Ε.Π. Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, ΕΣΠΑ ( ) ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

Transcript

1 Ε.Π. Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, ΕΣΠΑ ( ) ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Πρακτική Άσκηση Εκπαιδευομένων στα Πανεπιστημιακά Κέντρα Επιμόρφωσης (ΠΑΚΕ) (ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΩΝ) ΔΕΣΤΕΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΚΕ ΠΑΤΡΩΝ ΜΑΙΟΣ 2011 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Δικαιούχος Φορέας Συμπράττοντες Επιστημονικοί Φορείς

2 Παράρτημα Γ: Πλαίσιο Σχεδιασμού και Αναφοράς Σεναρίου στο ΚΣΕ ΤΟΠΟΣ: ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΚΣΕ: 2 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

3 ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Α ΜΕΡΟΣ. ΣΧΕΔΙΑΣΗ 1. Τίτλος Σεναρίου Γνωριμία με Λογισμικά δυναμικής γεωμετρίας (The Geometer s Sketchpad & GeoGebra) 2. Εμπλεκόμενες Γνωστικές Περιοχές Μαθηματικά και ΤΠΕ. Ως προς τα ΑΠΣ των ΚΣΕ: Λογισμικά γνωστικών αντικειμένων, The Geometer s Sketchpad ( σύμφωνα με το του ΑΠΣ ειδικού μέρους ΠΕ 60-70, σελ. 4-5, πρέπει να γίνει επίδειξη στο ΚΣΕ) Σχεδιασμός-Εφαρμογή Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων με τη χρήση των σύγχρονων εργαλείων των ΤΠΕ 3. Προαπαιτούμενες γνώσεις των Επιμορφούμενων Βασικές γνώσεις χειρισμού Η/Υ. 4. Στόχοι Να γνωρίσουν τα βασικά εργαλεία του λογισμικού και μπορούν να χρησιμοποιούν το λογισμικό σε γεωμετρικές κατασκευές. Να κατασκευάσουν γεωμετρικά σχήματα, αρχικά με κανόνα και διαβήτη κι έπειτα με τη χρήση του λογισμικού και να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές στη διαδικασία κατασκευής. Να κατασκευάσουν κινούμενα σχήματα και να παρατηρούν τι μένει ίδιο και τη αλλάζει. Να διαπιστώσουν τις βασικές διαφορές ανάμεσα στην παραδοσιακή και δυναμική γεωμετρία και το διαφορετικό κριτήριο εγκυρότητας της κατασκευής: στην πρώτη: αν έχει γίνει με τη χρήση μόνο του γνώμονα και διαβήτη και στη δεύτερη: αν δεν αλλοιώνονται οι βασικές δομές του σχήματος όταν το μετακινούμε (dragging test). Να κατανοήσουν τις δυνατότητες του λογισμικού δυναμικής γεωμετρίας και τη προστιθέμενη διδακτική του αξία. Να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στο δύο λογισμικά: The Geometer s Sketchpad & GeoGebra 5. Aπαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή Εργαστήρι Η/Υ. Καλό θα ήταν να υπάρχει τοπικό δίκτυο για ανταλλαγή αρχείων. 6. Διάρκεια 3 ώρες 7. Ανάλυση Περιεχομένου Οι επιμορφούμενοι εμπλέκονται σε δραστηριότητες κατασκευής γεωμετρικών σχημάτων με τη χρήση συμβατικών οργάνων (κανόνα και διαβήτη) ακολουθώντας τις αρχές της ευκλείδειας γεωμετρίας και με τις ίδιες αρχές προβαίνουν σε κατασκευή Δεστές Γεώργιος, Δάσκαλος, M.Sc. 3/10

4 των ίδιων σχημάτων με τη βοήθεια του λογισμικού. Ζητούμενο είναι γνωριμία κυρίως με το λογισμικό The Geometer s Sketchpad (στο GeoGebra θα γίνει απλή επίδειξη κι εντοπισμός των διαφορών με το Sketchpad), η ενεργός συμμετοχή, η συνεργασία και κατασκευή διδακτικών δραστηριοτήτων που θα απευθύνονται στους μαθητές τους. 8. Συσχετισμός με το υλικό των ΚΣΕ Το σενάριο σχετίζεται με το υλικό των ΚΣΕ και προβλέπεται στο ΑΠΣ του ΚΣΕ (ΑΠΣ ειδικού μέρους ΠΕ 60-70, σελ. 4-5) 9. Οργάνωση του τμήματος Οι επιμορφούμενοι θα γνωρίσουν το περιβάλλον του λογισμικού, τα βασικά του εργαλεία και θα εμπλακούν ενεργά στη διαδικασία δημιουργίας δραστηριοτήτων για τους μαθητές. Θα εργαστούν ατομικά, ο καθένας στο δικό του Η/Υ, αλλά θα πρέπει να συνεργάζονται για να επιλύουν προβλήματα και απορίες. 10. Διδακτικές προσεγγίσεις και στρατηγικές Θα ακολουθηθούν τα παρακάτω βήματα: Καθορισμός της έννοιας της δυναμικής γεωμετρίας. Καθορισμός του σκοπού της διδασκαλίας Παρουσίαση των βασικών εργαλείων του λογισμικού και των θεωρητικών βάσεων ενός λογισμικού δυναμικής γεωμετρίας. Καθορισμός των μαθησιακών στόχων της διαδικασίας της διδασκαλίας τι θα μάθουμε και τι θα είμαστε σε θέση να κάνουμε στο τέλος. Εφαρμογή της σχεδιασμένης διδασκαλίας με την ενεργό συμμετοχή των επιμορφούμενων. Αξιολόγηση και ανατροφοδότηση. 11. Περιγραφή σεναρίου Αρχικά θα ζητηθεί να δοθεί ένας ορισμός της δυναμικής γεωμετρίας, όπως οι επιμοφρούμενοι τον αντιλαμβάνονται (προκαταβολικός οργανωτής) Έπειτα θα παρουσιαστεί το λογισμικό και η θεωρητική προσέγγιση της δυναμικής γεωμετρίας. Στη συνέχεια θα ζητηθεί να κατασκευάσουν απλά γεωμετρικά σχήματα ( τρίγωνα, τετράγωνα, ορθογώνια κλπ) στο χαρτί και να κάνουν το ίδιο με τη χρήση του λογισμικού, ακολουθώντας την ίδια διαδικασία κατασκευής. Σκοπός είναι να αντιληφθούν πως αλλάζει το κριτήριο εγκυρότητας της κατασκευής. Θα παρουσιαστούν τα βασικά εργαλεία του λογισμικού και θα ζητηθεί να κατασκευάσουν απλά γεωμετρικά σχήματα με αύξοντα συντελεστή δυσκολίας (π.χ. στην αρχή ευθείες, έπειτα παράλληλες και κάθετες ευθείες και τέλος τρίγωνο, ορθογώνιο τρίγωνο, τετράγωνο, παραλληλόγραμμο, κύκλος). Για τις δραστηριότητες αυτές θα δοθούν φύλλα εργασίας με τις σχετικές οδηγίες και σκοπός είναι να αναδειχθούν οι διαφορετικοί τρόποι κατασκευής των σχημάτων. Ακολούθως θα κληθούν να δώσουν κίνηση σε μια κατασκευή ( π.χ. στη μεσοκάθετο ευθύγραμμου τμήματος) να προβούν σε μετρήσεις και να παρατηρήσουν τι μένει ίδιο και τι αλλάζει. Στη συνέχεια να δημιουργήσουν δικές τους δραστηριότητες και τέλος να αξιολογήσουν τη διδασκαλία συμπληρώνοντας ένα ερωτηματολόγιο διαδικτυακά σε google form. Δεστές Γεώργιος, Δάσκαλος, M.Sc. 4/10

5 12. Ανατροφοδότηση Ποιες μεθόδους θα χρησιμοποιήσετε για να πάρετε ανατροφοδότηση για τη διδασκαλία σας ; Η ανατροφοδότηση θα δοθεί από όλη την πορεία της διδασκαλίας, από τις δραστηριότητες που θα σχεδιαστούν και από τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου το οποίο θα συμπληρωθεί από τους επιμορφούμενους στο τέλος. Δεστές Γεώργιος, Δάσκαλος, M.Sc. 5/10

6 Β ΜΕΡΟΣ. ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ (Μετά την υλοποίηση του Σεναρίου και τη συζήτηση στο τμήμα του ΠΑΚΕ) 1. Υλοποιήθηκε το σενάριο σύμφωνα με το σχεδιασμό και τους στόχους του; Το σενάριο υλοποιήθηκε σύμφωνα με το σχεδιασμό επιτεύχθηκαν οι στόχοι και υπήρξαν θετικές αξιολογήσεις από τους επιμορφούμενους. 2. Προκάλεσε το ενδιαφέρον των επιμορφούμενων; Αρχικά υπήρξε δυσπιστία ως προς την προστιθέμενη αξία του λογισμικού, κυρίως κατά τη διάρκεια της θεωρητικής τεκμηρίωσης. Επειδή όμως υπήρξε πρόβλεψη και η θεωρία συνδέθηκε με την πράξη, οι επιμορφούμενοι έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για τη χρήση του όσο και για τη διδακτή αξιοποίησή του. 3. Συμμετείχαν οι επιμορφούμενοι ενεργητικά στη διδακτική διαδικασία; Η ενεργός συμμετοχή των επιμορφούμενων υπήρξε στην πρωταρχική στοχοθεσία του σεναρίου και αξιοποιήθηκε σε όλη τη διάρκεια της εφαρμογής του. Τέλος ζητήθηκε κι από τους ίδιους να σχεδιάσουν δραστηριότητες που θα μπορούσαν να εφαρμόσουν στην τάξη τους. 4. Ποιες δυσκολίες παρουσιάσθηκαν; Η δυσκολία έγκειται στο διαφορετικό επίπεδο των επιμορφούμενων. Σε πολλές περιπτώσεις έπρεπε να επαναληφθούν πράγματα που για άλλους ήταν κουραστικά να τα ξανακούσουν. 5. Αν σχεδιάζατε πάλι το σενάριο θα το αλλάζατε όλο ή επί μέρους στοιχεία του και ποια; Αιτιολογείστε και γράψτε τα αναλυτικά. Ο σχεδιασμός στο γενικό πλαίσιο θα παρέμενε ο ίδιος. Η μόνη αλλαγή θα αφορούσε το φύλλο εργασίας το οποίο είχε πολύ αναλυτικές οδηγίες, με μεγάλο όγκο πληροφοριών και μερικές φορές κουραστικές για τον αναγνώστη. 6. Σε τι σας ωφέλησε ως εκπαιδευτικό ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και ο αναστοχασμός στο σενάριο; Η κυριότερη προσφορά τους είναι πως εμπλέκει τον ίδιο τον εκπαιδευτικό σε όλη τη διαδικασία της παραγωγής διδακτικού υλικού, γεγονός που αναβαθμίζει και το ρόλο Δεστές Γεώργιος, Δάσκαλος, M.Sc. 6/10

7 του. Από απλό εφαρμοστής του αναλυτικού προγράμματος και ήδη σχεδιασμένων ασκήσεων, γίνεται ο ίδιος παραγωγός διδακτικού σεναρίου, το οποίο λαμβάνει υπόψη του όλες τις φάσεις σχεδίασης ενός εκπαιδευτικού σεναρίου. Επομένως η διδασκαλία του γνωστικού αντικειμένου αποκτά επιστημονικές βάσεις και διαφέρει πολύ από την απλή δημιουργία και επίλυση ασκήσεων. Τέλος η εμπλοκή του εκπαιδευτικού στη φάσεις του σχεδιασμού, υλοποίησης και ανατροφοδότησης του σεναρίου του προσδίδει τις ιδιότητες του εκπαιδευτικούερευνητή, κάτι το οποίο συμβάλει στην παιδαγωγική έρευνα και στην αξιοποίηση του ενεργούς εκπαιδευτικού δυναμικού. Δεστές Γεώργιος, Δάσκαλος, M.Sc. 7/10

8 Παράρτημα : φύλλο εργασίας Η ιδιότητα των σημείων της μεσοκάθετου. Όνομα: Σε αυτή τη δραστηριότητα θα ασχοληθούμε με τη μεσοκάθετο ευθύγραμμου τμήματος και θα προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε τις ιδιότητές της. Άνοιξε ένα κενό αρχείο του προγράμματος Geometer s Sketchpad. Εμφανίζεται μια κενή σελίδα στην οποία θα κατασκευάσεις ευθύγραμμο τμήμα. 1. Ευθύγραμμο τμήμα : Κατασκεύασε ένα ευθύγραμμο τμήμα και ονομάτισέ το ; o Κατασκευή θα γίνει ως εξής: Επιλέξτε, το εργαλείο σχεδίασης ευθύγραμμου τμήματος. Πηγαίνετε το ποντίκι στο χώρο σχεδίασης. Πατήστε το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού. Σύρετε το ποντίκι και αφήστε το. Έτσι σχηματίστηκε Ευθύγραμμο τμήμα. o Ονομασία.: Επιλέξτε το εργαλείο κειμένου. Πηγαίνετε το ποντίκι στο ένα άκρο του ευθύγραμμου τμήματος. Κάντε μονό αριστερό κλικ,όταν το χεράκι μαυρίσει. Εμφανίζεται ένα γράμμα. Κάντε το ίδιο και στο άλλο άκρο. Δημιουργήσατε έτσι ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ Δεστές Γεώργιος, Δάσκαλος, M.Sc. 8/10

9 2. Σημείο έξω από το ευθύγραμμο τμήμα: o Παίρνουμε ένα σημείο Γ έξω από το ευθύγραμμο τμήμα. o Το ενώνουμε με τις άκρες Α και Β του ευθύγραμμου τμήματος. o Μετράμε τα καινούρια ευθύγραμμα τμήματα ΑΓ και ΒΓ. o Μετακινούμε το σημείο Γ έτσι ώστε να γίνονται ίσα τα ευθύγραμμα τμήματα ΑΓ και ΒΓ. o Βρίσκουμε τέτοια σημεία και πάνω στην ευθεία κι έξω από αυτή. o Τα σημεία αυτά σχηματίζουν ευθεία γραμμή; o Ποια γραμμή μπορεί να είναι αυτή; Κάνε μια πρόβλεψη Επιλέγουμε το εργαλείο σημείων (point tool) και κάνουμε κλικ σε 1 σημείο. Το ονομάζω με το εργαλείο κειμένου (text tool) και κλικ πάνω στο σημείο (όταν το χεράκι μαυρίσει). Επιλέγω με το βέλος, εργαλείο βέλους επιλογής (selection Arrow tool), τα σημεία A,B,Γ (κοκκινίζουν περισσότερο) κι επιλέγω κατασκευή/ τμήμα (construct/segment). Επιλέγω με το βέλος, εργαλείο βέλους επιλογής (selection Arrow tool), το ΑΓ κι έπειτα επιλέγω μέτρηση/μήκος (measure / segment) Κάνω το ίδιο για το ΒΓ (εμφανίζονται 2 κουτιά ένα για κάθε τμήμα) Επιλέγω με το βέλος, εργαλείο βέλους επιλογής (selection Arrow tool) το Γ και το μετακινώ, βλέποντας τα κουτιά μέτρησης. 3. Κατασκευάζω τη μεσοκάθετο: Τι παρατηρείς; Όταν επιλέξεις το σημείο Γ και το μετακινήσεις τι παρατηρείς στα κουτιά των μετρήσεων; Πότε τα ευθύγραμμα τμήματα ΑΓ και ΒΓ είναι ίσα; Επιλέγω με το βέλος, εργαλείο βέλους επιλογής (selection Arrow tool), το ΑΒ. Επιλέγω κατασκευή/μέσο σημείου (construct/midpoint). Εμφανίζεται ένα σημείο στη μέση του Ευθύγραμμου τμήματος. Επιλέγω πάλι με εργαλείο βέλους επιλογής το ΑΒ (είναι επιλεγμένο και το παραπάνω σημείο) και πατάω Κατασκευή/ κάθετης ευθείας (construct/perpendicular Line). Τι συμπέρασμα βγάζεις για την απόσταση όλων των σημείων πάνω στη μεσοκάθετο από τα άκρα του ευθύγραμμου τμήματος; Δεστές Γεώργιος, Δάσκαλος, M.Sc. 9/10

10 4. Επιβεβαίωσε την πρόβλεψή σου: Άνοιξε το αρχείο: «Μεσοκάθετος ευθύγραμμου τμήματος». Υπάρχει κατασκευασμένο ευθύγραμμο τμήμα,η μεσοκάθετος κι ένα σημείο πάνω σε αυτή. Πάτησε το Animate point και παρατήρησε τα κουμπιά των μετρήσεων.(ξαναπάτα το Animate point για να σταματήσει η κίνηση). Επανάλαβέ το λίγες φορές ακόμα. Η μέτρηση είναι ίδια; ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Όλα τα σημεία της μεσοκαθέτου απέχουν από τα άκρα του ευθύγραμμου τμήματος. Δεστές Γεώργιος, Δάσκαλος, M.Sc. 10/10