ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Β ΕΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΚΑΙΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ & ΑΫΛΩΝ ΑΓΑΘΩΝ & ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΘΕΜΑ: ΟΙ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΕΥΡΕΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΙΜΙΛΙΑ-ΕΛΕΝΗ Π. ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: 1. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ- ΕΛΙΖΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΟΥ 2. ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΟΤΣΙΡΗΣ-ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΨΥΧΟΜΑΝΗΣ 3. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΜΠΟΥΚΗΣ-ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΕΛΛΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΙΟΥΝΙΟΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ& ΑΫΛΩΝ ΑΓΑΘΩΝ & ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ& ΜΕ ΘΕΜΑ «ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΕΥΡΕΣΕΙΣ» ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Β. ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ ΣΕ ΕΦΕΥΡΕΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΑ α. τα όργανα που θεσμοθετούνται με τη σύμβαση και η διαδικασία απόκτησης ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας β. οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας με βάση τη Σύμβαση του Μονάχου γ. οι εξαιρέσεις από την κατοχύρωση με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας 1. οι απαγορεύσεις του άρθρου 52 ΣΜ 2. τα κριτήρια απαγόρευσης κατοχύρωσης του άρθρου 53 ΣΜ Άρθρο 53 περίπτωση β ΣΜ η εξαίρεση των φυτικών ποικιλιών η εξαίρεση των ζωικών ειδών η εξαίρεση των κυρίως βιολογικών μεθόδων και η εξαίρεση της εξαίρεσης των μικροβιολογικών μεθόδων Άρθρο 53 περίπτωση γ ΣΜ Άρθρο 53 περίπτωση α ΣΜ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ 2

3 Α. ΟΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΕΚ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΕΥΡΕΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗ ΣΜ ΟΙ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ Άρθρο 1 Άρθρο 2 Άρθρο 3 Άρθρο 4 Οι ρυθμίσεις για τα φυτά και τα ζώα ΑΡΘΡΟ 5: ΟΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ Άρθρο 6 Άρθρα 7,8,9,10,11,12 Β. Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΧΩΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Α. Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗΣ 3

4 Β. Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Γ. Η ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ UNESCO ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΟΝΙΔΙΩΜΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Δ. Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Ε. ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ 4

5 ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΕΥΡΕΣΕΙΣ» ΟΡΙΣΜΟΙ Σαν ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ μπορούμε πολύ απλά να ορίσουμε την εφαρμογή βιολογικών λειτουργιών σε τεχνολογικό επίπεδο με στόχο τη βιομηχανική παραγωγή προϊόντων. ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΕΥΡΕΣΕΙΣ είναι έτσι οι εφευρέσεις που έχουν ως αντικείμενο ένα προϊόν που αποτελείται από βιολογικό υλικό ή μια μέθοδο που αφορά βιολογικό υλικό με οποιαδήποτε έννοια ή μια μικροβιολογική μέθοδο κ.λ.π.. Άρα: Βιοτεχνολογία είναι η τεχνική που παίρνει βιολογικό υλικό και το επεξεργάζεται τεχνολογικά με στόχο τη βιομηχανική παραγωγή προϊόντων και βιοτεχνολογικές είναι οι εφευρέσεις που σχετίζονται μ αυτήν. Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ ΣΤΟΧΟΣ- ΟΡΓΑΝΑ- ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Στόχος της Σύμβασης του Μονάχου είναι η ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών για την προστασία των εφευρέσεων. Ιδρύεται για το σκοπό αυτό Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας που χορηγεί τα ευρωπαϊκά διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας έχει εικοσαετή διάρκεια ισχύος από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης. Αίτηση για την απόκτησή του υποβάλλεται στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνίας 5

6 στο Μόναχο και ειδικά για την Ελλάδα στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Η Σύμβαση προστατεύει τον αληθινό εφευρέτη και η έκταση της προστασίας του διπλώματος εξαρτάται από τις αξιώσεις που θα εγείρει ο αιτών. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας χωρίζεται σε τμήματα. Το Τμήμα Εξετάσεων εξετάζει αν μια αίτηση πληρεί τις ουσιαστικές προϋποθέσεις που απαιτεί η Σύμβαση, το Συμβούλιο Προσφυγών εξετάζει τις προσφυγές που ασκούνται σε περίπτωση απόρριψης των αιτήσεων, το Ανώτατο Συμβούλιο Προσφυγών επιλύει δυσχερή νομικά ζητήματα και το Τμήμα Ενστάσεων εξετάζει τις ενστάσεις που υποβάλλονται από τρίτους. ΟΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΣ 1. ΥΠΑΡΞΗ ΕΦΕΥΡΕΣΗΣ, δηλαδή επίλυσης ενός τεχνικού ζητήματος με την παρέμβαση του ανθρώπινου πνεύματος στο χώρο της τεχνικής. Οι ανακαλύψεις δεν κατοχυρώνονται. 2. ΤΟ ΝΕΟ ΤΗΣ ΕΦΕΥΡΕΣΗΣ: η εφεύρεση πρέπει να είναι νέα κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης και να μην είναι ήδη γνωστή στο κοινό. 3. Η ΕΦΕΥΡΕΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: η εφεύρεση πρέπει να παριστά ένα βήμα προόδου, να μην ήταν δηλαδή προφανής για το μέσο ειδικό του χώρου. 4. Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ: η εφεύρεση πρέπει να έχει μια ενδεχόμενη χρησιμότητα στη βιομηχανία- γεωργία. 5. Η ΕΠΑΡΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: επιβάλλεται η υπόδειξη ενός τουλάχιστον τρόπου για την εφαρμογή της. 6

7 ΤΙ ΔΕΝ ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΕΤΑΙ 1. Ό,τι δε θεωρείται εφεύρεση: οι ανακαλύψεις, οι επιστημονικές θεωρίες και οι μαθηματικές μέθοδοι, οι αισθητικές δημιουργίες, τα σχέδια, οι κανόνες και οι μέθοδοι για την άσκηση πνευματικών δραστηριοτήτων, για παιχνίδια ή για άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων, τα προγράμματα Η/Υ και οι παρουσιάσεις πληροφοριών. 2. Οι φυτικές ποικιλίες, δηλαδή οι ομάδες φυτών με κοινή γενετική σύσταση που ανήκουν στην κατώτερη ταξινομική ομάδα. 3. Τα είδη ζώων. Τα ζώα αυτά καθαυτά κατοχυρώνονται! 4. Οι κυρίως βιολογικές μέθοδοι για την παραγωγή φυτών ή ζώων. Εξαιρούνται και συνεπώς κατοχυρώνονται οι μικροβιολογικές μέθοδοι και τα προϊόντα τους, έστω κι αν είναι φυτικές ποικιλίες ή είδη ζώων. 5. Οι χειρουργικές, θεραπευτικές και διαγνωστικές μέθοδοι που εφαρμόζονται στο σώμα ανθρώπων & ζώων. Εξαιρούνται τα φαρμακευτικά σκευάσματα που από κατοχυρώνονται. 6. Εφευρέσεις η οικονομική εκμετάλλευση των οποίων αντίκειται στη δημόσια τάξη ή στα χρηστά ήθη. Ως δημόσια τάξη νοείται η διαφύλαξη της δημόσιας ασφάλειας, η ακεραιότητα των ατόμων και η προστασία του περιβάλλοντος. Ως προς τα χρηστά ήθη, αυτά συνδέονται με την ορθότητα ή μη μιας συμπεριφοράς. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 98/44/ΕΚ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΕΥΡΕΣΕΙΣ Η Σύμβαση του Μονάχου ήταν και είναι το κατεξοχήν νομοθέτημα για τις εφευρέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο που ρύθμιζε και τις βιοτεχνολογικές εφευρέσεις. Η μετάβαση,ωστόσο, από την 7

8 παραδοσιακή Βιοτεχνολογία των ζυμώσεων σε μια Βιοτεχνολογία που επεμβαίνει πλέον δραστικά στη γενετική δομή ανθρώπων, φυτών και ζώων δημιούργησε την ανάγκη για ένα νέο νομοθέτημα που θα ρύθμιζε πιο αποτελεσματικά τις βιοτεχνολογικές εφευρέσεις. Έτσι γεννήθηκε η Οδηγία 98/44/ΕΚ. Βασικός λόγος θέσπισής της ήταν η συνειδητοποίηση από τα ευρωπαϊκά κράτη- μέλη ότι η βιοτεχνολογική βιομηχανία θα μπορούσε να αποτελέσει έναν βασικό μοχλό της ευρωπαϊκής οικονομίας κι άρα ότι έπρεπε να εναρμονιστούν οι διάφορες εθνικές νομοθεσίες, προκειμένου να προστατεύονται ενιαία στην Ευρώπη οι βιοτεχνολογικές εφευρέσεις και συνακόλουθα να δημιουργηθεί ένα κλίμα υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων που τις παράγουν και τις επεξεργάζονται. Νομοθετικό έρεισμα έκδοσης της Οδηγίας είναι το άρθρο 95 (πρώην 100Α) της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας που αφορά τη λήψη μέτρων για την ίδρυση και λειτουργία κοινής εσωτερικής αγοράς στην κοινότητα, όπου πρόσωπα, εμπορεύματα και υπηρεσίες κυκλοφορούν ελεύθερα. Η Οδηγία κλήθηκε λοιπόν να συμβιβάσει το αίτημα του βιομηχανικού κόσμου για κατοχύρωση των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων και του απλού Ευρωπαίου Πολίτη για μη κατοχύρωση ορισμένων βιοτεχνολογικών εφευρέσεων που θίγουν την ανθρώπινη αξία. Η σχέση της με την Σύμβαση του Μονάχου είναι συμπληρωματική και εκσυγχρονιστική. Η Οδηγία έρχεται να εκσυγχρονίσει την ΣΜ και να λειτουργήσει ως ερμηνευτικό εργαλείο της χωρίς σαφώς να την καταργεί. Επίσης, να πούμε ότι λόγω της θέσπισης της Οδηγίας με απόφαση του Δ. Σ. του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας ( ) τροποποιήθηκαν οι Κανονισμοί Εφαρμογής της ΣΜ και προστέθηκε 1 νέο κεφάλαιο με 4 νέα άρθρα και τίτλο «βιοτεχνολογικές εφευρέσεις» στο β μέρος των Κανονισμών. 8

9 Ο Κανόνας 23 (β) ορίζει συγκεκριμένα: «όσον αφορά στις αιτήσεις για τη χορήγηση ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που αφορούν σε βιοτεχνολογικές εφευρέσεις εφαρμογή έχουν οι σχετικές διατάξεις της Σύμβασης, οι οποίες πρέπει να ερμηνευθούν σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του κεφαλαίου. Η Οδηγία 98/44/ΕΚ για την έννομη προστασία των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως συμπληρωματικό μέσο ερμηνείας». Επιπροσθέτως, το εθνικό δίκαιο παραμένει το βασικό σημείο αναφοράς στην έννομη προστασία των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων προσαρμοσμένο και συμπληρωμένο όμως στις τεχνολογικές εξελίξεις που χρησιμοποιούν βιολογικό υλικό. ΆΡΘΡΟ 1: 1. Οι βιοτεχνολογικές εφευρέσεις προστατεύονται πλέον στα διάφορα κράτη-μέλη, προκειμένου να δημιουργηθεί το κατάλληλο πλαίσιο για την άνθηση της βιομηχανίας της βιοτεχνολογίας. 2. Οι εθνικές νομοθεσίες τροποποιούνται, ώστε να συμφωνούν με το πνεύμα και τις διατάξεις της Οδηγίας. 3. Τα εθνικά δίκαια εξακολουθούν πάντως να ρυθμίζουν την ευρεσιτεχνία βάσει του άρθρου 1 παρ. 1 και των αιτιολογικών σκέψεων 1-9 και 13 (κυρίως αιτιολογική σκέψη 8). 4. Ισχύουν λοιπόν οι περιορισμοί που θέτουν τα εθνικά δίκαια για λόγους δημόσιας υγείας, ασφάλειας κ.λ.π.. 5. Δε θίγονται οι υποχρεώσεις των κρατών-μελών από τη Συμφωνία TRIPS και τη Σύμβαση του Ρίο για τη βιολογική ποικιλομορφία (βλ. και αιτιολογικές σκέψεις 36 και 56). 6. Προβληματισμό δημιουργεί το γεγονός ότι στο εισαγωγικό της Οδηγίας άρθρο δε δίδεται ούτε ένας υποτυπώδης ορισμός της Βιοτεχνολογίας και των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων, για να 9

10 δούμε τι είχαν κατά νου να προστατεύσουν οι συντάκτες της Οδηγίας. Και στην Πρόταση του Γενικού Εισαγγελέα στην υπόθεση της προσφυγής των Κάτω Χωρών αναζητούνται ορισμοί από εγκυκλοπαίδειες και λεξικά που ουδόλως αποδίδουν τη σύγχρονη έννοια της Βιοτεχνολογίας. ΆΡΘΡΟ 2: 1. Δίδονται ορισμοί βασικοί για την ερμηνεία και ορθή εφαρμογή της Οδηγίας. 2. Κυρίως βιολογική διαδικασία: 1 διαδικασία παραγωγής φυτών ή ζώων που συνίσταται εξ ολοκλήρου σε φυσικά φαινόμενα, όπως η διασταύρωση ή η επιλογή. Συνεπώς 1 διαδικασία είναι κυρίως βιολογική, αν δεν περιέχει ούτε ένα τεχνικό βήμα. Υιοθετείται η ευμενέστερη για τους εφευρέτες εκδοχή. 3. Φυτική ποικιλία (άρθρο 5 Κανονισμού): Είναι η ομάδα φυτών εντός μιας βοτανικής ταξινομικής μονάδας της κατώτερης γνωστής κατηγορίας, η οποία ασχέτως του αν πληρούνται εξ ολοκλήρου οι όροι για την παροχή δικαιώματος επί φυτικής ποικιλίας μπορεί α) να οριστεί από την εκδήλωση των χαρακτηριστικών που προκύπτουν από ένα συγκεκριμένο γονότυπο ή συνδυασμό γονότυπων β) να τη διακρίνει από κάθε άλλη ομάδα φυτών η εκδήλωση ενός τουλάχιστον από τα εν λόγω χαρακτηριστικά και γ) να θεωρείται ως μονάδα σε σχέση με την καταλληλότητά της να αναπαράγεται χωρίς μεταβολές. Άρα φυτική ποικιλία είναι πολύ απλά μια ομάδα φυτών και η κατώτερη ταξινομική κατηγορία που έχει χαρακτηριστικά που προκύπτουν από την κοινή γενετική σύσταση, που διακρίνεται από τις άλλες βάσει ενός τουλάχιστον χαρακτηριστικού και αναπαράγεται χωρίς μεταβολές. Γενικά η διάταξη είναι επιτυχής, γιατί ξεκαθαρίζει έννοιες βιολογίας δυσνόητες για έναν νομικό. 10

11 ΆΡΘΡΟ 3: Εδώ ορίζονται οι προϋποθέσεις κατοχύρωσης των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων. Απαιτείται να συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις που θέτει και η ΣΜ. Πιο σημαντική είναι η παρ. 2., γιατί εμποδίζει ουσιαστικά τα κράτημέλη να διατηρήσουν ή εισαγάγουν διατάξεις που θα παρακωλύουν την κατοχύρωση των βιολογικών εφευρέσεων. Ερωτηματικά δημιουργεί το γιατί μια ουσία που απομονώθηκε απλά από το φυσικό της περιβάλλον κ απλά καθαρίστηκε έστω είναι εφεύρεση κ όχι ανακάλυψη. Άλλωστε οι μέθοδοι καθαρισμού κ απομόνωσης είναι πλέον γνωστές σε όλους τους επιστήμονες κ καμία εφευρετική δραστηριότητα δεν περιέχουν. Δηλαδή κ η πενικιλίνη είναι εφεύρεση με βάση αυτή τη λογική. Τι θα γίνει επίσης με τις ουσίες που απομονώνονται από το ανθρώπινο σώμα; ΆΡΘΡΟ 4: Α) παράγραφος 1 α και 2 Δεν κατοχυρώνονται οι φυτικές ποικιλίες και οι φυλές ζώων αλλά εφευρέσεις που αφορούν φυτά ή ζώα μπορούν να κατοχυρωθούν αν η δυνατότητα τεχνικής εφαρμογής της εφεύρεσης δεν περιορίζεται σε ορισμένη φυτική ποικιλία ή φυλή ζώου. Καταρχήν δε δίδεται ορισμός της φυλής ζώου παρ όλο που η έννοια προκαλεί αβεβαιότητες και πάντως στο προοίμιο στην αιτιολογικής σκέψη 9 εξαγγέλλεται ο καθορισμός της. Ύστερα πώς θα συνυπάρξουν αρμονικά η παράγραφος 1 α και η παρ. 2; Πώς είναι δυνατόν να μην κατοχυρώνονται οι φυτικές ποικιλίες αλλά να κατοχυρώνονται φυτά με ένα συγκεκριμένο γονίδιο ακόμη κι αν περιλαμβάνουν φυτικές ποικιλίες; Δηλαδή αν μια αξίωση αφορά 11

12 ταξινομική κατηγορία ανώτερη της φυτικής ποικιλίας γίνεται δεκτή και δε γίνεται δεκτή μόνο αν αφορά απευθείας φυτική ποικιλία; Τι εννοούμε σχηματικά: Στα φυτά απαντά η εξής ταξινόμηση: Βασίλειο Διαίρεση Κλάση Τάξη Οικογένεια Γένος Είδος Ποικιλία Το άρθρο λοιπόν μας λέει ότι κατοχυρώνεται το είδος π.χ αλλά όχι η φυτική ποικιλία. Αλλά το είδος περιλαμβάνει και φυτικές ποικιλίες. Άτοπο. Θα έπρεπε να υιοθετηθεί μια σταθερή θέση. Αλλιώς οι νομικοί θα σπεύδουν να διατυπώσουν όλο και πιο ευρείες αξιώσεις για να γίνονται δεκτές και θα έχουμε μόνο ένα λεκτικό παιχνίδι. Β) παράγραφος 1 β: Για το χαρακτηρισμό μιας μεθόδου ως κυρίως βιολογικής δεν έπαιξε τελικά ρόλο το κατά πόσο το τεχνικό βήμα ανθρώπινης προέλευσης έχει αποφασιστική επίδραση στο αποτέλεσμα, γιατί θεωρήθηκε και ορθά κριτήριο ασαφές. Πλέον μια διαδικασία που περιέχει έστω και 1 τεχνικό βήμα είναι μη κυρίως βιολογική και κατοχυρώνεται. Γ) παράγραφος 3: Ευρύτατος ορισμός της μικροβιολογικής διαδικασίας. Κάθε διαδικασία που ασχολείται με οποιοδήποτε τρόπο με 12

13 μικροβιολογικό υλικό είναι μικροβιολογική, έστω κι αν χωρίζεται σε περισσότερα βήματα και μόνο ένα περιλαμβάνει μικροβιολογικό υλικό. Κατοχυρώνονται όλες οι μικροβιολογικές μέθοδοι είτε είναι μικτές είτε είναι αμιγείς. Εξαιρούνται μόνο οι κυρίως βιολογικές μέθοδοι. Μια φυτική/ ζωική ποικιλία θεωρητικά δεν κατοχυρώνεται ούτε αν είναι προϊόν μικροβιολογικής μεθόδου, γιατί αυτό απαγορεύεται ρητά. Ωστόσο φυτά & ζώα που είναι προϊόντα μικροβιολογικών μεθόδων κατοχυρώνονται κ η εξαίρεση αναιρείται!!! ΆΡΘΡΟ 5: Από αυτό συνάγονται τα εξής: 1) το ανθρώπινο σώμα στα διάφορα στάδια ΔΕΝ κατοχυρώνεται. 2) για τα στοιχεία του ανθρώπινου σώματος και ειδικότερα για τις ακολουθίες γονιδίων εισάγεται διάκριση. Αν η ακολουθία απλά εντοπίστηκε στο φυσικό της περιβάλλον ΔΕΝ κατοχυρώνεται. Αν η ακολουθία απομονώθηκε με τεχνική μέθοδο ή παρήχθη τεχνικά, κατοχυρώνεται. Προφανώς η λογική της κατοχύρωσης στη β περίπτωση ήταν ότι βαρύνει ο τεχνικός χαρακτήρας της απομόνωσης κ άρα το απομονωθέν στοιχείο θα έπρεπε να κατοχυρώνεται (έτσι και αιτιολογική σκέψη 21). Ωστόσο, η διάταξη είναι προβληματική και δεν είναι τυχαίο ότι διατυπώθηκε τρεις φορές, προτού πάρει την τελική της μορφή. Πρώταπρώτα οι παράγραφοι 1 και 2 δε δένουν αρμονικά. Δηλαδή ένα ανθρώπινο γονίδιο που απλά ανακαλύφθηκε και ένα γονίδιο που 13

14 απομονώθηκε τεχνικά τι διαφορά έχουν; Για να γίνουν όμως αντιληπτοί οι προβληματισμοί ας δούμε τι είναι το γονίδιο. Στον πυρήνα του ανθρώπινου κυττάρου βρίσκονται τα χρωματοσώματα που δεν είναι τίποτα άλλο από περισσότερες σειρές DNA. Το DNA είναι σαν μια σκάλα με ελικοειδή μορφή κι αποτελείται από δεσοξυριβόζη και τέσσερις βάσεις, την αδενίνη, τη θυμίνη, την κυτοσίνη και τη γουανίνη που πηγαίνουν πάντοτε σε ζευγάρια, η αδενίνη πάει με θυμίνη και η κυτοσίνη μόνο με γουανίνη. Το γονίδιο τώρα δεν είναι παρά μόρια DNA που περιέχουν οδηγίες για την παρασκευή πρωτεϊνών και μάλιστα συγκεκριμένων πρωτεϊνών. Τι σημαίνει αυτό; Ότι τα γονίδια και δη το DNA διαβάζουν τους κωδικούς της πρωτεϊνοσύνθεσης. Επίσης η αλληλουχία βάσεων σε ένα μόριο DNA είναι σταθερή. Αν αλλάξει, δίνεται μάλλον εντολή για παρασκευή άλλης πρωτεΐνης. Απ όλα αυτά προκύπτει ότι το γονίδιο δεν είναι αντικείμενο ανθρώπινης παρέμβασης ούτε κ εφεύρεσης αλλά ανακάλυψης, εκτός αν μιλάμε για τεχνητό γονίδιο. Φυσικά η διαδικασία απομόνωσης μπορεί να κατοχυρωθεί, όπως και τα φάρμακα που παράγονται π.χ με βάση αυτή αλλά το γονίδιο κ λογικά να το δει κανείς δεν πρέπει να κατοχυρώνεται. Άλλωστε και η αποκωδικοποίηση ενός γονιδίου, που θεωρητικά θα μπορούσε να κατοχυρωθεί, δεν εμπεριέχει πλέον καμία εφευρετική δραστηριότητα, αφού είναι σήμερα υπόθεση ρουτίνας και γίνεται με προγράμματα Η/Υ. Ούτε ο καθορισμός της ακριβούς θέσης της κάθε βάσης στα μόρια του DNA θα ήταν εφεύρεση αλλά περιγραφή και ανακάλυψη. Ως προς την προϋπόθεση τώρα της συγκεκριμένης βιομηχανικής εφαρμογής ούτε αυτή βοηθά, γιατί είναι θεωρητική μόνο. Οι επιστήμονες μπορεί να απομονώνουν ακολουθίες γονιδίων αλλά δεν ξέρουν ποιον 14

15 ακριβώς ρόλο επιτελούν. Πως λοιπόν θα μπορέσουν να επικαλεστούν συγκεκριμένη βιομηχανική εφαρμογή; Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Αμερική αρκεί η απόδειξη μιας γενικής χρησιμότητας στη γενετική έρευνα. Αυτό θα ισχύσει κ σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Τότε η προϋπόθεση αναιρείται εξαρχής. Προβληματική είναι όμως και η παράλειψη καθιέρωσης της λήψης ελεύθερης και συνειδητής συναίνεσης του δότη στοιχείων και εκκριμάτων του ανθρώπινου σώματος. Αυτό το θέμα έθεσε και το Βασίλειο των Κάτω Χωρών στην προσφυγή του. Εντυπωσιακή η απάντηση του ΔΕΚ: η Οδηγία δεν επεκτείνεται σε προγενέστερες κ μεταγενέστερες της χορήγησης διπλώματος ευρεσιτεχνίας πράξεις!! Απαράδεκτη για ένα θέμα τόσο μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντοςπροσβάλλει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η ανθρώπινη αξία, αφού αντιμετωπίζει τον άνθρωπο σαν αντικείμενο. Στην αιτιολογική σκέψη 26 εξαγγέλλεται η λήψη συναίνεσης. Τελικά η συγκεκριμένη διάταξη είναι το αποτέλεσμα των πιέσεων που άσκησαν στον κοινοτικό νομοθέτη οι μεγάλες βιοτεχνολογικές επιχειρήσεις. Τα διάφορα δηλαδή ερευνητικά ινστιτούτα ήθελαν την κατοχύρωση γονιδίων για να χορηγήσουν άδειες εκμετάλλευσης σε βιοτεχνολογικές εταιρίες που με τη σειρά τους ήθελαν να παράγουν προϊόντα που θα προέρχονταν από γονίδια. Πάντως ούτε η οικονομική ανάπτυξη της βιοτεχνολογικής βιομηχανίας ούτε και η δημιουργία κινήτρων για έρευνα νομιμοποιούν πιστεύουμε την κατοχύρωση των γονιδίων, ουσιών που είναι ο κώδικας της δημιουργίας της ανθρώπινης ζωής και θα έπρεπε να είναι κτήμα της ανθρωπότητας. Τέλος ούτε το επιχείρημα ότι το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δεν παρέχει δικαίωμα κυριότητας επί της βιοτεχνολογικής εφεύρεσης αλλά επί της εφευρετικής ιδέας, όπως λέγεται, γιατί πάντως παρέχει επί 15

16 εικοσαετία δικαίωμα μονοπωλιακής εκμετάλλευσης της εφεύρεσης κ απαγόρευσης χρήσης της από τρίτο. Ανάλογο πρόβλημα δημιουργείται και με τα ESTs (expressed sequence tags). Αυτά είναι τμήματα αλληλουχίας DNA που αντιστοιχούν σε νουκλεοτίδια κ τα οποία ανταποκρίνονται σε ένα RNA. Η μόνη τους λειτουργία είναι η αναγνώριση ενός γονιδίου ή η εύρεσή του σε ένα φυσικό χάρτη γενετικού υλικού. Το Γραφείο Ευρεσιτεχνίας των Η. Π. Α δέχτηκε τελικά την κατοχύρωσή τους με επίκληση ενδεχόμενης χρησιμότητας σε περίπτωση κλωνοποίησης, δικαστικής αναγνώρισης τέκνου κ.λ.π. εσφαλμένα, αφού στην περίπτωση των ESTs δεν υπάρχει εφευρετική δραστηριότητα. Επειδή, μάλιστα, στην Αμερική κατατέθηκαν πολλές αιτήσεις για κατοχύρωση ESTs και το Γραφείο Ευρεσιτεχνίας έπρεπε να βάλει φρένο, αποφάσισε να περιορίσει τον αριθμό των αξιώσεων των δικαιούχων της εφεύρεσης σε δέκα ανεξάρτητες αλληλουχίες νουκλεϊκών οξέων για κάθε αίτηση, κάτι νομικά παράδοξο. Η Οδηγία ρύθμισε το όλο θέμα με την αιτιολογική σκέψη 23 με ορθό τρόπο. ΆΡΘΡΟ 6: Η πρώτη παράγραφος είναι μια γενική ρήτρα που απαγορεύει την κατοχύρωση εφευρέσεων αντίθετων στη δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη. Η δεύτερη παράγραφος είναι ένας ενδεικτικός κατάλογος εφευρέσεων που απαγορεύονται κατ επιταγή και της αιτιολογικής σκέψης 38. Το ενδεικτικό του καταλόγου καθιστά τη διάταξη ευέλικτη. Αν ρυθμιζόταν εξαντλητικά το θέμα, δε θα μπορούσαν να υπαχθούν κ άλλες αθέμιτες εφευρέσεις απρόβλεπτες τώρα. ΠΡΟΣΟΧΗ!! Η ηθική αξιολόγηση είναι συμπληρωματική της αποτίμησης μιας εφεύρεσης με κριτήρια πρώτα επιστημονικά κ νομικά (αιτιολογική σκέψη 39). 16

17 Η διάταξη κατά τα λοιπά κατηγορήθηκε ως ασαφής γιατί βασίζεται σε αόριστες έννοιες. Τα χρηστά ήθη κ η δημόσια τάξη καθορίζονται από τα γραφεία ευρεσιτεχνίας και τα δικαστήρια. Το θετικό είναι ότι σε επίπεδο κοινοτικού δικαίου αυτός ο καθορισμός ελέγχεται από το ΔΕΚ. Το ΔΕΚ έκρινε μάλιστα ότι η δημόσια τάξη πλήττεται, μόνο όταν υπάρχει γνήσια και αρκούντως σοβαρή απειλή, η οποία θίγει κάποιο θεμελιώδες δικαίωμα της κοινωνίας. Προτιμότερο θα ήταν πάντως το θεμιτό μιας εφεύρεσης να κρίνεται με βάση τα κοινά ευρωπαϊκά πρότυπα. Κ η προστασία του περιβάλλοντος εμπίπτει στην έννοια της δημόσιας τάξης (βλ. αιτιολογική σκέψη 36) αλλά βλάβη στο περιβάλλον είναι δυσαπόδεικτη, όπως είπαμε. Το αθέμιτο δεν κρίνεται με βάση τον εθνικό νόμο/μια εθνική κανονιστική πράξη. Η απαγόρευση κατοχύρωσης μιας εφεύρεσης μπορεί απλά να είναι προσωρινή (π.χ γενετικά μεταλλαγμένοι οργανισμοί). ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ ΖΩΩΝ: η μέθοδος με την οποία ο πυρήνας μη γονιμοποιημένου ωαρίου αφαιρείται κ αντικαθίσταται με τον πυρήνα σωματικού κυττάρου με όλο το γενετικό υλικό. ΑΝΘΡΩΠΩΝ: η δημιουργία ανθρώπου με τις ίδιες πυρηνικές γενετικές πληροφορίες με άλλον ζωντανό ή νεκρό άνθρωπο. ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΕΜΒΡΥΑ: ΔΕΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΕΜΒΡΥΩΝ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ- ΘΙΓΕΤΑΙ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΞΙΑ Κ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ. ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΔΗΛΑΔΗ Η ΜΑΖΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΜΒΡΥΩΝ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ; ΔΕΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 42. ΆΡΘΡΟ 7: Ποια η σχέση της ομάδας αυτής με τους εξεταστές του ΕΓΕ; Μάλλον συμβουλευτική- γνωμοδοτική (αιτιολ. σκέψη 44). 17

18 ΆΡΘΡΟ 9: ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗΣ 1. ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ Κ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ. ΆΡΘΡΟ 10: ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ ΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΜΕ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Ή ΠΟΛΛ/ ΣΜΟ ΚΑΙ ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΤΟΧΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΣ Ή ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ. ΆΡΘΡΟ 11: ΤΟ ΠΡΟΝΟΜΙΟ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ: ΤΟ ΑΡΘΡΟ 14 ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΕΙΔΗ ΦΥΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΟΤΙ ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΙΚΡΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΕΣ ΥΠΟΧΡΕΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΒΑΛΟΥΝ ΜΙΑ ΔΙΚΑΙΗ ΑΜΟΙΒΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΟΧΟ ΤΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΣ. ΆΡΘΡΟ 12: ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΑΔΕΙΕΣ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΒΕΛΤΙΩΤΗ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑΣ ΚΑΤΟΧΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΣ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ. ΚΑΘΕ ΚΡΑΤΟΣ ΜΕΛΟΣ ΟΡΙΖΕΙ ΜΙΑ ΑΡΧΗ ΑΡΜΟΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝ ΛΟΓΩ ΑΔΕΙΩΝ ΕΚΤΟΣ ΑΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΦΥΤΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ, ΟΠΟΤΕ ΙΣΧΥΕΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 29 ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ 2100/ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΚΑΤΩ ΧΩΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ: 1 Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ: ΕΣΦΑΛΜΕΝΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 95 ΣυνΘΕΚ, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ- ΜΕΛΩΝ Κ ΑΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΙΝΑΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΕΚ: Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 95 ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ ΚΑΙ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΚΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ ΑΠΟΣΚΟΠΕΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΠΡΟΣΒΟΛΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ. ΔΗΛΑΔΗ Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΕΙ ΠΑΝΤΟΥ Κ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ;;; 18

19 2 Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ: ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤ ΑΡΘΡΟ 5 ΣυνΘΕΚ, ΓΙΑΤΙ Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΕΙ ΣΕ ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΥΠΑΓΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΜΟΝΟ ΑΝ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΟΝΤΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΣΕ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ. ΕΠΟΜΕΝΩΣ ΔΕΝ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΕΠΑΡΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΕΚ: Η ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΘΜΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΙΔΙΩΣ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΜΕ ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ. ΔΕΔΟΜΕΝΟΥ ΔΕ ΟΤΙ ΤΟ ΕΥΡΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΕΥΡΕΣΕΩΝ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΟ ΕΝΔΟΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ, Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΕΠΙΒΕΒΛΗΜΕΝΗ. 3 Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ: ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΓΙΑΤΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΑΟΡΙΣΤΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΟΠΩΣ Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΤΑΞΗ Κ ΤΑ ΧΡΗΣΤΑ ΗΘΗ, ΠΟΥ ΘΑ ΕΡΜΗΝΕΥΘΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΚΡΑΤΟΣ ΜΕΛΟΣ Κ ΕΠΙΣΗΣ ΓΙΑΤΙ ΑΝΑΚΥΠΤΟΥΝ ΑΜΦΙΒΟΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΕΚ: ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΕ ΤΕΤΟΙΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΙΑΤΙ ΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΑΠΟ ΚΡΑΤΟΣ ΣΕ ΚΡΑΤΟΣ Κ ΑΡΑ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ. ΑΛΛΩΣΤΕ ΤΟ ΘΕΜΙΤΟ ΔΕΝ ΚΑΘΟΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΝΟΜΟΥ Κ ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ. ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΥΤΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ, ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΦΥΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑΣ ΠΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΑ ΚΟΙΝΟ ΓΟΝΙΔΙΟ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΑΠΟ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ, ΟΠΟΤΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΥΤΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ. Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ 19

20 ΑΡΘΡΩΝ 8 Κ 9 ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙ ΣΕ ΦΥΤΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΑΛΛΑ Η ΦΥΤΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΔΕΝ ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΕΤΑΙ!!! ΕΔΩ ΤΟ ΔΕΚ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΕΙ ΤΑ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΑ, ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΥΤΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ, ΟΠΟΥ Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΟΝΤΩΣ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΥ!!!! 4 Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ: ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΔΕ ΣΥΜΒΙΒΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ- ΜΕΛΩΝ, ΠΑΡ ΟΛΟ ΠΟΥ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΠΑΡ. 2 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ. ΤΟ ΑΡΘΡΟ 6 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΕΦΕΥΡΕΣΕΩΝ Η ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΤΑΙ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΤΑΞΗ Ή ΤΑ ΧΡΗΣΤΑ ΗΘΗ ΕΝΩ Η ΣΜ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΕΦΕΥΡΕΣΕΩΝ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΤΑΙ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΤΑΞΗ Ή ΤΑ ΧΡΗΣΤΑ ΗΘΗ. ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 27 ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ TRIPS ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΕΙ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΟΥΝ ΦΥΤΑ Κ ΖΩΑ. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΕΚ: Η ΣΜ ΔΕΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ, ΓΙΑΤΙ Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟ ΜΕΡΟΣ. ΜΑ ΟΛΑ ΣΧΕΔΟΝ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΤΗΣ ΕΙΝΑΙ!! Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 53 ΣΜ ΔΕΝ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΕΠΙΒΟΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ- ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΜ. Η ΟΔΗΓΙΑ ΣΥΜΒΙΒΑΖΕΤΑΙ ΑΛΛΩΣΤΕ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ TRIPS, ΓΙΑΤΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 4 ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΤΑ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗ ΠΡΟΝΟΙΑ. Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ TRIPS ΔΕΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΣΕ ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΚΡΑΤΗ ΝΑ ΘΕΣΠΙΖΟΥΝ ΚΟΙΝΗ ΘΕΣΗ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ. 5 Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ: Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΖΩΣΑ ΥΛΗ ΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΑΦΟΥ ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ 20

21 ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Κ ΜΑΛΙΣΤΑ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΤΟΥ ΔΟΤΗ, ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΘΙΓΕΙ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΕΚ: ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ ΔΕΝ ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΕΤΑΙ. ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΕΤΑΙ ΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΟ, ΟΤΑΝ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΜΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΥ ΚΑΘΙΣΤΑ ΔΥΝΑΤΗ ΤΗΝ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ Ή ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ. ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ ΣΤΙΣ ΑΙΤΙΟΛ. ΣΚΕΨΕΙΣ 20, 21 Κ 38 ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6. ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΛΕΕΙ ΟΤΙ Η ΟΔΗΓΙΑ ΑΦΟΡΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΔΙΠΛ. ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ Κ ΔΕΝ ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙ ΣΕ ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ Ή ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ. ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑ. Η ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΕΞΑΓΓΕΛΛΕΤΑΙ ΣΤΟ ΠΡΟΟΙΜΙΟ. ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ;;; Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗΣ Θέσπιση λόγω συνειδητοποίησης από τα συμβαλλόμενα κράτη της ανάγκης θέσεως κάποιων βασικών κανόνων Βιοηθικής. ΒΙΟΗΘΙΚΗ εν ευρεία εννοία είναι η ηθική αποτίμηση της επέμβασης στους ζωντανούς οργανισμούς γενικότερα. ΒΙΟΗΘΙΚΗ εν στενή εννοία η ηθική αξιολόγηση της έρευνας κ της εφαρμογής των βιοεπιστημών στην ανθρώπινη ζωή. Άρθρο 1: ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ, ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Κ ΙΑΤΡΙΚΗΣ. 21

22 ΒΑΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ: Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ (ΑΡΘΡΟ 5). Άρθρο 11: ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΜΕΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΤΟΜΟΥ ΕΠΙ ΤΗ ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΤΟΥ (Π.Χ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΕΡΓΟΔΟΤΕΣ Ή ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ). Άρθρο 12: ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΥΓΕΙΑΣ Ή ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΚΤΟΣ ΑΝ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΕΠΙΒΑΛΟΥΝ ΤΗ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΥΓΕΙΑΣ Κ.Λ.Π. ΑΝ ΘΕΣΠΙΣΤΟΥΝ ΕΥΡΥΤΑΤΕΣ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ; Άρθρο 13: ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥΣ- ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ Κ ΠΟΤΕ ΕΦΟΣΟΝ ΣΚΟΠΕΙΤΑΙ Η ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΤΩΝ ΑΠΟΓΟΝΩΝ. ΔΗΛΑΔΗ: ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ Κ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ. ΠΡΟΒΛΗΜΑ: ΟΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΟΛΥ ΠΡΩΙΜΟ ΣΤΑΔΙΟ Κ ΕΝΕΧΟΥΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ. ΑΝ ΕΦΑΡΜΟΣΤΟΥΝ ΔΕ ΣΕ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ, ΣΙΓΟΥΡΑ ΘΑ ΕΠΗΡΕΑΣΤΕΙ ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΤΩΝ ΑΠΟΓΟΝΩΝ. ΕΔΩ ΜΙΑ ΑΠΛΗ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ. Άρθρο 16: ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ Κ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΕΠΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΑΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΛΛΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΛΥΣΗ, ΑΝ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΣΗΜΑΝΤΟΙ, ΑΝ ΥΠΑΡΞΕΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Κ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΩΜΕΝΟΥ. ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΩΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ, ΩΣ ΜΕΣΟ. ΘΙΓΕΤΑΙ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΞΙΑ. 22

23 Η ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΞΙΑ ΟΤΑΝ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΓΝΩΣΤΟΙ Κ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΑΚΟΜΗ. ΑΛΛΑ Κ ΑΝ ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΓΝΩΡΙΖΑΝ Ο ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΟΣ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕ; ΘΑ ΤΟΝ ΕΝΗΜΕΡΩΝΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΤΙ; ΓΙΑ ΜΙΑ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΠΟΥ ΙΣΩΣ ΝΑ ΕΠΑΙΖΕ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟ ΡΟΛΟ; Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΑΘΕΜΙΤΗ. ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΚΕΛΣΙΝΓΚΕΡ. ΕΚΤΟΣ ΑΝ Ο ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΟΣ ΗΤΑΝ ΑΤΟΜΟ ΜΕ ΑΝΙΑΤΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΔΕ ΘΑ ΕΙΧΕ ΤΙΠΟΤΑ ΝΑ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΕΙ. Άρθρο 18: ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΤΕΧΝΙΚΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕΝΑ ΕΜΒΡΥΑ: ΑΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΑ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΕΜΒΡΥΩΝ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ. ΔΙΑΤΑΞΗ ΑΝΑΚΟΛΟΥΘΗ. ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΕΜΒΡΥΩΝ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ, ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΤΑΙ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΞΙΑ Κ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΦΗΝΕΤΑΙ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ Κ ΔΕ ΘΕΣΜΟΘΕΤΕΙΤΑΙ ΣΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ. Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΑ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ. ΔΕΝ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ. ΟΙ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΙ Κ ΤΙΜΩΡΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ. ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΜΕΙΝΟΥΝ ΑΝΕΦΑΡΜΟΣΤΑ ΑΝ ΑΝΤΙΚΕΙΝΤΑΙ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ Ή ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Ή ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. 23

24 ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΩΝ ΓΙΑ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΡΥΘΜΙΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ- ΜΕΛΗ. Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ: Η ΣΜ ΚΥΡΩΘΗΚΕ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ 1607/1986 Κ ΕΧΕΙ ΥΠΕΡΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΙΣΧΥ ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 28 ΠΑΡ 1 Σ. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ Κ ΣΤΟ ΝΟΜΟ 1733/1987 Κ ΙΔΙΩΣ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 5. Η ΟΔΗΓΙΑ 98/44/ΕΚ ΕΝΣΩΜΑΤΩΘΗΚΕ ΣΤΟ Π. Δ 321/2001. Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΟΥ OVIEDO ΚΥΡΩΘΗΚΕ ΜΕ ΤΟ Ν. 2619/1998 Κ ΕΧΕΙ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΤΥΠΙΚΗ ΙΣΧΥ. ΙΣΧΥΟΥΝ ΑΚΟΜΗ Ο Ν. 2204/1994 ΠΟΥ ΚΥΡΩΣΕ ΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΡΙΟ ΝΤΕ ΤΖΑΝΕΪΡΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Κ Η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ UNESCO ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΝΟΜΙΚΗ ΙΣΧΥ Κ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΡΧΩΝ. Ο Ν. 1564/1985 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ. ΚΑΘΙΕΡΩΝΕΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΦΥΤΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ, ΑΝ Η ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΕΙΔΙΚΟ ΠΙΝΑΚΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 8 ΠΑΡ. 6 ΔΕ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ. ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΙΣΧΥΕΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 5 ΠΑΡ. 8 Β ΤΟΥ Ν 1733/1987. ΓΙ ΑΠΟΝΟΜΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΦΥΤ. ΠΟΙΚΙΛΙΑΣ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ 1. Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ- ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟΙΚΙΛΙΑΣ 2. ΤΟ ΝΕΟ, ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ, ΟΜΟΓΕΝΕΣ Κ ΣΤΑΘΕΡΟ ΑΥΤΗΣ. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ: ΠΑΡΑΓΩΓΗ Κ ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΤΗΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑΣ Κ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ Κ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Κ ΕΜΠΟΡΙΑ. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΔΙΠΛΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Κ ΣΕ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ Κ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ. 24

25 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΙΑΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ Κ ΟΧΙ ΤΑ ΤΕΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ, Π.Χ ΦΡΟΥΤΑ, ΦΥΛΛΑ, ΡΙΖΕΣ. ΕΠΙΛΟΓΟΣ 25

26 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Η τεχνική της in vitro γονιμοποίησης, της αποκόλλησης δηλαδή ενός ώριμου ωαρίου από το γυναικείο σώμα που στη συνέχεια γονιμοποιείται με σπέρμα μέσα σε σωλήνα και τελικά μεταφυτεύεται στη μήτρα, που εδώ και αρκετά χρόνια δίνει τη δυνατότητα σε πολλά άτεκνα ζευγάρια να αποκτήσουν παιδί, η τεχνητή διαίρεση εμβρύων, η ανάπτυξη ειδικών μεθόδων βασιζόμενων στην απομόνωση ελαττωματικών γονιδίων για τη διάγνωση και θεραπεία κληρονομικών ασθενειών 1 και η μέθοδος του ανασυνδυασμένου DNA, της εισαγωγής δηλαδή ξένου γενετικού υλικού σε ζώντα οργανισμό με στόχο τη διακρίβωση της επίδρασης που αυτό θα ασκήσει στην ανάπτυξη του μελετώμενου οργανισμού είναι μερικές μόνο από τις εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου που προκαλούν αίσθηση και ταυτόχρονα δέος για την ικανότητα του ανθρώπου να επεμβαίνει πλέον δραστικά και να καθορίζει όχι μόνο την εξέλιξη των ζώντων οργανισμών στον χώρο του φυτικού και ζωικού βασιλείου αλλά και τη σύνθεση αυτής της ίδιας της γονιδιακής του ταυτότητας. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όταν την 1 η Δεκεμβρίου του 1999 ερευνητές χαρτογράφησαν ολόκληρη την ακολουθία των πρωτεϊνών που περιέχονται στα γονίδια του χρωμοσώματος 22 και κυριάρχησε στους επιστημονικούς κύκλους η αισιοδοξία πώς μέχρι το τέλος του 2001 θα έχει αποκωδικοποιηθεί το σύνολο των γονιδίων στα διάφορα χρωμοσώματα του ανθρώπινου οργανισμού 2, η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου δημιουργώντας πολλά ερωτηματικά και θέτοντας σε νέες βάσεις το όλο ζήτημα της προόδου της βιοτεχνολογίας και βέβαια της πλαισίωσης αυτής με μια νομοθετική ρύθμιση ικανή και τις ραγδαίες εξελίξεις στους κόλπους της εν λόγω επιστήμης να 1 Βλ. Αλεξάνδρα Μικρουλέα, Η κατοχύρωση των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων, ΕΕμπΔ 2000, σελ. 245 επ.. 2 Βλ. Αλεξάνδρα Μικρουλέα, ό.π., σελ. 245 επ.. 26

27 παρακολουθεί και τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα που θα μπορούσαν να πληγούν από τη μέλλουσα έξαρση των εφαρμογών της να προστατεύσει. Στο σημείο αυτό,ωστόσο, και προκειμένου να γίνουν αντιληπτά τα ηθικά και νομικά προβλήματα που γεννώνται από τη σημερινή άνθηση της Βιοτεχνολογίας κρίνεται επιβεβλημένο να δώσουμε με πολύ απλά λόγια έναν ορισμό της τελευταίας. Σαν Βιοτεχνολογία μπορούμε λοιπόν να ορίσουμε οποιαδήποτε τεχνική, η οποία χρησιμοποιεί ζώντες οργανισμούς ή τμήματα των οργανισμών αυτών για τη δημιουργία ή την τροποποίηση προϊόντων, για τη βελτίωση φυτικών ποικιλιών ή ζωικών ειδών καθώς και για την ανάπτυξη μικροοργανισμών για συγκεκριμένη βιομηχανική χρήση 3.Σύμφωνα με άλλον ορισμό με τον όρο Βιοτεχνολογία εννοούμε την εφαρμογή διαφόρων βιολογικών λειτουργιών σε τεχνολογικό επίπεδο με στόχο τη βιομηχανική παραγωγή προϊόντων 4. Τέλος βάσει της με αριθμό Γνωμοδότησης του Γενικού Εισαγγελέα Jacobs στην υπόθεση της προσφυγής που άσκησε το Βασίλειο των Κάτω Χωρών ενώπιον του ΔΕΚ κατά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ακύρωση της με αριθμό ΕΚ Οδηγίας Βιοτεχνολογικές εφευρέσεις είναι οι εφευρέσεις που έχουν ως αντικείμενο ένα προϊόν που αποτελείται από ή περιέχει βιολογικό υλικό ή μια μέθοδο για την παραγωγή, επεξεργασία ή χρησιμοποίηση βιολογικού υλικού ή οι εφευρέσεις που έχουν ως αντικείμενο μικροβιολογική μέθοδο ή άλλες τεχνικές μεθόδους ή προϊόν που παράγεται μέσω τέτοιων μεθόδων 5. Όλοι οι ορισμοί που προηγήθηκαν καθιστούν ήδη και πριν από οποιαδήποτε ανάλυση σαφές ότι η Βιοτεχνολογία και οι σε αυτόν τον επιστημονικό κλάδο πραγματοποιούμενες εφευρέσεις έχουν ένα ιδιόμορφο 3 Βλ. Λ. Λεφάκη, Βιοτεχνολογικές εφευρέσεις Έννομη προστασία και χορήγηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, Σάκκουλας, 2004, σελ. 2, υποσημείωση 2. 4 Βλ. Λ. Λεφάκη, ό.π, σελ. 2, υποσημείωση 3. 5 Βλ. Πρόταση Jacobs , παράρτημα. 27

28 αντικείμενο που χρήζει ιδιαίτερης προστασίας και αντιμετώπισης, καθώς στο επίκεντρο της επεξεργασίας τους βρίσκεται ζώσα πλέον και όχι νεκρή ύλη. Β. ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ ΣΕ ΕΦΕΥΡΕΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΑ Προτού περάσουμε στην ανάλυση των ειδικότερου νομοθετικού πλαισίου για τις βιοτεχνολογικές εφευρέσεις, σκόπιμο θα ήταν να εξετάσουμε πρώτα τις ρυθμίσεις του γενικού και ασφαλώς θεμελιακού νομοθετήματος για τη χορήγηση ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, της Σύμβασης του Μονάχου. α. τα όργανα που θεσμοθετούνται με τη Σύμβαση και η διαδικασία απόκτησης ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας Η Σύμβαση για τη χορήγηση ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ή η Σύμβαση του Μονάχου, όπως λέγεται αλλιώς η Σύμβαση που θα εξετάσουμε, υπογράφτηκε από 14 ευρωπαϊκά κράτη στο Μόναχο στις και τέθηκε σε ισχύ από Στην Ελλάδα κυρώθηκε με το νόμο 1607/1986 και έχει βάσει του άρθρου 28 παρ. 1 του Συντάγματος υπερνομοθετική ισχύ. Ο στόχος της είναι με βάση τα όσα ορίζονται στο προοίμιό της «η ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών σε σχέση με την προστασία των εφευρέσεων. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτή η προστασία καθιερώνεται ενιαία διαδικασία χορήγησης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και θεσπίζονται συγκεκριμένοι κανόνες που διέπουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που χορηγούνται 6». Η Σύμβαση όμως αυτή, «προκειμένου ν ανταποκριθεί στην ολοένα αυξανόμενη διεθνοποίηση των θεμάτων που αφορούν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, η οποία επήλθε με την τεχνική και νομική εξέλιξη στον τομέα της ευρεσιτεχνίας από την ημερομηνία υιοθέτησής της», τροποποιήθηκε στις 27 6 Βλ. Σύμβαση Μονάχου στο παράτημα και συγκεκριμένα το Προοίμιό της. 28

29 Δεκεμβρίου 1991 και η εν λόγω τροποποίηση υπογράφτηκε από τα συμβαλλόμενα κράτη στο Μόναχο στις 29 Νοεμβρίου 2000, ενώ στην Ελλάδα κυρώθηκε η Πράξη Αναθεώρησης της Σύμβασης του Μονάχου με το ν. 3396/2005, έχοντας με το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος και υπερνομοθετική ισχύ. Οι στόχοι της αναθεώρησης της Σύμβασης για τη χορήγηση των ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας αναφέρονται διαρρήδην στο προοίμιο του προαναφερθέντος ελληνικού νόμου και είναι «η πιο αποτελεσματική προώθηση της καινοτομίας και της οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη, με τη δημιουργία θεμελίων που επιτρέπουν τη συνεχή ανάπτυξη του συστήματος για το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, η επιθυμία των συμβαλλόμενων κρατών- μελών για ουσιαστική οικονομική και νομική ενοποίηση της Ευρώπης με την ενίσχυση της συνεργασίας τους και η δημιουργία ενιαίου νομικού πλαισίου χορήγησης των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας 7». Επιπλέον, «για την εκπλήρωση όλων των ως άνω σκοπών της Σύμβασης του Μονάχου ιδρύεται Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας». Ο ως άνω Οργανισμός έχει νομική προσωπικότητα (άρθρο 5) και εδρεύει στο Μόναχο. Όργανά του είναι α) το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και β) το Διοικητικό Συμβούλιο. Αρμοδιότητα του συγκεκριμένου Οργανισμού είναι η χορήγηση ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Ευρωπαϊκά Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας θα χορηγούνται από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας, το οποίο θα επιβλέπει το Διοικητικό Συμβούλιο (άρθρο 4 παρ. 2 και 3). Τα άρθρα 63 και 64 της Σύμβασης του Μονάχου (εφεξής ΣΜ) ορίζουν ότι η διάρκεια ισχύος του ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας είναι εικοσαετής με αφετηρία την ημερομηνία καταθέσεως της αίτησης ενώ από την ημερομηνία δημοσίευσης της ανακοίνωσης απόκτησης ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας το τελευταίο παρέχει στον κάτοχό του για κάθε συμβαλλόμενο κράτος, για το οποίο ζητείται, τα ίδια δικαιώματα που θα παρείχε κι ένα εθνικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που θα απονεμόταν στο εν λόγω 7 Βλ. αναλυτικά το προοίμιο του Ν. 3396/2005 με τον οποίο κυρώνεται η Πράξη Αναθεώρησης της Σύμβασης για την χορήγηση των ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στο παράρτημα. 29

30 κράτος. Συνεπώς, η εδαφική ισχύς του ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας περιορίζεται στις χώρες, για τις οποίες ζητείται από τον καταθέτη να χορηγηθεί το δίπλωμα, ενώ η προστασία του κρίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις τις εθνικής νομοθεσίας. Πρέπει πάντως να τονιστεί ότι το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δεν είναι ένα ενιαίο δίπλωμα, όπως θα υπέθετε κανείς, αλλά είναι ουσιαστικά ένα σύνολο εθνικών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που απλώς δημιουργούνται με μία και μόνη δήλωση. Ούτε θίγει αυτό τα τυχόν κατοχυρωμένα εθνικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας, γιατί ισχύει η αρχή της συνύπαρξης 8. Αίτηση για την απόκτησή του υποβάλλεται είτε στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνίας στο Μόναχο είτε στο υποκατάστημα Χάγης είτε και στην αρμόδια υπηρεσία βιομηχανικής ιδιοκτησίας του κράτους-μέλους, όπου προβλέπεται τέτοια. Σε κάθε περίπτωση αίτηση που κατατίθεται σε υπηρεσία βιομηχανικής ιδιοκτησίας κράτους- μέλους έχει τα ίδια αποτελέσματα με αίτηση κατατιθέμενη την ίδια ημερομηνία στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνίας (άρθρο 75 παρ. 1). Ειδικά για την Ελλάδα ισχύει το άρθρο 23 του ν που ορίζει ότι, όταν ο καταθέτης είναι Έλληνας υπήκοος κι εφόσον δεν προβάλλεται προτεραιότητα με βάση προηγούμενη κατάθεση στην Ελλάδα, η αίτηση για τη χορήγηση ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας κατατίθεται υποχρεωτικά στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας ( εφεξής ΟΒΙ ). Η αίτηση πρέπει να περιλαμβάνει τα κράτη-μέλη της Σύμβασης για τα οποία ζητείται η προστασία (αρ. 79 ΣΜ). Η δήλωση εξάλλου, μπορεί να υποβληθεί από οποιονδήποτε, ανεξάρτητα δηλαδή από το εάν έχει την ιθαγένεια ενός από τα συμβαλλόμενα κράτη ή την κατοικία του σ αυτό (άρθρο 58). Το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, εξάλλου, δεν έχει ισχύ στην Ελλάδα, αν ο δικαιούχος δεν καταθέσει στον ΟΒΙ αρμόδια βεβαιωμένη ελληνική μετάφραση του κειμένου του διπλώματος 9. Βασική αρχή που τυποποιείται στην παραπάνω Σύμβαση είναι η αρχή του αληθούς εφευρέτη (άρθρο 60). Το νόημα της συγκεκριμένης αρχής 8 Βλ. Λ. Λεφάκη, ό.π., σελ 122, υποσημείωση Βλ. άρθρο 23 παρ. 5 και 6 του ν. 1733/1987 στο παράρτημα. 30

31 συνίσταται πολύ απλά στο ότι, αν η δήλωση γίνει από μη εφευρέτη, παρέχεται στον αληθινό εφευρέτη, στο μέτρο που αναγνωρίστηκε ως τέτοιος δικαστικά, το δικαίωμα να συνεχίσει τη διαδικασία χορήγησης του διπλώματος ή να καταθέσει νέα αίτηση ή να ζητήσει την απόρριψη της αίτησης. Ιδιάζουσα σημασία έχει και ο καθορισμός της προστασίας που παρέχεται από ένα ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Η έκταση της προστασίας που παρέχεται με ένα τέτοιο δίπλωμα ή με τη σχετική αίτηση είναι συνάρτηση του περιεχομένου των αξιώσεων του αιτούντος, εξαρτάται δηλαδή από τις αξιώσεις, τις οποίες θα προβάλει ο αιτών, ενώ για την ερμηνεία τους χρήσιμη είναι η περιγραφή και τα σχέδια που διέπουν τη αίτηση (άρθρο 69 ΣΜ). Τα παραπάνω ισχύουν υπό την επιφύλαξη ότι κάθε συμβαλλόμενο κράτος μπορεί να προβλέψει ότι η αίτηση ευρωπαϊκού διπλώματος δεν θα παρέχει την προαναφερθείσα προστασία (άρθρο 67 παρ. 2). Σε καμία περίπτωση, όμως, η προστασία που απορρέει από τη δημοσίευση της αίτησης για τη χορήγηση ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας δε μπορεί να είναι μικρότερη από εκείνη που παρέχει η νομοθεσία του κράτους αυτού στις αιτήσεις εθνικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας, οι οποίες έχουν υποχρεωτικά δημοσιευτεί και για τις οποίες δεν έχει γίνει εξέταση. Η αξίωση, εξάλλου, για την παραχώρηση ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας, η οποία δημιουργείται με κατάθεση της σχετικής αίτησης, μπορεί να μεταβιβασθεί ή ν αποτελέσει αντικείμενο συμβατικής άδειας εκμετάλλευσης (άρθρα 71 και 72), ενώ η αίτηση ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας, λόγω της πρόωρης δημοσίευσης της, απολαμβάνει προσωρινής προστασίας βάσει του άρθρου 67 παρ. 1 της ΣΜ. Ο δηλών αποκτά ακόμη το δικαίωμα μετατροπής της δήλωσης σε δήλωση εθνικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας 10. Τέλος, επιβάλλεται να πούμε ότι για την εφαρμογή των προβλεπόμενων από τη ΣΜ ρυθμίσεων δημιουργήθηκαν στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας τμήματα επιφορτισμένα με την υλοποίηση των σχετικών διαδικασιών και ειδικότερα: α) Τμήμα Καταθέσεων, β) Τμήματα Έρευνας, γ) Τμήματα Εξέτασης, δ) Τμήματα Ενστάσεων, ε) 10 Λ. Λεφάκης, ό.π., σελ

32 Δικαστικό Τμήμα, στ) Συμβούλιο Προσφυγών, και ζ) Ανώτατο Συμβούλιο Προσφυγών 11. Καταρχήν, το Τμήμα Καταθέσεων είναι αρμόδιο για την εξέταση των αιτήσεων ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας κατά την κατάθεση και για την εξέταση των τυπικών προϋποθέσεων 12. Έτσι, λαμβάνει χώρα η λεγόμενη κατά την κατάθεση εξέταση για να διαπιστωθεί εάν τηρήθηκαν οι προϋποθέσεις προκειμένου να δοθεί η ημερομηνία κατάθεσης, εάν κατεβλήθησαν εμπρόθεσμα τα τέλη κατάθεσης και έρευνας, καθώς και εάν υποβλήθηκε εμπρόθεσμα η μετάφραση της αίτησης ευρωπαϊκού διπλώματος στη γλώσσα της διαδικασίας 13. Σε περίπτωση διαπίστωσης ελλείψεων καλείται ο αιτών να τις διορθώσει, ειδάλλως η αίτηση απορρίπτεται 14. Το Τμήμα Εξετάσεων που κατά περίπτωση χορηγεί το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εξετάζει το εάν μια αίτηση πληρεί τις ουσιαστικές προϋποθέσεις 15, την τήρηση των οποίων επιτάσσει η ΣΜ 16. Αφ ής στιγμής χορηγηθεί ένα ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, δημοσιεύεται στην οριστική του μορφή, οπότε και εισερχόμαστε στην καλούμενη «εθνική φάση» που σημαίνει ότι πλέον σε κάθε συμβαλλόμενο κράτος- μέλος ο εφευρέτης απολαμβάνει τα ίδια δικαιώματα μ αυτά που παρέχει το εθνικό δίκαιο 17. Εάν μια αίτηση απορριφθεί, παρέχεται η δυνατότητα άσκησης προσφυγής με ανασταλτικό αποτέλεσμα ενώπιον του Συμβουλίου Προσφυγών 18. Η προσφυγή κατατίθεται, σύμφωνα με τον εκτελεστικό κανονισμό, εγγράφως στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνίας εντός προθεσμίας δυο μηνών από την κοινοποίηση της απόφασης και αφού πληρωθούν τα σχετικά τέλη 11 Βλ. άρθρο 15 ΣΜ. 12 Βλ. άρθρο 16 ΣΜ. 13 Βλ. άρθρο 90 ΣΜ. 14 Βλ. άρθρο 90 παρ. 4 και 5 ΣΜ. 15 Βλ. άρθρο 18 ΣΜ, όπου αναφέρεται ότι η εξέταση της αίτησης, κατά γενικό κανόνα και πριν από τη λήψη της τελικής απόφασης, ανατίθεται σ έναν μόνο από τους εξεταστές του οικείου τμήματος. Επίσης, το Τμήμα Εξέτασης είναι δυνατόν να συμπληρώνεται από έναν νομικό εξεταστή εάν η παρουσία αυτή είναι αναγκαία λόγω της φύσης της απόφασης. Σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του Προέδρου του Τμήματος. 16 Βλ. αναλυτικά άρθρα ΣΜ. 17 Van Overwalle G., The Legal Protection of Biotechnological Inventions in Europe and in the United States, Leuven University Press, 1997, σελ Βλ. αναλυτικότερα άρθρα 106 επ. ΣΜ. 32

33 προσφυγών 19. Το υπόμνημα στο οποίο πρέπει ν αναφέρονται οι λόγοι της προσφυγής κατατίθεται εγγράφως μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών από την κοινοποίηση της απόφασης 20. Εάν η προσφυγή γίνει τυπικά δεκτή, το Συμβούλιο Προσφυγών εξετάζει εάν είναι και κατ ουσίαν βάσιμη, ενώ η εξέταση της προσφυγής γίνεται σύμφωνα με τον εκτελεστικό κανονισμό 21. Το Ανώτατο Συμβούλιο Προσφυγών επιλαμβάνεται μόνο, όποτε τίθεται κάποιο νομικό ζήτημα κεφαλαιώδους σημασίας 22 είτε αυτεπαγγέλτως είτε μετά από αίτηση ενός από τους διαδίκους. Η οποιαδήποτε απορριπτική απόφαση του Συμβουλίου σε αίτηση παραπομπής πρέπει να είναι αιτιολογημένη. Επίσης, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Γραφείου Ευρεσιτεχνίας μπορεί να θέσει ένα νομικό θέμα στην κρίση του Ανωτάτου Συμβουλίου Προσφυγών όταν δυο Συμβούλια Προσφυγών έχουν εκδώσει αντιφατικές αποφάσεις για το ίδιο θέμα 23. Η απόφαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Προσφυγών είναι δεσμευτική για το Συμβούλιο Προσφυγών 24. Επιπλέον, καθιερώνεται και διαδικασία ενστάσεων από κάθε τρίτο για τους λόγους που προβλέπονται περιοριστικά στα άρθρα Ως λόγοι ένστασης προβλέπονται, μεταξύ άλλων, η μη περιγραφή της εφεύρεσης με τρόπο ικανοποιητικό, σαφή και πλήρη ή η μη επιδεκτικότητα του ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας όσον αφορά στο αντικείμενο της εφεύρεσης ή η έκταση του αντικειμένου του ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας πέρα απ το περιεχόμενο της αίτησης όπως αυτή έχει κατατεθεί 26. Η ένσταση εξετάζεται από το Τμήμα Ενστάσεων και πρέπει να υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Γραφείο ευρεσιτεχνίας εντός προθεσμίας εννέα μηνών από την ημερομηνία της δημοσίευσης για τη 19 Βλ. άρθρο 108 ΣΜ. 20 Βλ. άρθρο 108 ΣΜ. 21 Βλ. άρθρο 110 ΣΜ. 22 Βλ. άρθρο 112 ΣΜ. 23 Βλ. άρθρο 112 παρ. 1 και 2 ΣΜ. 24 Βλ. άρθρο 112 παρ. 3 ΣΜ. 25 Βλ. άρθρο 99 παρ. 1 ΣΜ, όπου ορίζεται ότι μέσα σε προθεσμία εννέα μηνών από τη δημοσίευση της ανακοίνωσης για τη χορήγηση ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας στο Ευρωπαϊκό δελτίο Διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, οποιοσδήποτε μπορεί να υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας ένσταση για το δίπλωμα αυτό, σύμφωνα με τον εκτελεστικό κανονισμό. Η ένσταση θεωρείται ότι έχει κατατεθεί μόνον εφόσον καταβληθεί το τέλος ένστασης. 26 Βλ. άρθρο 100 ΣΜ. 33

34 χορήγηση του διπλώματος και προσβάλει το τελευταίο με ενέργεια σ όλα τα συμβαλλόμενα κράτη για τα οποία κατά τη δήλωση ζητήθηκε προστασία 27. Παρατηρούμε λοιπόν με μια πρώτη ματιά ότι με τη Σύμβαση του Μονάχου καθιερώνεται μια ολόκληρη διαδικασία για τη χορήγηση του ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας, η οποία συνοδεύεται και από ένα σύστημα προστασίας ανάλογης με τη δικαστική 28, εφόσον με την πρώτη υιοθετούνται ομοιόμορφοι κανόνες δικαίου, οι οποίοι αφορούν τις ουσιαστικές και τυπικές προϋποθέσεις για την παραχώρηση του ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας, καθώς και οι λόγοι σύμφωνα με τους οποίους μπορεί ν ακυρωθεί από τα εθνικά δικαστήρια το τελευταίο 29, ενώ τα αποτελέσματα της σχετικής απόφασης επέρχονται στο έδαφος του κράτους αυτού 30. Οι λόγοι για την ακύρωση αναφέρονται περιοριστικά και είναι μεταξύ άλλων: α) η μη επιδεκτικότητα κατοχύρωσης του αντικειμένου της εφεύρεσης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για λόγους που προβλέπονται στα άρθρα της ΣΜ, β) η μη περιγραφή της εφεύρεσης στο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας κατά τρόπο ικανοποιητικό, ώστε κάποιος ειδικός να μπορεί να την εφαρμόσει, γ) η έκταση του αντικειμένου του ευρωπαϊκού διπλώματος πέρα από το περιεχόμενο της αίτησης, όπως αυτή κατατέθηκε, δ) η επέκταση της προστασίας που παρέχει το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Εάν οι λόγοι ακύρωσης επηρεάζουν ορισμένα μόνο μέρη του ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας, η ακυρότητα επέρχεται με τη μορφή αντίστοιχου περιορισμού του διπλώματος 31. Εφόσον η εθνική νομοθεσία το επιτρέπει, ο περιορισμός μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη μορφή τροποποίησης των αξιώσεων, της περιγραφής ή των σχεδίων Βλ. άρθρο 99 παρ. 1 (βλ. υπ αριθμόν 13 υποσημείωση) και 2 ΣΜ. Επίσης, Θ. Λιακόπουλο, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, έκδοση ε, εκδόσεις Δίκαιο και Οικονομία Π.Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 2000, σελ Βλ. Λ. Λεφάκη, ό.π., σελ 122, υποσημείωση Βλ. άρθρο 138 ΣΜ σε συνδυασμό με το άρθρο 23 παρ. 8-9 του ν. 1733/1987, όπως επίσης και Θ. Λιακόπουλο, ό.π., σελ Βλ. άρθρο 138 παρ. 1 ΣΜ. 31 Βλ. άρθρο 138 παρ. 2 ΣΜ. 32 Βλ. άρθρο 138 παρ. 3 ΣΜ. 34

35 β. οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας με βάση τη Σύμβαση του Μονάχου Στο άρθρο 52 παράγραφος 1 της ΣΜ παρατίθενται οι προϋποθέσεις που απαιτείται να πληρούνται προκειμένου για τη χορήγηση ενός ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας. Οι προϋποθέσεις αυτές είναι επιγραμματικά οι εξής: α) πρέπει να έχουμε καταρχήν εφεύρεση β) πρέπει η εν λόγω εφεύρεση να είναι νέα γ) επιβάλλεται να εμπεριέχεται σ αυτήν εφευρετική δραστηριότητα δ) η εφεύρεση είναι απαραίτητο να έχει βιομηχανική εφαρμογή και τέλος ε) αναγκαία είναι και η ακριβής περιγραφή της εφεύρεσης. Ως προς την πρώτη προϋπόθεση συνάγεται εξ αντιδιαστολής ότι οι ανακαλύψεις δεν κατοχυρώνονται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Τι είναι όμως ανακάλυψη και τι εφεύρεση; Ανακάλυψη είναι η βεβαίωση ή φανέρωση υπαρχόντων αλλά άγνωστων φυσικών νόμων, φαινομένων ή ιδιοτήτων του οργανικού ή ανόργανου κόσμου. Εφεύρεση αντίθετα αποτελεί η επίλυση ενός τεχνικού ζητήματος με την παρέμβαση του ανθρώπινου πνεύματος στο χώρο της τεχνικής 33. Αυτό σημαίνει ότι με την ανακάλυψη ο ανθρώπινος νους αναγνωρίζει κάτι υπαρκτό μεν άγνωστο δε ενώ με την εφεύρεση ο ανθρώπινος νους δημιουργεί, παράγει κάτι ο ίδιος για πρώτη φορά. Το θέμα είναι ότι όσο απλή κι αν φαίνεται η ως άνω διάκριση, έχει γεννήσει πολλές ερμηνευτικές δυσχέρειες ιδιαίτερα στο πεδίο των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων 34, στο μέτρο που το βιοτεχνολογικό υλικό βρίσκεται στη φύση. Τι είναι λοιπόν; προϊόν εφεύρεσης ή ανακάλυψης; 33 Βλ. Λ. Λεφάκη, ό.π., σελ. 132, υποσημείωση Βλ. επίσης και τη γνωμοδότηση της ευρωπαϊκής ομάδας σχετικά με την ηθική στην επιστήμη και τις νέες τεχνολογίες (EGE) αναφορικά με τη χορήγηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για εφευρέσεις που περιλαμβάνουν στοιχεία ανθρώπινης προέλευσης, η οποία έκρινε ότι «η παραδοσιακή διάκριση μεταξύ ανακάλυψης και εφεύρεσης εμπεριέχει στο πεδίο της βιοτεχνολογίας μια συγκεκριμένη ηθική διάσταση». Βλ. European Group on Ethics in Science and New Technologies, Opinion No 8 on the Ethical Aspects of Patening Inventions Involving Elements of Human Origin, 25 September