Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου"

Ολυμπιάς Σκλαβούνος
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Όραμα 2020 Στρατηγικά διλήμματα και επιλογές το 2014 Διοργάνωση: Δεξαμενή Σκέψης Θουκυδίδης Λευκωσία, 29 Μαρτίου 2014 Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου

2 1. Τα αίτια της κρίσης Μεγάλη εισροή κεφαλαίων Υπερκατανάλωση, υπερδανεισμός, φούσκα ακινήτων Διόγκωση κόστους προσαρμογής από λάθη πολιτικής 2. Από δω και μπρος Χρηματοπιστωτικό σύστημα Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο μνημόνιο Μεταρρυθμίσεις πέραν του μνημονίου Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 2

3 Δημοσιονομικό πλεόνασμα (3,5% το 2007, 0,9% το 2008) Δημόσιο χρέος 49% του ΑΕΠ (τέλος 2008) Μέσος ρυθμός ανάπτυξης 4% ετησίως την πενταετία Ανεργία 2.9% Ένταξη στην Ευρωζώνη την 1/1/2008 Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 3

4 Συσσωρευμένες ανισορροπίες ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Υπερθέρμανση στις κατασκευές, φούσκα στα ακίνητα Υπερχρεωμένος ιδιωτικός τομέας Κακές τραπεζικές πρακτικές Παραπλανητική δημοσιονομική εικόνα βασισμένη σε μη επαναλαμβανόμενα έσοδα Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 4

Οι προσπάθειες προώθησης της Κύπρου ως διεθνούς κέντρου επιχειρηματικών / χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών ήταν πετυχημένες Ήρθαν πολλές επιχειρήσεις και κεφάλαια, με μεγάλα οφέλη για την οικονομία

5 Οι προσπάθειες προώθησης της Κύπρου ως διεθνούς κέντρου επιχειρηματικών / χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών ήταν πετυχημένες Ήρθαν πολλές επιχειρήσεις και κεφάλαια, με μεγάλα οφέλη για την οικονομία Όμως παράλληλα η Κύπρος απέκτησε και μια κακή φήμη για χαλαρότητα στην εφαρμογή των κανόνων Η ένταξη στην ΕΕ ενίσχυσε ακόμα περισσότερο τη θέση της Κύπρου Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 5

Τεράστια εισροή κεφαλαίων στις Κυπριακές τράπεζες, κυρίως την περίοδο 2004-2008.

6 Τεράστια εισροή κεφαλαίων στις Κυπριακές τράπεζες, κυρίως την περίοδο Που διοχετεύθηκε; Μεγάλος δανεισμός στο εσωτερικό, κυρίως σε κατασκευαστικό τομέα και στην κατανάλωση Ταχεία επέκταση σε Ελλάδα και αλλού Αγορά Ελληνικών (και όχι μόνο) ομολόγων Αποτελέσματα: Αύξηση τιμών ακινήτων (2,4 φορές μεταξύ ) Διόγκωση ιδιωτικού χρέους Αύξηση εργατικού κόστους Μεγάλα τραπεζικά ρίσκα Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 6

7 Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 7

8 Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 8

120 110 100 90 80 70 60 50 40 2002Q1 2002Q2 2002Q3 2002Q4 2003Q1 2003Q2 2003Q3 2003Q4 2004Q1 2004Q2 2004Q3 2004Q4 2005Q1 2005Q2 2005Q3 2005Q4 2006Q1 2006Q2 2006Q3 2006Q4 2007Q1 2007Q2 2007Q3 2007Q4

9 Q1 2002Q2 2002Q3 2002Q4 2003Q1 2003Q2 2003Q3 2003Q4 2004Q1 2004Q2 2004Q3 2004Q4 2005Q1 2005Q2 2005Q3 2005Q4 2006Q1 2006Q2 2006Q3 2006Q4 2007Q1 2007Q2 2007Q3 2007Q4 2008Q1 2008Q2 2008Q3 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 2010Q1 2010Q2 2010Q3 2010Q4 2011Q1 2011Q2 2011Q3 2011Q4 2012Q1 2012Q2 2012Q3 2012Q4 2013Q1 2013Q2 2013Q3 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 9

10 Πηγή: Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, Global Wage Report 2012/13. Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 10

11 Πηγή: Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, Global Wage Report 2012/13. Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 11

12 Θετική πορεία μεταξύ : πλεονάσματα το 2007 και 2008, χρέος στο 49% του ΑΕΠ το 2008 Όμως ήταν παραπλανητική εικόνα οφειλόταν σε μη επαναλαμβανόμενα έσοδα από τη φορολογική αμνηστία, την φούσκα των ακινήτων και την υπερκατανάλωση Όταν τα έσοδα κατέρρευσαν το 2009, οι δαπάνες συνέχισαν να αυξάνονται ακόμα πιο γρήγορα Αποτέλεσμα: μεγάλα ελλείμματα, παρά τη ρηχή ύφεση Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 12

13 Η ένταξη στην ΕΕ αύξησε σημαντικά τις εισροές κεφαλαίων σε οικονομία και τραπεζικό σύστημα Οι τράπεζες επεκτάθηκαν αλόγιστα στο εξωτερικό, χρηματοδότησαν τη φούσκα στα ακίνητα και υπερκατανάλωση, επένδυσαν σε Ελληνικά ομόλογα Η φούσκα απέφερε μεγάλα έσοδα στα κρατικά ταμεία και ανάλογες αυξήσεις στις δαπάνες Οι μισθοί αυξάνονταν πέραν της παραγωγικότητας Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 13

Υπερβολικός δανεισμός από το κράτος και από τον ιδιωτικό τομέα δημιούργησε συνεχή μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Ζούσαμε με δανεικά, όλοι περνούσαν καλά Η διεθνής

14 Υπερβολικός δανεισμός από το κράτος και από τον ιδιωτικό τομέα δημιούργησε συνεχή μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Ζούσαμε με δανεικά, όλοι περνούσαν καλά Η διεθνής κρίση έσπασε τη φούσκα και έφερε την αναπόφευκτη κατάρρευση Ανεπαρκής αντίδραση και δημόσια υπόσκαψη του συστήματος εκτόξευσε το κόστος προσαρμογής Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 14

15 Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 15

16 Κινούμαστε προς την ορθή κατεύθυνση αλλά ο δρόμος είναι πολύ μακρύς Η οικονομία θα βρίσκεται σε διαδικασία απομόχλευσης για αρκετό καιρό Πρέπει να εξεταστούν σοβαρά ιδέες όπως η δημιουργία κακής τράπεζας Έκθεση Επιτροπής για το Μέλλον του Τραπεζικού Τομέα περιέχει πολλές καλές εισηγήσεις Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 16

17 Παρατηρείται διαχρονική αδυναμία του κράτους να σχεδιάσει και να υλοποιήσει μεγάλες μεταρρυθμίσεις Μεγάλες μεταρρυθμίσεις έγιναν μόνο λόγω ένταξης στην ΕΕ δύσκολο να σκεφτεί κανείς έστω και μία σημαντική μεταρρύθμιση που να προήλθε μέσα από το ίδιο το σύστημα Το μνημόνιο περιλαμβάνει σειρά μεταρρυθμίσεων που εμείς οι ίδιοι έχουμε παραδεχτεί ότι χρειαζόμαστε Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 17

18 Συνταξιοδοτικό Σχέδιο υγείας Εκσυγχρονισμός δημοσίου Τοπική αυτοδιοίκηση Φοροδιαφυγή Φόρος ακίνητης ιδιοκτησίας Τίτλοι ιδιοκτησίας Σχεδιασμός αγοράς ενέργειας Ημικρατικοί οργανισμοί Τουρισμός Ενίσχυση ανταγωνισμού και ρυθμιστικών αρχών Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 18

19 Στρεβλώσεις τα χρόνια της ανάπτυξης με αποτέλεσμα Υπερ-επένδυση σε ακίνητα και κατασκευές Ανεπαρκείς παραγωγικές επενδύσεις Τα ακίνητα και οι κατασκευές δεν μπορούν να αποτελούν μηχανή ανάπτυξης μιας οικονομίας Χρειάζεται δημιουργία συνθηκών που θα προσελκύσουν επενδύσεις και θα επιτρέψουν την ανάπτυξη νέων τομέων οικονομικής δραστηριότητας στόχος η πολυδιάστατη ανάπτυξη αντί εξάρτησης από 1-2 τομείς Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 19

20 Στόχος η προσέλκυση μυαλών (επιστημόνων, ερευνητών, επιχειρηματιών) και παραγωγικών επενδύσεων, όχι μετρητών Οι παραγωγικές επενδύσεις δημιουργούν κεφάλαιο και θέσεις εργασίας, βελτιώνουν την τεχνολογία, αυξάνουν την παραγωγικότητα Οι επενδύσεις ξένων σε ακίνητα αποφέρουν πρόσκαιρα κέρδη αλλά λίγα μακροπρόθεσμα οφέλη Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 20

21 Η Κύπρος διατηρεί πολλά από τα πλεονεκτήματά της και μπορεί να συνεχίσει να είναι διεθνές κέντρο υπηρεσιών Δεν χρειάζεται μεγάλος τραπεζικός τομέας και εισροές κεφαλαίων Εκμετάλλευση προοπτικών εξειδίκευσης, π.χ. ναυτιλία Έμφαση σε ποιότητα υπηρεσιών, όχι χαμηλή φορολογία Άψογη εφαρμογή κανόνων για να καθαρίσει το όνομα Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 21

22 Μια από τις πιο αναγκαίες μεταρρυθμίσεις είναι στην παιδεία (δυστυχώς δεν είναι στο μνημόνιο) Χρειάζεται συνολική αλλαγή κουλτούρας: Εισαγωγή αξιολόγησης Έμφαση στην κριτική σκέψη και την έρευνα Τεχνικές/επαγγελματικές σπουδές Στροφή στην επιστήμη (STEM) Στόχευση στην αριστεία και στην έρευνα αιχμής έχουμε ήδη πετύχει πολλά, μπορούμε περισσότερα Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 22

23 Είναι κλισέ, αλλά καλό κλισέ Η κρίση ήταν αναπόφευκτη, όμως διογκώθηκε από τραγικά λάθη, κυρίως δικά μας αλλά και άλλων Η Κυπριακή οικονομία δείχνει να έχει αντοχές, όμως ο δρόμος είναι μακρύς. Πρέπει να δράξουμε την ευκαιρία να προχωρήσουμε σε μεταρρυθμίσεις που να θέσουν την οικονομία της Κύπρου σε μια πορεία υγιούς και βιώσιμης ανάπτυξης Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 23

24 Σας ευχαριστώ Σωφρόνης Κληρίδης Η ώρα των μεταρρυθμίσεων 24

Σχετικά έγγραφα

Ζηνώνειο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο 29 Απριλίου Εισηγητής: Σωφρόνης Κληρίδης

Ζηνώνειο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο 29 Απριλίου 2014 Εισηγητής: Σωφρόνης Κληρίδης 1. Τα αίτια της κρίσης Μεγάλη εισροή κεφαλαίων Υπερκατανάλωση, υπερδανεισμός, φούσκα ακινήτων Διόγκωση κόστους προσαρμογής από