Χανιά, Νοέμβριος 2013 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Transcript

1 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΧΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

2 Οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα 2008/98/ΕΚ Ιεράρχηση αποβλήτων Η επαναχρησιμοποίηση λυμάτων στα υψηλότερα επίπεδα της πυραμίδας Ιεράρχηση των επιλογών Διαχείρισης αποβλήτων

3 ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΧΩΡΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΛΕΙΨΥΔΡΙΑΣ ΚΑΙ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΗΠΑ, ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ, ΙΣΡΑΗΛ, ΧΩΡΕΣ ΑΦΡΙΚΗΣ, ΧΩΡΕΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΑΡΔΕΥΣΗ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΥΡΙΩΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΛΟΓΩ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΕ ΝΕΡΟ ΓΙΑ ΑΡΔΕΥΣΗ ΤΑΣΗ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ

4 ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΑΡΔΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΗΠΑ ΙΣΡΑΗΛ ΙΑΠΩΝΙΑ ΙΣΠΑΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ Στην Καλιφόρνια περισσότερο από το 70% των επεξεργασμένων αστικών λυμάτων χρησιμοποιείται για αρδευτικούς σκοπούς Περισσότερο από το 80% των επεξεργασμένων αστικών λυμάτων του Ισραήλ αξιοποιείται στη γεωργία. Το 70% περίπου του νερού που χρησιμοποιείται στη γεωργία είναι ανακτημένα λύματα Στην Ιαπωνία σε αντίθεση µε άλλες χώρες που βρίσκονται σε ξηρικές και ηµιξηρικές περιοχές οι κύριες κατηγορίες επαναχρησιμοποίησης αστικών υγρών αποβλήτων είναι για αναβάθμιση του περιβάλλοντος, καθαρισµό τουαλετών, βιομηχανική χρήση και παραγωγή χιονιού. Ένα από τα προγράμματα άρδευσης που εφαρμόζεται είναι αυτό στρεμμάτων καλλιεργειών στη βόρεια Ισπανία 20 έως 30 σταθµοί επεξεργασίας υγρών λυµάτων, καλύπτουν περισσότερα από στρέµµατα αρδευόµενης γης ΙΤΑΛΙΑ ΚΥΠΡΟΣ Η χρήση των επεξεργασµένων λυµάτων γίνεται σε περίπου στρέµµατα m3 λυμάτων/έτος (75% του μέσου ετήσιου διαθέσιμου ποσού) επαναχρησιμοποιούνται για αρδευτικούς σκοπούς στη γεωργία

5 ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΙΣΡΑΗΛ Μεταφορά των επεξεργασμένων λυμάτων με αγωγούς για άρδευση καλλιεργειών στην έρημο

6 ΔΙΕΘΝΕΣ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ Οδηγία Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Τέσσερις κατηγορίες μέτρων που αφορούν την επεξεργασία των λυμάτων τον περιορισμό των τύπων των αρδευόμενων καλλιεργειών την επιλογή μεθόδου άρδευσης τον έλεγχο της ανθρώπινης έκθεσης στους παθογόνους μικροοργανισμούς Τα κριτήρια που θέτει δεν είναι ιδιαίτερα αυστηρά και υφίστανται έντονη κριτική στις ανεπτυγμένες χώρες Κανονισμός Πολιτείας Καλιφόρνια Προσπάθεια ελαχιστοποίησης των θεωρητικών κινδύνων που προκύπτουν από την επαναχρησιμοποίηση Βασική παράμετρος η πιθανότητα ανθρώπινης έκθεσης στα επαναχρησιμοποιούμενα λύματα Διακρίνεται σε περιορισμένη και απεριόριστη επαναχρησιμοποίηση Αυστηρά κριτήρια που σε πολλές περιπτώσεις προϋποθέτουν τριτοβάθμια επεξεργασία Οδηγία της υπηρεσίας προστασίας του περιβάλλοντος των Η.Π.Α. Αντιμετωπίζει τις σημαντικές πτυχές της επαναχρησιμοποίησης, περιλαμβάνει προτεινόμενες διεργασίες επεξεργασίας, ποιοτικά όρια στο ανακτημένο νερό, συχνότητα παρακολούθησης, αποστάσεις ασφαλείας και άλλα μέτρα ελέγχου

7 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΧΩΡΟ Απουσία ενιαίας νομοθεσίας (ευρωπαϊκής οδηγίας) για την επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο Μόνη αναφορά στην Οδηγία 91/271 Τα επεξεργασμένα λύματα πρέπει να επαναχρησιμοποιούνται, όποτε είναι σκόπιμο Τάση θέσπισης αυστηρών κριτηρίων και ορίων όπως στον Κανονισμό Καλιφόρνιας Γαλλία: Βάση τα κριτήρια του Π.Ο.Υ. που συμπληρώνονται από αυστηρούς κανόνες που αφορούν την προστασία των υπόγειων και επιφανειακών νερών Ιταλία: Αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο ως προς την παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών Τοπικός χαρακτήρας και διαφοροποίηση κριτηρίων ανά περιοχή Ισπανία: Συνδυασμός αυστηρής εθνικής νομοθεσίας και λιγότερο αυστηρών τοπικών κανονισμών (Καταλονία, Ανδαλουσία στο πνεύμα της Οδηγίας του Π.Ο.Υ.) Κύπρος: Κυπριακά Κριτήρια Ποιότητας συνδυασμός Οδηγίας Π.Ο.Υ. και Κανονισμού Καλιφόρνιας με τις ιδιαίτερες συνθήκες του νησιού

8 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΑ /2011 (ΦΕΚ Β 354) Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων, όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ /2013 (ΦΕΚ Β 2220) Ανάγκη κάλυψης του νομοθετικού κενού λόγω απουσίας ενιαίας ευρωπαϊκής νομοθεσίας Προώθηση της αξιοποίησης των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων Διασφάλιση της δημόσιας υγείας με τη θέσπιση κατάλληλων όρων και κριτηρίων ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Αστικά και ορισμένα βιομηχανικά υγρά απόβλητα (εντός ΚΥΑ 5673/400/97) : Γεωργική χρήση (άρδευση), τροφοδότηση υπόγειων υδροφορέων, αστική και περιαστική χρήση, βιομηχανική χρήση, επαναχρησιμοποίηση στα υδατικά συστήματα του άρθρου 7 του ΠΔ 51/2007 Βιομηχανικά υγρά απόβλητα (εκτός ΚΥΑ 5673/400/97): Βιομηχανική χρήση, περιορισμένη άρδευση μέσω υπεδάφιου συστήματος, τροφοδότηση υδροφορέων που δεν εμπίπτουν στο άρθρο 7 του ΠΔ 51/2007 μόνο μέσω διήθησης Δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της ΚΥΑ: η ανακύκλωση βιομηχανικών αποβλήτων, η επαναχρησιμοποίηση για πόση και για κολύμβηση (πισίνες), οι άλλες οικιακές χρήσεις

9 Άρθρο 4 Επαναχρησιμοποίηση για Άρδευση Περιορισμένη άρδευση Καλλιέργειες των οποίων τα προϊόντα καταναλώνονται μετά από επεξεργασία (π.χ. θερμική), ή δεν είναι ανθρώπινης κατανάλωσης ή δεν έρχονται σε επαφή με το έδαφος Δεν επιτρέπεται ο καταιονισμός Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση του κοινού E. Coli 200 EC/100ml BOD < 25mg/l, SS<35mg/l 2-βάθμια επεξεργασία + απολύμανση Απεριόριστη άρδευση Όλα τα είδη των καλλιεργειών Επιτρέπονται διάφορες μέθοδοι χρήσης συμπεριλαμβανομένου του καταιονισμού Χωρίς περιορισμούς πρόσβασης E. Coli 5 EC/100ml για το 80% δειγμάτων BOD 10 mg/l για το 80% δειγμάτων SS 10 mg/l για το 80% δειγμάτων Θολότητα 2 ntu 2-βάθμια + 3-βάθμια + απολύμανση Και για τους δύο τύπους άρδευσης θα πρέπει επιπρόσθετα να τηρούνται οι μέγιστες επιτρεπόμενες συγκεντρώσεις μετάλλων και στοιχείων (Πίν.4 ΠαρΙΙ), τα επιθυμητά αγρονομικά χαρακτηριστικά των προς άρδευση αποβλήτων (Πίν.5 Παρ.ΙΙΙ) και οι μέγιστες επιτρεπόμενες συγκεντρώσεις ουσιών προτεραιότητας στα απόβλητα (Πίν.6 Παρ. IV)

10 Άρθρο 4 Επαναχρησιμοποίηση για Άρδευση Περιεχόμενο Μελέτης Σχεδιασμού και Εφαρμογής Άρδευσης Υδατικό ισοζύγιο και ισοζύγιο οργανικού φορτίου ανά μονάδα αρδευόμενης επιφάνειας φόρτιση Υπολογισμός της συνολικά απαιτούμενης εδαφικής έκτασης Τα προγράμματα παρακολούθησης των χαρακτηριστικών των αποβλήτων του εδάφους, των καλλιεργειών Τα τυχόν απαιτούμενα πρόσθετα μέτρα Τα απαιτούμενα μέτρα ενημέρωσης και προστασίας χρηστών και κοινού Τον προσδιορισμό των απαιτούμενων αποστάσεων από υδροληψίες ή άλλες χρήσεις κλπ Αδειοδότηση άρδευσης Η άδεια επαναχρησιμοποίησης για άρδευση παρέχεται στο χρήστη ή τον φορέα διαχείρισης από το Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης μετά από εισήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Υδάτων. Σε περιπτώσεις που για το χρήστη ή φορέα διαχείρισης του ανακτημένου νερού προβλέπεται περιβαλλοντική αδειοδότηση, η άδεια επαναχρησιμοποίησης αντικαθίσταται από την ΑΕΠΟ ή τις ΠΠΔ Για το περιεχόμενο της μελέτης σχεδιασμού και εφαρμογής του συστήματος άρδευσης γνωμοδοτούν οι αρμόδιες Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας, οι Υπηρεσίες Περιβαλλοντικής Υγιεινής των Π.Ε. και τα Τμήματα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας των Περιφερειών Σε περιπτώσεις που η άδεια έχει αντικατασταθεί από την ΑΕΠΟ οι παραπάνω υπηρεσίες καθώς και η Διεύθυνση Υδάτων γνωμοδοτούν επί της ΜΠΕ, της οποίας κομμάτι αποτελεί η ΜΣΕ επαναχρησιμοποίησης

11 Άρθρο 7 Επαναχρησιμοποίηση για βιομηχανική χρήση Βιομηχανική χρήση νερού ψύξης μιας χρήσης όπως στην περιορισμένη άρδευση Βιομηχανική χρήση πλην νερού ψύξης μιας χρήσης όπως στην απεριόριστη άρδευση Δεν εφαρμόζεται σε βιομηχανίες προϊόντων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση Ανακύκλωση βιομηχανικών υγρών αποβλήτων: Η εσωτερική ανάκτηση υγρών αποβλήτων μιας εγκατάστασης και η χρησιμοποίησή τους στην παραγωγική διαδικασία της εγκατάστασης αυτής Άρθρο 6 Αστική και περιαστική επαναχρησιμοποίηση Άρδευση αστικού/ περιαστικού πρασίνου, πρανών και νησίδων αυτοκινητοδρόμων, γηπέδων γκολφ, δημόσιων πάρκων, χώρων ξενοδοχείων κλπ, κατάσβεση πυρκαγιών, σιντριβάνια κ.α. Μόνο αστικά και υγρά απόβλητα βιομηχανικών τομέων της ΚΥΑ 5673/400/97 Όρια Πίν.3 της ΚΥΑ

12 Άρθρο 5 Εμπλουτισμός υπόγειων υδροφορέων Αντιμετώπιση της ταπείνωσης / υφαλμύρινσης των υπόγειων υδροφορέων Εμπλουτισμός μέσω γεώτρησης Εμπλουτισμός μέσω διήθησης Αστικά και ορισμένα βιομηχανικά Απαγορεύεται Απαιτείται ειδική υδρογεωλογική μελέτη Όρια Πίν.3 (προχωρημένη επεξεργασία) Σύμφωνα με το άρ.8 Απαιτείται ειδική υδρογεωλογική μελέτη Όρια Πίν.3 (προχωρημένη επεξεργασία) Βιομηχανικά εκτός ΚΥΑ 5673/400/97 Απαγορεύεται Απαγορεύεται Απαγορεύεται Απαιτείται υδρογεωλογική μελέτη Όρια Πίν.1 (περιορισμένης άρδευσης) Προστατευόμενοι για ανθρώπινη κατανάλωση (ΠΔ 51/07) Μη προστατευόμενοι για ανθρώπινη κατανάλωση Προστατευόμενοι για ανθρώπινη κατανάλωση (ΠΔ 51/07) Μη προστατευόμενοι για ανθρώπινη κατανάλωση

13 Τροποποίηση της ΚΥΑ /2011 με την ΚΥΑ /2013 (ΦΕΚ Β 2220) Αίτηση του χρήστη ή του φορέα διαχείρισης στη Διεύθυνση Υδάτων (μελέτη σχεδιασμού και εφαρμογής και υδρογεωλογική μελέτη όπου απαιτείται) γνωμοδότηση αρμόδιων υπηρεσιών Άδεια επαναχρησιμοποίησης Τροποποίηση ολόκληρου του άρθρου 9 της ΚΥΑ που αφορά την έκδοση άδειας επαναχρησιμοποίησης Ν.4014/2011 κατάργηση αδειών διάθεσης και ενσωμάτωσή τους στην Περιβαλλοντική Αδειοδότηση Υποβολή φακέλου αίτησης για Περιβαλλοντική Αδειοδότηση (υποβολή μελέτης επαναχρησιμοποίησης ως κομμάτι της ΜΠΕ) γνωμοδότηση Διεύθυνσης Υδάτων και άλλων υπηρεσιών Περιβαλλοντική αδειοδότηση (συμπεριλαμβάνει την άδεια επαναχρησιμοποίησης) Παράταση της προθεσμίας συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της ΚΥΑ μέχρι 31/12/2014 Εξαίρεση από την υποχρέωση αδειοδότησης μικρών (ΜΙΠ<50) εγκαταστάσεων αστικών λυμάτων Εξαίρεση από την υποχρέωση δειγματοληψιών και ελέγχου ορισμένων παραμέτρων υπό προϋποθέσεις Κατ εξαίρεση δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης (για βιομηχανική χρήση και περιορισμένη άρδευση μόνο) σε βιομηχανικές δραστηριότητες που δεν εμπίπτουν στην ΚΥΑ 5673/400/97 σε προστατευόμενες περιοχές του άρθρου 6 του ΠΔ 51/2007, υπό προϋποθέσεις

14 Διάφορα ζητήματα προς διερεύνηση Ασωπός - άρδευση με βιομηχανικά απόβλητα Βιομηχανικοί τομείς ΚΥΑ 5673/400/1997 Νερά άλλων οικιακών χρήσεων Πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις Ελαιοτριβεία Διαδικασίες αδειοδότησης Περιεχόμενα μελετών Διάθεση υπολείμματος αφαλατώσεων Τεχνικές προδιαγραφές εφαρμογής μεθόδων επαναχρησιμοποίησης κλπ

15 Κατάρτιση Εγχειριδίου Τεχνικών Προδιαγραφών Εφαρμογής Μεθόδων Επαναχρησιμοποίησης Προδιαγραφών Μελετών και Αδειοδότησης Επαναχρησιμοποίησης Παροχή κατευθυντήριων οδηγιών στους εμπλεκόμενους φορείς για την προώθηση της αξιοποίησης των αποβλήτων, διευκόλυνση της αδειοδότησης και διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος Περιγραφή μεθόδων επαναχρησιμοποίησης Που συνιστάται η εφαρμογή κάθε μεθόδου Οι ελάχιστες απαιτήσεις εφαρμογής κάθε μεθόδου Η συνολική πρακτική ορθής και αποδεκτής εκτέλεσης Οι διαδικασίες μελέτης και εφαρμογής Προδιαγραφές μελετών Διαδικασία αδειοδότησης και εξειδίκευση αρμοδιοτήτων φορέων

16 Ευχαριστώ!