ΠΕΚ ΛΑΡΙΣΑΣ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 ΘΕ 1.2. Ένταξη και Ισότιμη Εκπαίδευση

Transcript

1 ΠΕΚ ΛΑΡΙΣΑΣ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 ΘΕ 1.2. Ένταξη και Ισότιμη Εκπαίδευση Μαρία Θ. Παπαδοπούλου, PhD Ειδική Παιδαγωγός Σχολική Σύμβουλος Π.Ε. 6ης Περιφέρειας ν. Λάρισας

2 Ενσωμάτωση Κοινωνική ενσωμάτωση, μπορούμε με περιληπτικότητα να πούμε πως είναι η προσπάθεια του κάθε ανθρώπου να ζει σε μια ομάδα,να επηρεάζει και να επηρεάζεται με διαδικασίες αλληλεπίδρασης και να βιώνει τον εαυτό του παράλληλα με τα άλλα μέλη της ομάδας. Η επιτυχημένη ή όχι κοινωνική ενσωμάτωση του ατόμου εξαρτάται σημαντικά από την επιτυχή ή όχι αρχική ενσωμάτωσή του στα πλαίσια της οικογένειας.. Η σχολική ενσωμάτωση έχει περισσότερο να κάνει με την ένταξη του παιδιού στην κανονική εκπαιδευτική διαδικασία.

3 Ένταξη Η ένταξη έχει να κάνει περισσότερο με την τοποθέτηση του ατόμου μέσα σε μια κοινωνική ομάδα. Σε ότι αφορά τους μαθητές: ένταξη σημαίνει το ότι εντάσσουμε κάποιον μαθητή σε ένα κανονικό σχολείο, στο οποίο προηγουμένως δεν γινόταν δεκτός, χωρίς κάποια μεταβολή ή αναμόρφωσή του.

4 Συνεκπαίδευση Σημαντικό μέσο για την ενταξιακή διαδικασία είναι η συνεκπαίδευση που σημαίνει, πως ο κάθε μαθητής γίνεται δεκτός σε μια κανονική τάξη και υποστηρίζεται από τους συνομηλίκους, τους δασκάλους, τους συνεργάτες και τα λοιπά μέλη της σχολικής κοινότητας.. Η έννοια της συνεκπαίδευσης υποδηλώνει ακριβέστερα αυτό που όλα τα παιδιά χρειάζονται, να συνυπάρχουν δηλαδή στα ίδια σχολεία, στις ίδιες τάξεις μαζί με τα συνομήλικά τους παιδιά. Πολλές φορές επιτυγχάνεται η λειτουργική ένταξη με τη συνύπαρξη,τυπικά, των παιδιών στους ίδιους χώρους.δίχως όμως την κοινωνική αποδοχή από τους συμμαθητές τους, της κυρίαρχης ομάδας, παραμένουν στο περιθώριο

5 Προϋποθέσεις ένταξης Σχετική νομοθεσία Κατάλληλα διαμορφωμένοι και εξοπλισμένοοι χώροι Ενημερωμένοι εμπλεκόμενοι (μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί) Αναλυτικά προγράμματα σπουδών

6 Μορφές ένταξης Κοινωνική Σχολική Επαγγελματική Άτομο Άτομο Άτομο Άτομο Άτομο Άτομο Άτομο

7 Βασικό πρόβλημα της διδακτικής της ένταξης Διαφορετικότητα Άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Αλλοδαποί (ή απλώς αλλόθρησκοι) Ρομά Απλώς διαφορετικοί

8 Λύση του προβλήματος Με εξατομικευμένα προγράμματα διδασκαλίας Με διαφοροποιημένη παιδαγωγική προσέγγιση

9 Προσδιορισμός των στόχων Σύμφωνα με: Τις ανάγκες που διαμορφώνονται από το συγκεκριμένο κοινωνικό περιβαλλον στο οποίο ζει το παιδί (π.χ. αγροτική κοινωνία, μεγάλο αστικό κέντρο) Τα ατομικά χαρακτηριστικά του παιδιού (π.χ. επίπεδο, ηλικία του παιδιού) Το συγκεκριμένο γνωστικό περιεχόμενο (π.χ. ανάγνωση, μαθηματικά, δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης)

10 Γενικές περιοχές εκπαίδευσης Σχολικές γνώσεις (ακαδημαϊκές) Δεξιότητες κοινωνικής διαβίωσης Επαγγελματική εκπαίδευση (όχι απλά κατάρτιση) Επίγνωση Ανίχνευση Προετοιμασία Κατάρτιση-αποκατάσταση

11 Άξονες παρέμβασης σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο Οργάνωση και λειτουργία δομών συμβουλευτικής και στήριξης των δασκάλων Η παραγωγή ειδικού υλικού και μεθόδων που θα κατευθύνουν τις ενέργειες των δασκάλων και θα απελευθερώνουν το χρόνο τους για πιο αποτελεσματική διδασκαλία Η δημιουργία κατάλληλου θετικού κλίματος που θα εξασφαλίζει την ομαλή προσαρμογή και κοινωνική ένταξη των παιδιών με ΕΕΑ στο σχολείο

12 Άξονες παρέμβασης σε μακροπρόθεσμο επίπεδο Η παροχή γνώσεων σχετικά με τη διδασκαλία παιδιών με ΕΕΑ σε όλους τους δασκάλους/ες στις προπτυχιακές τους σπουδές Υποχρεωτική μετεκπαίδευση όλων των δασκάλων σε θέματα εκπαίδευσης μαθητών με ΕΕΑ

13 Τεχνικές διδασκαλίας που ενισχύουν τα αποτελέσματα της ένταξης (1/3) Συνεχής εναλλαγή κοινών εργασιακών χρόνων με ελεύθερες φάσεις (ελεύθερη δημιουργική εργασία κατά Montessori) Έντονα ερεθίσματα στα διάφορα επίπεδα μάθησης και με πλούσιες βιωματικές εμπειρίες ( γωνιές της Montessori) Τάξη- σχολική κατοικία (κατά Pestalozzi), ώστε να υπάρχει η δυνατότητα διαφορετικές ομάδες να ασχολούνται στο ίδιο χρονικό διάστημα με διαφορετικές δραστηριότητες

14 Τεχνικές διδασκαλίας που ενισχύουν τα αποτελέσματα της ένταξης (2/3) Για την πολύπλευρη εξέλιξη των παιδιών απαιτείται σφαιρική μάθηση (μάθηση με το μυαλό, με την καρδιά, με το χέρι κατά Pestalozzi). Ή αλλιώς μάθηση μέσω καθημερινών συγκρούσεων, μέσω ατομικών εμπειριών, μέσω του παιχνιδιού, της δημιουργικότητάς τους κτλ. Στο σχολείο ένταξης θα πρέπει τα παιδιά να συγκαταλέγουν βασικές εμπειρίες και θα τους επιτρέπεται να ζουν τη ζωή τους. Σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα βιωματικά (όπως π.χ. τα ΚΠΕ), είναι σχεδόν αδύνατον να καταλάβεις ποια παιδιά έχουν δυσκολίες μάθησης

15 Τεχνικές διδασκαλίας που ενισχύουν τα αποτελέσματα της ένταξης (3/3) Χρειαζόμαστε συνεργατικά-βιωματικά περιβάλλοντα μάθησης και διδασκαλίας Δεν χρειάζεται να υποτιμήσουμε τον παράλληλο ρόλο που πρέπει να παίξει η θεραπεία σε κάποιες περιπτώσεις (επισκέψεις στο γιατρό, λογοθεραπεία, φυσικοθεραπεία κλπ), αφού ένταξη δε σημαίνει την κατάργηση της ειδικής βοήθειας. Σε νηπιαγωγεία της Νορβηγίας ένας συμμαθητής συνοδεύει το μαθητή με ειδικές ανάγκες κάθε φορά που έχει τέτοιου είδους εξωσχολικές δραστηριότητες. Δημιουργία κοινών καταστάσεων ζωής για προώθηση της συμβίωσης (περίπτωση μονοθεσίων)

16 Ένταξη= δύσκολη πράξη ισορροπίας ΕΝΤΑΞΗ Ατομικές μαθησιακές προσφορές, ώστε το κάθε παιδί να βρει τις δυνατότητές του Κοινές καταστάσεις μάθησης, ώστε να προωθηθεί η κοινωνική ένταξη της παιδικής ομάδας