ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ. γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Transcript

1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

2 Αθήνα, Αρ. Πρωτ /Γ2 ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία των θετικών μαθημάτων Ημερήσιου και Εσπερινού Γυμνασίου για το σχ. έτος Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 50/ Δ.Σ.) σας αποστέλλουμε τις παρακάτω οδηγίες σχετικά με τη διδασκαλία των θετικών μαθημάτων Ημερήσιου και Εσπερινού Γυμνασίου για το σχ. έτος Συγκεκριμένα:

3 1η Εργαστηριακή άσκηση: Η υποενότητα 3.2 «Οι αντιδράσεις των μετάλλων με αραιά διαλύματα οξέων», ΝΑΙ (1 ώρα) προτείνεται να γίνει στο εργαστήριο με έμφαση στην ποιοτική εξέταση δύο/τριών παραδειγμάτων χημικών αντιδράσεων, χωρίς να δίνεται έμφαση στη γραφή των χημικών τύπων (π.χ. υδροχλωρικό οξύ και χαλκός, ψευδάργυρος, σίδηρος ή αργίλιο με πειραματική παρατήρηση την έκλυση υδρογόνου όπως περιγράφεται στον Εργαστηριακό Οδηγό, Πείραμα 1.5 ). Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

4 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΟΞΕΩΝ ΣΕ ΜΕΤΑΛΛΑ ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

5 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

6 ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ΟΞΕΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

7 ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ΟΞΕΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

8 ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ - ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΟΞΕΩΝ ΣΕ ΜΕΤΑΛΛΑ

9 ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ - Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ)

10 ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ / ΟΞΕΑ - ΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ

11 ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΟΞΕΑ - ΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ

12 ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΟΞΕΑ - ΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ

13 ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΟΞΕΑ - ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

14 2η Εργαστηριακή άσκηση: Μετά την υποενότητα 2 να πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τον Εργαστηριακό Οδηγό το πείραμα 1.1 «Μέτρηση του ph των διαλυμάτων ορισμένων οξέων με πεχαμετρικό χαρτί» και το πείραμα 2.1 «Βασικές ιδιότητες διαλυμάτων καθημερινής χρήσης» (1 ώρα). Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

15 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΤΡΗΣΗ ph - ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

16 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗ ph- ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

17 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ - ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

18 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ - ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

19 ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ - ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Η ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ 2

20 ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ - ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Η ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ 2

21 ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ - Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ)

22 ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΒΑΣΕΙΣ - ΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ

23 ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΒΑΣΕΙΣ - ΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ

24 ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

25 3η Εργαστηριακή άσκηση: Μετά την υποενότητα 3 να πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τον Εργαστηριακό Οδηγό το πείραμα 3.1 «Διαδοχικές εξουδετερώσεις οξέος από βάση και το αντίστροφο» (1 ώρα).

26 ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ - Η ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ 3

27 ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ - Η ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ 3

28 ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ - Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ)

29 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΕΙΣ - ΟΙ ΟΔΗΓΙΕΣ

30 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΕΙΣ - ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

31 ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ - ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗ

32 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

33 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΟΞΕΑ / ΒΑΣΕΙΣ / ph

34 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΟΞΕΑ / ΒΑΣΕΙΣ / ph

35 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΟΞΕΑ / ΒΑΣΕΙΣ / ph

36 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΟΞΕΑ / ΒΑΣΕΙΣ / ph

37 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΟΞΕΑ / ΒΑΣΕΙΣ / ph

38 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΟΞΕΑ / ΒΑΣΕΙΣ / ΑΛΑΤΑ / ph

39 ΧΗΜΕΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ 1ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ «Οξέα, Βάσεις & Άλατα» Π. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ Π.ΠΑΠΑΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Φ.ΣΙΔΕΡΗ

40 Δ1: ΣΩΜΑΤΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΟΞΕΑ Τα εσπεριδοειδή περιέχουν κιτρικό οξύ Τα αναψυκτικά τύπου κόλα περιέχουν φωσφορικό οξύ Τα αεριούχα αναψυκτικά περιέχουν ανθρακικό οξύ Το κρασί περιέχει τρυγικό οξύ Οι μπαταρίες των αυτοκινήτων περιέχουν θειικό οξύ

41 Δ2: Να συμπληρώσετε τα ονόματα ή τους τύπους των οξέων που περιέχονται στα είδη των διπλανών εικόνων Πορτοκαλάδα: Κρασί Όνομα οξέος:. Τύπος οξέος:.. Εξίσωση:. Το γαστρικό υγρό του στομάχου περιέχει Όνομα οξέος:. Τύπος οξέος:.. Εξίσωση:..

42 Δ3: ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΒΑΣΕΙΣ ΑΖΑΧ ΑΣΒΕΣΤΟ- ΝΕΡΟ ΤUBOFLO - DRANO ΒΑΦΕΣ ΜΑΛΛΙΩΝ ΣΑΠΟΥΝΑΔΑ JIF

43 Δ4: Το ph διαλυμάτων καθημερινής χρήσης Β Α Σ Ι β α σι κ ό Κ Ο ΟΥΔΕΤΕΡΟ Ο Ξ Ι Ν Ο 1M NaOH Αμμωνία οικιακής χρήσης Γάλα μαγνησίας Σόδα φαγητού Αίμα Νερό Γάλα σκέτος καφές Κρασί Λεμονάδα Γαστρικό υγρό 1Μ HCl

44 Δ5: Να συμπληρώσετε τα ονόματα ή τους τύπους των βάσεων που περιέχονται στα είδη των διπλανών εικόνων Αποφρακτικά σωληνώσεων Όνομα βάσης: Τύπος βάσης:.. Εξίσωση: Ασβεστόνερο Όνομα βάσης: Τύπος βάσης:.. Εξίσωση: Βαφές μαλλιών Όνομα βάσης: Τύπος βάσης.. Εξίσωση:

45 Λεμονάδα Πορτοκαλάδα Δ6: Η Εξουδετέρωση Το δηλητήριο της μέλισσας περιέχει οξύ ενώ της σφήκας περιέχει βάση. Ο πόνος από το τσίμπημα της μέλισσας εξουδετερώνεται με το διπλανό σκεύασμα το οποίο περιέχει.. η οποία είναι. Ο πόνος από το τσίμπημα της σφήκας εξουδετερώνεται με.το οποίο περιέχει.. Ξίδι

46 Δ7: Χλωριούχο νάτριο ή μαγειρικό αλάτι «Το φαΐ και η ζωή παιδί μου χρειάζονται αλάτι για να νοστιμίσουν» Από τη ταινία του Τ. Μπουλμέτη : «Πολίτικη Κουζίνα» Το μαγειρικό αλάτι είναι απαραίτητο στον οργανισμό για τη διατήρηση της ισορροπίας του νερού Χρησιμοποιείται για την συντήρηση πολλών τροφίμων, όπως τα αλίπαστα και τα αλλαντικά

47 Δ8: Αλυκές Το θαλασσινό νερό αποτελεί το 97% της συνολικής ποσότητας του νερού της Γης και είναι αλμυρό γιατί περιέχει χλωριούχο νάτριο ή μαγειρικό αλάτι Όταν συγκεντρώνεται σε αβαθείς λεκάνες και με την Αλυκή Πολυχνίτου Λέσβου Πρωτόγονη αλυκή στα Κύθηρα επίδραση των υψηλών θερμοκρασιών του καλοκαιριού το νερό εξατμίζεται και το αλάτι κρυσταλλώνεται και συλλέγεται Το μαγειρικό αλάτι περιέχει σε μικρές ποσότητες και άλλα άλατα όπως χλωριούχο κάλιο και χλωριούχο μαγνήσιο

48 Δ9: Ποιες από τις ενώσεις των δύο πρώτων γραμμών είναι άλατα; Ποια από τα διαλύματα των δύο τελευταίων γραμμών πρέπει να αναμείξουμε για να τα παρασκευάσουμε; HNO 3 NaCl BaSO 4 NH 3 Ca (ΝO 3 ) 2 CO 2 Δ1:διάλυμα Υδροξειδίου του βαρίου Δ4:διάλυμα Υδροξειδίου του νατρίου Δ2:διάλυμα Υδροχλωρικού οξέος Δ5:διάλυμα νιτρικού οξέος Δ3:διάλυμα Υδροξειδίου του ασβεστίου Δ6:διάλυμα Θειικού οξέος

49 Δ10: Τα άλατα αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του στερεού φλοιού της γης Τα κοράλλια, τα όστρακα, οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες, το μάρμαρο αποτελούνται από ανθρακικό ασβέστιο Ποσοστό των αλάτων στην επιφάνεια της γης αλατα οξείδια άλλα Τα θειούχα άλατα του σιδήρου είναι συστατικά των περισσότερων πετρωμάτων 33% 4% 63%

50

51

52

53 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΝΤΟΥ! PROJECT ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

54 5. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΟΞΕΩΝ, ΒΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ 5.1 μέχρι και 5.4 ΝΑΙ (2 ώρες) Η υποενότητα «Εφαρμογές των οξέων, βάσεων και αλάτων στην καθημερινή ζωή» προτείνεται να αντιμετωπιστεί ως σχέδιο εργασίας (Project). Το θέμα μπορεί να δοθεί στην αρχή της υποενότητας ώστε οι μαθητές/ριες να εργασθούν παράλληλα με τη διδασκαλία των υποενοτήτων, έτσι ώστε να ολοκληρωθεί εγκαίρως και να παρουσιασθεί στην τάξη. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Ιστοεξερεύνηση: ή Σενάριο και πλούσιο υλικό στο wiki των καθηγητών Φυσικών Επιστημών Λακωνίας: Σχετικό δελτίο τύπου: Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

55 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

56 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,

57 ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ελένη Γ. Παλούμπα, Χημικός, Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Λακωνίας,