Βόλος, 15/3/2012 Αρ. Πρωτ. Π

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΒΟΛΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ Βόλος, 15/3/2012 Αρ. Πρωτ. Π ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΥ Πολεοδομίας και Ποιότητας Ζωής Μικρασιατών Βόλος Τηλ Προς: Πρόεδρο Δημοτικού Συμβουλίου ΘΕΜΑ : Λήψη γνωμοδοτικής απόφασης Δημοτικού Συμβουλίου για την «τροποποίηση αναθεώρηση της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε) Δήμου Βόλου» Κ. Πρόεδρε, έχοντας υπόψη τα εξής : 1. Το Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για το Ρυθμιστικό Σχέδιο και Πρόγραμμα Προστασίας Περιβάλλοντος Οικιστικού Συγκροτήματος Βόλου 2. Το Σχέδιο Εισηγητικής Έκθεσης για το Ρυθμιστικό Σχέδιο και Πρόγραμμα Προστασίας Περιβάλλοντος Οικιστικού Συγκροτήματος Βόλου 3. Την υπ αρ. 530/2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Βόλου«Λήψη απόφασης για τη γνωμοδότηση του Δ.Σ. επί του Σχεδίου Π.Δ. για το Ρυθμιστικό Σχέδιο και Πρόγραμμα Προστασίας Περιβάλλοντος Οικιστικού Συγκροτήματος Βόλου», καθώς και τα έγγραφα που αναφέρονται σε αυτήν. Ήδη με την απόφαση αυτή γίνεται αναλυτικά αναφορά για την ανάγκη τροποποίησης της Ζ.Ο.Ε. Μάλιστα η απόφαση προχωράει σε συγκεκριμένες προτάσεις προς το ΥΠΕΚΑ, όπως αυτές αναφέρονται στις παρατηρήσεις που πραγματοποιήθηκαν όσον αφορά το αρ. 13 παρ Την Διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε για την λήψη της υπ αρ. 530/2011 απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο 5. Την Μελέτη για την Αναθεώρηση και Επέκταση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Βόλου 6. Την διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε για την Β1 φάση της Μελέτης για την αναθεώρηση και επέκταση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Βόλου 7. Τις συσκέψεις που πραγματοποιήθηκαν στο ΥΠΕΚΑ, δύο εκ των οποίων παρουσία του αρμοδίου Αναπληρωτή Υπουργού και μια με τον Υπουργό 8. Τις συναντήσεις εργασίας που πραγματοποιήθηκαν στο ΥΠΕΚΑ, με υπηρεσιακά στελέχη από τις οποίες προέκυψε η ανάγκη υποβολής πρότασης τροποποίησης της Ζ.Ο.Ε, προκειμένου αυτή να συμπεριληφθεί στο ίδιο Π.Δ. που θα εκδοθεί

2 2 για το Ρυθμιστικό Σχέδιο και Πρόγραμμα Προστασίας Περιβάλλοντος Οικιστικού Συγκροτήματος Βόλου. 9. Tη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στη Δ/ση Πολεοδομίας με εκπροσώπους των παρατάξεων των μειοψηφιών του Δημοτικού Συμβουλίου και συγκεκριμένα τους κ.κ. Δουλόπουλο, Μολοχίδη, Νίκου, τον περιφερειακό σύμβουλο κ. Χαλέβα, τον Καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Σκάγιαννη, τον Πρόεδρο του ΤΕΕ κ. Αναγνώστου, καθώς και μηχανικούς της Μόνιμης Επιτροπής Χωροταξίας και Πολεοδομικών Θεμάτων του ΤΕΕ 10. Το γεγονός ότι από την επισκόπηση του σχεδίου Π.Δ. του Ρ.Σ.Β. αλλά και από τη Β1 φάση της μελέτης για την επέκταση και την αναθεώρηση του Γ.Π.Σ. Βόλου και η οποία έχει ακολουθήσει τις κατευθύνσεις του Ρ.Σ., προκύπτουν εξαιρετικά περιορισμένες επεμβάσεις στις Ζ.Ο.Ε. αφήνοντας ουσιαστικά το ίδιο καθεστώς χρήσεων. Το Ρ.Σ.Β. προτείνει ανασχεδιασμό και τροποποίηση ΖΟΕ, στο αρ. 13 παρ Το Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου με την 139/2009 απόφαση του 2 τονίζει την ανάγκη αντιμετώπισης του θέματος των ΖΟΕ από τη μελέτη του Ρ.Σ.Β. 12. Το υφιστάμενο καθεστώς της Ζ.Ο.Ε. Συγκεκριμένα : I. Με το Π.Δ. της (ΦΕΚ Δ 63/ ) καθορίσθηκε Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου γύρω από τα διοικητικά όρια των Δήμων Βόλου και Ν. Ιωνίας, των Αισωνίας, Αγριάς, Άλλης μεριάς Α. Βόλου, Ανακασιάς και Αγ. Ονούφριου 3 και καθορισμός χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης 4. Η Ζ.Ο.Ε. αυτή καλύπτει ένα πολύ μεγάλο μέρος του Καλλικράτειου Δήμου Βόλου. Στις περιοχές αυτές έχει καθορισθεί συγκεκριμένο καθεστώς χρήσεων γης και περιορισμών δόμησης με τις διακρίσεις 1 α, 1β, 1γ, 2, 3 α, 3β, 3γ, 3δ. II. Το ανωτέρω ΠΔ τροποποιήθηκε κατά σειρά με τα εξής ΠΔ ΠΔ 21 //1989 (ΠΔ ΦΕΚ Δ 228/ 1989) ΠΔ (ΦΕΚ Δ 206/ ) ΠΔ 14 //1996 (ΠΔ ΦΕΚ Δ 475 /1996) ΠΔ 08 //1997 (ΠΔ ΦΕΚ Δ 702 /1997) ΠΔ 15 //1999 (ΠΔ ΦΕΚ Δ 810 /1999) ΠΔ 31 //2002 (ΠΔ ΦΕΚ Δ 944/ 2002) ΠΔ 29 //1999 (ΠΔ ΦΕΚ Δ 42/ 1999) 1 «Κατά προτεραιότητα ασκείται πολιτική χωρικά συγκεντρωτικών πολεοδομικών μηχανισμών, στην περιοχή της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) του ΠΣ Βόλου, η οποία διευρύνεται ώστε να συμπεριλάβει τις διοικητικές περιοχές των Δημοτικών Διαμερισμάτων Άνω και Κ. Λεχωνίων του Καποδιστριακού τ. Δήμου Αρτέμιδος. Ειδικότερα στην παραπάνω περιοχή προβλέπεται : -λεπτομερής ανασχεδιασμός του συνόλου της έκτασης, της διευρυμένης, όπως παραπάνω ΖΟΕ, με βασική επιδίωξη τη συγκέντρωση, των συμβατών μεταξύ τους χρήσεων, το σχεδιασμό αντίστοιχων κατάλληλων υποδοχέων και τη σταδιακή κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης. - Μεταβατικά και, έως ότου θεσμοθετηθεί ο λεπτομερής σχεδιασμός, με το παρόν Δ/γμα επιβάλλεται στην διευρυμένη περιοχή της ΖΟΕ κατώτερο όριο κατάτμησης των γηπέδων ίσο με 15,0 στρ. ενώ το όριο αρτιότητας για όλες τις χρήσεις, πλην της χρήσης κατοικία ορίζεται ίσο με 15 στρέμματα. Για τη χρήση κατοικίας η ελάχιστη αρτιότητα γηπέδου ορίζεται ίση με 8 στρέμματα..7. Οι ίδιοι περιορισμοί.επιβάλλονται μεταβατικά και μέχρι τη θεσμοθέτηση λεπτομερούς σχεδιασμού, βάσει μελετών του υποκείμενου επιπέδου (ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ) στις παρακάτω ζώνες :.σε ζώνη η οποία οριοθετείται 500,0μ. βόρεια από την προβλεπόμενη από την εγκεκριμένη πολεοδομική μελέτη του 1985 οδική παράκαμψη της Ν. Αγχιάλου» 2 βλ. παρατήρηση αρ. 6 3 Βλ. Χάρτη Παραρτήματος Ι 4 Βλ. Παράρτημα ΙΙ

3 3 10. Το νομικό πλαίσιο για την Ζ.Ο.Ε.. Συγκεκριμένα : Ι. Ν. 1337/1983 Οι Ζ.Ο.Ε. θεσπίζονται με βάση το Ν. 1337/1983 και ειδικότερα το αρ. 29 5, το οποίο αναφέρει : «1. Με Π. Διατάγματα που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, ορίζονται οι πόλεις και οικισμοί γύρω από τα όρια των οποίων καθορίζεται Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.). Με τα Π. Διατάγματα αυτά καθορίζεται και το πλάτος των Ζ.Ο.Ε. σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση οικισμού ή θέσης του ή προσδιορίζονται τα όρια της Ζ.Ο.Ε. σε χάρτη κατάλληλης κλίμακας που δημοσιεύεται με σμίκρυνση μαζί με το Π.Δ/γμα. Το πλάτος της Ζ.Ο.Ε. υπολογίζεται από τα αντίστοιχα ακραία όρια του εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή του οικισμού προ του Με τα παραπάνω Π. Διατάγματα καθορίζονται κατά τη συγκεκριμένη περίπτωση οι όροι και περιορισμοί χρήσεως γης ή άλλοι όροι και περιορισμοί, που επιβάλλονται μέσα στις Ζ.Ο.Ε. και ιδιαίτερα το όριο εμβαδού κάτω από το οποίο δεν επιτρέπεται η κατάτμηση της γης. Τα Π.Δ. αυτά εκδίδονται μετά από γνώμη του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου και του Νομαρχικού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος ή του Συμβουλίου της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος για το νομό Αττικής. Το πλάτος της Ζ.Ο.Ε. μετά τον προσδιορισμό του μπορεί μόνο να αυξηθεί με Π.Διάταγμα που εκδίδεται με τον ίδιο τρόπο. "Σε περίπτωση που επεκτείνεται το πολεοδομικό σχέδιο μέσα στη Ζ.Ο.Ε. ή και έξω απ` αυτή δύναται να επεκταθεί η Ζ.Ο. Ε. με π.δ/γμα που εκδιδεται με τον ιδιο ως άνω τρόπο. 6 "» ΙΙ. Ν. 2508/1997 Σύμφωνα με το αρ. 4 παρ. 3 του Ν. 2508/1997 ορίζεται μεταξύ άλλων ότι: «Με το Γ.Π.Σ. καθορίζονται : α) οι περιοχές ειδικής προστασίας κατά την παρ. 4 του παρόντος άρθρου που δεν πρόκειται να πολεοδομηθούν, β) οι περιοχές γύρω από πόλεις ή οικισμούς για τις οποίες απαιτείται έλεγχος και περιορισμός της οικιστικής εξάπλωσης, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών που καθορίστηκαν ως Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν. 1337/1983, γ).» Η παρ. 4 του αρ. 4 ορίζει «.Αν κατά την έγκριση Γ.Π.Σ. έχουν καθορισθεί Ζ.Ο.Ε. σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν. 1337/1983, τα όρια και οι ρυθμίσεις που τις διέπουν περιλαμβάνονται στο περιεχόμενο του Γ.Π.Σ. δυνάμενες να τροποποιηθούν για μεγαλύτερη προστασία της περιοχής» 7 5 Βλέπε άρθρο 183 του κωδικοποιητικού διατάγματος από ΦΕΚ Δ 580/ Το εντός " " τελευταίο εδάφιο της παρούσης παραγράφου αντικαταστάθηκε ως άνω διά του άρθρου 8 παρ. 14 του Ν 1512/ Σωστά σχολιάζει ο Παπαπετρόπουλος Α., Ο θεσμός της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) ανάμεσα στο χωροταξικό και τον πολεοδομικό σχεδιασμό, Νόμος και Φύση, Μάιος 2007, διαθέσιμο και στην ιστοσελίδα «Η προαναφερόμενη, όμως, διάταξη δημιουργεί σοβαρά ζητήματα, αφού η ΖΟΕ αν και προσωρινό και ασφαλιστικό μέτρο εμφανίζεται να δεσμεύει υπέρμετρα και αδικαιολόγητα τον μελλοντικό οριστικό και μακροπρόθεσμο πολεοδομικό σχεδιασμό. Η ρύθμιση αυτή συνιστά, επομένως, σοβαρό εμπόδιο στην προσπάθεια για τη θεσμοθέτηση των σύγχρονων Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων, τα οποία αποτελούν τον ουσιωδέστερο όρο για την επίτευξη της βιώσιμης οικιστικής ανάπτυξης της χώρας και θα πρέπει οπωσδήποτε να τροποποιηθεί»

4 4 «Εξαιρούνται οι περιοχές ζώνες περιαστικού ελέγχου της δόμησης γύρω από πόλεις και οικισμούς που δεν είναι προστατευόμενες, στο μέτρο που κρίνονται αναγκαίες και είναι οι μόνες κατάλληλες ή οι καταλληλότερες για πολεοδόμηση κατά τις διατάξεις της παραγράφου 3δ του παρόντος άρθρου. Μέχρι την έγκριση της σχετικής πολεοδομικής μελέτης, με την οποία καθορίζονται το ρυμοτομικό σχέδιο και ο πολεοδομικός κανονισμός της περιοχής επέκτασης, εξακολουθούν να ισχύουν οι χρήσεις και οι όροι και περιορισμοί δόμησης που έχουν καθοριστεί με τα προεδρικά διατάγματα των ΖΟΕ.» 8 Η παρ. 5 του αρ. 29 του Ν. 2508/1997 ορίζει «μέχρι την έγκριση του ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ κατά τον παρόντα νόμο εφαρμόζονται οι διατάξεις του αρ. 29 του ν. 1337/1983» ΙΙΙ. Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ Α 24/13/02/2012) Σύμφωνα με το Ν. 4042/2012 Ποινική προστασία του περιβάλλοντος Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και ειδικότερα το αρ. 57 παρ. 6 «6. Σε όλα τα ισχύοντα νομοθετήματα, με τα οποία ρυθμίζονται Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) σε περιοχές της χώρας και στα οποία δεν έχει προβλεφθεί η κατασκευή και λειτουργία των παρακάτω υποδομών, οι διατάξεις τους που αφορούν στις επιτρεπόμενες χρήσεις γης, συμπληρώνονται ως εξής: «Κτίρια και εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας, επεξεργασίας νερού, συμπεριλαμβανομένης της αφαλάτωσης (μετά από πλήρη διαχειριστική μελέτη και ειδικότερα ολοκληρωμένο σύστημα αφαλάτωσης νερού και απαιτούμενης ενέργειας), εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών λυμάτων, καθώς και εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων, όπως Χώροι Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ), Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ), Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), εγκαταστάσεις ανάκτησης και προετοιμασίας για ανάκτηση κ.λπ., σύμφωνα με τα ισχύοντα και σε εφαρμογή του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (Π.Ε.Σ.Δ.Α.) (βάση κριτηρίων απόστασης από οικιστικές, ευαίσθητες οικολογικά, αρχαιολογικές περιοχές και τυχόν άλλες με ιδιαίτερο καθεστώς, υποβάθρου περάτων στρωμάτων, υδροφόρου ορίζοντα, υπογείων και επιφανειακών γειτνιαζόντων νερών) μπορούν να χωροθετούνται, ύστερα από τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης που προβλέπεται στο ν. 1650/1986, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 3010/2003 (Α' 91) και το ν. 4014/ 2011 (Α' 209), καθώς και σύμφωνα με τα ισχύοντα για την περιοχή χωροταξικά πλαίσια. Επίσης, σε περιοχές όπου από τα οικεία προεδρικά διατάγματα επιτρέπεται η εγκατάσταση συγκεκριμένων και ειδικά αναφερόμενων βιομηχανικών ή βιοτεχνικών εγκαταστάσεων ή και επαγγελματικών εργαστηρίων, είναι δυνατόν να εγκαθίστανται και άλλες αναλόγου είδους, μορφής και όχλησης εγκαταστάσεις, υπό τις προϋποθέσεις και με τις διαδικασίες του προηγούμενου εδαφίου.» 8 Η παράγραφος αυτή προστέθηκε με την παρ.5 άρθρου 62 Ν.4042/2012, ΦΕΚ Α 24/ Ποινική προστασία του περιβάλλοντος Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής

5 5 IV. Ν. 1650/1986 Στην παρ. 1 του άρθρου 21 του Ν. 1650/1986 «Προστασία του περιβάλλοντος» προβλέπεται ότι: «Ο χαρακτηρισμός περιοχών, στοιχείων ή συνόλων της φύσης και του τοπίου, σύμφωνα με τα άρθρα 18 και 19 και ο καθορισμός των ορίων τους και των τυχόν ζωνών προστασίας τους γίνονται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Γεωργίας, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Ενέργειας και Τεχνολογίας και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού. Ειδικά ο χαρακτηρισμός και ο καθορισμός των ορίων και των τυχόν ζωνών προστασίας, περιοχών, στοιχείων ή συνόλων της φύσης και του τοπίου, που περιλαμβάνονται σε Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.), γίνεται με την πράξη καθορισμού της Ζ.Ο.Ε. και κατά τη διαδικασία του άρθρου 29 του ν. 1337/1983, όπως ισχύει». Στην παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 16 του ν. 2742/1999 (ΦΕΚ Α` 207), ορίζεται ότι: «Με το παραπάνω προεδρικό διάταγμα καθορίζονται οι αναγκαίοι για την προστασία του συγκεκριμένου αντικειμένου γενικοί όροι, απαγορεύσεις και περιορισμοί της χρήσης γης, στη δόμηση και στην κατάτμηση ακινήτων, καθώς και στην εγκατάσταση και άσκηση δραστηριοτήτων και στην εκτέλεση έργων. Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα μπορεί να προβλέπεται και η υποχρέωση σύνταξης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και για έργα ή δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνονται στην πρώτη κατηγορία έργων και δραστηριοτήτων του άρθρου 3 του παρόντος νόμου». V. Σύνταγμα Από τις διατάξεις των παρ. 1, 2 και 6 του άρθρου 24 καθώς και των άρθρων 79 παρ. 8 και 106 παρ. 1 του Συντάγματος προκύπτει ότι η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να προβεί σε χωροταξική οργάνωση της χώρας, η οποία θα διασφαλίζει την προληπτική και κατασταλτική προστασία του πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, τους άριστους δυνατούς όρους διαβίωσης του πληθυσμού και την οικονομική ανάπτυξη στα πλαίσια της αρχής της αειφορίας (βιώσιμης ανάπτυξης). Ουσιώδη όρο για τη βιώσιμη ανάπτυξη αποτελούν τα ολοκληρωμένα χωροταξικά σχέδια (εθνικό, περιφερειακό, ειδικά, βλ. άρθρα 6, 7, 8 του ν. 2742/1999, Α` 207). Με τα σχέδια αυτά, με βάση την ανάλυση των δεδομένων και την πρόγνωση των μελλοντικών εξελίξεων, τίθενται οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης εν αναφορά προς το φυσικό περιβάλλον και την διαφύλαξη των φυσικών πόρων. Με τον σχεδιασμό αυτό εναρμονίζονται όλοι οι άλλοι σχεδιασμοί. Ο χωροταξικός σχεδιασμός διέπεται από τις αρχές της ισόρροπης σχέσης μεταξύ πυκνοκατοικημένου και υπαίθριου χώρου, της διασφάλισης υγιεινών συνθηκών διαβίωσης στο σύνολο των περιοχών, της ισόρροπης ανάπτυξης σε μέσα υποδομής, της προστασίας της φύσης και του τοπίου, της πρόληψης της βλάβης του περιβάλλοντος, της διαφύλαξης των ελεύθερων χώρων ως χώρων αναψυχής καθώς και της διαφύλαξης των πρώτων υλών. Στηριζόμενα στις πιο πάνω αρχές τα χωροταξικά σχέδια αναφέρονται στην εξέλιξη του πληθυσμού και τις συνθήκες απασχόλησης, στη διάρθρωση των οικισμών και των ελεύθερων χώρων, στα δίκτυα συγκοινωνιών και λοιπών υποδομών, στην ενέργεια καθώς και στη διαχείριση των υδάτων και των στερεών και υγρών αποβλήτων. Οι αρχές αυτές είναι εφαρμοστέες και στις Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου 9, οι οποίες 9 βλ. ΣτΕ. 5933/1996, 1643/1998, 1129, 1522, 1588/1999, 2239, 2425/2000

6 6 σύμφωνα με το άρθρο 29 του ν. 1337/1983 (Α` 33) και σε αρμονία με τα άρθρα 24 παρ. 2 και 43 παρ. 2 του Συντάγματος θεσπίζονται με προεδρικά διατάγματα, περιέχουν δε στοιχεία χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και αποσκοπούν στον άμεσο έλεγχο των χρήσεων γης σε περιοχές εκτός σχεδίου πόλεως, προκειμένου να αποφεύγεται η άναρχη ανάπτυξη καθώς και η υποβάθμιση και η καταστροφή του περιβάλλοντος. VΙ. Ειδικότερες Παρατηρήσεις Οι ΖΟΕ αποτελούν θεσμό προληπτικού χαρακτήρα, αποβλέπουν στον οικιστικό έλεγχο των εκτός σχεδίου περιοχών, προς αποφυγή της αλόγιστης ανάπτυξης τους με μόνους περιορισμούς εκείνους της νομοθεσίας για την εκτός σχεδίου δόμηση αλλά και της αυθαίρετης ανάπτυξης, που προκαλεί την υποβάθμιση και καταστροφή του περιβάλλοντος και της δημιουργίας πραγματικών καταστάσεων, που δυσχεραίνει και υπονομεύει την ορθολογική χωροταξία και τον πολεοδομικό σχεδιασμό 10. Αποτελούν δηλαδή μέτρο πρόληψης της περαιτέρω επιδείνωσης των προβλημάτων των περιοχών αυτών και προστασίας του περιβάλλοντος τους, προς τον σκοπό της αποτροπής πραγματικών καταστάσεων που θα επέφεραν δυσχέρειες στον ορθολογικό χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό 11. Γίνεται περαιτέρω δεκτό ότι ο θεσμός των ΖΟΕ αποτελεί υποκατάστατο ορθολογικού χωροταξικού σχεδιασμού που απαιτείται από το αρ. 24 του Συντάγματος. Με το θεσμό των ΖΟΕ το κράτος παρεμβαίνει στις εκτός σχεδίου πόλεως περιοχές και επιβάλλει όρους και περιορισμούς προκειμένου να ελέγξει τις χρήσεις γης (χώρου), που διαφορετικά θα χωρούσαν με άναρχο τρόπο που συνεπάγεται τη δέσμευση των επιλογών της χωροταξίας, την υποβάθμιση και καταστροφή του περιβάλλοντος από την ανεξέλεγκτη ένταση των χρήσεων και τις συγκρούσεις μεταξύ τους 12. Ακόμη για προληπτικό έλεγχο των εκτός σχεδίων περιοχών, επιβάλλονται και άλλοι περιορισμοί μέσα στις ΖΟΕ που απαγορεύουν την κατάτμηση των γηπέδων κάτω από τα όρια που ορίζονται με το π.δ. έγκρισης της ΖΟΕ, καθώς και ο περιορισμός της άσκησης του δικαιώματος προτίμησης από το Δημόσιο προκειμένου να αποφευχθεί η τυχόν κερδοσκοπία των ακινήτων της περιοχής λόγω της πολεοδόμησης. 13 Η παρέμβαση της διοίκησης μέσω των ΖΟΕ δεν γίνεται για την πολεοδόμηση μιας περιοχής, αλλά έχει ως στόχο τον προληπτικό έλεγχο και την προστασία κυρίως του φυσικού περιβάλλοντος, την αποφυγή κερδοσκοπίας στα ακίνητα εκτός σχεδίου και την εξασφάλιση γης για μελλοντικούς πολεδομικούς σκοπούς. Ο θεσμός των ΖΟΕ είναι συνδεδεμένος με τα ΓΠΣ του ν. 1337/1983. Λόγω της επέκτασης ή της έντασης της περιοχής στο σχέδιο ενδέχεται στην περιοχή έξω από το ΓΠΣ να δημιουργηθούν ανεπιθύμητες καταστάσεις (αλλοιώσεις χρήσεων γης, 10 ΣτΕ 893/2004, 3752/2003, 1872/2003,1184/1996, ΠΕ 99/2004, 633/2002, 665/1990, 277/1990, 154/ ΣτΕ 4328/2005, 1872/2003,1184/1996, ΔΕφΑθην 898/2007 καθώς και Μέλλισας Οι χρήσεις γής, το ΓΠΣ και η ΖΟΕ, σ Και για το λόγο αυτό οι επιβαλλόμενοι με τη ΖΟΕ περιορισμοί στις χρήσεις γης και κυρίως στην ανέγερση οικοδομών συνιστούν νόμιμους περιορισμούς της ιδιοκτησίας ΣτΕ 2608/2005, ΣτΕ 3179/ Βλ. Δ. Χριστοφιλόπουλο, Δόμηση εκτός σχεδίου Πόλης, Σάκκουλας 2007, σ. 16 επ..

7 7 κατατμήσεις κλπ). Για το λόγο αυτό ο ίδιος ο νόμος προβλέπει στο αρ. 29 τη ΖΟΕ προκειμένου να διαφυλάξει την έξω από το ΓΠΣ περιοχή. Όμως το πολεοδομικό καθεστώς του ν. 1337/1983, με το οποίο συνδέθηκε η ΖΟΕ, τροποποιήθηκε με το ν. 2508/1997 και μεταξύ άλλων διευρύνθηκε, όπως προαναφέρθηκε, το περιεχόμενο των ΓΠΣ, στο οποίο περιλαμβάνεται πλέον και η ρύθμιση των ΖΟΕ. Για το λόγο αυτό η παρ. 5 του αρ. 29 του Ν. 2508/1997 ορίζει «μέχρι την έγκριση του ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ κατά τον παρόντα νόμο εφαρμόζονται οι διατάξεις του αρ. 29 του ν. 1337/1983» Η ΖΟΕ δεν αποτελεί τρίτη φάση σχεδιασμού που βρίσκεται σε ιεραρχική σχέση με τις άλλες δύο φάσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού (ΓΠΣ και πολεοδομικής μελέτης). Μεταξύ των σχεδιαγραμμάτων των ΖΟΕ και των σχεδίων των οικιστικών περιοχών (ΓΠΣ) δεν υπάρχει σχέση γενικού με ειδικό, καθόσον τα διαγράμματα των ΖΟΕ δεν περιέχουν γενικές αρχές και κατευθύνσεις για τα δύο επίπεδα σχεδιασμού των οικιστικών περιοχών. Η ΖΟΕ αποτελεί περιοχή προστασίας για τη μη πολεοδόμηση της ή την διευκόλυνση μελλοντικής πολεοδόμησης ορισμένων τμημάτων της 14. Οι Ζ.Ο.Ε. θεσπίστηκαν σε συγκεκριμένη εποχή, με όλα τα τότε κοινωνικά χαρακτηριστικά και με συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο (αρ. 29 ν. 1337/1983). Με το Ν. 2508/1997 «βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη των πόλεων και των οικισμών της χώρας» συμπληρώνεται ο ως ανώ νόμος 1337/1983 και διαμορφώθηκε μια νέα αντίληψη για τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Οι περιοχές της χώρας δεν χωρίζονται πλέον σε περιοχές εντός και εκτός σχεδίου πόλεως. Ο κάθε νομός της χώρας καλύπτεται πλέον από πλευράς σχεδιασμού με ΓΠΣ για τις αστικές και περιαστικές περιοχές των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ που περιλαμβάνουν τουλάχιστον έναν οικισμό με πληθυσμό άνω των κατοίκων, και σχέδια χωρικής και οικιστικής οργάνωσης ανοικτών πόλεων (ΣΧΟΟΑΠ) για εξωαστικές ή αγροτικές περιοχές των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ που περιλαμβάνουν οικισμούς που όλοι έχουν πληθυσμό κάτω των κατοίκων. Το περιεχόμενο πλέον των ΓΠΣ αλλά και των ΣΧΟΟΑΠ είναι διευρυμένο, καθόσον τα σχέδια αυτά περιλαμβάνουν όλες τις περιοχές και συνεπώς τόσο τις εντός όσο και τις εκτός σχεδίου πόλεως. Στο περιεχόμενο των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, και οι περιοχές γύρω από τις πόλεις και οικισμούς για τις οποίες απαιτείται ο έλεγχος και περιορισμός της οικιστικής εξάπλωσης, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών που καθορίσθηκαν ως ΖΟΕ σύμφωνα με το αρ. 29 του Ν. 1337/1983. Ακόμη περιεχόμενο των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ αποτελούν και οι περιοχές ειδικής προστασίας. Δηλαδή το περιεχόμενο των ΖΟΕ τόσο των περιαστικών όσο και των εξωαστικών αγροτικών, ενσωματώνεται σε αυτό των νέων ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ. Δηλαδή μετά την ισχύ του Ν. 2508/1997 δεν έχει ισχύ το ως άνω αρ. 29 του Ν. 1337/1983. Ωστόσο ο νομοθέτης συναισθανόμενος τις οργανωτικές αδυναμίες της Διοίκησης και την έλλειψη πολιτικής βούλησης για την εφαρμογή των νέων ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ έθεσε διάταξη (παρ. 5 αρ. 25 Ν. 2508/1997) με την οποία ορίζεται ότι μέχρι την έγκριση ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ εφαρμόζονται οι διατάξεις του αρ. 29 του Ν. 1337/ Σύμφωνα με τα ανωτέρω οι ουσιαστικές προβλέψεις των ΖΟΕ δεν αποτελούν αμετακίνητες και στατικές ρυθμίσεις που δεν μπορούν να τροποποιηθούν, 14 Βλ. Δ. Χριστοφιλόπουλο, Δόμηση εκτός σχεδίου Πόλης, Σάκκουλας 2007, σ Βλ. Δ. Χριστοφιλόπουλο, Δόμηση εκτός σχεδίου Πόλης, Σάκκουλας 2007, σ143

8 8 ιδιαίτερα εφόσον πρόκειται για περιαστικές ΖΟΕ, όπως εν προκειμένω. Σύμφωνα με την νομολογιακή καταγραφή, η τροποποίηση είναι επιτρεπτή, ειδικά στις περιπτώσεις που μεταβάλλονται τα πραγματικά δεδομένα. 16 Στην προκειμένη περίπτωση η πραγματική κατάσταση του πολεοδομικού συγκροτήματος του Βόλου έχει μεταβληθεί σημαντικά. Ο σκοπός της θεσπιζόμενης από το 1986 (όπως τροποποιήθηκε) ΖΟΕ, απέχει κατά πολύ από την σημερινή διαμορφωθείσα κατάσταση. Ήδη κρίνεται με καθαρά χωροτακτικά και πολεοδομικά κριτήρια η ανάγκη τροποποίησης αυτής, προκειμένου να καταστήσουν το Βόλο και την περιαστική αυτού ζώνη, ως μια πόλη σύγχρονη, βιώσιμη ορθά σχεδιασμένη. 14. Οι προτάσεις μας εναρμονίζονται με τις προτάσεις των μελετητών για την αναθεώρηση και επέκταση του Γ.Π.Σ. Βόλου. Σε κάθε περίπτωση όπως προκύπτει και από την ανωτέρω παράθεση και ανάλυση του νομικού πλαισίου, δεν εμποδίζεται η πρόβλεψη στα πλαίσια του ΓΠΣ, χρήσεων γης διαφορετικών από εκείνες που προβλέπει η εγκεκριμένη ΖΟΕ, ως προς τις περιοχές οι οποίες αν και είχαν υπαχθεί σε καθεστώς ελέγχου της δόμησης ωστόσο προοριζόταν για οικιστική ανάπτυξη. Πρέπει να γίνει σαφές ότι η χωρική επέκταση του ΓΠΣ καταλαμβάνει και τις τυχόν ΖΟΕ που εμπίπτουν στο πεδίο αυτό Τις απόψεις του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Την Εισήγηση της Δ/σης Πολεοδομίας, Τμήμα Σχεδίου Πόλης, όπως αυτή καταγράφεται με το υπ αρ. 1295/ έγγραφο και αποτυπώνεται στον σχετικό χάρτη Κατά την διαμόρφωση της ανωτέρω Πρότασης Τροποποίησης ΖΟΕ λήφθησαν υπόψη συνδυαστικά τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων για το Γ.Π.Σ., για το Ρ.Σ.Β., οι απόψεις μεταξύ των παρατάξεων και έγινε προσπάθεια να αποτυπωθεί μια πρόταση ρεαλιστική, βάσιμη που θα βοηθήσει τον πολεοδομικό και χωροτακτικό σχεδιασμό της περιοχής, θα δώσει την αναγκαία, όσο ποτέ άλλο, προοπτική βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης ολόκληρης της περιοχής, αλλά και θα προστατεύσει περιβαλλοντικά την περιοχή από αυθαίρετη, ανεξέλεγκτη και ακατάσχετη δόμηση ειδικά μετά την δυνατότητα τακτοποίησης αυθαιρέτων με το Ν. 4014/ Η τροποποίηση της ΖΟΕ αποτελεί επιτακτική ανάγκη, προκειμένου οι ρυθμίσεις αυτές να συμπληρώσουν τον χωροτακτικό και πολεοδομικό σχεδιασμό που πραγματοποιείται αυτή την χρονική περίοδο για την περιοχή του Καλλικράτειου Δήμου Βόλου με το Ρυθμιστικό Σχέδιο Βόλου καθώς και με την αναθεώρηση και επέκταση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Γίνεται σαφές από τα ανωτέρω ότι σε περίπτωση που δεν προχωρήσει η τροποποίηση της ΖΟΕ, ο ανωτέρω χωροτακτικός και πολεοδομικός σχεδιασμός θα πάσχει σημαντικά. Η ρύθμιση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με το Π.Δ. που θα προωθηθεί για το Ρυθμιστικό Σχέδιο Βόλου. Σε κάθε περίπτωση η τροποποίηση της ΖΟΕ έχει καταστεί πρώτη προτεραιότητα για τον σχεδιασμό της περιοχής, κάτι που έχει επισημανθεί 16 Έτσι ο Μέλισσας, Οι χρήσεις γης, το ΓΠΣ και η ΖΟΕ, σ. 289 ο οποίος επισημαίνει περαιτέρω ότι η τροποποίηση της ΖΟΕ δδεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι αποκλείεται όταν η διοίκηση μετέβαλλε τις απόψεις σχετικά με το περιεχόμενο της, οι δε νέες ρυθμίσεις «αιτιολογούνται» και θεμελιώνονται με επάρκεια από την εκπονηθείσα μελέτη, της οποίας τα πορίσματα υπαγορεύουν την αναθεώρηση της. 17 Βλ. Μέλισσας, Οι χρήσεις γης, το ΓΠΣ και η ΖΟΕ, σ. 296 και ΠΕΣτΕ 162/ Παράρτημα ΙΙΙ 19 Παράρτημα IV

9 9 κατά καιρούς από όλους τους αρμόδιους φορείς (Βουλευτές, Δήμοι, Περιφέρεια, ΤΕΕ, Σύλλογοι Μηχανικών κλπ). 19. Επισημαίνω τέλος ότι η παρούσα Μελέτη πραγματοποιήθηκε με ίδιες δυνάμεις των στελεχών του Δήμου Βόλου και της Δ/σης Πολεοδομίας, χωρίς να ανατεθεί σε τρίτους εξωτερικούς συνεργάτες ή άλλους μελετητές, όπως έχουν κάνει άλλοι Δήμοι 20, σε αντίστοιχες προσπάθειες. Κατόπιν αυτών Παρακαλώ όπως εισάγετε το θέμα προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο και λήψη σχετικής απόφασης σύμφωνα και με την εισήγηση της Υπηρεσίας. Ο ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ Νικόλαος Μόσχος 20 π.χ. Την υπ αρ. 344/2011 απόφαση του Δήμου Τρικαίων.