ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. που συνοδεύει την. Πρόταση

Transcript

1 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, SEC(2006) 1314 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ που συνοδεύει την Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ η οποία καλύπτει τις απαιτήσεις αξιολόγησης εκ των προτέρων ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ {COM(2006) 604 τελικό} {SEC(2006) 1313} EL EL

2 ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Εισαγωγή Η πρόταση για την ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας περιλήφθηκε αρχικά στην εαρινή έκθεση της Επιτροπής του Βασιζόμενη σε μια ευρεία διαδικασία διαβούλευσης που πραγματοποιήθηκε το 2005, η Επιτροπή εξέδωσε την πρώτη της ανακοίνωση για το EIT στις 22 Φεβρουαρίου 2006 στην οποία περιέγραφε τις φιλοδοξίες και την πιθανή εμβέλεια της δραστηριότητας του ιδρύματος. Το Μάρτιο του 2006 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνώρισε ότι το EIT θα αποτελούσε σημαντικό βήμα για την πλήρωση του κενού στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας και κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει πριν από τα μέσα Ιουνίου του 2006 πρόταση σχετικά με τα επόμενα βήματα. Ύστερα από εκτεταμένες διαβουλεύσεις με τους ευρωπαϊκούς ενδιαφερόμενους φορείς και με τα κράτη μέλη, η Επιτροπή υπέβαλε δεύτερη ανακοίνωση για το EIT στις 8 Ιουνίου 2006, στην οποία παρείχε περισσότερες πληροφορίες για ορισμένα ειδικά θέματα, περιέγραφε δε τα επόμενα βήματα για την ίδρυση του Ινστιτούτου. Τον Ιούνιο του 2006 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε τη σημασία που προσέδιδε στο EIT και ζήτησε από την Επιτροπή να του υποβάλει επίσημη πρόταση το φθινόπωρο του Η παρούσα αξιολόγηση αντικτύπου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της πρότασης αυτής 1. Προσδιορισμός του προβλήματος Το γενικό πρόβλημα με το οποίο ασχολείται η πρόταση για την ίδρυση του EIT είναι το χαμηλό επίπεδο και η χαμηλή συγκέντρωση επενδύσεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στην Ε&Α στην Ευρώπη και το χαμηλό ποσοστό μετατροπής της γνώσης και των αποτελεσμάτων Ε&Α σε οικονομική δραστηριότητα και θέσεις απασχόλησης, σε σύγκριση με τους βασικούς ανταγωνιστές μας, ιδίως με την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Αυτό το «χάσμα καινοτομίας» μεταξύ της Ευρώπης και των κυριότερων ανταγωνιστριών οικονομιών επισημαίνεται ως μία από τις βασικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει η Ευρώπη στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν, το χάσμα δεν φαίνεται να μειώνεται. Τουλάχιστον πέντε είναι τα κύρια ζητήματα που μπορούν να επισημανθούν ως οι βασικές αιτίες: η ανεπαρκής συγκέντρωση πόρων σε πόλους αριστείας ικανούς να συμμετάσχουν στον παγκόσμιο ανταγωνισμό η ανεπαρκής υπερεπιστημονική και διεπιστημονική έρευνα και εκπαίδευση με θέμα τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προκλήσεις της καινοτομίας ο χαμηλός βαθμός ολοκλήρωσης των τριών πλευρών του τριγώνου της γνώσης 1 Η παρούσα έκθεση δεσμεύει μόνο τις υπηρεσίες της Επιτροπής που συμμετείχαν στην εκπόνησή της, έχει συνταχθεί ως βάση για σχολιασμό και δεν προδικάζει την τελική μορφή τυχόν απόφασης που θα ληφθεί από την Επιτροπή. EL 2 EL

3 η απουσία καινοτομικής διαχείρισης και καινοτομικών μοντέλων οργάνωσης στα ευρωπαϊκά ερευνητικά ιδρύματα και τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα ο υπερβολικός αριθμός φραγμών που συμβάλλουν στο υψηλό κόστος της «μη Ευρώπης» στην καινοτομία. Υφιστάμενες πρωτοβουλίες και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία της προτεινόμενης πρωτοβουλίας Η ευθύνη για την πολιτική εκπαίδευσης, έρευνας και καινοτομίας ανήκει πρωταρχικά στα κράτη μέλη. Οι διαφορές είναι σαφείς μεταξύ των χωρών της ΕΕ όσον αφορά την προσέγγιση που εφαρμόζουν στην καινοτομία, υπάρχουν δε πολλές θετικές εθνικές πρωτοβουλίες και εξελίξεις οι οποίες θα πρέπει να διατηρηθούν και να ενισχυθούν. Ωστόσο, η φύση και το μέγεθος της πρόκλησης δηλώνει πιθανώς ότι η ανάληψη δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να δημιουργήσει πρόσθετα οφέλη τα οποία δεν μπορούν να επιτευχθούν με τις επιμέρους δράσεις των κρατών μελών. Σε κάθε περίπτωση, η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να υποστηρίζει τις προσπάθειες των κρατών μελών για τη βελτίωση της καινοτομίας και του τριγώνου της γνώσης. Στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας και των σχετικών ανοικτών μεθόδων συντονισμού για την εκπαίδευση και την κατάρτιση το 2010 καθώς και του στόχου του 3%, η Επιτροπή διευκολύνει ανταλλαγές πολιτικών οι οποίες αποσκοπούν στον εντοπισμό καλών πρακτικών και στην καλύτερη διαμόρφωση πολιτικής για τη γεφύρωση του χάσματος καινοτομίας. Στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράμματος της Λισαβόνας λειτουργούν διάφορα προγράμματα που αφορούν το τρίγωνο της γνώσης. Τα προγράμματα αυτά προσφέρουν χρηματοδοτική υποστήριξη με σκοπό, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία ενός πλαισίου στο οποίο θα μπορούν τα πανεπιστήμια της ΕΕ, τα ερευνητικά κέντρα, οι επιχειρήσεις και άλλοι συντελεστές του τριγώνου της γνώσης να μεγιστοποιήσουν τη συμβολή τους στη στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Η ΕΕ διαχειρίζεται διάφορα κοινοτικά προγράμματα που υποστηρίζουν άμεσα ή έμμεσα διαφορετικές πτυχές του τριγώνου της γνώσης, όπως είναι το 7ο πρόγραμμαπλαίσιο έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, το πρόγραμμα ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας, το ολοκληρωμένο πρόγραμμα για τη διά βίου μάθηση και τα διαρθρωτικά ταμεία. Καμία πρωτοβουλία της ΕΕ δεν έχει μέχρι σήμερα ασχοληθεί και με τις τρεις πλευρές του τριγώνου της γνώσης με ολοκληρωμένο και αλληλοενισχυόμενο τρόπο τα υφιστάμενα μέσα ασχολούνται είτε με μία πλευρά του τριγώνου της γνώσης μεμονωμένα ή, κατά μέγιστο όριο, με δύο, παρέχοντας κυρίως υποστήριξη σε προσπάθειες που αναπτύσσονται σε εθνικό επίπεδο. Καμία κοινοτική πρωτοβουλία μέχρι σήμερα δεν έχει δρομολογήσει την ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού ιδρύματος παγκόσμιας κλάσης με στόχο την επίτευξη της αριστείας στον τομέα της έρευνας, της εκπαίδευσης και της καινοτομίας και τη δημιουργία κρίσιμης μάζας σε ένα συγκεκριμένο τομέα παρέμβασης. Οι δυνατότητες αυτές παραμένουν ανεκπλήρωτες. Για τη γεφύρωση του χάσματος καινοτομίας που χωρίζει την ΕΕ από τους βασικούς ανταγωνιστές της είναι απαραίτητο να υποστηριχθούν στρατηγικές εταιρικές συμπράξεις με γνώμονα την αριστεία σε επίπεδο ΕΕ μεταξύ συντελεστών που ανήκουν και στις τρεις πλευρές του τριγώνου της γνώσης σε διεπιστημονική και υπερεπιστημονική βάση. Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (EIT) αποσκοπεί να αναδειχθεί σε φορέα παγκόσμιας κλάσης στον τομέα του και να αποτελέσει το σημαιοφόρο τον οποίο θα θελήσουν να μιμηθούν άλλοι ευρωπαϊκοί φορείς και δίκτυα του τριγώνου της γνώσης βελτιώνοντας της επιδόσεις τους. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά προς τις EL 3 EL

4 υφιστάμενες κοινοτικές και εθνικές πολιτικές πρωτοβουλίες και χρηματοδοτικά μέσα που αποσκοπούν στη γεφύρωση του χάσματος της καινοτομίας μεταξύ της ΕΕ και των βασικών ανταγωνιστών της. Στόχοι του EIT Οι γενικοί στόχοι του EIT είναι οι εξής: να συμβάλει στη βελτίωση της καινοτομικής ικανότητας της Ευρώπης με τη συμμετοχή οργανισμών-εταίρων σε ολοκληρωμένες δραστηριότητες καινοτομίας, έρευνας και εκπαίδευσης, κατά τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα να λειτουργήσει ως υπόδειγμα και να αποτελέσει τη ναυαρχίδα του ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού χώρου καινοτομίας, έρευνας και ανάπτυξης δημιουργώντας καινοτομίες σε τομείς βασικού οικονομικού ή κοινωνιακού ενδιαφέροντος και λειτουργώντας ως υπόδειγμα αναφοράς για τη διαχείριση της καινοτομίας. Συγκεκριμένα, το EIT: θα αναλάβει ή/και θα προωθήσει τη διεπιστημονική και υπερεπιστημονική στρατηγική έρευνα σε τομείς βασικού οικονομικού ή κοινωνιακού ενδιαφέροντος θα λειτουργήσει ως υπόδειγμα αναφοράς που θα προωθεί ευρύτερες επωφελείς αλλαγές καθώς και τον «εκσυγχρονισμό» της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας στην ΕΕ τόσο άμεσα μέσω των δραστηριοτήτων του, όσο και έμμεσα θα προωθήσει τη χρήση «προϊόντων» από τις δραστηριότητες του EIT προς όφελος της ΕΕ θα δημιουργήσει, σε στρατηγικούς διεπιστημονικούς και υπερεπιστημονικούς τομείς γνώσης, μια «κρίσιμη μάζα» ανθρώπινων και υλικών πόρων προερχόμενων από οργανισμούς-εταίρους και, με τον τρόπο αυτό, θα προσελκύσει και θα διατηρήσει ερευνητές υψηλού επιπέδου και επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα στην Ε&Α θα προωθήσει νέες μορφές συνεργασίας μεταξύ των διάφορων τύπων οργανισμών-εταίρων που συμμετέχουν στο τρίγωνο της γνώσης θα ενισχύει τις συνέργειες (αποφεύγοντας την επανάληψη ταυτόσημων δραστηριοτήτων) με άλλους τομείς πολιτικής της ΕΕ και άλλα προγράμματα στον τομέα της εκπαίδευσης και της Ε&Α. Επιλογές πολιτικής Η αξιολόγηση αντικτύπου εξέτασε πέντε επιλογές πολιτικής για τη δημιουργία ενός EIT που θα επιδιώξει τους προαναφερόμενους στόχους. Οι τρεις πρώτες επιλογές προβλέπουν τη δημιουργία νέων μηχανισμών λειτουργίας για την καινοτομία, την έρευνα και την εκπαίδευση, ωστόσο διαφέρουν ως προς το βαθμό συγκέντρωσης και ως προς την οργάνωση από την κορυφή προς τη βάση και από τη βάση προς την κορυφή. Η τέταρτη επιλογή δεν αποτελεί κάποιο μηχανισμό λειτουργίας αλλά προσπαθεί να επιτύχει τα αποτελέσματά της χορηγώντας υποτροφίες σε υφιστάμενους φορείς και δίκτυα. Η πέμπτη επιλογή (status-quo) παρέχει το μέτρο με το οποίο θα συγκριθούν οι άλλες. EL 4 EL

5 (1) Το συγκεντρωτικό EIT. Η επιλογή αυτή συνεπάγεται την ίδρυση ενός EIT που θα επιλέγει και θα διαχειρίζεται τις κοινότητες γνώσης και καινοτομίας σε στρατηγικούς διεπιστημονικούς και υπερεπιστημονικούς τομείς αναλαμβάνοντας δραστηριότητες εκπαίδευσης, έρευνας και καινοτομίας. Οι κοινότητες γνώσης και καινοτομίας θα δημιουργηθούν από πόρους που θα «αποσπαστούν» στο ΕΙΤ και θα χρησιμοποιηθούν από αυτό. Οι πόροι, τους οποίους συνεισφέρουν οι οργανισμοί-εταίροι, θα ανήκουν νομικά στο ΕΙΤ το οποίο θα έχει τη μορφή αυτόνομου νέου ιδρύματος. Σύμφωνα με αυτή την επιλογή, το ΕΙΤ θα χορηγεί μεταπτυχιακά διπλώματα. Θα το διαχειρίζεται ένα κεντρικό διοικητικό συμβούλιο που θα απολαμβάνει μεγάλο βαθμό αυτονομίας για να επιλέγει τις κοινότητες γνώσης και καινοτομίας, να αμείβει τα μέλη του προσωπικού του, να εισδέχεται, μετά από διαπραγμάτευση, στοιχεία υφιστάμενων ιδρυμάτων και να συνεργάζεται με τρίτα μέρη. Ο φορέας αυτός θα ασκεί άμεσο διαχειριστικό ρόλο, θα καθορίζει το κοινό πλαίσιο και τους κοινούς κανόνες βάσει των οποίων θα οργανώνονται οι δραστηριότητες των κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας και θα αξιολογούνται και θα αμείβονται οι άνθρωποι. Η αρχική χρηματοδότηση θα παρασχεθεί από την ΕΕ. (2) Το αποκεντρωμένο EIT. Η επιλογή αυτή, όπως η επιλογή 1, συνεπάγεται τη δημιουργία μιας σειράς κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας οι οποίες ωστόσο θα είναι εντελώς αυτόνομες τόσο ως προς την κεντρική διοικητική αρχή όσο και μεταξύ τους. Το ΕΙΤ θα είναι ένας χρηματοδοτικός οργανισμός που θα μπορεί να διοχετεύει πόρους στα νέα αυτά νομικά πρόσωπα. Οι κοινότητες γνώσης και καινοτομίας θα έχουν τη δυνατότητα να χορηγούν μεταπτυχιακά διπλώματα, σύμφωνα με πιο ευέλικτα μοντέλα όπως τα κοινά πτυχία (joint degrees). Τα υφιστάμενα ιδρύματα θα καλούνται να υποβάλουν προτάσεις και θα τους παρέχεται αρχική χρηματοδότηση από το EIT. Η διαχείριση θα μεταβιβαστεί στο επίπεδο των κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας και των οργανώσεων που τις αποτελούν. Ο κεντρικός συντονισμός δεν θα καθορίζει εκ των προτέρων ούτε τους τομείς ενδιαφέροντος ούτε τα ειδικά λειτουργικά πλαίσια και τα δύο θα καθορίζονται στο πλαίσιο της κάθε κοινότητας γνώσης και καινοτομίας. (3) Το ολοκληρωμένο EIT. Η επιλογή αυτή είναι συνδυασμός των επιλογών 1 και 2. Όπως και η επιλογή 2, προβλέπει τη δημιουργία νέων νομικών προσώπων στα οποία θα συνεισφέρουν ανθρώπινους και υλικούς πόρους οι οργανισμοί-εταίροι από τον τομέα της εκπαίδευσης, της έρευνας και των επιχειρήσεων (κοινότητες γνώσης και καινοτομίας). Οι «κοινοπραξίες» αυτές θα έχουν μεγάλη αυτονομία να καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα συνεργάζονται οι εταίροι, ωστόσο θα τηρούν ένα κοινό πλαίσιο αρχών και κατευθυντήριων γραμμών το οποίο θα καθορίζεται από το διοικητικό συμβούλιο του EIT (ΔΣ). Στην πραγματικότητα, όπως και στην επιλογή 1, οι κοινότητες γνώσης και καινοτομίας θα συντονίζονται από ένα άλλο νομικό πρόσωπο, το διοικητικό συμβούλιο του EIT, το οποίο θα καθορίζει τη συνολική στρατηγική (σε ποιους τομείς θα γίνουν επενδύσεις, για παράδειγμα), θα επιλέγει και θα αξιολογεί τις υποψηφιότητες εταιρικών συμπράξεων, θα τους χορηγεί το καθεστώς της κοινότητας γνώσης και καινοτομίας του ΕΙΤ και τη σχετική χρηματοδότηση και θα παρακολουθεί τις επιδόσεις τους. Ωστόσο, μάλλον όπως στην επιλογή 2, οι κοινότητες γνώσης και καινοτομίας θα έχουν μεγάλο βαθμό αυτονομίας. Στο πλαίσιο αυτό οι κοινότητες γνώσης και καινοτομίας θα οργανώνουν αυτόνομα τη δουλειά τους και τις δραστηριότητές τους, μεταξύ άλλων τις προσλήψεις προσωπικού και τη χορήγηση πτυχίων. EL 5 EL

6 (4) Το EIT χρηματοδότης χορηγός σήματος. Σύμφωνα με αυτή την επιλογή, το ΕΙΤ ως χρηματοδοτικός οργανισμός θα χορηγεί ένα σήμα ΕΙΤ και θα διαθέτει πόρους σε υφιστάμενους οργανισμούς που ανταποκρίνονται στα κριτήρια αριστείας. Θα τους επιλέγει και θα τους χρηματοδοτεί βάσει προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Ορισμένοι από τους χρηματοδοτούμενους οργανισμούς μπορεί να συνεργάζονται διακρατικά αλλά αυτό θα γίνεται μέσω των υφιστάμενων μηχανισμών συνεργασίας. Οι οργανισμοί που θα επιλέγονται θα λαμβάνουν σήμα ΕΙΤ. (5) Η διατήρηση του status-quo. Διατήρηση του «status quo», δηλαδή χωρίς EIT, και, αντ αυτού, συζήτηση των προαναφερόμενων προβλημάτων στο πλαίσιο των υφιστάμενων προγραμμάτων και πολιτικών. Η επιλογή αυτή αποτελεί το μέτρο με το οποίο θα συγκριθούν οι άλλες επιλογές. Σύγκριση των επιλογών πολιτικής Η αξιολόγηση βασίζεται σε μεγάλο αριθμό συμβολών που προήλθαν από ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, προέκυψαν δε μέσα από διάφορες διαδικασίες και στοιχεία, όπως η δημόσια διαβούλευση, τα έγγραφα θέσης, τα άρθρα και οι συνεδριάσεις. Θεωρήθηκε ως δεδομένο ότι το επίπεδο ειδικής χρηματοδότησης (τόσο από την ΕΕ όσο και από άλλες πηγές) που θα είχε στη διάθεσή του το ΕΙΤ βάσει των επιλογών πολιτικής 1, 2, 3 και 4 θα ήταν το ίδιο, ωστόσο με τη διατήρηση του status quo (επιλογή πολιτικής 5) δεν θα χρειαζόταν καμία ειδική χρηματοδότηση της ΕΕ. Το επίπεδο αυτό θεωρείται ότι είναι 2,4 δισ. ευρώ για την περίοδο όπως αναλύεται στο τμήμα 8 της έκθεσης για την αξιολόγηση του αντικτύπου. Η ανάλυση δείχνει ότι οι τρεις επιλογές πολιτικής έχουν σημαντικό πρόσθετο αντίκτυπο συνολικά σε σύγκριση με τη διατήρηση του status-quo. Πρόκειται για τις επιλογές 1, 2 και 3. Ο αντίκτυπος αυτός συνδέεται με την ικανότητά τους να ανταποκριθούν στην ανάγκη συγκέντρωσης πόρων ώστε να επιτύχουν την κρίσιμη μάζα σε επιλεγμένους τομείς και επίσης να παράσχουν νέα μοντέλα που να μπορούν να εντάξουν τις τρεις πτυχές του τριγώνου της γνώσης. Οι τρεις επιλογές διαφέρουν κυρίως ως προς το μοντέλο διαχείρισης με το οποίο επιτυγχάνεται η ολοκλήρωση. Η επιλογή 1 δίνει έμφαση στην ανάγκη συντονισμού και γι αυτό απονέμει σημαντικότερο ρόλο στη δομή διαχείρισης όσον αφορά τον καθορισμό των προτεραιοτήτων και την οργάνωση του έργου των κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας. Έτσι, δημιουργούνται μεγαλύτερες συνέργειες μεταξύ των κοινοτήτων αυτών καθώς και οι όροι για την ανάπτυξη πιο καινοτομικών μοντέλων στα οποία θα συμμετέχουν ιδιωτικοί εταίροι. Έτσι, επίσης, οδηγούμαστε σε μια πιο ξεκάθαρη συζήτηση για την ανάγκη υπερπήδησης των κοινοτικών φραγμών στην κινητικότητα και στη συνεργασία και, τέλος, στη δημιουργία μιας πιο ορατής ναυαρχίδας και συμβόλου της Ευρώπης της γνώσης. Από την άλλη πλευρά, η ισχυρή συγκέντρωση μπορεί να οδηγήσει σε γραφειοκρατικοποίηση και έλλειψη ευελιξίας η οποία ωστόσο είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση νέων τομέων γνώσης ακόμη, η συγκέντρωση αυτή μπορεί να μειώσει την προθυμία των εταίρων να συμβάλουν, μειώνοντας έτσι την ικανότητα δημιουργίας της κρίσιμης μάζας με τη συγκέντρωση όσων πόρων υπάρχουν ήδη. Η επιλογή 2 αναθέτει τα περισσότερα στρατηγικά και επιχειρησιακά καθήκοντα στις κοινότητες γνώσης και καινοτομίας, που είναι ανοιχτές στην επιρροή και τη δράση των εταίρων. Η επιλογή αυτή εξισορροπεί τις αδυναμίες της επιλογής 1, αφού αντιπροσωπεύει για τους συμμετέχοντες ένα μοντέλο δυνητικά πιο ευπροσάρμοστο και ελκυστικό, ωστόσο EL 6 EL

7 παρουσιάζει μια σειρά μειονεκτήματα σε σύγκριση με την επιλογή 1. Οι κοινότητες γνώσης και καινοτομίας θα είναι λιγότερο συντονισμένες και έτσι μπορεί να επαναλαμβάνονται ταυτόσημες δραστηριότητες τα μοντέλα που αναμένεται να δημιουργήσουν για να οργανώσουν την εργασία τους θα είναι μάλλον λιγότερο καινοτομικά σε σύγκριση με την τρέχουσα πρακτική θα αντιμετωπίζουν με λιγότερη σαφήνεια την ανάγκη εξεύρεσης λύσεων σε κοινοτικό επίπεδο για την υπερπήδηση των φραγμών στην κινητικότητα και στη συνεργασία τέλος, δεν θα έχουν ούτε την ίδια προβολή ούτε την ίδια συμβολική απήχηση. Η επιλογή 3, που είναι και η προτιμώμενη, αποτελεί το μοντέλο για την επίτευξη του βασικού συμβιβασμού. Αποσκοπεί στην εξισορρόπηση σειράς αντιτασσόμενων αναγκών: της ανάγκης συντονισμού για την εξασφάλιση συνέργειας και στρατηγικού προσανατολισμού μαζί με την ανάγκη αυτονομίας για τις κοινότητες γνώσης και καινοτομίας, ώστε να προσαρμόζονται εύκολα της ανάγκης ανεξαρτησίας σε ικανό βαθμό για να εφαρμόζεται το πρόγραμμα του ΕΙΤ μαζί με την ανάγκη επαρκούς ελκυστικότητας του προγράμματος ώστε να συμμετέχουν οι οργανισμοί-εταίροι της ανάγκης πειραματικής εφαρμογής νέων τρόπων ολοκλήρωσης της έρευνας, της εκπαίδευσης και της καινοτομίας μαζί με την ανάγκη χρησιμοποίησης υφιστάμενων καλών πρακτικών. Η επίτευξη της κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ αυτών των συμβιβασμών θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο εφαρμογής του μοντέλου στην πράξη. Βασικές προκλήσεις της προτιμώμενης επιλογής πολιτικής Η επιλογή 3 θέτει διάφορες προκλήσεις οι οποίες προκύπτουν ουσιαστικά από την ανάγκη διαχείρισης μιας σειράς βασικών συμβιβασμών. Η αξιολόγηση αντικτύπου επεξεργάζεται τις προκλήσεις αυτές και τους συμβιβασμούς προτείνοντας ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές για την αντιμετώπισή τους, ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση, την επιλογή των κέντρων γνώσης και καινοτομίας, τους ανθρώπινους πόρους, τη διανοητική ιδιοκτησία, τη χορήγηση πτυχίων και τη χρηματοδότηση. Αιτιολόγηση του κόστους Ο βαθμός φιλοδοξίας που εμπεριέχει η πρόταση συνεπάγεται την πραγματοποίηση δαπανών για το ΕΙΤ και τις κοινότητες γνώσης και καινοτομίας, κατά την περίοδο , συνολικού ύψους 2.367,1 εκατ. ευρώ κατ εκτίμηση. Οι περισσότεροι κοινοτικοί πόροι θα δαπανηθούν για τη χρηματοδότηση των παραγωγικών ικανοτήτων των κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας. Οι πόροι που χρειάζονται για τις κοινότητες γνώσης και καινοτομίας θα αντικατοπτρίζουν το συνολικό τους προφίλ όσον αφορά τα έσοδα και τις δαπάνες, θα πρέπει δε να είναι συγκρίσιμοι με τα αποτελεσματικότερα από την άποψη του κόστους πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα της ΕΕ. Όσον αφορά τους πόρους που θα δαπανηθούν στην παραγωγική ικανότητα των κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας, επειδή το ΕΙΤ προσπαθεί να αποφύγει την επανάληψη ταυτόσημων δραστηριοτήτων και επιδιώκει να δημιουργήσει συνέργειες μεταξύ των υφιστάμενων πόρων, οι πόροι αυτοί θα πρέπει να είναι αποτελεσματικοί από την άποψη του κόστους. Το συνολικό κόστος διοίκησης και διαχείρισης του ΕΙΤ θα πρέπει να αντιπροσωπεύει μικρό μερίδιο του συνολικού κόστους. Το κόστος αυτό είναι το κόστος συντονισμού της όλης διαδικασίας ολοκλήρωσης της καινοτομίας, της έρευνας και της εκπαίδευσης. Το κόστος αυτό πρέπει να συγκριθεί με την προστιθέμενη αξία που μπορεί να προκύψει από τη δημιουργία μιας νέας και ισχυρής θεσμικής βάσης για συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο και από τη δυνατότητα δημιουργίας κρίσιμης μάζας και αριστείας που θα αυξήσουν την EL 7 EL

8 κοινοτική ανταγωνιστικότητα. Εάν το προτεινόμενο μοντέλο για το ΕΙΤ επιτύχει, τότε το ΕΙΤ θα αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικό από την άποψη του κόστους. EL 8 EL