Διερεύνηση της σύνθετης σχέσης μεταξύ ηγετικού στυλ και επιστημολογικών απόψεων των διευθυντών σχολείων και οι προεκτάσεις για την εκπαίδευσή τους

Transcript

1 Διερεύνηση της σύνθετης σχέσης μεταξύ ηγετικού στυλ και επιστημολογικών απόψεων των διευθυντών σχολείων και οι προεκτάσεις για την εκπαίδευσή τους Πέτρος Πασιαρδής Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου Αθηνά Μιχαηλίδου- Ευριπίδου Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Παναγιώτα Κενδέου Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου Ελένη Λύτρα Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου

2 Δομή παρουσίασης 1 Σκοπός 2 Θεωρητικό υπόβαθρο 3 Μικτή Μεθοδολογία 4 Αποτελέσματα ποσοτικής έρευνας 5 Αποτελέσματα ποιοτικής έρευνας 6 Συμπεράσματα

3 1 Σκοπός Διερεύνηση των σχέσεων των ΗΕΣ των σχολικών ηγετών: Ηγετικό Στυλ Επιστημολογικές Πεποιθήσεις Συγκείμενο και οι δομές διοίκησης Επιστημονικοί/Ερευνητικοί στόχοι Αναγνώριση και καθορισμός των στυλ ηγεσίας των διευθυντών σχολείων Έλεγχος του μοντέλου Pashiardis - Brauckmann Αναγνώριση και καθορισμός των επιστημολογικών πεποιθήσεων των διευθυντών σχολείων Διερεύνηση των αντιλήψεων των διευθυντών σχετικά με τις δομές του συγκειμένου και της διοίκησης Διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στα ΗΕΣ Στόχοι για χάραξη πολιτικής Βελτίωση των δυνατοτήτων της σχολικής ηγεσίας, ενίσχυση των ικανοτήτων των διευθυντών σχολείων Κατανόηση των αναγκών των διευθυντών για επιμόρφωση όπως και των τρόπων με τους οποίους εκπαιδεύονται καλύτερα Παροχή εμπειρικών δεδομένων για το σχεδιασμό καινοτόμων προγραμμάτων επιμόρφωσης διευθυντών δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης Ετοιμασία πρότασης για την ανάπτυξη προγραμμάτων επιμόρφωσης για ηγέτες σχολείων

4 2 Θεωρητικό Υπόβαθρο 4

5 5 5

6 2 Θεωρητικό Υπόβαθρο Οι επιστημολογικές πεποιθήσεις σχετίζονται στενά με πεποιθήσεις σχετικές με τη γνώση, τη μάθηση, την αξιολόγηση, το ρόλο του εκπαιδευτικού και το ρόλο των μαθητών Είναι πιθανό οι επιστημολογικές πεποιθήσεις να σχετίζονται και με τα στυλ ηγεσίας των σχολικών ηγετών Ωστόσο η ύπαρξη αυτής της σχέσης δεν έχει διερευνηθεί μέχρι σήμερα

7 3 Μικτή Μεθοδολογία Ποσοτικό μέρος Βιβλιογραφία Ποιοτικό μέρος Φάση 1 Φάση 2 Φάση 3 στόχος: ανάπτυξη και εγκυροποίηση 3 δοµηµένων ερωτηµατολογίων δείγµα:τυχαίο δείγµα από 74 διευθυντές δηµοτικής και µέσης εκπαίδευσης εργαλεία: 3 ερωτηµατολόγια µέθοδος: παραγοντικές αναλύσεις στόχος: παρατήρηση των αυθόρµητων σκέψεων των μέθοδος:κωδικοποίηση διευθυντών όταν βρίσκονται αντιµέτωποι µε µια στόχος: των ρεαλιστική κατάσταση (Συλλογή ποιοτικών δεδοµένων δείγμα:τυχαίο µε 30 διευθυντές δηµοτικής και 25 µέσης) απαντήσεων Διερεύνηση δείγμα των στόχος από 283 διευθυντές εργαλεία : σενάρια think-aloud Μέθοδος:παραγοντικές δημοτικής δείγμα:τυχαίο ενός διευθυντών : και μέσης δείγμα μεγάλου σε ενίσχυση εκπαίδευσης αναλύσεις, από 74 στόχος:ο σχέση εργαλεία: διευθυντές αριθμού μέθοδος:παραγοντικές εργαλεία:3 με της πρωταρχικός αξιοπιστίας μεταβλητών σενάρια 3 στυλ ερωτηματολόγια ηγεσίας δομημένα think-aloud των µέθοδος: Κωδικοποίηση των απαντήσεων των δομικά εκπαίδευσης μοντέλα δημοτικής στόχος με τους, ποιοτικών με εξισώσεων χρήση και ένα μέσης ήταν τις δεδομένων επιστημολογικές των σχέση µε 3 τα στυλ ηγεσίας τους, τις η μεγάλο ανάπτυξη ερωτηματολόγια δείγμα αναλύσεις επιστηµολογικές τους πεποιθήσεις τις αντιλήψεις τους µε τις δοµές του συγκειµένου και της ερωτηματολογίων εκπαίδευσης και τους η διευθυντών εγκυροποίηση πεποιθήσεις παρατήρηση των αυθόρμητων που αναπτύχθηκαν σκέψεων και των διοίκησης τριών και Εξήγηση τις δομημένων αντιλήψεις των πιθανών ερωτηματολογίων τους σχετικά σχέσεων με διευθυντών τις εγκυροποιήθηκαν όταν βρίσκονται ανάμεσα δομές του στα συγκειμένου ΗΕΣ στα πλαίσια αντιμέτωποι και της της με μια Σχεδιασμός πρότασης ρεαλιστική κατάσταση πιλοτικής διοίκησης έρευνας (Συλλογή ποιοτικών δεδομένων με 30 διευθυντές δημοτικής και 25 Συμπεράσματα, στρατηγικές, εφαρμογές μετά από διευθυντές μέσης) στόχος: ιερεύνηση µεγάλου αριθµού µεταβλητών µε ένα µεγάλο δείγµα διευθυντών Εξέταση των σχέσεων ανάµεσα στα ΗΕΣ δείγµα:τυχαίο δείγµα από 283 διευθυντές δηµοτικής και µέσης εκπαίδευσης µε χρήση των 3 ερωτηµατολογίων που αναπτύχθηκαν και εγκυροποιήθηκαν στα πλαίσια της πιλοτικής έρευνας εργαλεία: 3 ερωτηµατολόγια µέθοδος :Παραγοντικές Αναλύσεις, οµικά Μοντέλα Εξισώσεων συζήτηση με εμπλεκόμενους φορείς

8 3 Μεθοδολογία: Ποσοτική Έρευνα Ανάπτυξη και εγκυροποίηση τριών δομημένων ερωτηματολογίων στα πλαίσια πιλοτικής έρευνας στην Κύπρο: Ερωτηματολόγιο Εκπαιδευτικής Ηγεσίας Ερωτηματολόγιο Επιστημολογικών Πεποιθήσεων Ερωτηματολόγιο Συγκειμένων και Δομών Διοίκησης Τα τρία ερωτηματολόγια μεταφράστηκαν στα Ελληνικά και Τα τρία ερωτηματολόγια μεταφράστηκαν στα Ελληνικά και προσαρμόστηκαν στο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου Η συλλογή δεδομένων διεξήχθηκε από τον Ιανουάριο 2010 μέχρι το Σεπτέμβριο 2010 Συνολικά 283 διευθυντές δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης έλαβαν μέρος στην έρευνα 40% του δείγματος αποτελείτο από άνδρες ενώ το 60% από γυναίκες

9 3 Μεθοδολογία: Ποιοτική Έρευνα Η συλλογή ποιοτικών δεδομένων περιελάμβανε την ανάθεση έργου κατά το οποίο είχε ζητηθεί από τους διευθυντές/τριες να διαβάσουν μεγαλόφωνα ένα σενάριο το οποίο λάμβανε χώρα σε ένα σχολείο και να πουν μεγαλόφωνα, σε προκαθορισμένα σημεία, τις σκέψεις τους (Think Aloud Protocols) Ο στόχος του σεναρίου ήταν να εκμαιεύσει τις σκέψεις των συμμετεχόντων στα θέματα τα οποία είχαν ερευνηθεί στα πλαίσια της ποσοτικής έρευνας (στυλ ηγεσίας, πεποιθήσεις, συγκείμενο) Η συλλογή δεδομένων έγινε με 30 διευθυντές/τριες δημοτικής και 25 διευθυντές/τριες μέσης εκπαίδευσης Οι απαντήσεις των συμμετεχόντων κωδικοποιήθηκαν σε σχέση με τις προτιμήσεις τους στα στυλ ηγεσίας, στις επιστημολογικές τους πεποιθήσεις και στις απόψεις τους για το συγκείμενο και τις δομές διοίκησης Αρχικά δύο ανεξάρτητοι κριτές κωδικοποίησαν 20% των απαντήσεων από κοινού για να καθοριστεί η αξιοπιστία ανάμεσά τους σε ένα κριτήριο (Κ>80) Στη συνέχεια μοιράστηκαν τις υπόλοιπες απαντήσεις και τις κωδικοποίησαν ξεχωριστά

10 4 Αποτελέσματα: Ερωτηματολόγιο Σχολικής Ηγεσίας Στυλ Ηγεσίας Αριθμός δηλώσεων Cronbach s alpha Παιδαγωγικό στυλ Συμμετοχικό στυλ Στυλ Ανάπτυξης Προσωπικού Επιχειρηματικό στυλ Δομικό στυλ 4 082

11 4 Αποτελέσματα: Ερωτηματολόγιο Σχολικής Ηγεσίας Το Ερωτηματολόγιο Σχολικής Ηγεσίας έχει πλέον εγκυροποιηθεί και μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστο ερωτηματολόγιο τόσο στην Κύπρο όσο και σε 7 άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (τη Γερμανία, Αγγλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Ολλανδία, Νορβηγία και Σλοβενία)

12 4 Αποτελέσματα: Pashiardis Brauckmann Model Instructional Q1 Q7 79 * 78* Participative Q8 Q14 Leadership Radius 91 * 69* Personnel Development Q15 Q18 77 * Entrepreneuri al Q19 Q25 Structuring Q26 Q29 χ 2 (370) = 5886 (p < 01), CFI = 94, NNFI = 94, RMSEA = 048

13 4 Αποτελέσματα: Ερωτηματολόγιο Επιστημολογικών Πεποιθήσεων Τύποι Επιστημολογικών Πεποιθήσεων Πρώτος Τύπος: «Ο Ρεαλιστής» (realist) Περιγραφή Ο τύπος αυτός αντιπροσωπεύει την πεποίθηση ότι η γνώση είναι καθορισμένη και αποκτιέται καλύτερα από εμπειρογνώμονες μέσω της μετάδοσης ΔεύτεροςΤύπος: «Ο Σχετικιστής» (relativism) Ο τύπος αυτός αντιπροσωπεύει την πεποίθηση ότι ο κάθε εκπαιδευόμενος κατασκευάζει μια μοναδική βάση γνώσεων η οποία είναι διαφορετική αλλά ίδια σε αξία με αυτές άλλων εκπαιδευόμενων

14 4 Αποτελέσματα: Ερωτηματολόγιο Επιστημολογικών Πεποιθήσεων

15 4 Αποτελέσματα: Ερωτηματολόγιο Συγκειμένου και Δομών Διοίκησης Αποκέντρωση Παρακαλώ περιγράψτε σε ποιο στάδιο εφαρμογής των μέτρων αποκέντρωσης στους παρακάτω τομείς της λήψης αποφάσεων βρίσκεται σήμερα το εκπαιδευτικό μας σύστημα: Παιδαγωγικός/ Διδακτικός τομέας Τομέας διαχείρισης προσωπικού Τομέας πόρων και προϋπολογισμού Υπό Υπό Υπό Έχει οργάνωση ανάπτυξη αξιολόγηση καθιερωθεί Δεν ισχύει 20,4% 35,8% 15,4% 16,5% 11,9% 15,6% 33,2% 18,4% 14,4% 18,4% 17,7% 29,1% 6,3% 23,2% 23,6%

16 4 Αποτελέσματα: Ερωτηματολόγιο Συγκειμένου και Δομών Διοίκησης Αξιολόγηση/Λογοδοσία Παρακαλώ περιγράψτε σε ποιο στάδιο εφαρμογής βρίσκονται τα πιο κάτω: Διεθνείς εξετάσεις (πχ PISA, PIRLS) Εθνικές εξετάσεις Επιθεώρηση σχολείων Αξιολόγηση εκπαιδευτικών από διευθυντή Υπό οργάνωση Υπό ανάπτυξη Υπό αξιολόγηση Έχει καθιερωθεί Δεν ισχύει 8,8% 2,0% 2,8%,8% 85,5% 6,7% 2,8% 2,8% 12,3% 75,5% 2,3% 4,6% 6,9% 81,6% 4,6% 4,2% 9,9% 11,1% 68,3% 6,5% Σχολικό πρόγραμμα Έκθεση για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση Πρακτικές ανατροφοδότησης Εργαλεία αυτό-αξιολόγησης (πχ, ατομικό δελτίο) 3,6% 8,0% 9,6% 67,9% 10,8% 10,8% 17,3% 20,9% 7,2% 43,8% 10,8% 28,3% 14,3% 33,9% 12,7% 8,5% 12,4% 8,5% 62,0% 8,5%

17 4 Αποτελέσματα: Ερωτηματολόγιο Συγκειμένου και Δομών Διοίκησης Αξιολόγηση/Λογοδοσία Οι απαντήσεις των συμμετεχόντων στο ερώτημα: «Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι η αξιολόγηση και η λογοδοσία θα μπορούσαν να προκαλέσουν τα ακόλουθα;» ήταν υψηλές Κλίμακα Αρ Ερωτημάτων Υπερβολικές Αξιολογήσεις (ανταγωνισμός για βαθμούς) Cronbach s Alpha Καλύτερο Σχολικό Κλίμα Μηχανισμοί Εξαπάτησης και Απάτης Επίγνωση στο Σχολικό Επίπεδο 3 077

18 4 Αποτελέσματα: Οι σχέσεις ανάμεσα στα ΗΕΣ Από τις αναλύσεις συνάφειας που διεξήχθηκαν, φάνηκε ότι το Επιχειρηματικό Στυλ Ηγεσίας συνδέεται με την άποψη ότι η αξιολόγηση και η λογοδοσία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε βελτίωση του σχολικού κλίματος όπως και σε περισσότερη επίγνωση στο σχολικό επίπεδο -School level awareness(δηλαδή σε περισσότερη γονεϊκή εμπλοκή, λογοδοσία των σχολείων, αναγνώριση των δυνατοτήτων και των αδυναμιών του σχολείου) Οι διευθυντές σχολείων φαίνεται ότι πιστεύουν πως το Επιχειρηματικό Στυλ ηγεσίας εμπεριέχει περισσότερη εμπλοκή από εξωτερικούς φορείς οι οποίοι θα παρακολουθούν και θα υποστηρίζουν την εργασία του σχολείου

19 4 Αποτελέσματα: Οι σχέσεις ανάμεσα στα ΗΕΣ Επιπλέον, φαίνεται ότι η επίγνωση στο σχολικό επίπεδο (School level awareness) (ως αποτέλεσμα της αξιολόγησης και της λογοδοσίας) σχετίζεται με το Παιδαγωγικό Στυλ Ηγεσίας, το Στυλ Ανάπτυξης Προσωπικού και το Δομικό Στυλ Οσοπερισσότερο ενδιαφέρον επιδεικνύεται από εξωτερικούς φορείς για το σχολείο, τόσο περισσότερο ενδιαφέρον δημιουργείται εντός του σχολείου

20 4 Αποτελέσματα: Οι σχέσεις ανάμεσα στα ΗΕΣ Υψηλότερα επίπεδα Συμμετοχικού Στυλ ηγεσίας σχετίζονται με υψηλότερα επίπεδα στην κλίμακα Υπερβολικές Αξιολογήσεις (ως πιθανό αποτέλεσμα της αξιολόγησης και της λογοδοσίας) Όσο περισσότερο ενθαρρύνει ο/η διευθυντής/τρια την ενεργό συμμετοχή όλων των εκπαιδευτικών στη σχολική ζωή, τόσο περισσότερο νιώθει ότι η αξιολόγηση και η λογοδοσία πιθανό να οδηγήσουν σε υπερβολική έμφαση στην αξιολόγηση ως αποτέλεσμα μιας αύξησης του ανταγωνισμού ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς

21 4 Αποτελέσματα: Οι σχέσεις ανάμεσα στα ΗΕΣ Το Επιχειρηματικό Στυλ ηγεσίας έχει επίσης μικρή συνάφεια με τον επιστημολογικό τύπο του Σχετικιστή Το εύρημα αυτό υποδεικνύει ότι, όσο πιο σχετικιστής είναι ένας/μια διευθυντής/τρια τόσο περισσότερο «κοιτάζει προς τα έξω» πιθανό λόγω του ότι θεωρεί πως η γνώση δημιουργείται από ανθρώπους μέσα και έξω από το σχολείο αντί ότι η γνώση είναι ο «ιδιωτικός τομέας» μόνο των εκπαιδευτικών Πιθανό, όταν αυξηθεί η αυτονομία των σχολείων στην Κύπρο θα έχουμε περισσότερη ανάγκη από σχολικούς ηγέτες που θα επιδεικνύουν ένα Επιχειρηματικό Στυλ Ηγεσίας και παράλληλα, ανάγκη από περισσότερους Σχετικιστές

22 4 Αποτελέσματα: Οι σχέσεις ανάμεσα στα ΗΕΣ Υψηλότερα επίπεδα στο Επιχειρηματικό Στυλ ηγεσίας είχαν συνάφεια με την κλίμακα Παιδαγωγικός Τομέας της λήψης αποφάσεων Ο σχολικός ηγέτης, διαμέσου του Επιχειρηματικού Στυλ Ηγεσίας, συνδράμει στην ενδυνάμωση της ικανότητας των εκπαιδευτικών να λαμβάνουν αποφάσεις σε ότι αφορά τον παιδαγωγικό τομέα στην καθημερινή λειτουργία του σχολείου Υψηλότερα επίπεδα στο Επιχειρηματικό Στυλ Ηγεσίας είχαν συνάφεια με τις κλίμακες Παιδαγωγικός Τομέας, Τομέας Διαχείρισης Προσωπικού και Τομέας Πόρων και Προϋπολογισμού Υψηλότερα επίπεδα στο Σχετικιστικό Τύπο επιστημολογικών πεποιθήσεων είχαν συνάφεια με την κλίμακα Παιδαγωγικός Τομέας της λήψης αποφάσεων

23 5 Αποτελέσματα Ποιοτικών Δεδομένων Σημαντικές σχέσεις ανάμεσα στους δυο επιστημολογικούς τύπους και στο Συμμετοχικό Στυλ Ηγεσίας όπου το Συμμετοχικό Στυλ Ηγεσίας παρουσίασε θετική συνάφεια με τον Σχετικισμό και αρνητική με τον Ρεαλισμό Όσο πιο συμμετοχικός είναι ένας ηγέτης στο στυλ ηγεσίας του/της τόσο πιο πολύ ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή του προσωπικού στη λήψη αποφάσεων και τόσο περισσότερο πιστεύει ότι ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει τη δική του/της βάση γνώσης Έστω και αν αυτή η βάση είναι διαφορετική από αυτήν άλλων θα θεωρείται εξίσου έγκυρη και ισάξια Από την άλλη, όσο πιο συμμετοχικός είναι ένας ηγέτης, ενθαρρύνοντας την ενεργό συμμετοχή και τη συνεργασία του προσωπικού, τόσο το λιγότερο θα πιστεύει ότι υπάρχει μια προκαθορισμένη βάση γνώσης η οποία αποκτιέται παθητικά από τους εκπαιδευτικούς μέσω της μετάδοσης από εμπειρογνώμονες όπως τον/την διευθυντή/τρία

24 5 Αποτελέσματα Ποιοτικών Δεδομένων Το Συμμετοχικό Στυλ Ηγεσίας παρουσίασε θετική συνάφεια με το Επιχειρηματικό Στυλ Ηγεσίας η οποία συνάφεια παρουσιάστηκε και στα ποσοτικά δεδομένα Τόσο τα ποσοτικά όσο και τα ποιοτικά δεδομένα αυτής της έρευνας τονίζουν τη σχέση ανάμεσα σε αυτά τα δυο στυλ ηγεσίας υποδεικνύοντας έτσι ότι οι διευθυντές σχολείων στην Κύπρο τείνουν να συνδυάζουν αυτά τα δύο στυλ Παρουσιάστηκε μια θετική συνάφεια ανάμεσα στο Επιχειρηματικό Στυλ Ηγεσίας και τον Σχετικισμό Ωστόσο παρουσιάστηκε και μια θετική συνάφεια ανάμεσα στο Συμμετοχικό Στυλ Ηγεσίας και τον Σχετικισμό Αυτό μπορεί να είναι ένδειξη ότι ένα από τα δυο στυλ ηγεσίας μπορεί να μεσολαβεί στη σχέση του άλλου με το Σχετικισμό

25 5 Αποτελέσματα Ποιοτικών Δεδομένων Το Συμμετοχικό Στυλ Ηγεσίας παρουσίασε αρνητική συνάφεια με τη χρήση αυστηρών μέτρων ασφαλείας (όπως η χρήση ιδιωτικής αστυνομίας στο σχολείο, κάμερες παρακολούθησης, ανακρίσεις μαθητών από αστυνομία και λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων από μαθητές) Ενδιαφέρουσες διαφορές παρουσιάστηκαν ανάμεσα στους διευθυντές/τριες δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης πχ ότι οι διευθυντές δημοτικής ήταν περισσότερο συμμετοχικοί και περισσότερο σχετικιστές από ότι οι διευθυντές μέσης

26 6 Συμπεράσματα Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας συντείνουν στην κατανόηση του πώς τα στυλ ηγεσίας διευθυντών σχολείων σχετίζονται με τις επιστημολογικές τους πεποιθήσεις και με τις αντιλήψεις στους σχετικά με τις δομές του συγκειμένου και της διοίκησης Τόσο τα ποσοτικά όσο και τα ποιοτικά δεδομένα παρουσίασαν σημαντικές θετικές συνάφειες ανάμεσα στα στυλ ηγεσίας και στις επιστημολογικές πεποιθήσεις

27 6 Συμπεράσματα Από τα ποσοτικά δεδομένα παρουσιάστηκε θετική συνάφεια ανάμεσα στο Επιχειρηματικό Στυλ Ηγεσίας και τον Σχετικισμό ενώ από τα ποιοτικά δεδομένα παρουσιάστηκε θετική συνάφεια ανάμεσα στο Συμμετοχικό Στυλ Ηγεσίας και το Σχετικισμό Τα αποτελέσματα προσέδωσαν έμφαση σε διάφορες σχέσεις των στυλ ηγεσίας και των επιστημολογικών πεποιθήσεων με τις μεταβλητές που είναι σχετικές με τις δομές του συγκείμενου και της διοίκησης Τους κύριους ρόλους σε αυτές τις σχέσεις διαδραμάτισαν το Επιχειρηματικό και το Συμμετοχικό Στυλ Ηγεσίας

28 6 Συμπεράσματα Η σχέση ανάμεσα στο Επιχειρηματικό και το Συμμετοχικό Στυλ Ηγεσίας τονίστηκε από τα ποσοτικά και τα ποιοτικά δεδομένα δίνοντας βάση στις μελλοντικές έρευνες να διερευνήσουν σε περισσότερο βάθος τη σχέση ανάμεσα σε αυτά τα δύο είδη ηγεσίας όπως και τη σχέση τους με το Σχετικισμό Σημαντικές διαφορές βρέθηκαν ανάμεσα στους διευθυντές/τριες δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης όπως επίσης και στις απόψεις τους σχετικά με το κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα

29 6 Συμπεράσματα Εκτός από σημαντικές θεωρητικές επιπτώσεις τα ευρήματα αυτά έχουν και σημαντικές προεκτάσεις για πρακτική εφαρμογή αφού μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σχεδιασμό προγραμμάτων επιμόρφωσης διευθυντών τα οποία θα είναι βασισμένα σε εμπειρικά δεδομένα Κατάλληλα σχεδιασμένα προγράμματα επιμόρφωσης μπορούν να βοηθήσουν τους διευθυντές σχολείων να αναπτύξουν τις επιστημολογικές τους πεποιθήσεις και κατά συνέπεια να βελτιώσουν τις πρακτικές τους

30 6 Συμπεράσματα Εγκυροποίηση 3 ερωτηματολογίων: του Ερωτηματολογίου Σχολικής Ηγεσίας, του Ερωτηματολογίου Επιστημολογικών Πεποιθήσεων και του Ερωτηματολογίου Συγκειμένου και Δομών Διοίκησης Επιπλέον, το μοντέλο Εκπαιδευτικής Ηγεσίας των Πασιαρδή και Brauckmann το οποίο εγκυροποιήθηκε σε 7 Ευρωπαϊκές χώρες έχει πλέον εγκυροποιηθεί και στην Κύπρο Παρόλο που δεν παρατηρήθηκε ουσιαστική σχέση ανάμεσα στα στυλ εκπαιδευτικής ηγεσίας και στις επιστημολογικές πεποιθήσεις, παρατηρήθηκε σχέση ανάμεσα στο Επιχειρηματικό και Συμμετοχικό Στυλ ηγεσίας με το Σχετικιστικό Τύπο

31 6 Συμπεράσματα Επιπλέον, παρατηρήθηκαν αρκετές συσχετίσεις ανάμεσα στα στυλ ηγεσίας και στις κλίμακες που είναι σχετικές με τις δομές του συγκειμένου και της διοίκησης Καθώς προχωρούμε προς περισσότερη σχολική αυτονομία στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα, οι σχολικοί ηγέτες θα πρέπει να κάνουν περισσότερη χρήση του Επιχειρηματικού Στυλ Ηγεσίας, το οποίο συνδέεται με περισσότερη εμπλοκή εξωτερικών φορέων όπως και με περισσότερη λογοδοσία

32 Επικοινωνία Πέτρος Πασιαρδής Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου web: wwwoucaccy Παναγιώτα Κενδέου Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου web: wwwoucaccy Αθηνά Μιχαηλίδου Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου web:wwwpiaccy Ελένη Λύτρα Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου web: wwwoucaccy