Ορθοπαιδικός χειρουργός Τραυµατολόγος ιδάκτωρ Πανεπιστηµίου Αθηνών Μετεκπαιδευτείς στις Η.Π.Α. και στη Γερµανία

Transcript

1 Παναγιώτης Τσαϊλάς Ορθοπαιδικός χειρουργός Τραυµατολόγος ιδάκτωρ Πανεπιστηµίου Αθηνών Μετεκπαιδευτείς στις Η.Π.Α. και στη Γερµανία ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑ ΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΥΠΟΒΛΗΘΟΥΝ ΣΕ ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ ΑΘΗΝΑ 2009

2 Η ΑΡΘΡΩΣΗ TOY ΙΣΧΙΟΥ Η άρθρωση του ισχίου αποτελείται από την κεφαλή του µηριαίου οστού και την κοτύλη, που υποδέχεται την κεφαλή. Η κεφαλή του µηριαίου οπού συγκρατείται µέσα στην κοτύλη από συνδέσµους και µύες που περιβάλλουν το ισχίο. Οι επιφάνειες της κεφαλής και της κοτύλης καλύπτονται από χόνδρο που είναι λείος, γυαλιστερός και επιτρέπει την κίνηση των δυο αρθρικών επιφανειών (Εικ.1). ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΟΤΑΝ TO ΙΣΧΙΟ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΤΑΙ Η πιο συνηθισµένη αιτία καταστροφής του ισχίου είναι η οστεοαρθρίτιδα. 0 χόνδρος µειώνεται και έτσι «τρίβεται» το οστούν της κεφαλής του µηριαίου µε το οστούν της κοτύλης. Στην περιφέρεια της κοτύλης και της κεφαλής του µηριαίου δηµιουργούνται οστεόφυτα. Τα µαλακά µόρια και κυρίως ο υµένας και ο θύλακας που περιβάλλουν την άρθρωση φλεγµαίνουν, γίνονται σκληρά και χάνουν την ελαστικότητά τους. Οι αλλοιώσεις αυτές εξηγούν τον πόνο και τον περιορισµό της κινητικότητας του σκέλους. ΕΓΧΕΙΡΗΣΗ Η χειρουργική επέµβαση αποσκοπεί στην αντικατάσταση της φθαρµένης κεφαλής του µηριαίου οστού αλλά και της κοτύλης µε νέα τεχνητά υλικά. Στη θέση της κεφαλής τοποθετείται µια νέα µεταλλική, που καταλήγει σε επίµηκες στέλεχος, το οποίο εισέρχεται και εφαρµόζει µέσα στον αυλό του µηριαίου οστού. Στη θέση της κοτύλης τοποθετείται ένα µεταλλικό κυπέλιο µε ένα πλαστικό ή κεραµικό ή µεταλλικό ένθετο που έχει το σχήµα της φυσιολογικής κοτύλης και υποδέχεται τη µεταλλική ή κεραµική κεφαλή. ηµιουργείται έτσι µια νέα τεχνητή και ανώδυνη άρθρωση.

3 ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΧΕΙΡΗΣΗ Πριν έλθετε στο Νοσοκοµείο θα πρέπει να κάνετε ένα πολύ προσεγµένο λουτρό καθαριότητας, χρησιµοποιώντας κοινό σαπούνι, µε ιδιαίτερη έµφαση γύρω από την περιοχή της λεκάνης σας και τα πόδια. Τι πρέπει να φέρετε στο νοσοκοµείο: 1. Ακτινογραφίες και αιµατολογικές εξετάσεις που τυχών έχετε. 2. Παντόφλες 3. Πιτζάµες ή κοντό νυχτικό 4. Ένα αναδιπλούµενο περιπατητήρα «Π» 5. Ένα ανυψωτικό τουαλέτας 6. Κάλτσα αντιθροµβωτικές µέχρι το ριζοµήριο 7. Κάποια απασχόληση (π.χ. βιβλία, περιοδικά) Είσοδος στο νοσοκοµείο. Η είσοδος στο νοσοκοµείο γίνεται συνήθως µια µέρα πριν το χειρουργείο. Στο νοσοκοµείο µετά την εισαγωγή θα γίνει λήψη του ιατρικού σας ιστορικού (φάρµακα που παίρνετε, προηγούµενες ασθένειες, αλλεργίες, κλπ.), καθηµερινές συνήθειες (ποτό, κάπνισµα κ.λπ.) και όποια άλλη πληροφορία µπορεί να έχει σχέση µε την υγεία σας. Οι απαραίτητες εξετάσεις στις οποίες θα υποβληθείτε είναι: - Γενική αίµατος - Γενική ούρων - Ουρία και Σάκχαρο αίµατος - Χρόνος προθροµβίνης - Οµάδα αίµατος - Ακτινογραφίες θώρακος και ισχίων - Ηλεκτροκαρδιογράφηµα καθώς και όποια άλλη εξέταση κριθεί απαραίτητη. Τέλος θα εξετασθείτε από τον Καρδιολόγο και τον Αναισθησιολόγο, µε τον οποίο θα συζητήσετε την κατάλληλη για εσάς αναισθησία. Την παραµονή της εγχείρησης το φαγητό σας θα είναι ελαφρό, ενώ µετά τα µεσάνυχτα δεν πρέπει να φάτε τίποτα και δεν πρέπει να πιείτε ούτε νερό. Η αναισθησία µπορεί να είναι: Γενική (Σπανιότερα) Ραχιαία ή επισκληρίδος (δηλ. από τη µέση και κάτω) (Συχνότερα) Σε κάθε περίπτωση οι γιατροί επιλέγουν την καλύτερα για εσάς λύση. Η επέµβαση κρατάει περίπου 1½ ώρα. Αµέσως µετά το τέλος της εγχείρησης θα µεταφερθείτε, για λίγο, στη ανάνηψη. Εκεί ελέγχονται προσεκτικά η πίεση, οι σφίξεις και άλλα ζωτικά σηµεία, έτσι ώστε όταν επιστρέψετε στο θάλαµό σας, να έχει εξασφαλισθεί πλήρως η ανάνηψη σας από τα επακόλουθα της επέµβασης και της αναισθησίας.

4 Οι φυσιοθεραπευτές θα σας δείξουν: - Αναπνευστικές ασκήσεις. - Ασκήσεις άκρων ποδών. - Ασκήσεις τετρακεφάλων µυών. - Συσπάσεις γλουτιαίων µυών. - Τον τρόπο που θα γυρίζετε στο πλάι µετά την εγχείρηση, µε ένα µαξιλάρι ανάµεσα στα γόνατα. - Επίσης θα µάθετε και τον τρόπο µε τον οποίο πρέπει να σηκώνετε τη λεκάνη σας ώστε να µπαίνει η «πάπια» τις πρώτες µέρες µετά την εγχείρηση. - Το τρόπο που θα σηκώνεστε από το κρεβάτι και πως θα περπατάτε µε το «Π». - Πως να ανεβαίνετε και να κατεβαίνετε σκάλες. ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Μετά το χειρουργείο είναι σηµαντική η άσκηση των πνευµόνων ώστε να µην αποφρακτούν οι αεραγωγοί από εκκρίσεις του βλεννογόνου. Υπό φυσιολογικές συνθήκες παίρνετε βαθιές ανάσες χωρίς να το ξέρετε (χασµουρητό, αναστεναγµός), όταν όµως πονάτε ή είστε υπό την επήρεια της αναισθησίας ή παυσίπονης αγωγής, οι αναπνοές γίνονται επιπόλαιες. Κάθε 10 λεπτά 1-2 βαθιές ανάσες και 2-3 βήχες. Αν υπάρχει να γίνεται χρήση σπιρόµετρου µε κίνητρο.

5 ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ 48 ΩΡΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΓΧΕΙΡΗΣΗ Μετά το χειρουργείο διατηρείται στο ένα χέρι ένας ενδοφλέβιος καθετήρας, ο οποίος, είναι απαραίτητος για τη χορήγηση υγρών και για τη διατήρηση της φλεβικής οδού από όπου µπορούν να εγχέονται ενδοφλέβια αντιβιοτικά ή και άλλα απαραίτητα φάρµακα, καθώς επίσης, µπορεί να γίνει µετάγγιση αίµατος, εάν αυτή κριθεί απαραίτητη. Η περιοχή του χειρουργείου παραµένει καλυµµένη για τις πρώτες 48 ώρες, ενώ υπάρχει και ένας λεπτός σωλήνας παροχέτευσης, για να αποτραπεί η δηµιουργία συλλογής αίµατος και κατ επέκταση αιµάτωµα γύρω από την αρθροπλαστική. Ο σωλήνας αυτός αφαιρείται µετά το πρώτο 48ωρο, κατά την πρώτη αλλαγή. Εάν έχετε δυσκολία στην ούρηση ίσως χρειασθεί να τοποθετηθεί για 2-3 µέρες ένας καθετήρας κύστεως. Η προϊσταµένη και το νοσηλευτικό προσωπικό έχουν γραπτές οδηγίες για τα φάρµακα που πρέπει να πάρετε. Εάν πονάτε µπορείτε να τις ειδοποιήσετε για να σας δώσουν το κατάλληλο παυσίπονο. Όσο είστε στο κρεβάτι θα κάνετε τις ασκήσεις εκείνες που σας υποδείξει ο γιατρός και οι φυσιοθεραπευτές. Συνήθως γίνονται κάθε µία ώρα για το διάστηµα που είστε ξύπνιοι. Ανάµεσα στα γόνατα θα έχετε τοποθετηµένο ένα µαξιλάρι ώστε τα σκέλη να βρίσκονται σε απαγωγή (ανοικτά). Η θέση αυτή είναι ασφαλής για το χειρουργηµένο ισχίο. εν θα πρέπει να γυρίζετε µόνοι στο πλάι. Την κίνηση αυτή θα σας τη µάθει κάποιος από το ειδικευµένο προσωπικό και θα πρέπει να γίνεται µε τη βοήθεια των νοσηλευτών ή κάποιου ενηµερωµένου οικείου σας. Για την προφύλαξη από θρόµβωση είναι απαραίτητο να γίνουν αντιπηκτικές ενέσεις στην κοιλιά ή η λήψη φαρµάκων από το στόµα σε όλη τη διάρκεια παραµονής σας στο Νοσοκοµείο και για ένα διάστηµα µετά από τον έξοδο σας από το νοσοκοµείο. Αν χρειαστείτε αποκλειστική νοσοκόµα θα πρέπει να απευθυνθείτε στην προϊστάµενη. Ο ΗΓΙΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΙΟΥ Τα ΝΑΙ και τα ΟΧΙ µετά από µια Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου Όταν είστε ξαπλωµένοι ΝΑΙ - Να κοιµάστε ανάσκελα - Να διατηρείτε τα ποδιά ανοικτά µε το µαξιλάρι απαγωγής. - Το πόδι ή η επιγονατίδα να είναι σε ουδέτερη θέση ή προς τα έξω. - Όταν γυρίζετε στο πλάι να τοποθετείτε το µαξιλάρι απαγωγής ανάµεσα στα ποδιά. - Το κρεβάτι να είναι σε επίπεδη θέση όταν κάνετε ασκήσεις στο κρεβάτι ή σηκώνεστε από το κρεβάτι.

6 Για να γυρίσετε στο πλάι θα πρέπει να σας βοηθήσει κάποιος που να ξέρει (νοσηλευτικό προσωπικό, φυσιοθεραπευτής) µέχρι να εκπαιδευτούν οι συγγενείς σας. Θα πρέπει να γυρίζετε στο πλάι κάθε 2 ώρες που είστε ξαπλωµένοι. ΟΧΙ - Να µη σταυρώνετε τα ποδιά. - Να µη ξαπλώνετε στο χειρουργηµένο ισχίο. - Να µη γυρίζετε τα ποδιά προς τα µέσα. - Να µη σηκώνετε το κορµό περισσότερο από 90 ο. - Να µη λυγίζετε το ισχίο περισσότερο από 90 ο.

7 Όταν είστε καθισµένοι ΝΑΙ - Να κάθεστε σε γερή ψηλή καρέκλα µε µπράτσα. - Κάθεστε πάνω σε ένα µαξιλάρι. - Τα γόνατα να είναι πιο χαµηλά από τα ισχία (ή το πολύ στο ίδιο επίπεδο). - Χρησιµοποιήστε ανυψωτικό λεκάνης στη τουαλέτα. ΟΧΙ - Να µη κάθεστε σε χαµηλές µαλακές καρέκλες, πολυθρόνες ή καναπέδες. - Να µη σταυρώνετε τα ποδιά. - Να µην είναι τα γόνατα πιο ψηλά από τα ισχία. - Να µη λυγίζετε το κορµό περισσότερο από 90 ο. - Να µη σκύβετε να πιάσετε πράγµατα όταν είστε καθισµένοι. Ενδεικτικές θέσεις που πρέπει να αποφεύγονται µετά από µια Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου

8 Για να µπει η πάπια ώστε να εξυπηρετήστε στις ανάγκες σας (ούρηση, αφόδευση) τις πρώτες µέρες µετά την εγχείρηση πρέπει να στηριχτείτε στους αγκώνες σας ή στο αναρτήρα έλξης του κρεβατιού και στο λυγισµένο υγιές πόδι και να ανασηκώσετε τη λεκάνη σας. Λόγω της αναισθησίας ορισµένοι ασθενείς, κυρίως άνδρες δυσκολεύονται να ουρήσουν µετά το χειρουργείο, οπότε ένας ειδικός καθετήρας (Foley) τοποθετείται προσωρινά στην ουροδόχο κύστη και αφαιρείται 1 ή δυο µέρες µετά, όταν κινητοποιηθείτε. Μετεγχειρητικές ασκήσεις µετά από Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου Η διενέργεια ήπιων ασκήσεων µετά το χειρουργείο βοηθά στην γρηγορότερη αποκατάσταση, στην ενδυνάµωση των µυών και στην καλύτερη κυκλοφορία του αίµατος και αποφυγή θροµβοεµβολικών επιπλοκών. Οι ασκήσεις ξεκινούν αµέσως µετά το χειρουργείο και ιδίως η παλινδροµική κίνηση ποδιών. Παλινδροµική κίνηση ποδιών Σε ύπτια θέση: - Με το γόνατο σε ευθεία, κουνάτε το πόδι τέρµα πάνω και µετά τέρµα κάτω.

9 Ασκήσεις τετρακέφαλου Σε ύπτια θέση: - Κάµψη του γόνατος µέχρι τις ο. - Επαναφέρατε σιγά σιγά στην ευθεία θέση και επαναλαµβάνετε. - Σύσφιξη του τετρακέφαλου, πιέζοντας το γόνατο προς το κρεβάτι. - Ενώ βάζετε δύναµη µετράτε αργά αργά µέχρι το 5, χωρίς να κρατάτε την αναπνοή σας. - Χαλαρώνετε και επαναλαµβάνετε. Ασκήσεις γλουτιαίων Σε ύπτια θέση: - Σύσφιξη των γλουτών. - Ενώ βάζετε δύναµη µετράτε αργά αργά µέχρι το 5, χωρίς να κρατάτε την αναπνοή σας. - Χαλαρώνετε και επαναλαµβάνετε. εν υπάρχει όριο στις µετεγχειρητικές ασκήσεις. Μισή ώρα περίπου πριν τη φυσιοθεραπεία θα σας παρέχονται παυσίπονα.

10 ΕΓΕΡΣΗ ΑΠΟ TO KPEBBATI Ένας φυσιοθεραπευτής θα σας επισκεφτεί την πρώτη µετεγχειρητική ηµέρα και θα σας βοηθήσει να κάτσετε πρώτα στο κρεβάτι και εν συνεχεία στη καρεκλά. Για να σηκωθείτε από το κρεβάτι πλησιάζετε µε τεντωµένο πόδι στην άκρη του κρεβατιού (α), σηκώνεστε στην καθιστική θέση (β), στηρίζεστε στο υγιές πόδι και τα χέρια (γ) και στέκεστε όρθιοι (δ). Για να ξαπλώσετε ακολουθείτε την ακριβώς αντίστροφη διαδικασία. ΥΠΝΟΣ Αποφύγετε να πλαγιάζετε στη χειρουργηµένη πλευρά ενώ όταν γυρίζετε στο άλλο πλάι να έχετε απαραιτήτως το µαξιλάρι ανάµεσα στα γόνατα για τις πρώτες έξι εβδοµάδες µετά την εγχείρηση. Το κρεβάτι θα πρέπει να είναι σκληρό και σχετικά ψηλό, γιατί έτσι ανακουφίζεται η σπονδυλική στήλη και να σας διευκολύνει να σηκώνεστε και να ξαπλώνετε εύκολα, µειώνοντας το κίνδυνο εξαρθρήµατος.

11 ΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΚΑΘΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΕΚΛΑ Προτιµάτε τις ψηλές και σκληρές καρέκλες. Να αποφεύγετε τις βαθιές και µαλακές πολυθρόνες, οι οποίες πέρα από τους κινδύνους που κρύβουν για το χειρουργηµένο σας πόδι (εξάρθρηµα) τους πρώτους µήνες, δυσκολεύουν και στην έγερση. Για να καθίσετε σταθείτε µε την πλάτη προς την καρέκλα (α), απλώστε τεντωµένο το χειρουργηµένο πόδι (β), καθίστε (γ) και λυγίστε το πόδι σας (δ). Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο µπορείτε να κάθεστε και να σηκώνεστε από την τουαλέτα.

12 Όταν κάθεστε δεν πρέπει να λυγίζετε το χειρουργηµένο πόδι προς το στήθος και να µη βάζετε το χειρουργηµένο πόδι πάνω στο άλλο. Επίσης ενώ κάθεστε δεν πρέπει να σκύβετε. ΟΧΙ Μη κάθεστε πολλή ώρα γιατί τότε πρήζονται τα πόδια γύρω από τα σφυρά. Εάν πρησθούν, φορέστε τις ελαστικές κάλτσες και τοποθετείστε το πόδι ψηλά σε ένα σκαµνί. Συνεχίστε τις ασκήσεις των πελµάτων που µάθατε στο Νοσοκοµείο. Στην τουαλέτας πρέπει να τοποθετηθεί ανυψωτικό λεκάνης για να κάθεστε ψηλότερα, για τις πρώτες έξι εβδοµάδες, κατόπιν µπορείτε να συνεχίσετε να το χρησιµοποιείτε αν βρίσκετε ότι σας βοηθάει. Να κάθεστε µε προσοχή µε το χειρουργηµένο πόδι σε ελαφρά έκταση.

13 ΜΠΑΝΙΟ Μπάνιο µπορείτε να κάνετε µετά την αφαίρεση των ραµµάτων. Προτιµήστε να σταθείτε σε όρθια θέση και να υπάρχει κάποιος που να σας βοηθήσει. Σε περίπτωση που δεν µπορείτε να µπείτε στη µπανιέρα κανονικά µπορείτε να το κάνετε από καθιστή θέση ακολουθώντας αυστηρά την αλληλουχία των κινήσεων στο σχήµα. ΑΣΚΗΣΕΙΣ - ΒΑ ΙΣΗ Ο φυσιοθεραπευτής θα σας βοηθήσει να βαδίσετε µε τη βοήθεια του στηρικτικού µέσου που θα σας συστηθεί (συνήθως «Π»). Ο χρόνος έγερσης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, αλλά συνήθως γίνεται τη 1η ή 2η µετεγχειρητική µέρα. Καθώς περνάνε οι µέρες θα περπατάτε ευκολότερα, µακρύτερα και συχνότερα. Για να µπορείτε να πατε σπίτι θα πρέπει να περπατάτε 20 µέτρα, να µπορείτε να σηκώνεστε και να ξανακάθεστε στο κρεβάτι και να ανέβετε και να κατέβετε µερικά σκαλιά.

14 ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ - ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ Περπατάτε ελεύθερα λογικές αποστάσεις και χωρίς να αισθανθείτε ενοχλήµατα. ΣΚΑΛΕΣ Μπορείτε να ανεβαίνετε σκάλες βάζοντας πρώτο το κατεβαίνετε µε τοχειρουργηµένο πόδιπρώτα. «καλό» πόδι, ενώ ΙΑΦΟΡΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ Για τις πρώτες 6 εβδοµάδες καλό είναι να αποφεύγετε το σκύψιµο, υπάρχουν ειδικά βοηθήµατα για να πιάσετε ένα αντικείµενο που βρίσκεται χαµηλά.

15 Αν, παρόλα αυτά, είναι πολύ απαραίτητο, όταν είστε όρθιοι να µη σκύβετε µε τεντωµένα γόνατα. Μπορείτε να σκύψετε κρατώντας µια σταθερή επιφάνεια και µε το χειρουργηµένο πόδι τεντωµένο προς τα πίσω, όπως στο σχήµα. Μπορείτε να κάνετε οικιακές εργασίες (σχήµα 25) αρκεί να µη σηκώνετε µεγάλα βάρη. ΕΙΣΟ ΟΣ & ΕΞΟ ΟΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Τους πρώτους µήνες καλό θα είναι το κάθισµα του αυτοκινήτου να είναι ανυψωµένο µε κατάλληλο, ηµίσκληρο µαξιλάρι. Μπαίνετε βάζοντας µέσα πρώτο το «καλό» πόδι, έχοντας το χειρουργηµένο πόδι τεντωµένο και αφού τακτοποιηθείτε και σιγουρευτείτε λυγίστε το χειρουργηµένο µε προσοχή. Για να βγείτε από το αυτοκίνητο ακολουθείστε την ακριβώς αντίστροφη διαδικασία. Η οδήγηση συνήθως επιτρέπεται µετά τις έξι εβδοµάδες.

16 ΓΕΝΙΚΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΝΤΥΣΙΜΟ Τον πρώτο καιρό καλό θα είναι να σας βοηθούν για να βάζετε τις κάλτσες σας ή να χρησιµοποιείτε ειδικά βοηθήµατα. ΙΑΙΤΑ Η δίαιτα είναι ελεύθερη από την αρχή. ΦΑΡΜΑΚΑ Το πρώτο καιρό θα παίρνεται παυσίπονη και αντιθροµβωτική αγωγή. ΤΑΞΙ ΙΑ Μετά τον πρώτο µήνα µπορείτε να ταξιδέψετε µε τα συνήθη µεταφορικά µέσα, αρκεί το κάθισµα να µην είναι µαλακό και χαµηλό. Πάρτε µαζί σας ένα ηµίσκληρο µαξιλάρι. Μετά τις πρώτες 6 εβδοµάδες, και κατά την κρίση του θεράποντος ιατρού θα σας δοθούν προχωρηµένες µετεγχειρητικές οδηγίες και ασκήσεις. Έκτη µετεγχειρητική εβδοµάδα Η περίοδος αυτή θεωρείται σταθµός καθώς αίρονται σχεδόν όλες οι προφυλάξεις: 1. Μπορείτε να κοιµηθείτε σε κάθε πλευρά (και στο χειρουργηµένο) και µπρούµυτα. 2. Μπορείτε να καθίσετε σε οποιαδήποτε καρέκλα 3. Μπορείτε να οδηγήσετε αυτοκίνητο 4. εν χρειάζεστε πια το ανυψωτικό λεκάνης (εκτός αν είναι πιο άνετο) 5. εν χρειάζεστε µαξιλάρι ανάµεσα στα πόδια 6. Μπορεί να υπάρχει κνησµός και µούδιασµα στη περιοχή του τραύµατος για 6 µήνες

17 Σωστός τρόπος για να φοράτε κάλτσες και παπούτσια Ενώ είστε καθισµένος, τοποθετείσθε το πόδι πάνω σε ένα σκαµνί µε το γόνατο προς τα έξω. Στη θέση αυτή µπορείτε να σκύψετε µέχρι να φτάσετε στον άκρο πόδα. Στην αρχή είναι πιθανόν να µην το καταφέρετε, αλλά µε συνεχή προσπάθεια τελικά θα µπορέσετε. Σωστός τρόπος για να σηκώνετε πράγµατα από το έδαφος Πλέον µπορείτε να σκύψετε µέχρι το έδαφος, ο καλύτερος τρόπος για να το καταφέρετε, χωρίς να θέσετε σε κίνδυνο την αρθροπλαστική σας είναι µε το χειρουργηµένο άκρο τεντωµένο προς τα πίσω, και το «καλό» µπροστά µε το γόνατο λυγισµένο.

18 Προχωρηµένες µετεγχειρητικές ασκήσεις - Μετά τις 6 εβδοµάδες Ανύψωση κάτω άκρου σε ευθεία Βελτίωση της δύναµης. υο φορές την ηµέρα, µέχρι 20 επαναλήψεις τη φορά. Σε ύπτια θέση, µε το µη χειρουργηµένο άκρο λυγισµένο και το πόδι να πατάει πάνω στο κρεβάτι. Α) Ανυψώστε του χειρουργηµένου άκρου cm B) Κρατήστε το στη θέση αυτή για 2 δευτερόλεπτα Γ) Κατεβάστε το άκρο αργά ) Επαναλάβετε Αν είναι εύκολο µπορείτε να προσθέσετε βάρος 1 ος κιλού. Ανύψωση κάτω άκρου στο πλάι Βελτίωση της κινητικότητας. υο φορές την ηµέρα, µέχρι 20 επαναλήψεις τη φορά. Σε πλάγια θέση, πάνω στο µη χειρουργηµένο άκρο. Α) Ανυψώστε του χειρουργηµένου άκρου cm B) Κρατήστε το στη θέση αυτή για 2 δευτερόλεπτα Γ) Κατεβάστε το άκρο αργά ) Επαναλάβετε Αν είναι εύκολο µπορείτε να προσθέσετε βάρος 1 ος κιλού. Έγερση στις µύτες των ποδιών Τρεις φορές την ηµέρα, 15 επαναλήψεις. Α) Σε όρθια θέση, κρατηθείτε από ένα σταθερό σηµείο. Β) Σηκωθείτε στις µύτες των ποδιών Γ) ιατηρήστε τη θέση αυτή για 10 δευτερόλεπτα

19 Βάδιση εν υπάρχει περιορισµός στο πόσο µπορείτε να περπατήσετε, να περπατάτε καθηµερινά όσο µπορείτε. Στάσιµο ποδήλατο Αν έχετε τέτοιο ποδήλατο, µπορείτε να το χρησιµοποιείτε χωρίς αντίσταση για λεπτά την ηµέρα. Κολύµβηση Μπορείτε να κολυµπάτε όσο θέλετε, είναι άριστη άσκηση και βοήθα στην αποκατάσταση. Βεβαιωθείτε ότι το επιτρέπει η γενική σας κατάσταση. Σεξουαλική επαφή-στάσεις

20 Άλλα θέµατα Για άλλα θέµατα που τυχόν σας απασχολούν, π.χ. είδος σωµατικής εργασίας, αθλητικές δραστηριότητες κ.ά., να απευθύνεστε στον θεράποντα ιατρό σας. ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Επανεξέταση γίνεται: Στις 2 εβδοµάδες (αφαίρεση ραµµάτων) Στις 6 εβδοµάδες Στους 3 µήνες Στους 6 µήνες Στον ένα χρόνο Μετά από τον 1 ο χρόνο από την εγχείρηση κάθε χρόνο µέχρι και τον 3 ο χρόνο και από εκεί και έπειτα κάθε 2 χρόνια. Η συνιστώµενη παρακολούθηση είναι ακτινογραφία και κλινική εξέταση Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από µια ολική αρθροπλαστική Η ολική αρθροπλαστική του ισχίου είναι µια µεγάλη επέµβαση. Η επίπτωση των περισσότερων επιπλοκών της είναι απλά η παραµονή στο νοσοκοµείο για περισσότερες ηµέρες. Μερικές από τις επιπλοκές αυτές µπορεί να είναι σοβαρές και να ταλαιπωρήσουν για καιρό ή ακόµα και να είναι θανατηφόρες όπως η πνευµονική εµβολή. Οι πιο συχνές επιπλοκές δεν σχετίζονται µε το ισχίο και δεν επηρεάζουν το αποτέλεσµα της επέµβασης. Αυτές περιλαµβάνουν: 1. Θρόµβωση στις φλέβες των κάτω άκρων 2. Ουρολοιµώξεις και δυσκολία στην ούρηση 3. Θρόµβοι στους πνεύµονες (πνευµονική εµβολή) Οι επιπλοκές που αφορούν το ισχίο είναι πολύ πιο σπάνιες, αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις το αποτέλεσµα της επέµβασης µπορεί να µην είναι και τόσο ικανοποιητικό. 1. ιαφορά στο µήκος των δύο κάτω άκρων 2. Λοίµωξη του ισχίου (από µικρόβια) 3. Βλάβη σε γειτονικά αγγεία ή νεύρα 4. Εξάρθρωση του ισχίου (η κεφαλή βγαίνει έξω από την κοτύλη) 5. Πόνος στον µηρό 6. Έκτοπη οστεοποίηση. 7. υσκαµψία Μερικές από αυτές τις επιπλοκές, όπως η λοίµωξη µπορεί να χρειαστούν επανεγχείρηση. Η εξάρθρωση του ισχίου που µπορεί να είναι το αποτέλεσµα µιας αδέξιας κίνησης στο κοντινό διάστηµα µετά την επέµβαση χρειάζεται ανάταξη µε χειρισµούς υπό νάρκωση. Η έκτοπη οστεοποίηση είναι η ανάπτυξη οστού στη θέση της άρθρωσης και του γύρω µύες µε αποτέλεσµα την σοβαρή δυσκαµψία του ισχίου.

21 ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΑΣ ΑΝΗΣΥΧΕΙ Στις παρακάτω περιπτώσεις θα πρέπει να επικοινωνήσετε µε το γιατρό σας 1. Άνοδος του πυρετού πάνω από 38.5 βαθµούς Κελσίου. 2. Κοκκίνισµα της ουλής της εγχείρησης που µέχρι τότε δεν έχει τέτοιο πρόβληµα. 3. Ροή υγρών από το τραύµα, που µέχρι τότε ήταν φυσιολογικό. 4. Πόνος στο στήθος, αλλά και πόνος ή και σφίξιµο στις γάµπες. 5. υνατός πόνος στο πόδι µετά από απότοµη ή βίαιη κίνηση ή πτώση στο έδαφος. Ταυτόχρονα το πόδι φαίνεται πιο κοντό και στρέφεται προς τα µέσα ή προς τα έξω. Στην περίπτωση αυτή έχει εξαρθρωθεί το ισχίο, δηλαδή η µεταλλική κεφαλή έχει βγει από την κοτύλη. Μην πανικοβάλλεστε. ιατηρείστε την ψυχραιµία σας και επικοινωνήστε µε το γιατρό σας. Η βλάβη αποκαθίσταται. 6. Έντονος πόνος στο ισχίο ή και στην πρόσθια επιφάνεια του µηρού κατά τη διάρκεια της φόρτισης. 7. ιάφορες λοιµώξεις σε οποιοδήποτε όργανο του σώµατος πρέπει έγκαιρα να επισηµανθούν και να θεραπευθούν. Τα µικρόβια από κάθε σηµείο είναι δυνατόν να µεταναστεύσουν και µε την κυκλοφορία του αίµατος και να εγκατασταθούν στην περιοχή της αρθροπλαστικής. Η µόλυνση της αρθροπλαστικής είναι µια πολύ σοβαρή επιπλοκή και η καλύτερη θεραπεία της είναι η άµεση και έγκαιρη αντιµετώπιση της κάθε λοίµωξης. Τέτοιες φλεγµονές είναι οι ουρολοιµώξεις, αποστήµατα (περιεδρικά, οδόντων κ.λπ.) βρογχοπνευµονίες, εµπύηµα χοληδόχου κύστης κ.ά. Πρωτόκολλο προφυλακτικής αντιβιοτικής αγωγής Όλοι οι ασθενείς που έχουν ολική αρθροπλαστική και πρέπει να υποβληθούν σε οδοντιατρικές επεµβάσεις στα ούλα ή απονεύρωση, θα πρέπει να ακολουθήσουν το παρακάτω αντιβιοτικό σχήµα, και ειδικά αν έχουν χειρουργηθεί µέσα στα τελευταία 2 χρόνια. Ασθενείς που δεν είναι αλλεργικοί στην πενικιλίνη: Caps Amoxil (500mg): 2 gr (4 κάψουλες), από το στόµα, 1 ώρα πριν την επέµβαση. Ασθενείς που είναι ΑΛΛΕΡΓΙΚΟΙ στην πενικιλίνη: Caps Dalacin-C (300mg): 600mg (2 κάψουλες), από το στόµα, 1 ώρα πριν την επέµβαση. Άνοσο-κατασταλµένοι ασθενείς, ασθενείς µε φλεγµονώδεις αρθροπάθειες όπως ρευµατοειδής αρθρίτιδα, φαρµακευτική ή µετακτινοθεραπευτική άνοσο-καταστολή, ινσουλινοεξαρτώµενο σακχαρώδη διαβήτη, ή οποιαδήποτε άλλο σοβαρό πρόβληµα υγείας, ΠΡΕΠΕΙ να λάβουν προφυλακτική αντιβίωση. Ο κίνδυνος λοίµωξης µε αυτό το τρόπο µειώνεται αλλά δεν εξαλείφεται πλήρως. Πρέπει να ενηµερώσετε τον οδοντίατρο σας, ότι φέρετε ολική αρθροπλαστική, για να σας δώσει την ανάλογη συνταγή.

22 ΕΠIΛΟΓΟΣ Η ολική αρθροπλαστική του ισχίου έχει αποδειχθεί µια εξαιρετικά ευεργετική επέµβαση. Ανακουφίζει από τον πόνο, βελτιώνει την κινητικότητα και δίνει µια καινούργια διάσταση αισιοδοξίας και ποιότητας ζωής. Απαιτεί όµως υπευθυνότητα και συνέπεια στην εφαρµογή των οδηγιών του γιατρού. Αρθροπλαστικές των ισχίων γίνονται κατά χιλιάδες σ' όλο τον κόσµο τα τελευταία χρόνια και µε τις συνεχείς βελτιώσεις της τεχνικής και των υλικών στέφονται µε επιτυχία. Ο στόχος της σύγχρονης τεχνολογίας είναι η συνεχής βελτίωση των χρησιµοποιούµενων υλικών και η ανακάλυψη νέων, έτσι ώστε η ενδοπρόθεση να µπορεί να τοποθετείται σε νεότερες ηλικίες ασθενών και να διαρκεί για όλη τους τη ζωή.