Γενική οργάνωση σεναρίου. 1. Προαπαιτούμενες γνώσεις και πρότερες γνώσεις των μαθητών

Transcript

1 Παράρτημα 1: Τεχνική έκθεση τεκμηρίωσης σεναρίου Το εκπαιδευτικό σενάριο που θα σχεδιαστεί πρέπει να συνοδεύεται από μια τεχνική έκθεση τεκμηρίωσής του. Η τεχνική αυτή έκθεση (με τη μορφή του παρακάτω πίνακα) πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τις υποδείξεις που συνοψίζονται στη συνέχεια. Τα σχόλια της δεύτερης στήλης είναι ενδεικτικά. Γενική οργάνωση σεναρίου 1. Προαπαιτούμενες γνώσεις και πρότερες γνώσεις των μαθητών Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του εκπαιδευτικού σεναρίου μας τα παιδιά χρειάζεται να γνωρίζουν τα εξής: Γνώση βασικών λειτουργιών του Η/Υ (πληκτρολόγιο ποντίκι) Στοιχειώδη χρήση των λογισμικών Γνώση νοητικού μοντέλου της γης πλανητών (σφαιρικό) Η εκπαιδευτικός λαμβάνει υπόψη τις πρότερες γνώσεις των παιδιών για να διαμορφώσει κατάλληλες δραστηριότητες με σκοπό να αντιμετωπισθούν διδακτικά όλες οι δυσκολίες στη σκέψη του μαθητή. Πρότερες γνώσεις: Στοιχειώδη γνώση για τους πλανήτες Αγνοούν τις αποστάσεις των πλανητών από τον ήλιο Αδυναμία ερμηνείας του φαινομένου εναλλαγής ημέρας-νύχτας Λανθασμένη εντύπωση περιστροφής του ήλιου γύρω από τη γη 2. Πρότερες ιδέες και αναπαραστάσεις των μαθητών Η νηπιαγωγός προσπαθεί να ανιχνεύσει τις ιδέες και τις αναπαραστάσεις που έχουν τα παιδιά όσον αφορά το φαινόμενο εναλλαγής ημέρας και νύχτας καθώς και τι γνωρίζουν για τους πλανήτες (πόσοι είναι, ποιοι, απόσταση από τον ήλιο). Συχνά, η ερμηνεία του φαινομένου (εναλλαγή ημέρας - νύχτας) αποδίδεται σε ανθρωπομορφικές ιδιότητες του ήλιου ότι κρύβεται πίσω από τα βουνά ή πηγαίνει για

2 ύπνο. Στην 1 η Δραστηριότητα Ανίχνευσης η νηπιαγωγός προσπαθεί να εντοπίσει τις πρότερες ιδέες των παιδιών μέσα από τις ακόλουθες ερωτήσεις Τι υπάρχει στον ουρανό; Πώς λέγεται ο πλανήτης μας; Υπάρχουν άλλοι πλανήτες; Πώς τους φαντάζεστε; με αποτέλεσμα την δημιουργία ενός εννοιολογικού χάρτη. Στην 2 η Δραστηριότητα Ανίχνευσης χρησιμοποιείται το λογισμικό tux paint με στόχο τα νήπια να δημιουργήσουν την δική τους εικονική αναπαράσταση για το Ηλιακό Σύστημα. Επιπλέον στην 2 η Δραστηριότητα Διδασκαλίας μέσα από την ενασχόληση των παιδιών με το λογισμικό Solar System Scope δημιουργούνται απορίες σχετικά με το φαινόμενο εναλλαγής Ημέρα-Νύχτα. Οι πρότερες ιδέες και αναπαραστάσεις των παιδιών βοηθούν την νηπιαγωγό να θέσει τους στόχους της εκπαιδευτικής διαδικασίας και να οργανώσει κατάλληλες δραστηριότητες για την αντιμετώπιση των γνωστικών δυσκολιών των παιδιών και την οικοδόμηση νέας γνώσης. Τα παραπάνω προκύπτουν από βιβλιογραφικές πηγές,blocks νηπιαγωγείων και την προσωπική μας εμπειρία.

3 3. Σκοπός και στόχοι του σεναρίου Γενικός σκοπός: Να γνωρίσουν τα παιδιά το ηλιακό μας σύστημα και από τι αποτελείται. Γνωστικοί στόχοι: Να μάθουν για τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος Να κατανοήσουν το φαινόμενο εναλλαγής ημέραςνύχτας & ότι η γη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της Στόχοι χαμηλού επιπέδου: Να αξιοποιούν τις ΤΠΕ για την αναζήτηση πληροφοριών Να μπορούν να αποθηκεύουν και να εκτυπώνουν ένα αρχείο εικόνας Να αντιγράφουν λέξεις στο πληκτρολόγιο Στόχοι υψηλού επιπέδου: Ανάπτυξη συνεργατικής μάθησης Να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν προγράμματα ζωγραφικής σε απλές καθημερινές δραστηριότητες Ανακαλυπτική μάθηση μέσω κριτικής αναζήτηση στο διαδίκτυο 4. Δραστηριότητες ψυχολογικής και γνωστικής Στη 1 η Δραστηριότητα Ανίχνευσης η νηπιαγωγός θέτει ερωτήματα στα παιδιά όπως για παράδειγμα Τι υπάρχει στον ουρανό; Πώς

4 προετοιμασίας 5. Διδακτικές στρατηγικές λέγεται ο πλανήτης μας; Υπάρχουν άλλοι πλανήτες; Πώς τους φαντάζεστε προκειμένου να σχηματίσει με τις απαντήσεις των παιδιών έναν εννοιολογικό χάρτη (kidspiration) που αντανακλά τις πρότερες ιδέες και αναπαραστάσεις των παιδιών. Στη 2 η Δραστηριότητα Ανίχνευσης η νηπιαγωγός καλεί τα παιδιά να ζωγραφίσουν στο tux paint τη δική τους αναπαράσταση για το ηλιακό σύστημα. Παροχή πληροφοριών Θεωρία: Παρουσίαση όλης της θεωρίας που είναι απαραίτητη για την κατανόηση των εννοιών προς μάθηση (εκπαιδευτικό βίντεο - νηπιαγωγός). 1 η Δραστηριότητα Διδασκαλίας Πρακτική και Εξάσκηση: Τα νήπια εκτελούν μια σειρά από προκαθορισμένες ασκήσεις που έχουν σχεδιαστεί για να τελειοποιήσουν μια αποκτηθείσα ικανότητα ή να φρεσκάρουν προηγούμενες ικανότητες (φύλλα εργασίας). 2 η Δραστηριότητα Διδασκαλίας - 2 η & 3 η Εμπέδωσης Ανακάλυψη: Τα παιδιά ανακαλύπτουν αρχές (που διέπουν το Ηλιακό σύστημα) ή αναπτύσσουν δεξιότητες (επιλογή κατάλληλης λέξης-κλειδί για να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα) μέσω πειραματισμού και πρακτικής σε ένα χώρο και εξαγάγουν κανόνες και συμπεράσματα από τα αποτελέσματα αυτών των εμπειριών (μηχανές αναζήτησης και Solar System Scope). 1 η & 2 η Δραστηριότητα Διδασκαλίας Διερεύνηση: Τα παιδιά πειραματίζονται με στόχο να ανακαλύψουν σχέσεις ανάμεσα σε έννοιες και γεγονότα ( ήλιος γη - εναλλαγή μέρας νύχτας). 1 η Δραστηριότητα Εμπέδωσης Στόχοι Εμπόδια: Προσδιορίζουμε το εμπόδιο (περιστροφή του ήλιου γύρω από τη γη) το οποίο καθιστούμε στόχο της διδακτικής διαδικασίας. 3η Δραστηριότητα Διδασκαλίας

5 Διδακτικές βοήθειες Καθοδηγητική (ερωτήσεις π.χ. Μήπως είναι η γη αυτή που κάνει κάτι και όχι ο ήλιος; Και το εκπαιδευτικό βίντεο) Υποστηρικτική (φύλλα εργασίας) Βασίζεται στον προφορικό λόγο της εκπαιδευτικού και στο χρησιμοποιούμενο διδακτικό υλικό (λογισμικά) 6. Οργάνωση διδακτικών αλληλεπιδράσεων 7. Πειραματισμός και διερεύνηση 8. Δραστηριότητες διδασκαλίας και εμπέδωσης του διδακτικού αντικειμένου Ατομική - Κλειστή δραστηριότητα: Ο μαθητής αλληλεπιδρά με το λογισμικό και το εκπαιδευτικό υλικό (συμπλήρωση φύλλου εργασίας, πειραματισμός με τη μηχανή αναζήτησης Google) Συλλογική - Ανοιχτή δραστηριότητα: Οι μαθητές αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με τα λογισμικά ενώ παράλληλα προωθείται η συνεργατική μάθηση διδασκαλία. Τα παιδιά σε αρκετές δραστηριότητες καλούνται να χειριστούν τις μεταβλητές των λογισμικών προκειμένου να διερευνήσουν τις δομές του προς μελέτη αντικειμένου, με αποτέλεσμα την ανασκευή των λανθασμένων εντυπώσεων που έχουν σχηματίσει (όπως για παράδειγμα η περιστροφή του Ήλιου γύρω από τη γη). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η 1 η Δραστηριότητα Εμπέδωσης. Τα παιδιά πειραματίζονται στο λογισμικό Google Earth με σκοπό να ανακαλύψουν σχέσεις ανάμεσα σε έννοιες και γεγονότα (σύνδεση του φαινομένου εναλλαγή ημέρας νύχτας με τη περιστροφή της γης γύρω από τον εαυτό της). 1 η Δραστηριότητα Διδασκαλίας: Προβάλουμε στα παιδιά ένα εκπαιδευτικό βίντεο για το ηλιακό μας σύστημα. Στη συνέχεια χρησιμοποιούμε ορισμένες από τις λέξεις που ακούσαμε στο βίντεο για να μάθουν τα παιδιά τη σωστή χρήση των μηχανών αναζήτησης (επιλογή κατάλληλης λέξης κλειδί επιθυμητό αποτέλεσμα). 2 η Δραστηριότητα Διδασκαλίας: Tα παιδιά πειραματίζονται με το λογισμικό οπτικοποίησης Solar System Scope προκειμένου να ανακαλύψουν τα βασικά χαρακτηριστικά της δομής του ηλιακού μας

6 συστήματος ( χρώμα, μέγεθος, απόσταση των πλανητών από τον ήλιο). Τέλος, συμπληρώνουν ένα φύλλο εργασίας. 3 η Δραστηριότητα Διδασκαλίας: Η νηπιαγωγός χρησιμοποιεί ένα φωτιστικό και μία υδρόγειο σφαίρα για να διδάξει στα παιδιά το φαινόμενο εναλλαγής ημέρας νύχτας (περιστροφή φωτιστικού ήλιου; περιστροφή υδρογείου γης;). Τέλος, τα παιδιά καλούνται να τοποθετήσουν τυχαία post it σε διάφορες χώρες πάνω στην υδρόγειο. 1 η Δραστηριότητα Εμπέδωσης: Τα παιδιά πειραματίζονται με το λογισμικό Google Earth για να μελετήσουν το φαινόμενο της εναλλαγής ημέρας νύχτας αυτή τη φορά μέσα από ένα υπολογιστικό περιβάλλον. Τέλος, συμπληρώνουν ένα φύλλο εργασίας. 2 η Δραστηριότητα Εμπέδωσης: Τα παιδιά καλούνται να συμπληρώσουν ένα φύλλο εργασίας αντιστοιχώντας κάθε πλανήτη με την κατάλληλη ονομασία. 3 η Δραστηριότητα Εμπέδωσης: Η νηπιαγωγός ζητά από τα παιδιά να συμπληρώσουν ένα φύλλο εργασίας αντιστοιχώντας την ποσότητα των πλανητών με τον κατάλληλο αριθμό στο πληκτρολόγιο. Στη συνέχεια καλεί τα νήπια να αναγνωρίσουν την εικόνα με τους περισσότερους λιγότερους πλανήτες. Ενδεικτικές ερωτήσεις: Τι θα προκύψει εάν περιστρέψουμε την υδρόγειο σφαίρα (γη) ; (πρόβλεψη, ανάλυση δεδομένων) Μπορείς να μου δώσεις μία ερμηνεία πως συνδέεται η περιστροφή της γης με το φαινόμενο εναλλαγής μέρας-νύχτας; (επεξήγηση, ανάλυση δεδομένων) Αναγνωρίζετε ποια εικόνα έχει τους περισσότερους και ποια τους λιγότερους πλανήτες; (αναγνώριση, συλλογή δεδομένων). Μέσα από την χρήση των ερωτήσεων η νηπιαγωγός επιχειρεί να ανασκευάσει τις λανθασμένες εντυπώσεις των παιδιών για την περιστροφή του ήλιου γύρω από την γη και να οικοδομήσουν νέες γνώσεις δηλαδή, ότι η περιστροφή της γης περί τον εαυτό της οδηγεί στην

7 9. Δραστηριότητες αξιολόγησης εναλλαγή μέρας - νύχτας. 1 η Δραστηριότητα Αξιολόγησης Χρησιμοποιούμε το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Kidspiration για να αξιολογήσουμε την αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων που προηγήθηκαν. Με αφορμή το που λαμβάνουμε από τον Μικρό Πρίγκιπα η νηπιαγωγός προτρέπει τα παιδιά να δημιουργήσουν συνεργατικά έναν χάρτη ανάλογα με την απόσταση των πλανητών από τον ήλιο. 2 η Δραστηριότητα Αξιολόγησης Μετά την επίσκεψη στο πλανητάριο, η νηπιαγωγός ζητάει από τα παιδιά να κατασκευάσουν ένα κολάζ για το ηλιακό μας σύστημα (χρησιμοποιώντας τις γνώσεις που αποκόμισαν καθ όλη την διάρκεια των δραστηριοτήτων καθώς και από την προβολή στο πλανητάριο). Ενδεικτικές ερωτήσεις: Τι παραπάνω παρατηρήσατε στο πλανητάριο εκτός από αυτά που έχετε διδαχθεί; (παρατήρηση, συλλογή δεδομένων), Μπορείτε να κατασκευάσετε έναν εννοιολογικό χάρτη με βάση την απόσταση των πλανητών από τον ήλιο; (διοργάνωση της γνώσης, ανάλυση δεδομένων) Τι τελικά έμαθες για το ηλιακό μας σύστημα; (αξιολόγηση, ανάλυση δεδομένων) Χρησιμοποιούμε τις ερωτήσεις αυτές στις Δραστηριότητες Αξιολόγησης προκειμένου να κάνουμε μία ανακεφαλαίωση των όσων διδάχθηκαν τα παιδιά και για να αξιολογήσουμε την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αξιοποίηση διδακτικού υλικού και υπολογιστικού περιβάλλοντος

8 1. Προστιθέμενη αξία του διδακτικού ή και του λογισμικού (σε περίπτωση που γίνεται χρήση) Kidspiration Λογισμικό Εννοιολογικής Χαρτογράφησης: (Δραστηριότητα Ανίχνευσης 1 η και Αξιολόγησης 1 η ). Το λογισμικό διαθέτει αρκετά εργαλεία με τα οποία η διδασκαλία ξεφεύγει από τον παραδοσιακό λεκτικό τρόπο παρουσίασης και γίνεται πολυτροπική με ταυτόχρονη ανάμειξη γραφικών, εικόνας και ήχου. Επιπλέον αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για την ανίχνευση και αξιολόγηση των γνώσεων του μαθητή. Google Earth Solar System Scope: (Δραστηριότητα Εμπέδωσης 1 η και Διδασκαλίας 2 η ). Λογισμικό οπτικοποίησης, ανοιχτού τύπου το οποίο επιτρέπει στο μαθητή να οικοδομήσει τη γνώση μέσα από τον πειραματισμό του με τις διάφορες μεταβλητές (περιστροφή γης, ανίχνευση σκιών). Παράλληλα προσφέρει τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε ένα φαινόμενο που συμβαίνει σε πολύ μικρές ή πολύ μεγάλες χωρικές ή χρονικές κλίμακες (ηλιακό σύστημα). Μηχανή Aναζήτησης Google: (Διδασκαλία Εμπέδωσης 1 η ). Χρησιμοποιούμε τη μηχανή αναζήτησης για να αναζητήσουμε εικόνες σχετικές με προς μελέτη αντικείμενο. Στόχος είναι να μάθουν τα παιδιά τη σωστή χρήση της (επιλογή κατάλληλης λέξης κλειδί επιθυμητό αποτέλεσμα). Λογιστικό Φύλλο Excel & Επεξεργαστής Kειμένου Word: (Δραστηριότητες Εμπέδωσης 1 η, 2 η 3 η και Διδασκαλίας 2 η ). Τα παραπάνω λογισμικά βοηθούν την εκπαιδευτικό να οργανώσει φύλλα εργασίας για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων του σεναρίου, στα οποία τα δεδομένα παρουσιάζονται με μορφή πίνακα. Πρόγραμμα Ζωγραφικής Tux Paint: (Δραστηριότητα Ανίχνευσης 2 η ). Eίναι ένα εποικοδομητικό εργαλείο γραφικών γενικής χρήσης με πολλαπλές σχεδιαστικές δυνατότητες, που ανταποκρίνεται απόλυτα στη συγκεκριμένη ηλικία, προωθεί τη δημιουργική έκφραση και τη φαντασία, καθώς και την καλλιέργεια της οπτικής και συναισθηματικής εκπαίδευσης. Στη Δραστηριότητα Ανίχνευσης κάθε παιδί καλείται να αποτυπώσει τη δική του αναπαράσταση για το ηλιακό μας σύστημα.

9 2. Γνωστικές συγκρούσεις (με χρήση του διδακτικού υλικού ή και του λογισμικού) 3. Πειραματισμός και διερεύνηση (με τη χρήση του διδακτικού υλικού ή και του λογισμικού) Στη 3 η Δραστηριότητα Διδασκαλίας η νηπιαγωγός προσπαθεί να ανασκευάσει τη λανθασμένη εντύπωση των παιδιών για την περιστροφή του ήλιου γύρω από τη γη χρησιμοποιώντας μία λάμπα και μία υδρόγειο για να αναπαραστήσει το φαινόμενο. Επιπλέον και στη 1 η Δραστηριότητα Εμπέδωσης η νηπιαγωγός προσπαθεί να επιλύσει τη γνωστική σύγκρουση χρησιμοποιώντας το λογισμικό Google Earth. Τα παιδιά προσπαθούν να περιστρέψουν το φωτιστικό προκειμένου να κατανοήσουν πως η γη είναι αυτή που περιστρέφεται ενώ στο λογισμικό χειριζόμενοι τις διάφορες μεταβλητές (εμφάνιση σκιάς). Δραστηριότητα 1 η Διδασκαλίας: Τα παιδιά πειραματίζονται με τη μηχανή αναζήτησης προκειμένου να ανακαλύψουν πως για να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα είναι απαραίτητο να πληκτρολογήσουν την κατάλληλη λέξη κλειδί. Δραστηριότητα 2 η Διδασκαλίας: Τα παιδιά πειραματίζονται με το λογισμικό οπτικοποίησης Solar System Scope για να ανακαλύψουν τις βασικές δομές του ηλιακού μας συστήματος. Δραστηριότητα 3 η Διδασκαλίας: Τα παιδιά πειραματίζονται με τα αντικείμενα (περιστροφή φωτιστικού υδρογείου) για να διερευνήσουν τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στις δύο έννοιες (σύνδεση με το φαινόμενο εναλλαγής ημέρας νύχτας). Δραστηριότητα 1 η Εμπέδωσης: Τα παιδιά πειραματίζονται με τις διάφορες μεταβλητές του λογισμικού (Google Earth) για να διερευνήσουν τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στον ήλιο και τη γη (εναλλαγή ημέρας νύχτας) μέσα από ένα υπολογιστικό περιβάλλον. Δραστηριότητα 1 η Αξιολόγησης: Η διερεύνηση πραγματοποιείται από το μαθητή στο λογισμικό kidspiration μέσα από την ανακεφαλαίωση των όσων έχουν ήδη διδαχθεί τα παιδιά.

10