Η ιαδικασία του Χωροταξικού Σχεδιασµού, β

Transcript

1 Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ειδικό Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασµού Εργαστήριο επιλογής χειµερινού εξαµήνου, Πάτρα 2016 Η ιαδικασία του Χωροταξικού Σχεδιασµού, β Βασίλης Παππάς, Καθηγητής Εργαστήριο Πολεοδοµικού και Χωροταξικού Σχεδιασµού Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών - Πολυτεχνική Σχολή Πανεπιστήµιο Πατρών Χωροταξικός Σχεδιασµός Σχεδιασµός είναι µια οργανωµένη, λογική προσπάθεια επιλογής των καλύτερων δυνατών εναλλακτικών λύσεων και µέσων για την επίτευξη συγκεκριµένων στόχων. (Βασενχόβεν, 1984) Στόχος του σχεδιασµού του Χώρου είναι η βελτίωση των συνθηκών και της ποιότητας ζωής του πληθυσµού. Με σχέδια και προγράµµατα δράσης, ο σχεδιασµός επιχειρεί να επέµβει στο χώρο, επιλύνοντας τα προβλήµατα που υπάρχουν στις διάφορες πλευρές της ζωής στο χώρο. (Πολυδωρίδης, 1990) Η Χωροταξία συµπεριλαµβάνει ευρύτερα και τις πολιτικές που µεταβάλλουν την οργάνωση του χώρου. (Αγγελίδης, 2000) Χωροταξία είναι όρος αδόκιµος που πάντως δεν σηµαίνει απλώς «τάξις στο χώρο»... Η Χωροταξία είναι από τα «πράγµατα» εκείνα που ευκολότερα κατανοούνται παρά ορίζονται. (Τρίτσης, 1977) Ο Σχεδιασµός του Χώρου εντάσσεται όπως και κάθε άλλη επιστηµονική διαδικασία, σε µια συνολική ιδεολογική αντίληψη για τον κόσµο, την κοινωνία, τον άνθρωπο. (Πολυδωρίδης, 1990)

2 Χωροταξικός Σχεδιασµός 1 ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΔΟΜΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ 2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 4 ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΟΜΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 5 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗΣ 6 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 7 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 8 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ Α Ν Α Δ Ρ Α Σ Η 9 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 1 0 ΣΧΕΔΙΟ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 11 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ 12 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Πρόταση «ιδεατού» Χωροταξικού Σχεδιασµού, Ν. Πολυδωρίδης, 1990 Ανάπτυξη Χάρτης 3.1 του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασµού

3 Ανάπτυξη Χάρτες του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασµού Το χωροταξικό πλαίσιο στη χώρα µας Γενικό Χωροταξικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης Ειδικές κατευθύνσεις για τις µεταφορές

4 Το χωροταξικό πλαίσιο στη χώρα µας Στρατηγικοί οδικοί άξονες της χώρας ΠΑΘΕ Εγνατία οδός Ιόνια οδός Κεντρικός άξονας Πελοποννήσου Βόρειος άξονας της Κρήτης Ανατολικός χερσαίος άξονας Βόρειος Άξονας υτικός Άξονας Άξονας κεντρικής ενδοχώρας ιαγώνιος Άξονας Άξονας Κεντρικής Πελοποννήσου Άξονας Κρήτης Παρατηρητήριο Εγνατίας Οδού, 2008 Ο Χωροταξικός Σχεδιασµός στην Ελλάδα Μεταξύ των ειδικότερων προβληµάτων που συνδέονται µε την απουσία χωροταξικής πολιτικής συγκαταλέγονται : Η εξαιρετικά έντονη χωροταξική ανισορροπία µεταξύ της µητροπολιτικής Περιοχής της Αθήνας και του υπόλοιπου ελληνικού χώρου. Η ανεπαρκής ολοκλήρωση µεταξύ των επιµέρους κατηγοριών µεταφορικών υποδοµών Οι αδυναµίες του οικιστικού δικτύου (υπερβολικός αριθµός οικισµών, κλπ.) Η πολύ µεγάλη διάχυση των αστικών δραστηριοτήτων και κτισµάτων σε ευρείες περιοχές (περιαστικές, παράκτιες, παρόδιες) Η έλλειψη κανόνων για τη χωροθέτηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων (που έχει αρνητικές επιπτώσεις στη χωρική οργάνωση, αλλά επίσης και στις ίδιες τις επενδύσεις, λόγω ανασφάλειας δικαίου) Η ανοµοιογένεια των πολεοδοµικών σχεδίων όσον αφορά τις αρχές πολιτικής που διέπουν τις επιλογές σε διάφορα θέµατα. Γνώµη Πρωτοβουλίας, Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή Ελλάδος (Ο.Κ.Ε.), 2007

5 Υποδιαίρεση του χώρου: η κλίµακα οξιάδη Άνθρωπος ωµάτιο Σπίτι Οµάδα σπιτιών Μικρή γειτονιά Γειτονιά Μικρή πόλη Πόλη Μικρή Μητρόπολη Μητρόπολη Μικρή Μεγαλόπολη Μεγαλόπολη Μικρή ηπειρόπολη Ηπειρόπολη Οικουµενούπολη Anthropos Room House Housegroup Small neighborhood Neighborhood Small polis Polis Small metropolis Metropolis Small megapolis Megapolis Small eperopolis Eperopolis Ecumenopolis Υποδιαίρεση του χώρου: η έννοια της Περιφέρειας Φυσική περιφέρεια Λειτουργική περιφέρεια Οµοιογενείς Εστιακές (ροές) Προγραµµατική Περιφέρεια (Περιφέρειες Ανάπτυξης) ιοικητική Περιφέρεια Ζητήµατα Οριοθέτησης και κλίµακας Περιοχές κρασιών στην Πορτογαλία (

6 Το σύστηµα χωρικού σχεδιασµού στη χώρα µας Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης Ειδικά πλαίσια (πχ. ΑΠΕ, Τουρισµού, κλπ) Περιοχές Προστασίας της Φύσης και ΖΕΠΕ Ολοµέλεια της Βουλής Επιτροπή Συντονισµού Κυβερνητικής Επιτροπής Κοινή Υπουργική Απόφαση Προεδρικό ιάταγµα Περιφερειακό Πλαίσιο Βιοµηχανικές & Επιχειρηµατικές Περιοχές, ΠΟΤΑ Απόφαση Υπουργού ΠΕΚΑ ΚΥΑ Ειδικές Χωροταξικές Μελέτες, ΖΟΕ Ρυθµιστικό Σχέδιο ΚΥΑ Προεδρικό ιάταγµα Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο ΣΧΟΟΑΠ Πολεοδοµικές Μελέτες Απόφαση ΓΓ Περιφέρειας Απόφαση ΓΓ Περιφέρειας Απόφαση ΓΓ Περιφέρειας Ν. 2742/1999 «ΧωροταξικόςΣχεδιασµός & Αειφόρος Ανάπτυξη» Ν. 2508/1997 «Βιώσιµη Οικιστική Ανάπτυξη των Πόλεων & Οικισµών της Χώρας» Τα επίπεδα Σχεδιασµού στην Ελλάδα διαχρονικά

7 Ορολογία ΑΠΕ ΓΠΣ ΕΠΜ ΕΧΜ ΖΑΑ ΖΕΕ ΖΕΠ ΖΕΠΕ ΖΟΕ ΚΥΑ ΠΕΡΠΟ ΠΕΧΠ ΠΟΑΠ ΠΟΤΑ ΣΟΑΠ ΣΧΑΠ ΣΧΟΟΑΠ = Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας = Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο = Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη = Ειδική Χωροταξικής Μελέτη = Ζώνη Αστικού Αναδασµού = Ζώνη Ειδικής Ενίσχυσης = Ζώνη Ενεργού Πολεοδοµίας = Ζώνη Ειδικών Περιβαλλοντικών Ενισχύσεων = Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου = Κοινή Υπουργική Απόφαση = Περιοχές Ειδικά Ρυθµιζόµενης Πολεοδόµησης = Περιοχή Ειδικών Χωρικών Παρεµβάσεων = Περιοχή Οργανωµένης Ανάπτυξης Παραγωγικών ραστηριοτήτων = Περιοχή Ολοκληρωµένης Τουριστικής Ανάπτυξης = Σχέδιο Ολοκληρωµένης Αστικής Παρέµβασης = Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Περιοχής (Β Κατοικίας) = Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων Πολεοδοµικός Σχεδιασµός Το Ρυθµιστικό Σχέδιο: «Βασικό χώρο αναφοράς του Ρυθµιστικού Σχεδίου αποτελεί η Μητρόπολη / Πολεοδοµικό Συγκρότηµα. Θεσµοθετηµένα Ρυθµιστικά Σχέδια στην Ελλάδα διαθέτουν οι Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ υπό εκπόνηση (2008) είναι τα Ρυµοτοµικά Σχέδια (ΡΣ) των Πολεοδοµικών Συγκροτηµάτων Πάτρας και Βόλου-Νέας Ιωνίας». Το Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο και τα ΣΧΟΟΑΠ: «Τα εργαλεία "Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο" (ΓΠΣ) και "Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης" (ΣΧΟΟΑΠ) του Ν-2508/97, αφορούν στη ρύθµιση των πόλεων των οικισµών της χώρας, αλλά, σε αντίθεση µε τα ισχύοντα στον Ν-1337/83, καλύπτουν µια διευρυµένη γεωγραφική περιοχή η οποία, κατά κανόνα, συµπίπτει µε τα όρια της νέας πρωτοβάθµιας τοπικής αυτοδιοίκησης (νέου ήµου)». Τα ΣΧΟΟΑΠ, τα οποία αποτελούν νέο εργαλείο σχεδιασµού του Ν-2508/97, αποτελούν -όπως δηλώνει ο τίτλος τους- τα ΓΠΣ του µη αστικού χώρου, εφ' όσον οι αντίστοιχοι οικισµοί είναι όλοι µικρότεροι των 2000 κατοίκων. Τα ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ εκπονούνται "στα πλαίσια των χωροταξικών σχεδίων". Η έγκριση τους γίνεται από την αρµόδια Περιφέρεια». Πολεοδοµική µελέτη: «Η Πολεοδοµική µελέτη υλοποιείται µε χώρο αναφοράς τµήµα της πόλης. Υπάρχει ποικιλία Πολεοδοµικών Μελετών και συνοδευτικών εργαλείων πολεοδοµικής ρύθµισης, ανάλογα µε το θέµα που η ΠΜ πραγµατεύεται, µε κυριότερες τις Πολεοδοµική Μελέτη Επέκτασης και Πολεοδοµική Μελέτη Αναθεώρησης. Αρµόδιος φορέας για την έγκριση τους είναι η Περιφέρεια».

8 Το χωροταξικό πλαίσιο στη χώρα µας Τα Περιφερειακά Πλαίσια ΧΣΑΑ Το χωροταξικό πλαίσιο στη χώρα µας Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφ. υτ. Ελλάδας

9 Ρυθµιστικό Σχέδιο Ρ.Σ. Πατρών εν έχει εγκριθεί Ρυθµιστικό Σχέδιο Ρ.Σ. Πατρών Προωθείται η ολική µεταφορά του λιµένα Η ολοκλήρωση των έργων της Α φάσης ανάπτυξης του νέου λιµένα εκτιµάται ότι θα αποδώσει χωρητικότητα που θα υπερκαλύπτει τις µακροπρόθεσµες ανάγκες του λιµένα Προτείνεται η χωροθέτηση ενός επιχειρηµατικού κέντρου στο νότιο-δυτικό τµήµα της πόλης, στην περιοχή του νέου λιµένα Ανάπλαση και εκσυγχρονισµός της υφιστάµενης Μαρίνας της Πάτρας σε συνδυασµό µε νέα µαρίνα στο Αντίρριο. Απόσπασµα χάρτη του Ρυθµιστικού Σχεδίου που αναφέρεται στη συνολική πρόταση οργάνωσης της περιοχής

10 Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο Το ΓΠΣ Πατρών Χάρτης Π.2 Χρήσεις γης και Προστασία Περιβάλλοντος Αναθεώρηση και επέκταση ΓΠΣ. Πατρέων Σχέδιο προς διαβούλευση, 2008

11 Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο Το ΓΠΣ Πατρών Αναθεώρηση και επέκταση ΓΠΣ. Πατρέων Σχέδιο προς διαβούλευση, 2008 Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο Το ΓΠΣ Πατρών Αναθεώρηση και επέκταση ΓΠΣ. Πατρέων Σχέδιο προς διαβούλευση, 2008

12 Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο Το ΓΠΣ Πατρών Αναθεώρηση και επέκταση ΓΠΣ. Πατρέων Σχέδιο προς διαβούλευση, 2008 Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο Το ΓΠΣ Πατρών Αναθεώρηση και επέκταση ΓΠΣ. Πατρέων Σχέδιο προς διαβούλευση, 2008

13 Εξειδίκευση χρήσεων γης Πίνακας Π.3.2-3: Προτεινόµενες γενικές χρήσεις για το Π.Σ.Π (Π / ΦΕΚ166 ) Ι ΙΙ Κατηγορία Αµιγής Κατοικία 1 ης Βαθµίδας (Α.Κ.-1 ης ) Αµιγής Κατοικία 2 ης Βαθµίδας (Α.Κ.-2 ης ) Περιεχόµενα 1.Κατοικία 2.Ξενώνες µικρού δυναµικού 20 κλινών 3.Εµπορικά καταστήµατα και εργαστήρια που εξυπηρετούν τις καθηµερινές ανάγκες των κατοίκων της περιοχής (παντοπωλεία, φαρµακεία, χαρτοπωλεία, ζαχαροπλαστεία, φούρνοι κλπ.) 4.Κτίρια κοινωνικής πρόνοιας 5.Κτίρια πρωτοβάθµιας & δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης 6.Αθλητικές εγκαταστάσεις 7.Θρησκευτικοί χώροι 8.Πολιτιστικά κτίρια/πολιτιστικές εγκαταστάσεις 9.Χώροι εστίασης/εστιατόρια 10.Κλειστά αναψυκτήρια (Σ.Σ. Άρθρο 2 του Π /ΦΕΚ166 συν χώροι εστίασης / εστιατόρια, εργαστήρια µόνο συµβατά µε τις καθηµερινές ανάγκες των κατοίκων π.χ. ζαχαροπλαστεία, φούρνοι κλπ. και κλειστά αναψυκτήρια) 1.Κατοικία 2.Ξενώνες µικρού δυναµικού 20 κλινών 3.Εµπορικά καταστήµατα που εξυπηρετούν τις καθηµερινές ανάγκες των κατοίκων της περιοχής (παντοπωλεία, φαρµακεία, χαρτοπωλεία κλπ.) 4.Κτίρια κοινωνικής πρόνοιας 5.Κτίρια πρωτοβάθµιας & δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης 6.Αθλητικές εγκαταστάσεις 7.Θρησκευτικοί χώροι 8.Πολιτιστικά κτίρια/πολιτιστικές εγκαταστάσεις 9.Χώροι εστίασης/εστιατόρια 10.Επαγγελµατικά εργαστήρια χαµηλής όχλησης Κλειστά αναψυκτήρια (Σ.Σ. Άρθρο 2 του Π /ΦΕΚ166 συν χώροι εστίασης/εστιατόρια, επαγγελµατικά εργαστήρια χαµηλής όχλησης και κλειστά αναψυκτήρια) Γ.Π.Σ. Πατρών Εξειδίκευση χρήσεων γης Πίνακας Π.3.2-3: Προτεινόµενες γενικές χρήσεις για το Π.Σ.Π (Π / ΦΕΚ166 ) VIII ιαµπερή Γραµµικά Κέντρα (.Γρ.Κ.) ιασυνοικιακού χαρακτήρα 1.Κατοικία 2.Ξενώνες, ξενοδοχεία µέχρι 100 κλινών 3.Εµπορικά καταστήµατα (εξαιρούνται οι υπεραγορές >1000µ 2 ) 4.Γραφεία, τράπεζες, ασφάλειες, κοινωφελείς οργανισµοί 5. ιοίκηση 6.Εστιατόρια 7.Αναψυκτήρια (εξαιρούνται τα υπαίθρια µε µουσική) 8.Κέντρα διασκέδασης/αναψυχής 9.Χώροι συνάθροισης κοινού 10.Πολιτιστικά κτίρια/πολιτιστικές εγκαταστάσεις 11.Κτίρια εκπαίδευσης 12.Θρησκευτικοί χώροι 13.Κτίρια κοινωνικής πρόνοιας 14. Επαγγελµατικά εργαστήρια χαµηλής όχλησης (ισχύει η υποσηµείωση της κατηγορίας ΙΙ.10) 15. Κτίρια / γήπεδα στάθµευσης 16.Πρατήρια βενζίνης 17.Αθλητικές εγκαταστάσεις 18.Εγκαταστάσεις εµπορικών εκθέσεων 19.Εγκαταστάσεις µέσων µαζικών µεταφορών (Σ.Σ. Άρθρο 4 του Π ΦΕΚ166 εξαιρούνται οι λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις ορίζεται αριθµός κλινών µέχρι 100 και τα εκθεσιακά) Γ.Π.Σ. Πατρών