-μεθόδων αξιολόγησης.

28 Φορέας αξιολόγησης: Έχει σχέση με το αν γίνεται εσωτερική ή εξωτερική αξιολόγηση. Στην Ελλάδα περιορίζεται στην εσωτερική. Η εξωτερική δεν προβλέπεται. (αρχή της αμφιδρομικότητας). Είδη, προσεγγίσεις, μέθοδοι, τεχνικές, μέσα, διαδικασίες. Έκφραση αποτελεσμάτων (αναλυτικά: περιγραφικός, εκατοστιαίος κωδικά: περιγραφικός, αριθμητικός συγκριτικός, στατιστικός ή συνδυασμός)

29 Πότε γίνεται (συνεχώς ή περιοδικά) Αξιοποίηση αποτελεσμάτων α) χρήση τους : για σκοπούς για τους οποίους γίνεται η αξιολόγηση για να προκύψει ανατροφοδότηση. β) ποιος έχει πρόσβαση στ αποτελέσματα της αξιολόγησης

30 Τήρηση του υλικού αξιολόγησης : Ατομικός φάκελος αξιολόγησης του επ/κού (έντυπα, εργασίες, βεβαιώσεις) α) Στοιχεία που αφορούν τη συνεχή αξιολόγηση β) Στοιχεία ατομικά και ειδικές πληροφορίες γι αυτόν που προορίζονται για ειδικές χρήσεις (π.χ. περιπτώσεις επιλογής για θέσεις κλπ)

31 Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Παρατήρηση Συνέντευξη Ερωτηματολόγια Μελέτη αρχείων πηγών δοκιμίων τεκμηρίων Φάκελος τεκμηρίωσης Τεχνικές μέτρησης και αποτύπωσης Βιντεοσκόπηση διδασκαλιών Γραπτές εξετάσεις, γραπτές εργασίες εκπαιδευτικών Περιγραφικές εκθέσεις Αυτοανάλυση Μελέτη περίπτωσης Ανάλυση περιεχομένου Η ελεύθερη κρίση του αξιολογητή Καταιγισμός σκέψεων ιδεών Σύγκριση συσχέτιση Συνεχής παρακολούθηση και τήρηση δεικτών Μετα-παρακολούθηση Κοινωνιολογικές, οικονομικές, ψυχολογικές, πειραματικές μέθοδοι Συναλλαγή συνεργασία επικοινωνία

32 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Παρατήρηση Συνέντευξη Ερωτηματολόγιο Αξιολόγηση με συμβόλαιο Επίδοση των μαθητών Διαπίστωση της Παιδαγωγικής ή και Επιστημονικής κατάρτισης/επάρκειας Αυτοανάλυση

33 Αλληλοαξιολόγηση Φάκελος τεκμηρίωσης Τήρηση και μελέτη αρχείων Βιντεοσκόπηση διδασκαλιών Ελεύθερη κρίση του αξιολογητή Διάφορες εξετάσεις Υπηρεσιακός φάκελος Περιγραφική έκθεση