Τετάρτη 7 Ιουνίου 2017 αρχίζετε

Transcript

1 Τετάρτη 7 Ιουνίου 2017 αρχίζετε νεοελληνική γλώσσα οδηγίες για την εξέταση Εκπαιδευτήρια ΠΟΛΥΤΡΟΠΗ ΑΡΜΟΝΙΑ

2 η εξέταση της νεοελληνικής γλώσσας Για την εξέταση στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου και της Δ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου, δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο απόσπασμα κειμένου (δοκιμιακού, λογοτεχνικού, άρθρου κ.τ.λ.) μιας έως δύο σελίδων

3 τα θέματα 3 θέματα Α. Περίληψη (0-25 /100 ή 0-5/20) Β. Ποικίλες ερωτήσεις (0-35/100 ή 0-7/20) Γ. Παραγωγή λόγου (0-40/100 ή 0-8/20)

4 θέμα Α: η περίληψη η ανάγνωση του κειμένου διαβάζουμε και ξαναδιαβάζουμε υπογραμμίζουμε τα κύρια σημεία κρατάμε σημειώσεις ( κάτι σαν πλαγιότιτλους) πρώτη γραφή πρόχειρο επεξεργασία

5 θέμα Α: οδηγίες για την περίληψη έκταση λέξεις καλό είναι να τηρείται επιτρεπτή η μικρή (10%) υπέρβαση αν ζητείται σε επικοινωνιακό πλαίσιο δεν χρησιμοποιούμε κειμενικά χαρακτηριστικά του πλαισίου (πχ προσφωνήσεις, τίτλους κλπ) οι δύο τύποι περίληψης: απλή πύκνωση (abstract) πληροφοριακή περίληψη (αρχίζει με αναφορά στον συγγραφέα ή στο κείμενο και την βασικότερη ιδέα του κειμένου) ΙΣΟΔΥΝΑΜΟΙ και οι δύο τύποι

6 θέμα Α: οδηγίες για την περίληψη οι υποψήφιοι/ες οφείλουν: να εντοπίσουν το βασικό θέμα, τον λόγο για τον οποίο γράφεται το κείμενο να «δουν» τη λογική πορεία, τον τρόπο που υπηρετεί ο συγγραφέας τις προθέσεις του η περίληψη: μπορεί να ξεκινά από αναφορά στον συγγραφέα ή στο κείμενο και στην καταγραφή του βασικού θέματος συνεχίζεται παρακολουθώντας τον τρόπο σκέψης, τη συλλογιστική πορεία μπορεί να χρειαστεί «αναδιάταξη» του αρχικού υλικού αξιοποιούνται οι δείκτες συνοχής (προσοχή στην κατάχρηση των ρημάτων αναφοράς, όσο και των διαρθρωτικών λέξεων)

7 θέμα Α: οδηγίες για την περίληψη η περίληψη είναι τόσο πιο επιτυχημένη όταν: αποδίδει το νόημα του αρχικού κειμένου χωρίς να το μιμείται ή να το αντιγράφει και βεβαίως χωρίς να το σχολιάζει περιέχει τα βασικότερα ζητήματα του κειμένου αναφοράς αποτυπώνει τη συλλογιστική πορεία του χαρακτηρίζεται από καλή χρήση του λόγου ΟΤΑΝ τελικά- αντιπροσωπεύει με πληρότητα το αρχικό κείμενο παραμένοντας η ίδια αυτοτελής και απολύτως κατανοητή.

8 θέμα Β: οι ασκήσεις το δεύτερο θέμα ζητά οι μαθητές να απαντήσουν σε ερωτήσεις, με τις οποίες ελέγχονται: i. η κατανόηση του κειμένου ii. η οργάνωση του λόγου iii. τα σημασιολογικά στοιχεία iv. η αναγνώριση μορφοσυντακτικών δομών βαθμολογείται με 35 μονάδες, οι οποίες κατανέμονται σε επιμέρους ερωτήσεις

9 θέμα Β: οι ασκήσεις η Β1 πρόκειται για ερώτηση κατανόησης του κειμένου, κωδικοποιημένη πλέον ως «άσκηση Β1» ζητείται συνήθως η ανάπτυξη ή ο σχολιασμός μίας φράσης του αρχικού η φράση αυτή: άλλες φορές είναι σχετικά αυτονομημένη ή δευτερεύουσα άλλες είναι στενότατα συνδεδεμένη με το υπόλοιπο κείμενο

10 θέμα Β: οι ασκήσεις Β1 η «εντολή» σχολιάστε: επιτρέπει (σχεδόν επιβάλλει) τη διατύπωση της προσωπικής γνώμης τους μαθητή πάνω στην άποψη του συγγραφέα που μπορεί να συμφωνεί, να αντιτίθεται ή να συμφωνεί εν μέρει. η «εντολή» αναπτύξτε σημαίνει την υποχρέωση του μαθητή να ασχοληθεί με τη «θέση» που περιέχεται στο δοσμένο απόσπασμα: να την τεκμηριώσει να την εξηγήσει/ αποσαφηνίσει να την προεκτείνει, να καλύψει κενά να την αναλύσει αξιοποιώντας βιώματα και γνώσεις Ο τρόπος, η μέθοδος ανάπτυξης εξαρτάται από το περιεχόμενο της φράσης

11 θέμα Β: οι ασκήσεις Β1 είναι καλό α) ο μαθητής να εμπλουτίζει το νοηματικό υλικό β) να αξιοποιεί τις γνώσεις του για την επιχειρηματολογία και την πειθώ γ) να εφαρμόζει όσα ξέρει για τη δομή και την ανάπτυξη παραγράφου δ) να προσέχει τη γλώσσα, λογική, να εξασφαλίζει τη συνοχή αξιοποιώντας τρόπους/ δείκτες/ λέξεις ε) να παίρνει υπόψη του το συνολικό πνεύμα του κειμένου ακόμη και αν η φράση που δίνεται έχει νοηματική αυτοτέλεια στ) να αποφεύγει να χρησιμοποιήσει τη δοσμένη φράση ως Θ.Π. εκτός αν αυτό του ζητείται ρητά από την εκφώνηση ζ) να μένει κατά το δυνατόν στο όριο των λέξεων

12 θέμα Β: οι ασκήσεις Β1 Παραλλαγή της Β1 (που εξαιρετικά σπάνια έχει ζητηθεί) είναι η οδηγία να αναπτυχθεί η φράση με ορισμένο τρόπο. Ως πιο επιτυχής κατά τη γνώμη μας- παραλλαγή είναι όταν ζητείται από τους μαθητές να εντοπίσουν το ή τα επιχειρήματα του συγγραφέα, να τα κρίνουν κλπ ερώτηση κλειστού τύπου ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ: τείνει να καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια απαιτείται η προσεκτική ανάγνωση και κατανόηση του κειμένου (που ούτως ή άλλως έχει προηγηθεί για την άσκηση της περίληψης) και ο εντοπισμός των κατάλληλων σημείων μερικές φορές βοηθά το νόημα του όλου για να γίνουν αντιληπτά τα επιμέρους σημεία

13 θέμα Β: η οργάνωση του λόγου ποικίλες ασκήσεις (διάρθρωση, δομή διαίρεση και τιτλοφόρηση ενοτήτων, συνοχή, ενότητα, συλλογιστική, κ.τ.λ.) - αφορούν την εφαρμογή της θεωρίας του σχολικού βιβλίου: τρόποι και μέσα πειθούς μορφές πειθούς: τα χαρακτηριστικά των κυριότερων κειμένων πειθούς: επιστημονικών, πολιτικών, διαφημιστικών δοκίμιο: ελάχιστες φορές έχουν τεθεί ασκήσεις που προέρχονται από τη θεωρία του δοκιμίου

14 θέμα Β: η οργάνωση του λόγου σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν και θέματα που δεν έχουν τεθεί αλλά μπορούν να ζητηθούν: η οργάνωση / δομή του δοκιμίου τα γνωρίσματα του δοκιμίου η διαπίστωση εάν πρόκειται για αποδεικτικό ή στοχαστικό/ λογοτεχνικό η γλώσσα του δοκιμίου το διάγραμμα του κειμένου Σε αυτήν την κατηγορία ανήκει και η πολύ συχνή άσκηση που ζητά τη δομή και τους τρόπους ανάπτυξης της παραγράφου

15 θέμα Β: τα σημασιολογικά στοιχεία τα σημασιολογικά στοιχεία (σημασία λέξεων, συνώνυμα - αντώνυμα, κατασκευή φράσεων ή παραγράφων με ορισμένες λέξεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων κ.τ.λ.). μάλλον σαφής ερώτηση και θεωρητικά εύκολη- οι μαθητές: α) να βρίσκουν τα συνώνυμα ή αντώνυμα με τη σημασία που έχουν οι λέξεις στο αρχικό κείμενο β) να προσέχουν να μην αλλάζουν τον γραμματικό τύπο γ) δεν αφήνουν καμία αναπάντητη λέξη δεν υπάρχει αρνητική βαθμολογία

16 θέμα Β: οι μορφοσυντακτικές δομές μάλλον εύκολες ασκήσεις, χρειάζονται την προσοχή και τη συγκέντρωση του υποψηφίου ώστε να μη χάσει μόρια και αφορούν: την ενεργητική ή παθητική σύνταξη τη στίξη τα σχήματα λόγου μία πολύ συχνή άσκηση είναι ο «εντοπισμός μεταφορικών εκφράσεων ή λέξεων» τις ρητορικές ερωτήσεις τη σημασία των ρηματικών προσώπων, εγκλίσεων κλπ σε σχέση με το στόχο που έχει ο συντάκτης του κειμένου

17 θέμα Γ: η παραγωγή λόγου το πλαίσιο το βαρύτερο σε βαθμολογία θέμα της εξέτασης. το κείμενο ζητείται σε επικοινωνιακό πλαίσιο. τύποι κειμένων που έχουν δοθεί ως επικοινωνιακό πλαίσιο στα 31 θέματα (των κύριων και επαναληπτικών εξετάσεων) είναι οι εξής: α) άρθρο (για τη σχολική, την τοπική εφημερίδα κλπ)= 15 φορές β) ομιλία (στο σχολείο, στο δήμο, σε εκδήλωση κλπ) = 10 φορές γ) εισήγηση = 2 φορές δ) δοκίμιο = 2 φορές ε) επίσημη επιστολή = 1 φορά στ) αορίστως κείμενο = 1 φορά

18 θέμα Γ: η παραγωγή λόγου το πλαίσιο Δηλαδή: στο 50% των θεμάτων ζητήθηκε άρθρο στο 31% ομιλία (εδώ καλό είναι να σημειωθεί ότι η ίδια αναλογία παραμένει εάν δούμε και τα άλλα θέματα: εσπερινών, ομογενών, ΕΠΑΛ ).

19 θέμα Γ: η παραγωγή λόγου το επικοινωνιακό πλαίσιο καθορίζει το πώς γράφουμε το κειμενικό είδος που πρέπει να παραγάγουμε δεν αρκεί ο τύπος, πχ εάν είναι άρθρο ένας τίτλος (χρειάζεται η σχέση με την επικαιρότητα, η συντομία, η κυριολεξία ) εάν αντίστοιχα είναι ομιλία δεν αρκεί η προσφώνηση /αποφώνηση. Απαιτείται η σύνδεση με το θέμα, η διατύπωση της θέσης, η προσπάθεια να γοητευτεί το ακροατήριο, η ζωντάνια, ο λιτός- μικροπερίοδος αλλά σαφής και ελκυστικός λόγος, η αξιοποίηση ποικίλων μέσων πειθούς, η εναλλαγή προσώπων κλπ

20 θέμα Γ: η παραγωγή λόγου το περιεχόμενο Βεβαίως όλα αυτά αφορούν το είδος, το πώς του κειμένου και όχι το περιεχόμενο το τι. Επόμενο και σημαντικότερο- χρέος του μαθητή, λοιπόν, είναι να προσέξει πάρα πολύ τα ερωτήματα του θέματος τι του ζητείται δηλαδή να αναπτύξει. Τα ερωτήματα είναι αυτά που καθορίζουν το πώς ακριβώς θα οργανώσει τις σκέψεις και τις ιδέες του ο μαθητής. Θα πρέπει να διαβάσει με προσοχή την εκφώνηση, να εντοπίσει τις κατευθύνσεις που αυτή δίνει και να λάβει υπόψη τους περιορισμούς που αυτή θέτει.

21 θέμα Γ: η παραγωγή λόγου Συχνά τα θέματα βασίζονται σε ένα φαινόμενο ή μία έννοια και ζητούν τα αίτια ή τις συνέπειες ή τις προτάσεις του /της υποψήφιας, πχ οι επιπτώσεις της υπερκατανάλωσης στον άνθρωπο και στο φυσικό περιβάλλον και οι τρόποι αντιμετώπισής τους (ανάλογα αξία παράδοσης/ τρόποι σύνδεσης του νέου, συνέπειες και τρόποι αντιμετώπισης φανατισμού κλπ). Είναι ο πιο οικείος τρόπος, τα πιο οικεία ζητούμενα. Ταυτόχρονα ο πιο τυπικός και τυποποιημένος τρόπος

22 θέμα Γ: η παραγωγή λόγου το περιεχόμενο Άλλες, όμως, φορές τα ερωτήματα είναι πιο ατίθασα: π.χ. να εκφράσετε τις ανησυχίες σας για την ενδεχόμενη κακή εφαρμογή της γνώσης (2002) -να μιλήσετε (σε αυτοδιοικητική εκδήλωση για παιδιά που έχουν πληγεί από φυσική καταστροφή) για την ψυχική δύναμη που απαιτείται για να αντιμετωπίσουν με αισιοδοξία το μέλλον τους (2006) -εκδηλώσεις αντιδημοκρατικής συμπεριφοράς στον καθημερινό βίο / αρετές δημοκρατικού πολίτη (επαν 2008)

23 θέμα Γ: η παραγωγή λόγου το περιεχόμενο -οι υπηρεσίες που προσφέρει το διαδίκτυο στη διάδοση της γνώσης / τρόποι δημιουργικής αξιοποίησής του στο σχολείο (2011) -φαινόμενα που αποδεικνύουν το έλλειμμα ανθρωπιάς / δραστηριότητες ατομικές και συλλογικές που αποσκοπούν στον περιορισμό αυτού του ελλείμματος (2014) -γιατί (λόγοι) πρέπει το ευρύ κοινό να πλησιάσει και να γνωρίσει τους χώρους και τα μνημεία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς / δραστηριότητες με τις οποίες οι πολίτες και ιδίως οι νέοι θα εξοικειωθούν με αυτά(2015!!!!)

24 θέμα Γ: η παραγωγή λόγου οδηγίες ο / η υποψήφιος α: πρέπει να προσαρμόσει τις σκέψεις, ιδέες απόψεις του στα ερωτήματα πρέπει να σχεδιάσει πολύ καλά την απάντησή (προσοχή δεν υπάρχει χρόνος να την γράψει με πληρότητα στο πρόχειρο) απαντά σε αυτό ακριβώς που ερωτάται και όχι σε ό,τι έχει ενδεχομένως «έτοιμο» από το σπίτι εμπιστεύεται τον εαυτό του, τις αφομοιωμένες γνώσεις, τις απόψεις του δεν αναμασά το έτοιμο υλικό κάποιου άλλου αξιοποιεί τα ερεθίσματα, ιδέες, εναύσματα, αφορμές που του δίνει το αρχικό κείμενο εφόσον τα ερωτήματα είναι δύο (ή και περισσότερα) προσέχει την αλληλεξάρτησή τους δεν απαντά, δηλαδή, σαν να πρόκειται για δύο διαφορετικές «εκθέσεις» τις οποίες απλώς «συρράπτει»

25 θέμα Γ: η παραγωγή λόγου προσπαθεί να απαντήσει ισότιμα τα ερωτήματα. Γενικώς το κείμενό του αποτελείται από 6-7 παραγράφους: εισαγωγή, δύο παράγραφοι για το πρώτο ερώτημα, δύο για το δεύτερο, ενδεχόμενη μεταβατική, επίλογος σε κάθε ερώτημα αφιερώνει περίπου δύο παραγράφους. Ή αλλιώς, για κάθε ερώτημα επιλέγει 2 βασικές ιδέες που κάθε μία αποτελεί το θ.κ. παραγράφου οι παράγραφοι αναπτύσσονται επαρκώς (περίπου 10 γραμμές η καθεμιά), με σημαντικές ιδέες που σχετίζονται στενά με τη βασική και την υπηρετούν φροντίζει τη σύνδεση των παραγράφων ώστε να υπηρετούν το όλον

26 .τελικά ΓΙΑ τη βαθμολόγηση όλων των θεμάτων λαμβάνεται υπόψη η ορθογραφία, η δομή του κειμένου, ο λεξιλογικός πλούτος, η ακρίβεια και η ορθότητα της διατύπωσης καθώς και το περιεχόμενο. ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΑΠΑΝΤΑΜΕ ΜΕ ΤΗ ΣΕΙΡΑ

27 καλή επιτυχία Εκπαιδευτήρια ΠΟΛΥΤΡΟΠΗ ΑΡΜΟΝΙΑ (Ισιδώρα Κόχιλα, Αλεξάνδρα Κυριακουλάκη, Ρούλα Μουντάνου, Νεκταρία Παπαγιαννοπούλου)