Συναισθηματική Νοημοσύνη: Ορισμός, δομή, μοντέλα, μέσα αξιολόγησης

Transcript

1 Συναισθηματική Νοημοσύνη: Ορισμός, δομή, μοντέλα, μέσα αξιολόγησης

2 Νοημοσύνη; Ικανότητα διεκπεραίωσης γνωστικών λειτουργιών (μνήμη, προσοχή, αντίληψη, μάθηση, αφαιρετική σκέψη, ομιλία, κλπ.) Αξιολογείται με τεστ (ΔΝ) Συναισθηματική Νοημοσύνη; Ικανότητα αναγνώρισης αποδοχής και έκφρασης των συναισθημάτων μας Αξιολογείται με τεστ (ΔΣΝ)

3 Μεταιχμιακές δομές Αμυγδαλή Συγκρατεί τη συγκινησιακή γεύση των γεγονότων Απώλειά της; Συναισθηματική τύφλωση Συνδέεται με τα πάθη μας, τα δάκρυά μας Ιππόκαμπος Θυμάται τα γεγονότα Προμετωπιαίοι λοβοί Ρυθμίζουν την αμυγδαλή Ελέγχουν το συναίσθημα Κυβερνούν τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις

4 Βιολογική υπόσταση της Συναισθηματικής Νοημοσύνης

5 Ιστορική εξέλιξη Thorndike (1920( 1920)-Κοινωνική νοημοσύνη ικανότητα να καταλαβαίνει κανείς τους άνδρες και τις γυναίκες, τα αγόρια και τα κορίτσια και να χειρίζεται σοφά τις ανθρώπινες σχέσεις Gardner (1983( 1983) Πολλαπλή νοημοσύνη διαπροσωπική και ενδοπροσωπική νοημοσύνη

6 Mayer & Salovey (1993) Συναισθηματική νοημοσύνη Ικανότητα να κατανοεί κανείς τα συναισθήματα τόσο τα δικά του όσο και των άλλων Να κάνει λεπτές διακρίσεις ανάμεσα στα διάφορα συναισθήματα και να χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες ώστε να καθοδηγεί αναλόγως τις σκέψεις και τις πράξεις του

7 Goleman (1995,, 1998)- Συναισθηματική Νοημοσύνη Ικανότητα: Αυτοεπίγνωσης Ελέγχου των παρορμήσεων Επιμονής και ζήλου Εύρεσης κινήτρων Αντοχής στις απογοητεύσεις Χαλιναγώγησης της ανυπομονησίας Ρύθμισης της διάθεσης Προσαρμογής σε νέες καταστάσεις Επίλυσης διαφορών Συνεργασίας με άλλους Ενσυναίσθησης Bar-On (1992) Έκδοση του πρώτου τεστ ΣΝ

8 Ταξινόμηση των θεωρητικών μοντέλων για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη Μικτά μοντέλα μοντέλα (π.χ. Goleman,, 1999, Bar-On, 1997) Συναισθηματική (Goleman) και κοινωνική επάρκεια (Bar-On) Μοντέλα ικανότητας (π.χ. Mayer, Salovey & Caruso, 1999)

9 Ταξινόμηση των θεωρητικών μοντέλων για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη Μικτά μοντέλα μοντέλα (π.χ. Goleman,, 1999, Bar-On, 1997) Συναισθηματική (Goleman) και κοινωνική επάρκεια (Bar-On) Η ΣΝ είναι ένας συνδυασμός από μη γνωστικές δυνατότητες, χαρακτηριστικά προσωπικότητας, ικανότητες και δεξιότητες που καθορίζουν το πόσο επιτυχημένα αντιμετωπίζει κανείς τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις & πιέσεις καθώς και κοινωνικές και ηθικές ικανότητες

10 Ταξινόμηση των θεωρητικών μοντέλων για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη Μοντέλα ικανότητας (π.χ. Mayer, Salovey & Caruso, 1999) Η ΣΝ είναι μία μορφή ευφυΐας, η οποία περιλαμβάνει την ικανότητα: να κατανοεί κανείς τα συναισθήματα τόσο τα δικά του όσο και των άλλων να κάνει λεπτές διακρίσεις ανάμεσα στα διάφορα συναισθήματα, και να χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες ώστε να καθοδηγεί αναλόγως τις σκέψεις και τις πράξεις του (Mayer & Salovey,, 1993).

11 Η συναισθηματική νοημοσύνη ως νοητική ικανότητα (Mayer, Salovey & Caruso,, 2000, 2001) Αντίληψη και αναγνώριση των συναισθημάτων Ενσωμάτωση των συναισθημάτων στη σκέψη Κατανόηση των συναισθημάτων Διαχείριση των συναισθημάτων Μέτρηση: Τεστ αντικειμενικής ικανότητας (Multifactor Emotional Intelligence Scale (MEIS), 1997 Mayer, Salovey,, Caruso, Emtional Intelligence Scale (MSCEIS), 2000)

12 Τεστ αντικειμενικής ικανότητας Κοίταξε τα πρόσωπα στη φωτογραφία.προσδιόρισε σε ποιο βαθμό αισθάνονται: θυμό (1,2,3,4,5) Λύπη (1,2,3,4,5) Ευτυχία (1,2,3,4,5)

13 Η Συναισθηματική Νοημοσύνη ως Κοινωνική Επάρκεια (Bar-On, 1997, 2000) Διαπροσωπικές ικανότητες Ενσυναίσθηση Διαπροσωπικές σχέσεις Κοινωνική υπευθυνότητα Ενδοπροσωπικές ικανότητες Συναισθηματική αυτοσυνειδησία Θετική διεκδικητικότητα Αυτοσεβασμός Διαπίστωση ατομικού δυναμικού Ανεξαρτησία Ικανότητα προσαρμογής Ανοχή στο άγχος Έλεγχος των παρορμήσεων Διαχείριση του άγχους Λύση προβλημάτων Έλεγχος της πραγματικότητας Ευελιξία Γενική διάθεση Ευτυχία Αισιοδοξία Μέτρηση: Bar-On (EQ-i),1997 Τεστ αυτό-αναφοράς [Εύκολα κάνω σχέσεις με τους ανθρώπους Μπορώ να καταλάβω πώς νιώθει κάποιος, ακόμη κι όταν δεν το εκφράζει με λόγια Συχνά ανησυχώ δίχως λόγο]

14 Η Συναισθηματική Νοημοσύνη ως συναισθηματική επάρκεια (Goleman, 1995,1998) 1995 έκδοση του βιβλίου «Η Συναισθηματική Νοημοσύνη» έκδοση του βιβλίου «Η Συναισθηματική Nοημοσύνη στο χώρο της εργασίας» Το μοντέλο του Goleman αναφέρεται στις εξής διαστάσεις: Γνώση συναισθημάτων Διαχείριση των συναισθημάτων Κινητοποίηση του εαυτού Αναγνώριση συναισθημάτων στους άλλους Διαχείριση των σχέσεων Μέτρηση: Emotional Competence Inventory (Boyatzis( Boyatzis, Goleman & Rhee,, 2000) Τεστ ικανοτήτων

15 Κριτική της έννοιας της Συναισθηματικής νοημοσύνης Δεν υπάρχει ως αυθύπαρκτη έννοια επειδή συμπίπτει σε σημαντικό βαθμό με χαρακτηριστικά της προσωπικότητας Δεν υπάρχει επαρκής ερευνητική τεκμηρίωση των μοντέλων ΣΝ Υπάρχουν μεθοδολογικά προβλήματα όσον αφορά στην μέτρησή της ΟΜΩΣ Η Συναισθηματική Νοημοσύνη είναι διδακτή και επιδέχεται εξάσκηση

16 Προγράμματα συναισθηματικής ανάπτυξης Να στηρίζονται στο: Σεβασμό του εαυτού μου και του άλλου Στην αποδοχή του εαυτού μου και του άλλου Στην ανάδειξη των θετικών χαρακτηριστικών του εαυτού μου και του άλλου

17 Προγράμματα συναισθηματικής ανάπτυξης Να στοχεύουν: Στον εντοπισμό και κατονομασία των συναισθημάτων Στην έκφραση των συναισθημάτων Στην αξιολόγηση της έντασης των συναισθημάτων Στον χειρισμό των συναισθημάτων Στην χαλιναγώγηση της ανυπομονησίας Στον έλεγχο των παρορμήσεων Στην ελάττωση του άγχους Στην κατανόηση της άποψης του άλλου Στο διάλογο με τον εαυτό Στην αποδοχή του εαυτού Στην αποδοχή του άλλου Υιοθέτηση θετικής διεκδικητικής συμπεριφοράς απέναντι στη ζωή