Η Νέα Γρίπη [Α-Η1Ν1 (Χοίρων)] και τα Μακρο Οικονομικά Σενάρια για την Ελληνική Οικονομία 1.

Transcript

1 Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Κρήτης Καθ. Δικαίος Τσερκέζος. Μαρία Μαρκάκη* Αφροδίτη Ζαμπετάκη Φοιτητές του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου της Κρήτης. Η Νέα Γρίπη [Α-ΗΝ (Χοίρων)] και τα Μακρο Οικονομικά Σενάρια για την Ελληνική Οικονομία. Μεταβολή της Δημόσιας Κατανάλωσης Linear and NonLinear(Chaotic) Relations. Γραμμικές Σχέσεις Μη Γραμμικές(Χαοτικές) Σχέσεις Μεταβολή του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος Σύγκριση των Γραμμικών και των μη Γραμμικών (Χαοτικών) σχέσεων μεταξύ της μεταβολής της Δημόσιας Κατανάλωσης και της μεταβολής του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος της Ελληνικής Οικονομίας. Επικοινωνία: (83) & (Κυρία Μαρκάκη). dtsek@tellas.gr tserkez@econ.soc.uoc.gr ΡΕΘΥΜΝΟ 9. Η εργασία αυτή είναι μια ερευνητική εργασία στα πλαίσια ενός Σεμιναρίου στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Κρήτης σε προπτυχιακό επίπεδο. Τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται είναι καθαρά πειραματικού χαρακτήρα, βασίσθηκαν κυρίως σε τεχνικές στοχαστικής εξομοίωσης και ως εκ τούτου πρέπει να ερμηνεύονται αναλόγως.

2 Περίληψη. Στην εργασία αυτή παρουσιάζουμε περιληπτικά τα συμπεράσματα μιας σειράς σεναριακών πειραματισμών για τις επιπτώσεις της Νέας Γρίπης σε βασικά ΜακροΟικονομικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας βασισμένοι σε ακραίες υποθέσεις για την εξάπλωση αυτής της ασθένειας. Τα αποτελέσματα μας είναι σχετικά απογοητευτικά και ιδιαίτερα στην περίπτωση που θα νοσήσει το κρίσιμο μέγεθος του (33%) του πληθυσμού. Στην περίπτωση αυτή οι οικονομικές επιπτώσεις θα είναι έμμεσες και καθοριστικές. Σε μια προσπάθεια να αποφύγουμε τις υπερβολές και την κινδυνολογία περιορίσαμε προς το παρόν τα αποτελέσματα της έρευνας μας στην μελέτη των όποιων Γραμμικών και μη Γραμμικών (Χαοτικών) επιπτώσεων σε βασικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας. Βασικό συμπέρασμα είναι ότι αν δεν γίνουν τόσο έγκαιρα οι προβλεπόμενοι εμβολιασμοί και τελικά νοσήσει ένα μεγάλο μέρος (33%) του πληθυσμού τότε η κοινωνική αναστάτωση που θα προκληθεί θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην Ελληνική Οικονομία. Από τις αναλύσεις μας, και πάντοτε μέσα στο πλαίσιο να αποφύγουμε τις υπερβολές και την κινδυνολογία, προκύπτει ότι στην καλύτερη περίπτωση οι γραμμικές σχέσεις που συνδέουν σήμερα τις οικονομικές εξελίξεις θα γίνουν έντονα μη γραμμικές και χαοτικές με ότι αυτό συνεπάγεται για την αποτελεσματικότητα της άσκησης της οικονομικής πολιτικής.

3 . Εισαγωγή. Στην εργασία αυτή δημοσιοποιούμε μερικά προκαταρκτικά αποτελέσματα μιας έρευνας για τις επιπτώσεις του πλέον απαισιόδοξου σεναρίου για την επιδημιολογική εξέλιξη της Νέας Γρίπης σε βασικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας. Το βρετανικό κέντρο μελετών Οxford Εconomics, λαμβάνοντας ως δεδομένο πως θα νοσήσει από τη γρίπη το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού και πως το ποσοστό της θνησιμότητας θα είναι της τάξης του,4%, το παγκόσμιο ΑΕΠ συμπεραίνει ότι θα συρρικνωθεί κατά 3,5%- ήτοι απώλεια.5 δισ. δολαρίων, πλήγμα δυόμισι φορές ισχυρότερο από την ύφεση που αναμένει για το 9 το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Για την Ελληνική Οικονομία προς το παρόν δεν έχουμε δει ανάλογα σενάρια με την ανάλογη επιστημονική τεκμηρίωση. Η εργασία αυτή θα μπορούσε να ενταχθεί σε αυτή την κατηγορία των εργασιών. Το πλέον απαισιόδοξο σενάριο που επεξεργασθήκαμε είναι μια σημαντική καθυστέρηση στον εμβολιασμό 3 του πληθυσμού και η υπόθεση ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού θα νοσήσει ( περίπου 33% του πληθυσμού). Άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις αυτών των υποθέσεων θα μπορούσαν να καταστούν ανεξέλεγκτες υπό την μορφή ενός ντόμινου εξελίξεων μεταξύ όλων των βασικών αναπτυξιακών και μη τομέων της Ελληνικής Οικονομίας. Δεν υπάρχει επίσης καμία αμφιβολία ότι η κατάσταση 4 είναι πολύ δύσκολη και χρειάζεται εκτός από προσοχή και την διερεύνηση των αμέσων αλλά και εμμέσων επιπτώσεων από την εξάπλωση αυτής της ασθένειας. Τέτοιου είδος επιστημονικές προσεγγίσεις των επιπτώσεων μιας ανεξέλεγκτης επιδημιολογικής εξέλιξης στην Οικονομία και ειδικά στην Ελληνική Οικονομία, από όσο γνωρίζουμε δεν έχουν παρουσιασθεί ή ακόμη και δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά. Υπάρχει φυσικά μια πληθώρα από δημοσιογραφικού χαρακτήρα ανάλογες αναφορές. 3 Όσον αφορά το εμβόλιο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πρόσφατα έδωσε το πράσινο φως για την παρασκευή του από οκτώ εταιρείες: Sanofi-Aventis, Baxter, Novartis, Nobilon, GlaxoSmithKline, Solvay, CSL και AstraZeneca. Πάντως με τον εμβολιασμό θα μειωθεί δραστικά κατά 7-8% ο αριθμός των κρουσμάτων. 4 Δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση, ούτε πόσο γρήγορα εξαπλώνεται η ασθένεια. Οι ενδείξεις είναι αντικρουόμενες (θανατηφόρες στο Μεξικό-ήπιες στις ΗΠΑ). Κάθε φορά που εμφανίζεται ένα νέο στέλεχος γρίπης (όπως φαίνεται πως συμβαίνει και τώρα), το οποίο έχει αποκτήσει την ικανότητα να "πηδά" από άνθρωπο σε άνθρωπο, παρακολουθείται στενά από τους επιστήμονες και τις αρμόδιες αρχές υγείας μήπως έχει τη δυνατότητα να εξελιχτεί σε επιδημία ή και σε πανδημία. Η πανδημία της ισπανικής γρίπης το 98 (που προκλήθηκε από μια μετάλλαξη του ΗΝ) ήταν η πιο φονική της σύγχρονης εποχής, μόλυνε περίπου το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού και σκότωσε πάνω από 5 εκατ. ανθρώπους, ιδίως νέους. Επίσης το 957 η Ασιατική γρίπη (μια μετάλλαξη του ιού ΗΝ της ανθρώπινης γρίπης, σε συνδυασμό με μια μετάλλαξη της γρίπης των άγριων παπιών) σκότωσε εκατ. άτομα, ιδίως ηλικιωμένους. Το 968 μια μετάλλαξη γνωστή ως Η3Ν, που ξεκίνησε από το Χονγκ Κονγκ, σκότωσε εκατ. ανθρώπους παγκοσμίως, ιδίως άνω των 65 ετών. 3

4 Η διερεύνηση των επιπτώσεων της συγκεκριμένης ασθένειας στην πραγματική οικονομία με βάση τις παραπάνω ακραίες υποθέσεις διερευνήθηκε σε αυτή την εργασία. Χρησιμοποιώντας κυρίως τεχνικές στοχαστικής εξομοίωσης αλλά και μηνιαία 5 ΕθνικοΛογιστικα στοιχεία της Ελληνικής Οικονομίας καταλήξαμε σε μια σειρά από συμπεράσματα μερικά από τα οποία και παρουσιάζουμε σε αυτή την μελέτη. Τα αποτελέσματα μας είναι σχετικά απογοητευτικά για τις επιπτώσεις της νέας γρίπης και μάλιστα στην περίπτωση που θα νοσήσει το κρίσιμο μέγεθος του (33%) του πληθυσμού τότε οι οικονομικές επιπτώσεις θα είναι έμμεσες και καθοριστικές. Σε μια προσπάθεια να αποφύγουμε τις υπερβολές και την κινδυνολογία επιλέξαμε να να παρουσιάσουμε μόνο αποτελέσματα της έρευνας μας που σχετίζονται άμεσα με την μελέτη γραμμικών και μη Γραμμικών (Χαοτικών) επιπτώσεων σε βασικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας. Βασικό συμπέρασμα είναι ότι αν δεν γίνουν τόσο έγκαιρα οι προβλεπόμενοι εμβολιασμοί και τελικά νοσήσει ένα μεγάλο μέρος (33%) του πληθυσμού τότε η κοινωνική αναστάτωση που θα προκληθεί θα έχει επιπτώσεις στην Ελληνική Οικονομία. Από τις αναλύσεις μας προκύπτει ότι στην καλύτερη περίπτωση οι γραμμικές σχέσεις που συνδέουν σήμερα τις οικονομικές εξελίξεις θα γίνουν έντονα μη γραμμικές και χαοτικές με ότι αυτό συνεπάγεται στην αποτελεσματικότητα της άσκησης της οικονομικής πολιτικής. Η εργασία αυτή είναι διαρθρωμένη ως εξής: στο δεύτερο μέρος παρουσιάζουμε την μεθοδολογική προσέγγιση ενώ στο τρίτο μέρος παρουσιάζουμε τα διαθέσιμα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν στο σχεδιασμό των πειραματισμών μας. Στο τέταρτο μέρος παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα των πειραματισμών μας και τέλος στο τελευταίο μέρος παρουσιάζουμε τα συμπεράσματα μας και προτάσεις για μελλοντική έρευνα. 5 Τά στοιχεία αυτά δημιουργήθηκαν στο εργαστήριο μας, δεδομένο ότι εθνικολογιστικά στοιχεία σε αυτή την χρονική συχνότητα δεν είναι διαθέσιμα. 4

5 . Η Μεθοδολογική προσέγγιση. Το πρόβλημα που διερευνά η συγκεκριμένη ερευνητική εργασία είναι οι επιπτώσεις από μια μη ελεγχόμενη εξέλιξη της Νέας Γρίπης στην Ελληνική Οικονομία. Ειδικότερα διερευνώνται οι επιπτώσεις του πλέον δυσμενούς σεναρίου για την εξέλιξη του αριθμού των νοσούντων από τον μη έγκαιρο εμβολιασμό του Ελληνικού Πληθυσμού και σε μια περίοδο 4 μηνών νοσήσει το 33% του Πληθυσμού 6. Η μεθοδολογική προσέγγιση του προβλήματος που ακολουθήσαμε βασίσθηκε κυρίως σε τεχνικές στοχαστικής εξομοίωσης. Η βασική υπόθεση που κάναμε στους πειραματισμούς μας είναι ότι η περίοδος της πανδημίας αναμένεται να διαρκέσει - 5 μήνες, με ανώτατη διάρκεια τους 4. Υποθέσαμε επίσης ότι από τη νέα γρίπη ενδέχεται να νοσήσει ακόμα και το 33% του ελληνικού πληθυσμού, σύμφωνα με τα παγκόσμια στατιστικά δεδομένα. Υποθετικά Σενάρια για την Εξέλιξη της Πανδημίας της Νέας Γρίπης στον Ελληνικό Πληθυσμό. Διαφορετικά κύματα της Νέας Γρίπης. SENARIOS OF THE... Total Effected 3 total PENSIONS EFFECTED 9 Time Period 4 Months Total Effected total PENSIONS EFFECTED 9 Time Period 4 Months Uni of Crete Simulations Σχεδιάγραμμα. Διαχρονικές εξελίξεις του Αριθμού των Νοσούντων από την Νέα Γρίπη. 6 Ανάλογα σενάρια θα μπορούσαν να γίνουν και με την μετάλλαξη του υιού της νέας γρίπης σε κάποιον άλλον υιό οπότε η διαδικασία της αποτελεσματικής καταπολέμησης και προφύλαξης του πληθυσμού απαιτεί περισσότερο χρόνο. 5

6 Το βασικά μας σενάριο υπέθετε ότι ο αριθμός των νοσούντων από την Νέα Γρίπη δεν θα ακολουθήσει γραμμικές αλλά μη γραμμικές εξελίξεις όπως αυτές που παρουσιάζονται στο σχεδιάγραμμα που ακολουθεί time time Σχεδιάγραμμα. Υποθετικές Διαχρονικές εξελίξεις του Αριθμού των Νοσούντων από την Νέα Γρίπη time time Σχεδιάγραμμα 3. Σύνθεση των υποθέσεων για τις Διαχρονικές εξελίξεις του Αριθμού των Νοσούντων από την Νέα Γρίπη. 6

7 3. Τα Διαθέσιμα Δεδομένα. Αν και το μεγαλύτερο μέρος των αναλύσεων που έγιναν σε αυτή την μελέτη βασίζονται σε στοχαστικούς πειραματισμούς, χρησιμοποιήθηκαν και πραγματικά στοιχεία για την Ελληνική Οικονομία και ιδιαίτερα οι Τριμηνιαίοι Εθνικοί Λογαριασμοί. Πρόκειται για στοιχεία που αφορούν την βασική ταυτότητα του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος σε σταθερές και σε τρέχουσες τιμές σε μηνιαία βάση. Για να το επιτύχουμε αυτό χρησιμοποιήσαμε τεχνικές χρονικής αποαθροιστικότητας( Time Disaggregation Τechniques). Περισσότερα για την εφαρμογή αυτών των τεχνικών δίδονται στα Παραρτήματα αυτής της Έρευνας. Οι κυκλικές επιδημιολογικά εξελίξεις των νοσούντων ατόμων προσεγγίσθηκαν με βάση πολλαπλά σχήματα S-Curves της μορφής: y t : ΚΥΚΛΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΩΝ ΝΟΣΟΥΝΤΩΝ (+) (-) ΣΩΡΕΥΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΩΝ ΝΟΣΟΥΝΤΩΝ y t = L + k e a β t k k, k k y t = ( k + k ) + e a β t T T Χρόνος 7

8 4. Οι Επιπτώσεις της Επιδημίας επί των Βασικών ΜακροΟικονομικών Μεγεθών. Χωρίς να υπεισέλθουμε στην παρουσίαση αριθμητικών αποτελεσμάτων 7, στα Σχεδιαγράμματα που ακολουθούν παρουσιάζουμε γραφικά τις επιπτώσεις της περίπτωσης μιας ανεξέλεγκτης επιδημίας του υιού της Νέα Γρίπης σε βασικά ΜακροΟικονομιά Μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας. Ειδικότερα παρουσιάζουμε γραφικά την μετάλλαξη από γραμμική σε μη γραμμική ή και χαοτική σε μια σειρά από σχέσεις που συνδέουν την ανάπτυξη (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) με βασικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας. Για το κάθε οικονομικό μέγεθος που δέχεται κάποια επίπτωση παρουσιάζουμε δυο Σχεδιαγράμματα. Στο Πρώτο Σχεδιάγραμμα παρουσιάζουμε τις μη Γραμμικές (Χαοτικές) σχέσεις που συνδέουν το κάθε οικονομικό μέγεθος με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν εξ αιτίας μιας ανεξέλεγκτης επιδημίας του υιού της Νέα Γρίπης. Στο Δεύτερο Σχεδιάγραμμα παρουσιάζουμε τις μη γραμμικές (Χαοτικές) σχέσεις που συνδέουν το κάθε οικονομικό μέγεθος με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σε σχέση με την γραμμική ή σχεδόν γραμμική σχέση που υφίσταται σήμερα. Τα Μακροοικονομικά μεγέθη που παρουσιάζουμε είναι τα εξής 8 : Ιδιωτική Κατανάλωση(Σταθερές τιμές ). Ιδιωτικές Επενδύσεις((Σταθερές τιμές ). Εισαγωγές Αγαθών και Υπηρεσιών((Σταθερές τιμές ). Εξαγωγές Αγαθών και Υπηρεσιών((Σταθερές τιμές ). Δημόσια Κατανάλωση(Σταθερές τιμές ). 7 Αποφασίσαμε να μην παραθέσουμε αριθμητικά δεδομένα. Πάντως τα πλήρη στοιχεία που αφορούν τις υποθέσεις και τα αποτελέσματα της στοχαστικής εξομοίωσης είναι στην διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου. 8 Είναι αυτονόητο ότι από τις εξελίξεις σε αυτά τα μεγέθη θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε και για τις αναμενόμενες εξελίξεις σε άλλα μεγέθη όπως αποπληθωριστής της Ιδιωτικής Κατανάλωσης, ο Πληθωρισμός κ.λ.π. Ενδιαφέρον έχουν οι εξελίξεις στην Ελληνική Χρηματιστηριακή αγορά που για λόγους δεοντολογίας δεν παρουσιάζονται σε αυτή την μελέτη. 8

9 Επιπτώσεις της Επιδημίας στην Σχέση Ιδιωτικής Κατανάλωσης και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος. 5. Private Consumption Σχεδιάγραμμα 4. Μη Γραμμικές (Χαοτικές) σχέσεις μεταξύ της Ιδιωτικής Κατανάλωσης και Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος. 5. Linear and NonLinear(Chaotic) Relations Private Consumption Σχεδιάγραμμα 4Α. Σύγκριση των Γραμμικών και των μη Γραμμικών (Χαοτικών) σχέσεων μεταξύ της Ιδιωτικής Κατανάλωσης και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος. 9

10 Επιπτώσεις της Επιδημίας στην Σχέση Ιδιωτικών Επενδύσεων και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος.. Linear and NonLinear(Chaotic) Relations Private Investment Uni of Crete Simulations for the MacroEconomic Effects of the New Flue Σχεδιάγραμμα 5. Μη Γραμμικές (Χαοτικές) σχέσεις μεταξύ των Ιδιωτικών Επενδύσεων και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος.. Linear and NonLinear(Chaotic) Relations Private Investment Uni of Crete Simulations for the MacroEconomic Effects of the New Flue Σχεδιάγραμμα 5Α. Σύγκριση των Γραμμικών και των μη Γραμμικών (Χαοτικών) σχέσεων μεταξύ των Ιδιωτικών Επενδύσεων και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος.

11 Επιπτώσεις της Επιδημίας στην Σχέση των Εισαγωγών Αγαθών και Υπηρεσιών και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος. 4 Imports of Goods and Services Σχεδιάγραμμα 6. Μη Γραμμικές (Χαοτικές) σχέσεις μεταξύ των Εισαγωγών Αγαθών και Υπηρεσιών και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος 4 Linear and NonLinear(Chaotic) Relations Imports of Goods and Services Σχεδιάγραμμα 6Α. Σύγκριση των Γραμμικών και των μη Γραμμικών (Χαοτικών) σχέσεων μεταξύ των Εισαγωγών Αγαθών και Υπηρεσιών και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος.

12 Επιπτώσεις της Επιδημίας στην Σχέση των Εξαγωγών Αγαθών και Υπηρεσιών και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος. 4 Exports of Goods and Services Σχεδιάγραμμα 6 Μη Γραμμικές (Χαοτικές) σχέσεις μεταξύ των Εξαγωγών Αγαθών και Υπηρεσιών και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος. 4 Linear and NonLinear(Chaotic) Relations Exports of Goods and Services Σχεδιάγραμμα 6Α Σύγκριση των Γραμμικών και των μη Γραμμικών (Χαοτικών) σχέσεων μεταξύ των Εξαγωγών Αγαθών και Υπηρεσιών και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος.

13 Επιπτώσεις της Επιδημίας στην Σχέση της Δημόσιας Κατανάλωσης και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος..5. Govermant Consumption Σχεδιάγραμμα 7. Μη Γραμμικές (Χαοτικές) σχέσεις μεταξύ της Δημόσιας Κατανάλωσης και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος 3.5 Linear and NonLinear(Chaotic) Relations 3. Govermant Consumption Σχεδιάγραμμα 7 Α. Σύγκριση των Γραμμικών και των μη Γραμμικών (Χαοτικών) σχέσεων μεταξύ της Δημόσιας Κατανάλωσης και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος. 3

14 % ATHENS STOCKS EXCHANGE RETURNS GENERAL INDEX 9 Daily Time Period EPIDIMIOLOGICAL CYCLES OF NEW FLUE AFFECTED PERSONS 4 J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O 9 Daily Time Period Σχεδιάγραμμα 8. Εξέλιξη των Αποδόσεων του Γενικού Δείκτη το ΧΑΑ σε σχέση με την διαμόρφωση των Επιδημιολογικών Κύκλων (Κυμάτων) της Νέας Γρίπης. 4

15 5. Συμπεράσματα. Σ αυτή την εργασία αναλύονται οι επιπτώσεις μιας επιδημιολογικά ανεξέλεγκτης εξέλιξης της Νέας Γρίπης στον Ελληνικό πληθυσμό και εμμέσως στην Ελληνική Οικονομία. Ειδικότερα μέσα στα πλαίσια ενός σεμιναρίου σε προπτυχιακό επίπεδο έγινε μια προσπάθεια προσέγγισης των επιπτώσεων μιας επιδημιολογικά ανεξέλεγκτης έμμεσης επίδρασης της Νέας Γρίπης στην Οικονομία και ιδιαίτερα στα βασικά ΜακροΟικονομικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας. Τα αποτελέσματα μας, έστω και αν σε μεγάλο ποσοστό τους προκύπτουν από την εφαρμογή τεχνικών στοχαστικής εξομοίωσης, δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά και θα πρέπει να προβληματίσουν τους αρμόδιους. Στην εργασία αυτή επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στις Οικονομικές επιπτώσεις ενός από τα πλέον ακραία σενάρια όπου έχουμε την περίπτωση μιας επιδημιολογικά ανεξέλεγκτης επίδρασης της Νέας Γρίπης σε μεγάλο μέρος του Ελληνικού Πληθυσμού. Έμμεσες αλλά ουσιαστικές αναμένονται να είναι οι επιπτώσεις στις οικονομικές εξελίξεις και ιδιαίτερα σε βασικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας. Στην καλύτερη περίπτωση οι ομαλές γραμμικές σχέσεις μεταξύ των οικονομικών μεγεθών που επικρατούν σήμερα (έστω και με την τρέχουσα οικονομική κρίση) θα διαταραχθούν σημαντικά και για να ακολουθήσουμε την πρόσφατη ιατρική ορολογία θα μεταλλαγούν σε μη γραμμικές και χαοτικές σχέσεις καθιστώντας την άσκηση της όποιας οικονομικής πολιτικής δύσκολη και αναποτελεσματική. Ελπίσουμε ότι αυτό το σενάριο δεν θα επαληθευθεί και όλα θα κυλίσουν ομαλά όσο ομαλά μπορεί να είναι τα αποτελέσματα μιας επιδημίας που όπως φαίνεται θα μας ταλαιπωρήσει για αρκετό καιρό. Μελλοντικές Προεκτάσεις της Έρευνας. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας έστω και αν βασίζονται σε ένα μεγάλο τους μέρος σε ακραίες υποθέσεις και σε τεχνικές στοχαστικής εξομοίωσης θα πρέπει να επεκταθούν χρησιμοποιώντας περισσότερα πραγματικά δεδομένα που θα μπορούσαν να επαληθεύσουν ή ακόμη και να θεωρήσουν, προς μεγάλη μας ανακούφιση, εξωπραγματικά τα σεναριακά αποτελέσματα της έρευνας μας. 5

16 Παράρτημα. Το Οικονομετρικό υπόδειγμα που χρησιμοποιήθηκε στους πειραματισμούς μας είναι το εξής 9 :. Μαθηματική Εξειδίκευση του Επιδημιολογικού Κύκλου:.... Μαθηματική και Στοχαστική Εξειδίκευση της Σύνδεσης του Επιδημιολογικού Κύκλου με τις Γραμμικές και μη Γραμμικές (Χαοτικές) ΜακροΟικονομικές Εξελίξεις στην Ελληνική Οικονομία Όλοι οι πειραματισμοί πραγματοποιηθήκαν στο Λογισμικό Περιβάλλον RATS( και είναι στην διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου. 6