ΘΕΜΑ : Ποινική και Αστική Ευθύνη των εκδοτών ακάλυπτων επιταγών

Transcript

1 ΘΕΜΑ : Ποινική και Αστική Ευθύνη των εκδοτών ακάλυπτων επιταγών Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 4 του Ν.2408/96 (ΦΕΚ 104Α/4-6-96), της παρ. 2 του άρθρου 17 και της παρ. 4 του άρθρου 28 του Ν. 2579/98 (ΦΕΚ 31 Α/ )και σας γνωρίζουμε τα παρακάτω : 1. ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ 1.1 Προϊσχύουσες διατάξεις Αρθρο 79 του Ν. 5960/33 «Περί Επιταγής» όπως αντικαταστάθηκε με το ΝΔ 1325/72, άρθρο 5 Α.Ν. 1819/51, άρθρο 6 Ν. 2252/52, Υπουργική Απόφαση Γ/21/682/ (ΦΕΚ 299/ τ. Β) 1.2 Σχετική εγκύκλιος η ανακεφαλαιωτική 70/ Ισχύουσες διατάξεις α) Η παρ. 1 του άρθρου 4 του Ν.2408/96(ΦΕΚ 104Α/ «Περί ποινικής δίωξης του εκδότη ακάλυπτης επιταγής» β) Η παρ. 2 του άρθρου 17 του Ν. 2579/98(ΦΕΚ 31Α/ )«Περί αστικής ευθύνης του εκδότη ακάλυπτης επιταγής» 2. ΑΣΚΗΣΗ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΩΞΗΣ 2.1. Περιεχόμενο Διάταξης Σύμφωνα με την περίπτωση α της παρ. 1 του άρθρου 4 του Ν. 2408/96, η ποινική δίωξη κατά των εκδοτών ακάλυπτων επιταγών ασκείται από την ημερομηνία δημοσίευσης της εν λόγω διάταξης (4-6-96) μόνο ύστερα από έγκληση (ενώ κατά το προηγούμενο νομικό καθεστώς, η ποινική δίωξη ήταν αυτεπάγγελτη) του εκπροσώπου του ΙΚΑ σύμφωνα με το νόμο. Νόμιμος εκπρόσωπος του ΙΚΑ (σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1 εδαφ. γ'και ιδ του Ν.Δ/τος 2698/53 και 1 παρ. 4 του Ν. Δ/τος 3710/57) είναι ο Διοικητής αυτού, ο οποίος δια της αριθ. 090/6/ απόφασης του (σχετική η αριθ. 70/ εγκύκλιος της Δ/σης Οργάνωσης και Απλ/σης Διαδικασιών),εκχώρησε την αρμοδιότητα του αυτή στους Δ/ντές Υποκ/των και Ταμείων Είσπραξης Εσόδων ΙΚΑ, οι οποίοι από την ημερομηνία αυτή, μπορούν να εγκαλούν τους εκδότες ακάλυπτων επιταγών.

2 -2- Σύμφωνα με την περίπτωση β της παρ. 1 του ιδίου ως άνω άρθρου(αρθ. 4 Ν. 2408/96), το αξιόποινο της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής εξαλείφεται, αν ο υπαίτιος «αποζημίωσε πλήρως» το ΙΚΑ. Στην έννοια της «πλήρους αποζημίωσης», περιλαμβάνεται, εκτός του αναγραφόμενου στο σώμα της επιταγής ποσού και του νόμιμου τόκου υπερημερίας και το ποσόν της προσαύξησης που επιβάλλεται στον πληρωτή κατ' εφαρμογή του άρθρου 5 του ΑΝ 1819/51, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 17 του Ν. 2579/98 (σχετική η με αριθμό 520/97 γνωμοδότηση του ΝΣΚ) 2.2 Διαδικασία ποινικής δίωξης Με την κοινοποιούμενη διάταξη, παύει η αυτεπάγγελτη ποινική δίωξη, κατά των εκδοτών ακάλυπτων επιταγών και εις το εξής, απαιτείται υποβολή έγκλησης, από τους αρμόδιους Δ/ντές Υποκ/των, Ταμείων ΙΚΑ, όπως προαναφέραμε Υποβολή έγκλησης Η έγκληση υποβάλλεται στον εισαγγελέα Πρωτοδικών του τόπου σφράγισης της επιταγής ως ακάλυπτης (τόπος τέλεσης αξιόποινης πράξης) ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου δεν υπάρχει Εισαγγελία Πρωτοδικών ή αυτή βρίσκεται μακριά, στο πλησιέστερο Αστυνομικό Τμήμα, το οποίο υποχρεούται να την διαβιβάσει αρμοδίως. Η κατάθεση της έγκλησης υποβάλλεται σε δύο αντίγραφα, εκ των οποίων το πρώτο κατατίθεται στην εισαγγελία Πρωτοδικών και το δεύτερο, αφού τεθεί η σφραγίδα, επιστρέφεται και κρατείται στο τμήμα Οικονομικού του Υποκ/τος ή Ταμείου Είσπραξης Εσόδων ΙΚΑ, σε ειδικό φάκελλο. Η υποβολή της έγκλησης θα πρέπει να γίνεται με το συνημμένο υπόδειγμα Νο2 και με έκθεση εγχείρησης (δηλαδή ιδιόχειρη παράδοση με υπογραφή καταθέτη και παραλήπτη) του αρμόδιου οργάνου, ή ειδικώς εξουσιοδοτημένου υπαλλήλου για την συγκεκριμένη κατάθεση, (Υπόδειγμα Νο1), ο οποίος πρέπει να φέρει απαραίτητα το δελτίο ταυτότητος του. Επισημαίνουμε ότι αποκλείεται οποιοσδήποτε άλλος τρόπος κατάθεσης της έγκλησης π.χ ταχυδρομείο,τηλεομοιοτύπημα -fax κ.λ.π. Η υποβολή της έγκλησης συνοδεύεται από το ΦΕΚ 1013τ.Β/ (φωτοαντίγραφο του οποίου σας επισυνάπτουμε), στο οποίο δημοσιεύθηκε η αριθ. 090/6/ απόφαση του Διοικητή «περί μεταφοράς αρμοδιοτήτων», άλλως,απορρίπτεται ως απαράδεκτη, καθώς και με επικυρωμένο φωτοαντίγραφο του σώματος της επιταγής.

3 -3- Η έγκληση, εάν δεν υποβληθεί εντός τριών μηνών, από την ημέρα εμφάνισης και μη πληρωμής της επιταγής,είναι απαράδεκτη, διότι εξαλείφεται το αξιόποινο της πράξης (άρθρο 117 του Π.Κ). Επειδή ο εκδότης ακάλυπτης επιταγής, εάν «αποζημιώσει πλήρως» το ΙΚΑ, δεν διώκεται ποινικά, πρέπει η υποβολή της έγκλησης να γίνεται 15 ημέρες πριν από τη λήξη της τρίμηνης προθεσμίας, ώστε να δίνεται ικανό χρονικό όριο στον υπόχρεο για καταβολή και να αποφεύγεται η διαδικασία ανάκλησης Η υποβολή έγκλησης, καθώς και η ανάκληση της έχουν ατέλεια, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 28 του Ν. 2579/98(ΦΕΚ 31 Α/ ) Ανάκληση έγκλησης Ανάκληση υποβληθείσης έγκλησης συνεπάγεται εξάλειψη της αξιόποινης πράξης και την οριστική παύση της ποινικής δίωξης του εκδότη ακάλυπτης επιταγής. Η ανάκληση γίνεται: - Εφόσον, μετά την έγκληση, ο οφειλέτης ή ο υπεύθυνος αποζημιώσει πλήρως το ΙΚΑ (άρθρο 117 του Π.Κ), ήτοι καταβάλλει το ποσό της ακάλυπτης επιταγής, τον τόκο υπερημερίας, το ποσό της προσαύξησης(σχετική η με αριθ. 520/97 γνωμοδότηση του ΝΣΚ - βλέπε παρ. 3) Η ανάκληση δύναται να γίνει, σύμφωνα με το άρθρο 52 του ΚΠΔ, είτε αυτοπροσώπως από τους αρμοδίους Δ/ντές Υποκ/των ή Ταμείων ΙΚΑ είτε από ειδικώς εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους, οι οποίοι θα συμπληρώσουν το ειδικό έντυπο που υπάρχει στην εισαγγελία. Η ανάκληση μπορεί να γίνει και στο ακροατήριο με δήλωση που καταχωρίζεται στα πρακτικά. 3. ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ 3.1 Περιεχόμενο διάταξης Ο εκδότης ακάλυπτης επιταγής εκτός από ποινική ευθύνη, φέρει και αστική σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν. 1819/51, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 17 του Ν. 2579/98 Σύμφωνα με την ως άνω διάταξη η έκδοση ακάλυπτης επιταγής συνεπάγεται: α) Την προσαύξηση με ποσό, ίσο με όλο το ποσό για το οποίο εκδόθηκε η επιταγή, εφόσον δεν υπήρχε καθόλου πιστωτικό υπόλοιπο στο λογ/σμό του εκδότη, σε βάρος του οποίου εκδόθηκε η επιταγή, κατά την εμφάνιση της για πληρωμή στην Τράπεζα ή β) Την προσαύξηση με το ποσό που έλλειπε από τον λογ/σμό του εκδότη, σε βάρος του οποίου εκδόθηκε η επιταγή κατά την εμφάνιση της για πληρωμή στην Τράπεζα. Εάν, δηλαδή, κατά την ημέρα εμφάνισης της επιταγής προς πληρωμή, υπάρχει πιστωτικό υπόλοιπο στο λογ/σμό σε βάρος του οποίου αυτή εκδόθηκε,αλλά δεν αρκεί για την πλήρη κάλυψή της,επιβάλλεται

4 - 4 - προσαύξηση, ίση με το ποσό που ελλείπει για την κάλυψη της εκδοθείσας επιταγής. Σε περίπτωση που εμφανίζεται επιταγή προς πληρωμή, μετά την παρέλευση οκτώ ημερών από την έκδοση της και το πιστωτικό υπόλοιπο δεν αρκεί για την πλήρη κάλυψη της, τότε επιβάλλεται προσαύξηση, ίση με το ποσό που έλλειπε από τον λογ/σμό αυτό κατά την τελευταία ημέρα του οκταήμερου. γ) Οι ως άνω προσαυξήσεις (α) ή (β) μειώνονται στο 50%, εφόσον ο εκδότης ακάλυπτης επιταγής καταβάλλει ολόκληρο το ποσό της επιταγής, μέσα σε τρείς ημέρες από την αποδεδειγμένη λήψη ειδοποίησης, αναφορικά με την επιστροφή της επιταγής ως ακάλυπτης. Η ως άνω ειδοποίηση γίνεται το αργότερο την επομένη της επιστροφής της επιταγής ως ακάλυπτης, με συστημένη ειδοποίηση (συν/νο Υπόδειγμα Νο 4), οπότε η ημερονηνία λήψης της φαίνεται στο αποδεικτικό παραλαβής του ταχυδρομείου. Η ειδοποίηση αυτή, το αποδεικτικό παραλαβής της,τα αποδεικτικά στοιχεία του πιστωτικού υπολοίπου, καθώς και επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της ακάλυπτης επιταγής, συνιστούν δικαιολογητικά στοιχεία της απόφασης προσαύξησης, στην οποία προσαρτώνται. Προκειμένου να γίνουν κατανοητά τα ανωτέρω, παραθέτουμε παράδειγμα με τις εξής περιπτώσεις : Εκδίδεται επιταγή για την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών ποσού δρχ., η οποία επιστρέφεται ως ακάλυπτη. - Επειδή δεν υπήρχε καθόλου πιστωτικό υπόλοιπο στο λογ/σμό σε βάρος του οποίου εκδόθηκε Μετά την παρέλευση τριών ημερών από την λήψη της ειδοποίησης, η καταβολή ή μη του ποσού (της επιταγής)των δρχ. συνεπάγεται την επιβολή προσαύξησης ποσού δρχ δρχ. Εάν ο εκδότης, πριν από την παρέλευση τριών ημερών,από τη λήψη της ειδοποίησης, καταβάλλει τις δρχ., τότε εκδίδεται απόφαση προσαύξησης για ποσό δρχ. (μείωση κατά 50%) - Επειδή υπήρχε πιστωτικό υπόλοιπο δρχ. στον λογ/σμό σε βάρος του οποίου εκδόθηκε (ποσό που δεν αρκούσε για την κάλυψη της επιταγής), μετά την παρέλευση τριών ημερών από τη λήψη της ειδοποίησης, η καταβολή ή μη του ποσού (της επιταγής) των δρχ συνεπάγεται την επιβολή προσαύξησης ποσού δρχ. Εάν ο εκδότης πριν από την παρέλευση τριών ημερών από τη λήψη της ειδοποίησης καταβάλλει τις δρχ., τότε εκδίδεται απόφαση προσαύξησης για ποσό δρχ. (μείωση κατά 50%) Είναι σαφές, ότι με την παραπάνω διάταξη, αντιμετωπίζεται δικαιότερα ο εκδότης ακάλυπτης επιταγής, αφού του αποδίδεται αστική ευθύνη,στο μέρος που του αναλογεί και αντιμετωπίζεται ευνοϊκά,η άμεση συμμόρφωση του. Κατά την είσπραξη του ποσού της προσαύξησης της ακάλυπτης επιταγής, θα υπολογίζεται και ο νόμιμος τόκος υπηρημερίας, όπως καθορίζεται και ισχύει κάθε φορά, ο οποίος αρχίζει από την επομένη της ημερομηνίας κοινοποίησης στον εργοδότη της απόφασης επιβολής της

5 -5- προσαύξησης, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 340 και 345 του Αστικού Κώδικα. Στην απόφαση αυτή, πρέπει να αναφέρεται ότι το ποσό της προσαύξησης της ακάλυπτης επιταγής, υπόκειται στον νόμιμο τόκο υπερημερίας από την επομένη της κοινοποίησης της. Το ύψος του τόκου αυτού, από , ανέρχεται σε 27%. Θα πληροφορείστε όμως τυχόν αλλαγές του από τη Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών της Διοίκησης του ΙΚΑ. Αποφάσεις προσαύξησης σύμφωνα με τα παραπάνω θα εκδίδονται για επιταγές που επιστρέφονται απλήρωτες μετά την 17/2/98 (ημερομηνία δημοσίευσης του Ν. 2576/98) Σε περίπτωση που έχουν εκδοθεί αποφάσεις προσαύξησης, για επιταγές που επεστράφησαν απλήρωτες, μετά την 17/2/98 σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, αυτές ανακαλούνται και εκδίδονται νέες σύμφωνα με τα παραπάνω. Το πιστωτικό υπόλοιπο των επιταγών που επιστρέφονται ως ακάλυπτες, είτε θα φαίνεται στην σφράγιση τους, είτε θα ζητούνται από τον εκδότη αποδεικτικά στοιχεία περί του ύψους του πιστωτικού υπολοίπου, extrait της Τράπεζας έκδοσης της ημέρας σφράγισης της επιταγής ως ακάλυπτης, υπογεγραμμένο από τον Διευθυντή ή Υποδ/ντή της Τράπεζας (σχετ. έντυπο Νο 4.) Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η προσκόμιση του extrait γεγονός που πρέπει να αποδεικνύεται με έγγραφο της Τράπεζας, το ύψος του πιστωτικού υπολοίπου μπορεί να μας γνωστοποιείται με βεβαίωση της εκδότριας τράπεζας, υπογεγραμμένο από τον Προϊστάμενο και Διευθυντή ή Υποδ/ντή της Τράπεζας. Σε περίπτωση που από τα παραπάνω στοιχεία δεν προκύπτει το ύψος του πιστωτικού υπολοίπου, που έλειπε από το λογαριασμό σε βάρος του οποίου εκδόθηκε η ακάλυπτη επιταγή κατά την ημέρα σφράγισης της, θα υποβάλλεται ερώτημα περί του ύψους του πιστωτικού υπολοίπου στη Τράπεζα που τη σφράγισε, θέτοντας υπόψη της και τα έγγραφα της εκδότριας Τράπεζας. Κατά τα λοιπά, ισχύουν οι οδηγίες της ανακεφαλαιωτικής εγκυκλίου μας 70/ Ενέργειες Υπηρεσίας Τα Υποκ/τα του ΙΚΑ και τα Ταμεία Είσπραξης Εσόδων ΙΚΑ, μετά την επιστροφή της επιταγής ως ακάλυπτης, θα πρέπει να προβαίνουν στις κατωτέρω ενέργειες. - Ακύρωση του τριπλοτύπου είσπραξης, με το οποίο πιστώθηκε το ποσό της επιταγής αυτής, μετά από υπηρεσιακό σημείωμα, που εκδίδει το οικονομικό γραφείο και υπογράφει ο Διευθυντής. - Εκδοση εντολής πληρωμής για την λογιστική τακτοποίηση των ανωτέρω λογαριασμών στους αντίστοιχους κωδικούς είσπραξης. - Μετά την επιστροφή επιταγής ως ακάλυπτης, πρέπει να ενημερώνεται ο εκδότης της για την παραλαβή της ειδοποίησης (συνημμένο Υπόδειγμα Νο4) με τους εξής τρόπους :

6 -6- α) Είτε τηλεφωνικώς, για την παραλαβή της με υπογραφή του στο Υποκ/μα ή στο Ταμείο Είσπραξης. β) Είτε θα αποστέλλεται με υπάλληλο (οπότε θα υπογράφει ο εκδότης της για την παραλαβή της). Εφόσον δεν είναι δυνατή η ειδοποίηση του εκδότη με τους ανωτέρω τρόπους, τότε θα αποστέλλεται η ειδοποίηση με συστημένη επιστολή μέσω Ταχυδρομείου Η λήψη της ειδοποίησης αυτής παρακολουθείται από το αποδεικτικό παραλαβής του ταχυδρομείου. Σε περίπτωση που ο εκδότης είναι αγνώστου διαμονής, η επίδοση της ειδοποίησης θα γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 27 του ΚΑ του ΙΚΑ. - Μετά την παρέλευση τριημέρου προθεσμίας από την λήψη της πιό πάνω ειδοποίησης, επιβάλλεται προσαύξηση με απόφαση του αρμοδίου Δ/ντή (συνημμένο Υπόδειγμα Νο5), η οποία κοινοποιείται στον εργοδότη. Ειδικά για τις ακάλυπτες επιταγές για αγορά ενσήμων, που δίδονται στα Υποκ/τα περιοχής Αθηνών και Πειραιά, ισχύουν τα κατωτέρω : - Εάν δεν καταβληθεί το ποσό της ακάλυπτης επιταγής, ακολουθείται η διαδικασία που περιγράφεται στην εγκ. 70/95 Κεφ. Γ &Δ περ. β και γ αντίστοιχα σχετικά με την έκδοση ΠΕΕ - Για τη λογιστική παρακολούθηση ακάλυπτων επιταγών για αγορά ενσήμων (Υποκ/τα Περιοχής Αθηνών & Πειραιά), ισχύουν οι οδηγίες του Γ32/52/ εγγράφου της Δ/νσης Οικονομικών Υπηρεσιών. - Εάν καταβληθεί το ποσό, για το οποίο εκδόθηκε η επιταγής επιστρέφεται το σώμα αυτής στον εκδότη της,αφού κρατηθεί επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της Τέλος σε περίπτωση κατά την οποία συμφωνηθεί άλλη διαδικασία γνωστοποίησης του πιστωτικού υπολοίπου με την ένωση Ελληνικών Τραπεζών, θα σας ενημερώσουμε σχετικά. 3.3 Αύξηση ορίου πληρωμών με μετρητά Επισημαίνουμε ότι υπάρχει δυνατότητα αύξησης του ποσού καταβολής μετρητών από δρχ. σε δρχ. (Σχ. το υπ'αριθμ. Γ32/73/ Γενικού εγγράφου της Δ/νσης Οικονομικών Υπηρεσιών) Ακριβές Αντίγραφο Η ΤΜΗΜ/ΧΗΣ ΔΙΕΚ/ΣΗΣ & ΠΡΩΤ/ΛΟY Ο ΓENΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΕΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Ε. ΠΟΥΛΙΟΥ ΣΤΑΘΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25