ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ 1. Τίτλος Γράψτε ένα τίτλο για το σενάριο Η χώρες της ευρωπαϊκής Ένωσης 2. Εµπλεκόµενες γνωστικές περιοχές Σε περίπτωση που

Transcript

1 ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (µεγάλες τάξεις ηµοτικού) Σχεδιασµός σεναρίου µε θέµα «Οι χώρες της ΕΕ» µε τη χρήση λογισµικών γενικής χρήσης, οπτικοποίησης, διαδικτύου και λογισµικών εννοιολογικής χαρτογράφησης.

2 ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ 1. Τίτλος Γράψτε ένα τίτλο για το σενάριο Η χώρες της ευρωπαϊκής Ένωσης 2. Εµπλεκόµενες γνωστικές περιοχές Σε περίπτωση που προτείνετε διαθεµατικό σενάριο, αναφέρετε ποια γνωστικά αντικείµενα ή γνωστικές περιοχές εµπλέκονται στο σενάριο. Γεωγραφία. Το σενάριο απευθύνεται σε µαθητές της ΣΤ τάξης του δηµοτικού σχολείου. Το θέµα είναι απολύτως συµβατό µε το Α.Π.Σ και ΕΠΠΣ εφόσον αποτελεί θέµα ενότητας του βιβλίου της Γεωγραφίας και οι στόχοι του άπτονται πλήρως του αναλυτικού προγράµµατος του µαθήµάτος. 3. Γνώσεις και πρότερες ιδέες ή αντιλήψεις των µαθητών Αναφέρετε προηγούµενες γνώσεις που πρέπει να διαθέτουν οι µαθητές καθώς και πιθανές ιδέες ή αντιλήψεις για τις υπό µελέτη έννοιες, διαδικασίες και φαινόµενα. Οι µαθητές - έχουν ήδη διαµορφωµένο το µοντέλο για το σχήµα της Ευρώπης - µπορούν να προσανατολιστούν σε ένα χάρτη - γνωρίζουν για τους κατοίκους και τα κράτη της Ευρώπης - έχουν αποκτήσει δεξιότητες πλοήγησης στο διαδίκτυο

3 4. Σκοπός και στόχοι ιατυπώστε τον σκοπό και τους στόχους του σεναρίου. Οι στόχοι µπορεί να είναι γνωστικοί, όπως η κατανόηση εννοιών ή η οικοδόµηση γνώσεων, µπορεί να αναφέρονται σε δεξιότητες ή να αφορούν σε στάσεις και αξίες. Σκοπός Υιοθέτηση θετικών στάσεων απέναντι στην Ε.Ε. για συνύπαρξη Ειδικοί στόχοι Να γνωρίσουν οι µαθητές της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Να αντιληφθούν την αναγκαιότητα ύπαρξής της Να γνωρίσουν τα κοινά στοιχεία που συνδέουν τις χώρες Να εντοπίζουν στο χάρτη τη θέση της κάθε χώρας Να γνωρίσουν το πώς δηµιουργήθηκε η Ε.Ε. Απόκτηση δεξιοτήτων: Να καταστούν ικανοί να εκφράζονται σωστά και καθαρά Να µπορούν να αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο και να τις κρίνουναξιολογούν Να συνθέτουν πληροφορίες Να συνεργάζονται Καλλιέργεια στάσεων και αξιών: Να µάθουν την αξία της συνεργατικότητας και της προσπάθειας που καταβάλλουν όλοι µαζί Να χρησιµοποιήσουν τη γνώση προς όφελος του κοινωνικού συνόλου στην καθηµερινή τους ζωή Ως προς τη χρήση νέων τεχνολογιών Οι ΤΠΕ δίνουν νέες δυνατότητες στους µαθητές όπως: Να εξοικειωθούν µε το ενεργητικό και διερευνητικό µοντέλο µάθησης Να αποκτήσουν δεξιότητες συνεργατικής µάθησης Να προσεγγίσουν τις ΤΠΕ ως εργαλεία και πηγές µάθησης Να εξασκηθούν σε δεξιότητες που χρησιµοποιούνται στην επιστηµονική έρευνα ( παρατήρηση- επιλογή και καταγραφή χρήσιµων πληροφοριών, σύγκριση, ερµηνεία, εµβάθυνση, διερεύνηση) Γενικότερα να µάθουν οι µαθητές ότι ο υπολογιστής είναι χρήσιµος ως µέσο διδασκαλίας και γνωστικό αντικείµενο ( το ίδιο το λογισµικό) µέσα από απλές δραστηριότητες. Αποτέλεσµα η σύνδεση της παιδαγωγικής διάστασης της διδασκαλίας µε την τεχνολογική

4 Ως προς τη µαθησιακή διαδικασία Να οικοδοµήσουν τη γνώση αναλαµβάνοντας κεντρικό και ενεργητικό ρόλο στη µαθησιακή διαδικασία Να καλλιεργήσουν κριτική και δηµιουργική σκέψη Να ασκηθούν στην πολύπλευρη και πολυπρισµατική προσέγγιση του εκάστοτε γνωστικού αντικειµένου µέσα από τον εντοπισµό και σύγκριση πολλών πηγών Να καλλιεργήσουν την ικανότητα αξιολόγησης πληροφοριών ως προς τη χρησιµότητα τους ( εγκυρότητα) Να αναπτύξουν αυτενέργεια 5. Κατηγορία λογισµικού συνδυασµός κατηγοριών λογισµικού Αναφέρετε ποια ή ποιες κατηγορίες λογισµικού θα χρησιµοποιήσετε κατά τη διεξαγωγή του σεναρίου σας. Αιτιολογήστε σύντοµα την επιλογή σας. Μπορείτε επίσης να αναφερθείτε σε συγκεκριµένα λογισµικά αλλά είναι απαραίτητο να προσδιορίσετε την ή τις κατηγορίες στις οποίες ανήκουν (π.χ. λογισµικά γενικής χρήσης όπως επεξεργασία κειµένου ή λογιστικά φύλλα, υπολογιστικά περιβάλλοντα όπως οπτικοποιήσεις, προσοµοιώσεις ή µοντελοποιήσεις, εφαρµογές διαδικτύου, λογισµικά κλειστού τύπου, κλπ.). Λογισµικό παρουσίασης και οπτικοποίησης (power point) Παρουσίαση πληροφοριών για την πορεία της Ε.Ε. από την ίδρυσή της ως σήµερα κεντρίζει το ενδιαφέρον των µαθητών χάρη στον πολυµεσικό χαρακτήρα του. ίνει στους µαθητές τη δυνατότητα να κινητοποιήσουµε τις γνωστικές διαδικασίες των µαθητών µας εκµεταλλευόµενοι τις ποικίλες αναπαραστάσεις των εννοιών Εφαρµογές διαδικτύου ( µηχανές αναζήτησης, εγκυκλοπαίδειες, google earth) Έχουν τη δυνατότητα οι µαθητές να αναζητήσουν πληροφορίες που να σχετίζονται µε τις γνωστικές έννοιες της ενότητας. Με τη χρήση του διαδικτύου στοιχεία που µε παραδοσιακά µέσα όπως εγκυκλοπαίδειες θα ήταν δύσκολο να βρούµε µε τη χρήση του διαδικτύου και εκµεταλλευόµενοι την ευκολία πρόσβασης, αναζήτησης, εντοπισµού και στόχευσης της πληροφορίας αυτό καθίσταται δυνατό. Η πληροφορία αναζητείται εύκολα ως προς το βάθος και το εύρος της. Λογισµικό πρακτικής άσκησης για την αξιολόγηση της κατανόησης αλλά και για επανάληψη Λογισµικό εννοιολογικής χαρτογράφησης kidspiration για την ανίχνευση των προϋπαρχουσών γνώσεων των µαθητών για τις χώρες της Ε.Ε., τη θέση τους στο χάρτη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε χώρας. Η εννοιολογική χαρτογράφηση είναι µια ειδική τεχνική οπτικοποίησης των σχέσεων ανάµεσα σε διάφορες έννοιες. Επιτρέπει τη διερεύνηση των σχέσεων και των εννοιών

5 µεταξύ τους κι αυτό έχει ως αποτέλεσµα τη µετατροπή της δηλωτικής γνώσης σε διαδικαστική γνώση. Τα προγράµµατα ανάπτυξης της δηµιουργικότητας:revelation Natural art. Τα προγράµµατα ανάπτυξης της δηµιουργικότητας υποστηρίζουν τη δηµιουργικότητα των παιδιών, που µπορεί αυτή να σχετίζεται µε τη δηµιουργικότητα µε όλες της µορφές του γραπτού λόγου, καλλιτεχνική δηµιουργία. 6. ιάρκεια Σηµειώστε πόσες περίπου διδακτικές ώρες απαιτούνται για την υλοποίηση του σεναρίου. Η διάρκεια εξαρτάται από το βάθος που θα επιλέξει να προχωρήσει ο εκπαιδευτικός. Υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν 3 διδακτικές ώρες 7. Οργάνωση τάξης & απαιτούµενη υλικοτεχνική υποδοµή Εξηγήστε πως θα οργανώσετε την τάξη σας (π.χ. οργάνωση σε οµάδες, κάθε παιδί σε ένα υπολογιστή, χρήση ενός µόνου υπολογιστή στην τάξη κλπ.) και αιτιολογείστε σύντοµα την επιλογή σας. Αναφέρετε την υλικοτεχνική υποδοµή που κρίνετε απαραίτητη για την υλοποίηση του σεναρίου. Οργάνωση τάξης και υλική υποδοµή Το σενάριο είναι σχεδιασµένο µε τέτοιο τρόπο ώστε να δίνεται η δυνατότητα υλοποίησής του στο εργαστήριο υπολογιστών του σχολείου και µε αριθµό υπολογιστών τέτοιο ώστε οι µαθητές να εργάζονται σε οµάδες των τριών ανά υπολογιστή. Έτσι δίνεται η δυνατότητα στους µαθητές να συµµετέχουν συγχρόνως αφενός µεν σε δοµηµένες αφετέρου δε σε οργανωµένες δραστηριότητες. Επιβεβληµένο είναι να διατηρούν οι µαθητές του επιθυµητό βαθµό αυτενέργειας και αυτονοµίας. Για να δοθεί η δυνατότητα υλοποίησης στο σενάριο και δραστηριότητας που θα υλοποιηθεί εκτός υπολογιστών θα χρειαστούν υλικά ζωγραφικής. Μ αυτό τον τρόπο εµπλέκονται ποικίλες δεξιότητες του µαθητή.

6 8. Περιγραφή και αιτιολόγηση του σεναρίου Αναφέρετε την ακολουθούµενη διδακτική µέθοδο και τις προτεινόµενες δραστηριότητες για τους µαθητές στο πλαίσιο του σεναρίου αναδεικνύοντας την προστιθέµενη αξία από την ενσωµάτωση του/των λογισµικών στο σενάριο. Περιγράψτε τις δυνατές ενέργειες του εκπαιδευτικού, τη συναρµογή τους µε τις ενέργειες των µαθητών και τους διδακτικούς στόχους. Περιγραφή και αιτιολόγηση του σεναρίου Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία ευνοεί την αλλαγή του παραδοσιακού µοντέλου και τη χρήση σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων. Το µαθητοκεντρικό µοντέλο της διερευνητικής- ανακαλυπτικής µάθησης αναδεικνύεται µέσα από την αναζήτηση της γνώσης στις πηγές. Το λογισµικό µε τα φύλλα εργασίας ενισχύουν τη συνεργασία, την αλληλεπίδραση των µαθητών µε το µέσο διδασκαλίας και µάθησης, φέρνοντας στην επιφάνεια τα οφέλη της τεχνολογίας στη σχολική τάξη. Κάθε φύλλο εργασίας δίνεται στους µαθητές ξεχωριστά στον καθένα, δουλεύεται όµως από την οµάδα όλη ( ως 3 µαθητές). Ο ρόλος του δασκάλου είναι υποστηρικτικός, καθοδηγητικός, εµψυχωτικός. ίνει σαφείς οδηγίες και στις ερωτήσεις των παιδιών απαντά µε ερωτήσεις για να οδηγήσει τα παιδιά στη διερεύνηση. Τα στοιχεία που προσδιορίζουν τη µέθοδο εργασίας των µαθητών είναι: Η αυτενέργεια Η βιωµατικότητα Η φυσική εποπτεία ο προβληµατισµός Η δοκιµή νέων τρόπων µάθησης. Περιγραφή του σεναρίου Το σενάριο ακολουθεί το µοντέλο της εποικοδοµητικής προσέγγισης, που περιλαµβάνει τις παρακάτω φάσεις: Φάση του προσανατολισµού Φάση της ανάδειξης των ιδεών Φάση της αναδόµησης, της εφαρµογής και της ανασκόπησης και εµπέδωσης των ιδεών. ( 1 η ώρα) ραστηριότητα 1α. Φάση προσανατολισµού Αφού ο δάσκαλος βοηθήσει τους µαθητές να γνωρίσουν τη δοµή ενός εργαλείου εννοιολογικής χαρτογράφησης οι µαθητές εργάζονται στο πρώτο φύλλο εργασίας στο οποίο καλούνται να αναδείξουν τις πρότερες γνώσεις και αντιλήψεις

7 (Ανίχνευση των προϋπαρχουσών γνώσεων των παιδιών, ανακάλυψη παρερµηνειών παρανοήσεων) ραστηριότητα 1β. Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει στο σύνολο της τάξης ένα power point που έχει φτιάξει και αφορά την πορεία ίδρυσης της Ε.Ε., καθώς και τα κοινά στοιχεία που συνδέουν τους ευρωπαίους πολίτες. Ακολουθεί συζήτηση µε σκοπό την απόκτηση µιας πρώτης εικόνας για το γνωστικό αντικείµενο που πρόκειται να εµπεδωθεί από τους µαθητές αλλά και να λυθούν τυχόν απορίες που έχουν. ραστηριότητα 1γ. Φάση ανάδειξης ιδεών Οι µαθητές εργάζονται στο δεύτερο φύλλο εργασίας στο οποίο καλούνται να αναδείξουν τις ιδέες τους και να τις παρουσιάσουν γραπτά στην τάξη. Το φύλλο δηµιουργήθηκε µε επεξεργαστή κειµένου. Η δόµηση των ερωτήσεων οδηγεί σε ερωτήσεις κατανόησης και ερωτήσεις επιχειρηµατικού λόγου. (2 η ώρα) ραστηριότητα 1α. Οι µαθητές καλούνται να επισκεφτούν δικτυακούς τόπους( σε υπερδυνδέσµους). Στόχος της επίσκεψης είναι να αντλήσουν οι µαθητές πληροφορίες που σχετίζονται µε τις γνωστικές έννοιες της ενότητας. Στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή τους αποθηκεύουν κείµενα,ήχους, εικόνες που σχετίζονται µε το µάθηµα. ραστηριότητα 1β Φάση ανασκόπησης και εµπέδωσης Οι µαθητές καλούντα να ανοίξουν ένα αρχείο που έχει προετοιµάσει ο δάσκαλος µε το λογισµικό Revelation Natural art και µε θέµα σχετικό µε την ενότητα. Όλα όσα χρειάζονται οι µαθητές για την παρουσίαση ενός πολύ καλού αποτελέσµατος υπάρχουν στη βιβλιοθήκη µε τις στάµπες. 3 η ώρα Ανασκόπηση εµπέδωση Mε το λογισµικό Hot potatoes δηµιουργούµε ασκήσεις συµπλήρωσης κενών, σωστού λάθους, σταυρόλεξα, πολλαπλών επιλογών οι µαθητές αντιλαµβάνονται το βαθµό κατάκτησης του γνωστικού αντικειµένου.

8 9. Φύλλα εργασίας Περιγράψτε συνοπτικά τα βασικά σηµεία ενδεικτικού φύλλου εργασίας για τους µαθητές, το οποίο καλύπτει µέρος του σεναρίου και περιέχει δύο ή τρεις το πολύ δραστηριότητες. 1 ο. Η κάθε οµάδα καταγράφει σε µορφή λέξεων ή φράσεων τις εσωτερικές εικόνες που ενεργοποιεί το εργαλείο εννοιολογικής χαρτογράφησης. 2 ο.ερωτήσεις κατανόησης και επιχειρηµατικού λόγου που θα υπάρχουν στο φύλλο εργασίας θα εκφράζουν τις έννοιες που είναι προς γνωστική διαπραγµάτευση. Στη συνέχεια τα µέλη της οµάδας εκφράζουν τις απόψεις τους στις άλλες οµάδες 3 ο Σε αυτό θα περιλαµβάνονται δικτυακοί τόποι ( σε υπεσυνδέσµους) έτσι ώστε οι µαθητές να έχουν τη δυνατότητα να αντλήσουν πληροφορίες, να συνεργαστούν, να αξιολογήσουν, να επιλέξουν. Για την εργασία µε το Revelation Natural art θα δοθεί στους µαθητές κείµενο µε οδηγίες. Εκτός από τα φύλλα εργασιών οι µαθητές µπορούν να συµβουλευτούν και το σχολικό εγχειρίδιο. 10. Πρόσθετες πληροφορίες Σηµειώστε πρόσθετες πληροφορίες που θεωρείτε αναγκαίες για την αξιολόγηση του σεναρίου. Για παράδειγµα, προσαρµογές, επεκτάσεις ή άλλες αλλαγές στο περιεχόµενο ή στις διαδικασίες που θεωρήσατε αναγκαίες µε σύντοµη αιτιολόγηση. Αξιολόγηση Η αξιολόγηση του διδακτικού σεναρίου περιλαµβάνει: Τη διαµορφωτική αξιολόγηση που θα διεξαχθεί κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας µέσω παρατήρησης του ενδιαφέροντος που δείχνουν οι µαθητές, της συµµετοχής τους, των ερωτήσεων που υποβάλλουν και γενικότερα της παρατήρησης του πώς εργάζονται µέσα στην οµάδα. Τελική αξιολόγηση. Θα διεξαχθεί στο τέλος της διαδικασίας µε το κατάλληλο φύλλο αξιολόγησης που θα χρησιµοποιηθεί και που ετοιµάστηκε µε τη χρήση του λογισµικού hot potatoes. Επέκταση Από την εφαρµογή του σεναρίου ή από προτάσεις συναδέλφων µπορεί να προκύψουν παραλλαγές στην παραπάνω διαδικασία. ραστηριότητες στο revelation natural art δηµιουργικής έκφρασης µπορούν να ενταχθούν στο σενάριο. Έτσι εµπλουτίζεται το

9 σενάριο. Μπορεί να χρησιµοποιηθεί και το Goggle earth για την αξιοποίηση των χαρτών. Παρατήρηση: το σενάριο µπορεί να σχεδιαστεί µε τη χρήση κάποιου ή κάποιων από τα παρακάτω, που εσείς θεωρείτε κατάλληλο/α για την περίσταση: Α) ιαδίκτυο (ανίχνευση πληροφοριών / online δραστηριότητες) Β) λογισµικό ανάπτυξης δηµιουργικότητας και ζωγραφικής (αποτύπωση ιδεών / έκθεση υλικού) Γ) Λογισµικό εννοιολογικής χαρτογράφησης (ανίχνευση ιδεών / ανάπτυξη θέµατοςεξακτίνωση / οµαδοποιήση / ταξινόµηση) ) Ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες (ανίχνευση / παρουσίαση υλικού) και λογισµικά οπτικοποίησης Ε) Λογισµικά γενικής χρήσης, όπως επεξεργασία κειµένου, λογιστικό φύλλο, λογισµικό παρουσίασης, κλπ. (π.χ. παραγωγή γραπτού λόγους, πίνακες διπλής εισόδου, κατασκευή παρουσίασης) ΣΤ) λογισµικά κλειστού τύπου