ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 21 ου ΑΙΩΝΑ

Transcript

1 11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ ΣΧ. Έτος Τμήμα Α 4 ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 21 ου ΑΙΩΝΑ 1. Κριτήρια επιλογής θέματος Με βάση τα σημερινά δεδομένα το συγκεκριμένο θέμα απασχολεί το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Είναι αρκετά ενδιαφέρον. Είναι ένα θέμα που αφορά όχι μόνο εμάς αλλά και τον περίγυρο μας. Η επεξεργασία και η αναζήτηση στοιχείων επί του θέματος συντελούν στην προστασία από τους αντίστοιχους κινδύνους. 2.Παρουσίαση του θέματος Το διαδίκτυο έχει έντονη παρουσία στη ζωή μας, ιδιαίτερα δε στη ζωή των νέων λόγω της ευρέως διαδεδομένης χρήσης τους. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι αυτή η ενασχόληση ενδεχομένως να αποτελεί απειλή. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στη χρήση του διαδικτύου θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο σκέλη. Το πρώτο και πιο ανώδυνο, σχετικά, είναι η παραβίαση της προσωπικής ζωής των χρηστών παρά την θέλησή τους. Το δεύτερο και πιο επικίνδυνο σκέλος αφορά στην εμμονή των χρηστών για συνεχή απασχόλησή τους, με αυτού του είδους την επικοινωνία. Όμως για τους παραπάνω κινδύνους υπάρχουν μέτρα προφύλαξης ώστε να έχουμε μια συνετή χρήση του διαδικτύου. 3.Σκοπός της έρευνας Η έρευνά μας αποσκοπεί στο : Να συνεργαστούμε αρμονικά με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας μας. Να πληροφορηθούμε για τους κινδύνους του διαδικτύου. Να αντλήσουμε ιδέες για μέτρα προφύλαξης. Να ενημερώσουμε τον περίγυρό μας για το ζητούμενο θέμα και να προσπαθήσουμε να τους προστατέψουμε από τα επίκαιρα αυτά προβλήματα.

2 4α.Ιστορική αναδρομή Είναι κοινά αποδεκτό πως μέσα από την εμφάνιση των πρώτων διαδικτυακών ιστών ψυχαγωγίας, παρουσιάστηκαν και οι πρώτοι κίνδυνοι, οι οποίοι έχουν επηρεάσει σε αρκετές περιπτώσεις ριζικά τις ζωές κυρίως των νέων σε ηλικία χρηστών. Ζωντανό παράδειγμα αποτελεί η ιστοσελίδα του facebook. Ειδικότερα, από τις αρχές του 1970, με την δημιουργία της πρώτης ιστοσελίδας έχουν αυτόματα κάνει την εμφάνισή τους οι πρώτοι διαδικτυακοί κίνδυνοι. Συνεπώς, ο άνθρωπος με σκοπό να αντιμετωπίσει το ζητούμενο πρόβλημα, ανακάλυψε αντίστοιχους τρόπους αντιμετώπισής του. 4β.Ανάπτυξη του θέματος Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο σήμερα δεν είναι ακίνδυνη, ανεξάρτητα από τον τρόπο χρήσης των υπηρεσιών του. Υπάρχουν κακόβουλοι χρήστες και αρκετές δυνατότητες πρόκλησης ζημιών τόσο στο επίπεδο του χρησιμοποιούμενου λογισμικού και υλικού, όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Κάποιοι από τους κινδύνους είναι: 1.Ακατάλληλο Περιεχόμενο Ο όρος ακατάλληλο περιεχόμενο είναι υποκειμενικός σε σχέση με την ηλικία ή και την ψυχική κατάσταση του κάθε ατόμου. Συνήθως με τον όρο ακατάλληλο περιεχόμενο, αναφερόμαστε σε περιεχόμενο το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει ρατσιστικό ή ξενοφοβικό περιεχόμενο, προώθηση επιβλαβών συμπεριφορών, προώθηση τυχερών παιχνιδιών, παρουσίαση πορνογραφικού υλικού, προώθηση βίας και άλλα. 2.Ανεπιθύμητα Μηνύματα (Spam) Ανεπιθύμητα Μηνύματα θεωρούνται τα μηνύματα εκείνα που υπό κανονικές συνθήκες οι χρήστες δεν θα επέλεγαν να δουν και τα οποία διανέμονται σε μεγάλο αριθμό παραληπτών. 3.Αποξένωση Η αλόγιστη και πολύωρη χρήση του Διαδικτύου, δημιουργεί συναισθηματική απόσταση και αλλοιώνει την ποιότητα επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους, κάτι το οποίο πολλές φορές οδηγεί στην αποξένωσή τους από τον πραγματικό κόσμο. 4.Αποπλάνηση (Grooming) Αποπλάνηση συμβαίνει όταν άγνωστοι κακόβουλα εκμεταλλεύονται το στοιχείο της ανωνυμίας στο Διαδίκτυο για να προσεγγίσουν ανήλικα παιδιά με στόχο τη σεξουαλική παρενόχληση. 5.Βίαια Παιχνίδια Σύμφωνα με έρευνες, εκατομμύρια άτομα αφιερώνουν χρόνο σε καθημερινή βάση σε ηλεκτρονικά παιχνίδια. Η κατηγορία βολών θεωρείται η πλέον βίαια κατηγορία παιχνιδιών και έχει κατακριθεί ιδιαίτερα για τα κακά πρότυπα και τις αρνητικές επιδράσεις που πιθανότατα να έχει, ειδικά σε νεαρά άτομα. Βία όμως που εκφράζουμε στα παιχνίδια μπορεί να την εμφανίσουμε και

3 στην κανονική μας ζωή. Για το λόγο αυτό, συμβουλευόμαστε πάντα τη σήμανση του Πανευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για τα Ηλεκτρονικά Παιχνίδια. 6.Εθισμός (Internet Addiction) Εθισμός στο Διαδίκτυο μπορεί να προκύψει με την πολύωρη ενασχόληση ατόμων σε διαδικτυακές δραστηριότητες όπως είναι τα παιχνίδια, δωμάτια συζητήσεων, ηλεκτρονικός τζόγος και άλλα. 7.Εκφοβισμός (Cyberbullying) Εκφοβισμός είναι δυνατό να συμβεί μέσω του Διαδικτύου, κυρίως μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ( ), των ιστολογιών (blogs) και δωματίων συναντήσεων (chat rooms), και περιλαμβάνει εσκεμμένη, επαναλαμβανόμενη και εχθρική συμπεριφορά απέναντι σε άτομο ή ομάδα ατόμων με σκοπό την πρόκληση συναισθηματικής και ψυχολογικής βλάβης. 8.Επιβλαβείς Συμπεριφορές Το γεγονός ότι το Διαδίκτυο δεν είναι υπό τη δικαιοδοσία οποιουδήποτε καθιστά αδύνατο τον έλεγχο του περιεχομένου του. Ιστοσελίδες για βουλιμία, ανορεξία, αυτοκτονία, σατανισμό και τυχερά παιχνίδια υπάρχουν πολλές και παρακινούν σε επιβλαβείς συμπεριφορές. 9.Παιδική Πορνογραφία Παιδική πορνογραφία ορίζεται ως οι αναπαραστάσεις ανηλίκων που συμμετέχουν σε σεξουαλικές πράξεις ή καταστάσεις που υποδηλώνουν σεξουαλικές δραστηριότητες. Μερικές φορές ο ορισμός περιλαμβάνει εικόνες που έχουν υποστεί επεξεργασία από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η παιδική πορνογραφία θεωρείται έγκλημα και υπόκειται σε ποινικές κυρώσεις. 10.Παραπληροφόρηση Παραπληροφόρηση στο Διαδίκτυο είναι δυνατό να συμβεί με την παρουσίαση διαφόρων ψευδών ή αναληθών ή τροποποιημένων πληροφοριών σε ιστοσελίδες, με πιθανό σκοπό την παραπλάνηση μας. Παραπληροφόρηση συμβαίνει και όταν οι πληροφορίες είναι ελλιπείς με αποτέλεσμα να οδηγήσουν σε λανθασμένα συμπεράσματα. 11.Παραποίηση Γλώσσας Η ανάγκη για γρήγορη και εύκολη επικοινωνία, μια συνήθεια που την αποκτήσαμε με την είσοδο της κινητής τηλεφωνίας και του διαδικτύου στη ζωή μας, άρχισε να οδηγεί στην παραποίηση της γλώσσας μας. Αντί ελληνικά δηλαδή χρησιμοποιούνται τα greeklish, ελληνικά γραμμένα με λατινικούς χαρακτήρες, στα οποία ο τονισμός και η ορθογραφία δεν είναι σημαντικά. Για παράδειγμα η φράση «θα σε δω σε λίγο» θα γραφόταν «tha se do se ligo». 12.Φυσικές Παθήσεις Η πολύωρη χρήση του Διαδικτύου, εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία μας. Πέρα από τις διαταραχές στην όραση και τις υποψίες για ενδεχόμενα προβλήματα εξαιτίας της έκθεσης σε ακτινοβολία, κυρίως από τις οθόνες, εκείνοι που ασχολούνται για ώρες μπροστά στον υπολογιστή χωρίς διάλειμμα ή εναλλαγή δραστηριοτήτων κάνοντας μεγάλο αριθμό επαναλαμβανόμενων

4 κινήσεων μπορεί να προσβληθούν από διάφορες μυοσκελετικές παθήσεις. Κακώσεις όπως ο ευθειασμός του αυχένα, ο πόνος του αγκώνα, τενοντίτιδα, πηχαιοκαρπική άρθρωση και άλλες παθήσεις έχουν συνδέσει το όνομα τους με την υπερβολική χρήση του υπολογιστή Αντιμετώπιση Όπως και σε άλλες μορφές εθισμού, η όποια προσπάθεια απεξάρτησης από τη χρήση του διαδικτύου γίνεται περισσότερο αποτελεσματική με την υποστήριξη μιας κατάλληλης ομάδας ειδικών. Ανάλογα με τις ανάγκες του εθισμένου ατόμου, οι ειδικοί προσφέρουν ιατρική περίθαλψη, ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική ατόμου και οικογένειας, ακόμη και φαρμακευτική αγωγή αν χρειάζεται. Αυτός που έχει εθιστεί εκπαιδεύεται στο πώς να θέτει όρια για τη σωστή χρήση του διαδικτύου, ενώ παράλληλα υποστηρίζεται ώστε να αναδιοργανώσει τη ζωή του, να επαναφέρει βασικές συνήθειες όπως αυτές του ύπνου και της διατροφής σε φυσιολογικά επίπεδα και να ανακτήσει λειτουργικές σχέσεις με τους γύρω του. Η συμμετοχή της οικογένειας σε αυτήν τη διαδικασία είναι ιδιαίτερα σημαντική, ειδικά όταν το εθισμένο άτομο είναι ανήλικο. 4γ.Ερευνητικά ερωτήματα Κατά την εκπόνηση της εργασίας μας, παρουσιάστηκαν βασικά ερωτήματα. Μερικά από αυτά παρουσιάζονται παρακάτω: Από ποια ηλικία πρέπει να ξεκινάει ένα παιδί την περιήγηση στο διαδίκτυο και από πότε μπορούμε να το εμπιστευτούμε μόνο του στον υπολογιστή; Πόσο χρόνο πρέπει να απασχολούνται τα παιδιά μας στον υπολογιστή; Μέχρι που θα μπορούσαμε να πούμε πως βρίσκονται τα όρια χρήσης Η/Υ από παιδιά πρωτοσχολικής ηλικίας; Με ποια προγράμματα και εφαρμογές μπορούν να εξοικειώνονται και τι να αποφεύγουμε; Υπάρχουν δυνατότητες καταγραφής συνομιλιών ή ελέγχου από διαφορετικό υπολογιστή μέσω προγραμμάτων γονικού ελέγχου; Πως μπορούμε να ελέγχουμε τα παιδιά για το πως συμπεριφέρονται στα κοινωνικά δίκτυα και ειδικά στο facebook; 5.Παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνά μας Πολλοί είναι οι παράγοντες που επηρέασαν την έρευνά μας, στην προσπάθειά μας να αναπτύξουμε το ζητούμενο θέμα. Θετικοί παράγοντες Το σχολείο μας διαθέτει ηλεκτρονικούς υπολογιστές, καθώς επίσης και πρόσβαση στο διαδίκτυο, πράγμα το οποίο συντέλεσε στην άντληση πληροφοριών. Όλα τα μέλη της ομάδας, έχουμε άριστη επικοινωνία μεταξύ μας και αυτό βοήθησε ώστε να

5 συνεργαστούμε αρμονικά. Ακόμα όλα τα μέλη της ομάδας μας δουλεύουν εξίσου συγκεντρωμένα. Υπάρχει ποικιλία πηγών, όπως βιβλία και ντοκιμαντέρ, από τα οποία μας είναι εύκολο να βρούμε χρήσιμα στοιχεία για την έρευνά μας. Αρνητικοί παράγοντες Ο αριθμός ωρών που έχουμε για να εργαζόμαστε δεν είναι αρκετός ώστε να τελειοποιήσουμε την εργασία μας. Λόγω του ότι είναι η πρώτη μας φορά που ασχολούμαστε με τέτοιου είδους εργασία, δεν διαθέτουμε εμπειρία πάνω στο θέμα. 6.Περιορισμοί της έρευνας Η έρευνά μας περιορίζεται από τα παρακάτω στοιχεία: Αναφέρεται σε άτομα εφηβικής ηλικίας, καθώς μας αφορά άμεσα διότι ανήκουμε στην ίδια ηλικία. Μελετάμε το θέμα στον ελλαδικό χώρο, γιατί ζούμε στην Ελλάδα. Η έρευνά μας αναφέρεται στο σήμερα, επειδή έχει ζωτική σημασία για την μετέπειτα εξέλιξή μας. 7.Αξιοπιστία της έρευνας Η αξιοπιστία της έρευνάς μας βασίστηκε στους παρακάτω παράγοντες: Στην αρμονική συνεργασία της ομάδας μας με άλλες ομάδες, η οποία πραγματοποιήθηκε μέσα σε σωστά πλαίσια. Αναζητήσαμε αξιόπιστες πηγές που διασταυρώθηκαν μεταξύ τους και καταλήξαμε σε ένα έγκυρο συμπέρασμα. Υπήρξε επανάληψη στην εξέταση των πηγών, ώστε να αντλήσουμε σίγουρες πληροφορίες και να οδηγηθούμε σε ένα αξιόπιστο αποτέλεσμα. 8.Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν Επισκέψεις Συζητήσεις μέσω Skype Ντοκιμαντέρ Παρακολούθηση Video με ανάλογα προγράμματα

6 9.Δημιουργία ερωτηματολογίου, απαντήσεις, σχόλια, συμπεράσματα, στατιστική ανάλυση, γραφήματα. Η ομάδα μας στην προσπάθειά της να ανεβάσει το επίπεδο της εργασίας, δημιούργησε ένα ερωτηματολόγιο. Οι απαντήσεις των ερωτήσεων δόθηκαν από τους μαθητές της A' Λυκείου του σχολείου μας και παρουσιάζονται παρακάτω: 1 η. Πόσο πιστεύετε ότι άτομα της παρέας σας έχουν πέσει θύματα του διαδικτύου; πολύ 5 αρκετά 9 μέτρια 16 λίγο 20 καθόλου 24 Σχόλια: Το πλήθος των μαθητών απάντησε καθόλου στην προκειμένη ερώτηση. Αυτό συμβαίνει διότι ο περιορισμένος ελεύθερος χρόνος τους από τη φόρτιση μαθημάτων δεν τους επιτρέπει να ασχοληθούν με το διαδίκτυο στον βαθμό που θα εγκυμονούσε κινδύνους, χωρίς αυτό να είναι βέβαια απόλυτο. Βέβαια σε ορισμένες περιπτώσεις με ελάχιστο ποσοστό υπάρχουν διαδικτυακά θύματα λόγο εθισμού κυρίως σε διαδικτυακά παιχνίδια. Παρόλα αυτά, οι έφηβοι πέφτουν θύματα παραβίασης των προσωπικών δεδομένων λόγω της επικοινωνίας τους με άγνωστα πρόσωπα μέσω των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης. Συμπέρασμα: Το ποσοστό είναι ενθαρρυντικό κατά του μετρίου πως τα άτομα του περίγυρού μας δεν έχουν πέσει θύματα του διαδικτύου.

7 2 η. Πόσο πιστεύετε ότι μπορούν να ληφθούν μέτρα προφύλαξης από το διαδίκτυο; πολύ 11 αρκετά 23 μέτρια 23 λίγο 13 καθόλου 4 Σχόλια: Η πληθώρα των μαθητών απάντησε αρκετά-μέτρια επειδή πιστεύουν ότι τα μέτρα προφύλαξης από το διαδίκτυο είναι αφενός μεν επιβεβλημένα, αφ ετέρου πρέπει να ανανεώνονται βελτιώνονται με σκοπό την ασφαλέστερη πλοήγηση σ αυτό. Επίσης με την σωστή εκμάθηση και ενημέρωση από γονείς και ειδικευμένους οι νέοι έχουν την ικανότητα να προφυλαχθούν από εθισμούς και διάφορα άλλα προβλήματα. Συμπέρασμα: Το ποσοστό των μαθητών επέλεξε ως απάντηση αρκετά-μέτρια στην ερώτηση αυτή, αφού είναι βέβαιοι οι τρόποι με τους οποίους μπορεί ένας έφηβος να προφυλαχθεί από το ίντερνετ.

8 3 η. Πόσο μπορεί το διαδίκτυο να επηρεάσει την ζωή ενός εφήβου; πολύ 36 αρκετά 28 μέτρια 7 λίγο 2 καθόλου 1 Σχόλια: Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση ήταν εξαρχής ξεκάθαρη, καθώς είναι κοινά αποδεκτό πως η καθημερινότητα ενός εφήβου σχετίζεται άμεσα με το διαδίκτυο. Επιπλέον, το διαδίκτυο προσφέρει ψυχαγωγία, ενημέρωση και επικοινωνία τα οποία συντελούν στην συνεχή απασχόληση των νέων. Βέβαια η απεριόριστη χρήση του πολλές φορές δημιουργεί ποικίλα προβλήματα αντί για κέρδος. Συμπέρασμα: Το ποσοστό των απαντήσεων στην ερώτηση ήταν πολύ με μία συντριπτική αντίθεση ανάμεσα στις υπόλοιπες απαντήσεις, αφού το διαδίκτυο στις μέρες μας αποτελεί τον πιο διαδεδομένο τρόπο ψυχαγωγίας και επικοινωνίας για τους νέους επηρεάζοντας την ζωή τους άλλες φορές θετικά και άλλες αρνητικά.

9 4 η. Πόσο εύκολο σας είναι να περιορίσετε τη χρήση σας στο διαδίκτυο; πολύ 3 αρκετά 20 μέτρια 23 λίγο 21 καθόλου 7 Σχόλια: Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών υποστήριξε πως δεν είναι εύκολο να περιοριστεί η χρήση του διαδικτύου. Οι νέοι έμαθαν να κατατρέχουν σε πηγές πληροφόρησης στο διαδίκτυο, αφού η προσφορά του είναι γρήγορη, αποτελεσματική και άκρως εκσυγχρονισμένη. Επίσης από το διαδίκτυο ψυχαγωγούνται, επικοινωνούν και εξυπηρετούνται πράγμα που καθιστά τον περιορισμό της χρήσης του δύσκολο Συμπέρασμα: Το σύνολο των μαθητών απάντησε μέτρια, καθώς μερικοί από τους εφήβους αδυνατούν να περιορίσουν τη χρήση τους στο διαδίκτυο μιας και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους.

10 10. Επίλογος Οι διαδικτυακοί κίνδυνοι ξεκίνησαν με τη δημιουργία των πρώτων ιστοσελίδων το 1970 Οι κίνδυνοι στο παρελθόν είχαν λιγότερα θύματα από ότι σήμερα Στις μέρες μας ο εθισμός και τα ηλεκτρονικά εγκλήματα έχουν οξυνθεί σε μεγάλο βαθμό Η μεγαλύτερη επιρροή συμβαίνει στους έφηβους, καθώς πέφτουν θύματα εθισμού και καταπάτησης προσωπικών δεδομένων Η ίδια η τεχνολογία λειτουργεί και ως μέσο προστασίας από τους κινδύνους που παράγει 11. Προτάσεις για συμπληρωματική εργασία (προτεινόμενη έρευνα) Οι κίνδυνοι στο διαδίκτυο και οι επιδράσεις στο ψυχισμό του εφήβου Οι κίνδυνοι στο διαδίκτυο την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας Οι κίνδυνοι στο διαδίκτυο στις αναπτυγμένες, αναπτυσσόμενες και τριτοκοσμικές χώρες Η επιρροή του διαδικτύου στις διαπροσωπικές σχέσεις των ενηλίκων 12. Πηγές πληροφόρησης Σχολείο: καθηγητές, συμμαθητές Ερωτηματολόγιο (συμπληρώθηκε από τους συμμαθητές) Δημοτική βιβλιοθήκη Διαδικτυακές ιστοσελίδες Ντοκιμαντέρ Προσωπικές εμπειρίες κοινωνικού περίγυρου Συζητήσεις, συνεντεύξεις από τηλεόραση ή μέσω Skype Διαδίκτυο Εγκυκλοπαίδειες Ταινίες 13. Βιβλιογραφία Την εργασία αυτή εκπόνησαν: Τριανταφύλλου Μαρία Φραντζή Κατερίνα Χρηστιά Κασσιανή Χρυσανθακοπούλου Ελένη

11