Τα αντιδιαβρωτικά και αντιπληµµυρικά έργα στην αρχαία Ολυµπία. µετά την πυρκαγιά της 26ης Αυγούστου 2007:

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.) Ινστιτούτο Μεσογειακών ασικών Οικοσυστηµάτων & Τεχνολογίας ασικών Προϊόντων (Ι.Μ..Ο. & T..Π.) Τα αντιδιαβρωτικά και αντιπληµµυρικά έργα στην αρχαία Ολυµπία µετά την πυρκαγιά της 26ης Αυγούστου 2007: Σχεδιασµός, επίβλεψη και λειτουργικότητα αυτών. ρ Γ. Μπαλούτσος, ασολόγος Υδρολόγος Αθ. Μπουρλέτσικας, ασολόγος Υδρολόγος (MSc) ρ Γ. Λυριντζής, ασολόγος ιαχειριστής ασικών Εκτάσεων ( /ντής του Ινστιτούτου) «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

2 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Επιπτώσεις µιας δασικής πυρκαγιάς: Οικονοµικές, Κοινωνικές, Περιβαλλοντικές, Οικολογικές, Αισθητικές, Πολιτιστικές κλπ. «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

3 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Στις 6 Σεπτεµβρίου 2007 υπογράφηκε µεταξύ Υπουργείου Πολιτισµού και Εθνικού Ιδρύµατος Αγροτικής Έρευνας ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., σύµβαση ανάθεσης καθηκόντων Τεχνικού Συµβούλου για την αποκατάσταση του αρχαιολογικού και ευρύτερου τοπίου της Ολυµπίας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση του σχεδιασµού των αντιδιαβρωτικών και αντιπληµµυρικών έργων στην ανωτέρω περιοχή, των τεχνικών τους χαρακτηριστικών και της λειτουργικότητας αυτών στις µέχρι σήµερα βροχοπτώσεις. «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

4 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

5 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

6 Απόσπασµα ορθοφωτοχάρτη της περιοχής έτους 1996 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΟΡΘΟΦΩΤΟΧΑΡΤΗ: 1. ΚΡΟΝΙΟΣ ΛΟΦΟΣ 2. ΙΕΘΝΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΑΚΑ ΗΜΙΑ (ΤΜΗΜΑ) Α 3. ΙΕΘΝΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΑΚΑ ΗΜΙΑ (ΤΜΗΜΑ) Β 4. ΛΟΦΟΣ ΖΟΥΝΗ 5. ΛΟΦΟΣ ΚΑΛΟΣΑΚΑ

7 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Α \ Α Ονοµασία εδαφικής µονάδας Έκταση σε στρέµµατα Εκτιµηµένο ποσοστό καµένης βλάστησης (%) Κατάσταση εδαφών από άποψη διάβρωσης Μητρικό πέτρωµα: χαλαρός ψαµµίτης 1 Κρόνιος λόφος Πάρα πολύ υψηλός κίνδυνος διάβρωσης Επιφανειακά εδάφη: Αµµοπηλώδη, πηλοαµµώδη ή αµµώδη. Άµµος 60 90%. 2 ιεθνής Ολυµπιακή Ακαδηµία - Ζώνη Α Πολύ υψηλός κίνδυνος διάβρωσης Μετεωρολογικά: Πύργου Ηλείας ~20 km. Βλάστηση: άσος χαλεπίου πεύκης και αειφύλλων πλατυφύλλων (φιλίκι, σχίνος, πουρνάρι, κουτσουπιά, δάφνη, δρυς κλπ.). 3 4 ιεθνής Ολυµπιακή Ακαδηµία - Ζώνη Β Λόφος Ζούνη Πολύ υψηλός κίνδυνος διάβρωσης Πολύ υψηλός κίνδυνος διάβρωσης Πίνακας 1. Φυσικά χαρακτηριστικά εδαφικών µονάδων στην περιοχή της αρχαίας Ολυµπίας 5 Λόφος Καλόσακα Πολύ υψηλός κίνδυνος διάβρωσης «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

8 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Οι επιπτώσεις στην αρχαία Ολυµπία: Από την πυρκαγιά καταστράφηκαν: 1. Η δασική βλάστηση σε πολύ µεγάλο ποσοστό (80 100%). 2. Η δασική φυλλάδα και η οργανική ουσία του εδάφους (στα ανώτερα cm). 3. Η ένταση της πυρκαγιάς ήταν πολύ µεγαλύτερη (υψηλότερη θερµότητα) στο υψηλότερο τµήµα των λόφων (κορυφές) και αυτό οφείλεται προφανώς στην ανοδική κίνηση του θερµού αέρα (φαινόµενο καµινάδας). «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

9 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Τι συµβαίνει συνήθως µετά την πυρκαγιά; Μείωση του πορώδους του εδάφους εξαιτίας της µεγάλης ποσότητας σωµατιδίων που εισχωρούν στους πόρους του κατά την πυρκαγιά. Εµφάνιση υδρόφοβου στρώµατος κάτω από την επιφάνεια το οποίο σχηµατίζεται από την καύση διαφόρων οργανικών ουσιών Ηταχύτηταδιήθησηςτης βροχής µειώνεται. Έδαφος πρακτικά απροστάτευτο στην ενέργεια των σταγόνων της βροχής. Οκίνδυνοςδιάβρωσηςαυξάνεται σηµαντικά. Ήταν απαραίτητο και αναπόφευκτο Αποµάκρυνση της καµένης βλάστησης και Κατασκευή αντιδιαβρωτικών και αντιπληµµυρικών έργων. «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

10 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Αποµάκρυνση του συνόλου της καµένης βλάστησης Για λόγους αισθητικούς Για λόγους επικινδυνότητας Για λόγους εκσκαφής του εδάφους στο ριζικό κόµβο κατά την εκρίζωση αυτών από τον άνεµο κλπ. Για λόγους διευκόλυνσης αποκατάστασης της βλάστησης «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

11 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

12 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

13 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

14 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Επιλογή υλικού των αντιδιαβρωτικών και αντιπληµµυρικών έργων Τα προτεινόµενα έργα θα έπρεπε να είναι αποδεκτά από πολλές απόψεις και ειδικότερα: Από αρχαιολογικής και πολιτιστικής άποψης. Από περιβαλλοντικής και οικολογικής άποψης. Από αισθητικής άποψης. Από άποψη διάρκειας του υλικού κατασκευής. Από άποψη διευκόλυνσης των φυτεύσεων. Ξύλο τα κορµοδέµατα (κορµοσειρές) και τα κορµοφράγµατα από καµένα δένδρα χαλεπίου πεύκης και κυπαρισσιού «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

15 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

16 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

17 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Σκοπός, διάταξη και πυκνότητα των κορµοδεµάτων (1) Τα κορµοδέµατα έχουν ως σκοπό: Τη µείωση της κλίσης των πλαγιών όπου κατασκευάζονται και εποµένως τη µείωση της ταχύτητας και του όγκου της επιφανειακής απορροής, καθώς και του όγκου των φερτών υλικών. Τη συγκράτηση των φερτών υλικών που παράγονται από θέσεις ανάντη αυτών. Τη συσσώρευση και βαθµιαία διήθηση της επιφανειακής απορροής που προέρχεται από θέσεις ανάντη αυτών. Τη δηµιουργία κατάλληλων θέσεων για τη φυσική αναγέννηση ή την τεχνητή αναδάσωση των καµένων πλαγιών των λόφων. «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

18 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

19 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

20 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Σκοπός, διάταξη και πυκνότητα των κορµοδεµάτων (2) ιάταξη των κορµοδεµάτων: Μορφή συνεχόµενων σειρών (κορµοσειρών) παράλληλων προς τις χωροσταθµικές καµπύλες (Ελλάδα και άλλες χώρες). Παράλληλες προς τις ισοϋψείς κορµοσειρές µε διάκενα µήκους cm, µεταξύ των κορµοτεµαχίων. Τα διάκενα όµως αυτά έπρεπε να καλύπτονται από κορµοτεµάχια της αµέσως επόµενης κορµοσειράς ώστε να µην υπάρχει µεγάλο µήκος της πλαγιάς χωρίς κορµόδεµα. Θέσεις των πλαγιών οι οποίες ήταν ορατές από πολλές κατευθύνσεις τα κορµοδέµατα να τοποθετούνται υπό µορφή «µωσαϊκού». «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

21 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

22 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

23 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

24 Σκοπός, διάταξη και πυκνότητα των κορµοδεµάτων (3) ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Πυκνότητα των κορµοδεµάτων: Η εξαγωγή όµβριων καµπυλών από τα διαθέσιµα µετεωρολογικά στοιχεία του σταθµού του Πύργου. Ηεκτίµηση της καταιγίδας σχεδιασµού των αντιδιαβρωτικών και αντιπληµµυρικών έργων. Ουπολογισµός της πιθανότητας επιτυχίας των υπό κατασκευή έργων. Η εκτίµηση της επιφανειακής απορροής που θα προερχόταν από την καταιγίδα σχεδιασµού. i = 23,86* T D 40 mm/h p n 0,756 0,136 Tr 1 = 1 Tr ~90% n Συνεκτιµήθηκαν: 1. Επιτόπιες αξιολογήσεις. 2. Εδάφη της περιοχής µελέτης είναι βαθιά, ιδιαίτερα χαλαρά και ευδιάβρωτα και χαρακτηρίζονται ως αµµοπηλώδη, πηλοαµµώδηήαµµώδη. 3. Παντελής έλλειψη της βλάστησης. 4. ΙδιαιτερότηταπουπαρουσιάζειοευρύτεροςαρχαιολογικόςχώροςτηςΟλυµπίας. 5. Αµφιβολία που υπάρχει για την αντιπροσωπευτικότητα της εξίσωσης των όµβριων καµπυλών. 6. Μεγάλες κλίσεις που επικρατούν στις πλαγιές των λόφων. 7. Επιτακτική ανάγκη συγκράτησης όσο το δυνατόν µεγαλύτερου όγκου εδαφικού υλικού αλλά και νερού. 20 mm «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

25 Σκοπός, διάταξη και πυκνότητα των κορµοδεµάτων (4) ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Πυκνότητα των κορµοδεµάτων: Ο υπολογισµός των αποστάσεων µεταξύ των κορµοσειρών. Κορµοδέµατα ή κορµοσειρές Οριζόντια απόσταση µεταξύ των κορµοσειρών Πίνακας 2. Αποστάσεις µεταξύ των κορµοσειρών και των κορµοδεµάτων σε µέτρα (m), ανάλογα µε την κλίση των πλαγιών(%) και το ύψος των κορµοδεµάτων(m) Κλίση (%) D= ιάµετρος κορµοτεµαχίου (m) 0,15 0,2 0,25 0,3 Χωρητικότητα κορµοδέµατος Κεκλιµένη επιφάνεια απορροής 10 7,1 12,7 19,8 28,6 20 3,5 6,3 9,9 14,2 S ( m) = 3 C( m / m) RO( mm) 30 2,3 4,2 6,5 9,4 40 1,7 3,1 4,8 6,9 50 1,4 2,4 3,8 5,4 60 1,1 2,0 3,1 4,4 70 0,9 1,6 2,5 3,7 80 0,8 1,4 2,1 3,1 90 0,7 1,2 1,8 2, ,6 1,0 1,6 2,2 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

26 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Κορµοφράγµατα: Σκοπός και επιλογή των θέσεων κατασκευής τους Σε παλαιές γεωλισθήσεις, κοίτες µικρορευµάτων, έντονες αυλακωτές διαβρώσεις κλπ. Κριτήρια για την επιλογή της διατοµής κατασκευής των κορµοφραγµάτων: Το µικρό πλάτος της διατοµής της κοίτης. Η αντοχή και στερεότητα των πρανών. Ηύπαρξηπρέµνων στα πρανή για αγκύρωση των έργων. Η ύπαρξη χαλαρού εδαφικού υλικού σε ορισµένες θέσεις της κοίτης ή των πρανών κλπ. «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

27 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

28 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

29 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

30 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Λειτουργικότητα των αντιδιαβρωτικών και αντιπληµµυρικών έργων Τα έργα συνέβαλαν: Στην προσωρινή συγκράτηση µέρους της βροχής στις πλαγιές των λόφων και το οποίο στη συνέχεια απορροφήθηκε από το έδαφος. Αυτό συνέβαλε στην αποφυγή έντονων πληµµυρικών φαινοµένων στους αρχαιολογικούς χώρους. Στη συγκράτηση διαβρωµένου εδάφους στις πλαγιές των λόφων. Στη δηµιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την επανεµφάνιση της βλάστησης είτε από σπόρους, είτε από αναβλαστήµατα του πρέµνου και των ριζών πολλών δένδρων και θάµνων (δρυς, φιλίκι, κουτσουπιά, πουρνάρι, σχίνος κλπ) που δεν νεκρώνονται από την πυρκαγιά. «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

31 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

32 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

33 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

34 «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

35 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΠΙΒΛΕΨΗΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Γενικός συντονιστής του έργου: ρ Γ. Λυριντζής, /ντής του Ινστιτούτου Συντονιστής των αντιδιαβρωτικών και αντιπληµµυρικών έργων: ρ Γ. Μπαλούτσος Επιστηµονική Οµάδα αντιδιαβρωτικών και αντιπληµµυρικών έργων: Αθ. Μπουρλέτσικας, ασολόγος MSc Κων/νος Καούκης, ασοπόνος Ερευνητική και επιστηµονική οµάδα επίβλεψης των έργων: ρ Γ. Καρέτσος ρ Π. Τρίγκας Γ. Μάντακας, ασολόγος Κ. Ιωαννίδης, ασολόγος ασικοί συνεταιρισµοί: Βαρβάρας Χαλκιδικής Ιερισσού Χαλκιδικής Αγίας Βαρβάρας Χαλκιδικής Σοχού Θεσ\νίκης Χαλκιοπούλου Αιτωλοακαρνανίας Τιρνάβου Λαρίσης «Αντιπληµµυρικός Σχεδιασµός / ιαχείριση Κινδύνου

36 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ι.Μ..Ο. & T..Π. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!!!