ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΔΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Transcript

1 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΔΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

2 Περιεχόμενα 1.Αναφορά στο θεσμικό πλαίσιο των υδάτων 2.Εθνικές πολιτικές : Εθνικό πρόγραμμα, Σχέδια Διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών, Σχέδια Διαχείρισης πλημμυρών 3.Ο ρόλος του ΥΠΕΚΑ Ειδικής Γραμματείας Υδάτων, Διευθύνσεων Υδάτων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, Υπηρεσιών Υδροοικονομίας Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης : Αναβάθμιση υδατικών σωμάτων, προστασία, διαχείριση

3 1.Θεσμικό πλαίσιο ΗΟδηγία2000/60/ΕΚ Απότοέτος2000 στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν τεθεί οι βάσεις για την ολοκληρωμένη προσέγγιση της διαχείρισης των νερών, μέσω της Οδηγίας Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ. Στόχος της προσέγγισης αυτής είναι να ανακοπεί η υποβάθμιση της ποιότητας των νερών και να επιδιωχθεί η βελτίωσή τους, ώστε ως το 2015 να αποκτήσουν όλα τα υδατικά σώματα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης «καλή ποιότητα» που να ανταποκρίνεται σε αυστηρά οικολογικά και χημικά πρότυπα.

4 1.Θεσμικό πλαίσιο (συνέχεια) Πρόκειται για μια πραγματικά νέα πολιτική που εισάγει καινοτόμεςθέσειςόπωςείναι: η ολοκληρωμένη διαχείριση με τη μορφή της διαχείρισης σε επίπεδο λεκάνης απορροής ποταμού, που περιλαμβάνει και τη συστηματική παρακολούθηση της κατάστασης των υδάτων και την ανάπτυξη προγραμμάτων μέτρων για την επίτευξη των στόχων που ορίζει η Οδηγία, η αναγνώριση της ανάγκης των οικοσυστημάτων να διαθέτουν την απαιτούμενη για τη βιωσιμότητά τους ποσότητα και ποσότητα των νερών και η θέσπιση της συμμετοχής του κοινού στο σχεδιασμό της διαχείρισης των νερών, τη λήψη των σχετικών αποφάσεων αλλά και την παρακολούθηση της εφαρμογής του σχεδιασμού.

5 1.Θεσμικό πλαίσιο (συνέχεια) Ο Νόμος 3199/2003 που αποτελεί το πρώτο ουσιαστικό βήμα για την εναρμόνιση του θεσμικού μας πλαισίου με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ Το Π.Δ. 51/2007 που καθορίζει τα μέτρα και τις διαδικασίες για την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των υδάτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας

6 1.Θεσμικό πλαίσιο (συνέχεια) Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις που εκδόθηκαν για : την οργάνωση της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων και των Περιφερειακών Υπηρεσιών, τις κατηγορίες των αδειών χρήσης υδάτων και εκτέλεσης έργων αξιοποίησής τους καθώς και την έκδοση των αδειών, τη συγκρότηση και λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων, τον καθορισμό μέτρων για την προστασία των υπογείων υδάτων από τη ρύπανση και την υποβάθμιση, την αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας, την επαναχρησιμοποίηση των υγρών αποβλήτων

7 2.Εθνικές πολιτικές και προγράμματα Σε εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και του Ν.3199/2003 : Έχει συνταχθεί το Εθνικό Πρόγραμμα Διαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων, Master Plan, το οποίο ολοκληρώθηκε σε δύο φάσεις (ΥΠ.ΑΝ., 2003 & Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., 2008). Το Πρόγραμμα αυτό αποτελεί την πρώτη προσέγγιση σχεδίου διαχείρισης των υδατικών πόρων, με στόχο την υποστήριξη της αναπτυξιακής πολιτικής. Για κάθε Υδατικό Διαμέρισμα παρουσιάζεται η υδρολογική και υδρογεωλογική του εικόνα, από ποσοτική και ποιοτική άποψη, η αναπτυξιακή του ταυτότητα, εκτιμάται το υπάρχον και μελλοντικό ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης νερού. Με βάση τα στοιχεία αυτά, διαμορφώνονται προτάσεις για έργα και μέτρα καθώς και πολιτικές σχετικά με την διαχείριση των υδατικών πόρων κάθε Υδατικού Διαμερίσματος.

8 2.Εθνικές πολιτικές και προγράμματα (συνέχεια) Σε εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και του Ν.3199/2003 : Ολοκληρώθηκε το 2008 το Μητρώο Χρηστών Ύδατος απότηδιεύθυνσηυδατικούδυναμικούκαιφυσικώνπόρων του Υπουργείου Ανάπτυξης, το οποίο διαθέτει βάση δεδομένων χρηστών ύδατος, καταχωρημένους χωρικά σε Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών (GIS). Στο Μητρώο αυτό καταχωρούνται στοιχεία καταναλώσεων ύδατος με τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά τους, αλλά και εγκαταστάσεων αποβλήτων από βιομηχανικές, τουριστικές κλπ. μονάδες, στοιχεία ΜΥΗΣ κλπ.

9 2.Εθνικές πολιτικές και προγράμματα (συνέχεια) Ολοκληρώθηκε το 2003 η μελέτη "Συλλογή και αξιολόγηση οικολογικών δεδομένων ποταμών και λιμνών για την εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60", από το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., στο οποίο είχε ανατέθηκε από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Από την υλοποίηση της μελέτης αυτής, προέκυψε ότι η υπάρχουσα επιστημονική βιβλιογραφία στην Ελλάδα δεν επαρκεί για την ανάπτυξη μεθόδων εκτίμησης της οικολογικής ποιότητας και προτάθηκε η ανάθεση πιλοτικής εφαρμογής για την ανάπτυξη μεθοδολογίας εκτίμησης της οικολογικής ποιότητας, η οποία θα περιλαμβάνει και δειγματοληπτικά δεδομένα.

10 2.Εθνικές πολιτικές και προγράμματα (συνέχεια) Σε εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και του Ν.3199/2003 : Σήμερα είναι σε εξέλιξη τα Σχέδια Διαχείρισης των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας (με εξαίρεση τα Υδατικά Διαμερίσματα της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας που δεν προχώρησαν λόγω προσφυγών στο στάδιο των του διαγωνισμού για την ανάθεσή τους) και ήδη για τρία από αυτά ξεκίνησε η διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης Ξεκινά η πρώτηφάσητηςκατάρτισηςτωνσχεδίων Διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας, που περιλαμβάνει την αξιολόγηση των κινδύνων

11 3. Ο ρόλος των Υπηρεσιών Υδάτων Ο τομέας της διαχείρισης των υδατικών πόρων, με τις θεσμικές δυνατότητες που του εξασφαλίζει το πλαίσιο των Οδηγιών και των Κατευθυντήριων Κειμένων της Ε.Ε., και της ελληνικής νομοθεσίας, αποτελεί ένα προνομιούχο πεδίο που παρέχει όλες τις προϋποθέσεις στην αρμόδια για τα νερά δημόσια διοίκηση να είναι μια δρώσα και αποτελεσματική διοίκηση και όχι μια συνήθης διοίκηση γραφειοκρατικής και διεκπεραιωτικής νοοτροπίας και πρακτικής.

12 3. Ο ρόλος των Υπηρεσιών Υδάτων (συνέχεια) Ποια είναι όμως αυτά τα στοιχεία που δίνουν τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες μιας ενεργής και όχι παθητικής και αδιάφορης διοίκησης στις υπηρεσιακές μονάδες της διαχείρισης των υδατικών πόρων; Τα στοιχεία αυτά είναι τα ουσιώδη αντικείμενα της δράσης των Υπηρεσιών με τις καινοτόμες θέσεις που τα χαρακτηρίζουν, όπως περιλαμβάνονται στο θεσμικό πλαίσιο των νερών.

13 3. Ο ρόλος των Υπηρεσιών Υδάτων (συνέχεια) Συγκεκριμένα, αυτάταστοιχείαείναι: α) Η κατάρτιση των Εθνικών Προγραμμάτων προστασίας και διαχείρισης του υδατικού δυναμικού της χώρας και η παρακολούθηση και ο συντονισμός της εφαρμογής τους β) Η κατάρτιση και προώθηση των Σχεδίων Διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταμών. ΤαΣχέδιααυτάθέτουντην υποχρέωση επίτευξης περιβαλλοντικών στόχων για τα διάφορα υδατικά συστήματα και καταλήγουν σε Προγράμματα Μέτρων, η εφαρμογή των οποίων θα οδηγήσει στην επιτυχία αυτών των στόχων γ) Η Παρακολούθηση σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο της ποιότητας και ποσότητας των υδάτων μέσω της λειτουργίας εθνικού δικτύου παρακολούθησης. δ) Η φροντίδα για την προστασία αναβάθμιση και αποκατάσταση όλων των υδατικών σωμάτων

14 3. Ο ρόλος των Υπηρεσιών Υδάτων (συνέχεια) Όλα τα παραπάνω και ιδιαίτερα τα Εθνικά Προγράμματα και τα Σχέδια Διαχείρισης καθιστούν τη Διοίκηση, που έχει την υποχρέωση της κατάρτισής τους και της μέριμνας για την εφαρμογή τους, Στρατηγική Διοίκηση. Της δίνουν δηλαδή περιεχόμενο στη δράση της, της δίνουν στόχους για μακροπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα. Την εφοδιάζουν παράλληλα με τρόπους και μεθόδους δράσης, δηλαδή με στρατηγικές προσεγγίσεις που έχουν φιλοπεριβαλλοντικό χαρακτήρα, με τις οποίες δρα για την προστασία και αειφόρο διαχείριση των υδατικών πόρων.

15 3. Ο ρόλος των Υπηρεσιών Υδάτων (συνέχεια) Από τα προαναφερόμενα προκύπτει με σαφήνεια ότι προκειμένου τα διάφορα επίπεδα των Υπηρεσιών Υδάτων να είναι σε θέση να αποτελέσουν μοχλούς μιας δρώσας και αποτελεσματικής διοίκησης, θα πρέπει να αναλάβουν υπεύθυνα την άσκηση του ρόλου τους για την προστασία και διαχείριση των υδατικών πόρων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Το Σχέδιο «Καλλικράτης» έχει διαμορφώσει νέα δεδομένα, με τη συγκρότηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων και των νέων Δήμων.

16 3. Ο ρόλος των Υπηρεσιών Υδάτων (συνέχεια) Έτσι ο ρόλος της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων είναι επιτελικός ως προς τη διαχείριση των υδατικών πόρων σε εθνικό επίπεδο. Οι Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων σχεδιάζουν την προστασία και διαχείριση των υδάτων, με βάση τον εθνικό σχεδιασμό, στο επίπεδο των Περιφερειών και μεριμνούν για την εφαρμογή του σχεδιασμού, συντονίζοντας κατάλληλα όλες τις Υπηρεσίες και τους φορείς που σχετίζονται με τη χρήση και προστασία των υδάτων. Οι Υπηρεσίες Υδροοικονομίας των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων εφαρμόζουν το σχεδιασμό για την προστασία και διαχείριση των υδάτων στην περιοχή της ευθύνης τους

17 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων Η άσκηση του ρόλου του κάθε επιπέδου της Διοίκησης των Υδάτων προϋποθέτει την κατανόηση του ρόλου του στο πλαίσιο της συνολικής προσπάθειας για την ορθολογική διαχείριση του υδατικού δυναμικού της χώρας με την υλοποίηση των σχεδίων και προγραμμάτων, σε εφαρμογή του ευρωπαϊκού και εθνικού θεσμικού πλαισίου.

18 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων (συνέχεια) Παρά την ύπαρξη του ιδιαίτερα θετικού και παραγωγικού θεσμικού πλαισίου στον τομέα των υδάτων, οι δεδομένες υστερήσεις της ελληνικής πολιτείας στο επίπεδο το προγραμματικό (της ανάπτυξης του συστήματος της στρατηγικής διοίκησης και της στοχοθεσίας), της αξιολόγησης των δημοσίων πολιτικών και δράσεων αλλά και της δημιουργίας και εμπέδωσης της σύγχρονης οργανωσιακής κουλτούρας, εξακολουθούν να αποτελούν εμπόδιο στη συντονισμένη κίνηση όλων των εκφράσεων της πολιτείας στην κατεύθυνση της ορθολογικής διαχείρισης των υδατικών πόρων.

19 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων (συνέχεια) Προκειμένου να δειχθεί πώς θα ήταν δυνατή, στο πλαίσιο της νέας δομής διοίκησης και αυτοδιοίκησης, να λειτουργήσει μια Υπηρεσία Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης θα ήταν σκόπιμο να θέσουμε τα παρακάτω δεδομένα μιας ορθολογικής λειτουργίας που στηρίζονται στο νέο δημόσιο μάνατζμεντ.

20 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων (συνέχεια) Αποστολή της Διεύθυνσης Υδάτων είναι η προστασία και ορθολογική διαχείριση των υδάτων της Περιφέρειας αναφοράς της μέσω της κατάρτισης και παρακολούθησης της εφαρμογής των Σχεδίων Διαχείρισης των λεκανών απορροής και των Προγραμμάτων Μέτρων των Σχεδίων αυτών, στο πλαίσιο του εθνικού σχεδιασμού και των εθνικών προγραμμάτων προστασίας και διαχείρισης υδατικών πόρων.

21 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων (συνέχεια) Για την ανταπόκρισή της σ αυτήν την αποστολή η Δ/νση Υδάτων παρακολουθεί και ελέγχει τις ποιοτικές παραμέτρους και την ποσοτική κατάσταση των υδάτων, μεριμνά για την επάρκεια των υδατικών πόρων στην Περιφέρεια, μεριμνά για την εξασφάλιση της «καλής κατάστασης» των υδάτων της Περιφέρειας σχεδιάζει τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη της υποβάθμισης των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων και την αναβάθμιση και αποκατάσταση των υδατικών συστημάτων συντονίζει όλους τους φορείς στο επίπεδο της Περιφέρειας σε θέματα που σχετίζονται με τη χρήση και την προστασία των υδάτων.

22 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων (συνέχεια) Από τα παραπάνω φαίνεται ότι η Διεύθυνση Υδάτων είναι αρμόδια για : το σχεδιασμό της διαχείρισης των υδατικών συστημάτων της Περιφέρειας και έχει την ευθύνη 1. της παρακολούθησης της εφαρμογής των μέτρων προστασίας που σχεδιάζονται καθώς και 2. της παρακολούθησης των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή των μέτρων, όπως τα αποτελέσματα αυτά πιστοποιούνται από τον έλεγχο της ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης των υδάτων.

23 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων (συνέχεια) Η διατύπωση του οράματος της Διεύθυνσης Υδάτων Η Διεύθυνση Υδάτων με δεδομένη την αποστολή της πρέπει να διαμορφώσει το όραμά της, δηλ. την προσδοκία της για το τι θέλει να πετύχει (στο πλαίσιο της λειτουργίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης της περιοχής αναφοράς της) σχετικά με τους υδατικούς πόρους της περιοχής ευθύνης της σε μια μεσοπρόθεσμη χρονική περίοδο, π.χ. την επόμενη πενταετία.

24 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων (συνέχεια) Όραμα για τη Διεύθυνση Υδάτων θα μπορούσε να αποτελέσει «η εξασφάλιση της επαρκούς ποιότητας και ποσότητας των υδάτων όλων των υδατικών σωμάτων της περιοχής των λεκανών απορροής της αρμοδιότητάς της (και γενικότερα η ουσιαστική αναβάθμιση του υδάτινου περιβάλλοντοςτηςπεριοχήςαυτής), ώστε να υπάρχει ικανοποίηση της ζήτησης του νερού, κάλυψη των αναπτυξιακών αναγκών, σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση των υδατικών πόρων, και τελικά βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της περιοχής».

25 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων (συνέχεια) Παράλληλα το όραμα της Διεύθυνσης Υδάτων πρέπει να περιλαμβάνει και τις επιδιώξεις για την ίδια την Υπηρεσία ως Μονάδα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ως δημόσια οργάνωση που έχει το καθήκον της άσκησης συγκεκριμένης πολιτικής.

26 4.Η άσκηση του ρόλου (λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων (συνέχεια) Όραμα της Δ/νσης Υδάτων λοιπόν ως προς τον οργανωτικό της τομέα πρέπει να είναι η μετεξέλιξή της σε ένα πρότυπο Υπηρεσίας Υδάτων που να σχεδιάζει και να ασκεί την υδατική πολιτική στο χώρο της, με αναβαθμισμένο το στελεχιακό της δυναμικό, με άριστες και αποδοτικές σχέσεις συνεργασίας με την Ειδική Γραμματεία Υδάτων και τις Υπηρεσίες Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ και της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με σωστή συντονιστική λειτουργία ως προς τα Τμήματα Υδροοικονομίας της Περιφέρειας, τους Φορείς Διαχείρισης των Προστατευομένων Περιοχών, τα Πανεπιστήμια καθώς και όλους τους φορείς που ασχολούνται με τη διαχείριση και τη χρήση των υδάτων.

27 4.Ηάσκησητουρόλου(λειτουργία) της Διοίκησης των υδατικών πόρων (συνέχεια) Το πρότυπο Υπηρεσίας σχετίζεται με μια εξωστρεφή Υπηρεσία που μέσω των Ευρωπαϊκών και άλλων προγραμμάτων θα δημιουργεί σχέσεις με αντίστοιχες Υπηρεσίες και Οργανισμούς άλλων χωρών, θα συμμετέχει σε δίκτυα συνεργασίας, θα διευρύνει την επιστημονική γνώση των στελεχών της, θα αναπτύσσει την τεχνογνωσία της και θα αποκτά χρήσιμα μελετητικά εργαλεία και τεχνικό εξοπλισμό για να ανταποκρίνεται καλύτερα στους σκοπούς της.