ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2014) 331 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την πρόοδο της Αλβανίας στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος και τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος EL EL

2 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την πρόοδο της Αλβανίας στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος και τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος 2

3 1. Εισαγωγή Η παρούσα έκθεση καταρτίστηκε έπειτα από σχετικό αίτημα που διατυπώθηκε στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013, στα οποία αναφέρονται τα εξής: «Το Συμβούλιο, βασιζόμενο σε έκθεση που θα υποβάλει η Επιτροπή, θα εξετάσει την υπό εξέλιξη υλοποίηση των στρατηγικών για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και τη μεταρρύθμιση στον τομέα της δικαιοσύνης και της πρόσφατα εγκριθείσας νομοθεσίας, καθώς και τις εξελίξεις στον τομέα των προδραστικών ερευνών και διώξεων, μεταξύ άλλων σε υποθέσεις οργανωμένου εγκλήματος. Με βάση την έκθεση αυτή, και υπό τον όρο ότι η Αλβανία συνεχίζει στην ενθαρρυντική πρόοδο που έχει σημειώσει μέχρι στιγμής, το Συμβούλιο προσβλέπει σε απόφαση που θα αφορά τη χορήγηση του καθεστώτος της υποψήφιας χώρας στην Αλβανία τον Ιούνιο του 2014, με την επιφύλαξη επικύρωσής της από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο». Σύμφωνα με το αίτημα του Συμβουλίου, η παρούσα έκθεση επικεντρώνεται πρωτίστως στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος και τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και επισημαίνει ορισμένες βασικές εξελίξεις σε τομείς, οι οποίοι είναι σημαντικοί για την ενωσιακή πορεία της Αλβανίας. Καλύπτει το χρονικό διάστημα από τη δημοσίευση της πιο πρόσφατης έκθεσης προόδου 1 και βασίζεται στις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν και αναλύθηκαν από την Επιτροπή, καθώς και στα στοιχεία που παρασχέθηκαν από τη χώρα, τις αξιολογήσεις από ομοτίμους και τις τακτικές επαφές με τα κράτη μέλη και διεθνείς οργανισμούς. Κατά την περίοδο αναφοράς, η αλβανική κυβέρνηση έχει επιδείξει συγκεκριμένες δράσεις και συνεχή πολιτική βούληση όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ΕΕ, καλύπτοντας ευρύ φάσμα θεμάτων. Τον Νοέμβριο η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση ένωσαν τις δυνάμεις τους για να εκδώσουν ψήφισμα σχετικά με την πορεία της χώρας προς την ολοκλήρωση με την ΕΕ. Έκτοτε και οι δύο συνεχίζουν να υποστηρίζουν την πορεία της χώρας προς την ολοκλήρωση με την ΕΕ, αν και οι περαιτέρω προσπάθειες επίτευξης συναίνεσης έχουν επηρεαστεί από το εντεινόμενο κλίμα αντιπαράθεσης μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, η οποία, μεταξύ άλλων, αποσύρθηκε από σημαντικές ψηφοφορίες σε ορισμένες κοινοβουλευτικές επιτροπές. Τον Νοέμβριο ξεκίνησε ο Διάλογος Υψηλού Επιπέδου (ΔΥΕ) για τις βασικές προτεραιότητες με σκοπό τη στήριξη της πορείας της της Αλβανίας προς την ολοκλήρωση με την ΕΕ, εστιάζοντας στις βασικές προτεραιότητες μεταρρυθμίσεων. Σε μια δεύτερη συνεδρίαση που έλαβε χώρα στο πλαίσιο του ΔΥΕ στις αρχές Μαρτίου, η Αλβανία παρουσίασε έναν χάρτη πορείας, ο οποίος περιγράφει τις μεσοπρόθεσμες προσπάθειες της Αλβανίας για την εκπλήρωση των βασικών προτεραιοτήτων όσον αφορά την έναρξη των ενταξιακών 1 Η τελευταία δέσμη εγγράφων της Επιτροπής όσον αφορά τη διεύρυνση, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης προόδου για την Αλβανία, δημοσιεύτηκε στις 16 Οκτωβρίου

4 διαπραγματεύσεων. Κατά τη συνεδρίαση αυτή τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση εξέφρασαν την εποικοδομητική τους δέσμευση για τις μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ΕΕ. 2. Πρόσφατες εξελίξεις Ο νέος νόμος περί δημόσιας διοίκησης τέθηκε σε ισχύ στις 26 Φεβρουαρίου 2014 και το παράγωγο δίκαιο θεσπίστηκε εγκαίρως ώστε να τεθεί σε ισχύ την 1η Απριλίου. Ο νόμος αυτός αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προόδου όσον αφορά την ενίσχυση του επαγγελματισμού και της αξιοκρατίας και την καταπολέμηση της πολιτικοποίησης, της αναποτελεσματικότητας και της διαφθοράς σε ευρύ φάσμα φορέων του δημόσιου τομέα. Επίσης, καθίσταται απαραίτητη η παρακολούθηση της εφαρμογής. Από τον Οκτώβριο τα ζητήματα των απολύσεων και υποβιβασμών του προσωπικού κυρίως λόγω πειθαρχικών μέτρων και της αναδιάρθρωσης των δημόσιων οργανισμών δημιούργησαν πολιτικές εντάσεις. Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση πάγωσε όλες τις νέες προσλήψεις από τον Μάρτιο έως τον Ιούλιο προκειμένου να τεθεί πλήρως σε ισχύ ο νέος νόμος περί δημόσιας διοίκησης, προσπαθώντας έτσι να διασφαλίσει τη θέσπιση μιας ισχυρής και διαφανούς διαδικασίας προσλήψεων. Βασικό στοιχείο αποτελεί η πλήρης τήρηση της ισχύουσας νομοθεσίας και των δικαστικών αποφάσεων. Το κοινοβούλιο έχει λάβει μέτρα για την ενίσχυση του εποπτικού ρόλου του έναντι των ανεξάρτητων οργανισμών. Ωστόσο, υπήρξαν διαφωνίες όσον αφορά τις διαδικασίες οργάνωσης και διορισμών, καθώς και τη λειτουργία ενός αριθμού ανεξάρτητων οργανισμών και αρχών, τα οποία υπάγονται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είναι σημαντικό η ισχύουσα νομοθεσία να εφαρμόζεται πλήρως και ο επαγγελματισμός των εν λόγω οργανισμών να ενισχυθεί. Η διαδικασία εκλογής των επικεφαλής και των διοικητικών συμβουλίων των οργανισμών αυτών με απλή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο εξακολουθεί να αποτελεί ζήτημα που εγείρει ανησυχίες, καθώς υπάρχει κίνδυνος να επηρεάσει την ανεξαρτησία τους. Σε αντίθεση με την περίπτωση της νομοθεσίας σχετικά με την ύπατη επιθεώρηση για τη δήλωση περιουσιακής κατάστασης και τη σύγκρουση συμφερόντων (HIDAACI), το νέο νομοσχέδιο θα επωφεληθεί από την αναθεώρηση των διεθνών εμπειρογνωμόνων. Ως εκ τούτου, η αλβανική κυβέρνηση έχει ζητήσει τη διενέργεια αξιολόγησης των επιδόσεων, της διάρθρωσης και των αρμοδιοτήτων των ανεξάρτητων οργανισμών από ομοτίμους με στόχο την ενίσχυση της λειτουργίας και της ανεξαρτησίας τους. Η κυβέρνηση συνεχίζει να ασκεί πιέσεις για οικονομική μεταρρύθμιση και για ενισχυμένη οικονομική διακυβέρνηση, με σκοπό να δοθεί νέα ώθηση στην ανάπτυξη και να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα. Συστήθηκε εθνικό οικονομικό συμβούλιο υπό την προεδρία του πρωθυπουργού, με τη συμμετοχή της επιχειρηματικής κοινότητας, με σκοπό την παροχή καθοδήγησης και τον συντονισμό των οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Η μακροοικονομική σταθερότητα εξακολουθεί να ενισχύεται από μια υγιή νομισματική πολιτική και ο πληθωρισμός παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Την επειγόντως απαιτούμενη δημοσιονομική εξυγίανση θα διευκολύνει η δανειακή σύμβαση που συνήφθη με το Διεθνές Νομισματικό 4

5 Ταμείο (ΔΝΤ). Θα επιτρέψει την εκκαθάριση των μεγάλων συσσωρευμένων καθυστερούμενων οφειλών σε διάστημα τριών ετών και θα προωθήσει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, τη φορολογία, το συνταξιοδοτικό σύστημα και την ενέργεια. Οι μεταρρυθμίσεις έχουν ήδη οδηγήσει σε αύξηση της είσπραξης εσόδων από φόρους και τελωνειακούς δασμούς, ενώ έχουν ενταθεί οι έρευνες όσον αφορά τους μηχανισμούς φοροδιαφυγής και απάτης στον τομέα του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ). Το οικονομικό και δημοσιονομικό πρόγραμμα για την περίοδο καθορίζει το πλαίσιο για τη στήριξη της ανάπτυξης και της μακροοικονομικής σταθερότητας και επισημαίνει τις απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε ορισμένους βασικούς τομείς, στις οποίες περιλαμβάνεται η ενίσχυση του κράτους δικαίου, η βελτίωση του επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος και η αντιμετώπιση των προβλημάτων της αγοράς εργασίας. Όσον αφορά την κρίση στην Ουκρανία και την εναρμόνιση με την ΚΕΠΠΑ, η Αλβανία έχει ταυτιστεί με όλες τις δηλώσεις και τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3. Πολιτικές καταπολέμησης της διαφθοράς Από τον Οκτώβριο οι αλβανικές αρχές έχουν ενισχύσει περαιτέρω το νομικό και θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Τον Νοέμβριο διορίστηκε εθνικός συντονιστής για την καταπολέμηση της διαφθοράς (ΕΣΚΔ), ο οποίος συντονίζει τις δραστηριότητες των κρατικών φορέων και των ανεξάρτητων οργανισμών, τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Για λόγους διευκόλυνσης της διαδικασίας αυτής, δημιουργήθηκε ένα δίκτυο συντονιστικών κέντρων για την καταπολέμηση της διαφθοράς σε όλα τα υπουργεία και τους ανεξάρτητους οργανισμούς. Στις αρμοδιότητες των συντονιστικών κέντρων περιλαμβάνεται η υποβολή εκθέσεων προς τον ΕΣΚΔ, η παροχή καθοδήγησης στους αρμόδιους υπαλλήλους και η παρακολούθηση της υλοποίησης της στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς στους αντίστοιχους οργανισμούς και υπουργεία. Τον Απρίλιο, ο ΕΣΚΔ οριστικοποίησε την εθνική στρατηγική για την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία αποτέλεσε αντικείμενο ευρείας διαβούλευσης με την κοινωνία των πολιτών και τον ιδιωτικό τομέα και της οποίας η έγκριση εκκρεμεί. Η στρατηγική αυτή θα πρέπει να αποτελέσει το έναυσμα για την κατάρτιση ολοκληρωμένων σχεδίων δράσης. Με τις τροποποιήσεις του κώδικα ποινικής δικονομίας (ΚΠΔ) που ψηφίστηκαν τον Μάρτιο, οι αρμοδιότητες επί των αδικημάτων διαφθοράς από υψηλού επιπέδου κρατικούς αξιωματούχους μεταφέρθηκαν, με εξαίρεση τα αδικήματα κατάχρησης εξουσίας, στην εισαγγελία σοβαρών εγκλημάτων και στο δικαστήριο σοβαρών εγκλημάτων. Η ενεργητική και παθητική δωροδοκία δικαστών, εισαγγελέων, δικαστικών υπαλλήλων, υψηλού επιπέδου κρατικών αξιωματούχων και τοπικών αιρετών αντιπροσώπων εμπίπτει πλέον στη δικαιοδοσία του δικαστηρίου σοβαρών εγκλημάτων, φέρνοντας περισσότερο στο προσκήνιο τα αδικήματα διαφθοράς υψηλού επιπέδου. Εκκρεμεί η εισαγωγή στη νομοθεσία του ορισμού των «υψηλού επιπέδου αξιωματούχων» και των «τοπικά εκλεγμένων αξιωματούχων». 5

6 Τον Μάρτιο κατέστη νόμιμη η κατάσχεση ή δήμευση παράνομων περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν προϊόν δωροδοκίας. Τον Μάιο καταρτίστηκε νέος νόμος σχετικά με την πρόσβαση στην πληροφόρηση, ο οποίος προβλέπει την επιβολή διοικητικών κυρώσεων, καθώς και τις διαδικασίες διερεύνησης των καταγγελιών προς την επιτροπή για το δικαίωμα στην πληροφόρηση και την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Οι νόμοι περί δήλωσης της περιουσιακής κατάστασης και συγκρούσεων συμφερόντων, οι οποίοι τροποποιήθηκαν τον Απρίλιο του 2014, βρίσκονται επί του παρόντος σε επίσημη διαδικασία έγκρισης. Η αναθεώρηση του νόμου για τη σύγκρουση συμφερόντων επεκτείνει την απαγόρευση σύναψης συμβατικών σχέσεων με δημόσιους φορείς και στους δικαστικούς και τους εισαγγελείς σε επίπεδο πρωτοβάθμιων δικαστηρίων και εφετείων. Επίσης, η υποβολή ψευδών στοιχείων αποτελεί πλέον ποινικό αδίκημα, το οποίο αποτελεί δείγμα της αποφασιστικότητας για την αντιμετώπιση των συγκρούσεων συμφερόντων. Σύμφωνα με τον νόμο περί δήλωσης της περιουσιακής κατάστασης, οι δημόσιοι υπάλληλοι οφείλουν πλέον να καταθέτουν κεφάλαια άνω του 1,5 εκατ. λεκ Αλβανίας (περίπου ευρώ) σε τράπεζα. Όσον αφορά τη συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου τόσο για την καταπολέμηση της διαφθοράς όσο και για το οργανωμένο έγκλημα, τον Δεκέμβριο υπεγράφη μνημόνιο συνεννόησης μεταξύ του γενικού εισαγγελέα, του Υπουργείου Εσωτερικών και της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών με στόχο τη δημιουργία κοινής πλατφόρμας για την ενίσχυση των προληπτικών ερευνών. Συνολικά, πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένου ενός ασφαλούς συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών, με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ερευνών. Τον Απρίλιο ο αριθμός των εισαγγελέων κατά της διαφθοράς στα περιφερειακά γραφεία της εισαγγελίας αυξήθηκε από 22 σε 33. Όσον αφορά το ιστορικό, ο αριθμός των υποθέσεων διαφθοράς που αναφέρθηκαν στην εισαγγελία από τις αστυνομικές αρχές αυξήθηκε κατά 16% κατά την περίοδο μεταξύ Οκτωβρίου 2013 και Μαρτίου 2014 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Οι καταδικαστικές αποφάσεις σε επαρχιακά δικαστήρια μειώθηκαν κατά 8% κατά την ίδια περίοδο, ενώ οι καταδίκες σε εφετεία αυξήθηκαν κατά 81%. Πέντε έρευνες για υποθέσεις διαφθοράς εκκρεμούν ενώπιον της δικαιοσύνης, ενώ υπήρξε μία καταδικαστική απόφαση σε επίπεδο εφετείου. Όσον αφορά τους υψηλόβαθμους και τοπικά εκλεγμένους αξιωματούχους, πέντε υποθέσεις που αφορούν 25 κατηγορουμένους εκκρεμούν ενώπιον της δικαιοσύνης, ενώ δύο υποθέσεις που αφορούν κατάχρηση εξουσίας και άλλες συναφείς κατηγορίες βρίσκονται στο στάδιο διερεύνησης. Συνολικά, ο αριθμός των ερευνών και των καταδικαστικών αποφάσεων παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, ιδίως όσον αφορά τις υποθέσεις διαφθοράς υψηλού επιπέδου. Μεγάλος αριθμός ερευνών για αδικήματα διαφθοράς δεν καταλήγει σε τελεσίδικες καταδικαστικές αποφάσεις, γεγονός το οποίο επισημαίνει την ανάγκη να ενισχυθεί η ανεξαρτησία, η αποτελεσματικότητα και η υποχρέωση λογοδοσίας του 6

7 δικαστικού σώματος καθώς και την ανάγκη ενίσχυσης των ικανοτήτων της αστυνομίας και της εισαγγελικής αρχής. Για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των ερευνών και τη διυπηρεσιακή συνεργασία, τον Μάιο προγραμματίστηκαν μηνιαίες συνεδριάσεις υπό την προεδρία του γενικού εισαγγελέα και του γενικού διευθυντή της αστυνομίας. Εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα εμπόδια, όπως οι διατάξεις όσον αφορά τις παρακολουθήσεις και την επιτήρηση, οι προθεσμίες διεξαγωγής των ερευνών, το παραδεκτό των αποδεικτικών στοιχείων ενώπιον δικαστηρίου και, σε γενικές γραμμές, οι έρευνες εξακολουθούν να διενεργούνται εκ των υστέρων. Πρέπει να ενισχυθούν οι ερευνητικές ικανότητες των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης του χρηματοπιστωτικού και οικονομικού εγκλήματος. Στο ισχύον νομικό πλαίσιο θα πρέπει να συμπεριληφθούν νομικές διατάξεις που εξουσιοδοτούν την κρατική αστυνομία να συγκεντρώνει στοιχεία για τη διεξαγωγή ερευνών από δημόσιους οργανισμούς και ιδιωτικούς φορείς που παρέχουν δημόσιες υπηρεσίες, και οι οποίες προβλέπουν αποτρεπτικές κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Ως θετικό μήνυμα, η Αλβανία ενθαρρύνεται, επίσης, να συμπεριλάβει το αδίκημα του παράνομου πλουτισμού. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες όσον αφορά τους μηχανισμούς επιβολής κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τα διοργανικά μνημόνια συνεννόησης. Η Ύπατη επιθεώρηση για τη δήλωση περιουσιακής κατάστασης και τη σύγκρουση συμφερόντων έλαβε μέτρα για να βελτιώσει τις επιδόσεις της κατά το πρώτο τρίμηνο του Μεταξύ των υποθέσεων αδήλωτων περιουσιακών στοιχείων, κατήγγειλε στην εισαγγελία τις υποθέσεις τριών δικαστών, ενός εισαγγελέα, ενός πρέσβη και δύο επιθεωρητών. Συνολικά, τόσο η Ύπατη επιθεώρηση όσο και τα εσωτερικά σώματα ελέγχου θα πρέπει να αναλάβουν πιο προληπτική δράση, εστιάζοντας στον αδικαιολόγητο πλουτισμό μέσω της καλύτερης εκτίμησης του κινδύνου και της διασταύρωσης των στοιχείων που έχουν στη διάθεσή τους με τις διαθέσιμες δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης και τις δηλώσεις σύγκρουσης συμφερόντων. Η διάθεση των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης στα όργανα που είναι αρμόδια για την επιβολή του νόμου και τη διεξαγωγή ερευνών είναι, από την άποψη αυτή, απαραίτητη. Η δημοσίευση των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης, όπως προβλέπεται στον χάρτη πορείας σχετικά με τις βασικές προτεραιότητες, θα ενισχύσει τη λογοδοσία και θα τονώσει τις προσπάθειες εντοπισμού περιπτώσεων αδικαιολόγητου πλουτισμού. Συνολικά, υπήρξε συνεχής πολιτική βούληση για την ανάληψη αποφασιστικής δράσης όσον αφορά την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν θεσπιστεί μαρτυρούν μια σφαιρική προσέγγιση που περιλαμβάνει ευρύ φάσμα οργανισμών. Η ευρεία διαδικασία διαβούλευσης για το πλαίσιο της στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς δείχνει ότι η κυβέρνηση σκοπεύει να συμπεριλάβει ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων. Έχουν αναληφθεί διυπηρεσιακές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της διεξαγωγής προληπτικών ερευνών, τη συστηματική ανάλυση των κινδύνων και την αντιμετώπιση των εμποδίων, προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των ερευνών. 7

8 Για την περαιτέρω αποφασιστική προώθηση της πορείας της προς την ολοκλήρωση με την ΕΕ, η Αλβανία θα πρέπει να επικεντρωθεί στην εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης και τη σύγκρουση συμφερόντων, να αυξήσει τις προληπτικές έρευνες και να θεσπίσει περαιτέρω μέτρα για να καταστήσει πιο αποτελεσματικές τις έρευνες, και να συνεχίσει να αξιοποιεί τις αρχικές προσπάθειές της με σκοπό τη συγκρότηση αξιόπιστου ιστορικού ερευνών, ποινικών διώξεων και καταδικαστικών αποφάσεων σε υποθέσεις διαφθοράς. Η ριζική μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος θα είναι επίσης ουσιαστικής σημασίας για την καταπολέμηση της διαφθοράς. 4. Καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος Από τον Οκτώβριο έγιναν πολλές οργανωτικές αλλαγές στην κρατική αστυνομία και την εισαγγελική αρχή και καταρτίζεται βασική νομοθεσία, που καλύπτει τους τομείς της οργάνωσης της αστυνομίας και της κατάρτισης και του ελέγχου πυροβόλων όπλων. Τον Μάρτιο διεξήχθη ανοικτός διαγωνισμός για την πρόσληψη νέου προσωπικού στην κρατική αστυνομία. Παρά τη δύσκολη δημοσιονομική κατάσταση, τα κονδύλια που διατέθηκαν το 2014 για τους μισθούς των αστυνομικών αυξήθηκαν κατά 10%. Από τον Σεπτέμβριο απολύθηκαν τριάντα εννέα (39) αστυνομικοί για πειθαρχικούς λόγους. Όσον αφορά τις τρομοκρατικές πράξεις οι οποίες χρηματοδοτούνται μέσω του οργανωμένου εγκλήματος, συστάθηκε μια νέα αντιτρομοκρατική μονάδα στο εσωτερικό της κρατικής αστυνομίας. Η αστυνομία οργάνωσε επιτυχημένες επιχειρήσεις στους τομείς της καταπολέμησης των ναρκωτικών, του εμπορίου ανθρώπων, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και των κατασχέσεων εκρηκτικών υλών στο εσωτερικό της χώρας, ενώ συμμετείχε σε παρόμοιες επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Στον τομέα της διεθνούς αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας, τον Ιανουάριο κυρώθηκε το τέταρτο πρόσθετο πρωτόκολλο της ευρωπαϊκής σύμβασης εκδόσεως. Από τον Οκτώβριο του 2013 έως τα τέλη Απριλίου του 2014 επισκέφθηκαν την Αλβανία 25 συνολικά κλιμάκια από κράτη μέλη της ΕΕ στο πλαίσιο αιτήματος δικαστικής συνδρομής. Κατά την ίδια περίοδο εκδόθηκαν 34 άτομα στην Αλβανία από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ οι αλβανικές αρχές εξέδωσαν 49 άτομα σε κράτη μέλη της ΕΕ. Υπεγράφη επιχειρησιακό πρωτόκολλο μεταξύ της κρατικής αστυνομίας και του τμήματος δημόσιας ασφάλειας του Υπουργείου Εσωτερικών της Ιταλίας. Η Αλβανία συνεργάζεται με την Ιταλία και την Ελλάδα για τη δημιουργία κοινού κέντρου αστυνομικής συνεργασίας με σκοπό τον έλεγχο των παράνομων διασυνοριακών δραστηριοτήτων στους Αγίους Σαράντα. Διεξάγονται τακτικές συνεδριάσεις με τους αξιωματικούς-συνδέσμους των χωρών εταίρων για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις ποινικές έρευνες για περιουσιακά στοιχεία. Μια συμφωνία επιχειρησιακής συνεργασίας με την Ευρωπόλ, η οποία υπεγράφη τον περασμένο Δεκέμβριο, κυρώθηκε από την Αλβανία στις 20 Μαρτίου. Επίσης, η ανταλλαγή πληροφοριών διευκολύνεται μέσω ενός Αλβανού αξιωματικού-συνδέσμου κατόπιν διορισμού του στην Ευρωπόλ. Κατά την περίοδο αναφοράς, η Αλβανία συμμετείχε σε διεθνή αστυνομική επιχείρηση, με την υποστήριξη της Ευρωπόλ, για τον εντοπισμό κλεμμένων και παράνομα διακινούμενων οχημάτων. Ως αποτέλεσμα της επιχείρησης αυτής, ασκήθηκαν 8

9 διώξεις κατά 24 δραστών. Οι αρχές θα πρέπει να χρησιμοποιούν πιο ενεργά όλα τα διαθέσιμα εργαλεία της διεθνούς συνεργασίας και να ενισχύσουν την ανάπτυξη κοινών ομάδων έρευνας. Οι δυνατότητες χρήσης ειδικών τεχνικών έρευνας θα πρέπει να ενισχυθούν όσον αφορά το νομικό και διαδικαστικό πλαίσιο. Όσον αφορά την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων, η Υπηρεσία εθνικού συντονισμού κατά της παράνομης διακίνησης έδωσε νέα πνοή στον εθνικό μηχανισμό παραπομπής, με την εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων στον τομέα της πρόληψης και της ευαισθητοποίησης, και την οριστικοποίηση της νέας εθνικής στρατηγικής και του σχεδίου δράσης για την περίοδο Το 2014 η Υπηρεσία εθνικού συντονισμού κατά της παράνομης διακίνησης απέκτησε για πρώτη φορά τον δικό της προϋπολογισμό. Συγκροτήθηκαν τρεις κινητές μονάδες στα Τίρανα, τον Αυλώνα και το Ελμπασάν, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο αριθμός των ταυτοποιήσεων θυμάτων και πιθανών θυμάτων. Η περιφερειακή αστυνομία διεξάγει μηνιαίες συνεδριάσεις με την εισαγγελία σοβαρών εγκλημάτων. Η επιθεώρηση εργασίας έχει ξεκινήσει να διενεργεί ελέγχους σε νυχτερινά κέντρα σε συνεργασία με την αστυνομία των Τιράνων με στόχο την αντιμετώπιση της καταναγκαστικής εργασίας και της εσωτερικής εμπορίας ανθρώπων. Από τον Μάρτιο λειτουργεί ειδική γραμμή βοήθειας για τα θύματα παράνομης διακίνησης και από τον Νοέμβριο του 2013 τα θύματα αυτά μπορούν να τύχουν νομικής συνδρομής με 30% έκπτωση στις δικηγορικές αμοιβές. Οι τελευταίες τροποποιήσεις του ποινικού κώδικα σχετικά με την εμπορία ανθρώπων πρέπει να εφαρμόζονται με ιδιαίτερη προσοχή, οι αρμόδιες για την εφαρμογή τους αρχές να ενισχυθούν και οι έρευνες για υποθέσεις εσωτερικής εμπορίας ανθρώπων να ενταθούν. Ο αριθμός των καταδικαστικών αποφάσεων όσον αφορά την εμπορία ανθρώπων παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα. Οι ικανότητες εκτίμησης απειλών και κινδύνων για τον εντοπισμό των θυμάτων της εμπορίας ανθρώπων πρέπει να ενισχυθούν με σκοπό την προληπτική αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Όσον αφορά την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, κατά την περίοδο από τον Οκτώβριο 2013 έως τα μέσα Απριλίου 2014, υπήρξε μικρή αύξηση των αδικημάτων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες που παραπέμφθηκαν από την αστυνομία στον εισαγγελέα με σχεδόν τον ίδιο αριθμό δραστών, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Ωστόσο, ο αριθμός των καταδικαστικών αποφάσεων για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα. Από τον Οκτώβριο 2013 έως τα τέλη Μαρτίου, η κρατική αστυνομία παρέπεμψε στην εισαγγελία σοβαρών εγκλημάτων 45 υποθέσεις με σκοπό να κινηθούν έρευνες για περιουσιακά στοιχεία εγκληματικής προέλευσης, σημειώνοντας μικρή αύξηση έναντι της αντίστοιχης περιόδου του προηγούμενου έτους. Πρέπει να πραγματοποιούνται συστηματικά οικονομικές έρευνες και να ενισχύεται το δυναμικό για την αποτελεσματική διενέργειά τους, πράγμα που θα επιτρέψει την κατάσχεση μεγαλύτερου αριθμού περιουσιακών στοιχείων εγκληματικής προέλευσης. 9

10 Όσον αφορά το οικονομικό έγκλημα, μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου 2013 έλαβε χώρα μεγάλη επιχείρηση της αστυνομίας με στόχο παράνομους χώρους διεξαγωγής τυχερών παιχνιδιών, στο πλαίσιο της οποίας κινήθηκαν διαδικασίες έρευνας για 720 ποινικά αδικήματα στον τομέα του οικονομικού εγκλήματος και της κατάσχεσης σημαντικού αριθμού μηχανημάτων τυχερών παιχνιδιών συνολικής αξίας 8,5 εκατ. ευρώ. Επίσης, καθίσταται αναγκαία η συστηματική εφαρμογή κατασχέσεων και δημεύσεων των περιουσιακών στοιχείων. Το δυναμικό παρακολούθησης της επιχειρησιακής οργάνωσης στο πλαίσιο της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος από το διοργανικό κέντρο θαλασσίων επιχειρήσεων έχει ενισχυθεί λόγω της αναβάθμισης 7 παράκτιων ραντάρ, που καλύπτουν όλα τα εθνικά χωρικά ύδατα. Το σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης πληροφοριών, μια διαδικτυακή βάση δεδομένων για την ανταλλαγή πληροφοριών των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία. Έχουν λάβει χώρα κοινά εκπαιδευτικά προγράμματα για τις επιχειρησιακές ικανότητες του προσωπικού υπηρεσίας. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά την ανάλυση των κινδύνων που ενέχει η λήξη του μορατόριουμ για τα ταχύπλοα σκάφη. Όσον αφορά την καταπολέμηση των ναρκωτικών, έχει τεθεί σε εφαρμογή το εθνικό σχέδιο κατά της καλλιέργειας ναρκωτικών. Από τον Οκτώβριο 2013 έως τα τέλη Μαρτίου 2014 συνεχίστηκαν οι κατασχέσεις ναρκωτικών οι κατασχέσεις μαριχουάνας (18,8 τόνοι έναντι 13,6 τόνων) και κοκαΐνης (14,5 κιλά έναντι 1,7 κιλών) αυξήθηκαν ενώ οι κατασχέσεις ηρωίνης μειώθηκαν (25,6 κιλά έναντι 44,8 κιλών) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο πραγματοποιήθηκε δημόσια καταστροφή των κατασχεθέντων ναρκωτικών. Συνολικά, περισσότερες επιχειρήσεις οδήγησαν σε μεγαλύτερο αριθμό διώξεων για λαθρεμπόριο ναρκωτικών κατά την ίδια περίοδο. Οι έρευνες σε υποθέσεις ναρκωτικών πρέπει να συνοδεύονται συστηματικά από παράλληλες οικονομικές έρευνες. Επιπλέον, καθίστανται απαραίτητοι οι εντατικοί συστηματικοί έλεγχοι των θαλάσσιων συνόρων με σκοπό τον αποκλεισμό των οδών διακίνησης ναρκωτικών. Η διεθνής συνεργασία με την Ιταλία, την Ελλάδα, τη Γερμανία, το Βέλγιο, τις ΗΠΑ και το Κοσσυφοπέδιο 2 οδήγησε στη σύλληψη 51 υπόπτων για διεθνή διακίνηση ναρκωτικών κατά την ίδια περίοδο, ενώ την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους είχαν συλληφθεί 31 ύποπτοι. Είναι αναγκαίο να ενταθούν οι προσπάθειες καταπολέμησης των δικτύων διακίνησης ναρκωτικών μέσω της περαιτέρω διεθνούς συνεργασίας και της χρήσης ειδικών ερευνητικών τεχνικών, με βάση την εκτίμηση των απειλών και με παράλληλες οικονομικές έρευνες. Επίσης, πρέπει να ενταθούν συγκεκριμένα μέτρα για την 2 Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με την επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση 1244/99 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου. 10

11 εξάλειψη των φυτειών ναρκωτικών. Στο εθνικό σχέδιο κατά της καλλιέργειας ναρκωτικών πρέπει να προστεθούν οι μετρήσιμοι δείκτες απόδοσης και τα αναμενόμενα παραδοτέα. Συνολικά, έχουν θεσπιστεί πολλές οργανωτικές αλλαγές και η βασική νομοθεσία όσον αφορά τους τομείς της οργάνωσης της αστυνομίας και της κατάρτισης και του ελέγχου των πυροβόλων όπλων τελεί υπό έγκριση. Η διεθνής αστυνομική και δικαστική συνεργασία έχει ενταθεί με την εφαρμογή συμφωνιών έκδοσης. Ο εθνικός μηχανισμός παραπομπής κατά της εμπορίας ανθρώπων έχει ενισχυθεί με την αυξημένη συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου. Οι έρευνες έχουν αποδώσει θετικά αποτελέσματα στην καταπολέμηση των ναρκωτικών, της εμπορίας ανθρώπων και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Επιπλέον, πρέπει να ενταθεί η καταπολέμηση της καλλιέργειας ναρκωτικών. Για την περαιτέρω αποφασιστική προώθηση της πορείας της προς την ολοκλήρωση με την ΕΕ, η Αλβανία πρέπει να βελτιώσει περαιτέρω τις επιδόσεις της στον τομέα της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος μέσω της αύξησης της αποδοτικότητας των προληπτικών ερευνών και της συστηματικής εφαρμογής οικονομικών ερευνών, της ενίσχυσης της διεθνούς και της περιφερειακής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με την Ευρωπόλ, καθώς και εντείνοντας τις προσπάθειές της για την αντιμετώπιση όλων των μορφών του οργανωμένου εγκλήματος. 5. Μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος Τον Ιανουάριο, εξαγγέλθηκαν τα μέτρα σχετικά με τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος με σκοπό την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του. Η Αλβανία ζήτησε τη συνεργασία της Επιτροπής της Βενετίας και καταρτίστηκε ένας χάρτης πορείας με πέντε βασικές προτεραιότητες, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος. Ξεκίνησε η διαδικασία εκπόνησης μιας στρατηγικής για την περίοδο Τον Φεβρουάριο συστάθηκε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης συμβουλευτική ομάδα εργασίας για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος. Τον Μάρτιο η Αλβανία ζήτησε από την Επιτροπή της Βενετίας να αξιολογήσει δύο δέσμες τροποποιήσεων στους κώδικες πολιτικής και ποινικής δικονομίας. Η μία παρέχει το δικαίωμα στους δικαστές να επιβάλλουν πρόστιμα σε δικηγόρους οι οποίοι απουσιάζουν επανειλημμένα από τις ακροάσεις στα αστικά και ποινικά δικαστήρια, ενώ η δεύτερη περιορίζει τα είδη των προσφυγών που μπορούν να ασκηθούν ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου. Οι τροποποιήσεις αυτές αποσκοπούν στη μείωση του φόρτου εργασίας των δικαστηρίων και στην αύξηση της αποδοτικότητάς τους. Σκοπός είναι η συνδρομή της Επιτροπής της Βενετίας να επεκταθεί σταδιακά σε ευρύ φάσμα τομέων. Σύμφωνα με τις τροποποιημένες διατάξεις του κώδικα πολιτικής δικονομίας, οι περισσότερες αστικές υποθέσεις στο Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζονται από τριμελή επιτροπή δικαστών. Απαιτούνται περαιτέρω μέτρα ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματική η λειτουργία του Ανώτατου Δικαστηρίου. Σε αυτά περιλαμβάνονται η εναρμόνιση και η δημοσίευση της νομολογίας, οι τροποποιήσεις του κώδικα ποινικής δικονομίας που επιφέρουν αλλαγές στις διαδικασίες που εφαρμόζονται στο Ανώτατο Δικαστήριο σε σχέση με τη σύνθεση των 11

12 επιτροπών που εξετάζουν ποινικές υποθέσεις, η θέσπιση διατάξεων με σκοπό τη μείωση του αριθμού των προσφυγών, η ολοκλήρωση της εν εξελίξει εσωτερικής αναδιοργάνωσης του δικαστηρίου καθώς και η συμπλήρωση των υπόλοιπων τριών κενών θέσεων στο εν λόγω δικαστήριο. Η πρόσφατη δημοσίευση ενός ολοκληρωμένου καταλόγου δικαστών με ένδειξη του βαθμού τους, η οποία έλαβε χώρα για πρώτη φορά, αποτελεί βήμα προόδου για την ενίσχυση της διαφάνειας του συστήματος διορισμού, προαγωγής και μετάθεσης των δικαστών. Είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθεί αξιολόγηση των δικαστών όσον αφορά την περίοδο και τα επόμενα έτη. Απαιτείται η λήψη πρόσθετων μέτρων για να διασφαλιστεί ότι οι διαδικασίες στο πλαίσιο του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαιοσύνης όσον αφορά τον διορισμό, την προώθηση και τη μετάθεση των δικαστών βασίζονται αποκλειστικά στην αξία των αιτούντων και σε άλλα αντικειμενικά κριτήρια. Το ενοποιημένο σύστημα ηλεκτρονικής διαχείρισης υποθέσεων (ICMIS), μέσω του οποίου διασφαλίζεται η τυχαία και διαφανής κατανομή των υποθέσεων στους δικαστές και η παρακολούθηση των υποθέσεων που εκκρεμούν, δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί σε όλα τα δικαστήρια. Αυτό ισχύει ιδίως στην περίπτωση του πρωτοδικείου Τιράνων, του δικαστηρίου σοβαρών εγκλημάτων, του εφετείου σοβαρών εγκλημάτων και των νεοσύστατων διοικητικών δικαστηρίων, στα οποία το σύστημα αυτό δεν λειτουργεί. Οι δικαστικές αποφάσεις θα πρέπει να διατίθενται σε όλους τους ασκούντες συναφή επαγγέλματα και το ευρύ κοινό. Οι αποφάσεις θα πρέπει να δημοσιεύονται επίσης, με το σκεπτικό τους, σε βάση δεδομένων με δυνατότητα αναζήτησης και εντός εύλογης προθεσμίας, καθώς και σε συμμόρφωση με τις συστάσεις της επιτρόπου για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Οι τροποποιήσεις του κώδικα ποινικής δικονομίας για αδικήματα διαφθοράς από υψηλού επιπέδου κρατικούς αξιωματούχους (βλ. τμήμα 3. Πολιτικές καταπολέμησης της διαφθοράς) θεσπίζουν τις διαδικασίες που ρυθμίζουν την άρση της ασυλίας τους. Στην περίπτωση των τακτικών δικαστών, απαιτείται η έγκριση του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαιοσύνης κατόπιν αιτήματος του εισαγγελέα για τη διενέργεια σωματικής και κατ οίκον έρευνας, καθώς και για κάθε μορφή στέρησης της ελευθερίας. Για τους δικαστές του Ανώτατου και Συνταγματικού Δικαστηρίου, εναπόκειται στον γενικό εισαγγελέα να ζητήσει από το Ανώτατο Δικαστήριο να εγκρίνει την άρση της ασυλίας. Αντίθετα με τους κανονικούς δικαστές και εισαγγελείς, τα μέλη του Ανώτατου και Συνταγματικού Δικαστηρίου παραμένουν υπό τη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου όσον αφορά τα αδικήματα που σχετίζονται με τη διαφθορά. Στοιχεία σχετικά με έξι περιπτώσεις υπόνοιας διαφθοράς στους κόλπους του δικαστικού σώματος έχουν σταλεί από το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης στον Γενικό Εισαγγελέα. Από τον Οκτώβριο του 2013, ο Υπουργός Δικαιοσύνης έχει ασκήσει πειθαρχική δίωξη κατά 19 δικαστών, οι υποθέσεις των οποίων έχουν παραπεμφθεί για εξέταση στο Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης. Μέχρι σήμερα, το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης έχει εξετάσει 12

13 πέντε από τις εν λόγω υποθέσεις, έχοντας απολύσει έναν δικαστή, έχοντας μεταθέσει έναν άλλο δικαστή σε χαμηλότερης βαθμίδας δικαστήριο επί δύο έτη και έχοντας εκδώσει προειδοποίηση απόλυσης κατά 3 δικαστών. Σε μια άλλη υπόθεση, τον Δεκέμβριο του 2013 το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης έθεσε σε διαθεσιμότητα έναν δικαστή εν αναμονή της οριστικής αποφάσεως. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης έχει ασκήσει δίωξη κατά δύο εισαγγελέων. Το πειθαρχικό σύστημα θα πρέπει να ενισχυθεί, ο ρόλος του Υπουργού Δικαιοσύνης στην πειθαρχική διαδικασία, καθώς και στο πλαίσιο του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαιοσύνης θα πρέπει να αναθεωρηθεί, οι νέοι κανόνες για την ασυλία των δικαστών θα πρέπει να εφαρμοστούν αποτελεσματικά, καθώς και να δημιουργηθεί ιστορικό στην επιβολή κυρώσεων. Όσον αφορά την αποδοτικότητα, και τα έξι διοικητικά δικαστήρια, το διοικητικό εφετείο και το διοικητικό σώμα του Ανωτάτου Δικαστηρίου συστάθηκαν τον Νοέμβριο Ο διορισμός των δικαστών στα δικαστήρια αυτά, τα οποία χειρίζονται, μεταξύ άλλων, υποθέσεις που έχουν παραπεμφθεί από άλλα δικαστήρια, έχει πραγματοποιηθεί κατόπιν εξέτασης. Η διαδικασία πλήρωσης των υπόλοιπων εννέα θέσεων σε πέντε διοικητικά δικαστήρια εκτός Τιράνων και οριστικοποίησης της διάθεσης εισηγητών και κτιρίων για δικαστήρια πρέπει να ολοκληρωθεί. Μετά την απόφαση του Μαρτίου 2014 που εξέδωσε το Συνταγματικό Δικαστήριο, η οποία κηρύσσει αντισυνταγματικό τον νόμο του Απριλίου 2013 για τις διοικητικές υπηρεσίες του δικαστικού τομέα, είναι απαραίτητο να καλυφθεί το νομικό αυτό κενό και να θεσπιστούν διατάξεις για τη ρύθμιση του έργου των δικαστηρίων και του προσωπικού τους. Σύμφωνα με την απόφαση, απαιτείται ειδική, και όχι απλή πλειοψηφία για την έγκριση του νόμου από το Κοινοβούλιο το Όσον αφορά την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, θα πρέπει να εφαρμοστούν οι διατάξεις για την τροποποίηση του νόμου του 2008 περί νομικής συνδρομής, όσον αφορά την εξαίρεση ορισμένων κατηγοριών πολιτών από τα δικαστικά έξοδα και τη σύσταση τοπικών γραφείων νομικής συνδρομής (νομικές κλινικές). Συνολικά, η Αλβανία έχει καταδείξει τη δέσμευσή της για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, ιδίως μέσω των επαφών της με την Επιτροπή της Βενετίας για τη βελτίωση της ανεξαρτησίας, της υποχρέωσης λογοδοσίας και του επαγγελματισμού του συστήματος. Έγιναν ορισμένες προσπάθειες για τη μείωση των καθυστερήσεων και του φόρτου εργασίας των δικαστηρίων εν γένει, καθώς και για την ενίσχυση της διαφάνειας του δικαστικού συστήματος. Ελήφθησαν μέτρα για την προώθηση της υποχρέωσης λογοδοσίας των δικαστών και των εισαγγελέων, μέσω της θέσπισης διαδικασιών που ρυθμίζουν την άρση της ασυλίας τους. Θεσπίστηκε ένας αριθμός κυρώσεων έπειτα από την κίνηση πειθαρχικών διαδικασιών. Για την περαιτέρω αποφασιστική προώθηση της πορείας της προς την ολοκλήρωσή της με την ΕΕ, η Αλβανία πρέπει να συνεχίσει με αυστηρότητα τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, μέσω συνεχών επαφών με την Επιτροπή της Βενετίας, καθώς και με τη θέσπιση σημαντικών πρόσθετων διατάξεων για την ενίσχυση ιδίως της ανεξαρτησίας και της 13

14 λογοδοσίας - σύμφωνα με τον χάρτη πορείας για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος - και την επαρκή εφαρμογή των εγκεκριμένων μέτρων. 6. Συμπέρασμα Η Αλβανία εξακολουθεί να εφαρμόζει και να εδραιώνει τα μεταρρυθμιστικά της μέτρα που σχετίζονται με την ΕΕ, ιδίως όσον αφορά το καθεστώς υποψήφιας χώρας. Υπάρχει σταθερή πολιτική βούληση όσον αφορά την ανάληψη αποφασιστικής δράσης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μαρτυρούν μια σφαιρική προσέγγιση η οποία περιλαμβάνει ευρύ φάσμα οργανισμών. Έχουν επέλθει σημαντικές νομοθετικές μεταρρυθμίσεις για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και οι έρευνες έχουν αποδώσει θετικά αποτελέσματα στην καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών και σε άλλους τομείς σοβαρής και οργανωμένης εγκληματικότητας. Η Αλβανία έχει καταδείξει τη δέσμευσή της για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, ιδίως μέσω της συνεργασίας της με την Επιτροπή της Βενετίας για τη βελτίωση της ανεξαρτησίας, της υποχρέωσης λογοδοσίας και του επαγγελματισμού του συστήματος. Με βάση τα πορίσματα της παρούσας έκθεσης, η Επιτροπή επιβεβαιώνει τη σύστασή της προς το Συμβούλιο να χορηγήσει το καθεστώς υποψήφιας χώρας στην Αλβανία. Είναι σημαντικό να συνεχιστεί η συστηματική μεταρρυθμιστική προσέγγιση της Αλβανίας, καθώς τα βιώσιμα αποτελέσματα θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην περαιτέρω εξέλιξη της ολοκλήρωσής της με την ΕΕ. Στην εν λόγω έκθεση προσδιορίζεται ήδη μια σειρά από βασικές προκλήσεις που είναι απαραίτητες για την περαιτέρω αποφασιστική προώθηση της πορείας ένταξης της Αλβανίας στην ΕΕ. Στο πλαίσιο της καταπολέμησης της διαφθοράς, όσον αφορά την περαιτέρω αποφασιστική προώθηση της πορείας της προς την ολοκλήρωση με την ΕΕ, η Αλβανία θα πρέπει να επικεντρωθεί στην εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης και τη σύγκρουση συμφερόντων, να αυξήσει τις προληπτικές έρευνες στις υποθέσεις διαφθοράς και να θεσπίσει περαιτέρω μέτρα για να καταστήσει πιο αποτελεσματικές τις έρευνες, να συνεχίσει να αξιοποιεί τις αρχικές προσπάθειές της, με σκοπό τη συγκρότηση αξιόπιστου ιστορικού ερευνών, ποινικών διώξεων και καταδικαστικών αποφάσεων σε υποθέσεις διαφθοράς. Η ριζική μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος που προβλέπεται θα είναι επίσης αποφασιστικής σημασίας για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Στο πλαίσιο της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, όσον αφορά την περαιτέρω αποφασιστική προώθηση της πορείας της προς την ολοκλήρωση με την ΕΕ, η Αλβανία πρέπει να βελτιώσει περαιτέρω τις επιδόσεις της μέσω της ενίσχυσης της διυπηρεσιακής συνεργασίας, της αύξησης της αποδοτικότητας των προληπτικών ερευνών και της συστηματικής εφαρμογής οικονομικών ερευνών, της ενίσχυσης της διεθνούς και της περιφερειακής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με την Ευρωπόλ, καθώς 14

15 και εντείνοντας τις προσπάθειές της για την αντιμετώπιση όλων των μορφών του οργανωμένου εγκλήματος. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος, όσον αφορά την περαιτέρω αποφασιστική προώθηση της πορείας της προς την ολοκλήρωση με την ΕΕ, η Αλβανία πρέπει να συνεχίσει με αυστηρότητα τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, μέσω συνεχών επαφών με την Επιτροπή της Βενετίας, καθώς και με τη θέσπιση σημαντικών πρόσθετων διατάξεων για την ενίσχυση ιδίως της ανεξαρτησίας και της λογοδοσίας - σύμφωνα με τον χάρτη πορείας για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος - και την επαρκή εφαρμογή των εγκεκριμένων μέτρων. Επιπλέον, είναι σημαντικό η διαδικασία μεταρρύθμισης να συνοδευτεί από την ενδυνάμωση και την ενοποίηση του πολιτικού διαλόγου μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Η διεξαγωγή συζητήσεων σε συγκαταβατικό και εποικοδομητικό πλαίσιο στο κοινοβούλιο είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα των μεταρρυθμίσεων, και η σύσταση ενός εθνικού συμβουλίου για την ολοκλήρωση με την ΕΕ, το οποίο θα επιτρέπει τη συνένωση όλων των ενδιαφερομένων μερών, είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη συναίνεσης στο σύνολο της αλβανικής κοινωνίας. Στην έκθεση προόδου της Επιτροπής του Οκτωβρίου του 2014 θα αναπτυχθούν περαιτέρω οι βασικές προκλήσεις που προσδιορίζονται στην παρούσα έκθεση. 15