Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Transcript

1 Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014

2 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη προσέγγιση στην ανάλυση των οικονομικών κύκλων βασίζεται στα κεϋνσιανά υποδείγματα. Τα υποδείγματα αυτά έλκουν την καταγωγή τους από τη Γενική Θεωρία του Keynes (1936) και την προσέγγιση σε αυτήν μέσω του υποδείγματος IS-LM του Hicks (1937). Στα κεϋνσιανά υποδείγματα η υπόθεση της άμεσης προσαρμογής των τιμών και των μισθών ως μηχανισμών εξισορρόπησης των οικονομιών αντικαθίσταται από την υπόθεση ότι βραχυχρόνια υπάρχει ακαμψία των ονομαστικών μισθών και του επιπέδου των τιμών και ότι ο κύριος μηχανισμός εξισορρόπησης των αγορών εργασίας και αγαθών και υπηρεσιών δεν είναι οι μισθοί και οι τιμές, αλλά το επίπεδο του εισοδήματος και της απασχόλησης. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

3 Η Διάρθρωση του Βασικού Κεϋνσιανού Υποδείγματος Παρουσιάζουμε τη διάρθρωση του βασικού κεϋνσιανού υποδείγματος, υποθέτοντας αρχικά σταθερό επίπεδο τιμών, και κατόπιν σταδιακή προσαρμογή του επιπέδου των τιμών, σε ένα υπόδειγμα με τυχαίες διαταραχές. Αναλύουμε τις επιπτώσεις νομισματικών αλλά και πραγματικών διαταραχών στις διακυμάνσεις του εισοδήματος και του επιπέδου των τιμών (πληθωρισμού). Εξετάζουμε αρχικά τις τρεις κύριες παραδοσιακές μορφές του κεϋνσιανού υποδείγματος. Πρώτον, τον κεϋνσιανό σταυρό, ο οποίος προσδιορίζει το συνολικό εισόδημα και την απασχόληση, ως συνάρτηση της συνολικής ζήτησης στην οικονομία. Δεύτερον, το υπόδειγμα IS-LM, το οποίο προσδιορίζει το συνολικό εισόδημα και το ονομαστικό επιτόκιο, ως συνάρτηση της συνολικής ζήτησης και των νομισματικών συνθηκών, για δεδομένο όμως επίπεδο τιμών. Τρίτον θα εξετάσουμε το υπόδειγμα συνολικής προσφοράς και συνολικής ζήτησης AD-AS το οποίο προσδιορίζει το συνολικό εισόδημα και το επίπεδο τιμών, για δεδομένους όμως ονομαστικούς μισθούς. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

4 Ο Κεϋνσιανός Σταυρός Τα κεϋνσιανά υποδείγματα ξεκινούν από την υπόθεση ότι το συνολικό εισόδημα Y, ισούται με το άθροισμα της ιδιωτικής κατανάλωσης C, των ακαθάριστων επενδύσεων Ι και των δημοσίων δαπανών G. Όλες οι μεταβλητές ορίζονται σε πραγματικούς όρους. Στο απλούστερο υπόδειγμα του κεϋνσιανού σταυρού, οι επενδύσεις και οι δημόσιες δαπάνες θεωρούνται εξωγενείς, και η κατανάλωση θεωρείται ότι είναι μία θετική συνάρτηση του διαθεσίμου εισοδήματος. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

5 Ο Κεϋνσιανός Σταυρός Y t = C t + I t + G t ( ) C t = C Y t T t 0 < C Y = C (Y T ) < 1 Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

6 Ο Κεϋνσιανός Σταυρός Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

7 Συνθήκη Ισορροπίας μεταξύ Εισοδήματος και Δαπάνης και Πολλαπλασιαστές ( ) + I t + G t Y t = C Y t T t dy t di t = dy t dg t = 1 > 1 1 C Y dy t dg t dg t =dt t = 1 Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

8 Συνθήκη Ισορροπίας μεταξύ Εισοδήματος και Δαπάνης και Πολλαπλασιαστές Μία μεταβολή στις εξωγενείς δαπάνες, είτε επενδύσεις είτε δημόσια κατανάλωση, έχει ως αποτέλεσμα μία πολλαπλάσια αύξηση του συνολικού εισοδήματος, δεδομένου ότι η οριακή ροπή προς κατανάλωση είναι μικρότερη από τη μονάδα. Ο λόγος είναι ότι όταν αυξηθούν οι αυτόνομες δαπάνες, για να υπάρχει ισορροπία μεταξύ εισοδήματος και δαπάνης, θα πρέπει να αυξηθεί και το εισόδημα. Όταν όμως αυξηθεί το εισόδημα, αυξάνεται και η κατανάλωση. Αυτό απαιτεί περαιτέρω αύξηση του εισοδήματος για να υπάρξει ισορροπία. Κατά συνέπεια, δεδομένη αύξηση των εξωγενών δαπανών έχει πολλαπλάσια επίπτωση στο συνολικό εισόδημα, διότι προκαλεί δευτερογενείς αυξήσεις στην ιδιωτική κατανάλωση, που με τη σειρά τους προκαλούν περαιτέρω αυξήσεις του εισοδήματος, και ούτω καθεξής. Μία αύξηση της δημόσιας κατανάλωσης, που χρηματοδοτείται από μία ισόποση αύξηση των φόρων, αυξάνει τη συνολική δαπάνη και το εισόδημα κατά το ίδιο ποσό (πολλαπλασιαστής ισοσκελισμένου προϋπολογισμού). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

9 Το Υπόδειγμα IS-LM Μία κάπως πιο γενική μορφή του βασικού κεϋνσιανού υποδείγματος θεωρεί ότι οι επενδύσεις εξαρτώνται από το επιτόκιο, και εισάγει τη συνθήκη ισορροπίας στην αγορά χρήματος. Η μορφή αυτή αναλύεται μετά το κεφάλαιο 10 της Γενικής Θεωρίας, και κωδικοποιήθηκε ως το υπόδειγμα IS-LM σε μία σημαντική εργασία του Hicks (1937). Η βασική διαφορά από το προηγούμενο υπόδειγμα του κεϋνσιανού σταυρού είναι ότι οι επενδύσεις παύουν να αντιμετωπίζονται ως εξωγενείς, και θεωρείται ότι εξαρτώνται αρνητικά από το ονομαστικό επιτόκιο. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

10 Συνθήκη Ισορροπίας στην Αγορά Αγαθών και Υπηρεσιών ( ) + I t (i t ) + G t Y t = C Y t T t I i < 0 Η συνθήκη αυτή περιγράφει τους συνδυασμούς πραγματικού εισοδήματος και ονομαστικού επιτοκίου που διασφαλίζουν την ισορροπία στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών, και παρίσταται διαγραμματικά ως η καμπύλη IS (Investment-Savings) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

11 Συνθήκη Ισορροπίας στην Αγορά Χρήματος M t ( ) = m Y t,i t P t m Y > 0, m i < 0 Η συνθήκη αυτή περιγράφει τους συνδυασμούς πραγματικού εισοδήματος και ονομαστικού επιτοκίου που διασφαλίζουν την ισορροπία στην αγορά χρήματος, και παρίσταται διαγραμματικά ως η καμπύλη LM (Liquidity-Money) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

12 Το Υπόδειγμα IS-LM Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

13 Επιπτώσεις Δημοσιονομικής και Νομισματικής Πολιτικής στο Υπόδειγμα IS-LM Μία αύξηση στις δημόσιες δαπάνες μετακινεί την καμπύλη IS προς τα δεξιά και αυξάνει το συνολικό εισόδημα και το επιτόκιο. Μία αύξηση της προσφοράς χρήματος μετακινεί την καμπύλη LM προς τα δεξιά, αυξάνοντας το συνολικό εισόδημα και μειώνοντας το ονομαστικό επιτόκιο. Και οι δύο πολιτικές οδηγούν σε αύξηση της συνολικής ζήτησης στην οικονομία, και θεωρούνται πολιτικές συνολικής ζήτησης (aggregate demand policies). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

14 Το Υπόδειγμα AD-AS Η πιο σύνθετη, μορφή του βασικού κεϋνσιανού υποδείγματος αναλύεται μετά το κεφάλαιο 19 της Γενικής Θεωρίας. Στη μορφή αυτή του υποδείγματος, το επίπεδο τιμών παύει να θεωρείται εξωγενές, και μεταβάλλεται ώστε να εξισορροπήσει η συνολική ζήτηση με τη συνολική προσφορά στην οικονομία. Ωστόσο, οι ονομαστικοί μισθοί θεωρούνται ως βραχυχρόνια δεδομένοι. Η συνάρτηση συνολικής ζήτησης AD (Aggregate Demand) συνάγεται από την ταυτόχρονη ικανοποίηση της συνθήκης ισορροπίας στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών (IS) και της συνθήκης ισορροπίας στην αγορά χρήματος (LM). Η συνάρτηση συνολικής προσφοράς AS (Aggregate Supply) συνάγεται από τη συμπεριφορά μιας ανταγωνιστικής επιχειρήσης με δεδομένο το ονομαστικό μισθό. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

15 Η Συνάρτηση Συνολικής Ζήτησης AD Y = D t M t P t,g t,t t D P t < 0 H συνολική ζήτηση είναι μία αρνητική συνάρτηση του επιπέδου τιμών, καθώς ένα υψηλότερο επίπεδο τιμών, για δεδομένη ονομαστική προσφορά χρήματος, συνεπάγεται χαμηλότερα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα, υψηλότερα ονομαστικά επιτόκια και χαμηλότερες επενδύσεις και συνολική ζήτηση. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

16 Η Συνάρτηση Συνολικής Προσφοράς AS Y = S W t t P t S P t > 0 H συνολική ζήτηση είναι μία θετική συνάρτηση του επιπέδου τιμών, καθώς ένα υψηλότερο επίπεδο τιμών, για δεδομένο ονομαστικό μισθό, συνεπάγεται χαμηλότερο πραγματικό μισθό, αύξηση της ζήτησης εργασίας και αύξηση της απασχόλησης και της συνολικής παραγωγής. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

17 Το Υπόδειγμα AD-AS Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

18 Βραχυχρόνια Ισορροπία με Χαμηλή Απασχόληση στο Υπόδειγμα AD-AS Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

19 Επιπτώσεις Διαταραχών στη Συνολική Ζήτηση και Δημοσιονομική και Νομισματική Πολιτική στο Υπόδειγμα AD-AS Μία αρνητική διαταραχή στη συνολική ζήτηση, μετακινεί την καμπύλη συνολικής ζήτησης AD προς τα αριστερά. Στη νέα βραχυχρόνια ισορροπία, το εισόδημα και η απασχόληση μειώνονται, όπως μειώνεται και το επίπεδο τιμών. Λόγω της ακαμψίας των ονομαστικών μισθών, η οικονομία ισορροπεί βραχυχρόνια σε εισόδημα κάτω από το εισόδημα πλήρους απασχόλησης και δημιουργείται κυκλική ανεργία. Σε αντίθεση με το υπόδειγμα των πραγματικών οικονομικών κύκλων, στο κεϋνσιανό υπόδειγμα ακόμη και νομισματικές διαταραχές θα μπορούσαν να προκαλέσουν οικονομικές διακυμάνσεις. Πως μπορούν να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις διαταραχών στη συνολική ζήτηση; Σύμφωνα με την κεϋνσιανή προσέγγιση, μία πρόσφορη λύση προέρχεται από τη μακροοικονομική πολιτική. Μία επέκταση των δημοσίων δαπανών, μία μείωση των φόρων, ή μία αύξηση της προσφοράς χρήματος, μπορεί να μετακινήσει την καμπύλη συνολικής ζήτησης πίσω προς τα δεξιά, και να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της αρχικής διαταραχής στην ανεργία και το επίπεδο τιμών. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

20 Το Κεϋνσιανό Υπόδειγμα με Σταδιακή Προσαρμογή των Τιμών Η υπόθεση ότι το επίπεδο τιμών (ή οι ονομαστικοί μισθοί) είναι βραχυχρόνια δεδομένο, είναι εξαιρετικά περιοριστική. Στην πραγματικότητα, τόσο το επίπεδο τιμών, όσο και οι ονομαστικοί μισθοί προσαρμόζονται σταδιακά. Προκειμένου να εξετάσουμε πιο αναλυτικά τη διάρθρωση του βασικού κεϋνσιανού υποδείγματος στην περίπτωση που υπάρχει σταδιακή προσαρμογή του επιπέδου τιμών, θα εξετάσουμε μία απλουστευμένη γραμμική λογαριθμική μορφή του. Το υπόδειγμα αναλύεται αρχικά σε συνεχή χρόνο με την υπόθεση ότι δεν υπάρχουν τυχαίες διαταραχές και κατόπιν σε διακριτό χρόνο με τυχαίες διαταραχές. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

21 Το Κεϋνσιανό Υπόδειγμα με Σταδιακή Προσαρμογή των Τιμών y = αg β(i p e ) m p = y γ i p = 1 (y y*) λ Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

22 Η Υπόθεση της Σταδιακής Προσαρμογής του Επιπέδου των Τιμών Η εξίσωση προσαρμογής του επιπέδου των τιμών προβλέπει ότι βραχυχρόνια ο ρυθμός πληθωρισμού εξαρτάται από την υπερβάλλουσα ζήτηση. Όταν το πραγματικό προϊόν υπολείπεται του προϊόντος μακροχρόνιας ισορροπίας, τότε ο πληθωρισμός είναι μικρότερος από τον πληθωρισμό ισορροπίας (τον οποίο υποθέτουμε ότι ισούται με το μηδέν) και το επίπεδο τιμών συγκλίνει με το επίπεδο τιμών ισορροπίας. Το αντίθετο συμβαίνει όταν το πραγματικό προϊόν υπερβαίνει το προϊόν μακροχρόνιας ισορροπίας. Τότε ο πληθωρισμός είναι μεγαλύτερος από τον πληθωρισμό ισορροπίας. Η εξίσωση αυτή, η οποία από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 αποτελεί κεντρικό συστατικό στοιχείο του κεϋνσιανού υποδείγματος, συχνά αναφέρεται ως καμπύλη Phillips, από τον οικονομολόγο που το 1958 τεκμηρίωσε την αρνητική σχέση μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας (βλ. Phillips 1958). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

23 Το Κεϋνσιανό Υπόδειγμα με Σταδιακή Προσαρμογή των Τιμών y = λ λ β αg βi β λ y * m p = y γ i p = 1 (y y*) λ Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

24 Το Κεϋνσιανό Υπόδειγμα με Σταδιακή Προσαρμογή των Τιμών Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

25 Η Αποκατάσταση της Πλήρους Απασχόλησης στο Κεϋνσιανό Υπόδειγμα με Σταδιακή Προσαρμογή των Τιμών Εάν το εισόδημα στη βραχυχρόνια ισορροπία βρίσκεται κάτω από το εισόδημα μακροχρόνιας ισορροπίας, τότε ο πληθωρισμός είναι χαμηλότερος από τον πληθωρισμό ισορροπίας, υπάρχει μία σταδιακή αύξηση των πραγματικών χρηματικών διαθεσίμων (ρευστότητα) καθώς ο πληθωρισμός είναι χαμηλότερος από το ρυθμό αύξησης της προσφοράς χρήματος, και η αύξηση αυτή σταδιακά οδηγεί σε σταδιακή αύξηση των πραγματικών χρηματικών διαθεσίμων, σταδιακή μείωση των επιτοκίων και σταδιακή αύξηση του εισοδήματος (και της απασχόλησης) προς το εισόδημα (και την απασχόληση) μακροχρόνιας ισορροπίας. Η προσαρμογή της οικονομίας προς την ισορροπία με πλήρη απασχόληση είναι μία σταδιακή και αργή διαδικασία, η οποία θα μπορούσε να επιταχυνθεί, είτε με εφάπαξ επέκταση της προσφοράς χρήματος (η οποία θα μετακινούσε άμεσα την καμπύλη LM προς τα δεξιά), είτε με δημοσιονομική επέκταση (η οποία θα μετακινούσε άμεσα την καμπύλη IS). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

26 Ένα Κεϋνσιανό Υπόδειγμα με Τυχαίες Διαταραχές Στη συνέχεια αναλύουμε ένα κεϋνσιανό υπόδειγμα οικονομικών κύκλων στο οποίο εισάγουμε διαταραχές στη συνολική ζήτηση, και διαταραχές στην αγορά χρήματος, οι οποίες δημιουργούν διακυμάνσεις. Το υπόδειγμα αυτό αναλύεται σε διακριτό χρόνο, και βασίζεται στην υπόθεση των ορθολογικών προσδοκιών. Όπως και στο προηγούμενο τμήμα, η εξέλιξη της οικονομίας περιγράφεται από τρεις βασικές μακροοικονομικές σχέσεις. Την συνθήκη ισορροπίας στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών (IS), τη συνθήκη ισορροπίας στην αγορά χρήματος (LM) και την εξίσωση προσαρμογής των τιμών (καμπύλη Phillips). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

27 Ένα Απλό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα με Τυχαίες Διαταραχές y t = αg t β(i t E t p t+1 + p t ) + v t d m t p t = y t γ i t + v t m p t = p _ Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

28 Ένα Απλό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα με Τυχαίες Διαταραχές y t = αg t βi t + v t d m t p _ = y t γ i t + v t m i t = 1 β + γ αgt m t + p _ + v t d + v t m y t = γ β + γ αg t + v d t ( ) + β β + γ mt p _ v t m Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

29 Ένα Απλό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα με Τυχαίες Διαταραχές Από το σύστημα των αυτών εξισώσεων έχουμε όλες τις γνωστές ιδιότητες του συστήματος IS-LM. Μία αύξηση των δημοσίων δαπανών προκαλεί αύξηση τόσο στο εισόδημα όσο και στο ονομαστικό επιτόκιο (κατά μήκος της καμπύλης LM). Μία αύξηση της προσφοράς χρήματος προκαλεί αύξηση στο εισόδημα αλλά μείωση στο ονομαστικό επιτόκιο (κατά μήκος της καμπύλης IS). Μία θετική διαταραχή στη συνολική ζήτηση προκαλεί αύξηση τόσο στο εισόδημα όσο και στο ονομαστικό επιτόκιο (κατά μήκος της καμπύλης LM). Μία θετική διαταραχή στη ζήτηση χρήματος προκαλεί μείωση του πραγματικού εισοδήματος αλλά αύξηση του ονομαστικού επιτοκίου (κατά μήκος της καμπύλης IS). Το ίδιο συμβαίνει και με μία αύξηση του (προκαθορισμένου) επιπέδου των τιμών. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

30 Διαταραχές στη Συνολική Ζήτηση και Μακροοικονομικές Διακυμάνσεις Το υπόδειγμα αυτό επιτρέπει μία νομισματική ερμηνεία των υφέσεων, για παράδειγμα της μεγάλης ύφεσης της δεκαετίας του 1930, ή της διεθνούς ύφεσης του Μία μείωση της συνολικής ζήτησης, σε συνδυασμό με μία αύξηση της ζήτησης χρήματος (ρευστότητας), προκαλούν μείωση του συνολικού εισοδήματος (και της απασχόλησης) και αύξηση των επιτοκίων. Αν παράλληλα η νομισματική και η δημοσιονομική πολιτική οδηγήσουν σε μείωση των δημοσίων δαπανών και της προσφοράς χρήματος, έχουμε επιπλέον μείωση του πραγματικού εισοδήματος. Αυτό φαίνεται να έγινε τα πρώτα χρόνια μετά την εκδήλωση της μεγάλης ύφεσης το 1929, αλλά όχι το Η ενδεδειγμένη κεϋνσιανή πολιτική όταν υπάρχουν τέτοιες αρνητικές διαταραχές στη συνολική ζήτηση είναι η επέκταση της προσφοράς χρήματος και των δημοσίων δαπανών (ή εναλλακτικά η μείωση των φόρων). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

31 Νομισματικοί Κύκλοι στο Απλό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα y t = γ β + γ αg t + v d t ( ) + β β + γ mt p _ v t m Ας υποθέσουμε ότι όλοι οι παράγοντες στη δεξιά πλευρά της εξίσωσης προσδιορισμού του συνολικού εισοδήματος ισούνται με το μηδέν, και ότι η διαταραχή στη ζήτηση χρήματος ακολουθεί μια αυτοπαλλίνδρομη στοχαστική διαδικασία πρώτου βαθμού της μορφής, v m = ρv m t t 1 + ε t m Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

32 Νομισματικοί Κύκλοι στο Κεϋνσιανό Υπόδειγμα Επιλύοντας το υπόδειγμα, βλέπουμε ότι ο λογάριθμος του πραγματικού εισοδήματος ακολουθεί μία αυτοπαλλίνδρομη στοχαστική διαδικασία,παρόμοια με τη διαδικασία των νομισματικών διαταραχών. Λόγω της ακαμψίας του επιπέδου τιμών, καθαρά νομισματικές διαταραχές προκαλούν διακυμάνσεις στο πραγματικό εισόδημα (και την απασχόληση), καθώς, προκειμένου να ισορροπήσουν οι αγορές αγαθών και υπηρεσιών και η αγορά χρήματος προκαλούνται μεταβολές στη συνολική ζήτηση και τα ονομαστικά επιτόκια. y t = β β + γ v m = ρy t t 1 β β + γ ε m t Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

33 Ένα Κεϋνσιανό Υπόδειγμα με Σταδιακή Προσαρμογή των Τιμών και Τυχαίες Διαταραχές y t = αg t β(i t E t p t+1 + p t ) + v t d m t p t = y t γ i t + v t m p t p t 1 = (1 λ)(p t * p t 1 ) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

34 Η Εξίσωση Σταδιακής Προσαρμογής του Επιπέδου των Τιμών p t p t 1 = (1 λ)(p t * p t 1 ) (1-λ) είναι η ταχύτητα της προσαρμογής και p* είναι το επίπεδο των τιμών το οποίο διασφαλίζει πλήρη απασχόληση (επίπεδο τιμών ισορροπίας). Όταν το λ ισούται με το μηδέν, έχουμε την περίπτωση της πλήρους προσαρμογής των τιμών, και το υπόδειγμα προβλέπει συνεχή μακροχρόνια ισορροπία του πραγματικού εισοδήματος και της απασχόλησης. Όταν το λ ισούται με τη μονάδα, τότε έχουμε την περίπτωση της πλήρους ακαμψίας των τιμών, την οποία αναλύσαμε ήδη. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

35 Ο Προσδιορισμός του Επιπέδου των Τιμών Ισορροπίας Το p* προσδιορίζεται από τις IS και LM, για εισόδημα ίσο με το εισόδημα πλήρους απασχόλησης y*, το οποίο θεωρείται εξωγενές. p t * = m t y t * + γ i t v t m i = E p * t t t+1 p t * + 1 β (αg t + v td y t * ) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

36 Ο Προσδιορισμός του Επιπέδου των Τιμών Ισορροπίας Αντικαθιστώντας το ονομαστικό επιτόκιο i στην καμπύλη LM από την καμπύλη IS, και λύνοντας ως προς το επίπεδο τιμών ισορροπίας, έχουμε p t * = γ 1+ γ E p * t t γ m y * v m + γ t t t β (αg + v d y * ) t t t Το επίπεδο τιμών ισορροπίας εξαρτάται από το προσδοκώμενο επίπεδο τιμών ισορροπίας στην επόμενη περίοδο, καθώς το πραγματικό επιτόκιο εξαρτάται από το προσδοκώμενο μελλοντικό επίπεδο τιμών. Για να λύσουμε για το επίπεδο τιμών ισορροπίας πρέπει να προσδιορίσουμε την μαθηματική προσδοκία του μελλοντικού επιπέδου τιμών. Αυτό μπορεί να γίνει επιλύοντας το υπόδειγμα με την υπόθεση των ορθολογικών προσδοκιών. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

37 Ο Προσδιορισμός του Επιπέδου των Τιμών Ισορροπίας Η λύση με την υπόθεση των ορθολογικών προσδοκιών έχει τη μορφή, p t * = 1 1+ γ s=0 γ 1+ γ s E t m y * t+s t+s v m t+s + γ β (αg t+s + v d t+s y * t+s ) Το επίπεδο τιμών ισορροπίας εξαρτάται από τις προσδοκίες για τη μελλοντική εξέλιξη όλων των εξωγενών μεταβλητών που προσδιορίζουν την πορεία της οικονομίας. Αυτό συμβαίνει διότι το τρέχον επίπεδο τιμών ισορροπίας εξαρτάται από την προσδοκία για το επίπεδο τιμών ισορροπίας της επομένης περιόδου, εκείνη με τη σειρά της από την προσδοκία για το επίπεδο τιμών ισορροπίας της μεθεπομένης περιόδου, και ούτω καθεξής. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

38 Η Συμπεριφορά της Οικονομίας όταν Επικρατούν οι Τιμές Ισορροπίας Όταν οι τιμές προσαρμόζονται πλήρως η οικονομία βρίσκεται συνεχώς στο επίπεδο μακροχρόνιας ισορροπίας και οι διαταραχές στη ζήτηση δεν επηρεάζουν το επίπεδο του πραγματικού εισοδήματος, παρά μόνο το επίπεδο των τιμών και τα επιτόκια. Οι προβλέψεις του υποδείγματος είναι ανάλογες με τις προβλέψεις των υποδειγμάτων πραγματικών οικονομικών κύκλων, ή των απλών νομισματικών υποδειγματων με πλήρη ευκαμψία του επιπέδου τιμών. Προκειμένου να καταλήξουμε σε μία συγκεκριμένη λύση για το επίπεδο τιμών ισορροπίας, αλλά και για τις υπόλοιπες ενδογενείς μεταβλητές, πρέπει να εξειδικεύσουμε τις υποθέσεις μας για την πορεία των εξωγενών μεταβλητών και των στοχαστικών διαταραχών. Αν δεν γνωρίζουμε πως εξελίσσονται οι εξωγενείς μεταβλητές, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε τις προσδοκίες για τη μελλοντική τους εξέλιξη. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

39 Υποθέσεις για τις Εξωγενείς Μεταβλητές και τις Τυχαίες Διαταραχές y t * = y * m t = m * g t = g * v t d N(0,σ d 2 ) v t m N(0,σ m 2 ) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

40 Ο Προσδιορισμός του Επιπέδου των Τιμών Ισορροπίας Με τις υποθέσεις αυτές το επίπεδο τιμών ισορροπίας απλοποιείται σε, p * = p * 1 t 1+ γ v m γ t β v d t όπου, p * = m * + αγ β g* β + γ β y* Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

41 Η Συμπεριφορά της Οικονομίας όταν Επικρατεί Σταδιακή Προσαρμογή των Τιμών Όταν οι τιμές προσαρμόζονται σταδιακά προς το επίπεδο τιμών ισορροπίας, θα έχουμε ότι, p t p t 1 = (1 λ)(p t * p t 1 ) Αυτό ισοδυναμεί με, p = 1 λ t 1 λl p * = λ p + (1 λ) p * 1 t t 1 1+ γ v m γ t β v d t Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

42 Η Συμπεριφορά της Οικονομίας όταν Επικρατεί Σταδιακή Προσαρμογή των Τιμών Αντικαθιστώντας την εξίσωση προσαρμογής των τιμών στις IS και LM, και επιλύοντας για το πραγματικό εισόδημα, έχουμε, y t = (1 λ)y *+λy t 1 + λ β + γ (1+ γ ) + γ (1 λ) (1+ γ ) ( γ v d m t βv ) d t γ v t 1 ( m βv ) t 1 Προκύπτει ότι διαταραχές στη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών (στην καμπύλη IS) και διαταραχές στη ζήτηση χρήματος (στην καμπύλη LM) προκαλούν διακυμάνσεις στο πραγματικό συνολικό προϊόν σε σχέση με το επίπεδο της μακροχρόνιας ισορροπίας.κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στα υποδείγματα των πραγματικών οικονομικών κύκλων. Ο βαθμός εμμονής των αποκλίσεων του πραγματικού ΑΕΠ από το επίπεδο της μακροχρόνιας ισορροπίας με υψηλή απασχόληση εξαρτάται αποκλειστικά από το λ Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

43 Αξιολόγηση των Κεϋνσιανών Υποδειγμάτων Τα κεϋνσιανά υποδείγματα, όπως αυτό που αναλύσαμε στο κεφάλαιο αυτό, από πολλούς θεωρούνται πιο ρεαλιστικά ως εξήγηση των οικονομικών διακυμάνσεων από τα υποδείγματα των πραγματικών οικονομικών κύκλων. Ωστόσο, τα παραδοσιακά υποδείγματα IS-LM έχουν σημαντικές αναλυτικές αδυναμίες, με κυριότερη το γεγονός ότι οι βασικές σχέσεις που προσδιορίζουν την εξέλιξη της οικονομίας δεν συνάγονται από αναλυτικά μικροοικονομικά θεμέλια. Για το λόγο αυτό δεν μπορούμε εύκολα να ερμηνεύσουμε τις παραμέτρους τους, και να είμαστε βέβαιοι για τη σταθερότητά τους. Ωστόσο, στη σύγχρονη μακροοικονομική ανάλυση, οι συναρτήσεις IS και LM μπορούν να συναχθούν από μικροοικονομικά θεμέλια, ανάλογα εκείνων που ισχύουν και για τα υποδείγματα των πραγματικών οικονομικών κύκλων. Μια άλλη, πιο θεμελιώδης, αδυναμία των κεϋνσιανών υποδειγμάτων είναι το γεγονός ότι επικεντρώνονται στη βραχυχρόνια περίοδο και δεν αναλύουν τη διαδικασία συσσώρευσης του κεφαλαίου. Και η αδυναμία αυτή μπορεί να διορθωθεί, φέρνοντας τα υποδείγματα αυτά εγγύτερα στα υποδείγματα των πραγματικών οικονομικών κύκλων. Ωστόσο, πολύ σύντομα τα υποδείγματα αυτά γίνονται εξαιρετικά πολύπλοκα. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

44 Η Νεο-Κεϋνσιανή Προσέγγιση Σε τελική ανάλυση όμως, αυτό που διαχωρίζει τα κεϋνσιανά από τα κλασσικά υποδείγματα είναι η υπόθεση της σταδιακής προσαρμογής του επιπέδου των τιμών και των ονομαστικών μισθών. Μεγάλο μέρος της έρευνας των τελευταίων χρόνων επικεντρώνεται στα μικροοικονομικά θεμέλια των καμπυλών IS και LM και της ακαμψίας των ονομαστικών μισθών και των τιμών. Αυτή είναι η λεγόμενη νεο-κεϋνσιανή προσέγγιση. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,