την πιστοποίηση προϊόντων

Transcript

1 Προκλήσεις και ευκαιρίες από την πιστοποίηση προϊόντων ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΙΠ Μαρία Παπαγεωργίου Χημικός, Ph.D στην Επιστήμη Τροφίμων Επίκουρη καθ. ΑΤΕΙΘ 2 Συνέδριο Αγροτεχνολογίας, Dimitris Perotis College, 17/6/2013

2 Εθελοντικά Συστήματα Πιστοποιημένης Ποιότητας ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΠ Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΓΕ Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΠΙΠ Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα Προϊόντα ορεινής παραγωγής Προϊόντα νησιωτικής παραγωγής κ.α.

3 Νομικό Πλαίσιο ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΝ (ΕE) 1151/2012 σε αντικατάσταση των ΚΑΝ. (ΕΚ) 510/2006 ΚΑΝ. (ΕΚ) 509/2006 ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΥΑ / & οι τροποποιήσεις αυτής, ΚΥΑ / ΚΥΑ / Νομοθεσία καταχώρισης προϊόντων Π.Ο.Π./Π.Γ.Ε. Κανονισμός Ελέγχου και Πιστοποίησης προϊόντων Π.Ο.Π./Π.Γ.Ε. Π του Ο.Π.Ε.ΓΕ.Π. Π ΠΟΓ R 01/4 R

4 ιαφοροποίηση των σημάτων ποιότητας ΣΗΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Σύνδεση με γεωγραφική περιοχή Σύνδεση με συγκεκριμένη μέθοδο παρασκευής Ολα τα στάδια παραγωγής στην οριοθετημένη περιοχή Ενα τουλάχιστον στάδιο παραγωγής στην οριοθετημένη περιοχή ΠΟΠ ΠΓΕ ΕΠΙΠ

5 Στόχοι πιστοποίησης Η διασφάλιση της ποιότητας και της ταυτότητας των αγροδιατροφικών προϊόντων η διαφοροποίηση τους στην αγορά σύμφωνα με επιπλέον χαρακτηριστικά η απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και η κάλυψη νέων εμπορικών απαιτήσεων η γνωστοποίηση, εντός της εσωτερικής αγοράς, των χαρακτηριστικών ή στοιχείων γεωργικών προϊόντων που προσδίδουν πρόσθετη αξία

6 Ωφέλειες των Συστημάτων Ποιότητας Η διασφάλιση της ποιότητα και της ποικιλομορφίας της γεωργικής και αλιευτικής παραγωγής και της υδατοκαλλιέργειας της Ένωσης. Παρέχεται ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους παραγωγούς της Ένωσης ιδίως μειονεκτικών και απομακρυσμένωνπεριοχών συμβάλλοντας σημαντικά στη διατήρηση της πολιτιστικής και γαστρονομικής παράδοσης. Εφόσον λάβουν παράλληλα υπόψη τις εξελίξεις όσον αφορά νέες μεθόδους και υλικά παραγωγής. Οι πολίτες της Ένωσης ολοένα και περισσότερο ζητούν προϊόντα ποιότητας, καθώς και παραδοσιακά προϊόντα. Τα ΣΠ είναι προς όφελος των καταναλωτών οι οποίοι μπορούν να έχουν σαφείς και συνοπτικές πληροφορίες για την καταγωγή του προϊόντος και να αγοράζουν προϊόντα με εγγύηση ως προς την ποιότητα και τα χαρακτηριστικά τους.

7 Ευρωπαϊκές Βάσεις εδομένων "E-Bacchus που αφορά τους Οίνους s/wine/e-bacchus/ Τις ΠΟΠ και ΠΓΕ της Ε.Ε. σύμφωνα με τον κανονισμό (EΚ) 1234/2007 του Συμβουλίου. Τις προστατευόμενες στην ΕΕ γεωγραφικές ενδείξεις και ονομασίες προέλευσης τρίτων χωρών βάσει των διμερών συμφωνιών για το εμπόριο οίνου που έχει συνάψει η ΕΕ με τις εν λόγω τρίτες χώρες. Τις παραδοσιακές ενδείξεις που προστατεύονται στην ΕΕ. Στατιστικά στοιχεία DOOR database ΠΟΠ ΠΓΕ και ΕΠΙΠ (με προδιαγραφές) τη χώρα προέλευσης, την ονομασία του προϊόντος, την κλάση του προϊόντος, τον τύπο της αίτησης (ΠΟΠ ΠΓΕ ή ΕΠΙΠ) τη φάση επεξεργασίας της αίτησης (υποβολή αίτησης, δημοσίευση, ση καταχώρηση )

8 Προϊόν Π.Ο.Π. κατάγεταιά από συγκεκριμένη περιοχή, τόπο ή χώρα ηη ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά του οφείλονται στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον της παραπάνω περιοχής, τόπου ή χώρας η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία του γίνονται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή π.χ. κρόκος Κοζάνης, ροδάκινα Νάουσας, αρνάκι Ελασσόνας, Φέτα, Λαδοτύρι Μυτιλήνης κτλ.

9 Ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ ανά κλάση τροφίμου 81 προϊόντα Νωπά ψάρια και προϊόντα αυτών (Αυγοτάραχο) Αιθέρια έλαια (μαστιχέλαιο) Κρέατα Λοιπά προϊόντα (κρόκος Κοζάνης & μέλι Μαινάλου) Φυσικά κόμμεα (Μαστίχα Χίου) Ελιές Καταχωρισμένα: 74 σε σύνολο 562 ημοσιευμένα: 4 Τυριά Υπό αίτηση:3 (π.χ τοματάκι Σαντορίνης) Φρούτα, λαχανικά,ξηροί καρποί Ελαιόλαδα

10 Καταχωρισμένα ΠΟΠ ανά χώρα 562 προϊόντα Πορτογαλία Ιταλία 27% Ελλάς 13% 10% Η Ελλάδα στην 4η θέση Πανευρωπαϊκά Αλλές (15 χώρες) 19% Ισπανία 16% Γαλλία 15% Οι Μεσογειακές χώρες >80% των ΠΟΠ

11 Προϊόν Π.Γ.Ε. κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή χώρα. ένα συγκεκριμένο ποιοτικό χαρακτηριστικό, ή φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη γεωγραφική του προέλευση ένα τουλάχιστον από τα στάδια της παραγωγής εκτελείται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής. π.χ. Πατάτα Νάξου, σταφίδα Ηλείας, Κρητικό παξιμάδι.

12 Ελληνικά προϊόντα ΠΓΕ ανά κλάση τροφίμου 29 προϊόντα Ελιές Φρούτα, λαχανικά,ξηροί καρποί Ελαιόλαδα 16 Προϊόντα αρτοποιίας (κρητικό παξιμάδι) Καταχωρισμένα:27 σε σύνολο 550 Υπό αίτηση:2 Σταφίδα σουλτανίνα Κρήτης & Φασόλια γίγαντες Καστοριάς Το κρητικό παξιμάδι το παλαιότερο ΠΓΕ (1996), μανταρίνι Χίου και Φασόλια βανίλιες Φενεού τα νεότερα (2012)

13 Καταχωρισμένα ΠΓΕ ανά χώρα Αλλες χώρες 34% Γαλλία 20% Η Ελλάδα στην 6 η θέση, η Γερμανία στην 4 η Οι Μεσογειακές χώρες >65% των ΠΓΕ Ελλάς 5% Ισπανία 13% Πορτογαλία 11% Ιταλία 17% Υπάρχουν και Τρίτες χώρες όπως CN (4), IN, TL, CO από 1

14 ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΟΠ, ΠΓΕ (1) Όνομα του προϊόντος Περιλαμβάνει την ονομασία προέλευσης ή τη γεωγραφική ένδειξη Περιγραφή του προϊόντος Φυσικές ιδιότητες: σχήμα, χρώμα, βάρος κλπ Χημικά χαρακτηριστικά: ελάχιστη περιεκτικότητα λιπαρών, μέγιστη περιεκτικότητα υγρασίας κλπ Μικροβιολογικές πληροφορίες: π.χ. παρουσία βακτηρίων Βιολογικές λεπτομέρειες: φυλή, ποικιλία κλπ Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά: γεύση, υφή, χρώμα, άρωμα Οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής Ακριβής καθορισμός των ορίων της περιοχής Η περιοχή μπορεί να οριοθετείται από φυσικούς ή ανθρώπινους παράγοντες και μερικές φορές από διοικητικά όρια

15 ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΟΠ, ΠΓΕ (2) Αποδεικτικά στοιχεία για την καταγωγή του προϊόντος από την οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή Καθορίζεται σαφώς η διαδρομή του προϊόντος από την περιοχή παραγωγής μέχρι την τοποθέτησή του στην αγορά Προσδιορίζονται οι διαδικασίες δ με τις οποίες εξασφαλίζεται η ιχνηλασιμότητά του Περιγραφή των μεθόδων παραγωγής Επαρκώς κατατοπιστική, ώστε να επιτρέπει σε κάθε παραγωγό μέσα στην οριοθετημένη περιοχή να παράγει το εν λόγω προϊόν εφόσον το επιθυμεί Περιλαμβάνει: Μέθοδο παραγωγής του προϊόντος Την αυθεντική τοπική μέθοδο παρασκευής Στοιχεία σχετικά με τη συσκευασία

16 ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΟΠ, ΠΓΕ (3) Στοιχεία που τεκμηριώνουν το δεσμό του προϊόντος με τη γεωγραφική περιοχή Αποτελεί το πιο σημαντικό και ουσιαστικό σημείο των προδιαγραφών Αιτιολογεί γιατί το προϊόν πρέπει να παράγεται σε μια περιοχή και όχι σε άλλη Πώς τα χαρακτηριστικά του προϊόντος επηρεάζονται από τους περιβαλλοντικούς και ανθρώπινους παράγοντες της περιοχής Αρχές ή φορείς που ελέγχουν τη συμμόρφωση με τις προδιαγραφές και περιγραφή των καθηκόντων τους Ειδικούς κανόνες επισήμανσης σχετικά με το προϊόν Τυχόν απαιτήσεις από κοινοτικές ή εθνικές διατάξεις

17 Προδιαγραφές ΕΠΙΠ περιγραφή ργρ του προϊόντος, συμπεριλαμβανομένων μβ μ των κύριων φυσικών, χημικών, μικροβιολογικών και οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του, από την οποία προκύπτει ο ιδιότυπος χαρακτήρας του προϊόντος. περιγραφή της μεθόδου παραγωγής την οποία πρέπει να ακολουθούν οι παραγωγοί, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, του είδους και των χαρακτηριστικών των χρησιμοποιούμενων πρώτων υλών ή συστατικών, και της μεθόδου με την οποία παρασκευάζεται το προϊόν τα κύρια στοιχεία που αποδεικνύουν τον παραδοσιακό χαρακτήρα του προϊόντος. - Παράγεται από παραδοσιακές Α ύλες, είτε - Χαρακτηρίζεται από παραδοσιακή σύσταση, είτε - Παραδοσιακό τρόπο παραγωγής ή/και μεταποίησης

18 Ελληνικά προϊόντα ΕΠΙΠ ανά κλάση τροφίμου

19 Καταχωρισμένα Προϊόντα ΕΠΙΠ στην Ευρώπη ΕΠΙΠ καταχωρισμένα ανά χώρα, Συν PL BE ES CZ/SK SK FI UK IT SI SE FR NL LT ΕΠΙΠ καταχωρισμένα ανά κλάση τροφίμου Κρέατα 10 5 Τυριά Λοιπά 6 Μπύρες 9 1 Ζυμαρικά τος Προϊόντα κρέατο Ελαια & Λίπη Αυγά-Μέλι-Γαλ.... Νωπά ψάρια, μ μ... Ζαχαρώδη και Π Π.. Εχουν δημοσιευθεί το 2012, τρία προϊόντα της κλάσης πρ. κρέατος (NL, HU, LT) και ένα της κλάσης ζαχαρώδη (CZ)

20 Προϊόντα ΕΠΙΠ στην Ευρώπη (μόνο αίτηση) BG GB AT CZ HU LT LV NL PT ΕΠΙΠ μόνο με αίτηση Συν. 16 Το 2013, 2 αιτήσεις BG, HU ΕΠΙΠ μόνο με αίτηση 0 ανά κλάση τροφίμου Κρέατα Τυριά Προϊόντα κρέατος Φρούτα, Λαχανικά Ξηρ Αυγά-Μέλι-Γαλακτοκο ο... Νωπά ψάρια, μαλάκια ηρ.. Ζαχαρώδη και Πρ. Αρ α... ρ... Υπάρχει αίτηση του ΗΒ από το 2001(Traditional Fine-Grained Red Poll Beef) και το 2008(Traditional Bramley Apple Pie Filling), οι υπόλοιπες από το

21 Καλές πρακτικές άλλων χωρών Το παράδειγμα της Ιταλίας Ηδη από το 2010

22 Προβλέψεις του νέου Καν. (ΕE) 1151/2012 Παραδοχή: έχουν καταχωρισθεί ελάχιστες ονομασίες, το ισχύον σύστημα για τα ΕΠΙΠ δεν έχει επιτύχει τους στόχους του. Οι ισχύουσες διατάξεις θα πρέπει να βελτιωθούν, να αποσαφηνισθούν ώστε το σύστημα να καταστεί πιο κατανοητό, λειτουργικό και ελκυστικό για τους υποψήφιους αιτούντες. Οι παραγωγοί γ που καταθέτουν αίτηση η για ένα σήμα «εγγυημένου παραδοσιακού ιδιότυπου προϊόντος» (ΕΠΙΠ) θα έχουν την υποχρέωση να αποδείξουν τη χρήση στην εγχώρια αγορά για τριάντα χρόνια ιασφαλίζονται φ ζ εκτός των παραδοσιακών μεθόδων και οι συνταγές. Μειώνεται η προθεσμία της εξέτασης των αιτήσεων από την Επιτροπή από 12 σε 6 μήνες, ενώ την ίδια στιγμή μειώνεται και η προθεσμία της υποβολής των ενστάσεων.

23 Προβλέψεις του νέου Καν. (ΕE) 1151/2012 ιευκολύνεται η διασυνοριακή υποβολή αιτήσεων για κοινή καταχώριση ΠΟΠ, ΠΓΕ ή ΕΠΙΠ Ομάδες παραγωγών τροφίμων όπως ενώσεις παραγωγών ή μεταποιητών θα εξουσιοδοτούνται να λαμβάνουν μέτρα, προκειμένου να διασφαλισθεί η προστασία της ονομασίας καθώς επίσης η αυθεντικότητα και η φήμη των προϊόντων των παραγωγών Για να δικαιούνται προστασία στην επικράτεια των κρατών μελών, οι ονομασίες προέλευσης και οι γεωγραφικές ενδείξεις θα πρέπει να καταχωρίζονται μόνο σε Ενωσιακό επίπεδο (EU). Η προστασία των ονομασιών προέλευσης και των γεωγραφικών ενδείξεων θα πρέπει να επεκταθεί στην αθέμιτη χρήση, την απομίμηση και την επίκληση των καταχωρισμένων ονομασιών σε εμπορεύματα καθώς και σε υπηρεσίες

24 ιάγραμμα διαδικασίας

25 Αρμόδιες Ελληνικές Υπηρεσίες Η αιτούσα ομάδα υποβάλλει το φάκελο του αιτήματος καταχώρισης στo: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ιεύθυνση Βιολογικής Γεωργiας Τμήμα ΠΟΠ - ΠΓΕ - Ιδιότυπων & Παραδοσιακών Προϊόντων Ιστοσελίδα: Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να υπόκεινται σε σύστημα εξακρίβωσης της συμμόρφωσης προς τις προδιαγραφές των προϊόντων. Αρμόδιος οργανισμός: ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΕΠΙΒΛΕΨΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΕΠΙΒΛΕΨΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ -AGROCERT (Ο.Π.Ε.ΓΕ.Π) Ε-mail : agrocert@otenet.gr Ιστοσελίδα:

26 Προοπτικές Ο νέος Κανονισμός διευκολύνει τις διαδικασίες και κάνει τα πρότυπα πιο δελεαστικά. Η πρόκληση για καταχώριση περισσότερων ελληνικών προϊόντων, ιδιαίτερα ΕΠΙΠ, είναι μεγάλη. εδομένου ότι παρασκευάζονται σε επίπεδο οικοτεχνίας, Γυναικείων Αγροτικών Συνεταιρισμών κλπ. χρειάζεται να γίνουν δράσεις ενημέρωσης αλλά και εκπαίδευσης σε αυτές τις ομάδες παραγωγών ώστε να ακολουθήσουν τις εξελίξεις που έχουν δρομολογηθεί. Χρειάζεται να εντοπιστούν τα κατάλληλα χρηματοδοτικά μέσα. Π.χ. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ)αριθ. 3/2008 σχετικά με ενέργειες ενημέρωσης και προώθησης υπέρ των γεωργικών προϊόντων στην εσωτερική αγορά και στις τρίτες χώρες Αλλα?

27 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ... www. food.tei ithe.gr