ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ. Περιοχή Κοιλάδας Τεμπών - Νέου Παντελεήμονα

Transcript

1 ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Σ Περιοχή Κοιλάδας Τεμπών - Νέου Παντελεήμονα ΙΟΥΝΙΟΣ 2016

2 Περιεχόμενα 1. Γενικά Φυσιογνωμία Περιοχής Οικοσυστήματα Βλάστηση - Τύποι Οικοτόπων Χλωρίδα Ορισμός τμημάτων και χιλιομετρικών θέσεων Κοιλάδα των Τεμπών Νέος Παντελεήμονας Εργασίες Προστασίας από τις Βραχοπτώσεις Γενικά Έργα προστασίας εντός της Κοιλάδας των Τεμπών (Ιούνιο 2015 έως Ιούνιο 2016) Εργασίες περιόδου από 9 έως 13 Νοεμβρίου Εργασίες περιόδου από 9 έως 19 Μαΐου Έργα προστασίας στην περιοχή του Νέου Παντελεήμονα Ετήσια Παρακολούθηση της φυσική αποκατάστασης της βλάστησης Κοιλάδα των Τεμπών Νέος Παντελεήμονας Συμπεράσματα Γενικά Συμπεράσματα Μάιος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

3 1. Γενικά Η παρούσα αποτελεί την 6 η σε σειρά Μελέτη Εκτίμησης της Φυσικής Αποκατάστασης της Βλάστησης. Αφορά τις περιοχές της Κοιλάδας των Τεμπών και του Νέου Παντελεήμονα στον Δήμο Κάτω Ολύμπου του Νομού Πιερίας, καλύπτει την περίοδο από Ιούνιο του 2015 έως Ιούνιο του 2016 και αναπτύχθηκε στα πλαίσια της τήρησης του Περιβαλλοντικού Όρου 3.3 της ΚΥΑ με α.π. οικ / Στην Μελέτη γίνεται μια συνοπτική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις περιοχές από τις παρεμβάσεις για την σταθεροποίηση των βραχομαζών καθώς επίσης προσδιορίζεται ο βαθμός επίδρασης των εργασιών αυτών στην χλωρίδα των περιοχών. Η ετήσια παρακολούθηση της φυσικής αποκατάστασης της βλάστησης καθορίστηκε για την περίοδο Μάιο Ιούνιο καθότι η χλωρίδα κατά την περίοδο αυτή βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη. Οι περιοχές που καλύπτονται από την Μελέτη αφορούν: Η περιοχή της Κοιλάδας των Τεμπών που εμπίπτει εντός των ορίων της περιοχής SCI (Site of Community Importance)/ SPA (Special Protection Area) «Αισθητικό Δάσος Κοιλάδας Τεμπών» - GR , κατά μήκος της ΠΑΘΕ, έκτασης 1335,913 εκτ. Η περιοχή Νέος Παντελεήμονας, η οποία βρίσκεται 11 χλμ. βόρεια της Κοιλάδας των Τεμπών και πλησίον του οικισμού Νέος Παντελεήμονας και εκτείνεται κατά μήκος της ΠΑΘΕ. Η περιοχή καλύπτει έκταση 7071,4 στρ. Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε και εκπονήθηκε από την παρακάτω ομάδα εργασίας: Αργυρόπουλος Ζήσης Χημικός Περιβαλλοντολόγος Αγιαννήτης Κωνσταντίνος Γεωπόνος ΑΠΘ Γκαραγκούνη Ευαγγελία Μηχανικός Γεωτεχνολογίας και Περιβάλλοντος TE 2. Φυσιογνωμία Περιοχής 2.1 Οικοσυστήματα Βλάστηση - Τύποι Οικοτόπων Η ευρύτερη περιοχή καλύπτεται κυρίως από μακκία βλάστηση, βραχώδη οικοσυστήματα και ελαιοκαλλιέργειες. Στις περιοχές αναγνωρίστηκαν οι παρακάτω τύποι φυσικών οικοτόπων: 92Α0 (Στοές με Salix alba και Populus alba) 92C0 (Δάση ανατολικής πλατάνου) 9340 (Δάση Αριάς Quercus ilex) 8216 (Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση) 5350 (Ψευδομακκί) 91E0 (Αλλουβιακά υπολειματικά δάση (Alnion glutinoso-incanae) Επισημαίνεται ότι όλοι οι τύποι οικοτόπων, εκτός από τον οικότοπο 5350, ανήκουν στο παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43 ΕΟΚ. Το μεγαλύτερο ποσοστό (41,9%) της περιοχής Κοιλάδα των Τεμπών καλύπτεται από τον τύπο οικοτόπου 5350 (Ψευδομακκία βλάστηση) και ακολουθούν τα Δάση Αριάς Quercus ilex με ποσοστό 30,7% και οι καλλιεργημένες εκτάσεις με ποσοστό 14,03%. Οι υπόλοιποι τύποι οικοτόπων συμμετέχουν με μικρά ποσοστά με ποιο σημαντικό εκείνο των Δασών ανατολικής πλατάνου (4,4%). Όσον αφορά στη περιοχή του Νέου Παντελεήμονα το μεγαλύτερο ποσοστό (58,46%) καλύπτεται από τον τύπο οικοτόπου 5350 (Ψευδομακκία βλάστηση) και ακολουθούν οι καλλιεργημένες εκτάσεις με 3

4 ποσοστό 15,02%. Οι υπόλοιποι τύποι φυσικών οικοτόπων συμμετέχουν με μικρά ποσοστά με ποιο σημαντικό εκείνο των Δασών ανατολικής πλατάνου (2,68%). Οι δύο τύποι ενδιαιτημάτων με τη μεγαλύτερη κάλυψη στην περιοχή είναι ο 5350 (Ψευδομακία Βλάστηση) και ο 9340 (Δάση Αριάς Quercus ilex) που κυριαρχούν στις πλαγιές αριστερά και δεξιά του Πηνειού. Είναι αντιπροσωπευτικοί αυτού του τύπου βλάστησης και σε πολύ καλή κατάσταση. Η αντιπροσωπευτικότητα του ενδιαιτήματος Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση (8216) καταγράφεται σαν καλή η διατήρηση όμως είναι άριστη λόγω εξαιρετικής δομής. Η συνολική εκτίμηση, ότι πρόκειται για εξαιρετικής αξίας ενδιαίτημα, συνάγεται και από τα παραπάνω αλλά και από το γεγονός ότι εδώ φιλοξενούνται σημαντικά ενδημικά είδη όπως τα Campanula incurva, Campanula thessala, και Centaurea graeca ssp. Ceccariana. 2.2 Χλωρίδα Το σύνολο των ειδών που καταγράφηκαν ανέρχεται σε 131 είδη από τα οποία 9 είδη αναγνωρίζονται με σημαντικότερη οικολογική αξία. Τα είδη αυτά είναι: Allium Heldreichii, Campanula Incurva, Anacamptis Pyramidalis, Campanula Incurva, Campanula Thessala, Centaurea Pelia, Erysimum Graecum, Lamium Garganicum, Leontodon Crispus ssp. Graecus. Από το σύνολο των οικολογικά σημαντικών ειδών, 7 είδη αποτελούν ενδημικά της Ελλάδας. Τα είδη αυτά είναι: Allium Heldreichii, Campanula Thessala, Campanula Incurva, Centaurea Pelia, Centaurea Graeca ssp. Ceccariniana, Erysimum Graecum, Leontodon Crispus ssp. Graecus. Ένα (1) είδος περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των απειλούμενων φυτών της Ελλάδας (Φοίτος κ.α. 1995), ως σπάνιο είδος. Πρόκειται για το είδος Campanula Incurva. Πέντε (5) είδη έχουν συμπεριληφθεί στο Προεδρικό Διάταγμα 67/1981: «Περί προστασίας της αυτοφυούς Χλωρίδας και Άγριας Πανίδας και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της Ερεύνης επ αυτών». Τα είδη αυτά είναι: Allium Heldreichii, Campanula Incurva, Leontodon Crispus ssp. Graecus, Lilium Candidum, Platanus Orientalis. Κανένα από τα είδη δεν συμπεριλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43 ΕΟΚ. Κανένα από τα είδη δεν αποτελεί τοπικό ενδημικό. Ένα (1) είδος έχει συμπεριληφθεί στο παράρτημα ΙΙ της Διεθνής Σύμβασης (Συνθήκη) CITES για τα είδη της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας του πλανήτη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Πρόκειται για το είδος Anacamptis Pyramidalis. Δύο (2) είδη έχουν συμπεριληφθεί στο WCMC (World Conservation Monitoring Centre) ως σπάνια είδη. Τα είδη αυτά είναι: Campanula Incurva, Allium Heldreichii. Από το σύνολο των οικολογικά σημαντικών ειδών, 6 είδη έχουν βραχόφιλο χαρακτήρα και καταγράφηκαν στον οικότοπο 8216 (Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση αποτελούν ενδημικά της Ελλάδας). Τα είδη αυτά είναι: Allium Heldreichii, Campanula Thessala, Campanula Incurva, Centaurea Graeca ssp. Ceccariniana, Lilium Candidum. Επιπρόσθετα στον οικότοπο 8216 καταγράφηκε και το είδος Leontodon Crispus ssp. Graecus. Ενδεικτικές φωτογραφίες της βλάστησης παρατίθενται παρακάτω (Φωτο: 1 10): 4

5 Φωτ.1 Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση (τύπος οικοτόπου 8216) Φωτ.2 Το είδος Allium Subhirsutum 5

6 Φωτ.3 Το σπάνιο ενδημικό είδος Centaurea Graeca spp. Ceccariana σε οικότοπο 8216 (Ασβεστολιθικά πρανή με χασμοφυτική βλάστηση) Φωτ.4 Campanula sp. σε οικότοπο 8216 (Ασβεστολιθικά πρανή με χασμοφυτική βλάστηση) 6

7 Φωτ.5 Το είδος Balota Acetabulosa Φωτ.6 Το σπάνιο είδος Jasminum Fruticans 7

8 Φωτ.7 Το είδος Ornithogallum Umbellatum Φωτ. 8 Το είδος Rhamnus Alaternus 8

9 Φωτ.9 Το ενδημικό είδος Campanula Thessala Φωτ.10 Άποψη μακκίας βλάστησης (5350) 9

10 3. Ορισμός τμημάτων και χιλιομετρικών θέσεων Για τον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος οι περιοχές παρακολούθησης διαιρέθηκαν σε τμήματα. 3.1 Κοιλάδα των Τεμπών Η περιοχή της Κοιλάδας των Τεμπών διαιρέθηκε σε 34 τμήματα σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Τμήμα Χ.Θ. Από Έως Μήκος

11 3.2 Νέος Παντελεήμονας Η περιοχή του Νέου Παντελεήμονα διαιρέθηκε σε 6 τμήματα σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Τμήμα Χ.Θ. Από Έως Μήκος Εργασίες Προστασίας από τις Βραχοπτώσεις 4.1 Γενικά Οι περιοχές της υφισταμένης Εθνικής Οδού στην περιοχή της Κοιλάδας Τεμπών και του Νέου Παντελεήμονα, μεταξύ των Χ.Θ (περιοχή μήκους 5000m) και (περιοχή μήκους 2400m) επιθεωρούνται επισταμένως βάση εγκεκριμένου προγράμματος σε εξαμηνιαία βάση, όσον αφορά την ασφάλεια της οδού και την κατάσταση των πρανών της περιοχής. Τα αποτελέσματα των εξαμηνιαίων επιθεωρήσεων αξιολογούνται από ομάδα εμπειρογνώμων και καθορίζονται τα απαραίτητα έργα προστασίας από τις βραχοπτώσεις και σταθεροποίησης κεκλιμένων επιφανειών. 4.2 Έργα προστασίας εντός της Κοιλάδας των Τεμπών (Ιούνιο 2015 έως Ιούνιο 2016) Οι επεμβάσεις που κρίθηκαν αναγκαίες και διενεργήθηκαν στη περιοχή της Κοιλάδας των Τεμπών βάση το τρέχον έτος, εκτελέστηκαν στις περιόδους από 9 έως 13 Νοεμβρίου 2015 και από 9 έως 19 Μαΐου Εργασίες περιόδου από 9 έως 13 Νοεμβρίου 2015 Οι εργασίες που εκτελέστηκαν κατά τη περίοδο του Νοεμβρίου του 2015 περιελάμβαναν: Α. Εγκατάσταση μικρού φράχτη για την προστασία από πτώσεις πετρών, Β. Εργασίες ξεσκαρώματος στα φυσικά και τεχνητά πρανή, Γ. Επιδιόρθωση πλέγματος βραχοπαγίδων, Δ. Αποφόρτιση φραχτών ανάσχεσης από παγιδευμένα βραχοτεμάχια σε διάφορες θέσεις εντός κοιλάδας. Παρακάτω αναφέρονται αναλυτικά οι προαναφερόμενες εργασίες, συνοδευόμενες από φωτογραφικό υλικό: 11

12 Α. Εγκατάσταση μικρού φράχτη για την προστασία από πτώσεις πετρών Η εγκατάσταση έλαβε χώρα στην Χ.Θ (Τμήμα 1) με μόνιμα αγκύρια πλήρης πάκτωσης τύπου Thread bar G20/S. Ως υλικό πάκτωσης χρησιμοποιήθηκαν φυσίγγια ταχύπηκτης ρητίνης. Φωτ. Α.1 Β. Εργασίες ξεσκαρώματος στα φυσικά και τεχνητά πρανή Επιθεώρηση των πρανών και απομάκρυνση επισφαλών, λόγω διάβρωσης, βραχοτεμαχίων στις παρακάτω θέσεις. Νότια του Τμήματος 1 Φωτ. Β.1 12

13 Τμήμα 3, Χ.Θ Φωτ. Β.2 Τμήμα 8, Χ.Θ Φωτ. Β.3 13

14 Τμήμα 9, Χ.Θ Τμήμα 30, Χ.Θ Φωτ. Β.4 Τμήμα 32 & 33, Χ.Θ Φωτ. Β.5 14

15 Γ. Επιδιόρθωση πλέγματος βραχοπαγίδων Πραγματοποιήθηκε διάνοιξη προσβάσεων πίσω από τους φράχτες ανάσχεσης βραχοπτώσεων με σκοπό την ανεμπόδιστη επιθεώρηση και την ομαλή λειτουργία των φραχτών. Τμήμα 6, Χ.Θ Φωτ. Γ.1 Τμήμα 6, Χ.Θ Φωτ. Γ.2 15

16 Τμήμα 6, Χ.Θ Φωτ. Γ.3 Δ. Αποφόρτιση φραχτών ανάσχεσης από παγιδευμένα βραχοτεμάχια σε διάφορες θέσεις εντός κοιλάδας Φωτ. Δ.1 16

17 4.2.2 Εργασίες περιόδου από 9 έως 19 Μαΐου 2016 Οι εργασίες που εκτελέστηκαν κατά τη περίοδο του Μαΐου του 2016 περιελάμβαναν: Α. Εκτεταμένη επιθεώρηση όλων των πρανών και των συστημάτων βραχοπροστασίας Β. Εργασίες ξεσκαρώματος στα πρανή Γ. Διάνοιξη προσβάσεων Δ. Διενέργεια μετρήσεων στους μάρτυρες παρακολούθησης Ε. Συντήρηση των συστημάτων βραχοπροστασίας Παρακάτω αναφέρονται αναλυτικά οι προαναφερόμενες εργασίες, συνοδευόμενες από φωτογραφικό υλικό: Α. Εκτεταμένη επιθεώρηση όλων των πρανών και των συστημάτων βραχοπροστασίας Η επιθεώρηση διενεργήθηκε με την χρήση πτήσεων drone αλλά και πιο εστιασμένα με επί τόπου παρουσία των αλπινιστών με την βοήθεια αναρριχητικών σχοινιών. Φωτ. Α.1 Φωτ. Α.2 17

18 Β. Εργασίες ξεσκαρώματος στα πρανή Οι εργασίες αυτές έλαβαν χώρα στα χαμηλότερα τεχνητά πρανή αλλά και στα υψηλότερα φυσικά πρανή της κοιλάδας σε διάφορες θέσεις. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιήθηκαν ξεσκαρώματα σε ύψη άνω των 100μ. από την επιφάνεια του δρόμου. Φωτ. Β.1 Φωτ. Β.2 18

19 Γ. Διάνοιξη προσβάσεων Διάνοιξη προσβάσεων πραγματοποιήθηκε στα πρανή ώστε οι επιθεωρήσεις να διεξάγονται απρόσκοπτα αλλά και τα συστήματα ανάσχεσης βραχοπτώσεων να είναι απελευθερωμένα από την πυκνή βλάστηση. Δ. Διενέργεια μετρήσεων στους μάρτυρες παρακολούθησης Εντός της κοιλάδας των Τεμπών έχει εγκατασταθεί δίκτυο παρακολούθησης μετακινήσεων σημαντικών βραχωδών σχηματισμών. Μετρήσεις διεξάγονται κατά τη διάρκεια αυτών των επιθεωρήσεων αλλά και σε ειδικότερες περιπτώσεις. Φωτ. Δ.1 Ε. Συντήρηση των συστημάτων βραχοπροστασίας Πραγματοποιήθηκε συντήρηση των συστημάτων βραχοπροστασίας, όπως άδειασμα των φραχτών ανάσχεσης από παγιδευμένα βραχοτεμάχια και αποκατάσταση των διχτυών όπου αυτά έχουν παρουσιάσει φθορές λόγω βραχοπτώσεων. 4.3 Έργα προστασίας στην περιοχή του Νέου Παντελεήμονα Στην περιοχή του Νέου Παντελεήμονα δεν εκτελέστηκε καμία εργασία από τον Ιούνιο του 2015 έως τον Ιούνιο του

20 5. Ετήσια Παρακολούθηση της φυσική αποκατάστασης της βλάστησης Για τις ανάγκες της παρούσας Έκθεσης, συντάχθηκε και εφαρμόστηκε πρόγραμμα παρακολούθησης της βλάστησης σε όλη την περίοδο Μάρτιο Μάιο Ουσιαστικά, η ετήσια Επιθεώρηση της χλωρίδας πραγματοποιείται καθ όλο το έτος, ώστε να εκτιμηθεί πλήρως η παρουσία και ανάπτυξη των ειδών σε κάθε εποχή. Η τελική επιθεώρηση, προκειμένου να εκτιμηθεί η συνολική επίπτωση των έργων στην ανάπτυξη της χλωρίδας της Κοιλάδας Τεμπών και του Νέου Παντελεήμονα διενεργήθηκε στις 30 Μαΐου του 2016 κατά την οποία επιθεωρήθηκαν τα τμήματα των περιοχών και συντάχθηκαν κατάλληλα αρχεία σύγκρισης της φυτικής κατάστασης τους πριν (Μ.Π.Ε. Έργων Προστασίας της Ε.Ο. από Βραχοπτώσεις Νοέμβριος 2009) και μετά τις εργασίες προστασίας Επιτόπια επιθεώρηση (φωτογραφική τεκμηρίωση). 5.1 Κοιλάδα των Τεμπών Κατά την επιτόπια επιθεώρηση ελέγχθηκαν όλα τα τμήματα της Κοιλάδας των Τεμπών. Σχετικές φωτογραφίες σύγκρισης παραθέτονται παρακάτω. 20

21 Τμήμα 1 Φωτ.1.1 : Τμήμα 1 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 1.2: Τμήμα 1 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 1 δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη μεταβολή ως προς τη σύνθεση των φυτικών ειδών, σε σχέση με το Υπάρχει μικρή αύξηση της φυτικής μάζας σε σχέση με τη περίοδο πριν από τις εργασίες. 21

22 Τμήμα 2 Φωτ. 2.1 : Τμήμα 2 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 2.2: Τμήμα 2 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 2 δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη μεταβολή ως προς τη σύνθεση των φυτικών ειδών, σε σχέση με το Υπάρχει μικρή αύξηση της φυτικής μάζας σε σχέση με τη περίοδο πριν από τις εργασίες. 22

23 Τμήμα 3 Φωτ. 3.1 : Τμήμα 3 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 3.2 : Τμήμα 3 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 3 είναι παραπλήσια με αυτή του Υπάρχουν μικρές αλλαγές στον οικότοπο 8216 λόγω αφαίρεσης βραχομάζας και αυξημένη βλάστηση λόγω των σημαντικών υψών βροχής. Τα φυτικά είδη εμφανίζουν την ίδια ποικιλότητα. 23

24 Τμήμα 4 Φωτ. 4.1 : Τμήμα 4 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 4.2 : Τμήμα 4 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 3 πραγματοποιήθηκαν εργασίες ξεσκαρώματος το 1 ο Εξάμηνο του Δεν σημειώθηκε σοβαρή επίπτωση στη χασμοφυτική βλάστηση, η οποία αναπτύσσεται αργά στις αποκαλυφθείσες επιφάνειες. Καμία μεταβολή στη βιοποικιλότητα. 24

25 Τμήμα 5 Φωτ. 5.1 : Τμήμα 5 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 5.2 : Τμήμα 5 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα της χλωρίδας στο Τμήμα 5 είναι σταθερή. Πραγματοποιήθηκε μικρής έκτασης αφαίρεση βραχομάζας και τα κατακόρυφα τμήματα των πρανών που σημειώθηκε εκβραχισμός εξακολουθούν να παραμένουν γυμνά. 25

26 Τμήμα 6 Φωτ. 6.1 : Τμήμα 6 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 6.2 : Τμήμα 6 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) 26

27 Φωτ. 6.3 : Τμήμα 6 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα της χλωρίδας στο Τμήμα 6 είναι σταθερή. Πραγματοποιήθηκε εκβραχισμός χωρίς επιπτώσεις στη χασμοφυτική χλωρίδα. Μετά τη τοποθέτηση πλεγμάτων παρατηρείται αύξηση των αναρριχώμενων ειδών. Σημαντική η παρουσία των ειδών Cyclamen Persicum, Crocus Biflorus ( Μάρτιος 2016), Euphorbia Characias (Απρίλιος- Μάιος 2016), Centaurea Graeca. 27

28 Τμήμα 7 Φωτ. 7.1 : Τμήμα 7 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 7.2 : Τμήμα 7 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα της χλωρίδας στο Τμήμα 7 είναι σταθερή με σημαντική αύξηση βιομάζας λόγω βροχοπτώσεων. Πραγματοποιήθηκε εκβραχισμός χωρίς επιπτώσεις στη χασμοφυτική χλωρίδα. Μετά τη τοποθέτηση πλεγμάτων παρατηρείται αύξηση των αναρριχώμενων ειδών. Σημαντική η παρουσία των ειδών Cyclamen Persicum, Euphorbia Characias (Απρίλιος- Μάιος 2016), Centaurea Graeca. 28

29 Τμήμα 8 Φωτ. 8.1 : Τμήμα 8 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 8.2 : Τμήμα 8 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα της χλωρίδας στο Τμήμα 8 είναι σχεδόν αμετάβλητη. 29

30 Τμήμα 9 Φωτ. 9.1 : Τμήμα 9 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 9.2 : Τμήμα 9 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 9 είναι σχεδόν αμετάβλητη, σχεδόν μηδενική παρουσία του είδους Allium Heldreichii, στα χαμηλά υψόμετρα, σε σχέση με περασμένες περιόδους. Υπάρχει εμφάνιση νέων ατόμων δενδρώδους βλάστησης. 30

31 Τμήμα 10 Φωτ : Τμήμα 10 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 10 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 10 είναι σχεδόν αμετάβλητη. 31

32 Τμήμα 11 Φωτ : Τμήμα 11 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 11 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 11 είναι σχεδόν αμετάβλητη. Σημαντική παρουσία των ειδών Balotta Acetabulosa, Verbascum Undulatum, Verbascum Sp.Campanula Thessala και αναρριχώμενων ειδών 32

33 Τμήμα 12 Φωτ : Τμήμα 12 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 12 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 12 υπάρχει αύξηση φυτικής μάζας της δενδρώδους χλωρίδας. Σημαντική παρουσία των ειδών: Cyclamen Persicum (φθινόπωρο - χειμώνας), Euphorbia Characias (Άνοιξη), Verbascum Undulatum, Campanula Incurve, Allium Subirshutum. 33

34 Τμήμα 13 Φωτ : Τμήμα 13 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 13 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 13 υπάρχει αύξηση φυτικής μάζας της δενδρώδους χλωρίδας. Σημαντική παρουσία των ειδών: Cyclamen Persicum (φθινόπωρο - χειμώνας), Euphorbia Characias (Άνοιξη), Verbascum Undulatum, Campanula Incurve, Allium Subirshutum.Ανάπτυξη νέων ατόμων Platanus Orientalis μεταξύ ποδός του πρανούς και new jersey. 34

35 Τμήμα 14 Φωτ : Τμήμα 14 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 14 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 14 δεν υπάρχει ποιοτική μεταβολή. Ανάπτυξη νέων ατόμων Platanus Orientalis μεταξύ ποδός του πρανούς και new jersey. 35

36 Τμήμα 15 Φωτ : Τμήμα 15 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 15 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 15 δεν υπάρχει ποιοτική μεταβολή. 36

37 Τμήμα 16 Φωτ : Τμήμα 16 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 16 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 16 είναι σχεδόν αμετάβλητη. 37

38 Τμήμα 17 Φωτ : Τμήμα 17 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 17 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Δεν υπάρχει καμία ιδιαίτερη μεταβολή στο Τμήμα 17, πέραν της έντονης θαλλερότητας της δενδρώδους χλωρίδας λόγω αυξημένων βροχοπτώσεων. 38

39 Τμήμα 18 Φωτ : Τμήμα 18 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 18 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 18 είναι σχεδόν αμετάβλητη, υπάρχει ανάπτυξη του είδους Cercis Siliquastrum. 39

40 Τμήμα 19 Φωτ : Τμήμα 19 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 19 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 19 η εικόνα είναι σχεδόν ίδια. Υπάρχει έντονη παρουσία του ενδημικού είδους Campanula Thessala στη λιθόριπτη αντιστήριξη και μείωση της αναρριχώμενης βλάστησης (Hedera Helix). 40

41 Τμήμα 20 Φωτ : Τμήμα 20 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 20 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 20 υπάρχει σποραδική παρουσία του είδους Arum Italicum στα ερείσματα της οδού καθώς και αυξημένη παρουσία του είδους Lilium Candidum. Στη λιθόριπτη αντιστήριξη υπάρχει μείωση της αναρριχώμενης βλάστησης (Hedera Helix). 41

42 Τμήμα 21 Φωτ : Τμήμα 21 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 21 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 21 υπάρχει σποραδική παρουσία του είδους Arum Italicum στα ερείσματα της οδού καθώς και αυξημένη παρουσία του είδους Lilium Candidum, κυριαρχούν αναρριχώμενα είδη Calystegia Sepium, Hedera Helix. Στη λιθόριπτη αντιστήριξη υπάρχει μείωση της αναρριχώμενης βλάστησης (Hedera Helix). 42

43 Τμήμα 22 Φωτ : Τμήμα 22 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 22 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 22 η κατάσταση της χλωρίδας είναι πολύ καλή. Κυριαρχούν δενδρώδη είδη και αναρριχώμενα. Εμφάνιση των ειδών Veronica Cymbalaria, Lilium Candidum και μεμονωμένη παρουσία του σπάνιου είδους Jasminum Fruticans. 43

44 Τμήμα 23 Φωτ : Τμήμα 23 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 23 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 23 η κατάσταση της χλωρίδας είναι πολύ καλή. Κυριαρχούν δενδρώδη είδη και αναρριχώμενα. Εμφάνιση των ειδών Veronica Cymbalaria, Lilium Candidum και μεμονωμένη παρουσία του σπάνιου είδους Jasminum Fruticans. 44

45 Τμήμα 24 Φωτ : Τμήμα 24 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 24 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 24 είναι αμετάβλητη σε σχέση με το

48 Τμήμα 27 Φωτ : Τμήμα 27 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 27 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 27 είναι σχεδόν σταθερή. Υπάρχει αύξηση της φυτικής μάζας και ανάπτυξη νέων ατόμων του είδους Cercis Siliquastrum στον πόδα του πρανούς. 48

49 Τμήμα 28 Φωτ : Τμήμα 28 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 28 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 28 είναι αμετάβλητη. 49

50 Τμήμα 29 Φωτ : Τμήμα 29 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 29 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 29 η κατάσταση είναι σταθερή. 50

51 Τμήμα 30 Φωτ : Τμήμα 30 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 30 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η εικόνα στο Τμήμα 30 είναι σχεδόν σταθερή. Σημειώθηκε επέκταση του είδους Lilium Candidum προς χαμηλότερα υψόμετρα, μεμονωμένη εμφάνιση σε συστάδες του είδους Stembergia Lutea. 51

52 Τμήμα 31 Φωτ : Τμήμα 31 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 31 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 31 παρατηρήθηκε μείωση βλάστησης στα χαμηλά τμήματα λόγω αφαίρεσης βραχομάζας. Εμφάνιση σε μεγάλους αριθμούς των ειδών Crucianella, Allium Subirshutum, Lilium Candidum. Μειωμένη παρουσία του είδους Allium Heldreichii. 52

53 Τμήμα 32 Φωτ : Τμήμα 32 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 32 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 32 η εικόνα είναι σχεδόν σταθερή όσον αφορά τη χασμοφυτική βλάστηση. Σχετικά καλή επέκταση του αναρριχώμενου Calystegia Sepium. 53

54 Τμήμα 33 Φωτ : Τμήμα 33 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 33 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) 54

55 Φωτ : Τμήμα 33 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 33 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η κατάσταση στο Τμήμα 33 είναι σχεδόν σταθερή. Επέκταση του αναρριχώμενου Calystegia Sepium και μεγαλύτερη επέκταση του αναρριχώμενου είδους Hedera Helix. 55

56 Τμήμα 34 Φωτ : Τμήμα 34 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ : Τμήμα 34 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Η κατάσταση στο Τμήμα 34 είναι σχεδόν σταθερή. Επέκταση του αναρριχώμενου Calystegia Sepium και μεγαλύτερη επέκταση του αναρριχώμενου είδους Hedera Helix. 56

57 Στον Πίνακα που ακολουθεί δίνονται οι εκτιμήσεις όλων των τμημάτων της Κοιλάδας σε σύγκριση με την κατάσταση της βλάστησης της περιοχής πριν από τις εργασίες προστασίας. Τμήμα Εκτίμηση Ιούνιος 2016 Η εικόνα στο Τμήμα 1 δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη μεταβολή ως προς τη σύνθεση των φυτικών ειδών, σε σχέση με το Υπάρχει μικρή αύξηση της φυτικής μάζας σε σχέση με τη περίοδο πριν από τις εργασίες. Η εικόνα στο Τμήμα 2 δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη μεταβολή ως προς τη σύνθεση των φυτικών ειδών, σε σχέση με το Υπάρχει μικρή αύξηση της φυτικής μάζας σε σχέση με τη περίοδο πριν από τις εργασίες. Η εικόνα στο Τμήμα 3 είναι παραπλήσια με αυτή του Υπάρχουν μικρές αλλαγές στον οικότοπο 8216 λόγω αφαίρεσης βραχομάζας και αυξημένη βλάστηση λόγω των σημαντικών υψών βροχής. Τα φυτικά είδη εμφανίζουν την ίδια ποικιλότητα. Στο Τμήμα 3 πραγματοποιήθηκαν εργασίες ξεσκαρώματος το 1 ο Εξάμηνο του Δεν σημειώθηκε σοβαρή επίπτωση στη χασμοφυτική βλάστηση, η οποία αναπτύσσεται αργά στις αποκαλυφθείσες επιφάνειες. Καμία μεταβολή στη βιοποικιλότητα. Η εικόνα της χλωρίδας στο Τμήμα 5 είναι σταθερή. Πραγματοποιήθηκε μικρής έκτασης αφαίρεση βραχομάζας και τα κατακόρυφα τμήματα των πρανών που σημειώθηκε εκβραχισμός εξακολουθούν να παραμένουν γυμνά. Η εικόνα της χλωρίδας στο Τμήμα 6 είναι σταθερή. Πραγματοποιήθηκε εκβραχισμός χωρίς επιπτώσεις στη χασμοφυτική χλωρίδα. Μετά τη τοποθέτηση πλεγμάτων παρατηρείται αύξηση των αναρριχώμενων ειδών. Σημαντική η παρουσία των ειδών Cyclamen Persicum, Crocus Biflorus ( Μάρτιος 2016), Euphorbia Characias (Απρίλιος- Μάιος 2016), Centaurea Graeca. Η εικόνα της χλωρίδας στο Τμήμα 7 είναι σταθερή με σημαντική αύξηση βιομάζας λόγω βροχοπτώσεων. Πραγματοποιήθηκε εκβραχισμός χωρίς επιπτώσεις στη χασμοφυτική χλωρίδα. Μετά τη τοποθέτηση πλεγμάτων παρατηρείται αύξηση των αναρριχώμενων ειδών. Σημαντική η παρουσία των ειδών Cyclamen Persicum, Euphorbia Characias (Απρίλιος- Μάιος 2016), Centaurea Graeca. 8 Η εικόνα της χλωρίδας στο Τμήμα 8 είναι σχεδόν αμετάβλητη. 9 Η εικόνα στο Τμήμα 9 είναι σχεδόν αμετάβλητη, σχεδόν μηδενική παρουσία του είδους Allium Heldreichii, στα χαμηλά υψόμετρα, σε σχέση με περασμένες περιόδους. Υπάρχει εμφάνιση νέων ατόμων δενδρώδους βλάστησης. 10 Η εικόνα στο Τμήμα 10 είναι σχεδόν αμετάβλητη Η εικόνα στο Τμήμα 11 είναι σχεδόν αμετάβλητη. Σημαντική παρουσία των ειδών Balotta Acetabulosa, Verbascum Undulatum, Verbascum Sp.Campanula Thessala και αναρριχώμενων ειδών Στο Τμήμα 12 υπάρχει αύξηση φυτικής μάζας της δενδρώδους χλωρίδας. Σημαντική παρουσία των ειδών: Cyclamen Persicum (φθινόπωρο - χειμώνας), Euphorbia Characias (Άνοιξη), Verbascum Undulatum, Campanula Incurve, Allium Subirshutum. Στο Τμήμα 13 υπάρχει αύξηση φυτικής μάζας της δενδρώδους χλωρίδας. Σημαντική παρουσία των ειδών: Cyclamen Persicum (φθινόπωρο - χειμώνας), Euphorbia Characias (Άνοιξη), Verbascum Undulatum, Campanula Incurve, Allium Subirshutum. 57

58 Τμήμα 14 Εκτίμηση Ιούνιος 2016 Στο Τμήμα 14 δεν υπάρχει ποιοτική μεταβολή. Ανάπτυξη νέων ατόμων Platanus Orientalis μεταξύ ποδός του πρανούς και new jersey. 15 Στο Τμήμα 15 δεν υπάρχει ποιοτική μεταβολή. 16 Η εικόνα στο Τμήμα 16 είναι σχεδόν αμετάβλητη. 17 Δεν υπάρχει καμία ιδιαίτερη μεταβολή στο Τμήμα 17, πέραν της έντονης θαλλερότητας της δενδρώδους χλωρίδας λόγω αυξημένων βροχοπτώσεων. 18 Η εικόνα στο Τμήμα 18 είναι σχεδόν αμετάβλητη, υπάρχει ανάπτυξη του είδους Cercis Siliquastrum Στο Τμήμα 19 η εικόνα είναι σχεδόν ίδια. Υπάρχει έντονη παρουσία του ενδημικού είδους Campanula Thessala στη λιθόριπτη αντιστήριξη και μείωση της αναρριχώμενης βλάστησης (Hedera Helix). Στο Τμήμα 20 υπάρχει σποραδική παρουσία του είδους Arum Italicum στα ερείσματα της οδού καθώς και αυξημένη παρουσία του είδους Lilium Candidum. Στη λιθόριπτη αντιστήριξη υπάρχει μείωση της αναρριχώμενης βλάστησης (Hedera Helix). Στο Τμήμα 21 υπάρχει σποραδική παρουσία του είδους Arum Italicum στα ερείσματα της οδού καθώς και αυξημένη παρουσία του είδους Lilium Candidum, κυριαρχούν αναρριχώμενα είδη Calystegia Sepium, Hedera Helix. Στη λιθόριπτη αντιστήριξη υπάρχει μείωση της αναρριχώμενης βλάστησης (Hedera Helix). Στο Τμήμα 22 η κατάσταση της χλωρίδας είναι πολύ καλή. Κυριαρχούν δενδρώδη είδη και αναρριχώμενα. Εμφάνιση των ειδών Veronica Cymbalaria, Lilium Candidum και μεμονωμένη παρουσία του σπάνιου είδους Jasminum Fruticans. Στο Τμήμα 23 η κατάσταση της χλωρίδας είναι πολύ καλή. Κυριαρχούν δενδρώδη είδη και αναρριχώμενα. Εμφάνιση των ειδών Veronica Cymbalaria, Lilium Candidum και μεμονωμένη παρουσία του σπάνιου είδους Jasminum Fruticans. 24 Η εικόνα στο Τμήμα 24 είναι αμετάβλητη σε σχέση με το Η εικόνα στο Τμήμα 25 είναι αμετάβλητη σε σχέση με το Η εικόνα στο Τμήμα 26 είναι αμετάβλητη σε σχέση με το Η εικόνα στο Τμήμα 27 είναι σχεδόν σταθερή. Υπάρχει αύξηση της φυτικής μάζας και ανάπτυξη νέων ατόμων του είδους Cercis Siliquastrum στον πόδα του πρανούς. 28 Η εικόνα στο Τμήμα 28 είναι αμετάβλητη. 29 Στο Τμήμα 29 η κατάσταση είναι σταθερή. 30 Η εικόνα στο Τμήμα 30 είναι σχεδόν σταθερή. Σημειώθηκε επέκταση του είδους Lilium Candidum προς χαμηλότερα υψόμετρα, μεμονωμένη εμφάνιση σε συστάδες του είδους Stembergia Lutea. 58

59 Τμήμα Εκτίμηση Ιούνιος 2016 Στο Τμήμα 31 παρατηρήθηκε μείωση βλάστησης στα χαμηλά τμήματα λόγω αφαίρεσης βραχομάζας. Εμφάνιση σε μεγάλους αριθμούς των ειδών Crucianella, Allium Subirshutum, Lilium Candidum. Μειωμένη παρουσία του είδους Allium Heldreichii. Στο Τμήμα 32 η εικόνα είναι σχεδόν σταθερή όσον αφορά τη χασμοφυτική βλάστηση. Σχετικά καλή επέκταση του αναρριχώμενου Calystegia Sepium. Η κατάσταση στο Τμήμα 33 είναι σχεδόν σταθερή. Επέκταση του αναρριχώμενου Calystegia Sepium και μεγαλύτερη επέκταση του αναρριχώμενου είδους Hedera Helix. Η κατάσταση στο Τμήμα 34 είναι σχεδόν σταθερή. Επέκταση του αναρριχώμενου Calystegia Sepium και μεγαλύτερη επέκταση του αναρριχώμενου είδους Hedera Helix. 59

60 5.2 Νέος Παντελεήμονας Κατά την επιτόπια επιθεώρηση ελέγχθηκαν όλες τα τμήματα του Νέου Παντελεήμονα. Σχετικές φωτογραφίες σύγκρισης παραθέτονται παρακάτω. Τμήμα 1 Φωτ. 1.1 : Τμήμα 1 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 1.2 : Τμήμα 1 - Πριν τις εργασίες προστασίας 60

61 Φωτ. 1.3 : Τμήμα 1 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Φωτ. 1.4 : Τμήμα 1 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 1 δεν υπάρχει καμία μεταβολή, η μακροσκοπική εικόνα είναι σταθερή. 61

62 Τμήμα 2 Φωτ. 2.1 : Τμήμα 2 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 2.3 : Τμήμα 2 - Πριν τις εργασίες προστασίας 62

63 Φωτ. 2.3 : Τμήμα 2 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Φωτ. 2.4 : Τμήμα 2 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 2 δεν υπάρχει καμία μεταβολή, η μακροσκοπική εικόνα είναι σταθερή. 63

65 Φωτ. 3.3 : Τμήμα 3 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Φωτ. 3.4 : Τμήμα 3 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 3 δεν υπάρχει καμία μεταβολή, πέραν της μικρής αναμενόμενης αύξησης της φυτικής μάζας. 65

66 Τμήμα 4 Φωτ. 4.1 : Τμήμα 4 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 4.2 : Τμήμα 4 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 4 δεν υπάρχει κάποια ουσιώδη μεταβολή. 66

68 Φωτ. 5.3 : Τμήμα 5 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Φωτ. 5.4 : Τμήμα 5 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Στο Τμήμα 5 υπάρχει μικρή και αργή επανεμφάνιση χασμοφυτικής βλάστησης στο πρανές. 68

69 Τμήμα 6 Φωτ. 6.1 : Τμήμα 6 - Πριν τις εργασίες προστασίας Φωτ. 6.2: Τμήμα 6 Μετά τις εργασίες προστασίας (Μάιος 2016) Εκτίμηση (επιτόπια επιθεώρηση ): Εμφάνιση νέων ατόμων Cercis Siliquastrum μεταξύ ποδός του πρανούς και new jersey. 69

70 Στον Πίνακα που ακολουθεί δίνονται συνολικά οι εκτιμήσεις όλων των τμημάτων του Νέου Παντελεήμονα σε σύγκριση με την κατάσταση της βλάστησης της περιοχής πριν από τις εργασίες προστασίας. Τμήμα Εκτίμηση Ιούνιος Στο Τμήμα 1 δεν υπάρχει καμία μεταβολή, η μακροσκοπική εικόνα είναι σταθερή. 2 Στο Τμήμα 2 δεν υπάρχει καμία μεταβολή, η μακροσκοπική εικόνα είναι σταθερή. 3 Στο Τμήμα 3 δεν υπάρχει καμία μεταβολή, πέραν της μικρής αναμενόμενης αύξησης της φυτικής μάζας. 4 Στο Τμήμα 4 δεν υπάρχει κάποια ουσιώδη μεταβολή. 5 Στο Τμήμα 5 υπάρχει μικρή και αργή επανεμφάνιση χασμοφυτικής βλάστησης στο πρανές. 6 Εμφάνιση νέων ατόμων Cercis Siliquastrum μεταξύ ποδός του πρανούς και new jersey. 70

71 6. Συμπεράσματα 6.1 Γενικά Συμπεράσματα Μάιος 2016 Εκτίμηση των ειδών χλωρίδας κατά την επιθεώρηση Μαΐου 2016 Έξη χρόνια μετά τις εργασίες προστασίας από τις βραχοπτώσεις στη Κοιλάδα των Τεμπών και στο Νέο Παντελεήμονα, μπορούμε να αποτιμήσουμε με υψηλή βεβαιότητα πλέον την κατάσταση της χλωρίδας, κυρίως των ειδών της που αναπτύσσονται στους οικοτόπους 8216 (χασμοφυτική βλάστηση) και 9340 (ζώνη με Quercus Ilex), όπου πραγματοποιήθηκε ο μεγαλύτερος όγκος των εργασιών εκβραχισμού και τοποθέτησης προστατευτικών πλεγμάτων. Οι πραγματοποιηθείσες εργασίες στα βραχώδη ασβεστολιθικά πρανή (οικότοπος 8216) δεν προκάλεσαν σημαντικές και μη αναστρέψιμες μεταβολές στη χλωρίδα, δηλαδή δεν σημειώθηκε εξαφάνιση είδους ούτε σημαντική μείωσή του ώστε να απειλείται με εξαφάνιση. Τα ενδημικά είδα εξακολουθούν να εμφανίζονται σε ικανοποιητικούς πληθυσμούς ενώ το σπάνιο είδος Lilium Candidum έχει επεκταθεί και σε χαμηλότερα υψόμετρα. Αντιθέτως, υπήρξε ποσοτική μείωση των αναρριχώμενων ειδών Hedera Helix & Calystegia Sepium (περισσότερο το πρώτο) λόγω των εργασιών τοποθέτησης προστατευτικής περίφραξης στο λιθόριπτο τοίχο αντιστήριξης των τμημάτων 19 26, ενώ στα τμήματα που έγινε τοποθέτηση New Jersey, υπήρξε εμφάνιση νέων ατόμων δεντρώδους χλωρίδας, των οποίων η ανάπτυξη στο μέλλον θα εγκυμονεί κινδύνους για την ασφάλεια των χρηστών της Ε.Ο. Προτάσεις: 1. Για την επαναφορά της εικόνας πριν από τις εργασίες στα τμήματα 19 26, σε ότι αφορά τα αναρριχώμενα είδη προτείνεται η φύτευση νέων φυτών του είδους Hedera Helix. Αυτό θα αναβαθμίσει αισθητικά αυτό το τμήμα της Ε,Ο δεδομένου ότι μετά το πέρας των εργασιών θα λειτουργήσεις ως οδός ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας (Σύμβαση Παραχώρησης /άρθρο 2.1.1β). 2. Για το σπάνιο είδος Jasminum Fruticans προτείνεται η συλλογή σπόρων, ανάπτυξη σπορόφυτων και μεταφύτευσή τους σε σημεία του οικοτόπου. Ενδημικά Σπάνια Είδη: (1) Campanula Thessala Έχει σημαντική εξάπλωση στα ασβεστολιθικά πρανή (ενδιαιτήματα 8216) της Κοιλάδας των Τεμπών και σαφώς μικρότερη στην υπόλοιπη Θεσσαλία. Αποτελεί το είδος που δυνητικά θα κινδύνευε περισσότερο από τις εργασίες προστασίας από τις βραχοπτώσεις. Η σημερινή του κατάσταση κρίνεται ιδιαίτερα ικανοποιητική από πλευράς πληθοκάλυψης και εξάπλωσης στο εν λόγω ενδιαίτημα. (2) Campanula Incurva Προστατεύεται από το Π.Δ. 67/81 και περιέχεται στο κόκκινο βιβλίο των απειλούμενων ειδών της Ελλάδας. Έχει μικρότερη εξάπλωση, που περιορίζεται στον οικότοπο 8216 αλλά μεγαλύτερη εξάπλωση έχει στην υπόλοιπη Κεντρική Ελλάδα, στη ζώνη μεταξύ της Βόρειας Εύβοιας και Ολύμπου. Οι πληθυσμοί της όπως καταγράφηκαν κατά τη τρέχουσα περίοδο κρίνονται ικανοποιητικοί για την περιοχή GR (3) Centaurea Graeca sp. Ceccariniana Βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση σε όλη την έκταση της προστατευόμενης περιοχής και στο σύνολο του οικοτόπου (4) Lilium Candidum (Κρίνος της Παναγίας) Σπάνιο είδος προστατευόμενο από το Π.Δ. 67/81. Στη Κοιλάδα των Τεμπών έχει σημαντική εξάπλωση στα ενδιαιτήματα 9340 και Στη φετινή καταγραφή του (Μάρτιος Μάιος 2014) παρατηρήθηκε μεγάλη εξάπλωση και σε μικρότερα υψόμετρα. Είναι το δεύτερο κατά σειρά είδος που κινδύνεψε με μείωση του πληθυσμού του κατά τη διάρκεια των εργασιών του (5) Allium Subhirsutum Έχει μικρότερη εξάπλωση από το προηγούμενο της ομάδας του αλλά οι αριθμοί του κρίνονται ικανοποιητικοί. (6) Jasminum Fruticans (Άγριο Γιασεμί) Σπάνιο είδος σε όλο τον ελληνικό χώρο, χωρίς να είναι ενδημικό είδος της χώρας μας. Στη Κοιλάδα των Τεμπών καταγράφηκε κατά τη μελέτη πεδίου που 71

72 πραγματοποιήθηκε το2009, σε δύο θέσεις. Καταγράφηκε ομοίως και στη πρόσφατη επιθεώρηση της χλωρίδας, χωρίς όμως να έχει επεκταθεί σε σημαντικό βαθμό. Η κατάστασή του εμφανίζεται σχετικά σταθερή. Ακολουθεί πίνακας στον οποίο εμφαίνονται τα είδη χλωρίδας των δυο περιοχών και η εκτίμηση της κατάστασής τους. α) Κοιλάδα Τεμπών- οικότοπος 8216 α/α Είδος Κατάσταση Παρατηρήσεις 1 Allium Heldreichii Πολύ καλή, ικανοποιητική εξάπλωση 2 Centaurea Graeca Πολύ καλή 3 Campanula Thessala Πολύ καλή 4 Lilium Candidum Άριστη 5 6 Lilium Chalcedonium Euphorbia Characias Πολύ καλή Πολύ καλή 7 Calystegia Sepium Πολύ καλή Λόγω καιρικών συνθηκών(ψυχρός καιρός) υπήρξε καθυστέρηση στην εμφάνισή του. Ο αριθμός των ατόμων του είδους, για το 2016 ήταν ιδιαίτερα μικρός. Μεγάλη εξάπλωση και σε μικρότερα υψόμετρα Παραμένει στον φυσικό του οικότοπο Η διασπορά στον οικότοπο είναι καλή. Εμφανίζει μεγάλη εξάπλωση στα τμήματα Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Ενδημικό είδος Ενδημικό είδος, κενταύρια η ελληνική Ενδημικό είδος Κρινάκι της Παναγίας Προστατεύεται από το ΠΔ 67/81 Λείριον χαλκηδόνιον Παρουσιάζει μεγαλύτερη εξάπλωση στον οικότοπο 8216 του Ολύμπου, εντός της κοιλάδας. Αναρριχάται στα προστατευτικά/ ανασχετικά πλέγματα 8 Leontodon Crispus ssp. Graecus Καλή απειλούμενο 9 Erysimum Graecum Καλή Ερύσινον το Κορινθιακό 10 Aurinia Saxatilis Ίδια κατάσταση με πέρυσι Παραμένει αμετάβλητη η κατάσταση Βερσόχορτο ή αουρινία η πετραία Campanula Incurva Campanula Versicolor Καλή Καλή Αμετάβλητη κατάσταση Μερικές συστάδες της εμφανίζονται ανάμεσα στις πέτρες των τοίχων αντιστήριξης στα τμήματα Ενδημικό είδος. Προστατεύεται από το ΠΔ 67/81 Καμπανούλα των βράχων 13 Ptilostemon Chamaepeuse Σε καλή κατάσταση 72

73 α/α Είδος Κατάσταση Παρατηρήσεις 14 Ceterach Officinarum Καλή 15 Coronilla Emerus Πολύ καλή Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Χρυσόχορτο σκορπίδι, κατεράχιο το φαρμακευτικό Στεφανίσκος, κορονίλα η ήμερη 16 Hedera Helix Σημαντική εξάπλωση στα σημεία που έγινε εκβραχισμός 17 Gallium sp. Καλή Ωστόσο, στα σημεία που έγινε τοποθέτηση περίφραξης επί του λιθόριπτου τοίχου αντιστήριξης( τμήμα 19 26) υπήρξε σημαντική μείωση των αναρριχώμενων αυτού του είδους με πολύ αργή επαναφορά, θα χρειαστεί φύτευση νέων ατόμων του είδους στα παραπάνω τμήματα Κισσός Εκτείνεται εκατέρωθεν της Ε.Ο 18 Geranium Purpureum Πολύ καλή Γεράνι 19 Merculiaris Annua Πολύ καλή 20 Melica Uniflora Μέτρια ως καλή Μικρή ανάπτυξη 21 Satureja Juliana Σπάνιο είδος 22 Sedum sp. Μέτρια Πιο καλή ανάπτυξη στον οικότοπο Veronica Cymbalaria/Glauca Καλή Βερόνικα η κυμβλαρία Umbrilicus Rupestris Valeriana Italica ή Βαλεριάνα του Διοσκορίδη Cyclamen Hederifolium Καλή Σπάνιο Άριστη 27 Clematis Vitalba Πολύ καλή 28 Allium Subhirsutum Πολύ καλή κατάσταση Πυκνή παρουσία στα τμήματα 1-15, μικρότερη στα υπόλοιπα (16-34) Φύεται ανάμεσα σε βράχους, ευνοείται από την παρουσία υγρασίας Κυκλάμινο Κν. Η γενειάδα του παππού 73

74 α/α Είδος Κατάσταση Παρατηρήσεις Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά 29 Balota Acetabulosa Άριστη Αλουμινάκι ή φυτιλάκι 30 Phagnalon Graecum Καλή Καλοχορτιά/ ασπροθύμαρο Rhamnus Alaternus Cercis Siliquastrum Μέτρια Άριστη 33 Cercis Australis Σπάνιο Εμφανίζεται σε υψόμετρα μεγαλύτερα των 90 μ. Το πλέον σύνηθες είδος στην κοιλάδα των Τεμπών. Μικρός αριθμός ατόμων υπάρχει εντός της κοιλάδας. Ο μεγάλος αριθμός ατόμων που είχε κλαδευτεί, έχει επαναβλαστήσει 34 Ephedra Fragilis ssp. Campylopoda Καλή 35 Geranium lusidum Καλή 36 Rhus Coriaria Καλή Εμφανίζεται σε όλα τα υψόμετρα σε Τέμπη και Ν. Παντελεήμονα 37 Rubus Sanctus Πολύ καλή Βατομουριά 38 Urospermum Picroides Καλή 39 Jasmine Fruticans Σπάνιο Σε μεγάλη πυκνότητα καθ όλη την περίοδο Μάρτιος Μάιος. Η κατάστασή του εμφανίζεται σχετικά σταθερή. Ίσως χρειαστεί συλλογή σπόρων και φύτευση για τη διάσωσή του. Χοντρολαχανίδα/ Αγριοζοχός Άγριο γιασεμί β) Κοιλάδα Τεμπών- οικότοπος 9340 (ζώνη quercus ilex) επιπλέον είδη χλωρίδας: α/α Είδος Κατάσταση Παρατηρήσεις 1 Arbutus Unendo Πολύ καλή 2 Quercus Ilex Πολύ καλή Στον οικότοπο Είναι είδος που παρουσιάζει ικανοποιητική εξάπλωση στα μεγάλα υψόμετρα του GU 26 αλλά και στα 16,17,19. Δεν εμφανίζεται στα υψόμετρα που έχουν γίνει εκβραχισμοί. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Κουμαριά Αριά- για τις εργασίες βραχοπροστασίας αφαιρέθηκε μικρός αριθμός ατόμων 74

75 α/α Είδος Κατάσταση Παρατηρήσεις 3 Pteridium Aquilinum (Φτέρη) Καλή Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Δεν επηρεάστηκε καθόλου από τις εργασίες 4 Cardamine Graeca Καλή Πικροκάρδαμο 5 Carpinus Orientalis Πολύ καλή 6 Cotinus Coggygria Πολύ καλή 7 Cistus Creticus Πολύ καλή 8 Calicotome Vilosa Άριστη σε υψόμετρα >150 μ. Μεγάλη ανάπτυξη σε όλη την έκταση του πρανούς του όρους Όσσα (Κίσσαβος), κυρίως στα τμήματα Μεγαλύτερη εξάπλωση στα GU 10,12(ξηροθερμικό κλίμα) Τμήματα Δεν εμφανίζεται στις περιοχές που έγιναν εργασίες προστασίας από τις βραχοπτώσεις. Μεγάλη πυκνότητα στις περιοχές πάνω από την οροφή της σήραγγας Τ2. Σκυλόγαυρος Κότινος, χρυσόξυλο. Συνηθισμένο είδος στις πλαγιές του Κισσάβου Κίσθαρος, λαδανιά Ασπάλαθος γ) Νέος Παντελεήμονας επιπλέον είδη χλωρίδας: α/α Είδος Κατάσταση Παρατηρήσεις 1 Quercus Coccifera Πολύ καλή Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Πρίνος, πουρνάρι Phillyrea Latifolia Pistacia Lentiscus Pistacia Terebinthus Cistus Salvifolius Πολύ καλή μέχρι άριστη Πολύ καλή Πολύ καλή Πολύ καλή Πυκνή παρουσία στις περιοχές των φαραγγιών(τμήματα 6-14) Φυλλίκι, φιλλύρα Σχοίνος Κοκκορεβυθιά Λαδανιά 6 Erica Arborea Πολύ καλή Δεντρώδες ρείκι 7 Laurus Nobilis Πολύ καλή 8 Platanus Orientalis Πολύ καλή Επιθετικό φυτό, επεκτείνεται συνεχώς Ο αριθμός των ατόμων του είδους δεν επηρεάστηκε καθόλου. Αντιθέτως, εμφανίστηκαν νέα άτομα τόσο στον πόδα του πρανούς όσο και στο έρεισμα της οδού. Από τον Ανεξάρτητο Μηχανικό ζητήθηκε για τα νέα δεντρύλια που θα φυτευτούν στα πρανή της Ν.Ε.Ο. (GU 10-12) Δάφνη του Απόλλωνα Ανατολικό πλατάνι 75

76 α/α Είδος Κατάσταση Παρατηρήσεις 9 Juniperus Oxycedrus Πολύ καλή/ σταθερή πιστοποιητικό υγείας, λόγω του κινδύνου, τα νέα φυτά να είναι προσβεβλημένα από την ασθένεια «μεταχρωματικό έλκος πλατάνου» Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Άρκευθος 10 Fumana Thimyfolia Καλή Clammy cistus κίτρινη λαδανιά 11 Vicia Villosa Πολύ καλή Λαθούρι 12 Scabiosa sp. Μέτρια Σποραδική εμφάνιση στον οικότοπο Σποραδική εμφάνιση στον οικότοπο 13 Festuca sp. Πολύ καλή Ποσοτικές διαπιστώσεις για τη χλωρίδα των δύο περιοχών( Τέμπη, Ν. Παντελεήμονας) (α) Κοιλάδα Τεμπών 1. Η διασπορά των ειδών παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις ανά τμήμα. Η διαφορά οφείλεται στη διαφοροποίηση του μικροκλίματος εντός της κοιλάδας των Τεμπών (Τμήματα 1 15, ξηρό κλίμα, 16 34, αυξημένη υγρασία: επηρεασμός από τους ΒΑ ανέμους που μεταφέρουν υγρασία αλλά και από τις πηγές Δριστέλλα, Δάφνης, Αχιλλέα που έχουν μεγάλες παροχές και εμφανίζουν έντονα τυρβώδη ροή). 2. Κάποια είδη που ανήκουν στις ίδιες ομάδες, παρουσιάζουν σημαντικές μεταβολές πληθυσμών καθ ύψος: π.χ. Lilium Candidum, σε χαμηλά υψόμετρα, Lilium Chalcedonium σε μεγαλύτερα ( > 100 μ.). Ομοίως, Allium Subirshutum χαμηλά, Allium Heldreichii, μεγαλύτερα υψόμετρα. Το τελευταίο είδος παρουσιάζει σημαντική μείωση κατά τα τελευταία δύο χρόνια, σε μικρά υψόμετρα. 3. Μετά 3 χρόνια επανεμφανίστηκε το είδος νάρθηκας (Ferrula Communis) σε ικανό αριθμό ατόμων, κυρίως στα πρανή του Πηνειού. 4. Στα τμήματα 1 15 κυριαρχούν τα είδη: Campanula Thessala, Ferrula Communis, Euphorbia Characias, Ballota Acetabulosa, Campanula Incurve, Clematis Vitalba, Calykotome Vilosa, Thymus Vulgaris, Cistus Creticus, Phillyrea Latifolia, Verbascum (και τα δύο είδη), Salix Alba, Platanus Orientalis. Αρωματικά φυτά κλπ. Στα τμήματα η φυτοκάλυψη είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Εδώ κυριαρχούν τα είδη: Lilium Candidum, Lilium Chalcedonium (μεγαλύτερα υψόμετρα), Ramnus Alaternus (μεγάλα υψόμετρα), Hedera Helix, Calystegia Sepium, Cotinus Coggygria, Veronica Cymbalaria, Jasminus Fruticans, Allium Subirshutum, Arum Italicum, Cyclamen (2 είδη σε σκιερά μέρη με ήπιες κλίσεις εδάφους), Platanus Orientalis, Arbutus Unedo (μεγάλα υψόμετρα), Cercis Siliquastrum (χαμηλά υψόμετρα) κλπ. 5. Στα Τμήματα η επαναφορά της χλωρίδας είναι ταχύτερη στα σημεία που πραγματοποιήθηκαν εργασίες εκβραχισμού και εγκατάσταση βραχοπαγίδων κλπ, σε σχέση με τα υπόλοιπα τμήματα. 76

77 (β) Νέος Παντελεήμονας Η έκταση των εργασιών στη συγκεκριμένη περιοχή ήταν σημαντικά περιορισμένη απ ότι στην κοιλάδα των Τεμπών, τόσο καθ ύψος όσο και κατά επιφάνεια. Επιπλέον, η περιοχή είναι σημαντικά φτωχότερη απ αυτή της κοιλάδας των Τεμπών, τόσο σε αριθμό οικοτόπων όσο και ειδών χλωρίδας που θα μπορούσαν να επηρεαστούν από τις εργασίες. Για τους παραπάνω λόγους, δεν υπήρξε άξια λόγου μεταβολή στη βιοποικιλότητα κατά τη διάρκεια των εργασιών αλλά και κατά το χρονικό διάστημα που διέρρευσε από το 2009 μέχρι σήμερα. 77

78 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: Ενδεικτικές φωτογραφίες ανάπτυξης της βλάστησης σε σημεία όπου έχουν γίνει παρεμβάσεις