Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 25 Ιουλίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 25 Ιουλίου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Το Σχέδιο Αναδιάρθρωσης της Alpha Bank εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Στον τομέα της συνεχιζόμενης διαδικασίας για την αποκατάσταση της κεφαλαιακής βάσης, την αναγκαία αναδιάρθρωση και, τελικά, για την αποκατάστασης της ομαλής λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος της χώρας, επισημαίνεται η έγκαιρη έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού) την 9 η Ιουλίου 2014 του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης της Alpha Bank. Το σχέδιο αυτό είχε υποβληθεί από την Τράπεζα μέσω του Υπουργείου Οικονομικών την 12 Ιουνίου 2014 (με βάση το ν.3340/2005 και σε συνέχεια της δέσμευσης που είχε αναλάβει στο πλαίσιο της πρόσφατης επιτυχούς αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεσήμανε ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης της Alpha Bank συνάδει με τις διατάξεις περί κρατικών ενισχύσεων και ότι οι ενέργειες που έχουν ήδη υλοποιηθεί, καθώς και εκείνες που περιλαμβάνονται στο σχέδιο αναδιάρθρωσης, δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες ώστε η Τράπεζα να επανέλθει πλήρως σε βιώσιμη κερδοφορία. Επιπροσθέτως, η Επιτροπή επεσήμανε ότι η εξαγορά και η συγχώνευση της Εμπορικής Τραπέζης κρίθηκε ότι συμβάλλει θετικά στη βιωσιμότητα της Alpha Bank, καθώς επιτρέπει την επίτευξη σημαντικών συνεργειών. Σημειώνεται ότι την ανακοινώθηκε η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και των Προγραμμάτων Αναδιάρθρωσης της Τραπέζης Πειραιώς και της Εθνικής Τραπέζης. Μετά από αυτή την σημαντική εξέλιξη για το χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας και την ελληνική οικονομία ως σύνολο, είναι αναγκαίο να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα. Στην περαιτέρω ενίσχυση της ανεξαρτησίας της λειτουργίας των ελληνικών τραπεζών με έγκαιρη αναβάθμιση του ιδιοκτησιακού τους ελέγχου από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό μπορεί τώρα να προωθηθεί έγκαιρα και προγραμματισμένα με εκμετάλλευση του ισχυρού επενδυτικού ενδιαφέροντος που ήδη εκδηλώνεται για τις ελληνικές τράπεζες και απεικονίζεται στην αξία των δικαιωμάτων αγοράς (warrants) των μετοχών τους, που είναι σήμερα στην κατοχή του ΤΧΣ. Μια τέτοια εξέλιξη θα επιτρέψει στις τράπεζες να επικεντρώσουν περισσότερο την προσοχή τους στην κατ εξοχή τραπεζική τους δραστηριότητα, με αποτελεσματική υλοποίηση των εγκριθέντων επιχειρηματικών τους προγραμμάτων για την ενίσχυση της αποδοτικότητάς τους και για την αποτελεσματικότερη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας. Θα συμβάλει στην επίσπευση της ανάκαμψης και ανάπτυξης της οικονομίας και στην αύξηση της απασχόλησης, ταυτόχρονα με την μεγιστοποίηση της αξίας των συμμετοχών του ΤΧΣ στο τραπεζικό σύστημα που πράγματι θα ανακτηθεί. Ασφαλιστικό Σύστημα: Στα πλαίσια της ανακοίνωσης των στοιχείων της 14 ης έκθεσης του πληροφοριακού συστήματος «HΛΙΟΣ», που αφορά στις συντάξεις και τα προνοιακά επιδόματα για το μήνα Ιούλιο, ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας αναφέρθηκε στα προβλήματα που ακόμη αντιμετωπίζει το Ελληνικό Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΕΣΚΑ) που το χαρακτήρισε κατακερματισμένο, πολλών ταχυτήτων, δαπανηρό και, κυρίως, άδικο και αναποτελεσματικό. Αναφέρθηκε στο νέο ασφαλιστικό χάρτη που προετοιμάζεται μεθοδικά, κυρίως με βάση την σχετική μελέτη που εκπονείται από το ΚΕΠΕ στην οποία αναλύονται τα προβλήματα που παραμένουν ακόμη σήμερα μετά από πολλά χρόνια σημαντικών προσαρμογών στο σύστημα και προτείνονται λύσεις τις οποίες η Κυβέρνηση παρουσιάζεται διατεθειμένη να προωθήσει αποφασιστικά. Ειδικότερα: Από την έκθεση του συστήματος «ΗΛΙΟΣ» για τον Ιούλ.2014, προκύπτει ότι το ΕΣΚΑ είναι ένα τεράστιο και πολύ σημαντικό σύστημα για τη χώρα, το οποίο συντηρεί 2,66 εκατ. συνταξιούχους (που λαμβάνουν 4,48 εκατ. συντάξεις), με συνολική δαπάνη για συντάξεις ύψους 2,31 δις τον Ιούλ.2014 και 16,14 δις στο 1 ο 7μηνο Το μέσο μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις γήρατος ανερχόταν τον Ιούλ.2014 στα 943,8 και ήταν υψηλότερο από τον Ιούλ Επιπλέον των ανωτέρω, στο 7μηνο.2014 καταβλήθηκαν προνοιακά επιδόματα ύψους 382,7 εκατ. σε 163,6 χιλ. δικαιούχους. Σε αυτά τα σημαντικά ποσά θα πρέπει να προστεθούν και οι σημαντικές κρατικές δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη, με το σύνολο των κοινωνικών δαπανών εκτός των δαπανών εις είδος να διαμορφώνεται στα 38,3 δις το 2013 (2012: 44,2 δις), με τις πληρωμές για εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία (ΑΤ) να μην υπερβαίνουν τα 24,4 δις το ίδιο έτος, από 26,4 δις το Αυτό σημαίνει ότι ένα ποσό περί τα 14 δις το 2013 ήταν η επιχορήγηση των ΑΤ από τον κρατικό προϋπολογισμό (μέσω της φορολογίας). Οι ανωτέρω εξαιρετικά υψηλές κοινωνικές δαπάνες θα πρέπει να πληρωθούν, είτε μέσω των εισφορών στα ΑΤ είτε μέσω της φορολογίας, από τα 3,48 εκατ. των εργαζομένων σήμερα στη χώρα και από την φορολογία επί των συναλλαγών και στην περιουσία. Σε κάθε έναν συνταξιούχο αντιστοιχούν σήμερα μόνο 1,32 εργαζόμενοι, λόγω και της πολύ υψηλής ανεργίας που σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ ανερχόταν στα 1,3 εκατ. άτομα τον Απρ Η προοπτική για ταχεία αύξηση της απασχόλησης και για μείωση της ανεργίας στα επόμενα έτη, με την αναμενόμενη ανάκαμψη και ανάπτυξη της οικονομίας, αναμένεται να συμβάλουν στη σημαντική βελτίωση των οικονομικών των ΑΤ. Ωστόσο, η εξασφάλιση της βιωσιμότητας του ΕΣΚΑ, η οποία σήμερα είναι δυνατή λόγω των δραστικών μεταρρυθμίσεων που

2 σημειώθηκαν σε αυτό τα τελευταία 5-έτη, απαιτεί την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων στο σύστημα και την εξάλειψη των δυσλειτουργιών και των στρεβλώσεων που ακόμη το επιβαρύνουν έως σήμερα (αναίτια διάσπαση σε πολλά ταμεία, συνεχιζόμενη αναντιστοιχία μεταξύ πληρωμών στο και παροχών από το σύστημα, αδυναμία αλλά και άρνηση πληρωμής των προσδιορισμένων εισφορών στο σύστημα, κ.ά.) και συμβάλλουν στην αδυναμία εξάλειψης των οικονομικών του προβλημάτων. Η Έκθεση του ΚΕΠΕ μπορεί να αποτελέσει σημαντικό οδηγό προς την κατεύθυνση, της νομοθετικής, ή/και οργανωτικής αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων. Ωστόσο, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα ακόλουθα: α) Σημασία δεν έχει το πόσες συντάξεις εισπράττει ο κάθε συνταξιούχος, ή ακόμη και η ηλικία συνταξιοδότησής του, αλλά η σχέση της σύνταξης που λαμβάνει με τη συνταξιοδοτική του αποταμίευση από την οποία προκύπτει αυτή η σύνταξη. Συνταξιοδοτική αποταμίευση είναι το ποσό που ο κάθε ασφαλισμένος στο ΕΣΚΑ συγκεντρώνει με τις εισφορές του κατά τη διάρκεια της ασφάλισής του, τοκισμένο με ένα θεμιτό επιτόκιο. Αυτό το ποσό δικαιούται να λάβει ως σύνταξη κατά τη διάρκεια της συντάξιμης ζωής του. Αν αυτό συμβεί τότε η δικαιοσύνη, αλλά και βιωσιμότητα του ΕΣΚΑ, θα είναι απολύτως εξασφαλισμένες. β) Η εξασφάλιση της αναγκαίας κατώτατης σύνταξης, ακόμη και σε εκείνους που δεν πληρούν τις αναγκαίες ασφαλιστικές προϋποθέσεις, ανήκει ασφαλώς στην κοινωνική πολιτική του κράτους και πληρώνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτό ωστόσο προϋποθέτει την υποχρεωτική ασφάλιση όλων των εργαζομένων (μισθωτών και αυτοαπασχολουμένων) στα αρμόδια ασφαλιστικά ταμεία, πολύ περισσότερο διότι αυτή η κατώτατη σύνταξη με τη νέα νομοθεσία είναι πολύ χαμηλή. Απαιτούνται επομένως τα αναγκαία ένσημα για να εξασφαλιστεί μια αξιοπρεπής σύνταξη. Στα πλαίσια αυτά, η παρατηρούμενη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, αλλά ιδιαίτερα στην περίοδο της κρίσης , διόγκωση της μη εγγεγραμμένης εργασίας, της άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας με διακοπή της λειτουργίας του καταστήματος και, κυρίως, των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ασφαλισμένων επιχειρήσεων και εργαζομένων από εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία (που αναλύονται εκτενώς στην έκθεση του ΚΕΠΕ), αποτελεί μια πραγματική ωρολογιακή βόμβα στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Μια βόμβα της οποίας τα μόνα θύματα θα είναι οι συνεπείς ασφαλισμένοι που δεν φταίνε σε τίποτα, αλλά και αυτοί οι ίδιοι οι μη συνεπείς, ασφαλισμένοι που την τοποθέτησαν. Μη συνεπείς ασφαλισμένοι δεν είναι ασφαλώς οι άνεργοι ή εκείνοι που επιβαρύνθηκαν δυσανάλογα και εκτοπίστηκαν από την οικονομική κρίση και δεν έχουν πραγματικά δυνατότητα να παραμείνουν συνεπείς στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους στα ασφαλιστικά ταμεία. Διότι αυτοί οι ασφαλισμένοι θα γίνουν ξανά συνεπείς μόλις το μπορέσουν και θα προσπαθήσουν ακόμη και να καλύψουν σταδιακά το χαμένο έδαφος (όσο μπορέσουν) στα επόμενα χρόνια. Αυτοί οι ασφαλισμένοι δεν είναι το πρόβλημα για τα ΑΤ. Το πρόβλημα είναι εκείνοι που αρνούνται να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους προς αυτά παρά το ότι έχουν κάθε δυνατότητα να το κάνουν. Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 οι ασφαλισμένοι στα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας, και ιδιαίτερα οι αυτοαπασχολούμενοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, με σαφώς πολύ πιο περιορισμένα οικονομικά μέσα από σήμερα, θεωρούσαν την πληρωμή των ασφαλιστικών τους εισφορών ως πρώτη προτεραιότητα. Και γι αυτό εκατομμύρια από αυτούς ζουν σήμερα με τη σύνταξή τους παρά τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπισε η χώρα μας. Οι σημερινοί εργαζόμενοι-ασφαλισμένοι έχουν επίσης τη δυνατότητα και την απόλυτη ανάγκη να στηρίξουν τα Ταμεία τους με τη συμμετοχή τους και με την πληρωμή των υποχρεώσεών τους σε αυτά για να εξασφαλίσουν της ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη και τις συντάξεις τους όταν θα τα έχουν ανάγκη. Τα Ταμεία σήμερα αποτελούν το ίδιο μεγάλη ανάγκη, ιδιαίτερα για τους απλούς εργαζόμενους και τους επαγγελματίες, όπως αποτελούσαν και για τους σημερινούς συνταξιούχους. Για τους λόγους αυτούς, η αντιμετώπιση του προβλήματος της διόγκωσης των ληξιπρόθεσμων οφειλών στα ΑΤ δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί παρά μόνο με την εξασφάλιση των ακόλουθων αναγκαίων προϋποθέσεων: α) Ότι οι συνεπείς ασφαλισμένοι οι οποίοι πληρώνουν τακτικά τις εισφορές τους ακόμη και από το υστέρημά τους δεν θα επιβαρυνθούν εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων που δημιουργεί στα Ταμεία η άρνηση πληρωμής από τους μη συνεπείς ασφαλισμένους. β) Ότι οι μη συνεπείς ασφαλισμένοι δεν θα έχουν παροχές από το σύστημα που δεν θα δικαιολογούνται από τις πληρωμές που πράγματι έχουν καταβάλει στο σύστημα ή από πραγματική αδυναμία πληρωμής των υποχρεώσεών τους για κάποιο προσδιορισμένο χρονικό διάστημα. Στον τομέα της οικονομίας, από τα στοιχεία του Ισοζυγίου Πληρωμών στο 1 ο 5μηνο 2014 προκύπτουν οι ακόλουθες εξελίξεις που δείχνουν σαφώς την έναρξη της πορείας ανάκαμψής της ήδη από το 1 ο 6μηνο.2014: α) Η συνεχιζόμενη σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία με τις εξαγωγές λοιπών υπηρεσιών κατά 5,94% στο 1 ο 5μηνο.2014, μετά την αύξησή τους κατά 2,15% στο 1 ο 5μηνο.2013, κατά 7,52% στο 1 ο 5μηνο.2012 και κατά 16,9% στο 1 ο 5μηνο.11. Συνολικά στην περίοδο 1 ο 5μηνο.2014 οι εξαγωγές αυτές ήταν αυξημένες κατά 2,02 δις ή κατά 36,1% έναντι του 1 ου 5μήνου του β) Η μεγάλη αύξηση των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό κατά 10,6% στο 1 ο 5μηνο.2014, μετά την αύξησή τους κατά 11,7% και στο 1 ο 5μηνο Επιβεβαιώνεται έτσι το συμπέρασμα ότι η ανάκαμψη της οικονομίας το 2014, όπως και η ουσιαστική επιβράδυνση 2

3 της πτώσης του ΑΕΠ το 2013, έχουν την υπογραφή του Τουρισμού. Στηρίχτηκαν δηλαδή σε έναν από τους τομείς στους οποίους η Ελλάδα κατέχει αναμφισβήτητα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Διότι, ο Τουρισμός είναι ένας πολύ σημαντικός τομέας της ελληνικής οικονομίας που συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάκαμψη και την ανάπτυξή της και στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών. Ήδη, η αύξηση των αφίξεων ξένων τουριστών αεροπορικώς στο 1 ο 6μηνο.2014 ήταν πολύ μεγαλύτερη του αναμενομένου και έφτασε το +17,1%, έναντι της αύξησής τους κατά 9,1% και στο 1 ο 6μηνο.2013 (βλέπε τον Πίνακα 1). Πίνακας 1. Αριθμός Αεροπορικών Αφίξεων (σε κύρια αεροδρόμια) / /2013 Ιαν ,6% 26,2% Φεβρ ,5% 30,2% Μάρτ ,2% 14,3% Απρ ,5% 38,8% Μάιος ,5% 14,3% Ιούνιος ,7% 12,4% Σύνολο ,1% 17,1% Πηγή: ΣΕΤΕ. Είναι αξιοσημείωτη η σημαντική αύξηση των αφίξεων κατά 14,3% (ή κατά 203 χιλ. αφίξεις) σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014 και κατά +12,4% (ή κατά 251 χιλ. αφίξεις) τον Ιούν.2014, παρά τη μεγάλη αύξηση στις αφίξεις κατά 17,5% σε ετήσια βάση τον Μάιο 2013, που ήταν και το Πάσχα του έτους 2013, και επίσης μετά την αύξηση κατά 13,7% που είχε σημειωθεί τον Ιούν Γενικά, η αύξηση των αφίξεων στο 1 ο 6μηνο.2014 σηματοδοτεί αύξηση των αεροπορικών αφίξεων άνω του 10% και κατά το έτος 2014 ως σύνολο, μετά την αύξησή τους κατά +10,6% και το Ήδη είναι εμφανές ότι ο Τουρισμός θα έχει σημαντική συμβολή στην αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ σε ετήσια βάση στο 2 ο 3μηνο γ) Η αξιοσημείωτη αύξηση και των εισπράξεων από τις διεθνείς μεταφορές (κυρίως από την ναυτιλία) κατά 7,0% στο 1 ο 5μηνο.2014, οι οποίες είχαν αρνητική πορεία τα προηγούμενα έτη, με πτώση τους κατά -14,9% και στο 1 ο 5μηνο Η θετική πορεία των εισπράξεων και από την ποντοπόρο ναυτιλία, που αναμένεται να διαμορφωθεί περί το 8,5% το 2014, αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα που αναμένεται να συμβάλλει στην αύξηση των εξαγωγών και του ΑΕΠ κατά το τρέχον έτος. Αυτό θα είναι σε πλήρη αντίθεση με την αρνητική επίπτωση που είχε αυτός ο πολύ σημαντικός για την Ελλάδα τομέας στην αύξηση του ΑΕΠ και των εξαγωγών στην περίοδο Είναι αξιοσημείωτο ότι η ανάκαμψη των εισπράξεων από το εξωτερικό από την ελληνική ναυτιλία το 2014, συνοδεύτηκε με σημαντική πτώση των πληρωμών στο εξωτερικό από τον ίδιο τομέα με αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των διεθνών μεταφορών (εισπράξεις από μείον πληρωμές στο εξωτερικό από ναυτιλιακές επιχειρήσεις εγκατεστημένες στην Ελλάδα) κατά +20,3% στο 1 ο 5μηνο Οι εξελίξεις αυτές αποτελούν ένδειξη της αποκατάστασης σε σημαντικό βαθμό της εμπιστοσύνης στην σταθερότητα της ελληνικής οικονομίας μέσα στο Ευρώ και στις προοπτικές ανάκαμψης και ανάπτυξής της το 2014 και στα επόμενα έτη. Στο βαθμό που η ελληνική οικονομία θα επανέλθει σε ικανοποιητική ανοδική πορεία αναμένεται και σταθερή ανοδική πορεία των εσόδων από την ελληνική ναυτιλία, τα οποία αναμένεται να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα αύξηση των ελληνικών εξαγωγών και του ΑΕΠ σε ολόκληρη την περίοδο δ) Σημειώνεται επίσης η σημαντική αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων κατά 315,5 εκατ., ή κατά 28,2%, στο 1 ο 5μηνο.2014 λόγω των αυξημένων εισροών επιχορηγήσεων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ- 28 για επενδύσεις στην Ελλάδα. Οι εισροές αυτές είναι κατ εξοχή αναπτυξιακές και δεν δημιουργούν υποχρεώσεις επιστροφής κεφαλαίων για τη χώρα. Αποτελούν, επομένως αναπόσπαστο μέρος του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) της χώρας. Με βάση τα ανωτέρω το έλλειμμα του ΙΤΣ της χώρας μειώθηκε σημαντικά στο 1 ο 5μηνο.2014 στα 1,05 δις (-0,58% του ΑΕΠ του 2014), και ήταν μειωμένο κατά -52,1% σε ετήσια βάση, μετά τη μείωσή του κατά -57,08% στο 1 ο 5μηνο.2013, και επίσης κατά -52,1% στο 1 ο 5μηνο.2012 μετά την πολύ μεγάλη πτώση του και κατά -187% στο 1 ο 5μηνο Για το έτος 2014 αναμένεται τώρα ότι το ΙΤΣ με τις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις θα είναι και πάλι πλεονασματικό στα επίπεδα του 0,5% του ΑΕΠ, από πλεόνασμα ύψους 1,3% του ΑΕΠ το Το αναμενόμενο μικρότερο πλεόνασμα στο ΙΤΣ το 2014, οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό για επενδύσεις στην ελληνική οικονομία ήταν επίσης εντυπωσιακή στο 1 ο 5μηνο 2014 και αναμένεται να είναι το ίδιο σημαντική και για το 2014 ως σύνολο. Ειδικότερα, σημειώθηκε αύξηση των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ) από ξένους κατοίκους στην Ελλάδα στα 881,2 εκατ. στο 1 ο 5μηνο.2014, από 327,2 εκατ. στο 1 ο 5μηνο.2013 και από εκροές 905,4 εκατ. στο 1 ο 5μηνο Πιο εντυπωσιακή ήταν η αύξηση των εισροών κεφαλαίων για επενδύσεις χαρτοφυλακίου (κυρίως ΑΜΚ τραπεζών και ομολογιακή έκδοση Ελλ. Δημοσίου) από ξένους κατοίκους (θεσμικούς επενδυτές και τράπεζες), που ανήλθαν στα 7,63 δις στο 1 ο 5μηνο.2014, έναντι εκροών ύψους 6,32 δις στο 1 ο 5μηνο.2013 και εκροών ύψους 30,85 δις στο 1 ο 5μηνο Αυτές οι εισροές αναμένεται να συμβάλουν στην αύξηση των επενδύσεων και γενικά της εγχώριας ζήτησης και κατά συνέπεια στην ανάκαμψη της οικονομίας. Ταυτόχρονα, ωστόσο, η επαν-εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό και η αύξηση της εγχώριας ζήτησης, ιδιαίτερα για επενδύσεις αλλά και για κατανάλωση, συμβάλλουν και στην αύξηση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών και επομένως περιορίζουν την τάση για αύξηση του πλεονάσματος του ΙΤΣ. Σχετικά με το μεγάλο θέμα των ελληνικών εξαγωγών που απασχολεί πολλούς αναλυτές και σχολιαστές τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, σημειώνονται τα ακόλουθα: 3

4 α) Όπως ήδη τονίστηκε ανωτέρω και έχει αναλυθεί εκτενώς σε προηγούμενα Εβδομαδιαία Δελτία, όλες οι κατηγορίες εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (εκτός των εσόδων από τη ναυτιλία) σημειώνουν σημαντική ανάκαμψη και ανάπτυξη στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στην περίοδο , παρά την δραματική πτώση του ΑΕΠ και των εισαγωγών της χώρας στην ίδια περίοδο. Ως αποτέλεσμα έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών ως ποσοστό του ΑΕΠ στην ίδια περίοδο που μειώθηκε κατακόρυφα το ποσοστό των εισαγωγών ως προς το ΑΕΠ (Διάγραμμα 1.). υποτίμηση, άνω του 20% στην περίοδο , που έχει επαναφέρει την διεθνή ανταγωνιστικότητα της χώρας - με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος - στα επίπεδα του ,0 125,0 115,0 Διάγραμμα 1. Συγκριτική εξέλιξη των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών της Ελλάδος με τη ναυτιλία (2008=100) και Ισπανίας, Ιρλανδίας Greece Spain Ireland 43,0% Διάγραμμα 1. Εξαγωγές και εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ως % του ΑΕΠ. Για την περίοδο αναφέρονται οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 105,0 95,0 38,0% 33,0% Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 85,0 75, ,0% 23,0% 18,0% β) Ο μόνος εξαγωγικός τομέας στον οποίο σημειώθηκε σημαντική αρνητική εξέλιξη τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα κατά το 2009 ήταν οι εισπράξεις από την ελληνική ποντοπόρο ναυτιλία. Οι εισπράξεις αυτές διαμορφώθηκαν στα 12,09 δις το 2013, από 19,19 δις το 2008 σημειώνοντας μεγάλη πτώση κατά 7,1 δις (με πτώση κατά 5,6 δις εντός του 2009). Σημειώνεται ότι οι εισπράξεις από τη ναυτιλία είχαν ανέλθει στα 19,19 δις το 2008 με άνοδό τους κατά 122,1% έναντι του Όταν κατάρρευσε η εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία το 2009 σημειώθηκε η προαναφερθείσα μεγάλη πτώση των εισροών αυτών των εισοδημάτων και κεφαλαίων στην Ελλάδα μειώνοντας ανάλογα και τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2009, όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 1. γ) Αυτή η μεγάλη πτώση των εισροών εισοδημάτων και κεφαλαίων από την ελληνική ναυτιλία προσδιορίζει την αρνητική πορεία των ελληνικών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών που καταγράφεται και από τους αναλυτές του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε τελευταίες εκθέσεις τους και φαίνεται επίσης στο Διάγραμμα 1. Έτσι, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών στην Ελλάδα φαίνεται να καταποντίζονται στην περίοδο , αντίθετα με τις άλλες χώρες που εφαρμόζουν προγράμματα προσαρμογής, των οποίων οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών σημειώνουν εντυπωσιακή άνοδο. Αυτή η πτώση των ελληνικών εξαγωγών παρουσιάζεται ως απόδειξη ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να μην είναι διεθνώς ανταγωνιστική, παρά την ήδη σημειωθείσα εντυπωσιακή εσωτερική Ειδικότερα, οι αναλυτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Economy, June 2014) αναφέρονται στο «αίνιγμα των χαμένων ελληνικών εξαγωγών», το οποίο επιχειρούν να λύνουν χωρίς, ωστόσο, αναφορά στη μεγάλη πτώση των εισπράξεων από τη ναυτιλία κατά 7,1 δις. Ως βασικό παράγοντα που συμβάλλει στη διαμόρφωση των ελληνικών εξαγωγών κατά περίπου 33% χαμηλότερα από το επίπεδο στο οποίο θα έπρεπε να ανέρχονταν σε μια χώρα με το επίπεδο ανάπτυξης και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ελλάδος, θεωρούν την «χαμηλή ποιότητα των θεσμών» στην Ελλάδα, έναντι του μέσου όρου των χωρών του ΟΟΣΑ και της ΕΕ ,0 130,0 125,0 120,0 115,0 110,0 105,0 100,0 95,0 90,0 85,0 Διάγραμμα 2. Συγκτιτική εξέλιξη των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών της Ελλάδος χωρίς τη Ναυτιλία (2008=100) Greece Spain Ireland Ωστόσο, όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 2, χωρίς τα χαμένα έσοδα από τη ναυτιλία (που ελάχιστη σχέση έχουν με την ποιότητα των θεσμών, ή με την ανταγωνιστικότητα κόστους στην Ελλάδα) δεν φαίνεται να υπάρχει σημαντικό θέμα χαμένων ελληνικών εξαγωγών, ιδιαίτερα στην περίοδο Οι τελευταίες, όχι μόνο δεν είχαν «φοβερά φτωχή» εξέλιξη, αλλά, αντίθετα, είχαν αξιοσημείωτη αύξηση στην περίοδο Αυτό δε συνέβη, παρά τα τεράστια προβλήματα, ακόμη και ποσοτικά και χρηματοδοτικά εμπόδια στην ανάπτυξή τους, 4

5 που αντιμετώπισαν στην περίοδο της μεγάλης κρίσης στην Ελλάδα. Μάλιστα, αν ως έτος βάσης επιλεγεί το 2009, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών της Ελλάδος, ειδικότερα δε εκείνες που παράγονται στην εγχώρια οικονομίας της, είχαν ανάλογη αύξηση με τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών της Ιρλανδία και της Ιταλίας και ελαφρά χαμηλότερο ρυθμό αύξησης από τις αντίστοιχες εξαγωγές της Ισπανίας και της Πορτογαλίας - οι οποίες πράγματι σημείωσαν ακόμη πιο εντυπωσιακή αύξηση των εξαγωγών τους από την Ελλάδα στην περίοδο Αυτό συνέβη προφανώς διότι οι εξαγωγές όλων των άλλων χωρών που εφήρμοσαν προγράμματα προσαρμογής στην περίοδο δεν αντιμετώπισαν τα μεγάλα χρηματοδοτικά και ποσοτικά εμπόδια που αντιμετώπισαν οι ελληνικές εξαγωγές στην ίδια περίοδο. Επιπλέον, οι ευνοϊκές επιπτώσεις στις ελληνικές εξαγωγές από τη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας αναμένεται να ενταθούν ουσιαστικά από το 2014 και στα επόμενα χρόνια, όπου σημειώνεται ήδη και αναμένεται να ενταθεί από το 2015 η εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων για επενδύσεις που θα αυξήσουν περαιτέρω την εξαγωγική δυνατότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. 150,0 140,0 130,0 120,0 110,0 100,0 90,0 Διάγραμμα 3. Συγγριτική εξέλιξη των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών της Ελλάδος χωρίς τη ναυτιλία (2009=100) Greece Spain Ireland Το σπουδαιότερο δε είναι ότι από το 2014 ανακάμπτουν και οι εισπράξεις από την παγκόσμιας εμβέλειας ελληνική ναυτιλία και θα καταστούν και αυτές βασικός παράγοντας για την αύξηση των ελληνικών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών και για την αύξηση των επενδύσεων και του ΑΕΠ της χώρας στα επόμενα έτη. Όσον αφορά το χαμηλό ποσοστό των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών στο ΑΕΠ της χώρας, που πράγματι είχε περιοριστεί στο πολύ χαμηλό 20,1% το 2009 (βλέπε Διάγραμμα 1), και αυτό δεν δικαιολογεί την εκτίμηση ότι η Ελλάδα είναι «μια απίστευτα κλειστή οικονομία». Κατ αρχήν, η Ελλάδα έχει απελευθερώσει πλήρως τις εμπορικές της συναλλαγές και το λογαριασμό κεφαλαίων της από το 1994 και από το 2001 είναι πλήρες μέλος της ΖτΕ. Επομένως, η ελληνική οικονομία είναι απολύτως σύμφωνη με τον ορισμό της ανοικτής οικονομίας. Το χαμηλό ποσοστό των εξαγωγών αγαθών και ακόμη και των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών στο ΑΕΠ της χώρας επίσης έχει αναλυθεί εκτενώς και εξηγηθεί, τουλάχιστον από τη δεκαετία του Έως το 2009 η Ελλάδα χρηματοδοτούσε ένα σχετικά πολύ χαμηλό ποσοστό των εισαγωγών της σε αγαθά με εξαγωγές αγαθών (είχε ένα μεγάλο έλλειμμα στο εμπορικό της ισοζύγιο) διότι το υπόλοιπο μέρος των εισαγωγών χρηματοδοτούνταν με το πλεόνασμα των ισοζυγίων των αδήλων πόρων (δηλαδή των ισοζυγίων υπηρεσιών, εισοδημάτων και εισοδηματικών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων) και με το πλεόνασμα του λογαριασμού κεφαλαίων. Είχε μεγάλο έλλειμμα, έως και 12% του ΑΕΠ στο ΙΤΣ διότι το χρηματοδοτούσε με τις τεράστιες αυτόνομες καθαρές εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό. Συνολικά, η Ελλάδα είχε τα ανωτέρω ελλείμματα και το χαμηλό ποσοστό των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών στο ΑΕΠ της, επειδή ως απολύτως ανοικτή οικονομία δεχόταν χωρίς επιφύλαξη αυτές τις μεγάλες και αυξανόμενες αυτόνομες εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό και τις χρησιμοποιούσε για να χρηματοδοτήσει τη συνεχή αύξηση των εγχώριων εισοδημάτων και της εγχώριας ζήτησης και των εισαγωγών στην οικονομία της. Παγκόσμια Οικονομία Σοβαρές γεωπολιτικές εξελίξεις διαμόρφωσαν το κλίμα στις αγορές σε παγκόσμιο επίπεδο και στο 7ήμερο που πέρασε. Καταρχήν, η κατάσταση στην Ουκρανία επιδεινώθηκε με την κατάρριψη του αεροσκάφους των Malaysia Airlines πάνω από την εναέριο χώρο της χώρας που εξακολουθεί να βρίσκεται σε ουσιαστική εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ της Κυβέρνησης της χώρας και των ανταρτικών δυνάμεων στις ανατολικές περιοχές της που επιδιώκουν την απόσχισή τους από την Ουκρανία και την πιθανή ένταξή τους στη Ρωσία. Οι μάχες φαίνεται ότι μαίνονται με πολλούς νεκρούς στις περιοχές γύρω από τα συντρίμμια του αεροσκάφους, όπου, ωστόσο, έχει προσδιοριστεί μια περιοχή εκεχειρίας για τη ομαλή διενέργεια της έρευνας για τη διαπίστωση των αιτίων του τραγικού συμβάντος. Υπάρχουν εκατέρωθεν καταγγελίες για το ποιος ευθύνεται για την κατάρριψη του πολιτικού αεροσκάφους και για τα περίπου 297 αθώα ανθρώπινα θύματα, χωρίς ακόμη δυνατότητα ισχυρών αποδείξεων. Οι αγορές επηρεάστηκαν αρχικά αρνητικά αφού είναι και πάλι πολύ πιθανό το ενδεχόμενο επιβολής νέων κυρώσεων στη Ρωσία με αρνητικές επιπτώσεις (από πιθανά αντίποινα) στην Ευρώπη και στην παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, τελικά η ψυχραιμία επικράτησε στις αγορές, ιδιαίτερα μετά την παράδοση από τους αντάρτες φίλους της Ρωσίας που ελέγχουν την περιοχή των μαύρων κουτιών στα οποία ενδέχεται να έχουν καταγραφεί με μεγαλύτερη ακρίβεια τα αίτια της πτώσης του αεροπλάνου. Έτσι, οι αγορές στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη σημείωσαν νέα σημαντική άνοδο την και κινούνται ανοδικά και την Γενικά, φαίνεται να διαμορφώνεται η εκτίμηση ότι οι διεθνείς οικονομικές επιπτώσεις από το συνταρακτικό γεγονός της κατάρριψης του αεροσκάφους στην Ουκρανία τελικά θα περιοριστούν στους άμεσα εμπλεκόμενους. 5

6 Σημειώνεται ότι η άμεσα εμπλεκόμενη Ουκρανία είχε πτώση του ΑΕΠ της κατά -3,0% σε μέσα επίπεδα στο 1ο 6μηνο του 2014, ενώ ακόμη μεγαλύτερη ήταν η πτώση του ΑΕΠ τον Ιουν.2014, κατά -5,9% σε ετήσια βάση. Μάλιστα, για το 2014 η πτώση του ΑΕΠ της Ουκρανίας εκτιμάται τώρα στο -5,0% από τους αναλυτές που συμμετείχαν στην έρευνα του Bloomberg και στο -6,5% από το ΔΝΤ (από -5,0% που εκτιμούσε τον Μάιο 2014) και μάλιστα υπό την προϋπόθεση μιας έγκαιρης επίλυσης της διένεξης. Όσον αφορά την άλλη εμπλεκόμενη χώρα, τη Ρωσία, οι εκτιμήσεις των αναλυτών του Bloomberg συγκλίνουν τώρα ότι η αύξηση του ΑΕΠ δεν θα υπερβεί το 0,5% το 2014, έναντι της επίσημης πρόβλεψης της Κυβέρνησης για +3,0%, ενώ στο 1 ο 3μηνο.2014 σημειώθηκε πτώση του ΑΕΠ της χώρας κατά -0,35% σε 3μηνιαία βάση, με αύξησή του κατά 0,9% σε ετήσια βάση. Επίσης, για το 2 ο 3μηνο.2014 το ΑΕΠ εκτιμάται ότι σημείωσε μηδενική (0,0%) μεταβολή από τα χαμηλά επίπεδά του στο 1 ο 3μηνο.2014 και αύξηση κατά 0,2% σε ετήσια βάση. Τα τελευταία γεγονότα και οι νέες κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας που ανακοίνωσαν πρόσφατα οι ΗΠΑ και η ΕΕ-28 είχαν πράγματι αρνητική επίπτωση στις τιμές των μετοχών στο χρηματιστήριο της Ρωσίας (όπως φαίνεται στο Διάγραμμα που ακολουθεί), αλλά από τα σχετικά υψηλά επίπεδα στα οποία κυμαίνονταν έως τα μέσα του Ιουλ /12/ /03/ /05/2012 Ρωσικό Χρηματιστήριο /07/ /09/2012 Ρωσικό Χρηματιστήριο (Δείκτης MICEX) 01/11/ /01/ /03/2013 Το ΔΝΤ μετά το πέρας της επίσκεψης της αντιπροσωπείας του στην Ουκρανία τον Ιούλ.2014 απεφάσισε να εκταμιεύσει τη 2 η δόση των $ 1,4 δις της χρηματοδοτικής ενίσχυσης που έχει αποφασίσει για τη χώρα αυτή, ύψους $ 17 δις, μετά τα πρώτα $ 3,2 δις που εκταμίευσε τον Μάιο Οι ανωτέρω επιδεινούμενες αρνητικές εξελίξεις στην Ουκρανία επηρεάζουν επίσης αρνητικά τις γειτονικές μας χώρες Βουλγαρία, Σερβία και Ρουμανία, λόγω των εμπορικών και τουριστικών σχέσεών τους με την Ρωσία και δευτερευόντως με την Ουκρανία. Οι πιο εμφανείς επιπτώσεις είναι στον ενεργειακό τομέα, ιδιαίτερα στη Βουλγαρία και τη Σερβία, που επηρεάζονται ουσιαστικά από τη διακοπή της υλοποίησης έργων που έχουν συμφωνηθεί με ανάλογα έργα υποδομής, όπως, π.χ., η κατασκευή του αγωγού South Stream. Παράλληλα με τη κρίση στην Ουκρανία, συνεχίζονται για 2 η εβδομάδα οι φονικές συγκρούσεις στην Λωρίδα της Γάζας ανάμεσα στο Ισραήλ και στους 01/05/ /07/ /09/ /11/ /01/ /03/ /05/ /07/2014 Παλαιστινίους. Οι προσπάθειες που έχουν αναληφθεί από τις ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Έθνη για κατάπαυση του πυρός και για εξεύρεση συμφωνίας, πιθανώς στα πρότυπα των εισηγήσεων που έγιναν το 2012 από τις ΗΠΑ με μερική απελευθέρωση του οικονομικού αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας. Τέλος, συνεχίζεται και η επικίνδυνη κατάσταση στο Ιράκ με μάχες ανάμεσα στα κυβερνητικά στρατεύματα και τους ισλαμιστές αντάρτες. Οι τιμές του πετρελαίου τύπου Brent διατηρούντα στα 108 $/βαρέλι μετά την άνοδό τους έως και τα 115 $/βαρέλι πριν από ένα μήνα. Το ευρώ, από τις αρχές Μαρτ.2014 δείχνει αδυναμία έναντι του δολαρίου των ΗΠΑ και της στερλίνας με συνολική υποτίμηση κατά 2,1% και 4,1% αντίστοιχα. Παράλληλα δείχνει υποτίμηση έναντι του γιέν Ιαπωνίας κατά 2,6% αλλά και έναντι άλλων νομισμάτων όπως το Δολάριο Αυστραλίας, Καναδά, Ν. Ζηλανδίας και των νομισμάτων πολλών αναδυόμενων χωρών όπως Βραζιλίας, Μεξικού, Ν. Κορέας, Ν. Αφρικής, Κίνας, κ.λπ. Έτσι την το Ευρώ διαμορφωνόταν στα 1,3464 USD/EUR, στα 136,53 JPY/EUR και στις 0,79072 GBP/EUR, από σημαντικά πιο ανατιμημένα επίπεδα την και την , όπως φαίνεται στον Πίνακα και στο Διάγραμμα που ακολουθούν. Σημειώνεται ότι υπάρχουν εκτιμήσεις που θέλουν το Ευρώ στα 1,3 USD/EUR, με διολίσθηση και έναντι των άλλων σημαντικών νομισμάτων, με την υπόθεση ότι οι τρέχουσες εκτιμήσεις για την εξέλιξη των οικονομιών και για την υλοποίηση της ανακοινωθείσας πολιτικής των κεντρικών τραπεζών θα επιβεβαιωθούν στην πράξη. Σε κάθε περίπτωση, η μικρή διολίσθηση του Ευρώ αποτελεί θετική εξέλιξη για τις χώρες, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία, που προσπαθούν να επιτύχουν την ανάκαμψη των οικονομιών τους μέσω της περαιτέρω ενίσχυσης της εξαγωγικής τους προσπάθειας. 1,44 1,42 1,40 1,38 1,36 1,34 1,32 1, USD/EUR 1,3464 1,3679 1,3735 YPY/EUR 136,53 138,88 139,33 GBP/EUR , ,82407 Ισοτιμία Ευρώ με Δολάριο ΗΠΑ και Στερλίνα Ην. Βασιλείου Μάρτ Ιούλ.2014 EUR USD (αριστερός άξονας) EUR GBP (δεξιός άξονας) Η σαφής εξασθένιση του ευρώ οφείλεται ασφαλώς στο γεγονός ότι οι εκτιμήσεις για την ανάκαμψη των οικονομιών της Ζώνης του Ευρώ συγκλίνουν (βλέπε, π.χ., το Bloomberg consensus) σε αύξηση του ΑΕΠ της Ζώνης κατά +1,0% το 2014 και κατά 1,5% το 0,85 0,84 0,83 0,82 0,81 0,80 0,79 0,78 6

7 2015, με την ανεργία να υποχωρεί ελαφρά μόνο, στο 11,7% το 2014 και στο 11,4% το 2015, ενώ ο πληθωρισμός εκτιμάται στο πολύ χαμηλό 0,7% το 2014 και στο 1,2% το 2015, πολύ κάτω από το στόχο της ΕΚΤ και με υπαρκτό τον κίνδυνο διολίσθησης σε καταστάσεις αρνητικού πληθωρισμού. Με αυτά τα δεδομένα γίνεται θεωρείται ότι η ΕΚΤ είναι σχεδόν υποχρεωμένη να διατηρεί τα επιτόκια του ευρώ σε πολύ χαμηλά επίπεδα τόσο το 2014 όσο και το 2015, ενώ τα αντίστοιχα επιτόκια του δολαρίου αναμένεται να ξεκινήσουν την άνοδό τους, πιθανότατα από το 2ο 3μηνο του 2014, με το πρόγραμμα ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας να τερματίζεται από τον Οκτ Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών που συμμετείχαν στην έρευνα του Bloomberg το ΑΕΠ των ΗΠΑ αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,7% το 2014 και κατά άνω του 3,0% το 2015, με τον πληθωρισμό και την ανεργία να διαμορφώνονται σε μέσα επίπεδα στο 2% και στο 6,2% αντιστοίχως. Αυτά τα δεδομένα συνεπάγονται θετικές προοπτικές για το δολάριο, οι οποίες ενδέχεται να ενδυναμωθούν μόλις γίνουν πιο εμφανείς οι ημερομηνίες αύξησης των επιτοκίων από την FED που πολλοί πιστεύουν ότι θα είναι νωρίτερα από τα μέσα του Προς το παρόν, ωστόσο, ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ παρέμεινε στο 2,1% τον Ιουν.2014, όπως και τον Μάιο.2014, με αύξηση του δείκτη κατά 0,3% σε 3μηνιαία βάση τον Ιούν.2014, από +0,4% τον Μάιο Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός μειώθηκε στο 1,9% τον Ιούν.2014, από 2,0% τον Μάιο, με αύξηση του δείκτη κατά 0,1% σε 3μηνιαία βάση τον Ιούν.2014, μετά την αύξησή του κατά 0,3% τον Μάιο Η εξέλιξη αυτή καθησύχασε τις αγορές, οι οποίες εκτιμούν ότι δεν συνιστά κίνδυνο μεγαλύτερης αύξησης του πληθωρισμού που θα υποχρέωνε τη FED να επισπεύσει την έναρξη της διαδικασίας αύξησης των επιτοκίων σε σχέση με τις ισχύουσες εκτιμήσεις. Στην Ιαπωνία, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Abe με την πολιτική των Abenomics, κατόρθωσε να υποτιμήσει το γιέν από το μέσο επίπεδο των 82,4 JPY/USD κατά την 3ετία στο επίπεδο των 99,3 JPY/USD τα έτη Αντίστοιχα, στο διάστημα , το γιέν υποτιμήθηκε από το μέσο επίπεδο των 110 JPY/EUR στα 133,5 JPY/EUR κατά την περίοδο και στο 136,5 τον Ιούλ.2014, όπως προαναφέρθηκε. Η υποτίμηση βοήθησε την ανάπτυξη της Ιαπωνίας στο 1,5% το 2013, ενώ εκτιμάται αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,0% και το Βοήθησε επίσης και στην αύξηση του πληθωρισμού με βάση το ΔΤΚ για τον οποίο η ΤτΙαπωνίας έχει στόχο να ανέλθει στο 2,0% έως το τέλος του Η κυβέρνηση φαίνεται να συμβιβάζεται με την ιδέα της σταθεροποίησης του γιέν στα επίπεδα των JPY/USD και η αγορά δεν βλέπει το γιέν να ανατιμάται περαιτέρω έναντι του δολαρίου μέσα στο 2014 με πιθανό ανώτατο μέσο επίπεδο τα 105 JPY/USD στο τέλος του Με βάση τα ανωτέρω, στο 2μηνο Ιουν.-Ιουλ.2014, η ευρωπαϊκή χρηματιστηριακή αγορά υπολείπεται σε απόδοση από την αντίστοιχη αμερικανική, ιαπωνική αλλά και παγκόσμια χρηματιστηριακή αγορά με πτώση κατά -1,3%, ενώ οι άλλες αγορές ήταν ανοδικές κατά +2,8%, 4,0% και +1,9% αντίστοιχα. Οι εξελίξεις αυτές στις χρηματιστηριακές αγορές και στο ευρώ φαίνεται να αντανακλούν και τις προαναφερθείσες γεωπολιτικές εντάσεις που επηρεάζουν περισσότερο τις χώρες της ΕΕ-28 λόγω των σημαντικών οικονομικών σχέσεων με την Ρωσία και Ουκρανία αλλά και των κινδύνων από μεγαλύτερη ανάφλεξη στην Μ. Ανατολή. Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, Η προαναφερθείσα εξέλιξη διαμόρφωση του πληθωρισμού με βάση το ΔΤΚ στο 2,1% τον Ιούν.2014 οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τιμών των προϊόντων ενέργειας (+2,3% σε ετήσια βάση) και των τιμών τροφίμων (+2,3% σε ετήσια βάση), ενώ η τιμή της βενζίνης αυξήθηκε κατά 3,3% σε μηνιαία βάση και κατά 2,0% σε ετήσια βάση. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Capital Economics, ο δομικός πληθωρισμός θα αυξηθεί τους επόμενους μήνες, από το 1,9% τον Ιούν.2014 εξέλιξη που πιθανότατα να ωθήσει την FED να αυξήσει το βασικό επιτόκιο από τον Μάρτιο Στην αγορά εργασίας, θετική εξέλιξη ήταν το γεγονός ότι οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας μειώθηκαν κατά την εβδομάδα έως στις , από που ήταν την περασμένη εβδομάδα. Η μείωση αυτή ήταν χαμηλότερη των προσδοκιών της αγοράς, που προέβλεπε διαμόρφωση των αιτήσεων στις Σε μακροπρόθεσμη βάση, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις εξακολουθούν να μειώνονται, γεγονός που δείχνει μια τάση βελτίωσης της αγοράς εργασίας. Στη ΖτΕ, ο πληθωρισμός, σύμφωνα με την τελική εκτίμηση της Eurostat, παρέμεινε στο πολύ χαμηλό +0,5% και τον Ιούν.2014, όπως και τον Μάιο 2014, από +0,7% τον Απρ.2014 και 1,6% τον Ιούν Ο δομικός πληθωρισμός (εξαιρουμένων των τροφίμωνποτά-καπνού) ανήλθε ελαφρά στο 0,8%, από 0,7% τον Μάιο 2014 και 1,2% τον Ιούν Η ΕΚΤ, ήδη προχώρησε στην υιοθέτηση μέτρων ιστορικής σημασίας, που επιδιώκουν την αποφυγή αρνητικού πληθωρισμού και την ενίσχυση των δυνάμεων ανάκαμψης της οικονομίας στη ΖτΕ. Η πρώτη σημαντική επίπτωση αυτών των μέτρων ήταν η προαναφερθείσα διολίσθηση του Ευρώ που μπορεί τελικά να συμβάλλει και στην επιδιωκόμενη αύξηση του πληθωρισμού. Οι προβλέψεις της ΕΚΤ συμφωνούν με τα όσα προαναφέρθηκαν για αύξηση του ΑΕΠ της ΖτΕ κατά 1,0% το 2014, 1,7% το 2015 και 1,8% το 2016, ενώ ο πληθωρισμός εκτιμάται στο 0,7% το 2014, 1,1% το 2015 και 1,4% το Όσον αφορά στις επιμέρους οικονομίες, αύξηση του πληθωρισμού σημειώθηκε στη Γερμανία στο 1,05, τον Ιούν.2014, από 0,6% τον Μάιο 2014, αν και παραμένει σε πολύ χαμηλό επίπεδο, ενώ στην Ισπανία ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 0%. Στην Ελλάδα και την Πορτογαλία ο πληθωρισμός παραμένει αρνητικός, ενώ στην Κύπρο, ο πληθωρισμός έμεινε στο 0% τον Ιούν.2014, από το αρνητικό -0,1% τον Μάιο

8 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Ισοζύγιο Πληρωμών: Τo Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών με τις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (ΙΤΣ) κατέγραψε έλλειμμα -0,58% του ΑΕΠ τον Ιαν.- Μάιο.2014, έναντι ελλείμματος -1,21% τον Ιαν.- Μάιο.2013 και -2,69% τον Ιαν.-Μάιο.2012, ενισχύοντας την προοπτική για διαμόρφωση πλεονάσματος ύψους περί το 0,5% του ΑΕΠ το 2014 ως σύνολο, έναντι πλεονάσματος 1,32% του ΑΕΠ το Αναλυτικότερα: Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου διαμορφώθηκε στα 7,75 δις τον Ιαν.-Μάιο.2014, από 7,19 δις τον Ιαν.-Μάιο Η αύξηση είναι συνδυασμός της αύξησης του ελλείμματος του ισοζυγίου των καυσίμων κατά 4,9% και της μεγάλης αύξησης του ελλείμματος του ισοζυγίου των πλοίων κατά 100,8%. Από την άλλη πλευρά, το έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου εκτός καυσίμων και πλοίων μειώθηκε περαιτέρω σε 3,24 δις τον Ιαν.-Μάιο.2014 από 3,37 δις τον Ιαν.-Μάιο.2013, με πτώση κατά -4,1% σε ετήσια βάση. Οι εξελίξεις αυτές ήταν αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης αύξησης των εξαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία κατά 5,4% τον Μάιο.2014 και κατά 0,5% στο 1 ο 5μηνο.2014, μετά την αύξησή τους κατά 4,34% στο 1 ο 5μηνο.2013, +8,2% στο 1 ο 5μηνο.2012 και +16,9% στο 1 ο 5μηνο Αυτή η σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία σημειώνεται παρά την μεγάλη πτώση των αντίστοιχων εισαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία κατά -1,2% στο 1 ο 5μηνο.2014, μετά την πτώση τους κατά -3,5% στο 1 ο 5μηνο.2013, -12,8% στο 1 ο 5μηνο.2012 και -8,9% στο 1 ο 5μηνο Είναι εμφανές ότι μειώνεται ταχέως η συμβολή των εισαγωγών στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών, τόσο των αγαθών όσο και του τουρισμού, τα τελευταία χρόνια - με ταυτόχρονη αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας των εξαγωγών. Στο Ισοζύγιο των Καυσίμων, οι πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων ήταν μειωμένες κατά -0,8% τον Ιαν.-Μάιο.2014, μετά τη μείωσή τους κατά -13,5% τον Ιαν.-Μάιο Παράλληλα, οι εισπράξεις από εξαγωγές καυσίμων μειώθηκαν κατά -5,9% τον Ιαν.- Μάιο.2014, έπειτα από την μεγάλη αύξησή τους κατά 21,7% τον Ιαν.-Μάιο.2013, κατά 23,7% στο 1 ο 5μηνο.2012 και κατά 40,3% στο 1 ο 5μηνο Ως εκ τούτου, σημειώθηκε αύξηση στο έλλειμμα του ισοζυγίου των καυσίμων κατά 4,5% σε ετήσια βάση, έναντι, ωστόσο, της μείωσής του κατά -33,5% τον Ιαν.-Μάιο.2013 και κατά -2,9% στο 1 ο 5μηνο Ισοζύγιο Υπηρεσιών: Το πλεόνασμά του ήταν αυξημένο κατά 23,9% σε ετήσια βάση, έπειτα από αύξησή του κατά 4,8% και τον Ιαν.-Μάιο Οι εισπράξεις από τις εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 11,5% τον Ιαν.-Μάιο.2014, έναντι μείωσής τους κατά -8,5% τον Ιαν.-Μάιο Αντίθετα, οι πληρωμές για εισαγωγές υπηρεσιών ήταν αυξημένες κατά 2,0% τον Ιαν.-Μάιο.2014, έναντι της πτώσης τους κατά -16,6% τον Ιαν.-Μάιο Ειδικότερα: Σημειώθηκε αύξηση των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό (συμπεριλαμβανομένων και των εισπράξεων από την Κρουαζιέρα) κατά 0,8% τον Μάιο.2014, η οποία σημειώθηκε επί του εξαιρετικά υψηλού επιπέδου των εσόδων αυτών τον Μάιο.2013 όπου είχε σημειωθεί αύξησή τους κατά 31,1%. Επομένως, τα έσοδα από τον εξωτερικό τουρισμό τον Μάιο του 2014 ήταν κατά 32,1% υψηλότερα από τα αντίστοιχα έσοδα τον Μάιο του Επίσης, τα έσοδα από τον εξωτερικό τουρισμό ήταν αυξημένα κατά 10,6% τον Ιαν.-Μάιο.2014, μετά την αύξησή τους κατά 11,7% τον Ιαν.-Μάιο Αυτή η εξέλιξη, σε συνδυασμό με τη σημαντική αύξηση των αφίξεων και τον Ιούν.2014, σηματοδοτούν την προοπτική για αύξηση των εσόδων από τον εξωτερικό τουρισμό και την κρουαζιέρα κατά ποσοστό άνω του 8,5% το 2014 ως σύνολο. Αυτό θα σημάνει αύξηση των εσόδων από τον εξωτερικό τουρισμό στα 13,2 δις το 2014, από 12,15 δις το 2013, με άμεση συμβολή στη μεταβολή του ΑΕΠ το 2014 κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες και με σημαντικά μεγαλύτερη συνολική συμβολή. Παράλληλα, οι εισπράξεις από τη ναυτιλία ενισχύθηκαν κατά 7,0% σε ετήσια βάση τον Ιαν.- Μάιο.2014, από μείωσή τους κατά -14,9% τον Ιαν.- Μάιο Είναι δε αξιοσημείωτο ότι η αύξηση των εισπράξεων από τη ναυτιλία συνοδεύεται με μείωση των πληρωμών στο εξωτερικό στον τομέα των μεταφορών (κυρίως της ναυτιλίας) κατά -7,2% στο 1 ο 5μηνο Ως αποτέλεσμα, το πλεόνασμα του ισοζυγίου των διεθνών μεταφορών ήταν αυξημένο κατά 506 εκατ. (+20,3%) στο 1 ο 5μηνο.2014, από πτώση του κατά -15,4% στο 1 ο 5μηνο Η εξέλιξη αυτή είναι πολύ σημαντική και αναμένεται να συνεχιστεί στο σύνολο του Αν αυτό συμβεί, τότε οι καθαρές εισπράξεις από τις διεθνείς μεταφορές (τη ναυτιλία) μπορεί επίσης να συμβάλουν στη μεταβολή του ΑΕΠ το 2014 έως και κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες, έναντι της αρνητικής επίπτωσης που είχαν το Αξιοσημείωτη ήταν και η αύξηση των εισπράξεων από τις λοιπές υπηρεσίες (εκτός του τουρισμού και της ναυτιλίας) κατά 27,9% τον Ιαν.-Μάιο.2014, μετά την πτώση τους κατά -5,3% τον Ιαν.-Μάιο Οι υπηρεσίες αυτές αναδεικνύονται σε σημαντικό εξαγωγικό τομέα της χώρας με έσοδα 3,71 δις το 2013 και αναμενόμενα έσοδα περί τα 4,4 δις το Ωστόσο, και οι πληρωμές για εισαγωγές λοιπών υπηρεσιών ήταν αυξημένες κατά 9,6% στο 1 ο 5μηνο.2014, μετά την πτώση τους κατά -24,1% τον Ιαν.-Μάιο Όσον αφορά το Ισοζύγιο Εισοδημάτων, οι πληρωμές τόκων, μερισμάτων και κερδών ήταν εκ νέου μειωμένες κατά -7,5% τον Ιαν.-Μάιο.2014, μετά την πτώση τους κατά -10,5% τον Ιαν.-Μάιο.2013, ενώ οι εισπράξεις εγχώριων κατοίκων από τόκους, μερίσματα και κέρδη από επενδύσεις τους στο εξωτερικό αυξήθηκαν κατά 2,7%. Στο ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων το πλεόνασμα ανήλθε στα 1,97 δις τον Ιαν.- 8

9 Μάιο.2014, έναντι 1,66 δις τον Ιαν.-Μάιο.2013, με πτώση των εισροών μεταναστευτικών εμβασμάτων κατά -18,0%, μετά την αύξησή τους κατά 31,0% τον Ιαν.-Μάιο Επίσης, οι εκροές μεταναστευτικών εμβασμάτων στο εξωτερικό μειώθηκαν κατά -9,7% τον Ιαν.-Μάιο.2014 μετά την μεγάλη πτώση τους κατά -36,7% τον Ιαν.-Μάιο Οι εισπράξεις από την ΕΕ-28 διαμορφώθηκαν στα 2,98 δις τον Ιαν.- Μάιο.2014 από 2,68 δις τον Ιαν.-Μάιο Επίσης, οι μεταβιβάσεις προς την ΕΕ-28 διαμορφώθηκαν στα 1,22 δισ. τον Ιαν.-Μάιο.2014 από 1,32 δισ. τον Ιαν.-Μάιο Στο ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων, οι εισροές κεφαλαίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ ήταν αυξημένες κατά 22,8% συμβάλλοντας στη δημιουργία του πλεονάσματος του ΙΤΣ. Για το έτος ως σύνολο οι εισροές από την πηγή αυτή αναμένεται να διαμορφωθούν σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα από τα 3,9 δις που ανήλθαν το Στον Λογαριασμό Κεφαλαίων (ΛΚ) καταγράφηκε πλεόνασμα 1,28 δις τον Ιαν.-Μάιο.2014, έναντι πλεονάσματος 1,69 δις τον Ιαν.-Μάιο Οι εξελίξεις στις κυριότερες κατηγορίες της κίνησης κεφαλαίων ήταν ως ακολούθως: σε εκατ. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Ιαν.- Μάιος.2014 Ιαν.- Απόλυτη Μάιος.2013 Διαφορά Έλλειμμα Ισοζυγίου Καυσίμων , ,2 146,1 Έλλειμμα Ισοζυγίου Πλοίων ,8-552,8 557,0 Έλλ. Εμπορικού Ισοζ. εκτός Καυσ. & Πλοίων , ,6-138,4 Έλλειμμα Εμπορικού Ισοζυγίου , ,5 564,8 Έλλειμμα Ισοζυγίου Εισοδημάτων , ,6-245,0 Πλεόνασμα Ισοζυγίου Υπηρεσιών 4.322, ,6-833,7 Πλεόνασμα Ισοζυγίου Μεταβιβάσεων 3.409, ,8-633,3 Πλεόνασμα Ισοζ. Τρεχουσών Συναλλαγών (με κεφαλαιακές μεταβιβάσεις) , , ,3 Έλλειμμα Λογαριασμού Κεφαλαίων 1.281, ,8-410,7 Άμεσες Επενδύσεις 622,9 400,7 222,2 Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου 5.076, , ,2 Λοιπές Επενδύσεις , , ,1 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος (α) Στον τομέα των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων σημειώθηκε καθαρή εισροή κεφαλαίων ύψους 623 εκατ. τον Ιαν.-Μάιο.2014, έναντι εισροής 401 εκατ. τον Ιαν.-Μάιο Ειδικότερα, οι άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα εμφάνισαν καθαρή εισροή 881,2 εκατ. ενώ οι εγχώριες επιχειρήσεις σημείωσαν επίσης καθαρή εκροή ύψους 258,3 εκατ. Τον Μάιο του 2014 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή (αύξηση) ύψους 653 εκατ. Η σημαντικότερη συναλλαγή αφορά την εισροή 595 εκατ. ευρώ λόγω της συμμετοχής της εταιρίας Capital Group Companies Inc (ΗΠΑ) στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Eurobank. Οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν καθαρή εκροή (αύξηση) 39 εκατ. χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές. (β) Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου σημειώθηκε καθαρή εισροή 5,1 δισ., κυρίως λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε μετοχές ελληνικών επιχειρήσεων. Η κίνηση αυτή αντισταθμίστηκε εν μέρει από την καθαρή αύξηση των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα αλλά και σε χρηματοοικονομικά παράγωγα του εξωτερικού. (γ) Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων καταγράφηκε καθαρή εκροή ύψους 4,4 δισ., η οποία οφείλεται κυρίως στην μείωση (εκροή) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα, κίνηση που αντισταθμίστηκε εν μέρει από την καθαρή αύξηση (εισροή) των δανειακών υποχρεώσεων του Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους. Προϋπολογισμός 2014: Συνεχίζεται η πολύ ικανοποιητική εκτέλεση του Προϋπολογισμού της κεντρικής κυβέρνησης (ΚΚ) στο 1 ο 6μηνο Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία στο 1 ο 6μηνο 2014 επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 0,706 δις στην ΚΚ, έναντι του στόχου για πρωτογενές έλλειμμα ύψους 0,635 δις και έναντι ελλείμματος 1,512 δις το αντίστοιχο 6μηνο πέρυσι. Τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. διαμορφώθηκαν υψηλότερα έναντι του στόχου (κατά 65 εκατ.) στα 20,6 δισ. το 1 ο 6μηνο 2014, και είναι ελαφρώς χαμηλότερα από το 1 ο 6μηνο.2013 κατά -0,9%. Ωστόσο η εξέλιξη αυτή οφείλεται αποκλειστικά στην μεγάλη, εκτός προγραμματισμού αύξηση των επιστροφών φόρων στα 1,558 δισ. το 1 ο 6μηνο 2014, έναντι μόλις 600 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Από την άλλη πλευρά, οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. ήταν και πάλι σημαντικά μειωμένες κατά -6,3% σε ετήσια βάση στο 6μηνο (πολύ περισσότερο μειωμένες από τον στόχο που είχε τεθεί σε αυτό το 6μηνο), από την μεγάλη πτώση κατά -11,5% το 1 ο 6μηνο Ειδικότερα, στον τομέα των Καθαρών Εσόδων του Τ.Π. σημειώνεται: α) Η αύξηση στα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (ΦΕΦΠ) κατά 1,6% το 1 ο 6μηνο 2014, με υπέρβαση του στόχου κατά 144 εκατ. Το αντίστοιχο διάστημα το 2013 η μείωση ήταν -13,2%. Με βάση το ΜΠΔΣ τα έσοδα από ΦΕΦΠ προβλέπεται να μειωθούν κατά -7,3% το 2014, από την πτώση τους κατά -13,8% που προϋπολογιζόταν αρχικά στο Π2014 και έναντι της πολύ μεγάλης πτώσης τους κατά -20% το Ο στόχος για έσοδα ύψους 7,399 δις για το 2014 είναι εφικτός, αν και τα έσοδα αυτά υπολείπονται αισθητά έναντι του 2013, λόγω ωστόσο της προσαρμογής και μεταφοράς κάποιων εσόδων από τον ΦΕΦΠ στον ΦΕΝΠ. Η εξέλιξη αυτή είναι εμφανής το 1 ο 6μηνο 2014, καθώς τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων (ΦΕΝΠ) ανήλθαν στα 1,072 δισ. έναντι μόλις 322 εκατ. το αντίστοιχο διάστημα Το 2014 συνολικά προβλέπεται τα έσοδα αυτής της κατηγορίας να διαμορφωθούν στα 4,0 δις, από 1,68 δισ. το Πάντως, ιδιαιτέρως ανησυχητική είναι η αύξηση και πάλι των ληξιπρόθεσμων οφειλών που συνολικά διαμορφώνονται στα 67,25 δις στο τέλος Ιουνίου 2014, σημειώνοντας αύξηση κατά 6,22 δις εντός του 1 ου 6μήνου.2014 και αύξηση κατά 1,027 δισ. εντός του Ιουνίου Επομένως, η οποιαδήποτε βελτίωση στον ρυθμό είσπραξης των βεβαιωμένων εσόδων της κεντρικής κυβέρνησης στα επόμενα 9

10 3μηνα θα συμβάλλει στη μεγαλύτερη αύξηση των καθαρών εσόδων του Τ.Π. το 2014 από ότι έχει προϋπολογιστεί στο ΜΠΔΣ β) Τα έσοδα από τους φόρους στην περιουσία συνεχίζουν την πολύ θετική τους πορεία, καθώς διαμορφώθηκαν ελαφρώς υψηλότερα των στόχων στα 1,32 δις στο 1 ο 6μηνο 2014, αν και εμφανίζονται μειωμένα κατά -6,4% έναντι του 1 ου 6μηνου Τα έσοδα αυτά επιτεύχθηκαν παρά το ότι δεν έχουν ακόμη σταλεί τα εκκαθαριστικά για την είσπραξη των φόρων περιουσίας του Μετά από αυτές τις εξελίξεις, τα έσοδα από την περιουσία αναμένεται να διαμορφωθούν όντως, σε επίπεδο αρκετά υψηλότερο από το 2013, στα 3,8 δις το 2014 (από 3,0 δις το 2013), αν και ο αρχικός στόχος του Π2014 ήταν για έσοδα ύψους 3,9 δις. γ) Συνεχίζεται η πτώση της είσπραξης άμεσων φόρων ΠΟΕ κατά -13% το 1 ο 6μηνο 2014, έναντι της μεγάλης αύξησής τους κατά 28,5% το 1 ο 6μηνο Σημειώνεται ότι με βάση το ΜΠΔΣ τα έσοδα αυτά προγραμματίζονται να σημειώσουν τελικά μεγάλη πτώση κατά -26,5% το 2014, έναντι ωστόσο τεράστιας αύξησης κατά 56% το δ) οι λοιποί άμεσοι φόροι αυξήθηκαν κατά 28,8% το 1 ο 6μηνο 2014, ενώ για το 2014 προβλέπεται να αυξηθούν κατά 13,3%, στα 3,11 δισ., έναντι μεγάλης πτώσης κατά -11,7% το Σύμφωνα με τον αρχικό στόχο, πάντως, στον Π2014, τα έσοδα αυτά προβλεπόταν να αυξηθούν μόλις κατά +0,4%. Τα έσοδα αυτά περιλαμβάνουν τις εισπράξεις από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και του τέλους επιτηδεύματος. Συμπερασματικά, η πορεία των άμεσων φόρων το 1 ο 6μηνο 2014 κρίνεται ικανοποιητική και δείχνει ότι είναι εφικτή η είσπραξη άμεσων φόρων ύψους 13,99 δις το 2 ο 6μηνο 2014 (συνολικά 22,568 δις το 2014) αφού το 2 ο 6μηνο 2014 αναμένονται οι δόσεις από τον ΦΕΦΠ, ΦΕΝΠ, αλλά και η δόση από τον ΕΝΦΙΑ. Αντίθετα, στους έμμεσους φόρους συνεχίζεται η πτωτική πορεία κατά -7% το 1 ο 6μηνο 2014, όταν για το έτος ως σύνολο η μείωση έχει προϋπολογιστεί, με βάση το ΜΠΔΣ , πτώση τους κατά -1,1%. ε) Η πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ επιβραδύνθηκε στο -3,7% το 1 ο 6μηνο 2014, αν και τον Ιούν.2014 τα έσοδα από ΦΠΑ εμφανίζονται σημαντικά μειωμένα κατά -17,6% σε ετήσια βάση. Για το 2014 και με βάση τα στοιχεία του ΜΠΔΣ τα έσοδα από τον ΦΠΑ έχουν προγραμματιστεί να είναι ελαφρά μειωμένα κατά -0,6% το Ειδικότερα, διακόπηκε η ικανοποιητική πορεία των εσόδων από τον ΦΠΑ επί των λοιπών προϊόντων (εκτός καυσίμων και καπνού) που είχε σημειωθεί μέχρι και τον Μάιο 2014, αφού τον Ιούν.2014 τα έσοδα από αυτήν την πηγή εμφανίζονται σημαντικά μειωμένα κατά -8,2% σε ετήσια βάση. Έτσι, το 1 ο 6μηνο 2014 τα έσοδα είχαν μηδενική μεταβολή, έναντι μεγάλης μείωσης -11% το 1 ο 6μηνο Για το έτος 2014 έχει προϋπολογιστεί πτώση των εσόδων αυτής της κατηγορίας κατά -1,7%, μετά την σημαντική πτώση τους κατά -6,1% το Σημειώνεται ότι μεγάλη πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ λοιπών προϊόντων σημειώθηκε κατά τους μήνες όπου παρατηρείται μεγάλη αύξηση της τουριστικής κίνησης στη χώρα. Ειδικότερα, η εξέλιξη του Ιουν.2014 ήταν εντελώς μη αναμενόμενη διότι η πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ λοιπών προϊόντων κατά -8,2% σημειώθηκε επί της πολύ χαμηλής βάσης τους τον Ιούν.2013 όπου είχε σημειωθεί πτώση αυτών των εσόδων κατά -13,0%. Είναι εμφανές ότι η εξέλιξη των εσόδων από την πηγή αυτή θα πρέπει να σχετίζεται με τις διακυμάνσεις στην ένταση του συστήματος ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές. Από την άλλη πλευρά, συνεχίζεται η πολύ μεγάλη πτώση στα έσοδα από τον ΦΠΑ καπνού και πετρελαιοειδών κατά -17,0% και -17,8% αντίστοιχα στο 1 ο 6μηνο Επίσης, τα έσοδα από τους ΕΦΚ καυσίμων και καπνού ήταν επίσης μειωμένα στο 1 ο 6μηνο.2014 κατά -14,2% και κατά -6,7% αντίστοιχα σε ετήσια βάση. Τα έσοδα από τον ΦΠΑ και τον ΕΦΚ καπνού αναμένεται τον Δεκ.2014 να είναι σημαντικά αυξημένα, οπότε συνολικά το 2014 αναμένεται να καταγράψουν πτώση κατά -2,1% και κατά -0,5% αντίστοιχα, από -6,4% και -6,6% αντίστοιχα το Τα έσοδα από τον ΦΠΑ και τον ΕΦΚ πετρελαιοειδών προγραμματίζεται να είναι αυξημένα κατά 5,4% και 2,5% αντίστοιχα το 2014, πράγμα που μπορεί να υλοποιηθεί αν οι καιρικές συνθήκες στην περίοδο Οκτ.2014-Δεκ.2013 είναι φέτος κανονικές και αν δεν μειωθεί ο φόρος στο πετρέλαιο θέρμανσης. Σε κάθε περίπτωση, η πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ και τον ΕΦΚ καυσίμων στο 1 ο 6μηνο 2014 οφείλεται κατά κύριο λόγο στις πολύ καλές καιρικές συνθήκες που επικράτησαν στη χώρα σε αυτό το 6μηνο και δεν θα πρέπει να αποδίδεται στο σύστημα της υψηλής πράγματι φορολογίας καυσίμων που εφαρμόζεται. Στον τομέα των Πρωτογενών Δαπανών του Τ.Π.: (α) Οι δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης για μισθολογικές αποδοχές και για συντάξεις κινούνται βάση Προϋπολογισμού και μειώθηκαν κατά -0,7% το 1 ο 6μηνο 2014, από τη μεγάλη πτώση τους -7,4% το αντίστοιχο 6μηνο πέρυσι. (β) Οι επιχορηγήσεις των ασφαλιστικών ταμείων (Α.Τ.) συνεχίζουν τη μεγάλη πτώση τους κατά -18,8% στα 5,45 δισ. στο 1 ο 6μηνο, έναντι της πτώσης κατά -22,7% στο 1 ο 6μηνο Σημειώνεται ότι ήδη έχει καταβληθεί στο 50,6% της προγραμματισμένης συνολικής επιχορήγησης για το τρέχον έτος. Η επιχορήγηση του ΙΚΑ ανήλθε στα 1,295 δις στο 1 ο 6μηνο του 2014 (το 54,5% της προγραμματισμένης ετήσιας επιχορήγησής του) και ήταν μειωμένη έναντι του 1 ου 6μήνου του 2013, όπου ανερχόταν στα 1,5 δισ. Συνεχίζεται η αύξηση της επιχορήγησης του ΟΑΕΕ στο 66,3% της προγραμματισμένης ετήσιας επιχορήγησης του Οργανισμού αυτού για το Με βάση τα ανωτέρω, και παρά τις επιμέρους αστοχίες (όπως για παράδειγμα στον ΦΠΑ λοιπών προϊόντων), η υλοποίηση του Π2014 είναι ικανοποιητική και σηματοδοτεί την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στη γενική κυβέρνηση, ακόμη και μεγαλύτερου από το εκτιμώμενο 1,5% του ΑΕΠ που προβλέπει το ΔΝΤ, ότι δηλαδή συνέβη και το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, η επιτυχής συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής το 2014 εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από την 10