Επενδύοντας στο Αύριο:

Transcript

1 4η Ετήσια Οικονοµική ιάσκεψη Επενδύοντας στο Αύριο: Η Ιδιωτική Πρωτοβουλία στην Αιχµή της Ανάκαµψης ευτέρα 22 Μαΐου, 2017 Σε συνεργασία µε:

2 Η τέταρτη κατά σειρά «Ετήσια Οικονομική Διάσκεψη» της ΕΕΝΕ, με θέμα «Επενδύοντας στο Αύριο: Η Ιδιωτική Πρωτοβουλία στην Αιχμή της Ανάκαμψης» ολοκληρώθηκε στο Ξενοδοχείο King George στο Σύνταγμα στις 22 Μαΐου του Η Διάσκεψη συνέπεσε με την ολοκλήρωση 30 χρόνων ΕΕΝΕ, και τιμήθηκε με τη συμμετοχή πλέον των 400 συμμετεχόντων, ομιλητών και εκπροσώπων του τύπου. Στο πλαίσιο της Διάσκεψης, διακεκριμένοι ομιλητές από το πολιτικό, οικονομικό, διπλωματικό και επιχειρηματικό φάσμα, ανέλυσαν δυναμικά και σε βάθος τους τρόπους με τους οποίους θα επιστρέψει η Ελλάδα σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Κοινή συνισταμένη των περισσότερων ομιλιών υπήρξε ότι πρέπει να χαραχθεί ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης, στο οποίο θα συμμετέχουν όλοι οι πολιτικοί, κοινωνικοί και επιχειρηματικοί φορείς προκειμένου να καταφέρει η χώρα μας να μπει σε μια στέρεη, βιώσιμη και μακρόπνοη αναπτυξιακή τροχιά. Εισαγωγικές Τοποθετήσεις 09:30 Εισαγωγική Ομιλία Δρ. Βασίλης Αποστολόπουλος, Πρόεδρος Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών Ανοίγοντας τη Διάσκεψη ο Πρόεδρος της ΕΕΝΕ Δρ. Βασίλης Γ. Αποστολόπουλος, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η ΕΕΝΕ έχει βάλει «πλάτη στα δύσκολα» υπηρετώντας το λεγόμενο «Πατριωτικό Επιχειρείν». Δηλαδή το τρίπτυχο: «Μένουμε Ελλάδα», «Δημιουργούμε θέσεις εργασίας», «Παράγουμε εθνικό πλούτο». Συμπλήρωσε δε, πως στόχος πρέπει να είναι η δημιουργία και το μοίρασμα του πλούτου που θα παραχθεί και όχι η αναδιανομή της σημερινής φτώχειας, υπογραμμίζοντας πως πραγματική ανεξαρτησία της χώρας μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την παραγωγή εθνικού πλούτου «μόνο έτσι μπορούμε να ξεχρεώσουμε». Ενώ, πρόσθεσε, ότι «δεν μπορούμε άλλο να περιμένουμε τι θα αποφασίζουν οι άλλοι για εμάς. Στη ζωή δεν παίρνεις αυτό που δικαιούσαι αλλά αυτό που διεκδικείς». Επισημαίνοντας την ανάγκη για αλλαγή, σημείωσε πως δεν μπορούμε να περιμένουμε να αλλάξουν «οι άλλοι», να γίνουν πιο ευνοϊκοί οι Παγκόσμιοι ή οι Ευρωπαϊκοί συσχετισμοί «πρέπει πρώτα να αλλάξουμε εμείς». Μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος της ΕΕΝΕ επισήμανε, πως «το να λέμε πράγματα δεν είναι πλέον αρκετό. Πρέπει να περάσουμε στην πράξη, βάζοντας σκέψεις, θεωρίες και ιδέες στο σκληρό αλλά και ταυτόχρονα κρίσιμο τεστ της δράσης. Να δώσουμε σύσσωμοι και αποφασιστικά τη μάχη για την κατάκτηση της 2

3 Στα παρακάτω link: ή μπορείτε να δείτε το video της ομιλίας του Δρ. Βασίλη Αποστολόπουλου αγοράς. Να διεκδικήσουμε με κόπο, ρίσκο, συνέργειες και πυγμή το αύριο που θέλουμε και μας αξίζει». «Υπό μία έννοια», συνέχισε, «σε άλλες γενιές έτυχε να πολεμήσουν. Σε εμάς, έτυχε η κρίση. Αυτή είναι η μάχη της γενιάς μας, αυτός είναι ο συλλογικός αγώνας που πρέπει να δώσουμε αυτή είναι ευθύνη όλων όσων θέλουμε να δούμε την Ελλάδα να τα καταφέρνει.» Σύμφωνα με τον κ. Αποστολόπουλο, θα πρέπει να εστιάσουμε σε συλλογικότητα, εξωστρέφεια και αποφασιστικότητα για ανάπτυξη σε τομείς που η Ελλάδα έχει ή μπορεί να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα, υπογραμμίζοντας τον ρόλοκλειδί που θα έχουν οι νεοφυείς, καινοτόμες και εξωστρεφείς επιχειρήσεις. Το νέο παραγωγικό μοντέλο θα πρέπει να στηρίζεται στην καινοτομία και τη διεθνή ανταγωνιστικότητα, ενώ θα πρέπει να «γεφυρωθούν» οι κλάδοι υπηρεσιών και προϊόντων με στόχο τον πολλαπλασιασμό της προστιθέμενης αξίας και άρα του συνολικού αποτελέσματος στην οικονομία. Έκανε ακόμη αναφορά στην σημαντική και μακρόχρονη ιστορία του τόπου τονίζοντας πως, «ιστορικά, όταν οι Έλληνες έδρασαν ενωμένοι δεν έχασαν ποτέ» ενώ λίγο αργότερα πρόσθεσε πως «δεν χάσαμε το DNA μας τα τελευταία χρόνια, τον προσανατολισμό μας χάσαμε». 09:40 Καλωσόρισμα Κρίστιαν Χατζημηνάς, Α Αντιπρόεδρος, Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών Στα παρακάτω link: ή μπορείτε να δείτε το video της ομιλίας του κ. Κρίστιαν Χατζημηνά Ο Α Αντιπρόεδρος της ΕΕΝΕ κ. Κρίστιαν Χατζημηνάς, με τη βοήθεια αναλυτικών γραφημάτων, πρότεινε τη μείωση των φόρων για τα νομικά πρόσωπα στο 10% για το επιπλέον εισόδημα που παράγεται και το οποίο αφορά στο 2016 ή στον μέσο όρο της περιόδου Ακόμη, ζήτησε τη μείωση των επιπλέον ασφαλιστικών εισφορών κατά 30%, τη μείωση φόρου υπεραξίας στο 5% (συν του 5-8% που αφορά στην έκτακτη εισφορά) από το 15% στο οποίο έχει αυξηθεί. Ζήτησε ουσιαστικά την επαναφορά στο προηγούμενο καθεστώς φορολόγησης και να πάει συνολικά ο φόρος μέχρι το 13% από το 23% που φτάνει σήμερα μαζί με την έκτακτη εισφορά. Παρέθεσε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία σήμερα οι επιχειρήσεις, «το πιλοτήριο της οικονομίας», καταβάλουν περίπου το 1,1% του ΑΕΠ, 3,9 δις. Δηλαδή, συνολικά το 8,2% των συνολικών φορολογικών εσόδων του κράτους. Υπογράμμισε δε τον πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα που έχει η δράση του «πιλοτηρίου», το οποίο χρειάζεται μικρότερη φορολογία προκειμένου να συμβάλει καθοριστικά στην αναπτυξιακή προσπάθεια. Μια σχετική μικρή επένδυση που μπορεί να «ξεκλειδώσει» μια ταχύρρυθμη ανάπτυξη. Σύμφωνα με τον κ. Χατζημηνά, αν μειώνονταν κατά 50% οι φόροι για τα νομικά πρόσωπα - στα 1,95 δις - θα αυξάνονταν σημαντικά τα έσοδα από τα φυσικά πρόσωπα, το ΦΠΑ και τους υπόλοιπους φόρους (περιουσίας, τελωνείων κ.ο.κ). Σχετικά με την αναπλήρωση του κόστους της αναπτυξιακής πολιτικής (και της μείωσης των φόρων στα νομικά πρόσωπα), ανέφερε ότι αυτή μπορεί να γίνει με μείωση δαπανών δημοσίου, ελάφρυνση πλεονάσματος, μείωση επιδοτήσεων και ουσιαστικά ένα «διαφορετικό πακέτο Γιούνκερ» ειδικά στοχευμένο για την Ελλάδα. Μεταξύ άλλων, σημείωσε πως το «πιλοτήριο» της οικονομίας είναι εκείνο που τροφοδοτεί καθοριστικά πολλούς άλλους τομείς, υπενθύμισε πως «το εγχώριο κεφάλαιο είναι ίσως πιο σημαντικό από το ξένο», ενώ συμπλήρωσε πως είναι μια καλή χρονική συγκυρία για να γίνουν στοχευμένες επενδύσεις σε «clusters». Σε μια άλλη παρατήρηση επισήμανε τη δυνητική συμβολή που θα μπορούσε να έχει η επιλογή εφαρμογής αντικειμενικών κριτηρίων (κάτι που έχει γίνει με επιτυχία στην περίπτωση της Ιταλίας). 3

4 09:45 1η Θεματική Ενότητα Το νέο Παγκόσμιο περιβάλλον που διαμορφώνεται και η Ελλάδα. Ευκαιρίες, Προοπτικές και Προκλήσεις Κεντρικές Ομιλίες: Δημήτρης Τζανακόπουλος, Υπουργός Επικρατείας & Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Στη συνέχεια πήρε τον λόγο ο Υπουργός Επικρατείας και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, κ. Δημήτρης Τζανακόπουλος, ο οποίος σημείωσε μεταξύ άλλων για τις τρέχουσες εξελίξεις ότι «τον Αύγουστο του 2018 θα μπορεί η χώρα να αναχρηματοδοτεί το χρέος της μόνο από της αγορές» υπογραμμίζοντας ότι «θα πρέπει να γεφυρωθούν η σκληρή στάση της Γερμανίας με τη θέση του ΔΝΤ για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους. Όταν βρεθεί λύση θα δοθεί ένας καθαρός διάδρομος δεκαετίας για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας». Αναφορικά με τα Μνημόνια που υπέγραψε η χώρα μας με τους δανειστές της κατά την περίοδο , ο κ. Τζανακόπουλος υποστήριξε ότι δεν επρόκειτο «για ένα απλό πολιτικό λάθος αλλά για μια τιμωρητική πολιτική από τον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να αποτελέσει η Ελλάδα αντιπαράδειγμα για τους υπόλοιπους άτακτους της περιοχής». Η στρατηγική της κυβέρνησης για επιστροφή της Ελλάδας στην ανάπτυξη αφορά, σύμφωνα με τον κ. Τζανακόπουλο, σε δύο βασικούς τομείς. Ο πρώτος τομέας αφορά τους διαθέσιμους πόρους, τη χρηματοδότηση και τις επενδύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, όπως εξήγησε, αυξήθηκε για πρώτη φορά στα χρόνια της κρίσης κατά 250 εκατ. το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Για το 2018 το τρέχον Πρόγραμμα προβλέπει επενδύσεις ύψους 1,2 δις, ενώ για το 2019 αναμένεται περαιτέρω αύξηση κατά 300 εκατ. Συμπλήρωσε δε πως «αξιοποιούνται στο μέγιστο οι πόροι μέσω του ΕΣΠΑ», και πως το προηγούμενο ΕΣΠΑ έκλεισε με 100% απορρόφηση, ενώ στο τρέχον πρόγραμμα η απορρόφηση είναι ήδη στο 11,3% από 7,3% που ήταν ο αρχικός στόχος. Σε σχέση με το λεγόμενο «Πακέτο Γιουνκέρ», επισήμανε πως «έχουν ήδη κλείσει 42 projects ύψους 5,6 δις», και συμπλήρωσε πως η «είσοδος της Ελλάδας στο QE θα δώσει παγκόσμιο σήμα στις αγορές ότι με την εγγύηση της ΕΚΤ η Ελλάδα αποτελεί μια αξιόχρεη χώρα», ξεκλειδώνοντας νέες επενδύσεις και διεθνές επιχειρηματικό ενδιαφέρον. Ο δεύτερος τομέας άξονας στον οποίο εστίασε ο Υπουργός Επικρατείας ήταν η ρύθμιση των χρεών των επιχειρήσεων. Ο κ. Τζανακόπουλος σημείωσε σχετικά πως «η κυβέρνηση δημιούργησε το νόμο για τον Εξωδικαστικό Συμβιβασμό ο οποίος μπορεί να ωφελήσει δυνητικά περίπου επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα χρεών». Συμπλήρωσε, πως «βασικός άξονας του νέου παραγωγικού μοντέλου είναι ο δίκαιος, βιώσιμος και χωρίς αδιέξοδα καταμερισμός του πλούτου». Κλείνοντας, ο κ. Τζανακόπουλος υπογράμμισε τις αρνητικές επιπτώσεις της «ανασφάλειας στην εργασία» στην οικονομία. Geoffrey R. Pyatt, Πρέσβης των Η.Π.Α. στην Ελλάδα Ο Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στην Ελλάδα, κ. Geoffrey R. Pyatt, επιβεβαίωσε ότι «οι ΗΠΑ έχουν στρατηγικό ενδιαφέρον να βγει η Ελλάδα από την ύφεση. Παρά τις προκλήσεις, βλέπει κανείς το επενδυτικό πεδίο που αναπτύσσεται στην Ελλάδα σε καινοτόμους τομείς. Αυτό το μήνυμα θέλω να μεταφέρω στους Αμερικανούς επενδυτές. Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα έχουν κοινούς επενδυτικούς στόχους σε τομείς όπως η ενέργεια η τεχνολογία, μεταποίηση, τουρισμός αλλά και ο τομέας των τροφίμων». 4

5 Υπογράμμισε παράλληλα με έμφαση ότι «δεν αποφασίζει η Αμερικανική κυβέρνηση για επενδύσεις αμερικανικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα, αλλά οι επικεφαλής τους», προσθέτοντας πάντως ότι «η συμμετοχή κάποιου μεγάλου αμερικανικού επιχειρηματικού ομίλου σε ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα μπορεί να στείλει ηχηρό μήνυμα σε όλους τους ξένους επενδυτές». Ο επικεφαλής της Αμερικανικής Διπλωματικής Αποστολής στην Ελλάδα, συμπλήρωσε πως αυτό το καλοκαίρι θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο καμπής ή «turning point» για την Ελληνική οικονομία, υπογραμμίζοντας πως κλειδί για την ανάπτυξη και «οδηγός της» είναι ο ιδιωτικός τομέας. Κλείνοντας, προσέθεσε πως πρέπει να δοθεί ένα σήμα για αυτή τη στροφή, πως ο ίδιος είναι διατεθειμένος να κλιμακώσει τις πρωτοβουλίες του στον τομέα των επιχειρηματικών επαφών και επενδύσεων, ενώ αναγνώρισε την «επιτυχημένη κουλτούρα νεοφυούς επιχειρηματικότητας» που αναπτύσσεται στην Ελλάδα. 10:30 Κεντρική Ομιλία: Ρένα Δούρου, Περιφερειάρχης Αττικής Η περιφερειάρχης Αττικής, κα. Ρένα Δούρου δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «ντρέπομαι για το γεγονός ότι μέσα σε αυτά τα 7 χρόνια μνημονίων το Κτηματολόγιο και το Δασολόγιο μπαίνουν για πρώτη φορά στο τραπέζι. Ο ξένος δεν ξέρει τι θα βρει αν έρθει να επενδύσει. Περισσότερο από την μείωση των φόρων θα πρέπει να υπάρχει σταθερό οικονομικό περιβάλλον. Η Ελλάδα πρέπει να γίνει ένας αξιόπιστος εταίρος χωρίς γραφειοκρατία και κρατικοδίαιτες διαδικασίες». Συμπλήρωσε πως το κλειδί είναι να μεταβούμε από το παλιό μοντέλο που συντηρούσε μια «επίπλαστη ευμάρεια» σε ένα νέο, βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο που προάγει την κοινωνική και οικονομική πρόοδο στην πράξη. Σημείωσε πως κεντρική παράμετρος είναι η «προβλεψιμότητα» τόσο εσωτερικά (φορολογικό πλαίσιο) όσο και εξωτερικά (προς τους εταίρους). Κλείνοντας εστίασε στα σημαντικά θέματα ασφάλειας που πρέπει να αντιμετωπιστούν, καθώς όμως και στην ανάγκη έξυπνης και σωστής αξιοποίησης των υποδομών (π.χ. στον τομέα της κρουαζιέρας). 10:45 Κεντρική Ομιλία: Γιώργος Καμίνης, Δήμαρχος Αθηναίων Από την πλευρά του ο Δήμαρχος Αθηναίων, κ. Γιώργος Καμίνης, στάθηκε κυρίως στο νέο ρόλο που μπορούν να παίξουν οι «έξυπνες πόλεις» («smart cities»). Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «το παγκόσμιο περιβάλλον δεν είναι σταθερό, οι οικονομικές συνθήκες αλλά και το προσφυγικό αλλάζουν τα δεδομένα. Οι προκλήσεις είναι πολλές, ειδικά για τις πόλεις που βρίσκονται στο επίκεντρο της αναπτυξιακής ατζέντας. Μεταξύ τους οι πόλεις αναπτύσσουν δίκτυα επικοινωνίας και διευρύνουν τις συνεργασίας τους με φορείς και πανεπιστήμια. Σε αυτό το πλαίσιο κινείται και η Αθήνα η οποία έχει πλεονεκτήματα όπως ο τουρισμός, ο πολιτισμός και η παιδεία». Τόνισε ακόμη ότι «βασικός στόχος είναι η αναβάθμιση της πόλης διεθνώς αλλά και της καθημερινότητας των πολιτών. Η Αθήνα έχει μια μοναδική ευκαιρία να αναδειχθεί σε μεγάλο παίχτη σε παγκόσμιο επίπεδο. Η σύμπραξη ιδιωτικού και δημοσίου τομέα πρέπει να είναι ο στόχος μας. Στο πλαίσιο αυτό η συνεργασία του Δήμου Αθήνας, της Αegean και του Αεροδρομίου Αθηνών, με στόχο την προώθηση της πρωτεύουσας ως city break προορισμό». Αναφέρθηκε παράλληλα σε σημαντικές δράσεις όπως τα «Documenta14» που ένα σημαντικό τμήμα τους φιλοξενήθηκε στην Αθήνα σε συνεργασία με το 5

6 Κάσσελ της Γερμανίας, στη σημαντική επένδυση του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου, αλλά και μια σειρά από υψηλού συμβολισμού συνέδρια που εδραιώνουν την Ελλάδα στο χάρτη του «Συνεδριακού Τουρισμού». Επιπροσθέτως, ο Δήμαρχος Αθηναίων εστίασε στις πρωτοβουλίες και τις προσπάθειες του Δήμου για την τόνωση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας (INNOVATHENS), καθώς και τις συντονισμένες προσπάθειες ενίσχυσης του τουρισμού και την προστιθέμενη αξία μιας στρατηγικής «ενιαίου Branding». Κλείνοντας, εστίασε στην «Ψηφιακή Στρατηγική» του Δήμου, ενώ χαρτογράφησε το δίκτυο στήριξης του τουρισμού και των πολιτών από το Δήμο με πρωτοβουλίες εθελοντισμού και ειδικές ομάδες υποστήριξης. 11:15 2η Θεματική Ενότητα Κεντρικές Ομιλίες & Συζητήσεις Η Έξοδος από τα Μνημόνια και η Θεμελίωση της Οικονομικής Ανάκαμψης Κεντρική Ομιλία: Ευάγγελος Βενιζέλος, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης & Υπουργός Εξωτερικών ( ) από αριστερά, Δημήτρης Σιούφας, πρώην Υπουργός, Πρόεδρος της Βουλής ( ), Ευάγγελος Βενιζέλος, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης & Υπουργός Εξωτερικών ( ) Ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «από το 2015 η Ελλάδα εισήλθε σε δευτερογενή κρίση» το 2015 και το 2016, που αντί για χρονιές ανάπτυξης ήταν χρονιές ύφεσης. Συμπλήρωσε δε, πως «προοιωνίζεται δύσκολο και το 2017 που ξεκίνησε με ύφεση» προσθέτοντας με έμφαση ότι «είναι επικίνδυνο και αντιπαραγωγικό το γεγονός ότι η κυβέρνηση αποδέχθηκε ότι η ελληνική οικονομία μέχρι το 2022 θα κινηθεί με υπερβολικά υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Η κυβέρνηση ενέδωσε στο πιο κρίσιμο διαπραγματευτικό ζήτημα. Θα πρέπει να διαχειριστεί η χώρα μας μια λογιστική εκτίναξη των τόκων την τριετία Κυριάρχησε η ιδεοληψία της αναδιανομής της μιζέριας σε στοχευμένο κοινό με εκλογική σημασία για τον ΣΥΡΙΖΑ η οποία δεν υπάρχει πλέον». Ο κ. Βενιζέλος ανέφερε επίσης ότι μιλάμε για κάτι που «όσοι διαπραγματεύονται δεν καταλαβαίνουν τι κάνουν. Αν συμπεριλάβουμε και την τεχνική δυσκολία του ESM τότε τα πράγματα δυσκολεύουν», ενώ χαρακτήρισε τα λεγόμενα «αντίμετρα» ως «νεοταξική θεωρία» που κατά τη γνώμη του «δε θα αποδώσει» και συμπλήρωσε πως έτσι «αιχμαλωτίζουμε τη διαπραγμάτευση». Σύμφωνα με τον ίδιο για να υπάρξει έξοδος από το αδιέξοδο, θα πρέπει να «υπάρξει αλλαγή πολιτικής με μια διευρυμένη συναίνεση» με στόχο την επάνοδο της χώρας στις αγορές και συνολικά μια αποφασιστική στροφή σε μια αναπτυξιακή λογική. Όπως επισήμανε ο κ. Βενιζέλος, «το θέμα είναι αν η κοινωνία είναι έτοιμη παρόλα όσα πέρασε να δεχτεί ένα νέο μοντέλο». Για την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση τόνισε ότι μπορεί να γίνει εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις: πολιτικές (εκλογές, κυβέρνηση ευρύτατης συνεργασίας, πολιτική συνεννόηση νέου τύπου), κοινωνικές (να αποφασίσει η κοινωνία να αποδεχτεί τις μεταρρυθμίσεις), θεσμικές (π.χ. σεβασμός στη Δικαιοσύνη), δημοσιονομικές και αναπτυξιακές. Σε μια απαισιόδοξη νότα, υπογράμμισε πως δυνητικές χρονιές «εκτίναξης» της οικονομίας «χάθηκαν» στο βωμό αυτών των «κυλιόμενων δήθεν διαπραγματεύσεων». Στον τομέα των επενδύσεων, επισήμανε την κρίσιμη παράμετρο της χρηματοδότησης και συνολικά της σωστής λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, που αποτελεί «κλειδί για οριζόντιες επενδύσεις» 6

7 Κεντρική Ομιλία Άδωνις Γεωργιάδης, Αντιπρόεδρος Νέας Δημοκρατίας Ιδιαίτερο χρώμα είχε η ομιλία του Αντιπροέδρου της Νέας Δημοκρατίας κ. Άδωνι Γεωργιάδη. Επισήμανε μεταξύ άλλων ότι «την περίοδο ανακόπηκε η πορεία της χώρας προς την ανάπτυξη όπως είχε φανεί στο τέλος του 2014». Υπογράμμισε πως «ο λαός έπεσε θύμα μιας τεράστιας πολιτικής απάτης» και συνέχισε λέγοντας: «πάμε, όμως, στο τι θα γίνει τώρα. Μέχρι να φύγουν, θα είμαστε περίπου εδώ που είμαστε. Ο κ. Τσίπρας δεν μπορεί να γυρίσει την οικονομία. Όχι γιατί δεν θέλει, αλλά γιατί δεν μπορεί. Το τι θέλεις με το τι μπορείς έχει πολύ μεγάλη απόσταση. Και εγώ μπορεί να θέλω να παίξω μπάσκετ, ξέρω όμως ότι θα αποτύχω». Συνέχισε με μια αναφορά στην επικείμενη κατά τη γνώμη του πολιτική αλλαγή, σημειώνοντας πως: «η επόμενη κυβέρνηση - η οποία θα είναι με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη - θα έχει την μεγαλύτερη ευκαιρία που είχαν οι κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια να βγάλει την οικονομία από την ύφεση». Δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να κάνει πράξη την επιστροφή της Ελλάδας στην ανάπτυξη επειδή δεν καταλαβαίνει πως βγαίνουν τα χρήματα. Παραδείγματος χάρη, στο Ελληνικό, έχουν περάσει εννέα μήνες από την ψήφιση του νόμου και δεν έχει γίνει τίποτα, αφού την μια αντιδρά η Υπουργός Πολιτισμού και την άλλη ο δασάρχης. Αφού δεν έδιωξε αμέσως τον δασάρχη σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνει τη σημασία της συγκεκριμένης επένδυσης». Ο Αντιπρόεδρος της ΝΔ έκανε δε ειδική μνεία στον Υφυπουργό Οικονομίας κ. Στέργιο Πιτσιόρλα, ο οποίος ήταν ομιλητής στο επόμενο πάνελ και βρισκόταν ήδη στην αίθουσα, αναφέροντας ότι «σε μια παρέα... παλαβών έχει βρεθεί και ένας λογικός άνθρωπος όπως είναι ο Στέργιος Πιτσιόρλας». Συμπλήρωσε δε πως «όταν με το καλό φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ από την εξουσία, η οικονομία θα πάρει μπροστά με μεγάλη ταχύτητα αφού: α) ηττήθηκε η αριστερή ιδεολογία, β) θα υπάρχει ένας Πρωθυπουργός που ξέρει πως βγαίνουν τα λεφτά, και γ) θα μειώσουμε φόρους και εισφορές καθώς δεν πρέπει να τιμωρούνται οι επιτυχημένες επιχειρήσεις». Μεταξύ άλλων σημείων της παρέμβασης του κ. Γεωργιάδη, ξεχώρισαν η αναφορά του στη μεταπολίτευση ως «χρυσή εποχή» που «δεν πρέπει να αφήσουμε κανέναν να μας το πάρει», η εκτίμησή του για την 40-ετή ιδεολογική ηγεμονία της «αριστεράς» που κρατούσε τη χώρα πίσω, αλλά και το ευτύχημα πως όταν πλέον φύγει η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα «δεν θα έχουμε πάθει τουλάχιστον ανήκεστο βλάβη όπως για παράδειγμα να πηγαίναμε στη Δραχμή». Προσέθεσε όμως πως, «πληρώσαμε πανάκριβα δίδακτρα» - είτε με την ανάπτυξη και τις επενδύσεις που χάσαμε, είτε με τις περικοπές (π.χ. συντάξεις) που βάρυναν περαιτέρω την δοκιμαζόμενη ελληνική κοινωνία. Στη συνέχεια απεύθυνε έκκληση στον κ. Τσίπρα να «πάψει να τιμωρεί την επιτυχία», συμπληρώνοντας πως «από τους ανθρώπους που κερδίζουν λεφτά θα πάει μπροστά ο τόπος και θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας». Κλείνοντας ο κ Γεωργιάδης σημείωσε πως «το πρωτεύον είναι να μείνουν τα παιδιά μας εδώ. Γι αυτό θα αγωνιστούμε πάρα πολύ σκληρά, με πίστη και αφοσίωση», καταλήγοντας ότι επί πρωθυπουργίας Κυριάκου Μητσοτάκη «η Ελλάδα θα έχει ένα λαμπρό μέλλον». 7

8 Κεντρική Ομιλία Σταύρος Θεοδωράκης, Επικεφαλής πολιτικού κόμματος «Το Ποτάμι» από αριστερά: Πέτρος Ευθυμίου, Εντεταλμένος Σύμβουλος, 24Media, Σταύρος Θεοδωράκης, Επικεφαλής «Το Ποτάμι», Γιώργος Καμίνης, Δήμαρχος Αθηναίων Ο Επικεφαλής του «Ποταμιού» κ. Σταύρος Θεοδωράκης θύμισε στο ακροατήριο ότι «η Ιρλανδία και η Πορτογαλία ξεμπέρδεψε σε 3 χρόνια από τα μνημόνια, η Κύπρος σε 2, εμείς πήγαμε σε τέταρτο μνημόνιο», ενώ υπογράμμισε ότι «χρειάζεται πολιτική αλλαγή για να επιστρέψει η χώρα στην ανάπτυξη. Μια ομάδα επαϊόντων (όχι τεχνοκρατών) που ξέρουν καλά τη δουλειά και θα συνεργάζονται με τους παραγωγικούς φορείς θα αναλάβουν να βγάλουν τη χώρα από την ύφεση». Ανέφερε στη συνέχεια ότι «η κουτοπόνηρη πολιτική της καθυστέρησης στις διαπραγματεύσεις έγινε θεσμός! Τα μνημόνια ήρθαν με ψέματα, υποσχέσεις και λαϊκισμούς», ενώ σχετικά με τις προτάσεις του κόμματός του κατέθεσε μεταξύ άλλων τη μείωση φόρων και εισφορών, την απλούστευση των αδειοδοτικών διαδικασιών και την αναβάθμιση εξαγωγικών προτύπων της χώρας. Ακόμη τόνισε ότι πρέπει να απομακρυνθούν οι ανίκανοι δημόσιοι υπάλληλοι και να αλλάξει η νοοτροπία τους, να σεβαστούν όλους όσους επενδύουν στη χώρα και να δοθεί προτεραιότητα στους νέους. Μεταξύ άλλων ο κ. Θεοδωράκης υπογράμμισε την ανάγκη αλλαγής τόσο πολιτικής, όσο και συνολικά, ενώ σημείωσε χαρακτηριστικά πως το ζητούμενο είναι «να τα αλλάξουμε όλα χωρίς να γκρεμίσουμε την Ελλάδα». Έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την κατάσταση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), το οποίο «καταρρέει», παρατήρησε πως γιατροί έχουν φύγει, και πως αυτό αποτελεί ένα μικρό τμήμα του ευρύτερου «brain drain» που έχει στερήσει από τη χώρα «μυαλά». Προσέθεσε πως είναι ανάγκη να γίνουν κινήσεις και να παρθούν πρωτοβουλίες που να έχουν υψηλό συμβολισμό και να δώσουν το σύνθημα πως κάτι αλλάζει. Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στην πρωτοβουλία «Υγεία και Τουρισμός» που λαμβάνει χώρα με μεγάλη επιτυχία στην Κρήτη καθώς αποτέλεσε μια έξυπνη και λογική κίνηση προσέλκυσης (μεταξύ άλλων) Ρωσικού τουρισμού. Αναφέρθηκε παράλληλα σε μεταρρυθμίσεις στο καθεστώς «Visa» στις οποίες έχουν προβεί άλλες χώρες, όπως η Ισπανία που θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε και στην Ελλάδα. Παράλληλα, επισήμανε την ανάγκη του να «αυξήσουμε την τεχνολογική και προστιθέμενη αξία των προϊόντων εξαγωγής». Κλείνοντας, ο πολιτικός αρχηγός επισήμανε την ανάγκη να «τελειώσουμε με τους γραφειοκράτες-συνδικαλιστές», καθώς και την «υπερφορολόγηση» που είναι καίριο ανάχωμα στην ανάπτυξη. Η χώρα, συνέχισε, χρειάζεται ένα κανονικό, Ευρωπαϊκό, αποτελεσματικό δημόσιο. Επισήμανε δε πως «τώρα τελείωσε η επταετία της κωλοτούμπας». Σε ορισμένες τελικές επισημάνσεις, αναφέρθηκε στην «εξαφάνιση της αποταμίευσης» (από το 7% στο -6%) και τις επιπτώσεις της, όπως και στο ότι το «μόνο που αυξήθηκε το 2016 ήταν το μισθολογικό κόστος του Δημοσίου». Συντονιστής: Χρήστος Κώνστας, Δημοσιογράφος, Action 24, Action FM 8

9 12:00 3η Θεματική Ενότητα Αναπτυξιακοί Σύμμαχοι: Επενδύσεις, Χρηματοδότηση & η Ανασύνταξη της Επιχειρηματικότητας Κεντρικές Ομιλίες: Στέργιος Πιτσιόρλας, Υφυπουργός Οικονομίας & Ανάπτυξης Ο Yφυπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης κ. Στέργιος Πιτσιόρλας, ο οποίος έγινε δέκτης ευνοϊκών σχολίων από τους εκπροσώπους της αντιπολίτευσης δήλωσε ότι «απαιτείται εθνική στρατηγική για την ανάπτυξη, να συνεννοηθούμε όλοι μεταξύ μας. Να αφήσουμε τα μικρά και να πάμε στα μεγάλα, να αλλάξει το κρατικοδίαιτο μοντέλο ανάπτυξης της οικονομίας - δεν θα γίνει όμως χωρίς κόστος και χωρίς συγκρούσεις», καταλήγοντας πως «θα πρέπει να δώσουμε έμφαση στην παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας». Σύμφωνα με τον ίδιο, η χώρα διαθέτει πολύ μεγάλες δυνατότητες να προσεγγίσει επενδύσεις λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Αν αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία, πρόσθεσε, η ροή κεφαλαίων από ξένες επενδύσει θα εκτιναχθεί το Ντόρα Μπακογιάννη, Τομεάρχης Οικονομίας & Ανάπτυξης, Νέα Δημοκρατία, Υπ. Εξωτερικών ( ) Η τομεάρχης Οικονομίας και Ανάπτυξης της Νέας Δημοκρατίας κα. Ντόρα Μπακογιάννη, ξεκίνησε την ομιλία της σημειώνοντας πως πιστεύει στην εθνική συνεννόηση και πως προσυπογράφει μια σειρά από ενθαρρυντικά σημεία που υπογράμμισε ο κ. Πιτσιόρλας. Μεταξύ άλλων, η κα. Μπακογιάννη ανέφερε ότι «συμφωνούμε στην ανάγκη δημιουργίας ενός εθνικού αναπτυξιακού πλαισίου, ενός νέου παραγωγικού μοντέλου, με μόχλευση πόρων και ιδιωτική συμμετοχή στις επενδύσεις, όμως, δυστυχώς, στην κυβέρνηση αυτοί που το κάνουν πράξη είναι μειοψηφία». Και δυστυχώς δεν γίνονται πράγματα καθώς κερδίζουν οι λαϊκιστές και οι αντιπαραγωγικές αντιδράσεις. Ανέφερε χαρακτηριστικά το παράδειγμα της επένδυσης του Ελληνικού σημειώνοντας ότι «εδώ ο Υπουργός Περιβάλλοντος (κ. Γιάννης Τσιρώνης) δεν πιστεύει στην επένδυση, πως περιμένουμε εμείς να υλοποιηθεί;», ενώ για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ τόνισε πως «όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να την πουλήσει αντί 30 εκατ. - ενώ αντιδρούσαν τα στελέχη του όταν εμείς είχαμε συμφωνήσει σε deal 300 εκατ. - βγήκε ο υπουργός Μεταφορών, ο κ. Σπίρτζης, την επόμενη και δήλωνε ότι σχεδιάζει να δημιουργήσει κρατικό φορέα για τα τρένα!» Σε μία άλλη παρατήρηση, η κα. Μπακογιάννη υπογράμμισε πως δεν ζητά εκλογές η ΝΔ επειδή βιάζεται να αναλάβει την εξουσία, ή επειδή δεν θέλει να βρίσκεται στην αντιπολίτευση. Αντίθετα, όπως εξήγησε η κα. Μπακογιάννη, η θέση της αντιπολίτευσης είναι πιο εύκολη, πιο ξεκούραστη και πιο ευχάριστη. Όμως, λόγω της επικίνδυνης ανικανότητας που επιδεικνύει η κυβέρνηση, σε μια σειρά από τομείς, η ανάγκη πολιτικής αλλαγής, συνεχίζει να κρίνεται επιτακτική στη ΝΔ. Εξήγησε δε, πως είναι πανεύκολο να λαϊκίζει κανείς, να υπόσχεται «παράλληλα προγράμματα» και «αντίμετρα» στη δοκιμαζόμενη κοινωνία, αλλά, προειδοποίησε, πως τώρα είναι η τελευταία ίσως ευκαιρία για να «τελειώσουμε με το λαϊκισμό και να στηθεί ένα νέο παραγωγικό μοντέλο με ευρεία λαϊκή στήριξη και συναίνεση». Κατέληξε δε με έμφαση ότι «χρειάζεται πολιτική αλλαγή σήμερα. Δεν αντέχει η χώρα άλλο τον παραμικρό λαϊκισμό! Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούμε να συμφωνήσουμε αλλά πρέπει να το πιστεύουν όλοι. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας και τρόπων δουλειάς». Σχετικά με το τι θα κάνει η ΝΔ εφόσον 9

10 από αριστερά, Άδωνις Γεωργιάδης, Αντιπρόεδρος ΝΔ., Στέργιος Πιτσιόρλας, Υφυπουργός Οικονομίας & Ανάπυξης, Ντόρα Μπακογιάννη, Υπουργός Εξωτερικών ( ), Δρ. Βασίλης Αποστολόπουλος, Πρόεδρος ΕΕΝΕ, Σταύρος Θεοδωράκης, Επικεφαλής «το Ποτάμι» έρθει στην εξουσία ανέφερε ότι «θα προχωρήσουμε σε μειώσεις φόρων στις επιχειρήσεις αλλά με την προϋπόθεση ότι θα τους πληρώνουν. Ακόμη, η πάταξη της φοροδιαφυγής θα είναι ταγκό για δυο, θα χορέψουμε και εμείς και οι επιχειρηματίες». Παρουσιάσεις & Συζήτηση Ηλίας Ξανθάκος, Γενικός Γραμματέας Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης Chris Allen, Επικεφαλής για την Ελλάδα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή Sabina Dziurman, Διευθύντρια για την Ελλάδα και την Κύπρο, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) Χρήστος Χαρπαντίδης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, Παπαστράτος Α.Ε. Δημήτρης Μάρης, Πρόεδρος, Ένωση Εκδοτών Διαδικτύου, Πρόεδρος 24Media Γιώργος Λινάτσας, Διευθύνων Σύμβουλος, AXIA Ventures Group Συντονιστής: Πέτρος Ευθυμίου, Εντεταλμένος Σύμβουλος, 24Media 10 Στο πάνελ που ακολούθησε ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης κ. Ηλίας Ξανθάκος δήλωσε ότι «χρειαζόμαστε πολλές επενδύσεις, απελπισμένα. Από το 2010 το επενδυτικό κενό για τη χώρα μας υπολογίζεται στα δις. Ενώ το 2010 αυτές έφθαναν στο μέσο ευρωπαϊκό όρο, περίπου στο 20% επί του ΑΕΠ, σήμερα είναι μόλις 11,5%».Πρόσθεσε ακόμη ότι «δεν φτάνουν οι δημόσιοι πόροι και το ΕΣΠΑ. Χρειάζονται ΣΔΙΤ και άμεσες ξένες επενδύσεις οι οποίες σε ετήσια βάση κινούνται μόλις στο 1% του ΑΕΠ». Από την πλευρά του ο Επικεφαλής της Taskforce της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα κ. Chris Allen τόνισε ότι «χρειάζεται εθνική στρατηγική ανάπτυξης που θα δημιουργήσει έναν νέο τρόπο επιχειρηματικότητας και ένα πλαίσιο ασφαλείας για προσέλκυση επενδύσεων. Η Ελλάδα είναι χαμηλά στις επενδύσεις. Χρειάζονται νέες επενδύσεις, σε τομείς όπως τον τουρισμό, την τεχνολογία, τα Logistics», ενώ χαρακτήρισε ζωτικής σημασίας για τη χώρα το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Ακόμη, ανέφερε για το «Εθνικό Κτηματολόγιο» πως «έχει μεγάλη σημασία για τους ξένους επενδυτές», καθώς και πως έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος (με τους εγγεγραμμένους να έχουν φθάσει στο 25%), ενώ αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το Ο κ. Allen κάλεσε όλα τα κόμματα να συμπράξουν προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς αυτό δεν αφορά το παρόν, αλλά το μέλλον. «Κυβερνήσεις και επιχειρηματικός κόσμος οφείλουν να δουλέψουν μαζί, για να υπάρξει αποτέλεσμα», σημείωσε χαρακτηριστικά.

11 Η Διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ ή EBRD) για την Ελλάδα και την Κύπρο κα. Sabina Dziurman υποστήριξε ότι «χρειάζεται σταθερότητα και εμπιστοσύνη για να έρθουν επενδύσεις στην Ελλάδα. Εμείς έχουμε ήδη επενδύσει στη χώρα 1 δις». Αφού ανέπτυξε το έργο της ΕΤΑΑ και τα σχέδια της Τράπεζας για το μέλλον, αναφέρθηκε στην επένδυση του Ελληνικού, λέγοντας χαρακτηριστικά: «σπαράζει η καρδιά μου, να περνάω από την Ποσειδώνος και να βλέπω το Ελληνικό, εκεί όπου ήταν παλιά το αεροδρόμιο, ανεκμετάλλευτο», ενώ σχετικά με τα τελευταία εμπόδια που προέκυψαν για την συγκεκριμένη επένδυση τόνισε με δόση ειρωνείας ότι «δεν είχα προσέξει ότι είχε δάσος εκεί». Ωστόσο, πρόσθεσε, πως «σε κάθε περίπτωση το Ελληνικό είναι μία καλή ευκαιρία, για να δείξει η Ελλάδα ότι μπαίνει στον σωστό δρόμο». Ανέφερε χαρακτηριστικά πως «μόλις δούμε τις πρώτες μπουλντόζες στο Ελληνικό, τότε θα δοθεί ένα μεγάλο σήμα στην παγκόσμια επενδυτική κοινότητα». Κλείνοντας, αστειεύτηκε, αναφέροντας ότι «η Ελλάδα παραμένει μια...εξωτική χώρα, όπως αυτή που είχα γνωρίσει όταν την είχα επισκεφθεί πρώτη φορά ως τουρίστρια πριν από πολλά χρόνια». από αριστερά: Πέτρος Ευθυμίου, Εντεταλμένος Σύμβουλος, 24Media, Ηλίας Ξανθάκος, Γενικός Γραμματέας Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης, Chris Allen, Επικεφαλής για την Ελλάδα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Sabina Dziurman, Διευθύντρια για την Ελλάδα και την Κύπρο, Ευρωπαϊκή, Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, Χρήστος Χαρπαντίδης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, Παπαστράτος Α.Ε., Δημήτρης Μάρης, Πρόεδρος, Ένωση Εκδοτών Διαδικτύου, Πρόεδρος 24Media Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος Α.Ε κ. Χρήστος Χαρπαντίδης, αποκάλυψε πως «όταν ανακοινώσαμε τη μεγάλη νέα επένδυση ύψους 300 εκατ. της εταιρείας στον Ασπρόπυργο οι περισσότεροι αναρωτήθηκαν γιατί το κάναμε προτού ακόμα κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση». Συνέχισε, πως «εμείς είπαμε ναι στην Ελλάδα, γιατί η ευθύνη για την έξοδο της από την κρίση δεν είναι μόνο ευθύνη του κράτους αλλά και των επιχειρήσεων. Εμείς προσπαθούμε να παράγουμε ανάπτυξη στην πράξη. Πρέπει να τηρούμε τους νόμους, να δημιουργούμε δουλειές, να έχουμε σχέδιο. Είναι επιλογή μας να επενδύουμε σε αυτό το περιβάλλον. Προσπαθούμε να δημιουργούμε ευκαιρίες στις συνθήκες αυτές, δημιουργούμε δουλειές, πέρα από αυτές που δεν χάνονται». Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο Πρόεδρος της Ένωσης Εκδοτών Διαδικτύου και του Ομίλου 24Media κ. Δημήτρης Μάρης, ο οποίος ξεκίνησε την ομιλία του με τη διαπίστωση ότι οι πολιτικοί ακόμη και στα πράγματα που συμφωνούν αδυνατούν να συνεννοηθούν. Ωστόσο, εμφανίστηκε πιο αισιόδοξος για τις επιχειρήσεις, αναφέροντας ότι το κομμάτι της συνεννόησης μεταξύ τους, ειδικά μέσα στα χρόνια της κρίσης, έχει αρχίσει και αυξάνεται κι αυτό καθιστά τα πράγματα πιο αισιόδοξα. Πρόσθεσε μεταξύ άλλων ότι «η Ελλάδα δεν είναι ακόμα έτοιμη για να δεχθεί αυτό που έρχεται. Δεν υπάρχει πλέον δίλημμα Αριστεράς - Δεξιάς, αλλά μεταξύ παλαιού και νέου, μεταξύ ανοιχτών και κλειστών δεδομένων». 11

12 αριστερά: Δημήτρης Μάρης, Πρόεδρος, Ένωση Εκδοτών Διαδικτύου, Πρόεδρος 24Media, Γιώργος Λινάτσας, Διευθύνων Σύμβουλος, AXIA Ventures Group από αριστερά, Δρ. Βασίλης Αποστολόπουλος, Πρόεδρος ΕΕΝΕ, Όλγα Κεφαλογιάννη, Μέλος του Κοινοβουλίουπρώην Υπουργούς Τουρισμού, Βασίλης Λεβέντης, Πρόεδρος Ένωσης Κεντρώων Συμπλήρωσε, πως «το άνοιγμα των δεδομένων που διαθέτει το κράτος για τις λειτουργίες του και για εμάς, τους πολίτες του, μπορεί να είναι από μόνο του καταλύτης οικονομικής ανάπτυξης, εκτός από δύναμη εκδημοκρατισμού. Αποτελεί πλέον μονόδρομο να εναγκαλιστούμε το νέο - είναι το στοίχημα της γενιάς μας και πρέπει να το κερδίσουμε». Σε μια καίρια παρατήρηση, συμπλήρωσε πως στην Ελλάδα έχουμε παγιδευτεί στο να «συζητάμε πάρα πολύ την πολιτική και ελάχιστα τις μεγάλες προκλήσεις του άμεσου μέλλοντος», με την Ελλάδα να κινδυνεύει να μείνει εκτός της νέας εποχής. Ο κ. Μάρης έφερε ως παράδειγμα το τι συμβαίνει σε άλλες γωνιές της γης και αναφέρθηκε στα «self-driving cars» και σε πλατφόρμες μεταφορών όπως το Uber και το Lyft, που -όπως είπε- είναι καταδικασμένες να πετύχουν, διότι έχουν όχι απλά αντιληφθεί τη φορά της τεχνολογικής αλλαγής, αλλά στην πραγματικότητα πλέον τη διαμορφώνουν. Τόνισε δε με έμφαση ότι «στην Ελλάδα έχουμε το debate του Άρθρου 16 του Συντάγματος και των ιδιωτικών πανεπιστημίων και αναρωτιέμαι σε ποιόν αιώνα ζούμε. Στις ΗΠΑ βρίσκονται ήδη στην τροχιά των MOOCS, των Massive Open Online Courses. Η γνώση εκδημοκρατίζεται και στην Ελλάδα μιλάμε ακόμη κυριολεκτικά, με όρους που ανήκουν στο παρελθόν». Συνέχισε, αναφερόμενος στο χώρο του τουρισμού, «όπου το AirBnB κι ανάλογες πλατφόρμες αλλάζουν εντελώς τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί αυτή η αγορά. Δε χρειάζεται να πάτε μακριά δείτε την επίδραση που είχε η συγκεκριμένη πλατφόρμα στο Κουκάκι. Πώς επέδρασσε στα ενοίκια αλλά και στους τζίρους των μικρών καταστημάτων της περιοχής. Το 3D printing, μέσα σε περίπου 10 χρόνια θα έχει κάνει για την παραγωγή ό,τι το internet έκανε για την πληροφορία. Θα την εκδημοκρατίσει. Ο καθένας μας, εκτός από καταναλωτής, θα γίνει και εν δυνάμει παραγωγός». Το πάνελ έκλεισε με μια στοχευμένη ομιλία του κ. Γιώργου Λινάτσα, Διευθύνοντος Συμβούλου της AXIA Ventures Group ο οποίος εξήρε τη δημοσιονομική προσαρμογή που επέτυχε η Ελλάδα εν μέσω της κρίσης, σημειώνοντας ότι αυτό δεν το έχει καταφέρει ποτέ άλλοτε στο παρελθόν άλλη χώρα. Στάθηκε στο «στοιχειωμένο ρίσκο του Grexit που απέτρεπε όλα τα προηγούμενα χρόνια τους περισσότερους ξένους επενδυτές», υπογραμμίζοντας ότι «πλέον δεν υπάρχει η πιθανότητα Grexit και πλέον μπορούμε να περιμένουμε μεγάλες επενδύσεις, αφού σε μεγάλο βαθμό, 80-90%, αυτές πραγματοποιούνται με βάση την ψυχολογία. Αν αλλάξει η ψυχολογία, όλα τα άλλα ξεχνιούνται. Στο χέρι μας είναι, να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για ένα καλύτερο αύριο». Σημείωσε χαρακτηριστικά πως με την «ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης φεύγει οριστικά το ρίσκο του Grexit, και πως αυτό δύναται να έχει game-changing αποτέλεσμα στην αγορά και τις επενδύσεις». Παράλληλα, επισήμανε πως έχει φύγει και ο φόβος των πιο «ριζοσπαστικών» πολιτικών δυνάμεων που έφερε την αστάθεια το 2014 και υπονόμευσε τότε την ανάκαμψη. Το μόνο «ρίσκο αστάθειας» που επισήμανε ο κ. Λινάτσας είναι αυτό που σχετίζεται με τον εκλογικό νόμο, και επισήμανε πως καλό θα ήταν να φύγει και αυτό το ρίσκο μέχρι το Έκλεισε την τοποθέτησή του με το παράδειγμα της Ταϊλάνδης, για να αναδείξει τη σημασία του να υπάρχει στρατηγική στόχευση και συνέπεια. Χαρακτηριστικά, από 15 εκατ. τουρίστες το 2010, 6 χρόνια μετά, το 2016 η Ταϊλάνδη υποδέχτηκε 33 εκατ. τουρίστες με τη διαφορά να προέρχεται από ένα στρατηγικό παράγοντα: τον τουρισμό από την Κίνα. 12

13 14:00 Ελλάδα: επιστροφή στην Ευρωπαϊκή κανονικότητα; Λουκάς Τσούκαλης, Πρόεδρος, Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής ΕΛΙΑΜΕΠ Για την ανάγκη επιστροφής της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή κανονικότητα έκανε λόγο ο Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), Καθηγητής Λουκάς Τσούκαλης. Επιχειρώντας μια ιστορική αναδρομή των όσων συνέβησαν από την ένταξη της Ελλάδα στους κόλπους της ΕΕ, της ενιαίας αγοράς και του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, ο κ. Τσούκαλης, ανέφερε χαρακτηριστικά πως ήταν «μια στρατηγική επιλογή της χώρας», η οποία έχει συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία και την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών, την κοινωνική και οικονομική ευμάρεια, καθώς επίσης και στην εξωτερική ασφάλεια της χώρας. Ο ίδιος υποστήριξε ότι το μεγαλύτερο λάθος ήταν ότι οι κυβερνήσεις δυσκολεύτηκαν να δείξουν την αναγκαία συνέπεια και να υπηρετήσουν με συνέχεια αυτή την επιλογή. Μεταξύ άλλων, συμπλήρωσε, δεν αντιλήφθηκαν άμεσα τη σημασία της. «Ήταν τεράστιο το πρόβλημα συμμόρφωσης με τους κανόνες του παιχνιδιού. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που θέλει αλλά δεν μπορεί πάντοτε. Δεν έχουμε κερδίσει το στοίχημα του ευρώ και δεν κάναμε εκείνες τις μεγάλες θεσμικές και οικονομικές αλλαγές που θα εξασφάλιζαν την εξωστρέφειά της». Πρόσθεσε, πως εξαιτίας της διεθνούς χρηματοπιστωτικής φούσκας η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που έχασε την πρόσβαση στα φθηνά δανεικά και τώρα είναι αναγκασμένη να διανύσει μια περίοδο μακράς και επώδυνης προσαρμογής. Τόσο η οικονομία της όπως και το πολιτικό της σύστημα έχουν καταρρεύσει, ενώ το μέγεθος της πτώσης του εθνικού ΑΕΠ συγκρίνεται μόνο με αυτό που συνέβη στις ΗΠΑ μετά το κραχ του Ως αποτέλεσμα, η αναξιοπιστία και η άρνηση της πραγματικότητας των εντός τρέφει τις εμμονές των εκτός, η Ελλάδα έχει υποστεί ριζική μείωση της διαπραγματευτικής της ισχύος και αποτελεί συστημικό ρίσκο για την Ευρώπη. 14:15 Κεντρική Ομιλία: Βασίλης Λεβέντης, Πρόεδρος Ένωσης Κεντρώων Την απογοήτευσή του για το υφιστάμενο πολιτικό σύστημα και την πολιτική που ασκείται από την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ εξέφρασε ο Πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων, κ. Βασίλης Λεβέντης, χαρακτηρίζοντας τον Αλέξη Τσίπρα ως ένα φαινόμενο πρωθυπουργού που «κάνει τα πάντα για να μείνει στην εξουσία», ενώ πρόβλεψε πως «όσο κυβερνά χωρίς να έχει λαϊκή εμπιστοσύνη, κερδίζει μεν χρόνο, αλλά θα έχει κακό τέλος». Με δεδομένο ότι τα χρονικά περιθώρια έχουν στενέψει, ο κ. Λεβέντης συνιστά στον Πρόεδρο της ΝΔ, Κυριάκο Μητσοτάκη να μη ζητάει εκλογές και να προβεί σε μια συνεργασία τεχνοκρατικής κυβέρνησης που θα επιτρέψει σε καταρτισμένους επιστήμονες να μπουν μπροστά και να βοηθήσουν τη χώρα. «Από τη στιγμή που παραμένουν τα ίδια πρόσωπα σε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, για να ανακτηθεί η χαμένη εμπιστοσύνη απαιτείται μια κυβέρνηση ενωτική που θα πάει να διαπραγματευτεί από κοινού τα συμφέροντά της στην Ευρώπη» δήλωσε από το βήμα της Διάσκεψης. 13

14 14:30 4η Θεματική Ενότητα ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εξωστρέφεια στην Πράξη: Τροφοδοτώντας, Ενισχύοντας και Αναδεικνύοντας τις Δυνατότητες του Τόπου Κεντρικές Ομιλίες: Θεόδωρος Φέσσας, Πρόεδρος, Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) από αριστερά: Αίνη Μιχαηλίδου, Β Αντιπρόεδρος ΕΕΝΕ- Πρόεδρος ΕΒΙΕ Μιχαηλίδη, Αικατερίνη Λαλαούνη, Διευθύνουσα Σύμβουλος Greek Gold, Χρήστος Κοντοβερός, Διευθύνων Σύμβουλος Κοντοβερός Α.Ε., Αρχιτέκτων Αλεξάνδρα Προκάκη, ιδιοκτήτρια Α+Ε Προκάκη Να αφήσουμε τις εσωτερικές αγορές και να στραφούμε στο εξωτερικό με ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες πρότεινε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), κ. Θεόδωρος Φέσσας, υποδεικνύοντας τα υπέρογκα χρέη και την έλλειψη ανταγωνιστικότητας ως τα βασικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Όπως εξήγησε η εποχή που οι Έλληνες δανείζονταν χρήματα για να ψωνίζουν από το εξωτερικό έχει παρέλθει, και η χώρα είναι πλέον αναγκασμένη να στρέψει το μοντέλο της οικονομίας της, από την κατανάλωση στην παραγωγή. Επεσήμανε, ωστόσο, ότι η μετάβαση θα είναι δύσκολη καθώς δεν υπάρχουν οικονομίες κλίμακας αφού οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι μικρές σε μέγεθος και δύσκολα συνεργάζονται μεταξύ τους. Επίσης έχουμε πολύ χαμηλή προστιθέμενη αξία σε ότι αφορά την παραγωγή, λείπουν τα ισχυρά «brands», όπως επίσης και μια σταθερή πολιτική εξωστρέφειας. «Δυστυχώς υπάρχει έλλειψη εξαγωγικής κουλτούρας. Από έρευνες που διεξάγουμε προκύπτει ότι μόνο το εν τρίτο των εταιρειών προβαίνει σε εξαγωγές για στρατηγικούς λόγους. Οι περισσότεροι το κάνουν ευκαιριακά» ανέφερε ο κ. Φέσσας και συνέχισε λέγοντας πως η χαριστική βολή έρχεται για τις επιχειρήσεις από τους υψηλούς φόρους που αναγκάζουν τα υψηλόβαθμα στελέχη να μεταναστεύουν στο εξωτερικό και από τους κεφαλαιακούς ελέγχους (capital controls) που περιορίζουν οποιαδήποτε εξαγωγική δραστηριότητα. Συνεχίζοντας τις παρατηρήσεις του για τις Ελληνικές εξαγωγές, ο κ. Φέσσας υπογράμμισε πως από το 2013 και μετά παρατηρείται μια έντονη κόπωση στις εξαγωγές οι οποίες όμως συνεχίζουν να είναι αυξητικές και παρέθεσε τα στοιχεία του Μαρτίου που κάνουν λόγο για αύξηση των εξαγωγών σε 2,6 δις από 2,1 δις προηγουμένως. Κλείνοντας, ο Πρόεδρος του ΣΕΒ κάλεσε, τόσο το κράτος όσο και τους επιχειρηματίες, να προσανατολιστούν σε τεχνολογικές επενδύσεις και δεσμεύτηκε ότι ο ΣΕΒ θα συνεχίσει να βοηθά ελληνικές εταιρείες ως προς τον τρόπο καλύτερης οργάνωσης των εξαγωγών τους. Άλλωστε τα πρώτα δείγματα γραφής έχουν φανεί. Μέσα σε διάστημα τεσσάρων μηνών ο ΣΕΒ κατάφερε να εκπαιδεύσει 75 στελέχη, πραγματοποίησε δυο επιτυχημένες αποστολές σε Αίγυπτο και Ισραήλ και προσεχώς ετοιμάζει μια ακόμη στη Γεωργία. 14

15 Όλγα Κεφαλογιάννη, Βουλευτής Α Αθηνών, πρώην Υπουργός Τουρισμού, Δικηγόρος Με τη διαπίστωση ότι οι μεταρρυθμίσεις που συζητάμε σήμερα έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και χρόνια ξεκίνησε την ομιλία της η Βουλευτής Α Αθηνών και πρώην Υπουργός Τουρισμού, κα. Όλγα Κεφαλογιάννη, τονίζοντας πως για να είσαι φορέας του καινούριου, πρέπει να αναγνωρίζεις τα λάθη σου και να μην παραμένεις προσκολλημένος στο παρελθόν. Απαραίτητη προϋπόθεση, για την ίδια, είναι η επένδυση από πλευράς Κράτους σε μια «δημιουργική ασυνέχεια» που θα βασιστεί στην ενσωμάτωση της γνώσης που αποκομίσαμε από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές που επέφερε η παγκοσμιοποίηση με τημετατόπιση του κέντρου βάρους από τη Δύση στην Ανατολή και τη μετατόπιση πλούτου στη δεύτερη, η κα. Κεφαλογιάννη εστίασε στη σημασία των νέων τεχνολογιών και τόνισε πως είναι απαραίτητη η χρήση τεχνολογίας σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων και η ανάγκη για στόχευση σε συγκεκριμένες κατηγορίες πληθυσμού, όπως οι «Millennials», οι οποίοι σήμερα διαμορφώνονται σε 1,7 δις ανθρώπους ενώ υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025 θα αποτελούν το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού. Μόνο στις ΗΠΑ, η αγοραστική δύναμη των «Milennials» υπολογίζεται στα $1,3 τρις, όταν, όπως είπε, «στην Ελλάδα προσπαθούμε ακόμα να αποφασίσουμε πόσες Κυριακές θα ανοίξουν τα καταστήματα». Προκειμένου η Ελλάδα να ανακτήσει τη χαμένη ανταγωνιστικότητά της, η κα. Κεφαλογιάννη συνέστησε να παραδειγματιστούμε από την πρόοδο της Εσθονίας, της πιο ψηφιοποιημένης χώρας στον κόσμο, στην οποία ο χρόνος ανοίγματος μιας επιχείρησης ανέρχεται σε μόλις 18 λεπτά. Πρόσθεσε πως σημαντικές αλλαγές θα επιφέρουν η σταδιακή αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας και ο προσανατολισμός του σε εξαγωγές, η υιοθέτηση όλων των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στις αγορές χρήματος, αλλά και η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας για τον περιορισμό της γραφειοκρατίας. Τέλος, τόνισε ότι η καλά σχεδιασμένη στρατηγική για τον Τουρισμό την περίοδο , θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε άλλους πυλώνες ανάπτυξης και πως η καλύτερη αξιοποίηση της πολιτιστικής μας βιομηχανίας θα συμβάλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. 15

16 Εύα Καϊλή, Ευρωβουλευτής Ελιάς (ΠΑΣΟΚ) Για τις αλλαγές που συντελούνται στο χώρο του επιχειρείν εξαιτίας της χρήσης των νέων τεχνολογικών εργαλείων μίλησε η Ευρωβουλευτής της Ελιάς (ΠΑΣΟΚ), Εύα Καϊλή. Ξεκινώντας από τα ψηφιακά νομίσματα που επιτρέπουν την ανταλλαγή αξιών χωρίς μεσάζοντες που δεν εμπιστευόμαστε, ανέφερε ότι τα «transaction fees» που χρεώνουν οι τράπεζες, μόνο στη Ευρώπη, είναι της τάξης των 140 δις και πώς πλέον, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, υπάρχει τρόπος να περιοριστεί το συγκεκριμένο μέγεθος. Αναφερόμενη στις διεργασίες που γίνονται σε επίπεδο ΕΕ, τόνισε ότι γίνονται προσπάθειες ενίσχυσης του ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ παράλληλα έχουν ολοκληρωθεί οι σχετικές διαπραγματεύσεις για την πρώτη φάση του σχεδίου Γιούνκερ ύψους 500 εκατ. που προορίζεται για τη στήριξη των επιχειρήσεων. Επισήμανε τις δυνατότητες που έχουν οι νέες τεχνολογίες στο να κατακτούν αγορές χωρίς την ιδιοκτησία «assets», σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως η «AirBnB δεν έχει ξενοδοχεία», η «Uber δεν έχει ταξί», και, με την ίδια λογική, ο ταχέως αναπτυσσόμενος τομέας του «FinTech δεν έχει τράπεζες». Αναφερόμενη στις ψηφιακές ικανότητες των Ελλήνων, η κα. Καϊλή είπε πως καλούμαστε «να μάθουμε με γλώσσα που μας ενώνει», «κώδικα» και «προγραμματισμό», καθώς η καλλιέργεια των «digital skills» θα μας προετοιμάσει για το άμεσο μέλλον. Η κα. Καϊλή τόνισε ότι στο εξωτερικό υπάρχει διάθεση να βοηθήσουν την Ελλάδα, αλλά για να γίνει αυτό πρέπει και η ίδια η χώρα να βοηθήσει τον εαυτό της. «Απαιτείται ωριμότητα από πλευράς Ελλήνων επιχειρηματιών. Γενικά υπάρχει ιδεοληψία κατά της ελληνικής επιχειρηματικότητας και μας βλέπουν διαφορετικά μόνο όταν μπει κάποιος ξένος επενδυτής σε ένα επιχειρηματικό σχήμα» δήλωσε. Προσέθεσε δε, πως τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο από τη στιγμή που δεν υπάρχει σταθερή φορολογική βάση, και το σύστημα δικαιοσύνης χρειάζεται 10 χρόνια για να λύσει μια υπόθεση. Κλείνοντας, υπογράμμισε πως πρέπει να δίνονται κίνητρα σε αυτούς που επαν-επενδύουν τα χρήματά τους στην Ελλάδα. Χάρης Θεοχάρης, Ανεξάρτητος Βουλευτής Με χώρα που βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι στον πολιτικό και τον οικονομικό τομέα παρομοίασε την Ελλάδα ο Πρόεδρος του Κέντρου Προγραμματισμού & Οικονομικών Ερευνών και ανεξάρτητος βουλευτής, κ. Χάρης Θεοχάρης. Τα κόκκινα δάνεια, το αδύναμο τραπεζικό σύστημα και οι επιχειρήσεις που επιβιώνουν παρασιτικά και θα έπρεπε να κλείσουν είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι η χώρα μας δεν έχει ζήσει ακόμη τον 21ο αιώνα. Ο κ. Θεοχάρης ξεκαθάρισε πως η χώρα θα προχωρήσει μπροστά εφόσον λύσει το θέμα των επενδύσεων, της απασχόλησης και της άμεσης υλοποίησης των αποκρατικοποιήσεων. Έκανε λόγο για τραγικά λάθη στο πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή, το οποίο οδηγεί σε μεγαλύτερη φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης και σε άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ των συντάξεων που αγγίζουν κατά μέσο όρο τα 900 και του μέσου μισθού που ανέρχεται σε 700. «Αυτή τη στιγμή παίρνουμε τη σάρκα του λαού μετά από 8 χρόνια φτωχοποίησης του» είπε χαρακτηριστικά. Παράλληλα, ο κ. Θεοχάρης, πρότεινε ένα διαφορετικό μοντέλο διαπραγμάτευσης σε μακροοικονομικό επίπεδο που θα χρησιμοποιεί το 2% από το 3,5% του πλεονάσματος για να στηρίξει επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, έτσι ώστε να κατέβει πιο εύκολα το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, με ταυτόχρονη υιοθέτηση ενός μικτού ασφαλιστικού συστήματος που η επικουρική σύνταξη θα μπαίνει σε ένα κοινό κουμπαρά και οι ασφαλιστικές εισφορές θα μειωθούν από το 20% στο 12%. Παρότρυνε δε την κυβέρνηση, να καλύπτει από τον προϋπολογισμό την κοινωνική πολιτική για να μειωθεί το κόστος της ενέργειας (ΔΕΗ) και των φαρμάκων. 16

17 από αριστερά, Τάσος Ζάχος, FORTUNE, Μιχάλης Χειμώνας, Γενικός Διευθυντής, Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), Δρ. Δόμνα Μαρία Μιχαηλίδου, Οικονομολόγος, Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) Κέντρο, Αναπτυξιακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Cambridge, Χάρης Δασκαλάκης, Executive Director, BCA Group 4η Θεματική Ενότητα ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εξωστρέφεια στην Πράξη: Τροφοδοτώντας, Ενισχύοντας και Αναδεικνύοντας τις Δυνατότητες του Τόπου Παρουσιάσεις & Συζήτηση Μιχάλης Χειμώνας, Γενικός Διευθυντής, Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) Δρ. Δόμνα Μαρία Μιχαηλίδου, Οικονομολόγος, Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) Κέντρο Αναπτυξιακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Cambridge Χάρης Δασκαλάκης, Executive Director, BCA Group Συντονιστής: Τάσος Ζάχος, FORTUNE Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρέθηκε και ο κλάδος της εκπαίδευσης με τον Γενικό Διευθυντή του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), κ. Μιχάλη Χειμώνα, να τονίζει ότι έχουν κατατεθεί συγκεκριμένες προτάσεις στα υπουργεία αναφορικά με το πώς θα έρθουν κλινικές μελέτες στην Ελλάδα. Ο ίδιος μίλησε για αδιαφορία από το δημόσιο και από τα νοσοκομεία που δεν έχουν κίνητρο, ενώ κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι πέρασε μέτρα χωρίς να κάνει καμία διαβούλευση με παράγοντες της αγοράς, με αποτέλεσμα να ζημιώνεται στο τέλος ο ασθενής. Δεσμεύτηκε δε ότι οι φαρμακευτικές εταιρίες προτίθενται να προχωρήσουν τη συνεργασία τους με τα πανεπιστήμια. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο ψηφιακός αναλφαβητισμός ήταν το ερώτημα που έθεσε στο κοινό η Δρ. Δόμνα Μαρία Μιχαηλίδου, Οικονομολόγος στον Οργανισμό Οικονομική Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Σκιαγραφώντας την κατάσταση που παρουσιάζει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα η κα. Μιχαηλίδου τόνισε πως από τη μία έχουμε ένα εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό με πτυχία, ωστόσο, το σκορ μας στις παγκόσμιες λίστες παραμένει χαμηλό. Η οικονομολόγος εξέφρασε την πεποίθηση ότι είναι μείζονος σημασίας να αυξήσουμε την ψηφιακή εκπαίδευση και να την ενσωματώσουμε σε μια ολιστική ατζέντα, που να περνάει και από τα σχολεία. Επιπρόσθετα, επεσήμανε ότι απουσιάζει το κατάλληλο πλαίσιο για ξενόγλωσσους μαθητές και οι στοχευμένες 17

18 από αριστερά: Mareva Grabowski, Ιδρυτής & Αντιπρόεδρος, Endeavor, Συνιδρυτής, ZEUS & DIONE, Aπόστολος Αποστολάκης, Ιδρυτής, VentureFriends, Κωνσταντίνος Χρίστου, Ιδρυτής, Avocarrot, Μιχάλης Στάγκος, Ιδρυτής, Industry Disruptors Game Changers (ID-GC) σχολές που έχουν αντίκρισμα στην αγορά εργασίας. Μια τέτοια ψηφιακή στροφή δύναται να συμβάλλει στην ανάπτυξη. Στο ερώτημα του πώς η εκπαίδευση μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης απάντησε και ο κ. Χάρης Δασκαλάκης, Executive Director του Ομίλου BCA, εστιάζοντας στο λεγόμενο «tech drain», που συντελείται λόγω της οικονομικής κρίσης στην ελληνική αγορά εργασίας. Σύμφωνα με τον κ. Δασκαλάκη εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετές ευκαιρίες και χαμηλά ποσοστά ανεργίας σε ειδικότητες που οι νέοι είτε δεν τις γνωρίζουν ή τις φοβούνται. Υπογράμμισε δε την ανάγκη «σύνδεσης της αγοράς και των αναγκών της με τα Πανεπιστήμια», καθώς πολλές φορές στην Ελλάδα έχουμε έντονα φαινόμενα «skills mismatch» και μεγάλες ασσυμετρίες στην προσφορά και τη ζήτηση. Εκφράζοντας την ανησυχία του ότι η Ελλάδα τείνει να μετατραπεί σε τριτοκοσμική χώρα, τόνισε ότι «δεν υπάρχει στοχευμένη στρατηγική όταν πουλάμε τις ΔΕΚΟ και τα ασημικά μας σε τιμές ευκαιρίας προσελκύοντας επενδυτές μόνο για τα φιλέτα». Για τον ίδιο απαραίτητη προϋπόθεση για να αλλάξει η εικόνα της Ελλάδας είναι η εντατικοποίηση των επενδύσεων στην εκπαίδευση και η απόδοση ελευθερίας κινήσεων στα ιδιωτικά σχολεία προκειμένου να αναπτύξουν τα δικά τους εκπαιδευτικά συστήματα. «Οι μαθητές πρέπει να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά και όχι παπαγαλίστικα. Σκεφτείτε πώς θα είναι τα πράγματα εάν η Ελλάδα μετατραπεί σε κέντρο παγκόσμιου εκπαιδευτικού τουρισμού». Έκανε δε, ειδική μνεία στο παράδειγμα της Κύπρου, όπου, στην ανώτατη εκπαίδευση, έχει γίνει μια σημαντική στροφή στην ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια, με τον τομέα να αναδεικνύετε σε μια σημαντική πρόσθετη εξαγωγή. 18

19 15:45 4η Θεματική Ενότητα ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Ανατρεπτικά, Καινοτόμα & Νεοφυή Επιχειρηματικά Σχήματα στην Αιχμή της Εθνικής Προσπάθειας Παρουσιάσεις & Συζήτηση Mareva Grabowski, Ιδρυτής & Αντιπρόεδρος, Endeavor, Συνιδρυτής, ZEUS & DIONE «Αναδεικνύοντας το Ταλέντο, Τροφοδοτώντας την Προοπτική, Ενισχύοντας την Ανάπτυξη: Η Προσέγγιση της Endeavor» Απόστολος Αποστολάκης, Ιδρυτής, VentureFriends «Η ματιά του Επενδυτή» Κωνσταντίνος Χρίστου, Ιδρυτής, Avocarrot Συντονιστής: Μιχάλης Στάγκος, Ιδρυτής, Industry Disruptors - Game Changers (ID-GC) Σε μια δυναμική συζήτηση, υπό τον άριστο συντονισμό του Ιδρυτή των Industry Disruptors Game Changers (ID-GC), κ. Μιχάλη Στάγκου, σκιαγραφήθηκε ο ρόλος και η δυναμική του Ελληνικού νεοφυούς οικοσυστήματος. Ο ρόλος των νεοφυών επιχειρήσεων ως μοχλού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας ήταν το βασικό θέμα εισήγησης της κας. Mareva Grabowski, Ιδρύτριας & Αντιπροέδρου της Endeavor, και Συνιδρύτριας της εταιρείας ZEUS & DIONE. Η κορυφαία επιχειρηματίας μιλώντας για τις δράσεις της Endeavor έκανε λόγο για μια μικρογραφία του ελληνικού επιχειρείν που έχει όραμα, καινοτομεί και αποσκοπεί στη δημιουργία μιας αγοράς με μειωμένη ανεργία. Παρουσιάζοντας τα επίσημα στοιχεία μελετών η κα. Grabowski τόνισε ότι περισσότερο από το 80% των νέων επιχειρήσεων παραμένει προσκολλημένο σε μη παραγωγικούς τομείς, όπως είναι για παράδειγμα οι αλυσίδες καφέ, και πως μόλις το 20% εστιάζει στην καινοτομία στην εξωστρέφεια και στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Η Endeavor που παρέχει κυρίως πρόσβαση σε αγορές, κεφάλαια και στρατηγική καθοδήγηση σε νέους επιχειρηματίες, διαθέτει ένα διεθνές δίκτυο που εκτείνεται σε 27 χώρες, απαρτιζόμενο από 1500 επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται σε όλο τον κόσμο, που έχουν δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίες και καταγράφουν κύκλο εργασιών 10 δις ευρώ. Από τις 21 αναπτυσσόμενες εταιρείες που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα, το 80% των θέσεων εργασίας βρίσκονται εκτός Αθηνών. Την εμπειρία του ως επιχειρηματία που επενδύει σε start ups μοιράστηκε ο κ. Απόστολος Αποστολάκης, Ιδρυτής της VentureFriends, ο οποίος έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη της διεθνούς επιχειρηματικής κοινότητας, σηκώνοντας 20 εκατ. από ιδιώτες επενδυτές. Βασική προϋπόθεση για να επενδύσει ο ίδιος σε τεχνολογικές επιχειρήσεις αποτελεί ο κοινός τρόπος σκέψης και η κοινή κουλτούρα για το επιχειρείν. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, η τεχνολογία έχει επιφέρει τεράστιες αλλαγές στο επιχειρείν δίνοντας ευκαιρίες σε νέους επιχειρηματίες που είναι εξοικειωμένοι με τα νέα τεχνολογικά εργαλεία να μπορούν να ανοίξουν μια επιχείρηση χωρίς να απαιτούνται τα υπέρογκα κεφάλαια του παρελθόντος. Όσον αφορά το Ελληνικό «startup culture» σημείωσε πως έχουν γίνει πολλά βήματα μέσα σε λίγο χρόνο, ενώ παρατήρησε πως διεθνώς ο τομέας των νεοφυών επιχειρήσεων είναι «tech-driven». Στην Ελλάδα είπε πως σίγουρα και η υψηλή ανεργία στους νέους έχει υπάρξει καταλύτης για την ώθηση νέων στην ίδρυση και συμμετοχή σε «startups», ενώ παρατήρησε πως 19

20 το κλειδί σε αυτή την προσπάθεια θα είναι η εξωστρέφεια. Κατέληξε δε, πως αν η χώρα είχε αναπτυγμένη επιχειρηματικότητα και αξιοκρατία δεν θα χρειαζόταν τους δανειστές. Να διπλασιάσει την ομάδα της Avocarrot μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και να δημιουργήσει 50 νέες θέσεις εργασίας στα προσεχή δύο χρόνια δεσμεύτηκε ο κ. Κωνσταντίνος Χρίστου, συνιδρυτής της Avocarrot, της ανατρεπτικής νεοφυούς επιχείρησης που έχει «σηκώσει» συνολικά χρηματοδότηση πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ πραγματοποίησε και ένα επιτυχές «exit» (πώληση) δεκάδων εκατ. δολαρίων. Από την ιδέα που ξεκίνησε για πλάκα από μια παρέα φίλων, σήμερα η οικογένεια της Avocarrot απαριθμεί πελάτες σε όλο τον κόσμο και μεγαλώνει κάθε μήνα καταγράφοντας ρυθμό ανάπτυξης 20%. Ο κ. Χρίστου παρουσίασε την προσωπική του εμπειρία και παρότρυνε τους νέους επιχειρηματίες πριν προβούν στη σύσταση της εταιρείας τους να σιγουρευτούν ότι έχουν «χτίσει» τη σωστή ομάδα. 16:15 5η Θεματική Ενότητα Τουρισμός & Επιχειρηματικότητα: Αξιοποιώντας τα Στρατηγικά μας Πλεονεκτήματα Έλενα Κουντουρά, Υπουργός Τουρισμού Εμμανουήλ Κόνσολας, Τομεάρχης Τουρισμού, Νέα Δημοκρατία Αλέξανδρος Βασιλικός, Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικού, Αντιπρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας Αλέξανδρος Αγγελόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος, Aldemar Resorts & Spa Συντονιστής: Μαρία Ακριβού, FORTUNE Σε ένα πολύ δυναμικό πάνελ με στιγμές έντονου πολιτικού «debate», συζητήθηκε σε βάθος η στρατηγική σημασία του Τουρισμού, καθώς και τα περιθώρια ανάπτυξής του στο μεσοπρόθεσμο διάστημα. Η συζήτηση ξεκίνησε με την εισήγηση της Υπουργού Τουρισμού, κας. Έλενας Κουντουρά, που υπογράμμισε τις θεαματικές επιτυχίες του Τουρισμού το 2015, το 2016 και το 2017, αναφερόμενη σε μία σειρά από στοιχεία και αριθμούς που κατέγραφαν την άνοδο τόσο στο σύνολο, όσο και από χρονιά σε χρονιά. Μάλιστα αυτό ήρθε σε διάψευση λιγότερο αισιόδοξων προβολών και προβλέψεων για την πορεία του Ελληνικού Τουρισμού δεδομένων των οικονομικών προκλήσεων που αντιμετώπιζε η χώρα. Συμπλήρωσε, πως πέραν των αυξήσεων στους αριθμούς των επισκεπτών, καταγράφηκε επίσης και σημαντική επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου (σεζόν). Η κα. Υπουργός υπογράμμισε πως η ίδια και το Υπουργείο συνεχίζουν να εργάζονται για το «όραμα 365 μέρες τουρισμός», καθώς είναι σαφές πως υπάρχουν «τεράστια περιθώρια για αύξηση εσόδων και ρευμάτων». Στον άξονα αυτό, επισήμανε τον ρόλο της διασύνδεσης και των νέων πτήσεων αλλά και σκιαγράφησε μια θετική δυναμική που ευνοεί επενδύσεις στον τουρισμό και σε συναφείς κλάδους. Η κα. Κουντουρά, υπογράμμισε παράλληλα πως υπάρχουν οι υποδομές που χρειάζονται για να υποστηριχτούν εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως για παράδειγμα ο συνεδριακός, ο ιαματικός, ο ιατρικός, οι διακοπές πολυτελείας, ο θρησκευτικός, ο τουρισμός υπαίθρου, καθώς και ο αγροτουρισμός και τα αγρο-καταλύματα στα οποία υπάρχει ιδιαίτερα εύφορο έδαφος και μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης. Συμπλήρωσε δε, πως «κάθε αγορά είναι διαφορετική και θέλει άλλη προσέγγιση», με το Υπουργείο να καταρτίζει «τα ανάλογα σχέδια δράσης» ανά τομέα. 20

21 από αριστερά, Αλέξανδρος Αγγελόπουλος, Γενικός Γραμματέας ΕΕΝΕ, Έλενα Κουντουρά, Υπουργός Τουρισμού, Κρίστιαν Χατζημηνάς, Α Αντιπρόεδρος ΕΕΝΕ Κλείνοντας, η Υπουργός υπογράμμισε πως «ενισχύουμε τη μικρομεσαία επιχείρηση, που πριν, δεν ήταν επιλέξιμη», ενώ υπογράμμισε το «ρόλο και τη δυναμική του ΕΟΤ στη διαφήμιση, συν-διαφήμιση και στο Brand-Building» που είναι κρίσιμο για την ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος. Αναφέρθηκε δε στη σημασία της οικοδόμησης σχέσεων και συνεργασίας με τους «τεράστιους tour operators», συμπληρώνοντας πως «συμφωνούμε συγκεκριμένο τουριστικό μερίδιο», ενώ για να το πετύχουμε, πραγματοποιούμε «πολλά ταξίδια εξοικείωσης με δημοσιογράφους, tour operators και τουριστικά γραφεία σε περιοχές που δεν είναι τόσο γνωστές». Η κα. Κουντουρά έκλεισε σημειώνοντας την κρισιμότητα της συνεργασίας και σύμπραξης όποτε χρειάζεται του ιδιωτικού τομέα με τον δημόσιο, καθώς έτσι μπορούν να επιτευχθούν οι στρατηγικοί στόχοι και να υπάρξουν πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία και τον τόπο. Στη συνέχεια πήρε τον λόγο ο Τομεάρχης Τουρισμού της Νέας Δημοκρατίας, κ. Εμμανουήλ Κόνσολας, ο οποίος αρχικά εξήρε το έργο της ΕΕΝΕ και την οργάνωση της Διάσκεψης. Αμέσως μετά στράφηκε προς την Υπουργό Τουρισμού, δείχνοντας βαθύ σκεπτικισμό και ανησυχία για τα νούμερα και το «success story» που περιέγραψε η κα. Κουντουρά. Έπειτα από τη δριμεία κριτική και την «άσκηση αποδόμησης» που πραγματοποίησε ο κ. Κόνσολας στη βάση της «αριθμητικής παρουσίασης» της Υπουργού, εξέφρασε τον προβληματισμό του για το «αν πράγματι η κυβέρνηση στηρίζει τον τουρισμό;». Ο Τομεάρχης Τουρισμού της ΝΔ, επισήμανε την «ανάγκη ενός συνολικού στρατηγικού σχεδίου» για τον τουρισμό, που να συμπεριλαμβάνει στοχευμένη εκπαίδευση (ΑΕΙ Τουρισμού με αγγλόφωνο και ελληνόφωνα τμήματα), αλλά και με έμφαση στην ποιότητα. Σημείωσε πως δεν είναι δυνατόν να μην φροντίζουμε να έχουμε κορυφαίους Έλληνες αποφοίτους καθώς και να προσφέρουμε κορυφαία εκπαίδευση στο υψηλότερο επίπεδο. Ο κ. Κόνσολας, κατηγόρησε την κυβέρνηση για ιδεοληψίες, υπερφορολόγηση και μη τήρηση των δεσμεύσεών της. Υπογράμμισε τις επιπλοκές που προκαλεί το χωροταξικό, καθώς και την ανάγκη για διείσδυση σε νέες αγορές. Σημείωσε χαρακτηριστικά πως πρέπει η Ελλάδα «να γίνει hub της ανατολικής μεσογείου για την κρουαζιέρα». Κλείνοντας, επισήμανε πως «χρειάζεται ένα νέο μοντέλο προβολής και προώθησης του Τουρισμού», συμπληρώνοντας με νόημα πως «ο ΕΟΤ έκανε την δουλειά του τις περασμένες 10ετίες». Η έντονη αντιπολιτευτική παρέμβαση του τομεάρχη τουρισμού της ΝΔ οδήγησε σε μία δυναμική συζήτηση και ανταλλαγή κριτικής μεταξύ της Υπουργού και του τομεάρχη τουρισμού της ΝΔ, όπου η κα. Κουντουρά υπερασπίστηκε ένθερμα την παρουσίασή της, την ακρίβεια των στοιχείων που παρέθεσε, ενώ κάλεσε τον κ. Κόνσολα και την αξιωματική αντιπολίτευση να απαντήσουν θετικά στην πρόσκλησή της για ανοιχτό διάλογο και συνεργασία στον κρίσιμο τομέα του Τουρισμού. Ο Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικού και Αντιπρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας, κ. Αλέξανδρος Βασιλικός, πραγματοποίησε μια σύντομη και πολύ στοχευμένη εισήγηση, επισημαίνοντας πως «η αξία της συνεργασίας στην πράξη είναι να δουλεύουμε μαζί για να πολλαπλασιάσουμε την προστιθέμενη αξία για όλους». Παράλληλα, αναφέρθηκε στο ζήτημα εκείνων των σχεδιασμένων πρότζεκτ και πολιτικών που δεν εφαρμόζονται, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα υδροπλάνα που θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό «impact» στην αγορά. Σκιαγράφησε τάχιστα μια σειρά από τομείς και πεδία όπου μπορούν να υπάρξουν παραγωγικές 21

22 από αριστερά Κρίστιαν Χατζημηνάς, Α Αντιπρόεδρος, Ελληνική Ένωση Επιχειρηματιών, Γιώργος Πιτσιλής, Διοικητής, Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής, Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE); Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών συνεργασίες και αμοιβαία επωφελείς συνέργειες, υπογραμμίζοντας πως «πρέπει να συνεργαστούμε για να υπερβούμε αυτά τα ζητήματα που μας προβληματίζουν όλους». Ο Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών και Διευθύνων Σύμβουλος, των Aldemar Resorts & Spa, κ. Αλέξανδρος Αγγελόπουλος, συνέπτυξε μια εξαιρετική παρουσίαση για την «Οικονομία της Φιλοξενίας» σε τέσσερα λεπτά, όπου ανέδειξε την καθοριστική συμβολή του κομβικού αυτού τομέα στην Ελληνική οικονομία. Ανέδειξε το βάθος και τις πολύ-επίπεδες συνέργειες που απαιτούνται για να «τρέξει» η οικονομία της φιλοξενίας, τις επιχειρηματικές διασυνδέσεις, τη σημαντική συμβολή στο τοπικό-περιφερειακό και εθνικό εισόδημα, καθώς και την καθοριστική συνεισφορά στον τομέα της εργασίας. Ο κ. Αγγελόπουλος, εξήγησε μεταξύ άλλων πως ο Τουρισμός δίνει σήμερα παγκοσμίως 1 στις 11 θέσεις εργασίας, πως τα 2/3 της κατανάλωσης ενέργειας και πόρων στη χώρα σχετίζονται με τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο της φιλοξενίας, ενώ γενικά, παρατήρησε πως ο «κόσμος ταξιδεύει πιο συχνά και για λιγότερο διάστημα, αναζητώντας εμπειρίες και κατευθυνόμενος από διαφορετικά impulses από ότι στο παρελθόν». Ο ΓΓ της ΕΕΝΕ, έκανε και μια γρήγορη ανάλυση των στοιχείων σχετικά με το άνοιγμα και το κλείσιμο των ξενοδοχείων εστιάζοντας την προσοχή του σε ορισμένες κρίσιμες τάσεις της αγοράς, ενώ υπογράμμισε και πάλι το μεγάλο εύρος των τομέων που επηρεάζονται καθοριστικά από τον Τουρισμό, σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως «εμείς οι επαγγελματίες του τουρισμού είμαστε εκείνοι στην κόκκινη κορδέλα. Το προιόν τουρισμός συντίθεται από όλες τις παραγωγικές ομάδες της χώρας και το αποτέλεσμα είναι επιτυχία όλων». Στα παρακάτω link: ή μπορείτε να δείτε το video της ομιλίας τoυ κ. Αλέξανδρου Αγγελόπουλου 22

23 16:50 Παρουσίαση της διανεοσις - Ένα νέο παραγωγικό μοντέλο για την Ελλάδα Θοδωρής Γεωργακόπουλος, Διευθυντής Περιεχομένου, διανεοσις Με μία ιστορική αναδρομή στο 1947 ξεκίνησε την παρέμβασή του ο κ. Θοδωρής Γεωργακόπουλος, Διευθυντής Περιεχομένου της διανεοσις. Συγκεκριμένα, ο κ. Γεωργακόπουλος αναφέρθηκε στην οικονομική αποστολή του Αμερικανικού State Department, με επικεφαλής τον Paul Porter, που είχε επισκεφθεί την Ελλάδα ώστε να αποτιμήσει, μεταπολεμικά, την Ελληνική οικονομία. Η οικονομική αποστολή κατάρτισε μία σχετική έρευνα, τη «μελέτη Porter», που εστίασε στα προβλήματα της οικονομίας που συμπεριλάμβαναν το μέγεθος και μισθολογικό κόστος του δημοσίου, την οξύτατη ανισότητα και τον μεγάλο αριθμό απόρων, καθώς και τις υψηλότατες αμυντικές δαπάνες. Ετέθησαν μια σειρά από στόχοι για την ταχύτερη δυνατή έξοδο από την κρίση και ανάκαμψη, με την Ελλάδα να ζητεί $175 εκατ. ενίσχυση, και, τη «μελέτη Porter» να προτείνει βοήθεια $325 εκατ. Υπό μία έννοια, η έκθεση Porter μοιάζει πιο επίκαιρη από ποτέ σημείωσε ο κ. Γεωργακόπουλος, όπως είχε γράψει ο Porter φτάνοντας στην Ελλάδα «φτωχός λαός, αναποτελεσματική κυβέρνηση που δεν έχουν χρόνο (-αν είχαν την ικανότητα-) να ασχοληθούν με τα κοινά». Ο Διευθυντής Περιεχομένου της διανεοσις, εστίασε μεταξύ άλλων στους τομείς όπου χρειάζονται άμεσα καίριες μεταρρυθμίσεις (όπως άλλωστε είχε εντοπιστεί από το 1947 ακόμα): Α) Αρχικά στον δημόσιο τομέα - με έμφαση στην παραγωγικότητα, την αποτελεσματικότητα, με αξιολόγηση, με εξοικονόμηση πόρων και περιορισμό της συνολικής δαπάνης. Β) Εστίασε στον χρηματοπιστωτικό τομέα, επισημαίνοντας την ανάγκη σωστής λειτουργίας, τη σταθερότητα, τη ρευστότητα, τη βιωσιμότητα, τα κόκκινα δάνεια, καθώς και την ανάγκη στήριξης της επιχειρηματικότητας και της πραγματικής οικονομίας. Γ) Φοροδιαφυγή - με έμφαση στην ανάγκη ουσιαστικής αντιμετώπισης του φαινομένου, ακολουθώντας διεθνείς καλές πρακτικές και μια σειρά από στοχευμένα μέτρα. Δ) Μεταρρυθμίσεις για την βελτίωση του ανταγωνισμού στην αγορά προϊόντων κι υπηρεσιών. Ε) Μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας. Ζ) Μέτρα για την κοινωνική προστασία. Η) Μεταρρυθμίσεις στην παιδεία. Θ) Επενδύσεις και υποστήριξη της Καινοτομίας. Ι) Μεταρρυθμίσεις για την εξασφάλιση του ΕΣΥ. Κ) Μεταρρύθμιση και διασφάλιση βιωσιμότητας του ασφαλιστικού. Λ) Ενώ τέλος, επισημάνθηκε η αξία επενδύσεων και περαιτέρω καλλιέργειας και υποστήριξης των τομέων και των κλάδων εκείνων όπου η χώρα απολαμβάνει συγκριτικά πλεονεκτήματα. 17:00 6η Θεματική Ενότητα Πως διαμορφώνεται το Ενεργειακό τοπίο Κεντρική Ομιλία: Γιώργος Σταθάκης, Υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Γιώργος Σταθάκης, πραγματοποίησε μια αισιόδοξη ομιλία, εστιάζοντας στις προοπτικές που ανοίγονται στον τομέα της ενέργειας και τις σημαντικές ευκαιρίες στον τομέα της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων. Σημείωσε πως οι στόχοι στο θέμα της κλιματικής αλλαγής είναι ιδιαίτερα φιλόδοξοι, και πως για την επίτευξή τους απαιτούνται μια σειρά από αλλαγές. Αλλαγές στο «πως θα παράγεται η ενέργεια», στο «πώς θα εξοικονομηθεί ενέργεια για το σύνολο της οικονομίας», στη μεταφορά 23

24 από αριστερά: Αλέξανδρος Λαγάκος, Πρόεδρος, Greek Energy Forum, Γεώργιος Πολυχρονίου, Συντονιστής Διευθυντής Δραστηριοτήτων Στρατηγικής, Ανάπτυξης, Διοικητικών & Πληροφορικής, ΔΕΠΑ Α.Ε, Ντίνος Μπενρουμπή, Διευθύνων Σύμβουλος, Protergia, Μάρκος Λουκογιαννάκης, Μέλος Δ.Σ., Ελληνική Εταιρεία Υδρογονανθράκων από αριστερά: Άδωνις Γεωργιάδης, Ανιπρόεδρος Ν.Δ., Χρήστος Κώνστας, Δημοσιογράφος, Action 24, Action FM, Εύα Καϊλή, Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ και την αποθήκευση της παραγόμενης ενέργειας. Άρα, υπογράμμισε «δύο κεντρικές προκλήσεις» - να προσαρμόσουμε το κλιματικό μας σύστημα, και να προχωρήσουμε σε μια πολύ γενναία εξοικονόμηση ενέργειας. Μεταξύ άλλων, ο κ. Υπουργός στάθηκε σε μια σειρά από θεμελιώδη ζητήματα. Αρχικά στην ανάγκη διασφάλισης εφοδιασμού - δηλαδή να βεβαιωθούμε πως θα υπάρχουν επαρκείς πηγές εφοδιασμού. Να υπάρχει σαφήνεια στην εθνική ενεργειακή στρατηγική. Εστίασε επίσης στην ανάγκη «αλλαγής στο ενεργειακό μείγμα» προκειμένου να υπάρχει γενικά μεγαλύτερη ασφάλεια και ειδικότερα στη νησιωτική διασύνδεση. Υπογράμμισε επίσης την ανάγκη διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας, καθώς και την ασφάλεια του δικτύου διασύνδεσης. Έδωσε δε ειδική έμφαση στα μεγάλα πρότζεκτ και συγκεκριμένα την προώθηση του σύνθετου συστήματος αγωγών που προχωράει και χτίζεται, καθώς και τα LNG terminals για την αποθήκευση αερίου. Αναφορικά με τον λιγνίτη, ο Υπουργός είπε πως θα μειωθεί το ειδικό του βάρος - και με τη βοήθεια του φυσικού αερίου και εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Ο Υπουργός ξεκαθάρισε πως η Ελλάδα έχει τεράστιες δυνατότητες και προοπτικές στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), με μεγάλα περιθώρια για νέες επικερδείς επενδύσεις, ενώ ταυτόχρονα επισήμανε πως η Ελλάδα είναι σε προνομιακή θέση να επενδύσει στην τεχνολογία αποθήκευσης και μεταφοράς αερίου. Αναφέρθηκε παράλληλα στο ρόλο των «μικρών ανεμογεννητριών που πρέπει να έρθουν και στην Ελλάδα» όπου υπάρχει εύφορο έδαφος. Κλείνοντας, ο κ. Σταθάκης υπογράμμισε τη βαρύνουσα σημασία της συνεργασίας με την «Repsol» και την «Total» στον τομέα των ερευνών για τους υδρογονάνθρακες, ενώ ειδική αναφορά έκανε και στην «πολλαπλή προστιθέμενη αξία του target model που προωθεί το Υπουργείο», το οποίο δύναται να αναδειχθεί σε «αναπτυξιακό καταλύτη, πολλαπλασιαστή ανταγωνιστικότητας και μαγνήτη επενδύσεων». Στο λόγο του ο κ. Υπουργός συμπεριέλαβε εκτεταμένες αναφορές στα συγκριτικά πλεονεκτήματα άλλων ευρωπαϊκών μοντέλων και τα μαθήματα-συμπεράσματα που μπορεί να εξάγει η Ελλάδα. 24

25 Παρουσιάσεις & Συζήτηση Γεώργιος Πολυχρονίου, Συντονιστής Διευθυντής Δραστηριοτήτων Στρατηγικής, Ανάπτυξης, Διοικητικών & Πληροφορικής, ΔΕΠΑ Α.Ε Ντίνος Μπενρουμπή, Διευθύνων Σύμβουλος, Protergia Μάρκος Λουκογιαννάκης, Μέλος Δ.Σ., Ελληνική Εταιρεία Υδρογονανθράκων Συντονιστής: Αλέξανδρος Λαγάκος, Πρόεδρος, Greek Energy Forum Η Ελλάδα από χώρα κατάληξης ενεργειακών συστημάτων μετατράπηκε σε χώρα διέλευσης τους, τόνισε ο κ. Γεώργιος Πολυχρονίου, Συντονιστής Διευθυντής Δραστηριοτήτων Στρατηγικής, Ανάπτυξης, Διοικητικών & Πληροφορικής της ΔΕΠΑ. Ο κ. Πολυχρονίου, μίλησε για ένα δίκτυο φυσικού αερίου που δεν είναι αναπτυγμένο επαρκώς, όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και για τα ελληνικά νησιά που δεν θα μπορούν σε λίγα χρόνια να παράγουν ηλεκτρισμό με τις υφιστάμενες μονάδες. Εξήγησε δε πως για να γίνει αυτό απαιτούνται άμεσες επενδύσεις για τη διασυνδεσιμότητα της χώρας που θα προκύψουν μέσω συμπράξεων ιδιωτικού-δημοσίου τομέα. Επισήμανε δε την ανάγκη ενός ουσιαστικού ανοίγματος της αγοράς στον ανταγωνισμό, επισημαίνοντας πως σύντομα μπορεί και η ίδια η ΔΕΠΑ να είναι ιδιωτική γεγονός που επιτάσσει ίσως άμεσες εσωτερικές αλλαγές στη ΔΕΠΑ προκειμένου «να σκεφτόμαστε σαν τους ανταγωνιστές μας». Επί τάπητος τέθηκε και το ζήτημα της διαμόρφωσης του νέου ενεργειακού τοπίου. Μεταξύ των εισηγητών που τοποθετήθηκαν επί του θέματος ήταν και ο Διευθύνων Σύμβουλος της Protergia, κ. Ντίνος Μπενρουμπή, ο οποίος μίλησε για το υψηλό ενεργειακό κόστος που επωμίζεται στις μέρες μας μια επιχείρηση. Σε ότι αφορά δε τον καταναλωτή, τόνισε πως είναι πολύ σημαντικό να έχει πρόσβαση σε φθηνή, καθαρή και αδιάλειπτη ενέργεια. «Δεν υπάρχει ανταγωνισμός στην αγορά ενέργειας διότι δεν υπάρχει ισοδύναμος ανταγωνισμός στο κομμάτι της παραγωγής. Ούτε απελευθερωμένη αγορά υπάρχει επί της ουσίας. Από το 1999 έχει ξεκινήσει και παρέμεινε στα χαρτιά και στους νόμους, καθώς το 87% είναι στον ίδιο πάροχο, ενώ το μνημόνιο προβλέπει 25% μέχρι το τέλος του 2017 που είναι αδύνατο» είπε, και πρόσθεσε ότι οι όποιες επενδύσεις γίνουν στον ελληνικό ενεργειακό κλάδο θα υλοποιηθούν εντός του υφιστάμενου ευρωπαϊκού πλαισίου. Όσο για τον τρόπο που γινόταν μέχρι πρότινος η διαχείριση των ΑΠΕ, ο κ. Μπενρουμπή ανέφερε ότι οδήγησε σε δαιμονοποίηση και επιβάρυνση του καταναλωτή, καθώς δόθηκαν πολύ υψηλές τιμές, και επεσήμανε ότι οι ενεργειακοί στόχοι του 2020 καλύφθηκαν πριν από πέντε χρόνια όταν όλοι έσπευσαν να ακολουθήσουν τη μόδα των φωτοβολταϊκών. Σίγουρος ότι θα υπάρξει στο προσεχές διάστημα διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον, εξέφρασε την άποψη ότι επιβάλλεται να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές σε δίκτυα και θερμικές μονάδες για να μπορέσουν να λειτουργούν τα συστήματά σε καθεστώς μη αυτονομίας. Επισήμανε δε τον στόχο της κάλυψης του 27% των ενεργειακών αναγκών της χώρας από ΑΠΕ μέχρι το

26 Από την πλευρά του, ο κ. Μάρκος Λουκογιαννάκης, Μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων, αναγνώρισε ότι γίνεται συστηματική προσπάθεια να προσελκύσουν το ενδιαφέρον μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών, παρότι εκ φύσεως ο ενεργειακός κλάδος είναι αυτός με τη μεγαλύτερη λήψη ρίσκου. Η στασιμότητα που καταγράφηκε από το 2011 και μετά στο συγκεκριμένο πεδίο είναι απόρροια της κατάρρευσης των διεθνών τιμών του πετρελαίου και της πολιτικής αναταραχής που δεν ενέπνεε την εισροή επενδύσεων. Ωστόσο, το επενδυτικό κλίμα έχει σταθεροποιηθεί και πλέον ο ελληνικός ενεργειακός κλάδος μπαίνει και πάλι στο διεθνές προσκήνιο σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Λουκογιαννάκης. 17:45 7η Θεματική Ενότητα Ιδιωτικός Τομέας & Εθνική Ανάκαμψη: Υπηρετώντας το Μέλλον της Χώρας Παρουσίαση ευρημάτων της εταιρείας έρευνας qed για τον ιδιωτικό τομέα και την επιχειρηματικότητα Χριστίνα Καράμπελα, Managing Partner, qed Στο παρακάτω link: μπορείτε να δείτε την παρουσίαση της qed Ανάμεικτα ήταν τα μηνύματα που προέκυψαν από έρευνα που διεξήγαγε σε συνεργασία με την ΕΕΝΕ για τους σκοπούς της Διάσκεψης η εταιρεία «qed market research», που διερεύνησε μια σειρά από θέματα που αφορούν την κοινωνία, την οικονομία και την επιχειρηματικότητα. Σύμφωνα με την κα. Χριστίνα Καράμπελα, Managing Partner της qed, το 92% των ερωτηθέντων, που συμμετείχαν στην έρευνα του μηνός Απριλίου, πιστεύει ότι τα πράγματα κινούνται στη λάθος κατεύθυνση, ενώ το 76% αισθάνονται αδύναμοι μέσα στην ελληνική κοινωνία. Αυτό που απασχολεί τον Έλληνα περισσότερο είναι η ανεργία και το κόστος ζωής, ενώ θεωρεί την οικογένεια και την ασφάλεια ως τις πιο σημαντικές παραμέτρους. Επίσης, η πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών πιστεύει ότι η οικονομική ανάκαμψη θα έρθει μέσω ιδιωτικών επενδύσεων και υιοθετεί θετικότερη στάση σε πρωτοβουλίες και δράσεις που φέρουν τη σφραγίδα του ιδιωτικού τομέα, ενώ παράλληλα θεωρεί κρίσιμες παραμέτρους την τόνωση της επιχειρηματικότητας και την προσέλκυση εγχώριων και ξένων επενδύσεων για την οικονομική ανάκαμψη και την καταπολέμηση της ανεργίας. Συνολικά στην έρευνα της qed καταγράφηκε η ανοδική πορεία της επιχειρηματικότητας και του ιδιωτικού τομέα στη συνείδηση του κόσμου, ο οποίος περιμένει πρωτοβουλίες και δράσεις από τον επιχειρηματικό κόσμο που θα συμβάλλουν στην ανάκαμψη και την κοινωνική πρόοδο. Μέσα στην κρίση, δείχνει να έχει αναβαθμιστεί σημαντικά η εικόνα και η αντίληψη της επιχειρηματικότητας μέσα στην κοινωνία, με το «επιχειρείν» και τις μεγάλες επιχειρήσεις να αναδεικνύονται σε θεμελιώδη σύμμαχο στην κοινή αντίληψη. από αριστερά Δρ. Βασίλης Αποστολόπουλος, Πρόεδρος ΕΕΝΕ, Δημήτρης Τζανακόπουλος, Υπουργός Επικρατείας & Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Ρένα Δούρου, Περιφερειάρχης Αττικής. 26

27 Παρουσιάσεις & Συζήτηση Γιώργος Πιτσιλής, Διοικητής, Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων Κρίστιαν Χατζημηνάς, Α Αντιπρόεδρος, Ελληνική Ένωση Επιχειρηματιών «Οι θέσεις της ΕΕΝΕ για την ανασύνταξη του ιδιωτικού τομέα και την κοινωνική και οικονομική πρόοδο» Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής, Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE); Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Συντονιστής: Κρίστιαν Χατζημηνάς, Α Αντιπρόεδρος, EENE από αριστερά Κρίστιαν Χατζημηνάς, Α Αντιπρόεδρος ΕΕΝΕ, Δημήτρης Τζανακόπουλος, Υπουργός Επικρατείας & Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Δρ Βασίλης Αποστολόπουλος, Πρόεδρος ΕΕΝΕ Στην τελευταία συζήτηση της Διάσκεψης, υπό τον δυναμικό συντονισμό του Α Αντιπροέδρου της ΕΕΝΕ, κ. Κρίστιαν Χατζημηνά οι ομιλητές βάθυναν στον ρόλο του ιδιωτικού τομέα και τη συμβολή του στην οικονομία και την εθνική προσπάθεια ανάκαμψης. Πάνω από 285 εκατ. έχουν δοθεί σε ελληνικές επιχειρήσεις, σύμφωνα με τον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, κ. Γιώργο Πιτσιλή, μέγεθος το οποίο ξεπέρασε τον αρχικό στόχο χάρη στην απλοποίηση των διαδικασιών επιστροφής φόρου. Ο στόχος παραμένει, σύμφωνα με τον κ. Πιτσιλή, η ενστάλαξη της οικειοθελούς συμμόρφωσης των πολιτών, καθώς, όπως εξήγησε, εάν δεν έχουμε το σεβασμό των δικαιωμάτων του φορολογούμενου τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί και να αλλάξει. Αν ο πολίτης πιστεύει ότι το σύστημα είναι άδικο του, είναι πιο εύκολο να εκλογικεύσει την παράβαση. Η ουσία των οικονομικών βρίσκεται στην παροχή κινήτρων για τη δημιουργία νέου πλούτου τόνισε ο Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE) και Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Νίκος Βέττας, ξεκαθαρίζοντας πως όσο δεν περνάμε το μήνυμα ότι ο κίνδυνος έχει φύγει τόσο θα απομακρύνονται από τον ορίζοντα οι ξένες επενδύσεις. Ο ίδιος συνέστησε τη ρήξη με το υφιστάμενο για να επέλθει η αλλαγή. Αναγνώρισε ότι έχει μικρύνει ο δημόσιος τομέας αλλά συγκριτικά λιγότερο από τον ιδιωτικό και πως τα πολιτικά κόμματα έχουν φτάσει πλέον στο επίπεδο να μην επιδιώκουν τη ρήξη με την Ευρώπη αλλά τη σύμπλευση. Σχολιάζοντας το επίπεδο των φορολογικών εσόδων είπε ότι επαρκούν μόνο για να ισορροπεί το καράβι, ενώ επικρότησε τις τομές που έχουν υλοποιηθεί στο ασφαλιστικό σύστημα, χαρακτηρίζοντας ως δείγμα εξυγίανσης το γεγονός ότι μπήκαμε κάτω από ένα ενιαίο ταμείο που προάγει την ισότητα, αλλά προς το παρόν δεν παρέχει σαφή ανταποδοτικότητα για να έχει κίνητρο ο πολίτης να δουλεύει και να δηλώνει τα ποσά που εισπράττει. Ο κ. Χατζημηνάς συμμετείχε δυναμικά στη συζήτηση, άλλοτε αναφερόμενος στις θέσεις της ΕΕΝΕ, και άλλοτε ορμώμενος από τις παρατηρήσεις των ομιλητών. Ο κ. Χατζημηνάς άνοιξε στη συνέχεια τη συζήτηση, με ορισμένους από τους συμμετέχοντες που έλαβαν το λόγο να θέτουν το ζήτημα της υπερφορολόγησης στον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, κ. Γιώργο Πιτσιλή. Ο τελευταίος τους διαβεβαίωσε μεταξύ άλλων πως γίνονται προσπάθειες ελάφρυνσης και εξορθολογισμού των βαρών. 27

28 18:45 Συμπεράσματα Δρ. Βασίλης Αποστολόπουλος, Πρόεδρος, Ελληνική Ένωση Επιχειρηματιών (EENE) Τα συμπεράσματα της Διάσκεψης παρουσίασε συνοπτικά ο Πρόεδρος της ΕΕΝΕ, Δρ. Βασίλης Αποστολόπουλος. Σημείωσε πως «έχουμε φτάσει σε ένα σημαντικό σημείο, με μια σειρά από κρίσιμους «παίκτες» της Ελληνικής, Ευρωπαϊκής και παγκόσμιας αγοράς να είναι έτοιμοι για μεγάλες και αποφασιστικές επενδύσεις στη χώρα μας - δεδομένης της διαφαινόμενης σταθεροποίησης και την εξάλειψη του φόβου του Grexit. Υπό μία έννοια έχουμε δηλαδή την αρχή ενός «rebound» το οποίο πρέπει να τροφοδοτήσουμε και να ενισχύσουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Ο Πρόεδρος της ΕΕΝΕ συμπλήρωσε πως, «το στοίχημα των ημερών μας είναι διττό: 1) η υπέρβαση της κρίσης, και 2) η μετάβαση σε ένα βιώσιμο, εξωστρεφές και παγκοσμίως ανταγωνιστικό παραγωγικό μοντέλο - με την ταυτόχρονη επένδυση στα εργαλεία και τις ικανότητες που θα διασφαλίσουν την ευημερία του αύριο». «Στην στρατηγική μάχη αυτή», συνέχισε, «η ΕΕΝΕ θα παραμείνει στην πρώτη γραμμή». Έκλεισε δε, επισημαίνοντας, πως εάν ολοκληρωθεί άμεσα η αναγκαία πολυεπίπεδη σταθεροποίηση, ο Ελληνικός Ιδιωτικός τομέας που «υπέμεινε και επέμεινε», θα δώσει τώρα «τον αγώνα της ανάπτυξης με όρους ποιότητας, εξωστρέφειας και καινοτομίας» Conference Rapporteurs: Μαρία Ακριβού Η Μαρία Ακριβού είναι πτυχιούχος του τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ξεκίνησε να εργάζεται ως παρουσιάστρια δελτίου ειδήσεων και τηλεοπτικών εκπομπών οικονομικού περιεχομένου. Έχει αρθρογραφήσει σε ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά ως συντάκτρια οικονομικού- τουριστικού ρεπορτάζ, ενώ στο παρελθόν έχει εργαστεί ως εξωτερική συνεργάτιδα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας συμμετέχοντας σε ποιοτικές και ποσοτικές έρευνες πάνω στις ελληνικές επιχειρήσεις. Από τον Οκτώβριο του 2013 έως και σήμερα, αρθρογραφεί στην ελληνική έκδοση (έντυπη και ηλεκτρονική) του αμερικανικού επιχειρηματικού περιοδικού Fortune Greece, αλλά και στην εφημερίδα «ΕΘΝΟΣ». Μάκης Αποστόλου Ο Μάκης εργάζεται για περισσότερα από 20 χρόνια ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες, περιοδικά και ιστοσελίδες. Διαθέτει πτυχίο «Business Administration» στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας της Θεσσαλονίκης, ενώ έχει κάνει σπουδές και σε ιδιωτική σχολή δημοσιογραφίας. Επαγγελματικά εξειδικεύεται στο επιχειρηματικό ρεπορτάζ (όλους σχεδόν τους κλάδους), ενώ έχει καλύψει όλα τα κορυφαία οικονομικά υπουργεία. Editor: Παύλος Ευθυμίου Ο Παύλος διατελεί σύμβουλος στρατηγικής και εξωτερικών σχέσεων της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (EENE) από το Εργάζεται σαν σύμβουλος σε θέματα πολιτικής και επιχειρηματικότητας στο Λονδίνο, τις Βρυξέλλες και την Αθήνα. 28

29 ΧΟΡΗΓΟΙ: ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΜΕΛΗ: ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ: COMMUNITY SPONSOR: ΟΡΓΑΝΩΣΗ: ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: