Ξενοδοχείο Κλεοπάτρα

Transcript

1 Οµιλία του Προέδρου του Κ.Σ. Ε ΕΚ Γιαννάκη Λ. Οµήρου σε Ηµερίδα του Κινήµατος µε θέµα: «Ευρωπαϊκή Άµυνα και Ασφάλεια, προκλήσεις για την Κυπριακή ηµοκρατία» Ξενοδοχείο Κλεοπάτρα Το θέµα που συζητούµε συνδέεται άρρηκτα µε την ιδιότητα της Κύπρου ως χώρας µέλους της Ε.Ε. αλλά και της ανάγκης η χώρα µας να είναι παρούσα και µέτοχος σε κινήσεις, ενέργειες, πρωτοβουλίες και δράσεις που αφορούν την ενίσχυση της ασφάλειας, της ειρήνης και της σταθερότητας στην Ευρώπη και τον Κόσµο. Από τις εξελίξεις στο γεωπολιτικό χώρο των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου στον οποίο περιλαµβάνονται τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος εκπηγάζουν ευκαιρίες, προκλήσεις και δυνατότητες για την ασφάλεια της Ελλάδας και της Κύπρου. Οι προκλήσεις προέρχονται από τη συνεχιζόµενη επικίνδυνη ρευστότητα το τρίγωνο Βαλκάνια Μέση Ανατολή Καύκασος και από τον εντεινόµενο διεθνή ανταγωνισµό για την πρόσβαση των βιοµηχανικών κρατών στους φυσικούς πόρους της Κεντρικής Ασίας. Από την άλλη πλευρά το µεταψυχροπολεµικό διεθνές περιβάλλον προσφέρει σηµαντικές δυνατότητες ενίσχυσης της ασφάλειας Ελλάδας και Κύπρου, δυνατότητες που συνδέονται µε την κεντρική γεωπολιτική θέση των δύο χωρών αλλά και τη µετατόπιση του βασικού προσανατολισµού της διεθνούς ασφάλειας από τις σχέσεις Ανατολής ύσης, στις σχέσεις Βορρά Νότου. Το επίκεντρο της διεθνούς ασφάλειας µεταφέρεται από την κεντρική Ευρώπη και την ξεπερασµένη σύγκρουση Ανατολής ύσης στην περίµετρο της Ευρωπαϊκής Ηπείρου και ειδικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν κρίσιµους παράγοντες στη διαµόρφωση περιφερειακών συνθηκών ασφάλειας. Ελλάδα και Κύπρος οφείλουµε σε αυτή την καθοριστική χρονική περίοδο να αξιοποιήσουµε τις µοναδικές στρατηγικές µας θέσεις ώστε να µετατραπούµε σε κεντρικούς κοµβικούς σταθεροποιητικούς παράγοντες στο χώρο των Βαλκανίων, της Μαύρης Θάλασσας και της Ανατολικής Μεσογείου και κυρίως σε ζωτικούς συνδέσµους αυτής της περιοχής µε την Ευρώπη. Βεβαίως Κύπρος και Ελλάδα έχουν την ιδιαιτερότητα να είναι υποχρεωµένες να αντιµετωπίζουν τις προκλήσεις ενός µεταβαλλόµενου διεθνούς περιβάλλοντος, µε ταυτόχρονη αντιµετώπιση της πολιτικής της Τουρκίας. Η σηµαντικότερη απειλή κατά της ασφάλειας του Ελληνισµού εξακολουθεί να προέρχεται από την πλευρά της Τουρκίας µε τη συνεχιζόµενη κατοχή στην Κύπρο και τις αµφισβητήσεις των νοµίµων κυριαρχικών δικαιωµάτων της Ελλάδας που στοχεύουν στην αλλαγή του status quo στην περιοχή. 1

2 Έτσι λοιπόν ενώ Ελλάδα και Κύπρος αποτελούν κρίσιµους παράγοντες στη διαµόρφωση περιφερειακών συνθηκών ασφάλειας ένεκα της στρατηγικής τους θέσης, αλλά και των καλών σχέσεων µε τις γειτονικές χώρες, η συνεχιζόµενη τουρκική επιβουλή και ο αποσταθεροποιητικός ρόλος της Τουρκίας, µας υποχρεώνει σε µια ανάλογη στρατηγική διπλωµατικών και πολιτικών χειρισµών και αντίστοιχης αµυντικής διάταξης. Είναι βέβαια γεγονός και αυτονόητα αντιληπτό ότι ο µεταδιπολικός κόσµος και οι σοβαρές κοινωνικές, οικονοµικές και τεχνολογικές αλλαγές έχουν δηµιουργήσει καινούρια δεδοµένα. Στη διεθνή πολιτική σκηνή, στις κοινωνίες, στη διεθνή οικονοµία, στην τεχνολογία και στους γεωπολιτικούς συσχετισµούς δυνάµεων. Είναι επίσης γεγονός ότι η θέση των δύο χωρών µε την ένταξη στην Ε.Ε. ισχυροποιείται. Ακόµα και η Κύπρος παρά τη συνεχιζόµενη τουρκική κατοχή, ως αποτέλεσµα της µεγαλύτερης πολιτικής και διπλωµατικής κίνησης του Ελληνισµού µετά το 1974 που υπήρξε ο ευρωπαϊκός µας προσανατολισµός, διεκδικεί νέο ρόλο στην περιοχή ως προκεχωρηµένη εµπροσθοφυλακή της Ε.Ε. και κατάλληλη πλατφόρµα για προώθηση των προς τα νοτιανατολικά εξωευρωπαϊκών της συνεργασιών. Όµως αυταπάτες δεν πρέπει να υπάρχουν, Η διαφύλαξη του ρόλου Ελλάδας και Κύπρου ως πόλων σταθερότητας ενταγµένων σε ένα περιφερειακό σύστηµα ασφάλειας προϋποθέτει συγκεκριµένο εθνικό σχεδιασµό και πολιτικές και διπλωµατικές κινήσεις που θα λαµβάνουν σοβαρά υπ όψη τη συνεχιζόµενη τουρκική απειλή. Αυτή η ανάγκη επιβάλλει όπως η Κύπρος τερµατίσει την ελλειµµατική και ανάπηρη συµµετοχή της στους ευρωπαϊκούς µηχανισµούς άµυνας και ασφάλειας. Η ασφάλεια της Ευρώπης δεν είναι κάτι που απασχόλησε µόλις τα τελευταία χρόνια τα Ευρωπαϊκά κράτη. Βέβαια τις περασµένες δεκαετίες µέχρι τη λήξη του ψυχρού πολέµου, πλείστα Ευρωπαϊκά κράτη µε τη συµµετοχή τους στο ΝΑΤΟ θεωρούσαν ικανοποιητική την παράµετρο της ασφάλειας τους. Όµως το σκηνικό άλλαξε. Οι κίνδυνοι διαφοροποιήθηκαν. Χθεσινοί εχθροί έγιναν σύµµαχοι. Η πραγµατικότητα αυτή οδήγησε σε κοσµογονικές αλλαγές. Σε αναδιατάξεις και ανακατατάξεις δυνάµεων, αλλαγή φιλοσοφίας που χώριζε τον κόσµο και ειδικότερα την Ευρώπη τόσο στο διπλωµατικό, όσο και στον αµυντικό τοµέα. Στο πλαίσιο αυτό, µε τη λήξη του ψυχρού πολέµου, οι ευρωπαϊκοί θεσµοί ασφάλειας αναγκάστηκαν να αναπροσαρµοστούν. Η ΚΕΠΠΑ (Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Άµυνας) είναι το σύνολο των ενεργειών στις οποίες αποδύεται η Ε.Ε. ώστε να δρα στη διεθνή σκηνή όχι µόνο ως οικονοµική αλλά και ως ενιαία και ανεξάρτητη πολιτική οντότητα. Πολιτική οντότητα ισχυρή και αξιόπιστη, ικανή να αντιµετωπίζει τις σύγχρονες διεθνείς προκλήσεις ως πραγµατικός παγκόσµιος παίκτης που προωθεί σε πλανητική κλίµακα τις θεµελιώδεις αρχές επάνω στις οποίες εδράζεται η ίδια: ειρήνη, διεθνής ασφάλεια, ανεξαρτησία και ακεραιότητα της Ένωσης, προώθηση της διεθνούς συνεργασίας, 2

3 δηµοκρατία, κράτος δικαίου, σεβασµός των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και των θεµελιωδών ελευθεριών. Η ΚΕΠΠΑ εξελίσσεται διαρκώς. Ένας από τους σηµαντικούς σταθµούς σε αυτή την εξελικτική πορεία είναι η ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Άµυνας και Ασφάλειας (ΕΠΑΑ): Η ΕΠΑΑ είναι ο βραχίονας ασφάλειας της ΚΕΠΠΑ προοριζόµενη να εξυπηρετεί τους προαναφερθέντες σκοπούς της ΚΕΠΠΑ. Η ΕΠΑΑ και τώρα Κ.Π.Α.Α. µε βάση τη Συνθήκη της Λισσαβόνας έχει ως απώτερο σκοπό τη διαµόρφωση συστήµατος κοινής αµυντικής πολιτικής, αλλά στην παρούσα φάση περιορίζεται στη διαχείριση κρίσεων µε στρατιωτικά ή και µη στρατιωτικά µέσα, αναλαµβάνοντας αποστολές ανθρωπιστικού χαρακτήρα και διάσωσης, διατήρησης της ειρήνης και ειρήνευσης µε τη χρήση µάχιµων δυνάµεων. Το µεγάλο ερώτηµα είναι. Πρέπει ή όχι η Κύπρος να συµµετέχει πλήρως και απρόσκοπτα στο βασικό αυτό πυλώνα πολιτικών της Ε.Ε.; Το ερώτηµα αυτό δεν θα ετίθετο αν το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Κοπεγχάγης δεν αποφάσιζε να περιλάβει µια «ουρά» στα τελικά συµπεράσµατα του µε τα οποία άναψε οριστικά το φως για την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Κύπρος και Μάλτα δεν θα είχαν δικαίωµα πλήρους συµµετοχής στο Ευρωπαϊκό Συλλογικό Σύστηµα Ασφάλειας, ένα εκ των βασικών πυλώνων πολιτικών της Ε.Ε. όπως αποφάσισε το Συµβούλιο του Μάαστριχτ το 1993, επειδή ούτε η Κύπρος, ούτε η Μάλτα ήταν µέλη του ΝΑΤΟ ή του «Συνεταιρισµού για την Ειρήνη». Αν δεν έµπαινε αυτή η «ουρά» στην απόφαση του Συµβουλίου της Κοπεγχάγης οι σηµερινές συζητήσεις στην Κύπρο δεν θα γίνονταν. Η Κυπριακή ηµοκρατία θα συµµετείχε πλήρως στο Ευρωπαϊκό Συλλογικό Σύστηµα Ασφάλειας από την 1 η Μαΐου 2004, όπως συµβαίνει µε όλες τις άλλες χώρες µέλη της Ε.Ε. Όλα αυτά που ακούονται και γράφονται και που δεν έχουν καµιά σχέση µε την πραγµατικότητα δεν θα είχαν θέση. Τα πράγµατα είναι πολύ απλά. Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Άµυνας και Ασφάλειας σε συνδυασµό µε µια Κοινή Εξωτερική Πολιτική της Ένωσης είναι ο µόνος τρόπος για να µπορεί η Ευρώπη να έχει ισχυρή φωνή στις διεθνείς υποθέσεις και κυρίως να απεξαρτηθεί από την προσπάθεια κηδεµόνευσης από τις ΗΠΑ. Αυτή είναι µια πρώτη αλήθεια απέναντι στη µυθοπλασία ότι το Ευρωπαϊκό Συλλογικό Σύστηµα Ασφάλειας είναι υπηρέτης των Αµερικανικών συµφερόντων. Αλήθεια δεύτερη: Η ένταξη της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό Συλλογικό Σύστηµα Ασφάλειας θα σηµαίνει απλώς τη δυνατότητα και όχι την υποχρέωση να παίρνει µέρος στις εξής επιχειρησιακές δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας τις αποκαλούµενες και τύπου «πέτεσµπερκ». 1. Επιχειρήσεις διάσωσης και έρευνας. 2. Επιχειρήσεις ανθρωπιστικές 3. Επιχειρήσεις αποκατάστασης της ειρήνης µόνο κατόπιν απόφασης του Συµβουλίου Ασφαλείας. Τα περί συµµετοχής σε επιδροµικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ είναι µόνο για τους αφελείς και τους απληροφόρητους. Αλήθεια τρίτη: Ο Συνεταιρισµός για την Ειρήνη, προϋπόθεση για να συµµετάσχει πλήρως η Κύπρος στην Ευρωπαϊκή Αρχιτεκτονική Άµυνας 3

4 και Ασφάλειας, δεν είναι προθάλαµος του ΝΑΤΟ όπως αναληθώς λέγεται και γράφεται. Ο Συνεταιρισµός για την Ειρήνη είναι µεταδιπολιτικός οργανισµός που δηµιουργήθηκε τον Ιανουάριο του 1994 µε στόχο την ενίσχυση της σταθερότητας και της ασφάλειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σε αυτό τον Οργανισµό µετέχουν οι ουδέτερες χώρες της Ευρώπης που ούτε καν διανοούνται να συµµετάσχουν σε οποιονδήποτε στρατιωτικό συνασπισµό. Ελβετία, Αυστρία, Φιλανδία, Σουηδία αλλά και χώρες εκτός Ε.Ε. φίλες χώρες, όπως η Ρωσία η Αρµενία και η Σερβία. Είναι σοβαρό να λέγεται ότι η Ελβετία, χώρα µε αυστηρή ουδετερότητα από την περίοδο πριν τον Α Παγκόσµιο Πόλεµο θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ; Αλήθεια τέταρτη: Στο Σχέδιο Ανάν, κατ απαίτηση της Τουρκίας υπήρξε ολόκληρο άρθρο που απαγόρευε εσαεί τη συµµετοχή της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό Συλλογικό Σύστηµα Ασφάλειας, εκτός αν θα το επέτρεπε η Τουρκία. Αλήθεια γιατί δεν σχολιάζουν αυτή την αναφορά στο Σχέδιο Ανάν, οι αντιτιθέµενοι στην ένταξη της Κύπρου στο Συνεταιρισµό για την Ειρήνη; εν είναι προφανές ότι η Τουρκία µας ήθελε και µας θέλει κράτος ήσσονος κυριαρχίας; Αλήθεια πέµπτη: Η Κύπρος είναι µια µικρή χώρα, αντιµετωπίζει πρόβληµα ξένης στρατιωτικής κατοχής και έχει απόλυτη ανάγκη συµµετοχής σε όλους τους πυλώνες των Ευρωπαϊκών πολιτικών. Αλήθεια έκτη: Η Κύπρος βρίσκεται σε µια κρίσιµη γεωστρατηγική και γεωπολιτική θέση. Η ένταξη της στην Πολιτική Άµυνας και Ασφάλειας της Ε.Ε. θα αναδείξει το ρόλο της στην περιοχή, στην Ευρώπη και τον κόσµο και θα ενισχύσει τα πολιτικά και διπλωµατικά της ερείσµατα. Αλήθεια έβδοµη: Είναι µύθος ότι αν µπούµε στο Συνεταιρισµό για την Ειρήνη θα είµαστε υπόχρεοι να παραχωρούµε διευκολύνσεις στο ΝΑΤΟ ή ακόµα και στην Ε.Ε. για επεµβάσεις σε γειτονικές χώρες. Τίποτα απολύτως δεν θα µας υποχρεώνει ούτε εµάς ούτε οποιοδήποτε άλλο Ευρωπαϊκό Κράτος να παραχωρεί υποδοµές ή να συµµετέχει σε επιχειρήσεις εναντίον γειτονικών ή µη χωρών. Η συµµετοχή στις επιχειρησιακές δραστηριότητες της ΕΠΑΑ είναι εθελοντική. Αλήθεια όγδοη: Η Κύπρος, µετά την ένταξη της Μάλτας παραµένει η µόνη (!) χώρα της Ε.Ε. εκτός αυτού του βασικού Ευρωπαϊκού πυλώνα. Είναι αυτό εξυπηρετικό των εθνικών µας συµφερόντων; Έχουν λάθος οι υπόλοιπες 26 χώρες µέλη της Ε.Ε. και είµαστε εµείς οι ορθοί; Και είναι δυνατόν να λέγεται ότι οι 26 εταίροι µας µε τη συµµετοχή τους στην ΕΠΑΑ είναι ένοχοι επιδροµών και πολέµων; Εν τοιαύτη περιπτώσει γιατί ενταχθήκαµε στην Ε.Ε. αφού «είναι φωλεά επιδροµέων και πολεµοκάπηλων;» Είναι αναγκαίο να γίνει κατανοητό στην Κύπρο ότι ο κόσµος έχει αλλάξει. Ότι και η Κύπρος µέσα το νέο διεθνές περιβάλλον µπορεί να αναδειχθεί σε κοµβικό σταθερό πολιτικό παράγοντα της περιοχής αλλά κυρίως σε ζωτικό σύνδεσµο αυτής της περιοχής µε την υπόλοιπη Ευρώπη. Κάτι τέτοιο όµως προϋποθέτει την απρόσκοπτη συµµετοχή της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό Συλλογικό Σύστηµα Ασφάλειας, στη Νέα Αρχιτεκτονική Ασφάλεια της Ευρώπης. Υπάρχει και ένας άλλος µύθος. Ότι η ΕΠΑΑ δεν έχει καµιά σχέση µε το Συνεταιρισµό για την Ειρήνη. Ωστόσο η πραγµατικότητα είναι πολύ διαφορετική. Ε.Ε. και ΝΑΤΟ ευρίσκονται σε στρατηγική συνεργασία. Το πως θα γίνεται αυτή 4

5 καθορίζεται στη συµφωνία Berlin Plus. Η συµφωνία αυτή υιοθετήθηκε επίσηµα από την Ε.Ε. στο Συµβούλιο της Κοπεγχάγης το Αυτή προνοεί ότι όσες χώρες της Ε.Ε. δεν είναι µέλη του ΝΑΤΟ ή εταίροι στο Σ.Γ. Ε., δεν θα δικαιούνται συµµετοχής στις επιχειρήσεις εκείνες στις οποίες θα χρησιµοποιούνται νατοϊκές υποδοµές. Ούτε βέβαια µπορούµε να παρουσιαζόµαστε αντιφατικοί. Στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο που πραγµατοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 11 και 12 εκεµβρίου 2008 η Κυπριακή ηµοκρατία συµφώνησε σε ανάπτυξη «πλήρους συµπληρωµατικότητας µε το ΝΑΤΟ στο συµφωνηµένο πλαίσιο της στρατηγικής εταιρικής σχέσης Ε.Ε. ΝΑΤΟ και στο πλαίσιο της τήρησης της αντίστοιχης αυτονοµίας τους ως προς τη λήψη αποφάσεων και των αντίστοιχων διαδικασιών τους». Άρθρο 30 των τελικών συµπερασµάτων. Ακόµα το άρθρο 7 στα ίδια τελικά συµπεράσµατα µε τα οποία συµφώνησε η Κυπριακή ηµοκρατία «επιβεβαιώνεται ο στόχος της ενίσχυσης της στρατηγικής σχέσης Ε.Ε.- ΝΑΤΟ προκειµένου να αντεπεξέλθει στις σηµερινές ανάγκες». Αναγκαία προϋπόθεση, για την πραγµατοποίηση του κοινού ευρωπαϊκού οράµατος είναι να κατακτήσει η Ευρώπη το δικό της αυτόνοµο ρόλο στο διεθνές περιβάλλον, γεγονός που είναι αδύνατο να συµβεί όσο η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν έχει τη δική της αυτοτελή εξωτερική και αµυντική πολιτική, δηλαδή, πολιτική απηλλαγµένη από τις στρατηγικές και ψυχολογικές εξαρτήσεις της διχαστικής περιόδου του ψυχρού πολέµου. Τονίζοντας την ανάγκη πλήρους συµµετοχής µας στο Ευρωπαϊκό Συλλογικό Σύστηµα Ασφάλειας που µπορεί να επιτευχθεί µόνο µε την ένταξη της Κύπρου στον «Συνεταιρισµό για την Ειρήνη» θέλω να διευκρινίσω τα εξής : Στόχος µιας προοδευτικής Ε.Ε. πρέπει να είναι η διαµόρφωση µιας ανεξάρτητης κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άµυνας και ασφάλειας. Μη αποδεκτή είναι επίσης η τήρηση ίσων αποστάσεων σε ότι αφορά τις ευθύνες για τις δυσχέρειες που παρουσιάζονται στην ανάπτυξη συνεργασίας Ε.Ε. και ΝΑΤΟ. Η αναφορά κατά ισοµερή τρόπο σε ευθύνες τόσο της Τουρκίας όσο και της Κύπρου αποτελεί µια προσέγγιση που παραγνωρίζει τις βαρύτατες ευθύνες της Τουρκίας για τη συνεχιζόµενη στρατιωτική κατοχή της Κύπρου όσο και για την άρνηση της να αναγνωρίσει την Κυπριακή ηµοκρατία. Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω, επαναβεβαιώνουµε τη θέση µας υπέρ της συµµετοχής της Κύπρου στο «Συνεταιρισµό για την Ειρήνη». Μοναδικό µας κριτήριο η εξυπηρέτηση των εθνικών συµφερόντων της χώρας µας µε την πλήρη συµµετοχή στην Ευρωπαϊκή Αρχιτεκτονική Ασφάλειας στην οποία µετέχουν και οι 26 υπόλοιπες χώρες µέλη της Ε.Ε. Αυτήν την άποψη καταθέτουµε εντός και εκτός Βουλής. Ότι η υποβολή αίτησης για ένταξη της Κυπριακής ηµοκρατίας στο Συνεταιρισµό για την Ειρήνη PFP είναι µια επιτακτική αναγκαιότητα. Είναι αδιανόητο αλλά και εθνικά ζηµιογόνο η Κύπρος µε την κρίσιµη γεωστρατηγική της θέση, εξαιρετικά χρήσιµη για τους σχεδιασµούς της Ε.Ε. στην περιοχή, να είναι η µόνη από τις χώρες µέλη της Ένωσης που βρίσκεται έξω από αυτό το µεταδιπολικό Οργανισµό. Να είναι η µόνη χώρα µέλος της Ένωσης που δεν µετέχει πλήρως και απρόσκοπτα στην Ευρωπαϊκή 5

6 Πολιτική Άµυνας και ασφάλειας που αποτελεί βασικό πυλώνα πολιτικών της Ε.Ε. µε βάση τη Συνθήκη του Μάαστριχ του Μέσα σε αυτό το πλαίσιο µπορούµε και πρέπει να αγωνιστούµε µε τις ευρωπαϊκές προοδευτικές δυνάµεις για την υλοποίηση του τελικού στόχου που πρέπει να είναι µια ανεξάρτητη και ακηδεµόνευτη κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άµυνας και ασφάλειας. Για µια ακόµα φορά καλούµε την Κυβέρνηση να επανεξετάσει τη θέση της για το θέµα και να υποβάλει αίτηση για ένταξη της Κυπριακής ηµοκρατίας σο «Συνεταιρισµό για την Ειρήνη». Τίποτα δεν µπορεί να δικαιολογήσει µια στάση αποµόνωσης της χώρας µας από τους µηχανισµούς ασφάλειας της Ε.Ε. Ευελπιστούµε µέσα από το δηµοκρατικό διάλογο να πείσουµε. Τελικό συµπέρασµα: Τυχόν εµµονή µας σε παλιές αντιλήψεις, σε παρωχηµένες πολιτικές πρακτικές που ανήκουν οριστικά στην ιστορία ενός κόσµου που έχει φύγει, θα ισοδυναµεί µε ήττα. Πρέπει να αποτρέψουµε αυτόν τον κίνδυνο µε πρωτοβουλίες, µε δράση και µε αξιοποίηση νέων ευκαιριών και δυνατοτήτων. Θα δεχθούµε η Κύπρος να είναι ευρωπαϊκή χώρα ελλειµµατική και δεύτερης κατηγορίας; Η πρόκληση για τη συµµετοχή στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, µε µια Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άµυνας, είναι µπροστά µας. Μπορούµε να κτίσουµε τη νέα πραγµατικότητα γυρνώντας σελίδα. 6