ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

Transcript

1 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ

2 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

3 Διεπιστημονικότητα Ιστορία & Φιλοσοφία της Χημείας Γλωσσολογία Χημεία Διδακτική της Χημείας Παιδαγωγική Ψυχολογία

4 Προαγωγή Γνώσης Σχέση με Άμεση Εφαρμογή Καθαρά βασική Βασική εμπνευσμένη από την εφαρμογή - Καθαρά εφαρμοσμένη Stokes, D.E. (1997). Pasteur s quadrant: Basic science and technological innovation. Washington, DC: Brookings Institution Press.

5 Η έρευνα στη Διδακτική της Χημείας Οι γενικές διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης ερευνούνται από άλλους επιστημονικούς κλάδους όπως η Γνωστική Ψυχολογία, η Εκπαιδευτική Ψυχολογία, η Παιδαγωγική και η Γενική Διδακτική. Η έρευνα στη διδακτική της Χημείας εστιάζει στο πιο ειδικό πεδίο της διδασκαλίας και της μάθησης της Χημείας, που είναι από μόνο του μια πλούσια και σύνθετη περιοχή. Η γνώση της Χημείας είναι βασική απαραίτητη για να διεξαχθεί έρευνα σε αυτό το πεδίο.

6 Η έρευνα στη Διδακτική της Χημείας Οι τρεις βασικοί τομείς στους οποίους διεξάγεται έρευνα είναι: Μάθηση Διδασκαλία Εκπαιδευτικό πλαίσιο

7 Μάθηση Διερευνώνται οι παρανοήσεις των μαθητών, οι τρόποι που επιλύουν τα προβλήματα, οι δυσκολίες με την αφηρημένη σκέψη. Επιδιώκεται η συσχέτιση της περιγραφής της διαδικασίας μάθησης της Χημείας με τις γενικές θεωρίες μάθησης.

8 Διδασκαλία Περιλαμβάνει την αξιολόγηση: διδακτικών προσεγγίσεων διδακτικών μέσων (όπως τα σχολικά εγχειρίδια, οι εργαστηριακές ασκήσεις) και αναλυτικών προγραμμάτων.

9 Εκπαιδευτικό πλαίσιο Αυτός ο τομέας σχετίζεται με άλλους παράγοντες που επιδρούν στη διδασκαλία και τη μάθηση της Χημείας. Ανάμεσα σε αυτούς είναι: το φύλο η πολιτισμική και κοινωνική βάση διδασκόντων και μαθητών καθώς και η αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών και διδασκόντων στο μάθημα της Χημείας.

10 Μέθοδοι συλλογής δεδομένων Ανάλυση περιεχομένου των κειμένων Ερωτηματολόγια, τεστ Συνεντεύξεις (δομημένες ή ημι-δομημένες) Πρωτόκολλα διατύπωσης σκέψης [ζητείται από το μαθητή να πει τι σκέπτεται όταν εκτελεί μια εργασία (ενδοσκόπηση) ή μετά το τέλος της (ανασκόπηση)]

11 Ερευνητική Πρόταση Μια ερευνητική πρόταση περιέχει τρία βασικά στοιχεία: ένα θεωρητικό πλαίσιο ένα σύνολο ερευνητικών ερωτημάτων μια μεθοδολογία

12 Ερευνητικά ερωτήματα Τα ερευνητικά ερωτήματα όχι απλώς μπορούν αλλά επιβάλλεται να εξελιχθούν κατά τη διάρκεια της έρευνας. «Πως οι μαθητές μαθαίνουν τη στοιχειομετρία;» Ποιες είναι οι εμπειρίες των μαθητών μαθαίνοντας στοιχειομετρία; Ποιες είναι οι εννοιολογικές δυσκολίες που έχουν οι μαθητές με τη στοιχειομετρία; Πως οι μαθητές προσεγγίζουν τη μάθηση της στοιχειομετρίας;

13 Επιλογή Της Μεθοδολογίας Ποσοτική μέθοδος Ποιοτική μέθοδος Μικτή Έρευνα δράσης

14 Διαφορές ποσοτικών-ποιοτικών ερευνών Ερευνητικά προβλήματα ποσοτικών ερευνών απαιτούν περιγραφή τάσεων εξήγηση της σχέσης ανάμεσα σε μεταβλητές ποιοτικών ερευνών απαιτούν εξερεύνηση όταν γνωρίζουμε λίγα πράγματα για το πρόβλημα λεπτομερή κατανόηση ενός κεντρικού φαινομένου

15 Διαφορές ποσοτικών-ποιοτικών ερευνών Σκοπός της έρευνας στις ποσοτικές έρευνες η διατύπωση είναι συγκεκριμένη και περιορισμένη στις ποιοτικές έρευνες η διατύπωση είναι γενική και διαθέτει μεγαλύτερο εύρος

16 Διαφορές ποσοτικών-ποιοτικών ερευνών Συγκέντρωση δεδομένων στην ποσοτική έρευνα περιλαμβάνει χρήση εργαλείων με προκαθορισμένα ερωτήματα και απαντήσεις συγκέντρωση αριθμητικών δεδομένων συγκέντρωση πληροφοριών από μεγάλο αριθμό ατόμων στην ποιοτική έρευνα περιλαμβάνει χρήση ενός γενικού πλαισίου με «αναδυόμενα» ερωτήματα ώστε να επιτρέπουν στους ερωτώμενους να διατυπώσουν ερωτήσεις συγκέντρωση λεκτικών (κείμενα) ή οπτικών (εικόνες) δεδομένων συγκέντρωση πληροφοριών από μικρό αριθμό ατόμων

17 Διαφορές ποσοτικών-ποιοτικών ερευνών Ανάλυση και ερμηνεία δεδομένων στην ποσοτική έρευνα περιλαμβάνει στατιστική ανάλυση δεδομένων περιγραφή τάσεων, σύγκριση διαφορών στις ομάδες, συσχέτιση μεταβλητών σύγκριση των αποτελεσμάτων με προηγηθείσες προβλέψεις (υποθέσεις) και προηγούμενες έρευνες στην ποιοτική έρευνα περιλαμβάνει ανάλυση κειμένου ή εικόνων ανάπτυξη μιας περιγραφής και θεμάτων διατύπωση της γενικότερης σημασίας των αποτελεσμάτων

18 Διαφορές ποσοτικών-ποιοτικών ερευνών Ερευνητικός σχεδιασμός στην ποσοτική έρευνα στην ποιοτική έρευνα πειραματικός συσχετιστικός δειγματοληπτικός θεμελιώδους θεωρίας εθνογραφικός αφηγηματικός

19 Επιλογή θεωρητικού πλαισίου Κονστρουκτιβισμός / εποικοδομιτισμός Εστιάζει στο τρόπο που κατανοούν τα άτομα τις εμπειρίες τους. προσωπικός - ριζικός κονστρουκτιβισμός (Jean Piaget) κοινωνικός κονστρουκτιβισμός (Lev Vygotsky, George Kelly)

20 Επιλογή θεωρητικού πλαισίου Φαινομενολογία Η αναζήτηση της ουσίας μιας εμπειρίας που μοιράζονται πολλά άτομα. Η εστίαση είναι στις βιωμένες εμπειρίες καθώς τις βιώνουμε και όχι, μετά, καθώς τις σκεπτόμαστε. Η παρατήρηση είναι η μέθοδος συλλογής δεδομένων

21 Επιλογή θεωρητικού πλαισίου Φαινομενογραφία Η περιγραφή των διαφορετικών τρόπων που οι άνθρωποι ερμηνεύουν τις κοινές τους εμπειρίες. Το αντικείμενο της μελέτης δεν είναι το φαινόμενο αυτό καθ' εαυτό, αλλά οι σχέσεις μεταξύ του φαινομένου και αυτών που το αντιμετωπίζουν. Η μέθοδος συλλογής δεδομένων είναι μια ανοικτή, εκτενής συνέντευξη.

22 Επιλογή θεωρητικού πλαισίου Εθνογραφία Η μελέτη των κοινών σχημάτων συμπεριφοράς, πεποιθήσεων και γλώσσας μιας ομάδας. Χρησιμοποιεί την μελέτη περίπτωσης

23 Επιλογή θεωρητικού πλαισίου Θεμελιωμένη Θεωρία/ Grounded Theory Η ανάλυση επιστημονικών παρατηρήσεων που χρησιμοποιείται για την παραγωγή μιας θεωρίας. λειτουργεί σχεδόν αντίστροφα από την παραδοσιακή επιστημονική μέθοδο. ξεκινά με ποικίλες μεθόδους συλλογής δεδομένων Τα δεδομένα κωδικοποιούνται με μια σειρά κωδίκων, οι οποίοι εξάγονται από το κείμενο. Οι κώδικες ομαδοποιούνται σε παρόμοιες έννοιες, προκειμένου να γίνουν πιο επεξεργάσιμοι. Από αυτές τις έννοιες διαμορφώνονται οι κατηγορίες, οι οποίες είναι η βάση για τη δημιουργία μιας θεωρίας, ή μιας αντίστροφα κατασκευασμένης υπόθεσης.

24 Επιλογή θεωρητικού πλαισίου Θετικιστικές/ρεαλιστικές/αναλυτικές προσεγγίσεις Η αναζήτηση της «αλήθειας» για το πραγματικό κόσμο, στο βαθμό που μπορούμε να την ανακαλύψουμε. Ο θετικισμός υποστηρίζει ότι η μόνη αυθεντική γνώση είναι αυτή που βασίζεται στην πραγματική αισθητηριακή εμπειρία και μπορεί να προέλθει μόνο από την επιβεβαίωση των θεωριών μέσω της ακριβούς επιστημονικής μεθόδου.

25 Επιλογή θεωρητικού πλαισίου Θετικιστικές/ρεαλιστικές/αναλυτικές προσεγγίσεις Η αναζήτηση της «αλήθειας» για το πραγματικό κόσμο, στο βαθμό που μπορούμε να την ανακαλύψουμε. Ο επιστημονικός ρεαλισμός υποστηρίζει ότι τα αντικείμενα της αντίληψης ή της γνώσης, που αποκτάται μέσω των αισθήσεων, υπάρχουν ανεξάρτητα από την αντιληπτική διαδικασία ή πράξη και ο κόσμος που περιγράφεται από την επιστήμη είναι ο πραγματικός κόσμος.

26 Επιλογή θεωρητικού πλαισίου Θετικιστικές/ρεαλιστικές/αναλυτικές προσεγγίσεις Η αναζήτηση της «αλήθειας» για το πραγματικό κόσμο, στο βαθμό που μπορούμε να την ανακαλύψουμε. Η αναλυτική είναι ο κλάδος της φιλοσοφίας που ασχολείται με τη γλώσσα και τις σημασίες των λέξεων, φράσεων και προτάσεων, και με την ανάλυση των εννοιών και των νοημάτων που δηλώνονται γλωσσικώς.

27 Επιλογή θεωρητικού πλαισίου Αφηγηματολογία η θεωρία και η μελέτη και της αφήγησης της αφηγηματικής δομής των τρόπων με τους οποίους επιδρούν στην αντίληψή μας.

28 Επιλογή θεωρητικού πλαισίου Θεωρία συστημάτων Η ανάλυση ενός συστήματος, και όχι των ατόμων που περιλαμβάνει το σύστημα. πλαίσιο με το οποίο κάποιος μπορεί να αναλύσει ή/και να περιγράψει οποιαδήποτε ομάδα αντικειμένων που λειτουργούν από κοινού για να παραγάγουν κάποιο αποτέλεσμα.

29 Ερευνητικές προκλήσεις Μελέτες σε βάθος χρόνου Επιπλέον βασική έρευνα Καλύτερα εργαλεία και αξιολογήσεις Διεπιστημονικές μελέτες εγκάρσιων εννοιών και γνωστικών διεργασιών Επιπλέον έρευνα σχετικά με τον αξιοποίηση των ερευνητικών ευρημάτων στις πρακτικές στην τάξη

30 Lee Cronbach «ότι ο σχεδιασμός μιας έρευνας είναι επιστήμη αλλά και τέχνη»

31 Επιστημονικά περιοδικά Journal of Chemical Education Chemical Education: Research and Practice Science Education Journal of Research in Science Teaching International Journal of Science Education

32 Επιστημονικά περιοδικά Learning and Instruction Research in Science & Technological Education Science & Education Review of Educational Research Studies in Science Education